TEDxAmsterdam
Kevin Kelly: Technology's epic story
Filmed:
Readability: 3.8
655,376 views
In this wide-ranging, thought-provoking talk, Kevin Kelly muses on what technology means in our lives -- from its impact at the personal level to its place in the cosmos.
Kevin Kelly - Digital visionary
There may be no one better to contemplate the meaning of cultural change than Kevin Kelly, whose life story reads like a treatise on the value and impacts of technology. Full bio
There may be no one better to contemplate the meaning of cultural change than Kevin Kelly, whose life story reads like a treatise on the value and impacts of technology. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I want to talk about my investigations
0
0
3000
Tôi muốn nói về công trình nghiên cứu của mình
00:18
into what technology means in our lives --
1
3000
5000
về công nghệ có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống
của chúng ta --
của chúng ta --
00:23
not just our immediate life, but in the cosmic sense,
2
8000
3000
không chỉ trong cuộc sống hiện tại,
mà còn mang ý nghĩa rộng lớn hơn,
mà còn mang ý nghĩa rộng lớn hơn,
00:26
in the kind of long history of the world
3
11000
3000
trong bối cảnh lịch sử của thế giới
00:29
and our place in the world:
4
14000
3000
và vị trí của chúng ta trên thế giới:
00:32
What is this stuff?
5
17000
2000
Vậy câu chuyện ở đây là gì?
00:34
What is the significance?
6
19000
2000
Ý nghĩa ở đây là gì?
00:36
And so, I want to kind of go through my
7
21000
2000
Và, tôi muốn nói thông qua
00:38
little story of what I found out.
8
23000
2000
câu chuyện nhỏ về điều tôi đã tìm thấy.
00:40
And one of the first things that I started to investigate was
9
25000
2000
Điều đầu tiên mà tôi bắt đầu điều tra là
00:42
the history of the name of technology.
10
27000
4000
lịch sử của cái tên công nghệ.
00:46
And in the United States there is a State of the Union address
11
31000
2000
Và ở Mỹ có 1 nơi lưu trữ bài diễn thuyết
00:48
given by every president since 1790.
12
33000
3000
của các vị tổng thống từ năm 1790.
00:51
And each one of those is really kind of
13
36000
3000
Và mỗi bài diễn thuyết này thực sự
là 1 tư liệu
là 1 tư liệu
00:54
summing up the most important things
14
39000
2000
tổng hợp những điều quan trọng nhất
00:56
for the United States at that time.
15
41000
2000
của nước Mỹ vào thời điểm đó.
00:58
If you search for the word "technology,"
16
43000
2000
Nếu bạn tìm thử từ "công nghệ",
01:00
it was not used until 1952.
17
45000
4000
nó không được sử dụng cho đến năm 1952.
01:04
So, technology was sort of absent
18
49000
2000
Vậy, công nghệ đã vắng bóng
01:06
from everybody's thinking until 1952, which happened to be the year of my birth.
19
51000
3000
trong suy nghĩ của con người mãi đến
năm 1952, năm sinh của tôi.
năm 1952, năm sinh của tôi.
01:09
And obviously, technology
20
54000
3000
Nhưng chắc chắn rằng, công nghệ
01:12
had existed before then, but we weren't aware of it,
21
57000
2000
đã tồn tại từ trước đó mà ta chưa nhận ra,
01:14
and so it was sort of an awakening
22
59000
2000
nó giống như là ta đã thức tỉnh
01:16
of this force in our life.
23
61000
3000
sức mạnh này trong cuộc sống chúng ta.
01:19
I actually did research to find out the first
24
64000
2000
Tôi đã nghiên cứu để tìm ra
01:21
use of the word "technology."
25
66000
2000
lần đầu tiên từ "công nghệ" được sử dụng.
01:23
It was in 1829,
26
68000
2000
Đó là vào năm 1829,
01:25
and it was invented by a guy who was starting a curriculum --
27
70000
3000
phát kiến bởi 1 người,
anh đã bắt đầu 1 chương trình giáo dục -
anh đã bắt đầu 1 chương trình giáo dục -
01:28
a course, bringing together all the kinds
28
73000
2000
1 khóa học tập hợp các loại hình
01:30
of arts and crafts, and industry --
29
75000
3000
nghệ thuật, thủ công, và công nghiệp -
01:33
and he called it "Technology."
30
78000
2000
và anh ta gọi đó là "Công nghệ".
01:35
And that's the very first use of the word.
31
80000
2000
Đó là lần đầu tiên từ này được sử dụng.
01:37
So, what is this stuff
32
82000
2000
Vậy, cái vấn đề
01:39
that we're all consumed by,
33
84000
3000
đang bao quanh ta,
01:42
and bothered by?
34
87000
3000
làm phiền ta ở đây là gì?
01:45
Alan Kay calls it, "Technology is anything
35
90000
2000
Alan Kay gọi, "Công nghệ là bất cứ thứ gì
01:47
that was invented after you were born."
36
92000
2000
được phát minh sau khi chúng ta sinh ra".
01:49
(Laughter)
37
94000
1000
(Cười)
01:50
Which is sort of the idea that we normally have about what technology is:
38
95000
4000
Những ý tưởng mà chúng ta thường nghĩ
về công nghệ là:
về công nghệ là:
01:54
It's all that new stuff.
39
99000
2000
Tất cả đó là công cụ mới.
01:56
It's not roads, or penicillin,
40
101000
2000
Đó không phải đường, hay thuốc kháng sinh,
01:58
or factory tires; it's the new stuff.
41
103000
4000
hay lốp xe máy; đó là 1 điều gì đó mới.
02:02
My friend Danny Hillis says kind of a similar one,
42
107000
2000
Bạn tôi Danny Hillis đã nói
02:04
he says, "Technology is anything that doesn't work yet."
43
109000
3000
"Công nghệ là thứ gì đó chưa hoạt động."
02:07
(Laughter)
44
112000
1000
(Cười)
02:08
Which is, again, a sense that it's all new.
45
113000
2000
Điều này, cho thấy nó là 1 điều mới mẻ.
02:10
But we know that it's just not new.
46
115000
2000
Nhưng chúng ta đều biết nó không mới.
02:12
It actually goes way back, and what I want to suggest
47
117000
2000
Nó thực sự đã có từ lâu, hay
02:14
is it goes a long way back.
48
119000
4000
từ rất lâu.
02:18
So, another way to think about technology, what it means,
49
123000
2000
Vậy, 1 cách khác để nghĩ về công nghệ, là
02:20
is to imagine a world without technology.
50
125000
2000
tưởng tượng 1 thế giới không có công nghệ.
02:22
If we were to eliminate every single bit of technology in the world today --
51
127000
3000
nếu chúng ta xóa bỏ công nghệ
khỏi thế giới ngày nay -
khỏi thế giới ngày nay -
02:25
and I mean everything,
52
130000
2000
ý tôi là mọi thứ,
02:27
from blades to scrapers to cloth --
53
132000
4000
từ con dao đến mảnh vải -
02:31
we as a species would not live very long.
54
136000
3000
chúng ta không thể tồn tại lâu,
dưới góc nhìn là một loại vật.
dưới góc nhìn là một loại vật.
02:34
We would die by the billions, and very quickly:
55
139000
3000
Hàng tỷ người sẽ chết...
một cách nhanh chóng.
một cách nhanh chóng.
02:37
The wolves would get us, we would be defenseless,
56
142000
3000
Loài sói sẽ tấn công, và chúng không thể
tự bảo vệ mình,
tự bảo vệ mình,
02:40
we would be unable to grow enough food, or find enough food.
57
145000
3000
chúng ta không thể trồng hoặc
kiếm đủ thức ăn.
kiếm đủ thức ăn.
02:43
Even the hunter-gatherers used some elementary tools.
58
148000
4000
Thậm chí những người đi săn cũng phải
dùng những công cụ thô sơ.
dùng những công cụ thô sơ.
02:47
And so, they had minimal technology,
59
152000
2000
Và như vậy, dù họ có công nghệ
ở mức tối thiểu,
ở mức tối thiểu,
02:49
but they had some technology.
60
154000
2000
nhưng họ đã có 1 số công nghệ.
02:51
And if we study those hunter-gatherer tribes
61
156000
3000
Và nếu chúng ta nghiên cứu
các bộ tộc đi săn
các bộ tộc đi săn
02:54
and the Neanderthal, which are very similar to early man,
62
159000
4000
và người Neanderthal, tộc người
rất giống với người tối cổ,
rất giống với người tối cổ,
ta tìm ra một thứ rất đáng tò mò
về 1 thế giới không có công nghệ.
về 1 thế giới không có công nghệ.
02:58
we find out a very curious thing about this world without technology,
63
163000
3000
03:01
and this is a kind of a curve of their average age.
64
166000
3000
và đây là đường biểu diễn
tuổi thọ trung bình của họ.
tuổi thọ trung bình của họ.
03:04
There are no Neanderthal fossils that are older than 40 years old
65
169000
3000
Chúng tôi không thể tìm được
hóa thạch nào của người Neanderthal
sống hơn 40 tuổi
sống hơn 40 tuổi
03:07
that we've ever found,
66
172000
2000
03:09
and the average age of most of these
67
174000
2000
và tuổi thọ trung bình của hầu hết
03:11
hunter-gatherer tribes is 20 to 30.
68
176000
3000
những bộ tộc đi săn này là từ 20 đến 30.
03:14
There are very few young infants
69
179000
3000
Có rất ít trẻ em
03:17
because they die -- high mortality rate -- and there's very few old people.
70
182000
3000
vì chúng đã chết - tỷ lệ tử vong cao - và
rất ít người già.
rất ít người già.
03:20
And so the profile is sort of for your average San Francisco neighborhood:
71
185000
4000
Và điều này giống với người hàng xóm
San Francisco của bạn:
San Francisco của bạn:
03:24
a lot of young people.
72
189000
2000
rất nhiều người trẻ.
03:26
And if you go there, you say, "Hey, everybody's really healthy."
73
191000
2000
Khi đến đó bạn nói, "Mọi người thật khỏe."
03:28
Well, that's because they're all young.
74
193000
2000
Tốt thôi, đó là vì họ đều trẻ.
03:30
And the same thing with the hunter-gatherer tribes and early man
75
195000
2000
Và điều đó tương tự với các bộ lạc đi săn
03:32
is that you didn't live beyond the age of 30.
76
197000
3000
là bạn đã không sống qua tuổi 30.
03:35
So, it was a world without grandparents.
77
200000
2000
Vậy, đó là 1 thế giới không có ông bà.
03:37
And grandparents are very important,
78
202000
2000
Và ông bà là người rất quan trọng,
03:39
because they are the transmitter of cultural evolution and information.
79
204000
4000
bởi vì họ là người truyền lại sự mở mang
văn hóa và thông tin.
văn hóa và thông tin.
03:43
Imagine a world and basically everybody was 20 to 30 years old.
80
208000
3000
Tưởng tượng 1 thế giới với con người chỉ
từ 20 đến 30 tuổi.
từ 20 đến 30 tuổi.
03:46
How much learning can you do?
81
211000
2000
Bạn có thể học được bao nhiêu?
03:48
You can't do very much learning in your own life,
82
213000
2000
Bạn không thể học nhiều điều trong đời,
03:50
it's so short,
83
215000
2000
nó quá ngắn,
và cũng không có ai có thể
truyền lại những điều bạn đã học
truyền lại những điều bạn đã học
03:52
and there's nobody to pass on what you do learn.
84
217000
2000
03:54
So, that's one aspect.
85
219000
3000
Đó là 1 khía cạnh.
03:57
It was a very short life. But at the same time
86
222000
2000
Đó là 1 cuộc đời ngắn ngủi. Nhưng cùng lúc đó
03:59
anthropologists know
87
224000
3000
các nhà nhân chủng học biết rằng
04:02
that most hunter-gatherer tribes of the world,
88
227000
2000
hầu như các bộ tộc săn bắt trên thế giới,
04:04
with that very little technology, actually did not spend
89
229000
2000
với rất ít công nghệ, thực tế họ đã không
04:06
a very long time gathering the food that they needed:
90
231000
3000
dành nhiều thời gian thu thập thức ăn
mà họ cần:
mà họ cần:
04:09
three to six hours a day.
91
234000
2000
3 đến 6 giờ một ngày.
04:11
Some anthropologists call that the original affluent society.
92
236000
3000
Một vài nhà nhân chủng học gọi đó là
xã hội giàu có nguyên bản.
xã hội giàu có nguyên bản.
04:14
Because they had banker hours basically.
93
239000
3000
Vì họ có quỹ thời gian cơ bản.
04:17
So, it was possible to get enough food.
94
242000
3000
Vậy nên họ có thể lấy đủ thức ăn.
04:20
But when the scarcity came
95
245000
2000
Nhưng khi sự khan hiếm diễn ra
04:22
when the highs and lows and the droughts came,
96
247000
2000
và hạn hán kéo đến,
04:24
then people went into starvation.
97
249000
3000
họ bắt đầu chết do đói.
04:27
And that's why they didn't live very long.
98
252000
2000
Và đó là lý do họ không thể sống lâu.
04:29
So, what technology brought,
99
254000
2000
Vậy, điều mà công nghệ đem lại,
04:31
through the very simple tools like these stone tools here --
100
256000
5000
thông qua những công cụ rất đơn giản
như công cụ bằng đá đây -
như công cụ bằng đá đây -
04:36
even something as small as this --
101
261000
2000
thậm chí là những thứ nhỏ thế này -
04:38
the early bands of humans were actually able
102
263000
2000
thì những nhóm người đầu tiên này đã
04:40
to eliminate to extinction
103
265000
3000
có khả năng sinh tồn
04:43
about 250 megafauna animals
104
268000
4000
giữa khoảng 250 động vật khổng lồ
04:47
in North America when they first arrived 10,000 years ago.
105
272000
4000
ở Bắc Mĩ khi họ đến đó lần đầu tiên
vào 10.000 năm trước.
vào 10.000 năm trước.
04:51
So, long before the industrial age
106
276000
2000
Rất lâu trước kỉ nguyên công nghiệp
04:53
we've been affecting the planet on a global scale,
107
278000
3000
chúng ta đã tác động đến toàn hành tinh,
04:56
with just a small amount of technology.
108
281000
2000
với chỉ 1 nền công nghệ nhỏ bé.
04:58
The other thing that the early man invented was fire.
109
283000
3000
Một điều khác mà những con người đầu tiên
phát minh ra là lửa.
phát minh ra là lửa.
05:01
And fire was used to clear out, and again,
110
286000
2000
Và lửa được dùng để làm sạch, một lần nữa,
05:03
affected the ecology of grass and whole continents,
111
288000
4000
tác động đến hệ sinh thái học của cỏ
và toàn bộ lục địa,
và toàn bộ lục địa,
05:07
and was used in cooking.
112
292000
3000
và lửa cũng được dùng để nấu ăn.
05:10
It enabled us to actually eat all kinds of things.
113
295000
2000
Nó cho phép ta ăn tất cả các loại thức ăn.
05:12
It was sort of, in a certain sense, in a McLuhan sense,
114
297000
2000
Đó như 1 định nghĩa theo McLuhan,
05:14
an external stomach,
115
299000
3000
là dạ dày ngoài,
05:17
in the sense that it was cooking food that we could not eat otherwise.
116
302000
3000
tức là thức ăn cần được chế biến,
và ta không thể làm ngược lại.
và ta không thể làm ngược lại.
05:20
And if we don't have fire, we actually could not live.
117
305000
3000
Và nếu chúng ta không có lửa,
chúng ta thực sự không thể sống.
chúng ta thực sự không thể sống.
05:23
Our bodies have adapted to these new diets.
118
308000
3000
Cơ thể chúng ta phải thích nghi với
chế độ ăn mới.
chế độ ăn mới.
05:26
Our bodies have changed in the last 10,000 years.
119
311000
3000
Cơ thể chúng ta đã thay đổi
từ 10.000 năm qua.
từ 10.000 năm qua.
05:29
So, with that little bit of technology,
120
314000
3000
Vậy nên, với một ít công nghệ,
05:32
humans went from a small band of 10,000 or so --
121
317000
2000
con người đi từ 1 nhóm nhỏ 10.000 hoặc -
05:34
the same number as Neanderthals everywhere --
122
319000
2000
cùng số lượng với người Neanderthal -
05:36
and we suddenly exploded. With the invention of language
123
321000
2000
đã gia tăng. Với sự phát minh ra ngôn ngữ
05:38
around 50,000 years ago,
124
323000
2000
khoảng 50.000 trước,
05:40
the number of humans exploded,
125
325000
2000
dân số tăng một cách bùng nổ,
05:42
and very quickly became the dominant species on the planet.
126
327000
3000
và trở thành loài chủ yếu trên hành tinh
rất nhanh chóng
rất nhanh chóng
05:45
And they migrated into the rest of the world at two kilometers per year
127
330000
4000
Và họ di cư đến những nơi còn lại
trên thế giới với tốc độ 2 km/năm
trên thế giới với tốc độ 2 km/năm
05:49
until, within several tens of thousands of years,
128
334000
3000
đến khi, trong suốt hàng chục nghìn năm,
05:52
we occupied every single watershed on the planet
129
337000
2000
chúng ta đã chiếm đến từng mảnh đất
05:54
and became the most dominant species,
130
339000
2000
và trở thành giống loài chủ yếu,
05:56
with a very small amount of technology.
131
341000
2000
chỉ với nền công nghệ nhỏ bé.
05:58
And even at that time, with the introduction of agriculture,
132
343000
3000
Và thậm chí vào lúc đó, với sự xuất hiện
của nông nghiệp,
của nông nghiệp,
06:01
8,000, 10,000 years ago
133
346000
2000
8.000 - 10.000 năm trước
06:03
we started to see climate change.
134
348000
2000
chúng ta bắt đầu thấy khí hậu thay đổi.
06:05
So, climate change is not a new thing.
135
350000
2000
Khí hậu thay đổi không là điều gì mới.
06:07
What's new is just the degree of it. Even during
136
352000
2000
Điểm mới ở đây đó là mức độ. Trong suốt
06:09
the agricultural age there was climate change.
137
354000
3000
kỉ nguyên nông nghiệp khí hậu đã thay đổi.
06:12
And so, already small amounts of technology
138
357000
2000
Và, sự sẵn có của nền công nghệ nhỏ bé
06:14
were transforming the world.
139
359000
2000
đã làm thế giới biến đổi.
06:16
And what this means, and where I'm going, is that
140
361000
2000
Và ý nghĩa của điều này, đó là
06:18
technology has become the most powerful force in the world.
141
363000
4000
công nghệ đã trở thành lực lượng mạnh mẽ
nhất thế giới.
nhất thế giới.
06:22
All the things that we see today
142
367000
2000
Tất cả mọi thứ chúng ta thấy ngày nay đang
06:24
that are changing our lives, we can always trace back
143
369000
2000
thay đổi cuộc sống này, ta có thể tìm lại
06:26
to the introduction of some new technology.
144
371000
2000
để giới thiệu thêm những công nghệ mới.
06:28
So, it's a force that is the most powerful force
145
373000
4000
Vậy, đó là 1 lực lượng mạnh mẽ nhất
06:32
that has been unleashed on this planet,
146
377000
2000
đã giải phóng hành tinh này,
06:34
and in such a degree that I think
147
379000
3000
và về trình độ, tôi nghĩ
06:37
that it's become our -- who we are.
148
382000
5000
nó đã trở thành -- chúng ta.
06:42
In fact, our humanity, and everything that we think about ourselves
149
387000
3000
Thực tế, nhân loại và mọi thứ
chúng ta nghĩ về bản thân mình
chúng ta nghĩ về bản thân mình
06:45
is something that we've invented.
150
390000
2000
là điều gì đó chúng ta đã phát minh ra.
06:47
So, we've invented ourselves. Of all the animals that we have domesticated,
151
392000
2000
Chúng ta đã tự phát minh ra mình.
06:49
the most important animal that we've domesticated
152
394000
2000
Loài quan trọng nhất mà chúng ta thuần hóa
06:51
has been us. Okay?
153
396000
3000
là chính chúng ta. Đúng không?
06:54
So, humanity is our greatest invention.
154
399000
3000
Vậy thì, loài người là phát minh tuyệt vời
nhất của chúng ta.
nhất của chúng ta.
06:57
But of course we're not done yet.
155
402000
2000
Nhưng dĩ nhiên chúng ta vẫn chưa dừng lại.
06:59
We're still inventing, and this is what technology is allowing us to do --
156
404000
3000
Ta vẫn đang phát minh, và công nghệ
cho phép ta -
cho phép ta -
07:02
it's continually to reinvent ourselves.
157
407000
3000
tiếp tục phát minh chính chúng ta.
07:05
It's a very, very strong force.
158
410000
2000
Đó là 1 thế lực mạnh, rất mạnh.
07:07
I call this entire thing -- us humans as our technology,
159
412000
3000
Tôi gọi toàn bộ điều đó là công nghệ
của chúng ta,
của chúng ta,
07:10
everything that we've made, gadgets in our lives --
160
415000
3000
mọi thứ chúng ta làm ra, giúp ích cho
cuộc sống -
cuộc sống -
07:13
we call that the technium. That's this world.
161
418000
2000
ta gọi đó là kỹ thuật. Đó là thế giới này.
07:15
My working definition of technology
162
420000
2000
Công việc định nghĩa công nghệ của tôi
07:17
is "anything useful that a human mind makes."
163
422000
3000
là "những thứ có lợi do con người làm ra."
07:20
It's not just hammers and gadgets, like laptops.
164
425000
2000
Không chỉ là búa hay tiện ích như laptop.
07:22
But it's also law. And of course cities are ways to make
165
427000
5000
Nhưng đó còn là luật pháp. Và tất nhiên
các thành phố đang tạo ra
các thành phố đang tạo ra
07:27
things more useful to us.
166
432000
2000
những điều hữu ích hơn cho chúng ta.
07:29
While this is something that comes from our mind,
167
434000
2000
Những điều này đến từ suy nghĩ của ta,
07:31
it also has its roots deeply
168
436000
3000
nó còn có nguồn gốc sâu xa
07:34
into the cosmos.
169
439000
2000
đến từ vũ trụ này.
07:36
It goes back. The origins and roots of technology
170
441000
2000
Nguyên bản và nguồn gốc của công nghệ
07:38
go back to the Big Bang,
171
443000
2000
trở lại với thuyết Big Bang,
07:40
in this way, in that they are part of this
172
445000
2000
theo hướng này, chúng ta là 1 phần
07:42
self-organizing thread
173
447000
2000
của chính những mảnh vụn
07:44
that starts at the Big Bang
174
449000
2000
bắt đầu từ vụ nổ Big Bang
07:46
and goes through galaxies and stars,
175
451000
3000
đi xuyên qua dải ngân hà và các vì sao,
07:49
into life, into us.
176
454000
2000
trở thành cuộc sống, trở thành chúng ta.
07:51
And the three major phases of the early universe
177
456000
2000
Và 3 giai đoạn chính của vũ trụ sơ khai
07:53
was energy, when the dominant force was energy;
178
458000
2000
là năng lượng, là nguồn lực chính;
07:55
then it became, the dominant force, as it cooled, became matter;
179
460000
3000
sau đó khí bị lạnh đi, trở thành vật chất;
07:58
and then, with the invention of life, four billion years ago,
180
463000
4000
và rồi, với sự phát triển của
4 triệu năm về trước,
4 triệu năm về trước,
08:02
the dominant force in our neighborhood became information.
181
467000
2000
năng lượng chính trở thành thông tin.
08:04
That's what life is: It's an information process
182
469000
2000
Đó là cuộc sống: đó là quá trình thông tin
08:06
that was restructuring and making new order.
183
471000
3000
được tái cấu trúc và đổi mới trình tự.
08:09
So, those energy, matter Einstein show
184
474000
3000
Nguồn năng lượng này,
theo tiên đề Einstein cho thấy
theo tiên đề Einstein cho thấy
08:12
were equivalent, and now new sciences
185
477000
3000
nó cân bằng, và bây giờ khoa học mới
08:15
of quantum computing show that entropy
186
480000
2000
về tính toán lượng tử cho thấy entropy,
08:17
and information and matter and energy
187
482000
3000
thông tin, vật chất và năng lượng
08:20
are all interrelated, so it's one long continuum.
188
485000
4000
có mối quan hệ, và là 1 chuỗi liên tục.
08:24
You put energy into the right kind of system
189
489000
3000
Bạn đặt năng lượng đi vào 1 hệ thống
08:27
and out comes wasted heat, entropy
190
492000
3000
và đầu ra là nhiệt, entropy
08:30
and extropy, which is order.
191
495000
3000
và extropy, theo thứ tự.
08:33
It's the increased order.
192
498000
2000
Đó là một trình tự gia tăng.
08:35
Where does this order come from? Its roots go way back.
193
500000
2000
Trình tự đó đến từ đâu?
08:37
We actually don't know.
194
502000
2000
Chúng ta thực sự không biết.
08:39
But we do know that the self-organization trend
195
504000
3000
Nhưng chúng ta biết xu hướng nó là vậy
08:42
throughout the universe is long,
196
507000
2000
xuyên suốt vũ trụ,
08:44
and it began with things like galaxies;
197
509000
2000
nó bắt đầu với 1 thứ như dải ngân hà;
08:46
they maintained their order for billions of years.
198
511000
3000
và duy trì trình tự này trong hàng tỷ năm.
08:49
Stars are basically nuclear fusion machines
199
514000
4000
Các vì sao là cỗ máy hợp nhất nguyên tử
08:53
that self-organize and self-sustain themselves for billions of years,
200
518000
3000
tự tổ chức và duy trì trong hàng tỷ năm,
08:56
this order against the entropy of the world.
201
521000
2000
trình tự này chống lại entropy thế giới.
08:58
And flowers and plants are the same thing, extended,
202
523000
6000
Và hoa và cây cỏ là tương tự nhau,
được mở rộng,
được mở rộng,
09:04
and technology is basically an extension of life.
203
529000
4000
và công nghệ cơ bản là sự mở rộng
của cuộc sống.
của cuộc sống.
09:08
One trend that we notice in all those things is that
204
533000
4000
1 xu thế mà chúng ta nhận thấy ở mọi thứ
09:12
the amount of energy per gram per second
205
537000
2000
là nguồn năng lượng/ gam/ giây
09:14
that flows through this, is actually increasing.
206
539000
3000
chảy qua đây, thực sự đang tăng lên.
09:17
The amount of energy is increasing through this little sequence.
207
542000
5000
Lượng năng lượng đang tăng lên xuyên suốt
trình tự nhỏ này.
trình tự nhỏ này.
09:22
And that the amount of energy per gram per second that flows through life
208
547000
4000
Và lượng năng lượng trên mỗi gam/giây
chảy qua cuộc sống
chảy qua cuộc sống
09:26
is actually greater than a star --
209
551000
2000
thực sự cao hơn so với 1 ngôi sao -
09:28
because of the star's long lifespan,
210
553000
3000
vì tuổi thọ kéo dài của ngôi sao,
09:31
the energy density in life is actually higher than a star.
211
556000
3000
hàm lượng năng lượng trong cuộc sống
thực sự cao hơn.
thực sự cao hơn.
09:34
And the energy density that we see in the greatest
212
559000
3000
Và hàm lượng năng lượng chúng ta thấy
cao hơn hẳn
cao hơn hẳn
09:37
of anywhere in the universe is actually in a PC chip.
213
562000
3000
bất cứ nơi nào trong vũ trụ
là nằm ở con chip PC.
là nằm ở con chip PC.
09:40
There is more energy flowing through, per gram per second,
214
565000
3000
Nó có nhiều năng lượng chảy qua
trên mỗi gam/giây,
trên mỗi gam/giây,
09:43
than anything that we have any other experience with.
215
568000
3000
hơn bất cứ thứ gì khác chúng ta từng biết.
09:46
What I would suggest is that if you want to see
216
571000
3000
Điều tôi muốn đề nghị là nếu bạn muốn thấy
09:49
where technology is going, we continue that trajectory,
217
574000
3000
nơi công nghệ đang hướng tới,
hãy tiếp tục quỹ đạo này,
hãy tiếp tục quỹ đạo này,
09:52
and we say "Well what's going to become more energy-dense,
218
577000
3000
và nghĩ rằng "Chuyện gì làm cho
năng lượng trở nên dày đặc,
năng lượng trở nên dày đặc,
09:55
that's where it's going." And so what I've done
219
580000
2000
là nơi nó hướng đến". Và những gì tôi làm
09:57
is, I've taken the same kinds of things
220
582000
2000
là tập hợp tất cả những thứ tương tự nhau
09:59
and looked at other aspects
221
584000
2000
và nhìn vào những khía cạnh khác nhau
10:01
of evolutionary life and say,
222
586000
2000
của sự tiến hóa sự sống và nghĩ,
10:03
"What are the general trends in evolutionary life?"
223
588000
2000
"Xu hướng chung của sự tiến hóa là gì?"
10:05
And there are things moving towards
224
590000
2000
Và mọi thứ trở nên
10:07
greater complexity, moving towards greater diversity,
225
592000
2000
phức tạp, đa dạng hơn,
10:09
moving towards greater specialization,
226
594000
3000
trở nên chuyên biệt hóa hơn,
10:12
sentience, ubiquity and most important, evolvability:
227
597000
4000
có mặt ở khắp nơi,
và điều quan trọng nhất là:
và điều quan trọng nhất là:
10:16
Those very same things are also present in technology.
228
601000
4000
Những thứ tương tự nhau này cũng
là công nghệ.
là công nghệ.
10:20
That's where technology is going.
229
605000
2000
Đó là nơi công nghệ hướng đến.
10:22
In fact, technology is accelerating
230
607000
2000
Thực tế, công nghệ đang thúc đẩy
10:24
all the aspects of life,
231
609000
3000
mọi mặt của cuộc sống,
10:27
and we can see that happening; just as there's diversity in life,
232
612000
3000
nếu ta thấy nó diễn ra;
đó là sự đa dạng của cuộc sống,
đó là sự đa dạng của cuộc sống,
10:30
there's more diversity in things we make.
233
615000
3000
những thứ ta làm ra ngày càng đa dạng.
10:33
Things in life start out being general cell,
234
618000
2000
Mọi thứ bắt đầu thoát ra khỏi khuôn khổ,
10:35
and they become specialized: You have tissue cells,
235
620000
2000
và trở nên chuyên biệt: Bạn có tế bào mô,
10:37
you have muscle, brain cells. And same things happens with
236
622000
2000
cơ, não. Và những điều tương tự xảy ra
10:39
say, a hammer, which is general at first
237
624000
2000
như cái búa, ban đầu rất thô sơ
10:41
and becomes more specific.
238
626000
2000
rồi từ từ trở nên chuyên biệt.
10:43
So, I would like to say that while there is six kingdoms of life,
239
628000
3000
Tôi muốn nói là nếu có 6 vương quốc
của sự sống,
của sự sống,
10:46
we can think of technology basically
240
631000
2000
thì ta có thể xem công nghệ
10:48
as a seventh kingdom of life.
241
633000
2000
là vương quốc thứ 7.
10:50
It's a branching off from the human form.
242
635000
2000
Đó là nhánh tách ra từ hình mẫu con người.
10:52
But technology has its own agenda,
243
637000
2000
Nhưng công nghệ có lộ trình của riêng nó,
10:54
like anything, like life itself.
244
639000
2000
như bất kỳ thứ nào khác.
10:56
For instance, right now, three-quarters of the energy that we use
245
641000
3000
Ví dụ, ngay đây, 3/4 năng lượng ta dùng
10:59
is actually used to feed the technium itself.
246
644000
2000
là cho chính những thiết bị công nghệ này.
11:01
In transportation, it's not to move us, it's to move
247
646000
2000
Trong vận tải, nó không vận chuyển ta
11:03
the stuff that we make or buy.
248
648000
2000
mà vận chuyển thứ mà ta mua hoặc làm ra.
11:05
I use the word "want." Technology wants.
249
650000
2000
Tôi dùng từ "muốn". Công nghệ muốn.
11:07
This is a robot that wants to plug itself in to get more power.
250
652000
3000
Chú robot này muốn được sạc pin để
có thêm năng lượng.
có thêm năng lượng.
11:10
Your cat wants more food.
251
655000
2000
Con mèo của bạn muốn thêm thức ăn.
11:12
A bacterium, which has no consciousness at all,
252
657000
3000
Và vi khuẩn, loài không hề có ý thức,
11:15
wants to move towards light.
253
660000
2000
muốn di chuyển đến nơi có ánh sáng.
11:17
It has an urge, and technology has an urge.
254
662000
3000
Đó là sự thôi thúc, và công nghệ cũng vậy.
11:20
At the same time, it wants to give us things,
255
665000
2000
Nó muốn cho chúng ta nhiều thứ,
11:22
and what it gives us is basically progress.
256
667000
3000
và những điều chúng cho ta cơ bản là
sự tiến bộ.
sự tiến bộ.
11:25
You can take all kinds of curves, and they're all pointing up.
257
670000
2000
Chúng có thể vẽ mọi đường cong bạn muốn.
11:27
There's really no dispute about progress,
258
672000
3000
Sẽ không có sự tranh luận về sự tiến bộ,
11:30
if we discount the cost of that.
259
675000
3000
nếu chúng ta thảo luận về giá của chúng.
11:33
And that's the thing that bothers most people,
260
678000
2000
Và điều khiến hầu hết chúng ta khó chịu,
11:35
is that progress is really real,
261
680000
2000
đó là sự tiến bộ là hiện hữu,
11:37
but we wonder and question: What are the environmental costs of it?
262
682000
4000
nhưng chúng ta lại tự hỏi: Cái giá cho
những thứ này là gì?
những thứ này là gì?
11:41
I did a survey of a number of species of artifacts in my house,
263
686000
4000
Tôi đã làm 1 cuộc khảo sát số lượng
vật dụng trong nhà tôi,
vật dụng trong nhà tôi,
11:45
and there's 6,000. Other people have come up with 10,000.
264
690000
3000
và con số là 6.000. Những người khác lên
đến 10.000 vật dụng.
đến 10.000 vật dụng.
11:48
When King Henry of England died,
265
693000
3000
Khi vua Henry của vương quốc Anh chết,
11:51
he had 18,000 things in his house,
266
696000
2000
ông ấy có 18.000 đồ vật trong nhà,
11:53
but that was the entire wealth of England.
267
698000
3000
và đó là tất cả sự giàu có của nước Anh.
11:56
And with that entire wealth of England,
268
701000
4000
Và với tất cả sự giàu có đó,
12:00
King Henry could not buy any antibiotics,
269
705000
3000
vua Henry không thể mua kháng sinh,
12:03
he could not buy refrigeration, he could not buy a trip of a thousand miles.
270
708000
3000
cũng không thể mua tủ lạnh,
hay 1 chuyến du lịch hàng trăm dặm.
hay 1 chuyến du lịch hàng trăm dặm.
12:06
Whereas this rickshaw wale in India
271
711000
3000
Trong khi người lái xe kéo này ở Ấn Độ
12:09
could save up and buy antibiotics
272
714000
2000
có thể dành dụm và mua kháng sinh
12:11
and he could buy refrigeration.
273
716000
2000
và anh ấy cũng có thể mua tủ lạnh.
12:13
He could buy things that King Henry, in all his wealth, could never buy.
274
718000
3000
Anh ấy có thể mua những thứ mà vua
Henry không mua được.
Henry không mua được.
12:16
That's what progress is about.
275
721000
2000
Đó là vì sự tiến bộ.
12:18
So, technology is selfish; technology is generous.
276
723000
3000
Công nghệ là ích kỉ; là hào phóng.
12:21
That conflict, that tension, will be with us forever,
277
726000
3000
Sự mâu thuẫn đó sẽ theo chúng ta mãi,
12:24
that sometimes it wants to do what it wants to do,
278
729000
2000
đôi khi nó muốn làm điều nó muốn,
12:26
and sometimes it's going to do things for us.
279
731000
2000
và đôi khi nó làm điều đó cho chúng ta.
12:28
We have confusion about what we should think about a new technology.
280
733000
4000
Chúng ta thấy bối rối khi nghĩ về
công nghệ mới.
công nghệ mới.
12:32
Right now the default position about when
281
737000
2000
Bây giờ vị trí mặc định về việc khi nào
12:34
a new technology comes along, is we --
282
739000
2000
1 công nghệ mới xuất hiện, là chúng ta -
12:36
people talk about the precautionary principle,
283
741000
2000
những người nói về nguyên tắc phòng bị,
12:38
which is very common in Europe,
284
743000
3000
điều rất phổ biến ở châu Âu,
12:41
which says, basically, "Don't do anything. When you meet a new
285
746000
2000
nói đơn giản là "Đừng làm bất kì điều gì.
12:43
technology, stop,
286
748000
2000
Khi bạn gặp 1 công nghệ mới, hãy dừng lại,
12:45
until it can be proven that there's no harm."
287
750000
2000
đến khi nó chứng minh nó vô hại."
12:47
I think that really leads nowhere.
288
752000
3000
Tôi nghĩ điều đó thực sự chả dẫn đến đâu.
12:50
But a better way is to, what I call proactionary principle,
289
755000
2000
Nhưng cái tôi gọi là nguyên tắc phòng bị,
12:52
which is: You engage with technology.
290
757000
3000
là: Bạn có liên hệ với công nghệ.
12:55
You try it out.
291
760000
2000
Bạn thử nghiệm nó.
12:57
You obviously do what the precautionary principle suggests,
292
762000
4000
Bạn chắc chắn làm điều mà nguyên tắc
phòng bị đã đề nghị,
phòng bị đã đề nghị,
13:01
you try to anticipate it, but after anticipating it,
293
766000
2000
bạn thử đoán trước, nhưng sau đó,
13:03
you constantly asses it,
294
768000
2000
bạn lại luôn lừa nó,
13:05
not just once, but eternally.
295
770000
2000
không chỉ 1 lần, mà luôn luôn là vậy.
13:07
And when it diverts from what you want,
296
772000
3000
Và khi nó thay đổi khác với bạn mong muốn,
13:10
we prioritize risk, we evaluate not just
297
775000
2000
bạn ưu tiên rủi ro, bạn đánh giá không chỉ
13:12
the new stuff, but the old stuff.
298
777000
2000
những thứ mới, mà cả những thứ cũ.
13:14
We fix it, but most importantly, we relocate it.
299
779000
3000
Chúng ta sửa đổi, thay đổi vị trí của nó.
13:17
And what I mean by that is that
300
782000
2000
Và điều tôi muốn nói là
13:19
we find a new job for it.
301
784000
2000
chúng ta tìm thấy 1 công việc mới cho nó.
13:21
Nuclear energy, fission, is really bad idea
302
786000
2000
Năng lượng nguyên tử, nhân bản
13:23
for bombs.
303
788000
2000
là ý tưởng tồi cho việc chế tạo bom.
13:25
But it may be a pretty good idea
304
790000
2000
Nhưng nó có thể là 1 ý tưởng tốt
13:27
relocated into sustainable nuclear energy
305
792000
3000
để tái thiết năng lượng nguyên tử bền vững
13:30
for electricity, instead of burning coal.
306
795000
3000
cho điện năng, thay vì sử dụng than đốt.
13:33
When we have a bad idea, the response to a bad idea
307
798000
3000
Khi chúng ta có ý tưởng tồi, sự phản ứng
lại ý tưởng đó
lại ý tưởng đó
13:36
is not no ideas, it's not to stop thinking.
308
801000
3000
không phải là không có ý tưởng,
nhưng là ngừng suy nghĩ thôi.
nhưng là ngừng suy nghĩ thôi.
13:39
The response to a bad idea --
309
804000
2000
Sự đáp trả cho ý tưởng tồi -
13:41
like, say, a tungsten light bulb --
310
806000
3000
giống như, bóng đèn vonfram -
13:44
is a better idea. OK?
311
809000
2000
là 1 ý tưởng tốt hơn. Đúng không?
13:46
So, better ideas is really -- always the response
312
811000
4000
Vậy, những ý tưởng tốt hơn thực sự
- luôn đáp lại công nghệ
- luôn đáp lại công nghệ
13:50
to technology that we don't like
313
815000
1000
điều ta không thích
13:51
is basically, better technology.
314
816000
3000
về cơ bản, tốt hơn công nghệ.
13:54
And actually, in a certain sense, technology
315
819000
2000
Và thực sự, công nghệ
13:56
is a kind of a method for generating better ideas,
316
821000
3000
là 1 phương pháp
giúp tạo ra ý tưởng tốt hơn,
giúp tạo ra ý tưởng tốt hơn,
13:59
if you can think about it that way.
317
824000
2000
nếu bạn có thể nghĩ theo hướng đó.
14:01
So, maybe spraying DDT on crops is a really bad idea.
318
826000
3000
Có thể phun DDT lên hoa màu là ý tưởng tệ.
14:04
But DDT sprayed on local homes,
319
829000
3000
Nhưng DDT được phun lên nhà,
14:07
there's nothing better to eliminate malaria,
320
832000
3000
sẽ là 1 thứ tốt nhất để loại bỏ gỉ sét,
14:10
besides insect DDT-impregnated mosquito nets.
321
835000
4000
bên cạnh đó, nó còn hạn chế
côn trùng sinh sản và muỗi làm tổ.
côn trùng sinh sản và muỗi làm tổ.
14:14
But that's a really good idea; that's a good job for technology.
322
839000
3000
Nhưng đó thực sự là ý tưởng tốt; đó là
mặt tốt của công nghệ.
mặt tốt của công nghệ.
14:17
So, our job as humans is to
323
842000
2000
Vậy, công việc của chúng ta
14:19
parent our mind children,
324
844000
2000
là nguồn gốc cho suy nghĩ của trẻ con,
14:21
to find them good friends,
325
846000
2000
là tìm cho chúng những người bạn tốt,
14:23
to find them a good job.
326
848000
2000
là tìm cho chúng công việc tốt.
14:25
And so, every technology is sort of a creative force
327
850000
2000
Và, mọi công nghệ là 1 nguồn sáng tạo
14:27
looking for the right job.
328
852000
2000
để tìm thấy đúng công việc.
14:29
That's actually my son, right here.
329
854000
2000
Đó thực sự là con trai tôi, ở ngay đây.
14:31
(Laughter)
330
856000
1000
(Cười)
14:32
There are no bad technologies,
331
857000
3000
Không có công nghệ xấu,
14:35
just as there are no bad children.
332
860000
2000
giống như không có đứa trẻ xấu.
14:37
We don't say children are neutral, children are positive.
333
862000
2000
Ta đừng nói chúng là trung lập, lạc quan.
14:39
We just have to find them the right place.
334
864000
3000
Chúng ta chỉ cần tìm 1 nơi đúng với chúng.
14:42
And so, what technology gives us,
335
867000
3000
Và rồi, điều công nghệ cho ta,
14:45
over the long term, over the sort of
336
870000
2000
suốt thời gian dài, suốt các giai đoạn
14:47
extended evolution -- from the beginning of time,
337
872000
2000
mở rộng tiến hóa - ngay từ khi bắt đầu,
14:49
through the invention of the plants and animals,
338
874000
4000
xuyến suốt sự hình thành động thực vật,
14:53
and the evolution of life, the evolution of brains --
339
878000
3000
và sự tiến hóa của cuộc sống, của não bộ -
14:56
what that is constantly giving us
340
881000
2000
những thứ nó đang đem lại cho ta
14:58
is increasing differences:
341
883000
2000
đang tăng lên khác nhau:
15:00
It's increasing diversity, it's increasing options,
342
885000
2000
tăng sự đa dạng, tăng các giải pháp,
15:02
it's increasing choices, opportunities,
343
887000
2000
tăng sự lựa chọn, cơ hội,
15:04
possibilities and freedoms.
344
889000
2000
khả năng và sự tự do.
15:06
That's what we get from technology
345
891000
3000
Đó là những gì ta có từ công nghệ.
15:09
all the time. That's why people leave villages
346
894000
2000
Đó là lý do tại sao con người rời bỏ làng
15:11
and go into cities, is because they are always
347
896000
2000
và chuyển đến thành phố, là vì họ luôn
15:13
gravitating towards increased choices and possibilities.
348
898000
4000
hướng về những cơ hội và khả năng.
15:17
And we are aware of the price.
349
902000
3000
Và chúng ta nhận thấy cái giá của nó.
15:20
We pay a price for that, but we are aware of it, and generally
350
905000
2000
Chúng ta phải trả cho điều đó, và ta thấy
15:22
we will pay the price for increased freedoms,
351
907000
2000
chúng ta sẽ trả cái giá cho sự tự do,
15:24
choices and opportunities.
352
909000
3000
lựa chọn và cơ hội gia tăng.
15:27
Even technology wants clean water.
353
912000
3000
Thậm chí công nghệ muốn làm sạch nước.
15:30
Is technology diametrically opposed
354
915000
2000
Có phải công nghệ đã hoàn toàn thay đổi
15:32
to nature?
355
917000
2000
tự nhiên?
15:34
Because technology is an extension of life,
356
919000
3000
Bởi vì công nghệ là phần mở rộng
của cuộc sống,
của cuộc sống,
15:37
it's in parallel and aligned with the same things
357
922000
2000
song song với những thứ tương tự
15:39
that life wants.
358
924000
3000
mà cuộc sống muốn.
15:42
So that I think technology loves biology,
359
927000
2000
Tôi nghĩ công nghệ thích sinh học,
15:44
if we allow it to.
360
929000
2000
nếu chúng ta cho phép điều đó.
15:46
Great movement that is starting billions of years ago
361
931000
4000
Sự chuyển động bắt đầu
từ hàng tỷ năm trước
từ hàng tỷ năm trước
15:50
is moving through us and it continues to go,
362
935000
2000
vẫn đang tiếp tục ở giữa chúng ta,
15:52
and our choice, so to speak,
363
937000
3000
và sự lựa chọn của chúng ta,
15:55
in technology, is really to align ourselves
364
940000
2000
trong công nghệ, đã sắp xếp chính chúng ta
15:57
with this force much greater than ourselves.
365
942000
2000
với nguồn lực tốt hơn chúng ta tự làm.
15:59
So, technology is more than just the stuff in your pocket.
366
944000
3000
Vậy, công nghệ không chỉ là những thứ
nằm trong túi của bạn.
nằm trong túi của bạn.
16:02
It's more than just gadgets; it's more than just things that people invent.
367
947000
3000
Nó không chỉ là tiện ích; không chỉ
là thứ con người tạo ra.
là thứ con người tạo ra.
16:05
It's actually part of a very long story,
368
950000
3000
Nó thực sự là 1 phần
của câu chuyện rất dài,
của câu chuyện rất dài,
16:08
a great story, that began billions of years ago.
369
953000
3000
1 câu chuyện tuyệt vời, bắt đầu
từ hàng tỷ năm trước.
từ hàng tỷ năm trước.
16:11
And it's moving through us, this self-organization,
370
956000
2000
Và nó di chuyển giữa chúng ta,
16:13
and we're extending and accelerating it,
371
958000
2000
ta đang mở rộng và đẩy nhanh tiến độ
của nó
của nó
16:15
and we can be part of it by aligning the technology
372
960000
2000
và ta có thể là 1 phần của nó qua việc
16:17
that we make with it.
373
962000
2000
hiệu chỉnh công nghệ mà ta làm việc cùng.
16:19
I really appreciate your attention today. Thank you.
374
964000
4000
Tôi rất biết ơn sự có mặt
của các bạn hôm nay. Cảm ơn.
của các bạn hôm nay. Cảm ơn.
16:23
(Applause)
375
968000
4000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Kevin Kelly - Digital visionaryThere may be no one better to contemplate the meaning of cultural change than Kevin Kelly, whose life story reads like a treatise on the value and impacts of technology.
Why you should listen
Kelly has been publisher of the Whole Earth Review, executive editor at Wired magazine (which he co-founded, and where he now holds the title of Senior Maverick), founder of visionary nonprofits and writer on biology, business and “cool tools.” He’s renounced all material things save his bicycle (which he then rode 3,000 miles), founded an organization (the All-Species Foundation) to catalog all life on Earth, championed projects that look 10,000 years into the future (at the Long Now Foundation), and more. He’s admired for his acute perspectives on technology and its relevance to history, biology and society. His new book, The Inevitable, just published, explores 12 technological forces that will shape our future.
Kevin Kelly | Speaker | TED.com