TED2006
Bill Joy: What I'm worried about, what I'm excited about
Bill Joy: Điều mà tôi lo lắng, điều làm tôi hứng thú
Filmed:
Readability: 4.3
553,237 views
Nhà nghiên cứu công nghệ và tương lai Bill Joy nói về những mối quan tâm đới với nhân loại và những niềm hi vọng vĩ đại trong lĩnh vực sức khoẻ, giáo dục và công nghệ tương lai.
Bill Joy - Technologist and futurist
The co-founder of Sun Microsystems, Bill Joy has, in recent years, turned his attention to the biggest questions facing humanity: Where are we going? What could go wrong? What's the next great thing? Full bio
The co-founder of Sun Microsystems, Bill Joy has, in recent years, turned his attention to the biggest questions facing humanity: Where are we going? What could go wrong? What's the next great thing? Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
What technology can we really apply to reducing global poverty?
0
0
6000
Chúng ta có thể áp dụng công nghệ nào
để giảm thiểu nạn đói nghèo toàn cầu ?
để giảm thiểu nạn đói nghèo toàn cầu ?
00:24
And what I found was quite surprising.
1
6000
4000
Và câu trả lời tôi tìm được
thật sự khá bất ngờ.
thật sự khá bất ngờ.
00:28
We started looking at things like death rates in the 20th century,
2
10000
3000
Bắt đầu từ việc xem xét
tỉ lệ tử vong trong thế kỉ 20,
tỉ lệ tử vong trong thế kỉ 20,
00:31
and how they'd been improved, and very simple things turned out.
3
13000
3000
cũng như nó đã gia tăng như thế nào,
và đáp án rất đơn giản.
và đáp án rất đơn giản.
00:34
You'd think maybe antibiotics made more difference than clean water,
4
16000
3000
Bạn cho rằng kháng sinh
tạo nên khác biệt hơn nước sạch.
tạo nên khác biệt hơn nước sạch.
00:37
but it's actually the opposite.
5
19000
3000
Nhưng sự thật lại hoàn toàn trái ngược.
00:40
And so very simple things -- off-the-shelf technologies
6
22000
3000
Vậy nên những thứ rất đơn giản,
những thứ công nghệ có sẵn,
những thứ công nghệ có sẵn,
00:43
that we could easily find on the then-early Web --
7
25000
5000
những thứ mà chúng ta có thể dễ dàng
tìm thấy trên các trang web mọi thời điểm
tìm thấy trên các trang web mọi thời điểm
00:48
would clearly make a huge difference to that problem.
8
30000
5000
chính là thứ sẽ tạo nên những
chuyển biến to lớn cho chính vấn đề này.
chuyển biến to lớn cho chính vấn đề này.
00:53
But I also, in looking at more powerful technologies
9
35000
4000
Nhưng khi xem xét những công nghệ
hiện đại hơn, công nghệ nano cũng như
hiện đại hơn, công nghệ nano cũng như
00:57
and nanotechnology and genetic engineering and other new emerging
10
39000
5000
kĩ thuật di truyền cùng những thiết bị
công nghệ số đang trở nên mạnh mẽ hơn,
công nghệ số đang trở nên mạnh mẽ hơn,
01:02
kind of digital technologies, became very concerned
11
44000
4000
chính bản thân tôi cũng cảm thấy
rất quan ngại
rất quan ngại
01:06
about the potential for abuse.
12
48000
4000
về khả năng
những công nghệ kia sẽ bị lạm dụng quá mức
những công nghệ kia sẽ bị lạm dụng quá mức
01:10
If you think about it, in history, a long, long time ago
13
52000
5000
Nếu suy xét về vấn đề này,
thì kể từ xa xưa
thì kể từ xa xưa
01:15
we dealt with the problem of an individual abusing another individual.
14
57000
3000
chúng ta đã phải đối mặt với việc
các cá nhân lợi dụng lẫn nhau.
các cá nhân lợi dụng lẫn nhau.
01:18
We came up with something -- the Ten Commandments: Thou shalt not kill.
15
60000
3000
Từ đó dẫn đến sự ra đời 10 lời răn
của Chúa: Đừng sát nhân.
của Chúa: Đừng sát nhân.
01:21
That's a, kind of a one-on-one thing.
16
63000
2000
Đó chỉ là vấn đề
giữa hai cá nhân với nhau.
giữa hai cá nhân với nhau.
01:23
We organized into cities. We had many people.
17
65000
4000
Rồi các thành phố được hình thành.
Dân số trở nên đông đúc hơn.
Dân số trở nên đông đúc hơn.
01:27
And to keep the many from tyrannizing the one,
18
69000
4000
Và để tránh tình trạng một cá nhân
bị các thế lực cộng đồng áp chế,
bị các thế lực cộng đồng áp chế,
01:31
we came up with concepts like individual liberty.
19
73000
4000
con người bắt đầu nghĩ đến
những quyền tự do cá nhân.
những quyền tự do cá nhân.
01:35
And then, to have to deal with large groups,
20
77000
1000
Khi phải đối mặt
01:36
say, at the nation-state level,
21
78000
3000
với những nhóm lớn,
như là ở tầm quốc gia,
như là ở tầm quốc gia,
01:39
and we had to have mutual non-aggression,
22
81000
2000
phải có chính sách bất khả xâm phạm chung,
01:41
or through a series of conflicts, we eventually came to
23
83000
4000
hoặc là trải qua rất nhiều cuộc xung đột
thì cuối cùng chúng ta cũng đạt được
thì cuối cùng chúng ta cũng đạt được
01:45
a rough international bargain to largely keep the peace.
24
87000
6000
một thỏa thuận
chung để giữ lấy hòa bình thế giới.
chung để giữ lấy hòa bình thế giới.
01:51
But now we have a new situation, really what people call
25
93000
5000
Còn ở hiện tại lại là một tình huống khác,
mà người ta vẫn gọi nôm na
mà người ta vẫn gọi nôm na
01:56
an asymmetric situation, where technology is so powerful
26
98000
3000
là một thế trận không cân sức,
khi mà công nghệ quá quyền lực
khi mà công nghệ quá quyền lực
01:59
that it extends beyond a nation-state.
27
101000
4000
đến nỗi nó lan rộng ra ngoài
của phạm vi một quốc gia.
của phạm vi một quốc gia.
02:03
It's not the nation-states that have potential access
28
105000
3000
Không phải chỉ ở quy mô của một đất nước,
mà chính mỗi con người
mà chính mỗi con người
02:06
to mass destruction, but individuals.
29
108000
5000
đang phải gánh lấy một nỗi lo tiềm tàng
về sự diệt chủng trên diện rộng.
về sự diệt chủng trên diện rộng.
02:11
And this is a consequence of the fact that these new technologies tend to be digital.
30
113000
5000
Điều này cũng chính là hậu quả của việc
các ngành công nghệ mới đang dần số hóa.
các ngành công nghệ mới đang dần số hóa.
02:16
We saw genome sequences.
31
118000
4000
Chúng ta đã được nhìn thấy những chuỗi gen
02:20
You can download the gene sequences
32
122000
1000
Thậm chí còn có thể
02:21
of pathogens off the Internet if you want to,
33
123000
4000
tải về những gene mầm bệnh từ Internet
nếu thích.
nếu thích.
02:25
and clearly someone recently -- I saw in a science magazine --
34
127000
5000
Và trên một tạp chí khoa học tôi đã xem,
thì trong thời gian gần đây
thì trong thời gian gần đây
02:30
they said, well, the 1918 flu is too dangerous to FedEx around.
35
132000
5000
người ta nói rằng bệnh dịch cúm 1918
thật sự quá nguy hiểm để Fedex vận chuyển.
thật sự quá nguy hiểm để Fedex vận chuyển.
02:35
If people want to use it in their labs for working on research,
36
137000
3000
Nên nếu muốn sử dụng để nghiên cứu,
02:38
just reconstruct it yourself,
37
140000
3000
các nhà khoa học buộc phải tự tái tạo nó.
02:41
because, you know, it might break in FedEx.
38
143000
4000
Bởi vì, bạn thấy đấy, mầm bệnh có thể bị
rò rỉ trong quá trình vận chuyển.
rò rỉ trong quá trình vận chuyển.
02:45
So that this is possible to do this is not deniable.
39
147000
5000
Vậy nên tính khả thi của việc làm này
là hoàn toàn không thể phủ nhận.
là hoàn toàn không thể phủ nhận.
02:50
So individuals in small groups super-empowered by access to these
40
152000
5000
Cho nên việc chỉ cần một nhóm nhỏ đã
có khả năng điều khiển được thứ công nghệ
có khả năng điều khiển được thứ công nghệ
02:55
kinds of self-replicating technologies, whether it be biological
41
157000
5000
có thể tự tái tạo các yếu tố sinh học
03:00
or other, are clearly a danger in our world.
42
162000
3000
cũng như các thành tố khác rõ ràng
rất nguy hiểm cho thế giới.
rất nguy hiểm cho thế giới.
03:03
And the danger is that they can cause roughly what's a pandemic.
43
165000
4000
Nguy cơ lớn nhất mà chúng có thế gây ra
chính là một trận đại dịch toàn cầu.
chính là một trận đại dịch toàn cầu.
03:07
And we really don't have experience with pandemics,
44
169000
3000
Và rõ ràng chúng ta không có đủ
kinh nghiệm đối mặt với đại dịch
kinh nghiệm đối mặt với đại dịch
03:10
and we're also not very good as a society at acting
45
172000
3000
cũng như không có khả năng ứng phó tốt
03:13
to things we don't have direct and sort of gut-level experience with.
46
175000
4000
với những tình huống mà chúng ta không
được hướng dẫn hay trải nghiệm qua.
được hướng dẫn hay trải nghiệm qua.
03:17
So it's not in our nature to pre-act.
47
179000
4000
Vậy nên việc lường trước sự việc
không phải là bản năng của con người.
không phải là bản năng của con người.
03:21
And in this case, piling on more technology doesn't solve the problem,
48
183000
5000
Trong trường hợp này, việc phát minh thêm
nhiều loại công nghệ mới không giải quyết
nhiều loại công nghệ mới không giải quyết
03:26
because it only super-empowers people more.
49
188000
3000
vấn đề bởi nó chỉ trao cho
con người nhiều quyền năng hơn.
con người nhiều quyền năng hơn.
03:29
So the solution has to be, as people like Russell and Einstein
50
191000
4000
Vậy nên giải pháp cho vấn đề này,
với những bậc như Russell và Einstein
với những bậc như Russell và Einstein
03:33
and others imagine in a conversation that existed
51
195000
2000
hay bất cứ hình ảnh cuộc đối thoại nào đó
03:35
in a much stronger form, I think, early in the 20th century,
52
197000
4000
bản thân tôi nghĩ rằng trong thế kỉ 20 này
03:39
that the solution had to be not just the head but the heart.
53
201000
3000
giải pháp nên không chỉ từ cái đầu
mà còn nên từ trái tim nữa.
mà còn nên từ trái tim nữa.
03:42
You know, public policy and moral progress.
54
204000
5000
Chẳng hạn như, chính sách công và
những tiến bộ trong đạo đức.
những tiến bộ trong đạo đức.
03:47
The bargain that gives us civilization is a bargain to not use power.
55
209000
6000
Và thứ giúp ta có được nền văn minh
là một thỏa thuận không sử dụng vũ lực.
là một thỏa thuận không sử dụng vũ lực.
03:53
We get our individual rights by society protecting us from others
56
215000
3000
Con người có những quyền cá nhân
nhờ vào sự bảo vệ từ xã hội
nhờ vào sự bảo vệ từ xã hội
03:56
not doing everything they can do but largely doing only what is legal.
57
218000
5000
cho phép chúng ta làm những gì hợp pháp,
chứ không phải những gì có khả năng làm.
chứ không phải những gì có khả năng làm.
04:01
And so to limit the danger of these new things, we have to limit,
58
223000
5000
Vì vậy để giảm thiểu tối đa nguy cơ xấu,
chúng ta phải giới hạn đến mức tối thiểu
chúng ta phải giới hạn đến mức tối thiểu
04:06
ultimately, the ability of individuals
59
228000
2000
khả năng của một cá nhân
04:08
to have access, essentially, to pandemic power.
60
230000
3000
khi tiếp cận với năng lượng nguy hiểm này.
04:11
We also have to have sensible defense, because no limitation
61
233000
4000
Hơn nữa cần phải có sự phòng thủ nhạy bén,
bởi không có giới hạn nào có thể
bởi không có giới hạn nào có thể
04:15
is going to prevent a crazy person from doing something.
62
237000
3000
ngăn cản một người điên làm gì đó.
04:18
And you know, and the troubling thing is that
63
240000
2000
Và bạn thấy đấy, vấn đề ở đây chính là
04:20
it's much easier to do something bad than to defend
64
242000
2000
rất dễ dàng để thực hiện những điều xấu,
04:22
against all possible bad things,
65
244000
2000
hơn là tránh những điều xấu.
04:24
so the offensive uses really have an asymmetric advantage.
66
246000
4000
Vậy nên việc sử dụng năng lượng không
kiểm soát này mang tính lợi bất cập hại.
kiểm soát này mang tính lợi bất cập hại.
04:28
So these are the kind of thoughts I was thinking in 1999 and 2000,
67
250000
4000
Những suy nghĩ này đã xuất hiện
trong đầu tôi từ năm 1999 và 2000
trong đầu tôi từ năm 1999 và 2000
04:32
and my friends told me I was getting really depressed,
68
254000
2000
bạn tôi bảo rằng tôi đã quá căng thẳng
04:34
and they were really worried about me.
69
256000
2000
và họ rất lo lắng cho tôi.
04:36
And then I signed a book contract to write more gloomy thoughts about this
70
258000
3000
Sau đó tôi kí hợp đồng viết sách
nhiều ý táo bạo về vấn đề này
nhiều ý táo bạo về vấn đề này
04:39
and moved into a hotel room in New York
71
261000
2000
và tôi chuyển vào một
khách sạn New York,
khách sạn New York,
04:41
with one room full of books on the Plague,
72
263000
4000
trong một căn phòng đầy ắp
những cuốn sách về bệnh dịch,
những cuốn sách về bệnh dịch,
04:45
and you know, nuclear bombs exploding in New York
73
267000
3000
và như các bạn đã biết,
quả bom nguyên tử đã phát nổ ở New York
quả bom nguyên tử đã phát nổ ở New York
04:48
where I would be within the circle, and so on.
74
270000
3000
khi mà tôi đang ở trong phạm vi
bán kính của nó, vân vân.
bán kính của nó, vân vân.
04:51
And then I was there on September 11th,
75
273000
4000
Và rồi tôi cũng đã ở đó vào sự kiện 11/9,
04:55
and I stood in the streets with everyone.
76
277000
1000
tôi đứng trên đường.
04:56
And it was quite an experience to be there.
77
278000
2000
Cùng mọi người chứng kiến tất cả.
04:58
I got up the next morning and walked out of the city,
78
280000
3000
Tôi thức dậy vào sáng hôm say,
bước ra phố,
bước ra phố,
05:01
and all the sanitation trucks were parked on Houston Street
79
283000
3000
nhìn thấy những đoàn xe vệ sinh
đỗ từng hàng trên đường Houston
đỗ từng hàng trên đường Houston
05:04
and ready to go down and start taking the rubble away.
80
286000
2000
sẵn sàng thu dọn đống tàn dư đổ nát.
05:06
And I walked down the middle, up to the train station,
81
288000
2000
Tôi đi đến trung tâm, nơi trạm tàu điện
05:08
and everything below 14th Street was closed.
82
290000
3000
và tất cả mọi thứ bên dưới con đường
14th Street đều im lìm.
14th Street đều im lìm.
05:11
It was quite a compelling experience, but not really, I suppose,
83
293000
4000
Thật là một trải nghiệm hấp dẫn, nhưng
không thực sự, tôi cho rằng,
không thực sự, tôi cho rằng,
05:15
a surprise to someone who'd had his room full of the books.
84
297000
3000
giống như một bất ngờ cho ai đó
sở hữu căn phòng đầy ắp sách
sở hữu căn phòng đầy ắp sách
05:18
It was always a surprise that it happened then and there,
85
300000
4000
Bất ngờ luôn xảy ra đâu đó,
05:22
but it wasn't a surprise that it happened at all.
86
304000
4000
nhưng nó không phải là bất ngờ
giống như cách nó xảy ra.
giống như cách nó xảy ra.
05:26
And everyone then started writing about this.
87
308000
2000
Và mọi người bắt đầu viết về
vấn đề này.
vấn đề này.
Hàng ngàn người viết về nó.
05:28
Thousands of people started writing about this.
88
310000
1000
05:29
And I eventually abandoned the book, and then Chris called me
89
311000
2000
Và tôi rồi đã thôi đọc sách,
Chris gọi tôi
Chris gọi tôi
05:31
to talk at the conference. I really don't talk about this anymore
90
313000
3000
để nói chuyện ở hội nghị. Tôi thực ra
không nói điều đó nữa
không nói điều đó nữa
05:34
because, you know, there's enough frustrating and depressing things going on.
91
316000
5000
bởi vì, bạn biết đấy, mọi thứ diễn ra đã
đủ khó chịu và phiền rồi
đủ khó chịu và phiền rồi
05:39
But I agreed to come and say a few things about this.
92
321000
3000
Nhưng tôi đồng ý đến và nói một vài điều
về chuyện này
về chuyện này
05:42
And I would say that we can't give up the rule of law
93
324000
3000
Và tôi cho rằng chúng ta không thể bỏ
qua những điều luật
qua những điều luật
05:45
to fight an asymmetric threat, which is what we seem to be doing
94
327000
4000
đấu tranh chống mối đe dọa,
điều mà chúng ta có vẻ đang làm
điều mà chúng ta có vẻ đang làm
05:49
because of the present, the people that are in power,
95
331000
5000
bởi vì hiện tại,
con người đang nắm quyền,
con người đang nắm quyền,
05:54
because that's to give up the thing that makes civilization.
96
336000
5000
vì đó là việc từ bỏ những thứ tạo nên
nền văn minh.
nền văn minh.
05:59
And we can't fight the threat in the kind of stupid way we're doing,
97
341000
3000
Ta không thể chống lại đe doạ
bằng cách ngu ngốc ta đang làm
bằng cách ngu ngốc ta đang làm
06:02
because a million-dollar act
98
344000
2000
Do những điều lệ đáng giá triệu đô
06:04
causes a billion dollars of damage, causes a trillion dollar response
99
346000
3000
gây ra hàng tỷ đô la thiệt hại,
hàng triệu tỷ hành động đáp trả
hàng triệu tỷ hành động đáp trả
06:07
which is largely ineffective and arguably, probably almost certainly,
100
349000
3000
điều mà vô cùng ít hiệu quả và,
có thể hoàn toàn chắc chắn
có thể hoàn toàn chắc chắn
06:10
has made the problem worse.
101
352000
2000
làm cho vấn đề tồi tệ hơn.
06:12
So we can't fight the thing with a million-to-one cost,
102
354000
5000
Vậy ta không thể chống lại điều ấy với
chi phí cực lớn
chi phí cực lớn
06:17
one-to-a-million cost-benefit ratio.
103
359000
6000
với tỉ lệ lợi ích quá tầm thường.
06:24
So after giving up on the book -- and I had the great honor
104
366000
5000
Vì thế sau khi từ bỏ cuốn sách--
và tôi vinh dự được
và tôi vinh dự được
06:29
to be able to join Kleiner Perkins about a year ago,
105
371000
4000
tham gia Kleiner Perkins
khoảng một năm trước
khoảng một năm trước
06:33
and to work through venture capital on the innovative side,
106
375000
7000
và làm việc với tiền đầu tư
cho bộ mặt đổi mới
cho bộ mặt đổi mới
06:40
and to try to find some innovations that could address what I saw as
107
382000
4000
và cố gắng tìm ra các phát kiến có thể
giải quyết những điều tôi cho là
giải quyết những điều tôi cho là
06:44
some of these big problems.
108
386000
2000
một số những vấn đề nổi trội.
06:46
Things where, you know, a factor of 10 difference
109
388000
3000
Những điều, rằng, có thể chỉ khác biệt
một phần mười
một phần mười
06:49
can make a factor of 1,000 difference in the outcome.
110
391000
4000
có thể đem lại sự thay đổi ngàn lần
ở kết quả
ở kết quả
06:53
I've been amazed in the last year at the incredible quality
111
395000
3000
Tôi rất ngạc nhiên vào năm ngoái do
chất lượng tuyệt vời
chất lượng tuyệt vời
06:56
and excitement of the innovations that have come across my desk.
112
398000
5000
và sự thích thú đối với các sáng kiến
được đưa đến chỗ tôi
được đưa đến chỗ tôi
07:01
It's overwhelming at times. I'm very thankful for Google and Wikipedia
113
403000
3000
Đôi lúc rất nhiều ý tưởng. Tôi phải
cảm ơn Google và Wikipedia
cảm ơn Google và Wikipedia
07:04
so I can understand at least a little of what people are talking about
114
406000
4000
để tôi có thể hiểu một ít những điều
mà mọi người đang nói tới
mà mọi người đang nói tới
07:08
who come through the doors.
115
410000
2000
những người đang bước qua cánh cửa.
07:10
But I wanted to share with you three areas
116
412000
3000
Nhưng tôi muốn chia sẻ với các bạn
3 khu vực
3 khu vực
07:13
that I'm particularly excited about and that relate to the problems
117
415000
3000
mà tôi hứng thú nhất và nó liên quan
tới vấn đề
tới vấn đề
07:16
that I was talking about in the Wired article.
118
418000
5000
tôi đã và đang đề cập trong báo cáo Wired.
07:21
The first is this whole area of education,
119
423000
2000
Trước tiên là cả kỉ nguyên của giáo dục
07:23
and it really relates to what Nicholas was talking about with a $100 computer.
120
425000
4000
và nó thực sự liên hệ với điều Nicholas
nói với một máy tính giá 100 đô
nói với một máy tính giá 100 đô
07:27
And that is to say that there's a lot of legs left in Moore's Law.
121
429000
4000
Và điều đó có nghĩa còn nhiều điều
cần bàn về định luật Moore.
cần bàn về định luật Moore.
07:31
The most advanced transistors today are at 65 nanometers,
122
433000
4000
Bán dẫn tân tiến nhất ngày nay
có kích thước là 65 na-nô mét
có kích thước là 65 na-nô mét
07:35
and we've seen, and I've had the pleasure to invest
123
437000
3000
và ta đã thấy, và tôi hân hạnh được đầu tư
07:38
in, companies that give me great confidence that we'll extend Moore's Law
124
440000
6000
vào công ty đã cho tôi sự tự tin là
ta đã mở rộng định luật Moore
ta đã mở rộng định luật Moore
07:44
all the way down to roughly the 10 nanometer scale.
125
446000
3000
xuống còn khoảng 10 na-nô mét
07:47
Another factor of, say, six in dimensional reduction,
126
449000
6000
Một tỉ lệ khác, ví dụ như
nếu kích thước giảm xuống còn 6
nếu kích thước giảm xuống còn 6
07:53
which should give us about another factor of 100 in raw improvement
127
455000
5000
sẽ cho ta một tỉ lệ là 100 so với
cải tiến cơ sở
cải tiến cơ sở
07:58
in what the chips can do. And so, to put that in practical terms,
128
460000
5000
mà vi xử lí có thể làm được. Và vì thế,
đặt chúng vào thực tế,
đặt chúng vào thực tế,
08:03
if something costs about 1,000 dollars today,
129
465000
4000
nếu một vật có giá 1000 đô hiện tại,
08:07
say, the best personal computer you can buy, that might be its cost,
130
469000
5000
giả dụ như, máy tính cá nhân tốt nhất,
sẽ có giá tầm ấy,
sẽ có giá tầm ấy,
08:12
I think we can have that in 2020 for 10 dollars. Okay?
131
474000
6000
Tôi nghĩ ta có thể mua nó vào năm 2020
với giá 10 đô. Được chứ?
với giá 10 đô. Được chứ?
08:18
Now, just imagine what that $100 computer will be in 2020
132
480000
5000
Bây giờ, tưởng tượng điều gì xảy ra
khi máy tính 100 đô ở năm 2020
khi máy tính 100 đô ở năm 2020
08:23
as a tool for education.
133
485000
2000
trở thành một công cụ phục vụ học tập.
08:25
I think the challenge for us is --
134
487000
2000
Tôi nghĩ thách thức cho chúng ta
đó là
đó là
08:27
I'm very certain that that will happen, the challenge is,
135
489000
2000
Tôi chắc chắn nó sẽ xảy đến,
thách thức là,
thách thức là,
08:29
will we develop the kind of educational tools and things with the net
136
491000
5000
ta sẽ phát triển công cụ học tập và
những thứ với mạng internet
những thứ với mạng internet
08:34
to let us take advantage of that device?
137
496000
3000
để có được lợi ích từ chúng hay không?
08:37
I'd argue today that we have incredibly powerful computers,
138
499000
4000
Tôi cho rằng ngày nay ta có những chiếc
máy tính cực kỳ mạnh mẽ,
máy tính cực kỳ mạnh mẽ,
08:41
but we don't have very good software for them.
139
503000
2000
nhưng không có phần mềm đủ tốt cho chúng.
08:43
And it's only in retrospect, after the better software comes along,
140
505000
3000
Và nghĩ lại thì, sau khi phần mềm tốt hơn
được tạo ra,
được tạo ra,
08:46
and you take it and you run it on a ten-year-old machine, you say,
141
508000
2000
rồi bạn chạy nó trên cái máy 10 năm tuổi,
08:48
God, the machine was that fast?
142
510000
2000
Ôi chúa ơi, chiếc máy này nhanh vậy sao?
08:50
I remember when they took the Apple Mac interface
143
512000
2000
Tôi nhớ khi họ lấy giao diện Apple Mac
08:52
and they put it back on the Apple II.
144
514000
3000
và chạy nó trên chiếc Apple II,
08:55
The Apple II was perfectly capable of running that kind of interface,
145
517000
3000
Chiếc Apple II hoàn toàn chạy được
giao diện đó,
giao diện đó,
08:58
we just didn't know how to do it at the time.
146
520000
3000
ta chỉ không biết làm vậy
vào thời điểm ấy.
vào thời điểm ấy.
09:01
So given that we know and should believe --
147
523000
2000
Nếu có được điều ta biết và nên tin tưởng
09:03
because Moore's Law's been, like, a constant,
148
525000
3000
bởi vì định luật Moore, như là,
một điều bất biến
một điều bất biến
09:06
I mean, it's just been very predictable progress
149
528000
3000
Ý tôi là, nó chỉ là một quá trình dễ đoán
09:09
over the last 40 years or whatever.
150
531000
3000
trong 40 năm qua hoặc hơn thế.
09:12
We can know what the computers are going to be like in 2020.
151
534000
4000
Ta biết được máy tính sẽ trở thành
như thế nào vào 2020.
như thế nào vào 2020.
09:16
It's great that we have initiatives to say,
152
538000
2000
Thật tốt khi ta có cơ hội để nói,
09:18
let's go create the education and educate people in the world,
153
540000
3000
hãy cùng kiến tạo giáo dục
và dạy cho mọi người trên thế giới
và dạy cho mọi người trên thế giới
09:21
because that's a great force for peace.
154
543000
2000
vì đó là một động lực lớn cho hoà bình.
09:23
And we can give everyone in the world a $100 computer
155
545000
3000
Và ta có thể trao cho mỗi người
1 chiếc máy tính 100 đô
1 chiếc máy tính 100 đô
09:26
or a $10 computer in the next 15 years.
156
548000
5000
hay một chiếc máy 10 đô 15 năm sau đó.
09:31
The second area that I'm focusing on is the environmental problem,
157
553000
5000
Khu vực thứ 2 tôi tập trung ở đây là
vấn đề môi trường,
vấn đề môi trường,
09:36
because that's clearly going to put a lot of pressure on this world.
158
558000
4000
vì điều đó rõ ràng đang đặt ra áp lực lớn
lên thế giới.
lên thế giới.
09:40
We'll hear a lot more about that from Al Gore very shortly.
159
562000
4000
Chúng ta nghe được nhiều hơn về nó
từ Al Gore một cách súc tích.
từ Al Gore một cách súc tích.
09:44
The thing that we see as the kind of Moore's Law trend
160
566000
3000
Điều mà ta xem như là 1 xu hướng
gần với định luật Moore
gần với định luật Moore
09:47
that's driving improvement in our ability to address
161
569000
3000
đó là sự tiến bộ quyết định khả năng
của chúng ta để chỉ ra
của chúng ta để chỉ ra
09:50
the environmental problem is new materials.
162
572000
4000
vấn đề của môi trường là vật liệu mới.
09:54
We have a challenge, because the urban population is growing
163
576000
4000
Ta có một thử thách, vì ô nhiễm thành thị
đang gia tăng
đang gia tăng
09:58
in this century from two billion to six billion
164
580000
3000
trong thế kỉ này từ 2 tỉ thành 6 tỉ
10:01
in a very short amount of time. People are moving to the cities.
165
583000
2000
thời gian ngắn ngủi.
Người lên thành phố.
Người lên thành phố.
10:03
They all need clean water, they need energy, they need transportation,
166
585000
3000
Họ đều cần nước, năng lượng,
và họ cần phương tiện
và họ cần phương tiện
10:06
and we want them to develop in a green way.
167
588000
4000
và ta muốn họ phát triển
một cách thân thiện với môi trường.
một cách thân thiện với môi trường.
10:10
We're reasonably efficient in the industrial sectors.
168
592000
2000
Ngành công nghiệp hoạt động khá hiệu quả.
10:12
We've made improvements in energy and resource efficiency,
169
594000
3000
Chúng ta cải thiện việc dùng
năng lượng và nguồn lực hiệu quả,
năng lượng và nguồn lực hiệu quả,
10:15
but the consumer sector, especially in America, is very inefficient.
170
597000
4000
nhưng về phía tiêu dùng, nhất là Mỹ,
cực kì kém hiệu quả.
cực kì kém hiệu quả.
10:19
But these new materials bring such incredible innovations
171
601000
4000
Nhưng những vật liệu mới mang lại
những cải tiến không ngờ
những cải tiến không ngờ
10:23
that there's a strong basis for hope that these things
172
605000
4000
rằng đã có một nền tảng vững chắc
là chúng
là chúng
10:27
will be so profitable that they can be brought to the market.
173
609000
2000
đem lại lợi ích để
lưu hành trên thị trường
lưu hành trên thị trường
10:29
And I want to give you a specific example of a new material
174
611000
3000
Và tôi muốn kể với các bạn
một minh chứng về vật liệu mới
một minh chứng về vật liệu mới
10:32
that was discovered 15 years ago.
175
614000
3000
được phát hiện 15 năm trước.
10:35
If we take carbon nanotubes, you know, Iijima discovered them in 1991,
176
617000
5000
Đó là ống nano các-bon, cái mà,
Iijima tìm ra năm 1991,
Iijima tìm ra năm 1991,
10:40
they just have incredible properties.
177
622000
2000
Chúng có những đặc tính tuyệt vời.
10:42
And these are the kinds of things we're going to discover
178
624000
1000
Và là thứ ta khám phá
10:43
as we start to engineer at the nano scale.
179
625000
3000
khi ta bắt đầu kĩ thuật hoá ở tỉ lệ nano.
10:46
Their strength: they're almost the strongest material,
180
628000
3000
Điểm mạnh của chúng: chúng gần như là
vật liệu cứng nhất,
vật liệu cứng nhất,
10:49
tensile strength material known.
181
631000
2000
có độ căng lớn nhất được biết đến.
Chúng cực kỳ cứng. Chúng co dãn rất ít.
10:52
They're very, very stiff. They stretch very, very little.
182
634000
5000
Trong 2 chiều, nếu bạn tạo ra,
giả dụ đi, một tấm vải từ chúng,
giả dụ đi, một tấm vải từ chúng,
10:57
In two dimensions, if you make, like, a fabric out of them,
183
639000
3000
nó sẽ chắc hơn Kevlar gấp 30 lần.
11:00
they're 30 times stronger than Kevlar.
184
642000
3000
Nếu tạo ra từ cấu trúc 3d ,
quả bóng bucky chẳng hạn
quả bóng bucky chẳng hạn
11:03
And if you make a three-dimensional structure, like a buckyball,
185
645000
3000
11:06
they have all sorts of incredible properties.
186
648000
2000
chúng sẽ có vô số tính năng đặc biệt.
11:08
If you shoot a particle at them and knock a hole in them,
187
650000
3000
Nếu bạn bắn 1 nguyên tử vào chúng
và tạo 1 lỗ trên đó
và tạo 1 lỗ trên đó
11:11
they repair themselves; they go zip and they repair the hole
188
653000
3000
chúng sẽ tự sửa chữa; chúng kéo
và đóng lỗ ấy lại
và đóng lỗ ấy lại
11:14
in femtoseconds, which is not -- is really quick.
189
656000
3000
trong vài femto giây, thực sự rất nhanh.
11:17
(Laughter)
190
659000
3000
{ Tiếng cười}
11:20
If you shine a light on them, they produce electricity.
191
662000
4000
Nếu bạn chiếu ánh sáng vào chúng,
chúng sẽ sinh ra dòng điện.
chúng sẽ sinh ra dòng điện.
11:24
In fact, if you flash them with a camera they catch on fire.
192
666000
3000
Thực tế là, nếu bạn chiếu đèn flash camera
chúng sẽ cháy.
chúng sẽ cháy.
11:27
If you put electricity on them, they emit light.
193
669000
4000
Để dòng điện chạy qua, chúng sẽ phát quang
1 chu kì dòng điện đặt vào
sẽ có số chu kì gấp 1000 lần
sẽ có số chu kì gấp 1000 lần
11:31
If you run current through them, you can run 1,000 times more current
194
673000
3000
11:34
through one of these than through a piece of metal.
195
676000
4000
so với khi đặt vào một mảnh kim loại.
Bạn có thể tạo bán dẫn cả loại p và n,
11:38
You can make both p- and n-type semiconductors,
196
680000
3000
11:41
which means you can make transistors out of them.
197
683000
2000
nghĩa là bạn làm được
cả bán dẫn từ chúng
cả bán dẫn từ chúng
11:43
They conduct heat along their length but not across --
198
685000
3000
Chúng dẫn nhiệt theo chiều dài nhưng
không lan xung quanh--
không lan xung quanh--
11:46
well, there is no width, but not in the other direction
199
688000
2000
Chúng không có chiều rộng,
hướng khác không
hướng khác không
11:48
if you stack them up; that's a property of carbon fiber also.
200
690000
6000
nếu chồng chúng lên; bạn cũng sẽ có
tính năng của sợi cáp các-bon
tính năng của sợi cáp các-bon
Đặt nguyên tử lên chúng, nguyên tử
bị văng ra ngoài cạnh--
bị văng ra ngoài cạnh--
11:54
If you put particles in them, and they go shooting out the tip --
201
696000
3000
chúng giống máy gia tốc tiệm cận
hay súng điện vậy.
hay súng điện vậy.
11:57
they're like miniature linear accelerators or electron guns.
202
699000
3000
Trong lòng ống nano nhỏ đến mức--
12:00
The inside of the nanotubes is so small --
203
702000
3000
12:03
the smallest ones are 0.7 nanometers --
204
705000
2000
cái nhỏ nhất là 0.7 nano-mét --
12:05
that it's basically a quantum world.
205
707000
2000
Cơ bản là nằm trong vùng lượng tử.
12:07
It's a strange place inside a nanotube.
206
709000
3000
Đó là một nơi kì lạ trong ống nano.
12:10
And so we begin to see, and we've seen business plans already,
207
712000
3000
Và thế ta bắt đầu thấy, ta đã thấy
những kế hoạch kinh doanh,
những kế hoạch kinh doanh,
12:13
where the kind of things Lisa Randall's talking about are in there.
208
715000
3000
nơi mà những thứ Lisa Randall đề cập
nằm trong ống đấy.
nằm trong ống đấy.
12:16
I had one business plan where I was trying to learn more about
209
718000
2000
Tôi cókế hoạch kinh doanh khi
đang tìm hiểu
đang tìm hiểu
12:18
Witten's cosmic dimension strings to try to understand
210
720000
3000
Thuyết dây vũ trụ của Witten để hiểu
hiện tượng gì đang xảy ra
trong vật liệu nano được đề xuất này.
trong vật liệu nano được đề xuất này.
12:21
what the phenomenon was going on in this proposed nanomaterial.
211
723000
3000
Trong ống nano, ta thực sự
đạt đến giới hạn.
đạt đến giới hạn.
12:24
So inside of a nanotube, we're really at the limit here.
212
726000
6000
Những gì chúng ta thấy với chúng
và những vật liệu mới khác
và những vật liệu mới khác
12:30
So what we see is with these and other new materials
213
732000
4000
12:34
that we can do things with different properties -- lighter, stronger --
214
736000
4000
ta có thể làm nhiều thứ với những
tính năng mới-- nhẹ hơn, bền hơn
tính năng mới-- nhẹ hơn, bền hơn
12:38
and apply these new materials to the environmental problems.
215
740000
6000
và áp dụng chúng vào vấn đề môi trường.
Vật liệu mới tạo ra nước,
12:44
New materials that can make water,
216
746000
1000
12:45
new materials that can make fuel cells work better,
217
747000
2000
làm pin năng lượng làm việc tốt hơn,
12:47
new materials that catalyze chemical reactions,
218
749000
4000
vật liệu có thể tăng tốc độ
phản ứng hoá học,
phản ứng hoá học,
12:51
that cut pollution and so on.
219
753000
3000
mà làm giảm ô nhiễm, v.v
Ethanol-- cách mới tạo ra ethanol.
12:54
Ethanol -- new ways of making ethanol.
220
756000
3000
12:57
New ways of making electric transportation.
221
759000
3000
Cách mới để chế tạo phương tiện
chạy bằng điện.
chạy bằng điện.
13:00
The whole green dream -- because it can be profitable.
222
762000
4000
Mơ ước sống xanh--
do chúng có lợi.
do chúng có lợi.
13:04
And we've dedicated -- we've just raised a new fund,
223
766000
2000
Và ta đã đóng góp-- ta vừa lập
một quỹ mới,
một quỹ mới,
13:06
we dedicated 100 million dollars to these kinds of investments.
224
768000
3000
góp 100 triệu đô vào kiểu đầu tư này.
13:09
We believe that Genentech, the Compaq, the Lotus, the Sun,
225
771000
4000
Ta tin là Genetech, Compaq, Lotus, Sun,
13:13
the Netscape, the Amazon, the Google in these fields
226
775000
4000
Netscape, Amazon, Google trong
những lĩnh vực này
những lĩnh vực này
đang chưa được tìm thấy, bởi vì những
cải tiến trong vật liệu
cải tiến trong vật liệu
13:17
are yet to be found, because this materials revolution
227
779000
3000
13:20
will drive these things forward.
228
782000
3000
sẽ đưa những công nghệ đi lên.
Khía cạnh thứ 3 chúng tôi đang làm,
13:24
The third area that we're working on,
229
786000
2000
13:26
and we just announced last week -- we were all in New York.
230
788000
4000
và vừa công bố tuần trước-
khi tất cả đang ở New York.
khi tất cả đang ở New York.
13:30
We raised 200 million dollars in a specialty fund
231
792000
6000
Chúng tôi đã quyên góp 200 triệu đô
vào một quỹ chuyên biệt
vào một quỹ chuyên biệt
13:36
to work on a pandemic in biodefense.
232
798000
4000
để chống lại đại dịch
gây ra bởi khủng bố sinh học.
gây ra bởi khủng bố sinh học.
13:40
And to give you an idea of the last fund that Kleiner raised
233
802000
3000
Và để cho các bạn góc nhìn về
quỹ gần đây nhất Kleiner tổ chức
quỹ gần đây nhất Kleiner tổ chức
13:43
was a $400 million fund, so this for us is a very substantial fund.
234
805000
5000
một quỹ góp được 400 triệu đô,
với chúng tôi là một nguồn hỗ trợ dồi dào.
với chúng tôi là một nguồn hỗ trợ dồi dào.
13:48
And what we did, over the last few months -- well, a few months ago,
235
810000
4000
Và điều chúng tôi đã làm vài tháng qua--
thực ra là vài tháng trước
thực ra là vài tháng trước
13:52
Ray Kurzweil and I wrote an op-ed in the New York Times
236
814000
3000
Ray Kurzweil và tôi đã viết phần bình luận
cho New York Times
cho New York Times
13:55
about how publishing the 1918 genome was very dangerous.
237
817000
3000
về việc công bố vi rút đại dịch 1918
rất nguy hiểm.
rất nguy hiểm.
13:58
And John Doerr and Brook and others got concerned, [unclear],
238
820000
4000
Và John Doerr cùng Brook và những người
khác lo ngại,
khác lo ngại,
và chúng tôi nhìn quanh xem
thế giới đã đang làm gì để
thế giới đã đang làm gì để
14:02
and we started looking around at what the world was doing
239
824000
4000
chuẩn bị cho đại dịch. Và chúng tôi
thấy nhiều lỗ hổng
thấy nhiều lỗ hổng
14:06
about being prepared for a pandemic. And we saw a lot of gaps.
240
828000
5000
Và chúng tôi tự hỏi, bạn biết đấy,
ta có thể tìm thấy những sáng kiến
ta có thể tìm thấy những sáng kiến
14:11
And so we asked ourselves, you know, can we find innovative things
241
833000
4000
sẽ lấp đấp những lỗ hổng này?
Và Brooks bảo tôi trong giờ nghỉ khi đó,
Và Brooks bảo tôi trong giờ nghỉ khi đó,
14:15
that will go fill these gaps? And Brooks told me in a break here,
242
837000
4000
anh ta nói đã thấy nhiều điều
đến nỗi mất ngủ,
đến nỗi mất ngủ,
14:19
he said he's found so much stuff he can't sleep,
243
841000
2000
14:21
because there's so many great technologies out there,
244
843000
3000
vì có quá nhiều công nghệ tuyệt vời
ngoài kia,
ngoài kia,
14:24
we're essentially buried. And we need them, you know.
245
846000
3000
chúng ta gần như bị lấp đầy.
Và ta cần chúng, bạn biết đấy.
Và ta cần chúng, bạn biết đấy.
14:27
We have one antiviral that people are talking about stockpiling
246
849000
3000
Chúng ta có thuốc kháng vi rút mà
mọi người nói tới. Dự trữ
mọi người nói tới. Dự trữ
14:30
that still works, roughly. That's Tamiflu.
247
852000
3000
vẫn có ích, gần như vậy.
Đó là Tamiflu.
Đó là Tamiflu.
14:33
But Tamiflu -- the virus is resistant. It is resistant to Tamiflu.
248
855000
5000
Nhưng Tamiflu-- vi rút kháng được.
Chúng có thể kháng Tamiflu.
Chúng có thể kháng Tamiflu.
14:38
We've discovered with AIDS we need cocktails to work well
249
860000
4000
Chúng ta phát hiện với AIDS ta cần
hỗn hợp để có hiệu quả tốt
hỗn hợp để có hiệu quả tốt
14:42
so that the viral resistance -- we need several anti-virals.
250
864000
3000
vì với vi rút kháng thuốc -- ta cần
nhiều chất kháng vi rút.
nhiều chất kháng vi rút.
14:45
We need better surveillance.
251
867000
2000
Ta cần giám sát tốt hơn.
14:47
We need networks that can find out what's going on.
252
869000
3000
Ta cần mạng lưới để biết được
chuyện gì đang diễn ra.
chuyện gì đang diễn ra.
14:50
We need rapid diagnostics so that we can tell if somebody has
253
872000
4000
Ta cần chẩn đoán nhanh để phán đoán
nếu ai đó mắc
nếu ai đó mắc
một cơn cúm mà ta mới xác định gần đây.
14:54
a strain of flu which we have only identified very recently.
254
876000
4000
Ta đã có thể chẩn đoán
một cách nhanh chóng.
một cách nhanh chóng.
14:58
We've got to be able to make the rapid diagnostics quickly.
255
880000
2000
15:00
We need new anti-virals and cocktails. We need new kinds of vaccines.
256
882000
3000
Ta cần kháng sinh mới và hỗn hợp mới.
Ta cần loại vắc xin mới.
Ta cần loại vắc xin mới.
15:03
Vaccines that are broad spectrum.
257
885000
2000
Vắc xin cho diện rộng.
15:05
Vaccines that we can manufacture quickly.
258
887000
4000
Vắc xin mà ta sản xuất được nhanh.
Hỗn hợp thuốc, vắc xin đa năng.
15:09
Cocktails, more polyvalent vaccines.
259
891000
2000
15:11
You normally get a trivalent vaccine against three possible strains.
260
893000
3000
Bạn thường được tiêm vắc xin 3 trong 1
chống lại ba loại virut.
chống lại ba loại virut.
15:14
We need -- we don't know where this thing is going.
261
896000
3000
Ta cần -- ta không biết những thứ này
sẽ đi về đâu.
sẽ đi về đâu.
15:17
We believe that if we could fill these 10 gaps,
262
899000
3000
Ta tin là nếu ta lấp đầy 10 lỗ hổng,
15:20
we have a chance to help really reduce the risk of a pandemic.
263
902000
6000
ta có cơ hội giúp giảm nguy cơ của
một đại dịch
một đại dịch
15:26
And the difference between a normal flu season and a pandemic
264
908000
4000
Và sự khác biệt giữa cúm thông thường
so với đại dịch
so với đại dịch
15:30
is about a factor of 1,000 in deaths
265
912000
3000
là tỉ lệ giữa 1 và 1000 người chết
15:33
and certainly enormous economic impact.
266
915000
3000
và tất nhiên tác động to lớn
đến nền kinh tế.
đến nền kinh tế.
Vậy chúng ta hứng khởi vì ta có thể
đầu tư 10,
đầu tư 10,
15:36
So we're very excited because we think we can fund 10,
267
918000
3000
15:39
or speed up 10 projects and see them come to market
268
921000
4000
hoặc đẩy nhanh 10 dự án
và thấy chúng đến được thị trường
và thấy chúng đến được thị trường
15:43
in the next couple years that will address this.
269
925000
3000
trong vài năm nữa sẽ giải quyết
được vấn đề.
được vấn đề.
15:46
So if we can address, use technology, help address education,
270
928000
3000
Vậy nếu ta đề ra, sử dụng công nghệ,
giải quyết việc giáo dục,
giải quyết việc giáo dục,
15:49
help address the environment, help address the pandemic,
271
931000
3000
giải quyết về môi trường,
giải quyết vấn đề dịch cúm,
giải quyết vấn đề dịch cúm,
15:52
does that solve the larger problem that I was talking about
272
934000
4000
vậy điều đó có giải quyết vấn đề lớn hơn
mà tôi nói đến
mà tôi nói đến
15:56
in the Wired article? And I'm afraid the answer is really no,
273
938000
5000
trong bài Wired không? Và tôi sợ
đáp án là không,
đáp án là không,
vì bạn không thể giải quyết vấn đề
quản lí công nghệ
quản lí công nghệ
16:01
because you can't solve a problem with the management of technology
274
943000
4000
16:05
with more technology.
275
947000
3000
với nhiều công nghệ hơn.
16:08
If we let an unlimited amount of power loose, then we will --
276
950000
5000
Nếu ta để nguồn năng lượng vô tận
không kiểm soát, ta sẽ --
không kiểm soát, ta sẽ --
16:13
a very small number of people will be able to abuse it.
277
955000
2000
rất ít người sẽ tận dụng được chúng.
16:15
We can't fight at a million-to-one disadvantage.
278
957000
4000
Ta không thể đấu tranh bằng
một triệu với một bất lợi.
một triệu với một bất lợi.
16:19
So what we need to do is, we need better policy.
279
961000
3000
Vậy điều ta cần làm là, ta cần
chính sách tốt hơn.
chính sách tốt hơn.
16:22
And for example, some things we could do
280
964000
3000
Và để lấy ví dụ,
một số thứ ta có thể làm
một số thứ ta có thể làm
16:25
that would be policy solutions which are not really in the political air right now
281
967000
4000
đó là giải pháp bằng chính sách không
thực sự theo chính trị hiện tại
thực sự theo chính trị hiện tại
16:29
but perhaps with the change of administration would be -- use markets.
282
971000
4000
nhưng có thể với việc thay đổi quyền
kiểm soát -- sử dụng thị trường.
kiểm soát -- sử dụng thị trường.
16:33
Markets are a very strong force.
283
975000
2000
Thị trường là một lực lượng mạnh mẽ.
16:35
For example, rather than trying to regulate away problems,
284
977000
3000
Lấy ví dụ, thay vì kiếm soát vấn đề,
16:38
which probably won't work, if we could price
285
980000
2000
cái mà thực ra vô dụng, nếu ta tăng giá
16:40
into the cost of doing business, the cost of catastrophe,
286
982000
5000
trở thành chi phí làm ăn,
chi phí cho thảm hoạ,
chi phí cho thảm hoạ,
để những người đang làm việc
bị thiệt hại lớn hơn do thảm hoạ
bị thiệt hại lớn hơn do thảm hoạ
16:45
so that people who are doing things that had a higher cost of catastrophe
287
987000
3000
16:48
would have to take insurance against that risk.
288
990000
3000
được bảo hiểm cho mối nguy đó.
16:51
So if you wanted to put a drug on the market you could put it on.
289
993000
2000
Vậy nếu bạn muốn một loại thuốc đến
thị trường.
thị trường.
16:53
But it wouldn't have to be approved by regulators;
290
995000
2000
Nhưng không được chấp thuận
bởi người hành pháp.
bởi người hành pháp.
16:55
you'd have to convince an actuary that it would be safe.
291
997000
4000
phải thuyết phục chuyên viên thống kê
việc này an toàn.
việc này an toàn.
16:59
And if you apply the notion of insurance more broadly,
292
1001000
3000
Và nếu bạn áp dụng ý tường về bảo hộ
rộng hơn,
rộng hơn,
17:02
you can use a more powerful force, a market force,
293
1004000
3000
bạn có thể dùng sức mạnh lớn hơn,
sức mạnh thị trường,
17:05
to provide feedback.
294
1007000
2000
để đưa ra phản hồi.
Làm sao bạn giữ vững luật lệ?
17:07
How could you keep the law?
295
1009000
1000
17:08
I think the law would be a really good thing to keep.
296
1010000
2000
Tôi nghĩ luật là điều rất tốt để gìn giữ.
17:10
Well, you have to hold people accountable.
297
1012000
2000
Vâng, bạn phải để mọi người có trách nhiệm
17:12
The law requires accountability.
298
1014000
2000
Luật yêu cầu trách nhiệm.
17:14
Today scientists, technologists, businessmen, engineers
299
1016000
3000
Ngày nay nhà khoa học, công nghệ,
doanh nhân, kĩ sư
17:17
don't have any personal responsibility
300
1019000
2000
không có trách nhiệm cá nhân
17:19
for the consequences of their actions.
301
1021000
2000
cho hậu quả từ hành động của họ.
17:21
So if you tie that -- you have to tie that back with the law.
302
1023000
4000
Vậy nếu bạn ràng buộc nó- ràng buộc
điều đó vào luật
điều đó vào luật
Và cuối cùng, tôi nghĩ ta phải làm điều
thực sự không
thực sự không
17:25
And finally, I think we have to do something that's not really --
303
1027000
4000
gần như không thể chấp nhận,
17:29
it's almost unacceptable to say this -- which,
304
1031000
1000
17:30
we have to begin to design the future.
305
1032000
3000
ta phải bắt đầu thiết kế tương lai.
Ta không thể lựa chọn tương lai, nhưng ta
có thể chỉnh hướng nó.
có thể chỉnh hướng nó.
17:33
We can't pick the future, but we can steer the future.
306
1035000
4000
Sự đầu tư ta cố gắng ngăn đại dịch cúm
17:37
Our investment in trying to prevent pandemic flu
307
1039000
2000
17:39
is affecting the distribution of possible outcomes.
308
1041000
4000
ảnh hưởng sự phân tán của các
kết quả có thể xảy ra.
kết quả có thể xảy ra.
ta có thể không ngăn được nó,
nhưng cơ hội
nhưng cơ hội
17:43
We may not be able to stop it, but the likelihood
309
1045000
2000
sẽ lướt qua ít hơn nếu ta tập trung
vào vấn đề.
vào vấn đề.
17:45
that it will get past us is lower if we focus on that problem.
310
1047000
4000
Thế ta có thể thiết kế tương lai nếu ta
lựa chọn điều gì
lựa chọn điều gì
17:49
So we can design the future if we choose what kind of things
311
1051000
4000
ta muốn xảy ra và không muốn,
17:53
we want to have happen and not have happen,
312
1055000
3000
và đưa ta đến vị trí ít hiểm họa hơn.
17:56
and steer us to a lower-risk place.
313
1058000
3000
17:59
Vice President Gore will talk about how we could steer the climate trajectory
314
1061000
6000
Phó tổng thống Gore nói về cách ta có thể
lái dấu hiệu khí hậu
lái dấu hiệu khí hậu
18:05
into a lower probability of catastrophic risk.
315
1067000
3000
đến xác suất thấp hơn
tới mối nguy hiểm họa
tới mối nguy hiểm họa
18:08
But above all, what we have to do is we have to help the good guys,
316
1070000
3000
Nhưng trên hết, điều ta phải làm là
giúp những người tốt,
giúp những người tốt,
18:11
the people on the defensive side,
317
1073000
2000
những người phía bảo vệ,
có lợi thể hơn
những người lạm dụng mọi thứ.
những người lạm dụng mọi thứ.
18:13
have an advantage over the people who want to abuse things.
318
1075000
4000
Và những gì ta phải làm
để thực hiện điều đó
để thực hiện điều đó
18:17
And what we have to do to do that
319
1079000
2000
18:19
is we have to limit access to certain information.
320
1081000
3000
là ta phải giới hạn truy cập
loại thông tin cụ thể nào đó.
loại thông tin cụ thể nào đó.
18:22
And growing up as we have, and holding very high
321
1084000
3000
Và lớn lên như ta đã làm,
và giữ
và giữ
giá trị cao việc tự do ngôn luận,
điều đó khó để ta chấp nhận --
điều đó khó để ta chấp nhận --
18:25
the value of free speech, this is a hard thing for us to accept --
322
1087000
4000
18:29
for all of us to accept.
323
1091000
1000
để tất cả chúng ta chấp nhận.
18:30
It's especially hard for the scientists to accept who still remember,
324
1092000
5000
Việc này đặc biệt khó đối với các
nhà khoa học mà còn nhớ,
nhà khoa học mà còn nhớ,
bạn biết, Galieo khi bị giam,
18:35
you know, Galileo essentially locked up,
325
1097000
2000
và vẫn đấu tranh chống lại nhà thờ.
18:37
and who are still fighting this battle against the church.
326
1099000
4000
18:41
But that's the price of having a civilization.
327
1103000
5000
Nhưng đó là cái giá của
việc có nền văn minh.
việc có nền văn minh.
Cái giá việc giữ luật lệ
18:46
The price of retaining the rule of law
328
1108000
2000
là giới hạn việc có được quyền to lớn và
gần như không kiểm soát.
gần như không kiểm soát.
18:48
is to limit the access to the great and kind of unbridled power.
329
1110000
5000
Cảm ơn.
18:53
Thank you.
330
1115000
1000
(vỗ tay)
18:54
(Applause)
331
1116000
2000
ABOUT THE SPEAKER
Bill Joy - Technologist and futuristThe co-founder of Sun Microsystems, Bill Joy has, in recent years, turned his attention to the biggest questions facing humanity: Where are we going? What could go wrong? What's the next great thing?
Why you should listen
In 2003, Bill Joy left Sun Microsystems, the computer company he cofounded, with no definite plans. He'd spent the late 1970s and early 1980s working on Berkeley UNIX (he wrote the vi editor), and the next decades building beautiful high-performance workstations at Sun. Always, he'd been a kind of polite engineer-gadfly -- refusing to settle for subpar code or muddled thinking.
In 2000, with a landmark cover story in Wired called "Why the Future Doesn't Need Us," Joy began to share his larger concerns with the world. A careful observer of the nanotech industry that was growing up around his own industry, Joy saw a way forward that, frankly, frightened him. He saw a very plausible future in which our own creations supplanted us -- if not out and out killed us (e.g., the gray goo problem). His proposed solution: Proceed with caution.
Joy's now a partner at KPMG, where he reviews business plans in education, environmental improvement and pandemic defense.
Bill Joy | Speaker | TED.com