Washington Wachira: For the love of birds
واشینگتن واکیرا: بۆ خۆشەویستی باڵندەکان
Birder and ecologist Washington Wachira started the Youth Conservation Awareness Programme to nurture young environmental enthusiasts in Kenya. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
beautiful birds we have in Kenya,
،لە جوانترین باڵندەکانە لە کینیا
of different sizes,
astonishing pieces of technology
تەکنەلۆجیای زانیاری بەکارهاتووە
has helped birds to keep dry,
،یارمەتی باڵندەکان دەدا بۆ مانەوە بە وشکی
can actually make a feather.
.دەتوانێت ئەو پەرە دروست بکات
who can make something
شتێک دروست بکەن
and any other animals we have on earth,
،لەگەل ئاژەلەکانی تر لە سەر زەوی
you cannot call yourself a bird.
.ناتوانی بە خۆت بڵێیت باڵندە
to conquer gravity
بۆ سەرکەوتن بەسەر هێزی ڕاکێشاندا.
in an extraordinary way.
you could fly like a bird?
خواستوە وەک باڵندەکان بفڕن؟
each one of you thinks about them.
.هەر یەک لە ئێوە بگۆڕم دەربارەیان
is because they are beautiful.
.خۆشدەوێت لەبەر ئەوەی جوانن
is uniquely beautiful.
to all the birds of the world.
بە هەموو باڵندەکانی جیهان.
part of our lives and cultures
بەشێکن لە کەلتور و ژیانی ئێمە
.چیرۆکێکی هەیە دەربارەی باڵندەکان
childhood stories of different birds
باڵندەکان بوبیت
would follow flocks of vultures
پۆل پۆلی هەڵۆکان دەکەون
have been dropped by large carnivores,
بە هۆی گۆشتخۆرەکانەوە،
and eat part of that meat.
بەشێکی گۆشتەکە دەخۆن.
and labels all over the world.
بەکارهێنراون.
emblem for the US
دروشمی نەتەوەیی بۆ ئەمەریکا
in virtually all habitats of this earth,
،هەموو خوەکانی باش بێت لەسەر زەوی
these beautiful penguins
ئەم بەتریقە جوانانەنە
you can imagine.
کە دەتوانی خەیاڵ بکەی.
have conquered this world.
لە جیهاندا بڵاوبوونەتەوە.
we call the weaverbirds,
پێیان دەڵێین چۆلەکەکان
in which they weave their nests.
بۆ خۆیان دروست دەکەن.
just like us humans.
خۆشەویستی دەکەن و ژوان دەبەستن.
that males dress to impress the women,
دەڕازێننەوە تا کار لە مێینەکان بکەن.
بەشێوەیەکی ئاسایی دەردەکەون.
شێوازی جۆراوجۆریان هەیە،
just like humans.
و لە باوەشگرتن وەک مرۆڤەکان.
wondering about this one.
to cheat on their spouses.
to find other males to mate with
to take care of the chicks.
.بۆ ئەوەی ئاگاداری بێچوەکان بێت
in our ecosystems each day.
disease-causing pathogens,
دەبنە هۆی نەخۆشی،
that would otherwise cost us lots of money
ئەگەر نا دەبێت پارەیەکی زۆر خەرج بکرێت
is capable of bringing down a carcass
لاشەی مردوەکان نەهەڵن
بەس ئێسکەکەی بمێنێتەوە
the environments of rodents
because it saves us money --
تا پارەی کەمتر خەرج بکەین
to buy harmful chemicals
دەرمانی کیمیای خەتەرناک بکڕین
we see in our environments
ڕوەکەکان تا میوە بەرهەم بێنن.
pollinators like insects,
that we depend on for many years.
بۆ ماوەی چەندین ساڵە پشت بەوانە دەبەستین.
is by far not perfect.
every day wherever they live.
بە هەر شوێنێک کە لێی دەژین.
especially migratory species
بەتایبەتی ئەوانەی کۆچ دەکەن
to flocks that like to stick together,
برنج دەڕوێنرێت.
are electrocuting birds
کارەباییەکان لە باڵندەکان دەدات
باڵندەکان لەتلەت دەکەن
of climate change
کەشوهەوا بووین
from better breeding and feeding grounds
بۆ باشرکردنی خواردن و زاوزێ کردنیان
where they used to live
towards birds was changed
of a bird we called the augur buzzard.
in a similar situation,
لە هەمان باوودۆخدابوایە
any biologist by then,
جەستەیم هەبێت تا ئەو کاتە،
and we decided to house the bird
باڵندەکە ببەینە ماڵەوە
and then let it free.
و لێی دەگەڕێین ئازاد بێێت.
to feed on beef from our school kitchen,
گۆشتی گا لە چێشتخانەی قوتابخانەکەمان،
for its dinner every day.
ڕاوی مێروومان دەکرد.
کە بینیمان باڵەکان دەشەکانەوە
changed the way we looked at birds.
بۆچوونمان بەرامبەر باڵندەکان بگۆڕێ.
within our own high school.
made me the conservationist I am today.
کە ئەمڕۆ پارێزەری سروشت بم.
should especially matter for Africa
بەتایباتی بۆ ئەفریقا
of the most amazing bird species
نین.
in highest numbers of diversity
کیشوەرەکە دەکات لە هەمەجۆری
to provide the continent
لە بەخشین بۆ کیشوەرەکە
services that Africa needs.
دەداتە ئەفریقا کە پێویستیەتی.
in avian tourism.
لە گەشتیاری باڵندەدا.
will benefit from groups of tourists
دەبن لە گرووپە گەشتیاریەکان
just to see the endemic birds
تەنها بۆ بینینی شوێنی باڵندەکان
یارمەتی باڵندەکان بدەین؟
بۆ باڵندەکان
to their continued survival,
by becoming a citizen scientist.
بە بوونت بە دانیشتووی زانست.
around the world,
خواستێکی گەورەی هەموو جیهانە,
where people are sharing information
هەیە کە خەڵک ئاڵوگۆڕی زانیاری دەکەن
about traffic updates,
دەربارەی نوێکردنەوەی هاتووچۆ.
we realized as bird-watchers,
چاودێری باڵندە دەمانویست،
are found everywhere,
هەموو شوێنێک هەن،
and everyone else in Africa
هەبێت کە لە ئەفریقا دەژین
they find where they live,
لە کوێ دەژین،
or even where they work,
یاخود لە کوێ دەژین،
with a map of every single species,
دانانی نەخشەمان هەیە بۆ هەر جۆرێکیان،
conservation efforts
ئەو باڵندانەی کە
in the continent of Africa,
لە کیشوەری ئەفریقایە،
that occur in my country, Kenya.
کە لە وڵاتەکەی خۆم هەن، لە کینیا.
now have online databases
داتابەیسی ئۆنلاینیان هەیە
بۆ ناردنی زانیاری،
into very interactive websites
بۆ کارلێکی نێوان ماڵپەڕەکان
and make decisions from.
بڕیاری لێوە بدەن.
there was a big challenge.
ئاستەنگییەکی گەورە بوو.
from bird-watchers,
چاودێرەکانی باڵندەکانەوە بۆ دەهات،
and I cannot access a computer.
what birds live in my home,
and come up with a sustainable solution.
بەرنامەکانمان و باسکردنی چارەسەر.
common in Africa
could get access to one.
دەتوانن پەیوەندی پێکەوە بکەن.
mobile phone applications
بەکارهێنانی بەرنامەکانی مۆبایل
and on your Android phone,
ئەندرۆید بەکاری بهێنیت،
enthusiast out there.
which is used by the Kenya Bird Map,
پێکهاتووە لە نەخشەی باڵندەی کینیا،
the African Raptor Observations,
گۆشت خۆری ئەفریقا هەمانە،
by the African Raptor DataBank.
لەلایەن ڕاپتۆر بانکی ئەفریقی
enormous amounts of data
زۆر گەورەی داتامان هەبێت
out there in the regions.
کیشوەرەکان و دەرەوە.
that citizen science
citizen science is adaptive.
دەگۆڕێت.
convert many bird-watchers
زۆربەی چاودێرەکان بگۆڕین
could be a huge gateway
دەشێت دەروازەیەکی گەورەبن
of other forms of animals.
in the Virtual Museum for Africa,
لە مۆزەخانەی ئەفریقایە،
and damselflies,
we are even mapping mushrooms.
we've created a community of people
کە کۆمەڵە خەڵکێکمان دروست کردووە
بەهای باڵندەکان
to love and care for that which we know.
بەوانەی دەیانناسین
لە کاتی بەتاڵت تەرخان بکە
in your free time
at school, or maybe at home,
یان لەوانەیە لە ماڵەوە
and see which beautiful birds are there.
دەبینی چەند باڵندەی جوانی لێیە.
in the places where you visit.
کە بینیوتن.
بکڕت
how beautiful these birds are.
بیانەوێت چاودێری
they will want to care
خۆشەویستی پەڕدروستکەرەکان
to love our feathermakers,
هەموو پێکهێنەرەکانی سروشت.
to appreciating all forms of nature.
ABOUT THE SPEAKER
Washington Wachira - Wildlife ecologist, nature photographer and safari guideBirder and ecologist Washington Wachira started the Youth Conservation Awareness Programme to nurture young environmental enthusiasts in Kenya.
Why you should listen
If you take a walk, the animals you're most likely see are birds. Birds are some of the most fascinating creatures on earth. We wake up to their songs in the morning; they're in our cities, farms and even schools. They are, however, facing many challenges, and we should do something to help them.
By age 14, Washington Wachira was already on a career path towards nature interpretation and conservation. Wachira holds a BSc in environmental science and is currently taking an MSc animal ecology from Kenyatta University. Washington founded Youth Conservation Awareness Programme (YCAP) to nurture young environmental enthusiasts in Kenya. He is a keen writer and has published multiple articles in a variety of local and international publications. As a result of his conservation passion, he has won many awards including Mr. Environment and Ambassador for Nairobi Province in 2012 and The Daisy Rothschild Award in 2015. He is a passionate and talented nature photographer featured in many publications worldwide. He has won multiple photo awards including the first position in the underwater category of the 2016 East African Wild Life Photo Competition and Honourable Mention in the Best of Nikon Kenya 2016 Photography Competition.
Wachira is an experienced safari guide and has led many expeditions and research projects across Kenya. He founded Cisticola Tours, a tour company that leads professional birding and nature tours across Kenya and the rest of East Africa. Through Cisticola Tours, he has been leading multiple sustainability projects to support bird conservation and help communities to appreciate birds and nature. He is also a member of the Bird Committee of Nature Kenya, Chair of the National Bird of Kenya Sub-committee, the Country Representative for Kenya at Youth Africa Birding and Manager for the Kenya Bird Map Project. He is a National Geographic Explorer for his work with African Crowned Eagles, and he is a birds of prey graduate student with The Peregrine Fund.
Washington Wachira | Speaker | TED.com