TED2015
Jedidah Isler: How I fell in love with quasars, blazars and our incredible universe
Jedidah Isler: Zo werd ik verliefd op quasars, blazars en ons verbazingwekkende heelal
Filmed:
Readability: 5.9
1,513,343 views
Als jong meisje werd Jedidah Isler al verliefd op de hemel. Nu is ze astrofysicus en doet onderzoek naar superzware hyperactieve zwarte gaten. In deze charmante talk voert ze ons biljoenen kilometers van de Aarde weg om ons kennis te laten maken met hemellichamen die 1 tot 10 miljard maal zwaarder zijn dan onze zon en die soms krachtige bundels deeltjes in onze richting schieten.
Jedidah Isler - Astrophysicist
Jedidah Isler studies blazars — supermassive hyperactive black holes that emit powerful jet streams. They are the universe’s most efficient particle accelerators, transferring energy throughout galaxies. Full bio
Jedidah Isler studies blazars — supermassive hyperactive black holes that emit powerful jet streams. They are the universe’s most efficient particle accelerators, transferring energy throughout galaxies. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
My first love was for the night sky.
0
1131
3301
Mijn eerste liefde was de hemel bij nacht.
00:16
Love is complicated.
1
4432
1566
Liefde is complex.
00:17
You're looking at a fly-through of the
Hubble Space Telescope Ultra-Deep Field,
Hubble Space Telescope Ultra-Deep Field,
2
5998
4529
Je kijkt naar een animatie van het
Ultra-Deep Field van de Hubble telescoop,
Ultra-Deep Field van de Hubble telescoop,
00:22
one of the most distant images
of our universe ever observed.
of our universe ever observed.
3
10527
4112
een van de verst verwijderde afbeeldingen
die ooit van ons heelal is gemaakt.
die ooit van ons heelal is gemaakt.
00:26
Everything you see here is a galaxy,
4
14639
2514
Dit zijn allemaal
afzonderlijke melkwegstelsels,
afzonderlijke melkwegstelsels,
00:29
comprised of billions of stars each.
5
17153
3007
die ieder uit miljarden sterren bestaan.
00:32
And the farthest galaxy is
a trillion, trillion kilometers away.
a trillion, trillion kilometers away.
6
20160
4741
Het melkwegstelsel dat het verst staat,
is een quadriljoen kilometer verwijderd.
is een quadriljoen kilometer verwijderd.
Als astrofysicus mag ik
de ongewoonste objecten
de ongewoonste objecten
00:37
As an astrophysicist, I have
the awesome privilege of studying
the awesome privilege of studying
7
25881
2924
00:40
some of the most exotic objects
in our universe.
in our universe.
8
28805
3447
in ons heelal bestuderen.
00:44
The objects that have captivated me
from first crush throughout my career
from first crush throughout my career
9
32252
3812
De objecten die me al
vanaf het vroegste begin fascineren
vanaf het vroegste begin fascineren
00:48
are supermassive,
hyperactive black holes.
hyperactive black holes.
10
36064
4409
zijn superzware hyperactieve zwarte gaten.
Met een massa tussen 1 en 10 miljard maal
die van onze zon,
die van onze zon,
00:53
Weighing one to 10 billion times
the mass of our own sun,
the mass of our own sun,
11
41813
4118
00:57
these galactic black holes
are devouring material,
are devouring material,
12
45931
2894
slokken deze zwarte gaten in de ruimte
01:00
at a rate of upwards of
1,000 times more
1,000 times more
13
48825
3320
materiaal ruim 1000 maal sneller op
dan het 'doorsnee' superzware zwarte gat.
01:04
than your "average"
supermassive black hole.
supermassive black hole.
14
52145
3367
01:07
(Laughter)
15
55512
2128
(Gelach)
01:09
These two characteristics,
16
57640
1694
Door deze twee kenmerken,
01:11
with a few others, make them quasars.
17
59334
3214
en nog wat andere,
worden ze aangemerkt als quasars.
worden ze aangemerkt als quasars.
01:14
At the same time, the objects I study
18
62548
2917
Bij deze door mij bestudeerde objecten
01:17
are producing some of the most
powerful particle streams
powerful particle streams
19
65465
2777
nemen we ook nog
de sterkste deeltjesstraling waar
de sterkste deeltjesstraling waar
01:20
ever observed.
20
68242
1695
die we ooit hebben gemeten.
01:21
These narrow streams, called jets,
21
69937
2840
Deze smalle bundels, die we jets noemen,
bewegen zich op 99,99 procent
van de lichtsnelheid
van de lichtsnelheid
01:24
are moving at 99.99 percent
of the speed of light,
of the speed of light,
22
72777
4608
01:29
and are pointed directly at the Earth.
23
77385
3983
en zijn direct op de Aarde gericht.
01:33
These jetted, Earth-pointed, hyperactive
and supermassive black holes
and supermassive black holes
24
81368
5889
Deze hyperactieve superzware zwarte gaten
met op de Aarde gerichte jetstromen
met op de Aarde gerichte jetstromen
noemen we blazars,
oftewel blazing (vlammende) quasars.
oftewel blazing (vlammende) quasars.
01:39
are called blazars, or blazing quasars.
25
87257
4544
01:43
What makes blazars so special
is that they're some of the universe's
is that they're some of the universe's
26
91801
3481
Het speciale aan blazars is
dat ze onder de efficiëntste
dat ze onder de efficiëntste
01:47
most efficient particle accelerators,
27
95282
2520
deeltjesversnellers in het heelal vallen,
01:49
transporting incredible amounts
of energy throughout a galaxy.
of energy throughout a galaxy.
28
97802
4918
die ongelooflijke hoeveelheden energie
door het heelal sturen.
door het heelal sturen.
01:54
Here, I'm showing an
artist's conception of a blazar.
artist's conception of a blazar.
29
102720
2749
Hier zie je een artistieke voorstelling
van een blazar.
van een blazar.
01:57
The dinner plate by which
material falls onto the black hole
material falls onto the black hole
30
105469
3200
De schijf die het materiaal
in het zwarte gat zuigt,
in het zwarte gat zuigt,
02:00
is called the accretion disc,
31
108669
1587
noemen we de accretieschijf.
02:02
shown here in blue.
32
110256
1826
Dat is het blauwe gedeelte.
02:04
Some of that material is slingshotted
around the black hole
around the black hole
33
112082
2979
Een deel van dat materiaal
draait rond het zwarte gat
draait rond het zwarte gat
02:07
and accelerated to insanely high speeds
34
115061
2024
en wordt krankzinnig versneld
02:09
in the jet, shown here in white.
35
117085
2827
in de jetstroom, die hier wit is.
02:11
Although the blazar system is rare,
36
119912
2687
Hoewel blazars zeldzaam zijn,
02:14
the process by which nature
pulls in material via a disk,
pulls in material via a disk,
37
122599
3007
komt het verschijnsel waar materiaal
in een schijf wordt aangetrokken
in een schijf wordt aangetrokken
02:17
and then flings some of it out via a jet,
is more common.
is more common.
38
125606
3277
en dan via een jetstroom
weggeschoten, vaker voor.
weggeschoten, vaker voor.
02:21
We'll eventually zoom out of
the blazar system
the blazar system
39
129647
2444
We zoomen nu uit van de blazar
02:24
to show its approximate relationship
to the larger galactic context.
to the larger galactic context.
40
132091
5089
om zijn plaats in het grotere
galactische geheel te laten zien.
galactische geheel te laten zien.
02:33
Beyond the cosmic accounting
of what goes in to what goes out,
of what goes in to what goes out,
41
141890
4405
Naast de kosmische boekhouding
van inkomend en uitgaand materiaal,
van inkomend en uitgaand materiaal,
02:38
one of the hot topics in
blazar astrophysics right now
blazar astrophysics right now
42
146295
3047
zijn blazar-astrofysici
momenteel erg benieuwd
momenteel erg benieuwd
02:41
is where the highest-energy
jet emission comes from.
jet emission comes from.
43
149342
3711
naar de herkomst
van de energierijkste jetuitstoten.
van de energierijkste jetuitstoten.
02:45
In this image, I'm interested
in where this white blob forms
in where this white blob forms
44
153053
3921
Hier interesseert het mij
waar deze witte bobbel gevormd wordt
waar deze witte bobbel gevormd wordt
02:48
and if, as a result, there's any
relationship between the jet
relationship between the jet
45
156974
3643
en of er dus een relatie is
tussen de jetstraal
tussen de jetstraal
02:52
and the accretion disc material.
46
160617
2866
en het materiaal van de accretieschijf.
Een duidelijk antwoord hierop
02:55
Clear answers to this question
47
163483
1803
lag tot 2008 volledig buiten ons bereik
02:57
were almost completely
inaccessible until 2008,
inaccessible until 2008,
48
165286
3115
toen NASA een telescoop lanceerde
die gammastralen duidelijker waarneemt --
die gammastralen duidelijker waarneemt --
03:00
when NASA launched a new telescope
that better detects gamma ray light --
that better detects gamma ray light --
49
168401
4274
03:04
that is, light with energies
a million times higher
a million times higher
50
172675
2712
dat wil zeggen licht dat een miljoen maal
03:07
than your standard x-ray scan.
51
175387
3547
meer energie bevat
dan een normale röntgenfoto.
dan een normale röntgenfoto.
Tegelijkertijd vergelijk ik verschillen
tussen de gegevens over gammalichtstralen
tussen de gegevens over gammalichtstralen
03:10
I simultaneously compare variations
between the gamma ray light data
between the gamma ray light data
52
178934
3890
en gegevens over zichtbaar licht
van dag tot dag en van jaar tot jaar,
van dag tot dag en van jaar tot jaar,
03:14
and the visible light data from
day to day and year to year,
day to day and year to year,
53
182824
3669
03:18
to better localize these gamma ray blobs.
54
186493
3274
om deze gammastraalbobbels
beter te kunnen vinden.
beter te kunnen vinden.
03:21
My research shows that in some instances,
55
189767
2686
Ik heb gemerkt dat in sommige gevallen
03:24
these blobs form much closer
to the black hole
to the black hole
56
192453
3060
deze bobbels veel dichter
bij het zwarte gat optreden
bij het zwarte gat optreden
dan we eerst dachten.
03:27
than we initially thought.
57
195513
2360
03:29
As we more confidently localize
58
197873
1891
Als we beter kunnen bepalen
03:31
where these gamma ray
blobs are forming,
blobs are forming,
59
199764
2296
waar deze gammastraalbobbels zich vormen,
03:34
we can better understand how jets
are being accelerated,
are being accelerated,
60
202060
3523
dan begrijpen we ook beter
hoe jetstromen zich versnellen,
hoe jetstromen zich versnellen,
03:37
and ultimately reveal
the dynamic processes
the dynamic processes
61
205583
2608
waardoor we uiteindelijk
het dynamisch proces blootleggen
het dynamisch proces blootleggen
03:40
by which some of the most fascinating
objects in our universe are formed.
objects in our universe are formed.
62
208191
4695
dat aan de basis ligt van
de fascinerendste objecten in ons heelal.
de fascinerendste objecten in ons heelal.
03:45
This all started as a love story.
63
213892
3609
Dit is begonnen als een liefdesverhaal.
03:49
And it still is.
64
217501
1913
En dat is het nog steeds.
03:51
This love transformed me from
a curious, stargazing young girl
a curious, stargazing young girl
65
219414
4210
Deze liefde vormde een nieuwsgierig
jong meisje dat naar de sterren staarde,
jong meisje dat naar de sterren staarde,
03:55
to a professional astrophysicist,
66
223624
1821
om tot een professionele astrofysicus,
03:57
hot on the heels of celestial discovery.
67
225445
3337
die ontdekkingen in de ruimte nauw volgt.
04:00
Who knew that chasing after the universe
68
228782
2420
Wie had gedacht dat het heelal najagen
04:03
would ground me so deeply
to my mission here on Earth.
to my mission here on Earth.
69
231202
3798
me hier op Aarde zo bezig houdt.
04:07
Then again, when do we ever know
where love's first flutter
where love's first flutter
70
235000
3468
We weten dan ook nooit
waar onze eerste liefde
waar onze eerste liefde
04:10
will truly take us.
71
238468
1474
ons zal brengen.
04:11
Thank you.
72
239942
1229
Dankjewel.
04:13
(Applause)
73
241171
3300
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Jedidah Isler - AstrophysicistJedidah Isler studies blazars — supermassive hyperactive black holes that emit powerful jet streams. They are the universe’s most efficient particle accelerators, transferring energy throughout galaxies.
Why you should listen
Jedidah Isler has been staring at the stars since she was 11 or 12. But because neither her undergraduate college or the university where she got her first master’s degree offered astronomy majors, she threw herself wholeheartedly into physics. It wasn’t until she entered a doctoral program that she was able to dedicate her time to the studying the night sky. In 2014, she became the first African-American woman to receive a Ph.D in Astrophysics from Yale.
Isler studies blazars — supermassive hyperactive black holes at the center of galaxies, some of which emit powerful streams of particles. Sometimes these are oriented toward Earth, offering us a unique perspective on the physics of the universe. Isler is a Chancellor’s Faculty Fellow in Physics at Syracuse University. She participates in the Future Faculty Leader program at Harvard's Center for Astrophysics and was named a 2015 TED Fellow.
Isler is also interested in breaking down barriers that prevent many students — especially women of color — from becoming scienists. She works to make STEM accessible to new communities.
Jedidah Isler | Speaker | TED.com