TED2009
Brian Cox: What went wrong at the LHC
Cái gì đã sai trong LHC (Máy gia tốc hạt nhân khổng lồ)
Filmed:
Readability: 4.4
1,425,948 views
Trong bài nói chuyện ngắn từ TED U 2009, Brian Cox chia sẻ những cái mới ở máy siêu gia tốc hạt của CERN (một tổ chức của châu âu chuyên nghiên cứu về hạt nhân). Anh sẽ nói tới việc sửa chữa hiện nay đang được triển khai và kế hoạch về những thí nghiệm khoa học lớn nhất sẽ được thực hiện trong tương lai.
Brian Cox - Physicist
Physicist Brian Cox has two jobs: working with the Large Hadron Collider at CERN, and explaining big science to the general public. He's a professor at the University of Manchester. Full bio
Physicist Brian Cox has two jobs: working with the Large Hadron Collider at CERN, and explaining big science to the general public. He's a professor at the University of Manchester. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Last year at TED I gave an introduction to the LHC.
0
0
4000
Nắm ngoái, cũng tại đây tôi đã giới thiệu về LHC (Máy gia tốc hạt nhân khổng lồ).
00:16
And I promised to come back and give you an update
1
4000
2000
Và tôi cũng hứa sẽ trở lại và cung cấp cho các bạn các thông tin cập nhật
00:18
on how that machine worked.
2
6000
2000
về cách chiếc máy này hoạt động.
00:20
So this is it. And for those of you that weren't there,
3
8000
2000
Vì vậy, đây chính là nó. Cho những người không có mặt năm ngoái,
00:22
the LHC is the largest scientific experiment ever attempted --
4
10000
3000
thì LHC là thí nghiệm khoa học lớn nhất từng được thực hiện --
00:25
27 kilometers in circumference.
5
13000
2000
chu vi 27 Km.
00:27
Its job is to recreate the conditions
6
15000
2000
Công việc của nó là tái tạo lại các điều kiện,
00:29
that were present less than a billionth of a second after the universe began,
7
17000
3000
đã có mặt ít hơn một phần tỷ của một giây sau khi vũ trụ bắt đầu --
00:32
up to 600 million times a second.
8
20000
3000
lên tới 600 triệu lần một giây.
00:35
It's nothing if not ambitious.
9
23000
2000
Đó là một tham vọng rất lớn.
00:37
This is the machine below Geneva.
10
25000
2000
Đây là chiếc máy nằm dưới thành phố Geneva, Thụy Sĩ.
00:39
We take the pictures of those mini-Big Bangs inside detectors.
11
27000
3000
Chúng tôi chụp các bức hình của các vụ nổ Big Bang nhỏ trong các thiết bị phân tích.
00:42
This is the one I work on. It's called the ATLAS detector --
12
30000
3000
Tôi đang làm việc với chiếc máy này. Nó có tên máy phân tích ATLAS --
00:45
44 meters wide, 22 meters in diameter.
13
33000
3000
rộng 44 mét, 22 mét đường kính.
00:48
Spectacular picture here of ATLAS under construction
14
36000
3000
Đây là một bưc ảnh hùng vĩ của ATLAS khi được xây dựng
00:51
so you can see the scale.
15
39000
2000
Vì vậy bạn có thể thấy quy mô của nó.
00:53
On the 10th of September last year we turned the machine on for the first time.
16
41000
3000
Vào ngày 10 tháng 9 năm ngoái chiếc máy được khởi động lần đầu tiên.
00:56
And this picture was taken by ATLAS.
17
44000
3000
Và bưc hình này được chụp bởi ATLAS.
00:59
It caused immense celebration in the control room.
18
47000
3000
Nó là nguyên nhân cho một lễ kỷ niệm lớn trong phòng điều khiển.
01:02
It's a picture of the first beam particle
19
50000
2000
Nó là tấm hình của chùm hạt đầu tiên
01:04
going all the way around the LHC,
20
52000
2000
đi hết một quãng đường quanh LHC,
01:06
colliding with a piece of the LHC deliberately,
21
54000
3000
va chạm có tính toán với một phần của LHC,
01:09
and showering particles into the detector.
22
57000
2000
và phun chùm hạt vào trong máy phân tích.
01:11
In other words, when we saw that picture on September 10th
23
59000
2000
Nói cách khác, khi chúng tôi thấy bức hình đó vào ngày 10 tháng 9
01:13
we knew the machine worked,
24
61000
2000
chúng tôi biết rằng chiếc máy đã hoạt động,
01:15
which is a great triumph.
25
63000
2000
đó là một thành tựu vĩ đại.
01:17
I don't know whether this got the biggest cheer,
26
65000
2000
Tôi không biết liệu điều này đã nhận được sự cổ vũ lớn nhất,
01:19
or this, when someone went onto Google
27
67000
2000
hay cái này, khi một ai đó vào Google
01:21
and saw the front page was like that.
28
69000
2000
và thấy trang đầu là như thế.
01:23
It means we made cultural impact
29
71000
2000
Nó có nghĩa là chúng tôi đã làm ảnh hưởng văn hóa
01:25
as well as scientific impact.
30
73000
2000
cúng như tác động khoa học.
01:27
About a week later we had a problem with the machine,
31
75000
3000
Khoảng 1 tuần sau đó chúng tôi đã có một vấn đề với chiếc máy,
01:30
related actually to these bits of wire here -- these gold wires.
32
78000
4000
Liên quan tới các đoạn dây này -- những chiếc dây này làm bằng vàng.
01:34
Those wires carry 13 thousand amps
33
82000
3000
Nó truyền dẫn dòng điện lên tới 13 nghìn amps
01:37
when the machine is working in full power.
34
85000
2000
khi chiếc máy làm việc hết công suất.
01:39
Now the engineers amongst you will look at them and say,
35
87000
2000
Bây giờ các kỹ sư trong số các bạn sẽ nhìn chúng và nói,
01:41
"No they don't. They're small wires."
36
89000
2000
"Chúng không thể làm được. Chúng là các sợi dây quá nhỏ."
01:43
They can do that because
37
91000
2000
Nhưng chúng có thể làm được bởi vì
01:45
when they are very cold they are what's called superconducting wire.
38
93000
2000
khi chúng ở nhiệt độ rất lạnh chúng hoạt động như các dây làm bằng vật liệu siêu dẫn.
01:47
So at minus 271 degrees,
39
95000
3000
Vì vậy tại nhiệt độ âm 271 độ,
01:50
colder than the space between the stars,
40
98000
2000
Lạnh hơn cả không gian giữa các ngôi sao,
01:52
those wires can take that current.
41
100000
2000
những chiếc dây đó có thể dẫn dòng lơn như vậy.
01:54
In one of the joints between over 9,000 magnets in LHC,
42
102000
4000
Trong một khớp nối giữa trên 90 ngàn nam châm trong LHC,
01:58
there was a manufacturing defect.
43
106000
2000
đã có một lỗi sản xuất.
02:00
So the wire heated up slightly,
44
108000
2000
Vì vậy dây bị nóng lên một chút,
02:02
and its 13,000 amps suddenly encountered electrical resistance.
45
110000
4000
và dòng 13 ngàn amps đột ngột gặp phải trở kháng điện.
02:06
This was the result.
46
114000
2000
Đây là hậu quả.
02:08
Now that's more impressive
47
116000
3000
Bây giờ, sẽ ấn tượng hơn
02:11
when you consider those magnets weigh over 20 tons,
48
119000
2000
khi bạn để ý rằng những nam châm đó nặng trên 20 tấn,
02:13
and they moved about a foot.
49
121000
2000
và chúng bị dịch đi khoảng 1 foot (= 30.48 cm)
02:15
So we damaged about 50 of the magnets.
50
123000
3000
Vì vậy, chúng tôi bị thiệt hại khoảng 50 nam châm.
02:18
We had to take them out, which we did.
51
126000
3000
Chúng tôi đã phải đưa chúng ra.
02:21
We reconditioned them all, fixed them.
52
129000
2000
Chúng tôi tu sửa chúng, cố định chúng.
02:23
They're all on their way back underground now.
53
131000
2000
Chúng đang được đưa trở lại đúng vị trí.
02:25
By the end of March the LHC will be intact again.
54
133000
2000
Đến cuối tháng ba LHC sẽ lại trở về nguyên vẹn.
02:27
We will switch it on,
55
135000
2000
Chúng tôi sẽ khởi động nó,
02:29
and we expect to take data in June or July,
56
137000
3000
và mong rằng có thể lấy dữ liệu trong tháng 6 hoặc 7,
02:32
and continue with our quest to find out
57
140000
3000
và tiếp tục với việc điều tra của chúng tôi để tìm ra
02:35
what the building blocks of the universe are.
58
143000
2000
những khối nào tạo thành vũ trụ.
02:37
Now of course, in a way
59
145000
3000
Dĩ nhiên hiện nay
02:40
those accidents reignite the debate
60
148000
2000
trong cách mà các tai nạn đó kích thích lại những cuộc tranh luận
02:42
about the value of science and engineering at the edge. It's easy to refute.
61
150000
6000
về giá trị của khoa học và kỹ thuật. Thật dễ dàng để bác bỏ.
02:48
I think that the fact that it's so difficult,
62
156000
2000
Theo tôi thực tế là nó quá khó,
02:50
the fact that we're overreaching, is the value of things like the LHC.
63
158000
4000
thực tế là chúng ta đang vượt quá xa, giá trị của những thứ như LHC.
02:54
I will leave the final word to an English scientist, Humphrey Davy,
64
162000
4000
Tôi sẽ để lại những lời cuối cùng cho một nhà khoa học người Anh, Humphrey Davy,
02:58
who, I suspect,
65
166000
2000
tôi nghi ngờ,
03:00
when defending his protege's useless experiments --
66
168000
3000
khi bảo vệ những thí nghiệm vô dụng của người được ông bảo trợ,
03:03
his protege was Michael Faraday --
67
171000
2000
người được ông bảo trợ đó là MIchael Faraday,
03:05
said this, "Nothing is so dangerous
68
173000
3000
đã nói rằng, "Không có gì là quá nguy hiểm
03:08
to the progress of the human mind
69
176000
2000
cho sự tiến bộ của suy nghĩ con người
03:10
than to assume that our views of science are ultimate,
70
178000
4000
hơn là cho rằng quan điểm của chúng ta về khoa học là tột bậc ,
03:14
that there are no mysteries in nature,
71
182000
2000
rằng không còn bất kỳ sự huyền bí nào trong tự nhiên,
03:16
that our triumphs are complete, and that
72
184000
2000
rằng thắng lợi của chúng ta là hoàn thiện, và rằng
03:18
there are no new worlds to conquer."
73
186000
2000
không có thế giới mới để chinh phục. "
03:20
Thank you.
74
188000
2000
Cảm ơn.
03:22
(Applause)
75
190000
2000
Vỗ tay
ABOUT THE SPEAKER
Brian Cox - PhysicistPhysicist Brian Cox has two jobs: working with the Large Hadron Collider at CERN, and explaining big science to the general public. He's a professor at the University of Manchester.
Why you should listen
Based at the University of Manchester, Brian Cox works at CERN in Geneva on the ATLAS experiment, studying the forward proton detectors for the Large Hadron Collider there. He's a professor at the University of Manchester, working in the High Energy Physics group, and is a research fellow of the Royal Society.
He's also become a vital voice in the UK media for explaining physics to the public. With his rockstar hair and accessible charm, he's the go-to physicist for explaining heady concepts on British TV and radio. (If you're in the UK, watch him on The Big Bang Machine.) He was the science advisor for the 2007 film Sunshine. He answers science questions every Friday on BBC6 radio's Breakfast Show.
Brian Cox | Speaker | TED.com