ABOUT THE SPEAKER
Tony Luciani - Artist
Tony Luciani picked up a camera in 2014 to document his aging mom's struggle with dementia, beginning a four-year-long voyage of discovery.

Why you should listen

Tony Luciani picked up a camera in 2014 to document his aging mom's struggle with dementia, and it was the imaginative expression of the collaboration that propelled his work internationally. After more than 40 years as a full-time painter, Luciani garnered worldwide attention with this four-year-long photography series. Their voyage of discovery, expressing the benefits of inclusion and participation within a creative medium, has gone beyond the boundaries of recognizing it as just a personal visual diary.

Luciani graduated from Toronto's Ontario College of Art in 1977 with prestigious honors. At age 21, he was encouraged to continue with his fifth-year post-graduate study in Florence, Italy. It was there that he found maturity while carefully observing the historical paintings of the Renaissance Masters. Upon returning, he was promptly accepted for representation by a well-respected and established Canadian art gallery.

In defining his work, Luciani prefers to be placed in a tradition of realism, which is both interpretive and characterized by focused observation. As a photographer, he likes defining his imagery as an "obvious extension" to what he already creates as an artist.

Luciani's art can be found in private, public and corporate collections globally. An unabridged edition of one-hundred photographs titled "MAMMA, In the Meantime" is in the collection of the local chapter of the Canadian Alzheimer Society. He is represented by Loch Gallery in Toronto, Winnipeg and Calgary.

More profile about the speaker
Tony Luciani | Speaker | TED.com
TEDxCambridge

Tony Luciani: A mother and son's photographic journey through dementia

Tony Luciani: Fotograficzna podróż matki i syna przez otępienie

Filmed:
531,090 views

Artysta Tony Luciani sprawdzał nowy aparat, kiedy jego 91-letnia matka, Elia, ukradkiem weszła w kadr. Zdjęcia te dały początek wieloletniej współpracy. Luciani dokumentował życie swojej matki i jej pogodę ducha w zmaganiach z otępieniem. W tej poruszającej prelekcji Luciani opowiada historie, które kryją się za ich ulubionymi fotografiami. Dzieli się przy tym radością i smutkiem, które towarzyszą opiece nad starzejącym się rodzicem.
- Artist
Tony Luciani picked up a camera in 2014 to document his aging mom's struggle with dementia, beginning a four-year-long voyage of discovery. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
When my 91-year-old-roczny mothermama, EliaElia,
movedprzeniósł in with me,
0
1254
3952
Kiedy moja 91-letnia mama, Elia,
wprowadziła się do mnie,
myślałem, że wyświadczam jej przysługę.
00:17
I thought I was doing her a serviceusługa.
1
5230
2400
00:20
In factfakt, it was the other way around.
2
8460
2611
Tak naprawdę było na odwrót.
Mama miała problemy z pamięcią
i akceptacją swojego wieku.
00:23
You see, MomMama was havingmający issuesproblemy
with memorypamięć lossutrata and acceptingakceptować her agewiek.
3
11914
4170
00:29
She lookedspojrzał defeatedpokonał.
4
17128
1888
Wydawała się przygnębiona.
00:31
I triedwypróbowany to make her
as comfortablewygodny as possiblemożliwy,
5
19914
3415
Starałem się, żeby było jej jak najlepiej,
00:35
but when I was at my easelSztaluga, paintingobraz,
6
23353
2396
ale kiedy malowałem
00:37
I would peekPeek over
and see her just ... there.
7
25773
3595
i zerkałem na nią znad sztalugi,
widziałem, że jedynie trwa.
00:41
She'dOna będzie be staringgapiowski at nothing in particularszczególny.
8
29836
3021
Wpatrywała się w pustkę.
00:45
I'd watch her slowlypowoli climbwspinać się the stairsschody,
9
33633
3754
Patrzyłem, jak powoli
wspina się po schodach.
00:49
and she wasn'tnie było the mommama I grewrósł up with.
10
37411
2251
Nie była mamą, przy której dorastałem.
00:52
I saw, insteadzamiast, a frailwątły,
11
40053
3365
Zamiast niej widziałem
wychudzoną, drobną staruszkę.
00:55
tinymalutki, oldstary womankobieta.
12
43442
3667
01:01
A fewkilka weekstygodnie wentposzedł by,
and I neededpotrzebne a breakprzerwa from my paintingobraz.
13
49339
3536
Minęło kilka tygodni, potrzebowałem
przerwy od malowania.
Chciałem wypróbować nowy aparat.
01:04
I wanted to playgrać with the newNowy cameraaparat fotograficzny
I had just boughtkupiony.
14
52899
2658
Byłem podekscytowany, bo miał
różne pokrętła, przyciski i ustawienia,
01:07
I was excitedpodekscytowany --
it had all sortssortuje of dialsTarcze,
15
55581
3389
01:10
buttonsguziki and settingsUstawienia I wanted to learnuczyć się,
16
58994
2325
które chciałem opanować.
01:13
so I setzestaw up my tripodstatyw
facingokładzina this largeduży mirrorlustro,
17
61343
4686
Ustawiłem statyw przed dużym lustrem,
01:18
blockingBlokowanie the doorwaydrzwi
to the only bathroomłazienka in the housedom.
18
66053
5366
blokując w ten sposób wejście
do jedynej łazienki w domu.
01:23
(LaughterŚmiech)
19
71443
1150
(Śmiech)
01:25
After a while, I hearsłyszeć,
20
73244
2571
Jakiś czas później słyszę głos:
01:29
(ImitatingNaśladując ItalianWłoski accentakcent)
"I need to use the washroomumywalnia."
21
77094
2642
"Muszę skorzystać z ubikacji".
01:31
(LaughterŚmiech)
22
79760
1001
(Śmiech)
"Pięć minut, mamo. Muszę to skończyć".
01:32
"FivePięć minutesminuty, MomMama. I need to do this."
23
80785
3008
01:36
15 minutesminuty laterpóźniej, and I hearsłyszeć, again,
24
84379
4722
Piętnaście minut później znów słyszę głos:
01:42
"I need to use the washroomumywalnia."
25
90205
2592
"Muszę skorzystać z ubikacji".
01:45
"FivePięć more minutesminuty."
26
93157
1889
"Jeszcze pięć minut".
01:47
Then this happenedstało się.
27
95913
1267
Wtedy stało się to.
(Śmiech)
01:53
(LaughterŚmiech)
28
101323
3965
(Brawa)
01:57
(ApplauseAplauz)
29
105312
6943
(Koniec braw)
02:05
And this.
30
113072
1714
I to.
02:09
(LaughterŚmiech)
31
117136
5449
(Śmiech)
02:14
And then, this.
32
122609
2690
I jeszcze to.
02:19
(LaughterŚmiech)
33
127383
6400
(Śmiech)
02:25
I had my "ahaAha!" momentza chwilę.
34
133807
3041
I wtedy mnie olśniło.
02:29
We connectedpołączony.
35
137198
1150
Coś nas połączyło.
02:30
We had something tangiblenamacalny
we could do togetherRazem.
36
138729
3254
Było coś, co mogliśmy robić razem.
02:36
My mommama was bornurodzony in a smallmały
mountainGóra villagewioska in centralcentralny ItalyWłochy,
37
144991
4334
Mama urodziła się w małej górskiej
wiosce w środkowych Włoszech.
Jej rodzicie mieli ziemię i hodowali owce.
02:41
where her parentsrodzice had landwylądować and sheepowca.
38
149349
2466
02:44
At a youngmłody agewiek,
her fatherojciec diedzmarły of pneumoniazapalenie płuc,
39
152658
2879
Jej tata zmarł młodo na zapalenie płuc,
zostawiając żonę i dwie córki
z gospodarstwem na głowie.
02:47
leavingodejście his wifeżona and two daughterscórki alonesam
with all the heavyciężki choresprace domowe.
40
155561
4228
02:53
They founduznany that they couldn'tnie mógł copesprostać.
41
161260
2436
Doszły do wniosku, że sobie nie poradzą.
02:56
So a very hardciężko decisiondecyzja was madezrobiony.
42
164363
2515
Musiały podjąć bardzo trudną decyzję.
02:59
MomMama, the oldestnajstarsze, at 13,
43
167490
3460
Mama, starsza z córek, w wieku 13 lat
wyszła za mąż za dwa razy starszego
mężczyznę, którego w ogóle nie znała.
03:02
was marriedżonaty off to a completekompletny
strangernieznajomy twicedwa razy her agewiek.
44
170974
4921
03:08
She wentposzedł from beingistota just a kiddziecko
and was pushedpchnął into adulthooddorosłość.
45
176927
4531
Odebrano jej dzieciństwo
i wrzucono w dorosłość.
03:14
MomMama had her first childdziecko
when she was only 16.
46
182621
3897
W wieku 16 lat urodziła pierwsze dziecko.
03:20
YearsLata laterpóźniej, and now livingżycie in TorontoToronto,
47
188726
2994
Wiele lat później w Toronto
mama dostała pracę w fabryce odzieżowej
03:23
MomMama got work in a clothingodzież factoryfabryka
48
191744
2286
i szybko została kierowniczką
bardzo dużej szwalni.
03:26
and soonwkrótce becamestał się managermenedżer
of a very largeduży sewingdo szycia departmentdepartament.
49
194054
4761
03:31
And because it was fullpełny
of immigrantimigrantów workerspracownicy,
50
199839
2524
W zakładzie pracowało wielu imigrantów,
więc mama uczyła się słówek
z książek do tłumaczeń.
03:34
MomMama taughtnauczony herselfsię wordssłowa
from translationtłumaczenie booksksiążki.
51
202387
4008
03:38
She then practicedpraktykowane them in FrenchFrancuski,
GreekGrecki, SpanishHiszpański, PortuguesePortugalski, DanishDuński,
52
206419
4349
Powtarzała je po francusku, grecku,
hiszpańsku, portugalsku, duńsku, polsku,
03:42
PolishPolski, RussianRosyjski, RomanianRumuński, HungarianWęgierski,
all around the housedom.
53
210792
4190
rosyjsku, rumuńsku i węgiersku
w każdym zakątku domu.
03:47
I was in aweAWE of her focusskupiać
and determinationdeterminacja to succeedosiągnąć sukces
54
215695
5730
Podziwiałem jej skupienie i determinację
we wszystkim, co kochała robić.
03:53
at whatevercokolwiek she lovedkochany to do.
55
221449
2734
03:56
After that bathroomłazienka "ahaAha!" momentza chwilę,
56
224863
2666
Po tym olśnieniu w łazience
03:59
I practicedpraktykowane my newfoundnowo odkryte cameraaparat fotograficzny skillsumiejętności
with MomMama as portraitportret modelModel.
57
227553
4513
mama pomagała mi w moich
próbach fotograficznych jako modelka.
04:05
ThroughPoprzez all of this,
she talkedrozmawialiśmy, and I listenedsłuchałem.
58
233053
3451
Przez cały ten czas mówiła,
a ja słuchałem.
04:08
She'dOna będzie tell me about her earlywcześnie childhooddzieciństwo
and how she was feelinguczucie now.
59
236895
4282
Opowiadała o wczesnym dzieciństwie
i o tym, jak się czuje teraz.
04:13
We had eachkażdy other'sinne attentionUwaga.
60
241952
2000
Poświęcaliśmy sobie nawzajem uwagę.
04:17
MomMama was losingprzegrywający her short-termkrótkoterminowe memorypamięć,
61
245404
1992
Mama traciła pamięć krótkotrwałą,
lepiej pamiętała lata swojej młodości.
04:19
but was better recallingprzypominający
her youngermniejszy yearslat.
62
247420
2933
04:23
I'd askzapytać, and she would tell me storieshistorie.
63
251023
2498
Zadawałem pytania,
a ona opowiadała mi historie.
04:25
I listenedsłuchałem, and I was her audiencepubliczność.
64
253884
3111
Słuchałem, byłem jej publicznością.
Przychodziły mi do głowy pomysły.
04:29
I got ideaspomysły.
65
257932
1421
04:31
I wrotenapisał them down,
and I sketchednaszkicowane them out.
66
259377
3056
Zapisywałem je i szkicowałem.
04:34
I showedpokazał her what to do
by actinggra aktorska out the scenariosscenariusze myselfsiebie.
67
262926
3810
Pokazywałem mamie, co ma robić,
odgrywając przed nią scenki.
04:40
We would then stageetap them.
68
268038
1634
Później je inscenizowaliśmy.
04:42
So she posedJakie, and I learnednauczyli
more about photographyfotografia.
69
270434
4739
Ona pozowała, a ja uczyłem się
czegoś nowego o fotografii.
04:48
MomMama lovedkochany the processproces, the actinggra aktorska.
70
276585
4571
Mama uwielbiała odgrywanie scenek.
04:53
She feltczułem worthygodny again,
she feltczułem wanted and neededpotrzebne.
71
281180
4167
Znowu czuła, że jest ważna i potrzebna.
04:58
And she certainlyna pewno wasn'tnie było camera-shyKamera-nieśmiały.
72
286419
2325
I z pewnością nie bała się obiektywu.
05:00
(LaughterŚmiech)
73
288768
3772
(Śmiech)
(Brawa)
05:04
(ApplauseAplauz)
74
292564
6946
(Koniec braw)
05:12
MomMama laughedzaśmiał się hystericallyhisterycznie at this one.
75
300748
2969
Mama śmiała się do rozpuku,
kiedy pokazałem jej to zdjęcie.
05:16
(LaughterŚmiech)
76
304236
2833
(Śmiech)
05:19
The ideapomysł for this imageobraz
cameoprawa ołowiana witrażu from an oldstary GermanNiemiecki filmfilm I'd seenwidziany,
77
307093
4454
Pomysł zaczerpnąłem
ze starego niemieckiego filmu
o okręcie podwodnym "Okręt".
05:23
about a submarineŁódź podwodna, callednazywa "DasDas BootBoot."
78
311571
2400
05:26
As you can see, what I got insteadzamiast
lookedspojrzał more like "E.T."
79
314483
3761
Jak widać, efekt przypomina raczej "E.T.".
05:30
(LaughterŚmiech)
80
318268
1881
(Śmiech)
05:32
So I put this imageobraz asidena bok,
thinkingmyślący it was a totalcałkowity failureniepowodzenie,
81
320173
3666
Odłożyłem to zdjęcie,
bo myślałem, że się nie udało,
miałem przecież inną wizję.
05:35
because it didn't reachdosięgnąć
my particularszczególny visionwizja.
82
323863
2865
05:38
But MomMama laughedzaśmiał się so hardciężko,
83
326752
2388
Ale mama tak się śmiała,
że ostatecznie, dla żartu,
postanowiłem opublikować je w sieci.
05:41
I eventuallyostatecznie, for funzabawa,
decidedzdecydowany to poststanowisko it onlineonline anywaytak czy inaczej.
84
329164
4941
05:47
It got an incredibleniesamowite amountilość of attentionUwaga.
85
335129
3936
Zyskało bardzo dużo uwagi.
05:51
Now, with any Alzheimer'sAlzheimera, dementiaotępienie,
86
339875
4147
W chorobie Alzheimera i otępieniu
05:56
there's a certainpewny amountilość
of frustrationudaremnienie and sadnesssmutek
87
344046
3753
frustracja i smutek są nieuniknione
dla wszystkich zaangażowanych.
05:59
for everyonekażdy involvedzaangażowany.
88
347823
1467
06:02
This is Mom'sMama 's silentcichy screamkrzyk.
89
350434
2762
To cichy krzyk w wykonaniu mamy.
06:06
Her wordssłowa to me one day were,
90
354530
2182
Pewnego dnia zadała mi pytanie:
06:08
"Why is my headgłowa so fullpełny of things to say,
91
356736
4214
"Dlaczego mam głowę pełną rzeczy,
o których chciałabym powiedzieć,
06:12
but before they reachdosięgnąć my mouthusta,
I forgetzapomnieć what they are?"
92
360974
4539
ale zapominam je,
zanim dotrą do mych ust?".
06:20
"Why is my headgłowa so fullpełny of things to say,
93
368239
5563
"Dlaczego mam głowę pełną rzeczy,
o których chciałabym powiedzieć,
06:27
but before they reachdosięgnąć my mouthusta,
I forgetzapomnieć what they are?"
94
375946
4173
ale zapominam je,
zanim dotrą do mych ust?"
(Brawa)
06:33
(ApplauseAplauz)
95
381968
6865
(Koniec braw)
06:44
Now, as full-timepełny etat careopieka partnerpartner
and full-timepełny etat paintermalarz,
96
392564
5254
Jako pełnoetatowy opiekun i malarz
06:49
I had my frustrationsfrustracje too.
97
397842
2158
też czułem się sfrustrowany.
06:53
(LaughterŚmiech)
98
401009
1960
(Śmiech)
06:55
But to balancesaldo off
all the difficultiestrudności, we playedgrał.
99
403588
3254
Żeby zrównoważyć trudności, bawiliśmy się.
06:58
That was Mom'sMama 's happyszczęśliwy placemiejsce.
100
406866
1936
Dzięki temu mama była szczęśliwa.
07:01
And I neededpotrzebne her to be there, too.
101
409160
2266
Chciałem, żeby tak się czuła.
07:05
(LaughterŚmiech)
102
413909
1698
(Śmiech)
07:10
(LaughterŚmiech)
103
418110
4475
(Śmiech)
07:15
(LaughterŚmiech)
104
423093
4079
(Śmiech)
07:19
Now, MomMama was alsorównież preoccupiedzaabsorbowany with agingstarzenie się.
105
427196
3230
Mama przejmowała się tym, że się starzeje.
07:22
She would say,
"How did I get so oldstary, so fastszybki?"
106
430450
4952
Mówiła: "Jak to się stało, że tak szybko
i tak bardzo się postarzałam?".
07:29
(AudiencePubliczność sighswzdycha)
107
437770
1920
(Publiczność wzdycha)
07:41
"So oldstary."
108
449996
1150
"Tak się postarzałam".
07:48
"So fastszybki."
109
456795
1150
"Tak szybko".
07:53
I alsorównież got MomMama to modelModel
for my oilolej paintingsobrazy.
110
461292
3610
Mama pozowała mi też do obrazów olejnych.
07:57
This paintingobraz is callednazywa "The DressmakerKrawieckie."
111
465942
2800
Ten jest zatytułowany "Krawcowa".
08:02
I rememberZapamiętaj, as a kiddziecko,
112
470101
2984
Pamiętam, że kiedy byłem dzieckiem,
08:05
MomMama sewingdo szycia clothesubranie for the wholecały familyrodzina
113
473109
2714
mama szyła ubrania dla całej rodziny
na tej ogromnej,
ciężkiej maszynie do szycia
08:07
on this massivemasywny, heavyciężki sewingdo szycia machinemaszyna
114
475847
3517
przytwierdzonej do podłogi w piwnicy.
08:11
that was boltedskręcane
to the floorpiętro in the basementpiwnica.
115
479388
2773
08:15
ManyWiele nightsnoce, I would go downstairsna dół
and bringprzynieść my schoolworkszkolnych with me.
116
483173
4418
Wieczorami brałem pracę domową
i schodziłem na dół.
08:20
I would sitsiedzieć behindza her
in this overstuffedOverstuffed chairkrzesło.
117
488808
3752
Siadałem za mamą na fotelu.
08:25
The lowNiska humHum of the hugeolbrzymi motorsilnik
and the repetitivepowtarzające się stitchingszwy soundsDźwięki
118
493935
4825
Cichy warkot wielkiego silnika
i monotonny odgłos szycia
przynosiły mi ukojenie.
08:30
were comfortingpocieszając to me.
119
498784
1466
08:33
When MomMama movedprzeniósł into my housedom,
120
501612
1833
Kiedy mama zamieszkała ze mną,
zachowałem tę maszynę
i umieściłem w studiu.
08:35
I savedzapisane this machinemaszyna and storedzapisane it
in my studiostudio for safekeepingprzechowywanie.
121
503469
3936
08:40
This paintingobraz broughtprzyniósł me
back to my childhooddzieciństwo.
122
508220
3133
Ten obraz budzi we mnie
wspomnienia z dzieciństwa.
08:44
The interestingciekawy partczęść
123
512284
1815
Co ciekawe,
tym razem mama siedzi za mną
08:46
was that it was now MomMama,
sittingposiedzenie behindza me,
124
514123
3903
08:51
watchingoglądanie me paintfarba her
125
519181
2246
i patrzy, jak ją maluję podczas
pracy na tej samej maszynie,
08:53
workingpracujący on that very samepodobnie
machinemaszyna she seweduszyty at
126
521451
2627
na której 50 lat wcześniej szyła,
kiedy ja siedziałem za nią,
08:57
when I satsob behindza her, watchingoglądanie her sewszyć,
127
525276
4246
09:01
50 yearslat earlierwcześniej.
128
529546
2340
patrząc, jak pracuje.
09:07
I alsorównież gavedał MomMama a projectprojekt to do,
to keep her busyzajęty and thinkingmyślący.
129
535466
4341
Powierzyłem mamie projekt
do wykonania, żeby czymś ją zająć.
09:11
I providedopatrzony her with a smallmały cameraaparat fotograficzny
130
539831
2167
Dałem jej mały aparat
i poprosiłem, żeby każdego dnia
robiła co najmniej 10 dowolnych zdjęć.
09:14
and askedspytał her to take at leastnajmniej
10 pictureskino a day of anything she wanted.
131
542022
3951
09:18
These are Mom'sMama 's photographsfotografie.
132
546545
1867
To jej fotografie.
09:21
She's never heldtrzymany a cameraaparat fotograficzny
in her life before this.
133
549411
3466
Nigdy wcześniej nie miała w ręku aparatu.
09:25
She was 93.
134
553625
1531
Miała 93 lata.
09:53
We would sitsiedzieć down togetherRazem
and talk about our work.
135
581386
3095
Siadaliśmy razem
i rozmawialiśmy o naszej pracy.
09:57
I would try to explainwyjaśniać
136
585187
1675
Starałem się wyjaśnić,
09:58
(LaughterŚmiech)
137
586886
1158
(Śmiech)
10:00
how and why I did them,
138
588068
2922
jak i dlaczego zrobiłem swoje prace,
10:03
the meaningznaczenie, the feelinguczucie,
why they were relevantistotnych.
139
591014
3150
ich sens, uczucia z nimi związane,
dlaczego miały znaczenie.
10:07
MomMama, on the other handdłoń,
would just bluntlyprosto z mostu say,
140
595490
3365
Mama natomiast mówiła: "sì", "no",
10:10
"sì,"
141
598879
1174
10:12
"no,"
142
600077
1484
10:13
"bellaBella" or "brutaBruta."
143
601585
2135
"bella" albo "brutta".
10:15
(LaughterŚmiech)
144
603744
1579
(Śmiech)
10:17
I watchedoglądaliśmy her facialwytryski na twarz expressionswyrażenia.
145
605347
2200
Obserwowałem jej wyraz twarzy.
10:21
She always had the last say,
with wordssłowa or withoutbez.
146
609681
4873
Do niej zawsze należało ostatnie słowo,
nawet jeśli było niewypowiedziane.
10:28
This voyagerejs of discoveryodkrycie
hasn'tnie ma endedzakończyło się with MomMama.
147
616641
3766
Ta podróż pełna odkryć nie skończyła się.
10:33
She is now in an assistedwspomagana
livingżycie residenceResidence,
148
621705
3476
Mama jest teraz w domu opieki,
10:37
a 10-minute-chwila walkspacerować away from my home.
149
625205
2334
10 minut pieszo od mojego domu.
10:41
I visitodwiedzić her everykażdy other day.
150
629038
1867
Odwiedzam ją co drugi dzień.
10:45
Her dementiaotępienie had gottenzdobyć to the pointpunkt
151
633651
1754
Otępienie weszło w takie stadium,
10:47
where it was unsafeniebezpieczny for her
to be in my housedom.
152
635429
2351
że mój dom przestał
być bezpiecznym miejscem.
10:50
It has a lot of stairsschody.
153
638667
1600
Jest w nim dużo schodów.
10:54
She doesn't know my nameNazwa anymorejuż.
154
642546
2200
Nie pamięta już mojego imienia.
10:58
(VoiceGłos breakingłamanie)
But you know what? That's OK.
155
646760
2233
(Łamiącym się głosem)
Ale wiecie co? To nic.
11:02
She still recognizesrozpoznaje my facetwarz
156
650783
2531
Wciąż rozpoznaje moją twarz
11:05
and always has a bigduży smileuśmiech
when she seeswidzi me.
157
653338
3849
i zawsze kiedy mnie widzi,
uśmiecha się szeroko.
(Brawa)
11:10
(ApplauseAplauz)
158
658813
6761
11:23
(ApplauseAplauz endskończy się)
159
671219
1150
(Koniec braw)
11:25
I don't take pictureskino of her anymorejuż.
160
673077
2467
Nie robię jej już zdjęć.
11:28
That wouldn'tnie be fairtargi
or ethicaletyczny on my partczęść.
161
676292
2785
Nie byłoby to uczciwe
ani etyczne z mojej strony.
11:32
And she wouldn'tnie understandzrozumieć
the reasonspowody for doing them.
162
680490
2967
Nie rozumiałaby, dlaczego je robię.
11:36
My fatherojciec,
163
684394
1150
Mój ojciec,
11:38
my brotherbrat,
164
686395
1150
mój brat,
11:40
(VoiceGłos breakingłamanie) my nephewbratanek,
165
688253
1372
(Łamiącym się głosem) bratanek,
11:46
my partnerpartner and my bestNajlepiej friendprzyjaciel,
166
694893
2461
moja partnerka i najlepsza przyjaciółka,
wszyscy nagle zmarli.
11:49
all passedminęło away suddenlynagle.
167
697378
1864
11:51
And I didn't have the chanceszansa
168
699980
2018
A ja nie miałem szansy,
11:54
to tell them how much
I appreciatedmile widziane and lovedkochany them.
169
702022
3463
żeby powiedzieć im, jak są
dla mnie ważni i jak bardzo ich kocham.
11:58
With MomMama, I need to be there
170
706807
3933
Chcę być przy mojej mamie
12:02
and make it a very long goodbyeŻegnaj.
171
710764
3658
i mieć czas na długie pożegnanie.
12:09
(ApplauseAplauz)
172
717066
6434
(Brawa)
12:20
(ApplauseAplauz endskończy się)
173
728811
1150
(Koniec braw)
12:22
For me, it's about beingistota presentteraźniejszość
and really listeningsłuchający.
174
730684
4099
Liczy się obecność i prawdziwe słuchanie.
12:27
DependentsZależności want to feel
a partczęść of something, anything.
175
735382
3167
Osoby zależne od nas chcą czuć się
częścią czegoś, czegokolwiek.
To, co nas łączy, nie musi być
czymś niezwykle głębokim.
12:30
It doesn't need to be something
exceptionallywyjątkowo profoundgłęboki that's sharedudostępniony --
176
738573
3492
12:35
it could be as simpleprosty as walksspacery togetherRazem.
177
743041
2261
Wystarczą wspólne spacery.
12:38
Give them a voicegłos
178
746635
2023
Dajmy im poczucie kontaktu,
12:41
of interactioninterakcja, participationudział,
179
749262
3296
uczestnictwa i przynależności.
12:44
and a feelinguczucie of belongingnależących.
180
752582
2544
12:48
Make the time meaningfulznaczący.
181
756363
2722
Niech każda chwila ma znaczenie.
12:52
Life, it's about wantingbrakujący to liverelacja na żywo
182
760688
3429
Chodzi o to, żeby chcieć żyć,
a nie czekać na śmierć.
12:56
and not waitingczekanie to dieumierać.
183
764141
2507
13:01
(ApplauseAplauz)
184
769787
6964
(Brawa)
(Koniec braw)
13:11
(ApplauseAplauz endskończy się)
185
779339
1150
13:14
Can I get a wavefala and a smileuśmiech
from everyonekażdy, please?
186
782776
3865
Czy możecie teraz
pomachać i uśmiechnąć się?
13:18
(LaughterŚmiech)
187
786665
1499
(Śmiech)
13:20
This is for you, MomMama.
188
788188
1400
Mamo, to dla ciebie.
(Odgłos aparatu fotograficznego)
13:23
(CameraKamery clickskliknięcia)
189
791554
1150
13:25
(ApplauseAplauz)
190
793571
5682
(Brawa)
Translated by Barbara Guzik
Reviewed by Agnieszka Chrzanowska

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Tony Luciani - Artist
Tony Luciani picked up a camera in 2014 to document his aging mom's struggle with dementia, beginning a four-year-long voyage of discovery.

Why you should listen

Tony Luciani picked up a camera in 2014 to document his aging mom's struggle with dementia, and it was the imaginative expression of the collaboration that propelled his work internationally. After more than 40 years as a full-time painter, Luciani garnered worldwide attention with this four-year-long photography series. Their voyage of discovery, expressing the benefits of inclusion and participation within a creative medium, has gone beyond the boundaries of recognizing it as just a personal visual diary.

Luciani graduated from Toronto's Ontario College of Art in 1977 with prestigious honors. At age 21, he was encouraged to continue with his fifth-year post-graduate study in Florence, Italy. It was there that he found maturity while carefully observing the historical paintings of the Renaissance Masters. Upon returning, he was promptly accepted for representation by a well-respected and established Canadian art gallery.

In defining his work, Luciani prefers to be placed in a tradition of realism, which is both interpretive and characterized by focused observation. As a photographer, he likes defining his imagery as an "obvious extension" to what he already creates as an artist.

Luciani's art can be found in private, public and corporate collections globally. An unabridged edition of one-hundred photographs titled "MAMMA, In the Meantime" is in the collection of the local chapter of the Canadian Alzheimer Society. He is represented by Loch Gallery in Toronto, Winnipeg and Calgary.

More profile about the speaker
Tony Luciani | Speaker | TED.com