TEDGlobal 2005
Robert Neuwirth: The hidden world of shadow cities
Robert Neuwirth o miastach w cieniu
Filmed:
Readability: 3.8
860,367 views
Robert Neuwirth, autor książki "Miasta w cieniu", przekonuje, że fawele, w których mieszka dziś miliard ludzi, to miejsca tętniące życiem. Zabiera nas na wycieczkę do slumsów, w których króluje pomysłowość i inwencja.
Robert Neuwirth - Author
Robert Neuwirth’s writings on the street-level reality of the developing world have opened a new dialogue on development and economics. Full bio
Robert Neuwirth’s writings on the street-level reality of the developing world have opened a new dialogue on development and economics. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:24
Let me show you some images
0
0
1000
Chcę pokazać kilka zdjęć
00:25
of what I consider to be the cities of tomorrow.
1
1000
3000
z miejsc, które są miastami przyszłości.
00:28
So, that's Kibera, the largest squatter community in Nairobi.
2
4000
9000
To Kibera, największy slums w Nairobi.
00:38
This is the squatter community in Sanjay Gandhi National Park
3
14000
5000
To podobna wspólnota w parku narodowym Sanjay Gandhi,
00:43
in Bombay, India, what's called Mumbai these days.
4
19000
4000
w indyjskim Bombaju, który dziś nazywany jest Mumbajem.
00:47
This is Hosinia, the largest and most urbanized favela
5
23000
4000
To Rocinha, największa i najbardziej zurbanizowana favela
00:51
in Rio de Janeiro.
6
27000
2000
w Rio de Janeiro.
00:53
And this is Sultanbelyi,
7
29000
2000
A to Sultanbelyi,
00:55
which is one of the largest squatter communities in Istanbul.
8
31000
4000
jedna z największych takich wspólnot w Stambule.
01:02
They are what I consider to be the cities of tomorrow,
9
38000
2000
Tak moim zdaniem wyglądać będą nasze miasta w przyszłości,
01:04
the new urban world.
10
40000
2000
w naszym nowym, zurbanizowanym świecie.
01:06
Now, why do I say that?
11
42000
2000
Dlaczego tak myślę?
01:08
To tell you about that I have to talk about this fellow here,
12
44000
3000
Wytłumaczę wam to na przykładzie tego faceta.
01:11
his name is Julius.
13
47000
2000
Nazywa się Julius.
01:13
And I met Julius the last week that I was living in Kibera.
14
49000
5000
Spotkałem Juliusa tydzień przed moim wyjazdem z Kibery,
01:18
So, I had been there almost three months,
15
54000
3000
gdzie spędziłem trzy miesiące.
01:21
and I was touring around the city going to different squatter areas
16
57000
4000
Chodziłem po mieście, odwiedzałem różne wspólnoty w takich slumsach,
01:25
and Julius was tagging along, and he was bug eyed
17
61000
3000
Julius zaś chodził za mną i wszystkiemu się przyglądał.
01:28
and at certain points we were walking around,
18
64000
3000
Kiedy tak chodziliśmy, w którymś momencie
01:31
he grabbed my hand for support,
19
67000
2000
złapał mnie za rękę i poprosił o pomoc.
01:33
which is something most Kenyans would never consider doing.
20
69000
3000
Dla większości Kenijczyków jest to rzecz nie do pomyślenia.
01:36
They're very polite and they don't get so forward so quickly.
21
72000
5000
Są bardzo grzeczni i raczej dość powściągliwi.
01:41
And I found out later that it was Julius' first day in Nairobi,
22
77000
6000
Dowiedziałem się później, że to był pierwszy dzień Juliusa w Nairobi.
01:47
and he's one of many.
23
83000
4000
A jest jednym z wielu.
01:51
So, close to 200,000 people a day
24
87000
4000
Każdego dnia, blisko 200 tys. ludzi
01:55
migrate from the rural to the urban areas.
25
91000
3000
migruje z wiosek do miast.
01:59
That's, and I'm going to be fair to the statisticians
26
95000
3000
I oddam tu, co należne ekspertom od statystki,
02:02
who talked this morning, not almost 1.5 million people a week,
27
98000
3000
którzy rano mówili, że nie chodzi o prawie 1,5 miliona ludzi tygodniowo,
02:05
but almost 1.4 million people a week but I'm a journalist,
28
101000
3000
ale o 1,4 miliona. Jestem dziennikarzem,
02:08
and we exaggerate, so almost 1.5 million people a week,
29
104000
4000
a mu lubimy przesadzać, więc dlatego mówię, że to prawie 1,5 miliona tygodniowo.
02:12
close to 70 million people a year.
30
108000
3000
Prawie 70 milionów ludzi rocznie.
02:16
And if you do the math, that's 130 people every minute.
31
112000
4000
Jeśli to przeliczycie, to wyjdzie 130 osób na minutę.
02:20
So, that'll be -- in the 18 minutes that I'm given to talk here,
32
116000
3000
To zaś oznacza, że w ciągu 18 minut, które mam na wygłoszenie tego wykładu,
02:23
between two and three thousand people will have journeyed to the cities.
33
119000
4000
do miast przeniesie się jakieś 2-3 tys. ludzi.
02:27
And here are the statistics.
34
123000
3000
I tu jeszcze garść statystyk.
02:30
Today -- a billion squatters,
35
126000
2000
Miliard ludzi żyje dziś w nielegalnych slumsach.
02:32
one in six people on the planet.
36
128000
2000
Co szósty mieszkaniec naszej planety.
02:34
2030 -- two billion squatters,
37
130000
3000
W 2030 roku będzie ich dwa miliardy.
02:37
one in four people on the planet.
38
133000
2000
Co czwarty mieszkaniec planety.
02:39
And the estimate is that in 2050, there'll be three billion squatters,
39
135000
3000
A szacunki dotyczące roku 2050, mówią o trzech miliardach.
02:42
better than one in three people on earth.
40
138000
4000
To będzie nieco więcej niż co trzeci mieszkaniec ziemi.
02:46
So, these are the cities of the future, and we have to engage them.
41
142000
9000
To są miasta przyszłości i coś z nimi musimy zrobić.
02:55
And I was thinking this morning of the good life,
42
151000
6000
Rozmyślałem dziś rano, na czym polega dobre życie.
03:01
and before I show you the rest of my presentation,
43
157000
2000
Zanim przystąpię do dalszej części tej prezentacji,
03:03
I'm going to violate TED rules here,
44
159000
2000
pogwałcę tu jedną z reguł TEDa
03:05
and I'm going to read you something from my book as quickly as I can.
45
161000
6000
i przeczytam wam fragment mojej książki.
03:11
Because I think it says something about reversing our perception
46
167000
5000
Dotyczy ona zmiany naszego nastawienia
03:16
of what we think the good life is.
47
172000
4000
do tego, co uważamy w życiu za dobre.
03:23
So -- "The hut was made of corrugated metal, set on a concrete pad.
48
179000
5000
Chata wykonana była z pordzewiałego metalu i miała betonową podłogę.
03:28
It was a 10 by 10 cell.
49
184000
3000
Była to komórka o wymiarach 3 na 3 metry.
03:31
Armstrong O'Brian, Jr. shared it with three other men.
50
187000
4000
Armstrong O'Brien Jr. dzielił ją z trzema innymi mężczyznami.
03:35
Armstrong and his friends had no water --
51
191000
3000
Armstrong i jego przyjaciele nie mieli wody.
03:38
they bought it from a nearby tap owner --
52
194000
2000
Kupowali ją od sąsiada, który posiadał kran.
03:40
no toilet -- the families in this compound shared a single pit-latrine --
53
196000
5000
Nie było toalet. Rodziny z całej okolicy korzystały z jednej latryny.
03:45
and no sewers or sanitation.
54
201000
2000
Nie było kanalizacji.
03:47
They did have electricity,
55
203000
2000
Elektryczność mieli tylko dlatego,
03:49
but it was illegal service tapped from someone else's wires,
56
205000
3000
że podkradali ją z cudzej instalacji.
03:52
and could only power one feeble bulb.
57
208000
3000
Wystarczało, by zapalić słabą żarówkę.
03:55
This was Southland, a small shanty community
58
211000
3000
To był Southland – nielegalny slums, zamieszkany przez niewielką wspólnotę
03:58
on the western side of Nairobi, Kenya.
59
214000
2000
w zachodniej części Nairobi, w Kenii.
04:00
But it could've been anywhere in the city,
60
216000
3000
Ale równie dobrze mogłaby to być inna część miasta,
04:03
because more than half the city of Nairobi lives like this.
61
219000
3000
bo więcej niż połowa Nairobi tak właśnie wygląda.
04:06
1.5 million people stuffed into mud or metal huts
62
222000
4000
Półtora miliona ludzi, stłoczonych w budach z metalu lub lepiankach,
04:10
with no services, no toilets, no rights.
63
226000
3000
bez elektryczności, bez toalet, bez jakichkolwiek praw.
04:13
"Armstrong explained the brutal reality of their situation:
64
229000
4000
Armstrong wyjaśnił mi, w jak tragicznym byli położeniu.
04:17
they paid 1,500 shillings in rent, about 20 bucks a month,
65
233000
3000
Czynsz wynosił 1,500 szylingów, czyli jakieś 20 dolarów miesięcznie.
04:20
a relatively high price for a Kenyan shantytown,
66
236000
3000
Dość sporo, jak na kenijski slums.
04:23
and they could not afford to be late with the money.
67
239000
3000
Z opłatą nie można się było spóźniać.
04:26
'In case you owe one month, the landlord will come with his henchmen
68
242000
2000
"Wystarczy, że zalegasz o jeden miesiąc, a pojawia się właściciel ze swymi bandytami.
04:28
and bundle you out. He will confiscate your things,' Armstrong said.
69
244000
4000
Wyrzuca cię na bruk, zabierając twoje rzeczy" - opowiadał Armstrong.
04:32
'Not one month, one day,' his roommate Hilary Kibagendi Onsomu,
70
248000
5000
"Jaki miesiąc? Wystarczy jeden dzień!" wtrąciła się jego współlokatorka Hilary Kibagendi Onsomu.
04:37
who was cooking ugali, the spongy white cornmeal concoction
71
253000
3000
Gotowała właśnie ugali - przypominającą owsiankę papkę z kukurydzy,
04:40
that is the staple food in the country, cut into the conversation.
72
256000
4000
będącą jedną z najpopularniejszych potraw w tym kraju.
04:44
They called their landlord a Wabenzi, meaning that he is a person
73
260000
3000
O właścicielu mówili "wabenzi" – był tak bogaty,
04:47
who has enough money to drive a Mercedes-Benz.
74
263000
4000
że mógł jeździć Mercedesem-Benzem.
04:53
Hilary served the ugali with a fry of meat and tomatoes;
75
269000
3000
Hilary podała ugali ze smażonym mięsem i pomidorami.
04:56
the sun slammed down on the thin steel roof;
76
272000
3000
Rozgrzany słońcem, cienki metalowy dach sprawiał,
04:59
and we perspired as we ate.
77
275000
2000
że podczas posiłku czuliśmy się jak w piekarniku.
05:01
"After we finished, Armstrong straightened his tie,
78
277000
3000
Kiedy skończyliśmy, Armstrong poprawił krawat,
05:04
put on a wool sports jacket, and we headed out into the glare.
79
280000
4000
założył wełnianą marynarkę i wyszliśmy z domu.
05:08
Outside a mound of garbage formed the border
80
284000
3000
Granicę między nielegalnym slumsem Southland, a położoną obok dzielnicą Langata
05:11
between Southland and the adjacent legal neighborhood of Langata.
81
287000
3000
stanowiła góra śmieci.
05:14
It was perhaps eight feet tall, 40 feet long, and 10 feet wide.
82
290000
5000
Miała jakieś 2 m wysokości, 12 m długości i może 3 m szerokości.
05:19
And it was set in a wider watery ooze.
83
295000
4000
Wszystko tonęło w płynnej breji.
05:23
As we passed, two boys were climbing the mount Kenya of trash.
84
299000
4000
Kiedy przechodziliśmy obok owej Kenijskiej Góry Śmieci, dwóch chłopców zaczęło się na nią wspinać.
05:27
They couldn't have been more than five or six years old.
85
303000
2000
Mieli jakieś 5 - 6 lat.
05:29
They were barefoot, and with each step their toes sank into the muck
86
305000
4000
Byli bez butów i za każdym razem, gdy ich bose stopy zanurzały się w tym świństwie,
05:33
sending hundreds of flies scattering from the rancid pile.
87
309000
4000
nad śmierdzącą górą unosiły się chmary much.
05:37
I thought they might be playing King of the Hill, but I was wrong.
88
313000
4000
Pomyślałem, że może dla zabawy udają władców tego wzgórza, ale byłem w błędzie.
05:41
Once atop the pile, one of the boys lowered his shorts,
89
317000
4000
Kiedy znaleźli się na szczycie, jeden z nich spuścił szorty,
05:45
squatted, and defecated.
90
321000
2000
ukucnął i zrobił kupę.
05:47
The flies buzzed hungrily around his legs.
91
323000
4000
Wygłodniałe muchy szalały wokół jego nóg.
05:51
When 20 families -- 100 people or so -- share a single latrine,
92
327000
5000
Kiedy 20 rodzin – około 100 ludzi – ma do dyspozycji jedną latrynę,
05:56
a boy pooping on a garbage pile is perhaps no big thing.
93
332000
4000
widok chłopca defekującego na górze śmieci nie powinien nikogo dziwić.
06:00
But it stood in jarring contrast
94
336000
2000
Ale kłóciło się to strasznie z tym,
06:02
to something Armstrong had said as we were eating --
95
338000
3000
co mówił Armstrong podczas posiłku –
06:05
that he treasured the quality of life in his neighborhood.
96
341000
3000
że życie w owym slumsie jest dla niego czymś pozytywnym.
06:08
"For Armstrong, Southland wasn't constrained by its material conditions.
97
344000
5000
Dla Armstronga, warunki materialne w Southland nie były decydujące.
06:13
Instead, the human spirit radiated out
98
349000
3000
Ważniejsze było coś, co istniało
06:16
from the metal walls and garbage heaps to offer something
99
352000
3000
ponad rozgrzanymi ścianami z metalu i górą śmieci,
06:19
no legal neighborhood could: freedom.
100
355000
3000
i coś, czego nie można było znaleźć w żadnej legalnej dzielnicy: wolność.
06:22
'This place is very addictive,' he had said.
101
358000
3000
"To miejsce uzależnia" powiedział.
06:25
'It's a simple life, but nobody is restricting you.
102
361000
3000
"To skromne życie, ale nikt cię nie ogranicza.
06:28
Nobody is controlling what you do.
103
364000
3000
Nikt nie decyduje o tym, co robisz.
06:31
Once you have stayed here, you cannot go back.'
104
367000
3000
Jak trochę tu pomieszkasz, nie będziesz już potrafił wrócić" .
06:35
He meant back beyond that mountain of trash,
105
371000
2000
Miał na myśli powrót do dzielnicy za górą śmieci,
06:37
back in the legal city, of legal buildings,
106
373000
3000
do legalnego miasta, legalnych budynków,
06:40
with legal leases and legal rights.
107
376000
3000
regulowanych przepisami umów i praw.
06:43
'Once you have stayed here,' he said,
108
379000
3000
"Gdy raz się tu znajdziesz,
06:46
'you can stay for the rest of your life.'"
109
382000
3000
będziesz chciał zostać do końca życia".
06:50
So, he has hope, and this is where these communities start.
110
386000
5000
Te wspólnoty rodzą się dzięki takiej nadziei.
06:55
This is perhaps the most primitive shanty that you can find in Kibera,
111
391000
5000
To chyba najprymitywniejszy slums w Kiberze,
07:00
little more than a stick-and-mud hut next to a garbage heap.
112
396000
4000
jakaś chata z błota i patyków, obok wielkiej góry śmieci.
07:05
This is getting ready for the monsoon in Bombay, India.
113
401000
3000
To przygotowania do pory monsunów w Bombaju, w Indiach.
07:08
This is home improvement:
114
404000
2000
Remonty domów.
07:10
putting plastic tarps on your roof.
115
406000
4000
Instalowanie plastiku na dachach.
07:14
This is in Rio de Janeiro, and it's getting a bit better, right?
116
410000
4000
A to Rio de Janeiro i jest już trochę lepiej, prawda?
07:18
We're seeing scavenged terra cotta tile and little pieces of signs,
117
414000
6000
Ktoś znalazł kawałek terakoty, kawałek jakiejś tablicy,
07:24
and plaster over the brick, some color,
118
420000
3000
tu już na cegłach pojawia się tynk, jest trochę kolorów.
07:27
and this is Sulay Montakaya's house in Sultanbelyi, and it's getting even better.
119
423000
5000
A to dom Sulaya Montakaya w Sultanbelyi i widzimy już całkiem spory postęp.
07:32
He's got a fence; he scavenged a door;
120
428000
2000
Jest płot, wykombinował jakieś drzwi.
07:34
he's got new tile on the roof.
121
430000
3000
Ma nowe dachówki.
07:37
And then you get Rocinha
122
433000
2000
A tu Rocinha
07:39
and you can see that it's getting even better.
123
435000
4000
i jest jeszcze lepiej.
07:43
The buildings here are multi-story.
124
439000
2000
Budynki są już wielopiętrowe.
07:45
They develop -- you can see on the far right
125
441000
3000
Rosną w górę – widać to po prawej stronie –
07:48
one where it seems to just stack on top of each other,
126
444000
3000
jeden nad drugim,
07:51
room, after room, after room.
127
447000
2000
i w ten sposób przybywają kolejne pomieszczenia.
07:53
And what people do is they develop their home on one or two stories,
128
449000
4000
Ludzie budują sobie dom, jedno- czy dwupiętrowy,
07:57
and they sell their loggia or roof rights,
129
453000
3000
po czym sprzedają prawa do swego balkonu lub dachu,
08:00
and someone else builds on top of their building,
130
456000
1000
i ktoś następny buduje wyżej.
08:01
and then that person sells the roof rights,
131
457000
2000
Po czym znów sprzedaje prawa do dachu,
08:03
and someone else builds on top of their building.
132
459000
2000
i przychodzi kolejny człowiek, który buduje na górze.
08:05
All of these buildings are made out of reinforced concrete and brick.
133
461000
4000
Wszystkie te domy zbudowane są ze zbrojonego betonu lub cegieł.
08:09
And then you get Sultanbelyi, in Turkey, where it's even built
134
465000
4000
A tu wreszcie jest Sultanbelyi, w Turcji,
08:13
to a higher level of design.
135
469000
1000
i jeszcze bardziej zaawansowany projekt.
08:14
The crud in the front is mattress stuffing,
136
470000
3000
To co widzicie z przodu, to wypełniacz z materaca.
08:17
and you see that all over Turkey.
137
473000
2000
W całej Turcji
08:19
People dry out or air out their mattress stuffing on their roofs.
138
475000
4000
ludzie wykorzystują dachy, by suszyć i wietrzyć materace.
08:23
But the green building, on behind,
139
479000
2000
W tym zielonym budynku, z tyłu,
08:25
you can see that the top floor is not occupied,
140
481000
2000
ostatnie piętro nie jest zamieszkane.
08:27
so people are building with the possibility of expansion.
141
483000
3000
Widać więc, że ludzie budują z myślą o przyszłości.
08:30
And it's built to a pretty high standard of design.
142
486000
3000
I są to już całkiem przyzwoite standardy.
08:33
And then you finally get squatter homes like this,
143
489000
2000
I wreszcie na koniec mamy tego typu dom.
08:35
which is built on the suburban model.
144
491000
2000
Za wzór posłużyły tu projekty z przedmieść.
08:37
Hey, that's a single family home in the squatter community.
145
493000
3000
Tak, to jest jednorodzinny dom wybudowany w nielegalnym slumsie.
08:40
That's also in Istanbul, Turkey.
146
496000
2000
To także Stambuł, Turcja.
08:42
They're quite vital places, these communities.
147
498000
2000
To są pulsujące życiem miejsca, owe wspólnoty.
08:44
This is the main drag of Rocinha, the Estrada da Gavea,
148
500000
4000
To główna arteria w Rocinha -- Estrada da Gavea.
08:48
and there's a bus route that runs through it,
149
504000
2000
Kursują nią autobusy.
08:50
lots of people out on the street.
150
506000
2000
Pełno tu ludzi.
08:52
These communities in these cities are actually more vital
151
508000
3000
Centra owych nielegalnych slumsów, są często dużo dynamiczniejsze
08:55
than the illegal communities.
152
511000
2000
niż w normalnych dzielnicach.
08:57
They have more things going on in them.
153
513000
3000
Więcej się tam dzieje.
09:00
This is a typical pathway in Rocinha called a "beco" --
154
516000
3000
To typowa uliczka w Rocinha -- nazywa się je beco --
09:03
these are how you get around the community.
155
519000
2000
i w ten właśnie sposób przemieszczają się tam ludzie.
09:05
It's on very steep ground.
156
521000
2000
Jest bardzo stromo.
09:07
They're built on the hills, inland from the beaches in Rio,
157
523000
3000
Budują na wzgórzach położonych nad plażami w Rio,
09:10
and you can see that the houses are just cantilevered over the natural obstructions.
158
526000
4000
i widzicie tu, że budując te domy, radzą sobie ze wszelkimi przeszkodami.
09:14
So, that's just a rock in the hillside.
159
530000
2000
Na przykład z taką skałą.
09:16
And these becos are normally very crowded,
160
532000
4000
Owe becos są zazwyczaj bardzo zatłoczone.
09:20
and people hump furniture up them, or refrigerators up them,
161
536000
3000
Ludzie niosą na plecach meble, lodówki,
09:23
all sorts of things.
162
539000
2000
najprzeróżniejsze rzeczy.
09:25
Beer is all carried in on your shoulders.
163
541000
2000
Całe piwo trzeba wnieść na plecach.
09:27
Beer is a very important thing in Brazil.
164
543000
3000
Piwo w Brazylii jest bardzo ważne.
09:30
This is commerce in Kenya, right along the train tracks,
165
546000
5000
A tak się handluje w Kenii, tuż obok torów kolejowych.
09:35
so close to the train tracks that the merchants
166
551000
2000
Czasami tak blisko torów, że sprzedający muszą
09:37
sometimes have to pull the merchandise out of the way.
167
553000
3000
przenosić swoje towary, bo nadjeżdża pociąg.
09:40
This is a marketplace, also in Kenya, Toi Market,
168
556000
3000
To także targ w Kenii - Toi Market.
09:43
lots of dealers, in almost everything you want to buy.
169
559000
4000
Wielu handlarzy, można tu kupić niemal wszystko.
09:47
Those green things in the foreground are mangoes.
170
563000
3000
Te zielone owoce z przodu to mango.
09:50
This is a shopping street in Kibera,
171
566000
2000
To ulica sklepów w Kiberze:
09:52
and you can see that there's a soda dealer, a health clinic,
172
568000
5000
jest budka z oranżadą, ośrodek zdrowia,
09:57
two beauty salons, a bar, two grocery stores, and a church, and more.
173
573000
5000
dwa salony piękności, bar, dwa sklepy spożywcze, kościół i inne rzeczy.
10:02
It's a typical downtown street; it just happens to be self-built.
174
578000
5000
Wygląda jak normalna ulica w centrum miasta, tyle że powstała spontanicznie.
10:07
This here, on the right-hand side,
175
583000
3000
A to coś, po prawej stronie –
10:10
is what's called a -- if you look at the fine print under the awning --
176
586000
3000
widać tam niewielki napis pod zadaszeniem –
10:13
it's a hotel.
177
589000
2000
nazywa się hotelem.
10:15
And what hotel means, in Kenya and India, is an eating-place.
178
591000
6000
W Kenii i Indiach, oznacza to miejsce, w którym można zjeść,
10:21
So, that's a restaurant.
179
597000
2000
więc to restauracja.
10:23
People steal electrical power -- this is Rio.
180
599000
2000
To Rio. Ludzie kradną elektryczność.
10:25
People tap in and they have thieves who are called "grillos" or "crickets,"
181
601000
7000
Włamują się do instalacji. Złodzieje, którzy się tym zajmują, nazywają się grillos, czyli świerszcze.
10:32
and they steal the electrical power
182
608000
2000
Kradną elektryczność
10:34
and wire the neighborhood.
183
610000
2000
i dostarczają ją całej okolicy.
10:36
People burn trash to get rid of the garbage,
184
612000
3000
Ludzie sami palą śmieci, których chcą się pozbyć.
10:39
and they dig their own sewer channels.
185
615000
4000
I sami wykopują rynsztoki.
10:43
Talk about more plastic bags than plankton.
186
619000
3000
Zobaczcie – plastikowych toreb jest tu więcej niż planktonu.
10:46
And sometimes they have natural trash-disposal.
187
622000
4000
A czasami pozbywają się śmieci w taki właśnie naturalny sposób.
10:50
And when they have more money they cement their streets,
188
626000
3000
Kiedy mają już trochę pieniędzy, pojawiają się betonowe ulice,
10:53
and they put in sewers and good water pipes, and stuff like that.
189
629000
4000
instalują kanalizację, wodociągi i tak dalej.
10:57
This is water going to Rio. People run their water pipes all over the place,
190
633000
6000
To woda dla Rio. Ludzie kładą rury, gdzie tylko się da.
11:03
and that little hut right there has a pump in it, and that's what people do:
191
639000
3000
Ta niewielka chatka posiada pompę. I tak właśnie sobie radzą.
11:06
they steal electricity; they install a pump
192
642000
2000
Kradną elektryczność. Instalują pompy,
11:08
and they tap into the water main, and pump water up to their houses.
193
644000
4000
włamują się do wodociągów i pompują wodę do swoich domów.
11:12
So, the question is how do you go from the mud-hut village,
194
648000
6000
Pojawia się więc pytanie: jak zrobić krok od takiej glinianej wioski,
11:18
to the more developed city, to the even highly developed Sultanbelyi?
195
654000
5000
do nieco bardziej cywilizowanego miasta, czy nawet całkiem cywilizowanego Sultanbelyi?
11:23
I say there are two things.
196
659000
2000
Moim zdaniem, muszą być spełnione dwa warunki.
11:25
One is people need a guarantee they won't be evicted.
197
661000
2000
Po pierwsze ludzie muszą mieć gwarancje, że nikt ich z tych miejsc nie wyrzuci.
11:27
That does not necessarily mean property rights,
198
663000
2000
Niekoniecznie musi to oznaczać prawa własności.
11:29
and I would disagree with Hernando de Soto on that question,
199
665000
4000
I tu wcale się nie zgadzam z Hernando de Soto.
11:33
because property rights create a lot of complications.
200
669000
2000
Moim zdaniem, prawa własności prowadzą do licznych komplikacji.
11:35
They're most often sold to people, and people then wind up in debt
201
671000
4000
Często są ludziom sprzedawane i w rezultacie popadają w długi,
11:39
and have to pay back the debt,
202
675000
2000
które potem muszą spłacać.
11:41
and sometimes have to sell their property
203
677000
2000
Zdarza się, że muszą w końcu sprzedać swój dom,
11:43
in order to pay back the debt.
204
679000
2000
żeby je spłacić.
11:45
There's a whole variety of other reasons why property rights
205
681000
2000
Jest jeszcze cały szereg innych przyczyn, dla których
11:47
sometimes don't work in these cases,
206
683000
2000
to nie do końca się sprawdza.
11:49
but they do need security of tenure.
207
685000
2000
Ale z pewnością, potrzebne są jakieś, choćby ograniczone czasowo, gwarancje.
11:51
And they need access to politics, and that can mean two things.
208
687000
4000
I muszą mieć możliwość udziału w życiu politycznym. To może oznaczać dwie rzeczy.
11:55
That can mean community organizing from below,
209
691000
4000
Albo wspólnoty organizowane oddolnie,
11:59
but it can also mean possibilities from above.
210
695000
3000
albo jakąś pomoc odgórną.
12:02
And I say that because the system in Turkey is notable.
211
698000
5000
Turcja jest bardzo pozytywnym przykładem.
12:07
Turkey has two great laws that protect squatters.
212
703000
2000
Turcja ma dwa przepisy, które bronią interesów takich nielegalnych mieszkańców.
12:09
One is that -- it's called "gecekondu" in Turkish,
213
705000
3000
Po pierwsze gecekondu, które po turecku oznacza, "wybudowany nocą".
12:12
which means "built overnight," and if you build your house overnight
214
708000
4000
Jeśli ktoś zdołał wybudować swój dom w jedną noc,
12:16
in Turkey, you can't be evicted without due process of law,
215
712000
4000
i nie został w tym czasie przyłapany,
12:20
if they don't catch you during the night.
216
716000
3000
to tureckie władze, nie mogą go stamtąd wyrzucić.
12:23
And the second aspect is that once you have 2,000 people
217
719000
4000
Inny zaś przepis mówi, że o ile znajdzie się 2 tys. osób,
12:27
in the community, you can petition the government
218
723000
2000
które się zorganizują, to mogą domagać się,
12:29
to be recognized as a legal sub-municipality.
219
725000
4000
by rząd uznał, że są mini-dzielnicą i przyznał im prawa miejskie.
12:33
And when you're a legal sub-municipality, you suddenly have politics.
220
729000
3000
Gdy pojawiają się prawa miejskie, pojawia się polityka.
12:36
You're allowed to have an elected government, collect taxes,
221
732000
2000
Są wybory, płaci się podatki,
12:38
provide municipal services, and that's exactly what they do.
222
734000
4000
miasto doprowadza media. I o to właśnie chodzi.
12:42
So, these are the civic leaders of the future.
223
738000
3000
Więc to są obywatelscy przywódcy przyszłości.
12:46
The woman in the center is Geeta Jiwa.
224
742000
1000
Ta kobieta po środku to Geeta Jiwa.
12:47
She lives in one of those tents on the highway median in Mumbai.
225
743000
6000
Mieszka w jednym z tych namiotów między pasmami autostrady w Bombaju.
12:53
That's Sureka Gundi; she also lives with her family
226
749000
2000
To Sureka Gundi, ze swoją rodziną.
12:55
on the tent along the same highway median.
227
751000
2000
Oni też mieszkają w namiocie, przy tej samej autostradzie.
12:57
They're very outspoken. They're very active.
228
753000
2000
Nie boją się zabierać głosu. Są aktywni.
12:59
They can be community leaders.
229
755000
2000
Nadają się, by przewodzić swoim wspólnotom.
13:02
This woman is Nine, which means "grandma" in Turkish.
230
758000
3000
Ta kobieta to Nine, czyli po turecku babcia.
13:05
And there were three old ladies who lived in --
231
761000
2000
Te kobiety mieszkają wspólnie we trójkę w jej własnoręcznie wybudowanym domu,
13:07
that's her self-built house behind her -- and they've lived there for 30 or 40 years,
232
763000
5000
widać go tam z tyłu. Mieszkają tam od 30 czy 40 lat
13:12
and they are the backbone of the community there.
233
768000
3000
i stanowią serce tej wspólnoty.
13:15
This is Richard Muthama Peter,
234
771000
2000
To Richard Muthama Peter,
13:17
and he is an itinerant street photographer in Kibera.
235
773000
3000
który jest wędrownym fotografem w Kiberze.
13:20
He makes money taking pictures of the neighborhood,
236
776000
3000
Zarabia na życie, robiąc zdjęcia na ulicach, fotografując tę dzielnicę
13:23
and the people in the neighborhood,
237
779000
2000
i jej mieszkańców.
13:25
and is a great resource in the community.
238
781000
2000
To bardzo ważne dla tej wspólnoty.
13:27
And finally my choice to run for mayor of Rio is Cezinio,
239
783000
4000
I wreszcie Cezinio -- chciałbym, by wystartował w wyborach na burmistrza Rio.
13:31
the fruit merchant with his two kids here,
240
787000
2000
Handluje owocami. Tu widzicie go z dwójką dzieci.
13:33
and a more honest and giving and caring man I don't know.
241
789000
5000
Nie znam bardziej uczciwego, uczynnego i wrażliwego człowieka.
13:38
The future of these communities is in the people
242
794000
2000
Przyszłość owych wspólnot zależy od tych właśnie ludzi
13:40
and in our ability to work with those people.
243
796000
4000
i od tego, czy będziemy potrafili z nimi współpracować.
13:44
So, I think the message I take, from what I read from the book,
244
800000
4000
Mam więc jedno przesłanie – zawarte jest ono w mojej książce,
13:48
from what Armstrong said, and from all these people,
245
804000
2000
w tym co mówił Armstrong i co mówili inni –
13:50
is that these are neighborhoods.
246
806000
2000
to są wspólnoty.
13:52
The issue is not urban poverty.
247
808000
2000
To nie jest kwestia miejskiej biedy.
13:54
The issue is not the larger, over-arching thing.
248
810000
3000
Ani jakiegoś kompleksowego podejścia.
13:57
The issue is for us to recognize that these are neighborhoods --
249
813000
3000
Chodzi o to, byśmy uznali, że są to wspólnoty.
14:00
this is a legitimate form of urban development --
250
816000
3000
Że są to jak najbardziej wartościowe przejawy rozwoju urbanistycznego.
14:03
and that cities have to engage these residents,
251
819000
3000
I że władze miast muszą z tymi ludźmi współdziałać,
14:06
because they are building the cities of the future.
252
822000
3000
bo to oni budują miasta przyszłości.
14:09
Thank you very much.
253
825000
1000
Dziękuję bardzo.
ABOUT THE SPEAKER
Robert Neuwirth - AuthorRobert Neuwirth’s writings on the street-level reality of the developing world have opened a new dialogue on development and economics.
Why you should listen
For too many people in the world, Robert Neuwirth suggests, the world's globalized economic system has turned out to be a capitalism of decay. Only by embracing true sharing strategies, he argues, can people develop an equitable vision of the future.
Neuwirth is the author of two previous books: Stealth of Nations (2011), on the global growth of the street markets and cross-border smuggling, and Shadow Cities (2005), on the power of squatter communities and shantytowns. His work has appeared in documentary films, on radio and television, and in many publications. In addition to writing, he has taught at Rikers Island, New York City’s jail, and at Columbia University’s Graduate School of Journalism.
Robert Neuwirth | Speaker | TED.com