TEDGlobal 2009
Willard Wigan: Hold your breath for micro-sculpture
Willard Wigan: Nín thở với việc điêu khắc vi mô
Filmed:
Readability: 2.8
764,304 views
Willard Wigan kể về câu chuyện những khó khăn và cô đơn thời thơ ấu đã đưa anh đến việc khám phá ra tài năng độc đáo của bản thân -- tạo ra những tác phẩm nghệ thuật tí hon mà không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Buổi diễn thuyết của anh ta về những bức tượng, qua hình ảnh chỉ được nhìn thấy qua lớp kính hiển vi, thú vị và ngạc nhiên đến nỗi không thể tin được.
Willard Wigan - Micro-sculptor
Willard Wigan sculpts figures small enough to fit on the head of a pin. To create these microscopic masterpieces, he works diligently through the stillest hours of the night, between his own heartbeats. Full bio
Willard Wigan sculpts figures small enough to fit on the head of a pin. To create these microscopic masterpieces, he works diligently through the stillest hours of the night, between his own heartbeats. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
There's an old saying, "Just because you can't see something,
0
0
3000
Có một câu nói: "Thứ bạn không nhìn thấy
00:15
doesn't mean it's not there."
1
3000
3000
không có nghĩa là nó không tồn tại."
00:18
My work is -- it's a reflection of myself.
2
6000
7000
Công việc của tôi -- là sự phản ánh
của chính con người tôi.
của chính con người tôi.
00:25
What I wanted to do is to
3
13000
4000
Điều tôi muốn làm đó chính là
00:29
show the world that the little things
4
17000
5000
cho thế giới thấy được những thứ nhỏ bé
00:34
can be the biggest things.
5
22000
3000
có thể trở thành những thứ to lớn nhất.
00:37
We all seem to think that,
6
25000
3000
Chúng ta thường hay nghĩ rằng,
00:40
you know, if we look down on the ground, there's nothing there.
7
28000
6000
nếu chúng ta nhìn xuống dưới mặt đất,
không có thứ gì cả.
không có thứ gì cả.
00:46
And we use the word "nothing."
8
34000
3000
Và chúng ta dùng từ: "Không có gì."
00:49
Nothing doesn't exist, because there is always something.
9
37000
3000
Không có gì là không tồn tại; vì
sẽ luôn luôn có một thứ gì đó.
sẽ luôn luôn có một thứ gì đó.
00:52
My mother told me that, when I was a child,
10
40000
2000
Khi tôi còn bé, mẹ tôi nói rằng,
00:54
that I should always respect the little things.
11
42000
5000
tôi phải nên chú ý đến những thứ nhỏ bé.
00:59
What made me do this work? I shall go into my story.
12
47000
2000
Điều gì đã khiến tôi làm công việc này?
01:03
This all started when I was age five.
13
51000
4000
Tôi sẽ kể câu chuyện của mình.
Việc này xảy ra khi tôi 5 tuổi.
Việc này xảy ra khi tôi 5 tuổi.
01:07
What made me do it? At school, I will admit this:
14
55000
3000
Tại sao tôi làm vậy? Ở trường,
tôi phải thừa nhận rằng
tôi phải thừa nhận rằng
01:10
academically, I couldn't express myself.
15
58000
3000
về học tập, tôi không thể hiện được gì.
01:13
So I was, more or less, classed as "nothing."
16
61000
5000
Vậy nên tôi gần như được
xếp vào loại "kẻ bất tài."
xếp vào loại "kẻ bất tài."
01:18
My world was seen as less.
17
66000
5000
Thế giới của tôi nhỏ bé hơn.
01:23
So I decided I didn't really want to be a part of that world.
18
71000
4000
Vậy nên tôi quyết định không muốn
trở thành 1 phần của thế giới đó.
trở thành 1 phần của thế giới đó.
01:27
I thought, I need to retreat
19
75000
4000
Tôi đã nghĩ rằng, tôi cần lùi lại
01:31
into something else.
20
79000
2000
và bắt đầu một thứ gì khác.
01:33
So when my mother used to take me to school,
21
81000
3000
Vậy nên khi mẹ tôi từng đưa tôi đến trường
01:36
she thought I was at school,
22
84000
2000
bà nghĩ rằng tôi đang ở trường,
01:38
and I used to do a U-turn, when her back was turned,
23
86000
3000
nhưng lúc đó tôi thường
đổi ý khi bà quay đi,
đổi ý khi bà quay đi,
01:41
and run off and hide in the shed at the back of the garden.
24
89000
4000
chạy và trốn vào kho ở trong vườn.
01:45
Now, the one time I was in the shed,
25
93000
5000
Có một lần tôi ở trong kho
01:50
and my mother suspected something,
26
98000
3000
và mẹ tôi nghi ngờ
01:53
thinking I was at school.
27
101000
2000
nghĩ rằng tôi đang ở trường.
01:55
My mother was like the woman in Tom and Jerry.
28
103000
4000
Mẹ tôi lúc đó giống như người đàn bà
trong Tom và Jerry.
trong Tom và Jerry.
01:59
So you'd just see her feet.
29
107000
3000
nên bạn chỉ thấy được mỗi chân của bà.
02:02
(Laughter)
30
110000
4000
(Tiếng cười)
02:06
So I was hiding in the shed, like that.
31
114000
4000
Vậy nên khi tôi đang trốn
ở trong kho như thế
ở trong kho như thế
02:10
And all of a sudden ...
32
118000
5000
Bỗng nhiên...
02:15
And then I saw her legs.
33
123000
4000
tôi nhìn thấy chân của mẹ.
02:19
And then she said -- grabbed me like that, because my mother was quite big --
34
127000
3000
Và bà túm lấy tôi như thế này,
vì người mẹ tôi khá là lớn
vì người mẹ tôi khá là lớn
02:22
and she lifted me up and she says,
35
130000
3000
nhấc bổng tôi lên và nói,
02:25
"How come you're not at school?"
36
133000
2000
"Tại sao con lại không ở trường?"
02:27
I told her I couldn't face it because the way
37
135000
3000
Tôi kể với bà rằng tôi không thể chịu được
02:30
the teacher was treating me, ridiculing me,
38
138000
3000
cái cách mà giáo viên đối xử với tôi,
nhạo báng chế giễu tôi,
nhạo báng chế giễu tôi,
02:33
and using me as an example of failure.
39
141000
3000
và đưa tôi ra làm ví dụ cho sự thất bại.
02:36
So I told her.
40
144000
2000
Và tôi đã kể hết cho bà nghe.
02:38
At that age, obviously, I couldn't express it that way,
41
146000
4000
Vào cái tuổi ấy rõ ràng rằng tôi sẽ không
thể diễn tả hết được như vậy
thể diễn tả hết được như vậy
02:42
but I told her I didn't feel right.
42
150000
3000
nhưng tôi nói rằng tôi không được vui.
Và mẹ tôi nói:
Và mẹ tôi nói:
02:45
And then she just said, "You're going back to school tomorrow."
43
153000
2000
"Con sẽ phải quay lại trường vào ngày mai"
02:47
And walked off. And I didn't expect that,
44
155000
2000
Và bà bỏ đi.Tôi không nghĩ rằng sẽ như vậy
02:49
because I expected one of these ...
45
157000
4000
bởi vì tôi mong chờ một điều gì khác hơn..
02:53
But I didn't get it.
46
161000
2000
Nhưng tôi không hiểu.
02:55
So I'm sitting there thinking.
47
163000
2000
Vậy nên tôi cứ ngồi đấy và suy nghĩ.
02:57
And as I looked down on the ground,
48
165000
4000
Và khi tôi nhìn xuống dưới đất,
03:01
I noticed there was some ants running around.
49
169000
4000
tôi nhìn thấy có một vài chú kiến
bò xung quanh.
bò xung quanh.
03:05
And I went into this little fantasy world.
50
173000
2000
Tôi đi vào thế giới
tưởng tượng nhỏ bé ấy.
tưởng tượng nhỏ bé ấy.
03:07
And I thought,
51
175000
2000
Và tôi nghĩ,
03:09
"These ants, are they looking for the queen ant?
52
177000
5000
"Những chú kiến này có phải đang
tìm kiến chúa không nhỉ,
tìm kiến chúa không nhỉ,
03:14
Or do they need somewhere to live?"
53
182000
2000
hay chúng đang cần nơi nào để làm tổ?"
03:16
So I thought "Perhaps,
54
184000
2000
Rồi tôi nghĩ "Có lẽ,
03:18
if I made these ants some apartments,
55
186000
4000
nếu tôi làm cho các con kiến
một vài căn hộ
một vài căn hộ
03:22
they'll move in."
56
190000
4000
chúng nó sẽ đến sống."
03:26
(Laughter)
57
194000
4000
(Tiếng cười)
03:30
So I did.
58
198000
2000
Thế là tôi thực hiện.
03:32
And how I set about that, I got some splinters of wood.
59
200000
3000
Và tôi bắt đầu làm nó thế này,
tôi đã lấy một vài mảnh vụn gỗ.
tôi đã lấy một vài mảnh vụn gỗ.
03:35
And I sliced the little splinters of wood with a broken shard of glass,
60
203000
3000
Sau đó chia những miếng gỗ đó
bằng một mảnh vỡ thủy tinh,
bằng một mảnh vỡ thủy tinh,
03:38
constructed this little apartment.
61
206000
4000
và dựng lên thành 1 căn phòng nhỏ.
03:42
Well it looked like a little shanty shed when I'd finished.
62
210000
5000
Khi tôi hoàn thành, nó trông như
một cái chòi lụp xụp vậy.
một cái chòi lụp xụp vậy.
03:47
But I thought, perhaps the ant won't know, it'll probably move in.
63
215000
2000
Nhưng tôi nghĩ, có lẽ những con kiến sẽ
03:49
And so they did.
64
217000
2000
không biết, có thể chúng sẽ chui vào.
03:51
That was a bit crude, at the time. And I made all these little apartments
65
219000
3000
Và chúng đã vào. Lúc đó, nó hơi thô sơ.
03:54
and little merry-go-rounds, seesaws and swings, little ladders.
66
222000
4000
Tôi tiếp tục làm những căn phòng nhỏ này,
những cái đu quay, bập bênh, thang nhỏ xíu
những cái đu quay, bập bênh, thang nhỏ xíu
03:58
And then I encouraged the ants to come 'round by putting sugar and things like that.
67
226000
4000
Rồi tôi nhử đàn kiến đến
bằng cách rải đường xung quanh.
bằng cách rải đường xung quanh.
04:02
And then I sat down and all the ants came along.
68
230000
6000
Sau đó tôi ngồi xuống
và cả đàn kiến kéo đến.
và cả đàn kiến kéo đến.
04:08
And all I could hear was "Is this for us?"
69
236000
3000
Và tất cả những gì tôi nghe được
"Cái này là cho chúng tôi sao?"
"Cái này là cho chúng tôi sao?"
04:11
(Laughter)
70
239000
2000
(Tiếng cười)
04:13
And I say, "Yes, they're all for you."
71
241000
2000
Và tôi trả lời, "Đúng, tất cả."
04:15
And they moved in, and decided not to pay me any rent.
72
243000
4000
Chúng lần lượt bò vào và quyết định
không trả cho tôi chút tiền thuê nào.
không trả cho tôi chút tiền thuê nào.
04:19
(Laughter)
73
247000
3000
(Tiếng cười)
04:22
And from there I was watching this little world.
74
250000
3000
Và từ đó tôi quan sát thế giới nhỏ này.
04:25
It became part of me.
75
253000
5000
Nó đã trở thành một phần cuộc sống của tôi
04:30
When I discovered that I had this gift,
76
258000
7000
Khi tôi nhận ra mình có năng khiếu này,
04:37
I wanted to experiment with this world
77
265000
4000
tôi muốn tạo ra một thế giới
04:41
that we can't see.
78
269000
2000
mà chúng ta không thể nhìn thấy.
04:43
So I realized that there was more to life
79
271000
3000
Và rồi tôi nhận ra rằng có rất
nhiều thứ trong cuộc sống này
nhiều thứ trong cuộc sống này
04:46
than just everything that we see around us that's huge.
80
274000
4000
hơn là những gì to lớn xung quanh
chúng ta thường nhìn thấy .
chúng ta thường nhìn thấy .
04:50
So I started to educate myself on this molecular level.
81
278000
5000
Vây nên tôi bắt đầu rèn luyện mình
ở cấp độ phân tử.
ở cấp độ phân tử.
04:55
And as I got older, I continued. I showed my mother.
82
283000
4000
Và khi tôi lớn hơn chút nữa, tôi vẫn
tiếp tục. Tôi đưa cho mẹ xem.
tiếp tục. Tôi đưa cho mẹ xem.
04:59
My mother told me to take it smaller.
83
287000
2000
Mẹ tôi nói rằng cần làm nó nhỏ hơn.
05:01
Now I shall show you something here.
84
289000
4000
Bây giờ tôi sẽ cho các bạn xem.
05:05
And I'll explain.
85
293000
3000
Tôi sẽ giải thích.
05:08
As you can see,
86
296000
3000
Như các bạn thấy,
05:11
that's a pinhead.
87
299000
2000
đó là cái đầu đinh.
05:13
(Laughter)
88
301000
4000
(Tiếng cười)
05:17
(Applause)
89
305000
8000
(Tiếng vỗ tay)
05:25
Now that is called the Huf Haus.
90
313000
4000
Và nó được gọi là "Ngôi nhà Huf".
05:29
The gentleman who commissioned me to do this
91
317000
2000
Một người đàn ông đã nhờ tôi làm
05:31
was a gentleman called Peter Huf.
92
319000
3000
và người đó tên là Peter Huf.
05:34
And he says to me "Willard, can you put my house on a pinhead?"
93
322000
4000
Và anh ta nói tôi "Willard, anh có thể đặt
ngôi nhà của tôi trên cái đầu đinh không?"
ngôi nhà của tôi trên cái đầu đinh không?"
05:38
(Laughter)
94
326000
5000
(Tiếng cười)
05:43
So I say, "How are you going to fit in there?"
95
331000
3000
Tôi nói, "Vậy làm sao anh có thể
sống vừa ở trên đó?"
sống vừa ở trên đó?"
05:46
(Laughter)
96
334000
3000
(Tiếng cười)
05:49
And then he said to me,
97
337000
3000
Và anh ta nói tôi,
05:52
"I don't believe you can do it. Can you really do it?"
98
340000
3000
"Tôi không tin.
Anh có thể làm được chứ?"
Anh có thể làm được chứ?"
05:55
And I says, "Well, try me."
99
343000
4000
Rồi tôi nói, "Vậy thách tôi đi"
05:59
And then he said, "But I don't believe that you can do this." So I said, "OK."
100
347000
6000
Và anh ta nói "Nhưng tôi không tin anh
có thể". Thế là tôi nói "Thôi được"
có thể". Thế là tôi nói "Thôi được"
06:05
So, to cut a long story short,
101
353000
2000
để cắt ngắn đoạn đối thoại.
06:07
I went home, went underneath the microscope,
102
355000
2000
Tôi trở về nhà, dưới lớp kính hiển vi,
06:09
and I crushed up a piece of glass,
103
357000
4000
tôi bắt đầu
06:13
crushed it up.
104
361000
2000
nghiền một miếng thủy tinh.
06:15
And underneath the microscope
105
363000
2000
Và dưới kính hiển vi
06:17
there were splinters of glass.
106
365000
2000
có những mảnh vụn thủy tinh.
06:19
Some of them were quite jagged.
107
367000
3000
Một số trong chúng khá lởm chởm.
06:22
So I was crushing up these pieces of glass,
108
370000
2000
Thế nên tôi nhấn những miếng thủy tinh,
06:24
which, as you can see,
109
372000
3000
như bạn có thể nhìn thấy,
06:27
that's the actual frame of the house.
110
375000
2000
đó chính là khung của ngôi nhà.
06:29
And the actual roof is made up of a fiber,
111
377000
6000
Và cái mái của nó thì được làm thớ sợi
06:35
which I found in my sister's old teddy bear.
112
383000
3000
tôi tìm thấy từ con gấu bông cũ của em gái
06:38
(Laughter)
113
386000
3000
(Tiếng cười)
06:41
So I got the teddy bear and I said,
114
389000
2000
Thế là tôi lấy con gấu bông và nói
06:43
"Do you mind if I pull out one of your fibers?"
115
391000
3000
"Cho tao lấy một sợI vải nhé? "
06:46
So I did.
116
394000
2000
Và tôi lấy.
06:48
And I looked at it beneath the microscope. And some of it was flat.
117
396000
3000
Tôi nhìn lại nó ở dưới lớp hiển vi.
Và một vài chỗ hơi phẳng bẹt
Và một vài chỗ hơi phẳng bẹt
06:51
So I decided to slice these up
118
399000
2000
Thế là tôi quyết định lát mỏng chúng
06:53
with the tool that I make
119
401000
2000
với dụng cụ mà tôi chế tạo ra
06:55
by -- I sharpen the end of a needle into a blade.
120
403000
4000
-- tôi mài mũi kim thành một lưỡi dao nhỏ.
06:59
And then I actually
121
407000
2000
Và rồi
07:01
slow down my whole nervous system.
122
409000
3000
hệ thần kinh của tôi chùng xuống.
07:04
And then I work between my heartbeat,
123
412000
3000
Tôi làm việc trong lo lắng,
07:07
I have one-and-a-half seconds
124
415000
3000
tôi chỉ có 1,5 giây
07:10
to actually move.
125
418000
2000
để thực sự di chuyển.
Và ngay lúc đó
Và ngay lúc đó
07:12
And at the same time I have to watch I don't inhale
126
420000
2000
tôi vừa phải quan sát
07:14
my own work, at the same time.
127
422000
2000
và vừa không hít vào tác phẩm của mình.
07:16
(Laughter)
128
424000
3000
(Tiếng cười)
07:19
(Applause)
129
427000
6000
(Tiếng vỗ tay)
07:25
Because that has happened to me.
130
433000
2000
Bởi vì nó đã xảy ra với tôi rồi.
07:27
(Laughter)
131
435000
4000
(Tiếng cười)
07:31
So what I did, like I said, come back to the glass.
132
439000
3000
Đó là những gì tôi làm,
quay trở lại với miếng thủy tinh.
quay trở lại với miếng thủy tinh.
07:34
I found these little bits of glass.
133
442000
2000
Tôi tìm ra vài mẩu thủy tinh
07:36
And I had to make them square.
134
444000
3000
và phải làm nó thành hình vuông.
07:39
So I'm thinking "How can I do this?"
135
447000
2000
Rồi tôi nghĩ "Sao có thể làm đây?"
07:41
So what I did, I got an oilstone. Broke the edge of an oilstone off.
136
449000
4000
Rồi tôi lấy cục đá mài dao.
Bẻ một góc của nó.
Bẻ một góc của nó.
07:45
And what I did, I took pieces of glass. And I started to rub them.
137
453000
4000
Tôi lấy mẩu thủy tinh và bắt đầu chà nó
07:49
I used a little tweezer which I made from a hair clip.
138
457000
3000
Tôi dùng một cái gắp nhỏ mà tôi
đã chế tạo từ một cái kẹp tóc.
đã chế tạo từ một cái kẹp tóc.
07:52
And I built rubber around the end of the tweezer so it wouldn't crush the glass.
139
460000
4000
Tôi quấn miếng cao su cuối cái nhíp
để nó không đè bẹp miếng kính.
để nó không đè bẹp miếng kính.
07:56
And then I started rubbing, very very gently,
140
464000
5000
Và tôi bắt đầu chà nó, từ từ chầm chậm,
08:01
till some of the edges were quite square. And then I constructed it.
141
469000
4000
cho đến khi các cạnh của nó vuông vắn.
Tôi bắt đầu xây dựng.
Tôi bắt đầu xây dựng.
08:05
And how I constructed it,
142
473000
2000
Và tôi dựng nó lên
08:07
is by making grooves in the top of the pinhead.
143
475000
3000
bằng cách làm một cách rãnh trên đầu đinh
08:10
And then pushing the glass in with its own friction.
144
478000
3000
Và đẩy miếng kính vào với chút ma sát.
08:13
And as I was doing it, what happened?
145
481000
3000
Trong khi tôi làm, chuyện gì đã xảy ra?
08:16
The instrument that I used turned into a catapult.
146
484000
4000
Cái công cụ tôi dùng trở thành cái ná.
08:20
And it went like this ...
147
488000
4000
Và nó như thế này...
08:24
And then that was it.
148
492000
3000
Như thế.
08:27
(Laughter)
149
495000
1000
(Tiếng cười)
08:28
Gone.
150
496000
2000
Hỏng.
08:30
So I'm thinking, "Mr. Huf isn't going to be very happy
151
498000
2000
Tôi nghĩ rằng, "Ông Huf sẽ không vui
08:32
when I told him his house has gone to another,
152
500000
3000
khi tôi nói rằng ngôi nhà của anh ấy đã
08:35
into the atmosphere somewhere."
153
503000
3000
biến mất đi vào một không gian nào khác."
08:38
So to cut the story short,
154
506000
2000
Để cắt ngắn câu chuyện,
08:40
I decided that I had to go back and do it.
155
508000
2000
tôi quyết định quay trở lại hoàn thành nó.
08:42
So I found some more. And I decided to, sort of,
156
510000
3000
Tôi tìm ra được vài điều mới.
Tôi quyết định
Tôi quyết định
08:45
construct it very, very slowly,
157
513000
2000
dựng nó thật chậm,
08:47
holding my breath, working between my heartbeat,
158
515000
3000
nín thở, làm việc bằng cả trái tim
08:50
and making sure everything is leveled.
159
518000
2000
và chắc chắn rằng mọi thứ đều nhau.
08:52
Because it's such a small sculpture,
160
520000
4000
Bởi vì nó là một tác phẩm điêu khắc nhỏ,
08:56
nothing can go wrong.
161
524000
2000
mọi thứ phải thật chính xác.
08:58
And I decided to build it up.
162
526000
3000
Và tôi quyết định dựng nó lên.
09:01
Then I used fibers out of my jumper,
163
529000
3000
Sau đó tôi dùng sợi len ở áo len của tôi,
09:04
which I held and stretched.
164
532000
2000
rồi giữ và kéo căng nó.
09:06
And made the beams going around the house.
165
534000
2000
Sau đó làm những cái xà xung quanh nhà.
09:08
And the actual windows and the balcony
166
536000
2000
Và những cửa sổ ở ban công
09:10
had to be sort of constructed.
167
538000
2000
cần phải được xây dựng.
09:12
I used a money spider's web
168
540000
2000
Tôi dùng một cái mạng nhện
09:14
to actually attach certain things,
169
542000
2000
để nối các thứ lại với nhau,
09:16
which sent me insane.
170
544000
2000
điều mà làm tôi phát điên.
09:18
But I managed to do it.
171
546000
3000
Nhưng tôi kiềm chế và làm nó.
09:21
And when I finished it, I came back the next day.
172
549000
3000
Sau khi hoàn thành,
tôi quay trở lại vào ngày hôm sau.
tôi quay trở lại vào ngày hôm sau.
09:24
I noticed that the house was occupied.
173
552000
4000
Tôi thấy rằng ngôi nhà đang được sử dụng.
09:28
Have we ever heard of a dust mite?
174
556000
4000
Các bạn đã nghe về mạt nhà bao giờ chưa?
09:32
Darren dust mite and his family moved in.
175
560000
2000
Mạt nhà Darren và gia đình đã chuyển vào.
09:34
(Laughter)
176
562000
3000
(Tiếng cười)
09:37
So basically I'd completed the house.
177
565000
4000
Về cơ bản tôi đã hoàn thành xong ngôi nhà.
09:41
And there you are.
178
569000
3000
Và nó đây.
09:44
(Applause)
179
572000
7000
(Tiếng vỗ tay)
09:51
(Laughter)
180
579000
2000
(Tiếng cười)
09:55
Right. As you can see,
181
583000
2000
Đúng vậy. Như các bạn đã thấy,
09:57
Bart Simpson is having a little argument.
182
585000
4000
Bart Simpson có một số tranh luận.
10:01
I think they're arguing about the space on the pin.
183
589000
3000
Tôi nghĩ rằng họ đang tranh luận
về không gian trên cái đinh.
về không gian trên cái đinh.
10:04
There's not enough room for the two of them.
184
592000
3000
Nó không đủ chỗ cho 2 người.
10:07
So I didn't think he was going to throw Bart off.
185
595000
2000
Tôi không nghĩ rằng anh ta
sẽ đuổi Bart đi.
sẽ đuổi Bart đi.
10:09
I think he was just warning him actually.
186
597000
2000
Tôi nghĩ anh ta sẽ chỉ cảnh báo.
10:11
But this one was made out of a nylon tag
187
599000
4000
Nhưng cái này được làm từ
10:15
out of my shirt.
188
603000
2000
dây buộc nylon trong cái áo của tôi.
10:17
What I did, I plucked the tag out
189
605000
3000
Tôi giật sợi dây đó ra
10:20
and put it underneath the microscope.
190
608000
3000
và đặt xuống dưới kính hiển vi.
10:23
I used the needle which has got a slight blade on the end.
191
611000
3000
Tôi dùng cây kim có lưỡi dao mỏng.
Có ai có thể nhìn được
Có ai có thể nhìn được
10:26
Can anybody see the blade on the end of that needle?
192
614000
2000
lưỡi dao mỏng ở cuối cây kim này không?
10:28
Audience: No.
193
616000
2000
Khán giả: Không.
10:30
WW: So what I did is the same process where I
194
618000
3000
WW: Tôi làm những quy trình giống như vậy
10:33
just kind of hold my breath
195
621000
3000
tôi nín thở hồi hộp
10:36
and just work away very, very slowly,
196
624000
4000
và cứ làm việc như vậy thật chậm rãi,
10:40
manipulating the plastic, cutting it, because it behaves different.
197
628000
4000
thành thạo dùng chất dẻo plastic,
cắt nó, bởi nó rất khác nhau.
cắt nó, bởi nó rất khác nhau.
10:44
Whenever you work on that level, things behave different.
198
632000
3000
Khi mà bạn làm việc đến mức độ đó,
mọi chuyện trở nên khác đi.
mọi chuyện trở nên khác đi.
10:47
Because it's on this molecular level things change
199
635000
2000
Bởi vì ở cấp độ phân tử đó, mọi vật
10:49
and they act different.
200
637000
2000
đều thay đổi và chúng vận hành khác nhau.
10:51
And sometimes they turn into little catapults and things go up in the air.
201
639000
3000
Đôi khi chúng trở thành
những cái máy phóng nhỏ
những cái máy phóng nhỏ
10:54
And, you know, all different things happen.
202
642000
3000
và mọi thứ bay vào không khí.
Mọi thứ đều thay đổi.
Mọi thứ đều thay đổi.
10:57
But I had to make a little barrier, going around it, out of cellophane,
203
645000
3000
Nhưng tôi cần làm một cái hàng rào
xung quanh, qua tấm bóng kính
xung quanh, qua tấm bóng kính
11:00
to stop it moving.
204
648000
2000
để nó không còn di chuyển.
11:02
Then static electricity set in.
205
650000
2000
Và dòng điện tĩnh học chạy vào.
11:04
And it went ...
206
652000
2000
Và nó như thế này...
11:06
And I'm trying to remove it. And the static is interfering with everything.
207
654000
3000
Và tôi cố gắng tháo nó ra.
Nhưng nó cản trở tất cả mọi thứ.
Nhưng nó cản trở tất cả mọi thứ.
11:09
So there is sweat dripping off my head,
208
657000
3000
Và mồ hôi nhỏ từng giọt trên trán tôi,
11:12
because I have to carve Homer Simpson like that, in that position.
209
660000
5000
bởi vì tôi cần phải khắc Homer Simpson
ở ngay vị trí đó.
ở ngay vị trí đó.
11:17
And after I've cut out the shape,
210
665000
2000
Và khi tôi cắt xong hình dáng,
11:19
then I have to make sure that there is room for Bart's neck.
211
667000
4000
tôi cần phải chắc rằng có
đủ chỗ cho cổ của Bart.
đủ chỗ cho cổ của Bart.
11:23
So after I've done the same thing,
212
671000
2000
Nên khi tôi làm những thứ như vậy,
11:25
then I have to paint it.
213
673000
2000
tôi phải sơn nó.
11:27
And after I've actually sculpted them,
214
675000
2000
Và khi tôi hoàn thành điêu khắc chúng,
11:29
I have to paint them.
215
677000
2000
tôi phải sơn chúng.
11:31
I experimented with a --
216
679000
3000
Tôi thử nghiệm với một ---
11:34
I found a dead fly.
217
682000
2000
Tôi tìm thấy một con ruồi chết.
11:36
And I plucked the hair off the fly's head.
218
684000
2000
Và tôi giật cọng lông trên đầu con ruồi ra
11:38
Decided to make a paintbrush.
219
686000
2000
Quyết định lấy nó làm cây cọ.
11:40
(Laughter)
220
688000
6000
(Tiếng cười)
11:46
But I would never do it to a living fly.
221
694000
4000
Nhưng tôi sẽ không làm như vậy nếu như nó
là một con ruồi còn đang sống.
là một con ruồi còn đang sống.
11:50
(Laughter)
222
698000
3000
(Tiếng cười)
11:53
Because I've heard a fly in pain.
223
701000
5000
Bởi vì tôi nghe thấy
tiếng ruồi trong đau đớn.
tiếng ruồi trong đau đớn.
11:58
And they go "Meow! Ow!"
224
706000
3000
Nó như vầy "Meow!Ow!"
12:01
Even though they get on our nerves,
225
709000
2000
Mặc dù nó làm chúng ta cảm thấy khó chịu
12:03
I would never kill an insect
226
711000
2000
nhưng tôi không bao giờ giết côn trùng.
12:05
because, "All creatures great and small" --
227
713000
4000
bởi vì "Mọi loại và kích thước sinh vật"
12:09
there is a hymn that says that.
228
717000
2000
-- một bài thánh ca đã dạy thế.
12:11
So what I decided to do
229
719000
3000
Thế là tôi quyết định làm
12:14
is to pluck fine hair out of my face.
230
722000
4000
là bứt một sợi lông trên mặt mình.
12:18
And I looked at it underneath the microscope.
231
726000
4000
Và tôi nhìn vào kính hiển vi
12:22
That was the paintbrush.
232
730000
2000
đó chính là cây cọ.
12:24
And whilst I'm painting I have to be very careful,
233
732000
2000
và trong khi sơn, tôi phải rất cẩn thận,
12:26
because the paint starts to turn into little blobs.
234
734000
3000
bởi vì màu sơn có thể
trở thành những đốm màu nhỏ.
trở thành những đốm màu nhỏ.
12:29
And it starts to dry very quickly.
235
737000
4000
Và nó khô rất nhanh.
12:33
So I have to be very quick.
236
741000
3000
Nên tôi cần phải làm thật nhanh.
12:36
If I'm not, it will end up looking
237
744000
3000
Nếu không, tôi sẽ phải kết thúc bằng việc
12:39
not like what it's supposed to look like.
238
747000
2000
nhìn nó không như mong đợi.
12:41
It could end up looking like Humpty Dumpty or somebody else.
239
749000
5000
Nó có thể nhìn như Humpty Dumpty
hoặc một người nào khác.
hoặc một người nào khác.
12:46
So I have to be very very careful.
240
754000
2000
Nên tôi phải rất cẩn thận.
12:48
This one took me approximately,
241
756000
4000
Tôi phải nói rằng việc này tốn khoảng
12:52
I would say, six to seven weeks.
242
760000
3000
6 đến 7 tuần thời gian của tôi.
12:55
My work, rough estimate,
243
763000
2000
Công việc của tôi, gần như ước tính
12:57
sometimes five, six to seven weeks;
244
765000
3000
đôi lúc 5, 6 đến 7 tuần;
13:00
you can't always anticipate.
245
768000
4000
bạn không thể cứ gấp rút làm cho nhanh.
13:04
(Applause)
246
772000
7000
(Tiếng vỗ tay)
13:11
As you can see,
247
779000
2000
Như bạn đã thấy,
13:13
that's Charlton Heston brought down to size.
248
781000
2000
đó là mô hình Charlton Heston thu nhỏ.
13:15
(Laughter)
249
783000
7000
(Tiếng cười)
13:22
He says to me, "Willard" --
250
790000
2000
Anh ấy nói với tôi, "Willard" --
13:24
You can see him saying, "Why me?"
251
792000
4000
Bạn có thể nhìn thấy
anh ta nói, "Sao lại là tôi?"
anh ta nói, "Sao lại là tôi?"
13:28
I says, "I enjoyed your film. That's why."
252
796000
2000
Tôi nói, "Vì tôi yêu thích bộ phim này."
13:30
As you can see, there's an aphid fly there.
253
798000
4000
Như bạn đã thấy,
có một con bọ chét bay đến.
có một con bọ chét bay đến.
13:34
That's just to show the scale
254
802000
2000
Nó như là một thang đo
13:36
and the actual size of the sculpture.
255
804000
3000
cho các bạn thấy kích thước thật của
mẫu điêu khắc này.
mẫu điêu khắc này.
13:39
I would say it probably measures ...
256
807000
5000
Tôi phải nói rằng nó gần như được đo
13:44
a quarter of a millimeter.
257
812000
2000
... một phần tư của milimet.
13:46
In America they say a period stop.
258
814000
2000
Ở Mỹ họ gọi nó là một khoảng dừng.
13:48
So say if you cut a period stop in half,
259
816000
3000
Vậy nên nếu bạn bỏ đi một phần hai
của khoảng dừng đó,
của khoảng dừng đó,
13:51
a full stop, that's about the size of the whole thing.
260
819000
4000
một phần đó chính là kích thước
thực của tác phẩm này.
thực của tác phẩm này.
13:55
It's made -- the chariot is made of gold.
261
823000
4000
Cỗ xe ngựa được làm từ vàng.
13:59
And Charlton Heston is made of a floating fiber,
262
827000
4000
Và Charlton Heston được làm từ sợi nổi
14:03
which I took out of the air.
263
831000
2000
mà tôi lấy từ không khí.
14:05
When the sunlight comes through the window you see these little fibers.
264
833000
3000
Khi mặt trời chiếu qua cửa sổ
bạn sẽ thấy những sợi nhỏ này.
bạn sẽ thấy những sợi nhỏ này.
14:08
And what I normally do is walk 'round a room --
265
836000
3000
Và những gì tôi thường làm
là đi xung quanh phòng --
là đi xung quanh phòng --
14:11
(Laughter) --
266
839000
4000
(Tiếng cười) --
14:15
trying to find one. And then I put it underneath the microscope.
267
843000
3000
cố gắng tìm vật liệu và sau đó
đặt dưới kính hiển vi.
đặt dưới kính hiển vi.
14:18
I remember one time I was doing it, and the window was open.
268
846000
3000
Tôi nhớ có một lần tôi đang làm như vậy,
cửa sổ phòng đang mở.
cửa sổ phòng đang mở.
14:21
And there was a lady standing by the bus stop.
269
849000
2000
Một người phụ nữ đang đứng ở trạm xe buýt.
14:23
And she saw me walking around like this.
270
851000
2000
Và bà ta nhìn tôi như vầy.
14:25
(Laughter)
271
853000
3000
(Tiếng cười)
14:28
And then she looked at me.
272
856000
2000
Và khi bà ta nhìn tôi.
14:30
And then I went ...
273
858000
5000
Tôi như thế này...
14:35
And then she went, "Hmm, OK, he's not mad."
274
863000
3000
Và bà ta "Hmm, anh ta không bị điên."
14:38
Yeah, to actually do this thing --
275
866000
3000
Vâng, để làm được thứ đó --
14:41
the actual chariot is made of gold.
276
869000
3000
chính cái cỗ xe ngựa bằng vàng đó.
14:44
I had a 24-karat gold ring.
277
872000
2000
Tôi có một cái nhẫn vàng 24 Carat.
14:46
And I cut off a little flake of gold.
278
874000
2000
Và tôi cắt ra một mảnh nhỏ vàng.
14:48
And I bent it 'round,
279
876000
2000
Tôi uốn tròn nó,
14:50
and made it into the chariot.
280
878000
2000
và làm thành cỗ xe ngựa.
14:52
And the horse is made from nylon.
281
880000
2000
Con ngựa thì được làm thì nylon.
14:54
And the spider's web is for the reins on the horse.
282
882000
3000
Và mạng nhện thì dùng làm dây cương.
14:57
To get the symmetrical shape of the horse
283
885000
2000
Để tạo hình dạng đối xứng cho con ngựa
14:59
was very difficult,
284
887000
2000
là rất khó,
15:01
because I had to get the horse to rear up
285
889000
2000
bởi vì tôi phải làm cho con ngựa ngẩng lên
15:03
and look as though it was in some kind of action.
286
891000
2000
để nhìn như thể nó đang phi.
15:05
When I did this one,
287
893000
2000
Khi tôi làm cái này,
15:07
a gentleman seen it and said to me,
288
895000
2000
một người đàn ông thấy và nói với tôi rằng
15:09
"There's no way you can do this, you must have used some kind of machine.
289
897000
3000
"Không có cách nào có thể làm được,
anh cần phải dùng đến máy.
anh cần phải dùng đến máy.
15:12
There's no way a man can do that.
290
900000
2000
Không có cách nào con người có thể làm.
15:14
It must be a machine."
291
902000
2000
Cần phải dùng đến máy móc."
15:16
So I says, "OK then, if you say it's a machine ..."
292
904000
4000
Nên tôi nói, "Được thôi,
nếu anh nói cần dùng máy"
nếu anh nói cần dùng máy"
15:20
(Laughter)
293
908000
6000
(Tiếng cười)
15:26
(Applause)
294
914000
6000
(Tiếng vỗ tay)
15:32
That one took me approximately six weeks.
295
920000
5000
Nó tốn của tôi khoảng 6 tuần.
15:40
(Applause)
296
928000
6000
(Tiếng vỗ tay)
15:46
The most famous statue in the world.
297
934000
3000
Bức tượng nổi tiếng nhất trên thế giới.
15:49
This one, I would say,
298
937000
2000
Cái này, tôi phải nói là
15:51
was a serious challenge.
299
939000
3000
thử thách cực kỳ khó khăn.
15:54
(Laughter)
300
942000
11000
(Tiếng cười)
16:05
Because I had to put the torch on the top.
301
953000
3000
Bởi vì tôi phải đặt
ngọn đuốc lên trên cùng.
ngọn đuốc lên trên cùng.
16:08
That one is, more or less, the same type of process.
302
956000
4000
Cái đó cũng được làm với
các bước trình tự như vậy.
các bước trình tự như vậy.
16:12
The bottom of it is carved from a grain of sand,
303
960000
6000
Phần cuối được khắc từ một hạt cát,
vì tôi muốn lấy một chút
vì tôi muốn lấy một chút
16:18
because I wanted to get a bit of the stone effect.
304
966000
2000
hiệu ứng tác động của đá.
16:20
I used a microscopic shard of diamond
305
968000
3000
Tôi dùng một miếng kim cương rất nhỏ
16:23
to actually carve the actual base.
306
971000
2000
để có thể thực sự khắc cái đế như vậy.
16:25
Well, I can look at this one and I can be very proud of this,
307
973000
4000
Tôi có thể nhìn vào cái này
và rất tự hào về nó
và rất tự hào về nó
16:29
because that statue has always sort of
308
977000
2000
vì bức tượng này luôn luôn
16:31
kept an image in my head of, you know,
309
979000
2000
tồn tại hình ảnh của nó trong đầu tôi,
16:33
the beginning of people coming to America.
310
981000
4000
sự khởi đầu của người di cư đến Mỹ.
16:37
So it's sort of Ellis Island, and seeing America for the first time.
311
985000
4000
Nó là Đảo Ellis và
nhìn về Mỹ lần đầu tiên.
nhìn về Mỹ lần đầu tiên.
16:41
And that's the first thing they saw.
312
989000
2000
Đó là những gì người ta nhìn thấy.
16:43
So I wanted to have that little image.
313
991000
2000
Nên tôi muốn có hình ảnh nhỏ ấy.
16:45
And this is it.
314
993000
3000
Và nó đây.
16:50
(Laughter)
315
998000
7000
(Tiếng cười)
16:57
And we all know that is the Hulk.
316
1005000
3000
Chúng ta đều biết về Hulk.
17:00
I wanted to create movement in the eye of a needle.
317
1008000
3000
Tôi muốn tạo sự chuyển động trong lỗ kim.
17:03
Because we know we see needles,
318
1011000
2000
Bởi vì chúng ta biết rằng khi nhìn lỗ kim,
17:05
but people aren't familiar with the eye of a needle
319
1013000
2000
nhưng mọi người không quen với lỗ kim
17:07
apart from putting a thread through it.
320
1015000
2000
bị tách rời khỏi sợi chỉ xuyên qua nó.
17:09
So I broke the needle.
321
1017000
2000
Thế nên tôi bẻ cây kim.
17:11
And made a needle look like
322
1019000
3000
Và làm nó trở nên như thể là
17:14
the Hulk's broken it.
323
1022000
2000
Hulk đã bẻ gãy nó.
Tôi phải làm
Tôi phải làm
17:16
It's -- I had to make little holes
324
1024000
1000
những cái lỗ nhỏ
17:17
in the base of the needle, to shove his feet in.
325
1025000
2000
ở dưới cây kim để nhét chân của nó vào.
17:19
So most of my work, I don't use glue.
326
1027000
3000
Hầu hết những tác phẩm của tôi
tôi đều không dùng đến keo hồ.
tôi đều không dùng đến keo hồ.
17:22
They go in with their own friction.
327
1030000
2000
Chúng đều dính vào do lực ma sát.
17:24
And that's how I managed to do it.
328
1032000
2000
Và đó là điều tôi làm.
Như các bạn thấy,
Như các bạn thấy,
17:26
As you can see, he's looking at the moment. He's got a little grimace on his face.
329
1034000
2000
trên mặt anh ta có một chút nhăn nhó.
17:28
And his mouth must be probably about
330
1036000
4000
Và cái miệng phải tầm khoảng
17:32
three microns.
331
1040000
3000
ba micromet.
17:35
So the eyes are probably about one micron or something.
332
1043000
4000
Nên cái mắt phải tầm khoảng một micromet.
17:41
That ship there,
333
1049000
4000
Con thuyền ấy,
17:45
that's made from 24-karat gold.
334
1053000
2000
được làm từ vàng 24 Carat.
17:47
And I normally rig it with the web of a money spider.
335
1055000
4000
Và tôi như thường lệ trang bị
và lắp ráp nó với một cái mạng nhện.
và lắp ráp nó với một cái mạng nhện.
17:51
But I had to rig it with strands of glue.
336
1059000
3000
Nhưng tôi phải ráp nó với nhiều sợi keo.
17:54
Because the web of the spider, it was sending me insane,
337
1062000
3000
Bởi vì mạng nhện nó làm tôi phát điên lên
17:57
because I couldn't get the web to move off.
338
1065000
3000
do tôi không kéo được
cái mạng nhện di chuyển.
cái mạng nhện di chuyển.
18:00
And that's 24-karat gold. And it's constructed. I built it.
339
1068000
3000
Và đó là vàng 24 Carat. Nó đã dựng lên.
Và tôi đã làm nó.
Và tôi đã làm nó.
18:03
Constructed each plank of gold.
340
1071000
4000
Xây dựng từng miếng vàng.
18:07
And the whole thing is sort of symmetrical.
341
1075000
3000
Và tất cả mọi vấn đề là sự đối xứng.
18:10
The flag had to be made out of little strands of gold.
342
1078000
3000
Cánh buồm cần phải được làm
từ những sợi vàng.
từ những sợi vàng.
18:13
It's almost like doing a surgical operation to get this thing right.
343
1081000
6000
Và nó như là hoàn thành tốt khi
thực hiện một cuộc phẫu thuật vậy.
thực hiện một cuộc phẫu thuật vậy.
18:21
(Applause)
344
1089000
6000
(Tiếng vỗ tay)
18:27
As you can see, dressage.
345
1095000
4000
Như bạn có thể thấy,
dạy ngựa để thi đấu.
dạy ngựa để thi đấu.
18:31
(Laughter)
346
1099000
2000
(Tiếng cười)
Nó là một thứ tôi muốn làm để
Nó là một thứ tôi muốn làm để
18:33
It's something I wanted to do just to show how I could get the symmetrical shape.
347
1101000
3000
trả lời rằng làm sao tôi có thể
làm được hình dáng đối xứng.
làm được hình dáng đối xứng.
18:36
The actual rigging on the reins on the horse
348
1104000
3000
Sợi dây thừng trên dây cương ngựa
18:39
are made from the same sort of thing.
349
1107000
2000
được làm từ thứ tương tự như vậy.
18:41
And that was done with a particle from my shirt.
350
1109000
5000
Và nó làm từ những
hạt phân tử trên áo của tôi.
hạt phân tử trên áo của tôi.
18:46
And the pinhead I've made green around there
351
1114000
4000
Và màu xanh tôi làm trên đầu đinh
18:50
by scraping the particles off a green shirt
352
1118000
3000
được làm bằng cách cạo
những hạt phân tử khỏi chiếc áo xanh
những hạt phân tử khỏi chiếc áo xanh
18:53
and then pressed onto the needle.
353
1121000
2000
và nhấn lên cái kim.
18:55
It's very painstaking work,
354
1123000
2000
Đó là một việc làm nhẫn nại tỉ mỉ,
18:57
but the best things come in small packages.
355
1125000
3000
nhưng những điều tuyệt vời nhất
đến từ những thứ nhỏ bé.
đến từ những thứ nhỏ bé.
19:00
(Laughter)
356
1128000
2000
(Tiếng cười)
19:02
Bruno Giussani: Willard Wigan!
357
1130000
2000
Bruno Giussani: Willard Wigan!
19:04
(Applause)
358
1132000
3000
(Tiếng vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Willard Wigan - Micro-sculptorWillard Wigan sculpts figures small enough to fit on the head of a pin. To create these microscopic masterpieces, he works diligently through the stillest hours of the night, between his own heartbeats.
Why you should listen
Willard Wigan has immortalized the Obama family in the eye of a needle and Muhammad Ali on the head of a match. In producing sculptures so incredibly small, he works under a microscope and employs ingenious tools, such as a fly's hair or an ex-girlfriend's eyelash for paintbrushes.
This passion for the diminutive stems from feelings of insignificance in Wigan's childhood. He was severely dyslexic but undiagnosed, and his teachers' harsh words drove him to hide in a nearby shed where he made shoes and hats for his friends, the ants. Today, his art has earned him national honors and critical acclaim, proving that some treasures can't be seen with the naked eye.
Willard Wigan | Speaker | TED.com