TED2004
Paul Moller: My dream of a flying car
Paul Moller Skycar'da
Filmed:
Readability: 4
477,921 views
Paul Moller geleceğin kişisel hava yolculugundan - otomobillerin ve uçma kabiliyetinin birleşmesinin bizlere yol dışında yolculuk etmenin gerçek özgürlüğünden bahsediyor. kendisinin üstünde çalıştığı iki şeyi gösterecek: Moller'in Hava arabarası ( bir jet + araba) ve yolcu taşıyabilen çevreci yuvarlak olğunu yerden havalanan hava aracı.
Paul Moller - Inventor
With a team of engineers, Paul Moller works on the Skycar, a combination car and jet, as well as the M200, a saucer-shaped hovering car. He also develops next-generation engines to power these and other amazing vehicles. Full bio
With a team of engineers, Paul Moller works on the Skycar, a combination car and jet, as well as the M200, a saucer-shaped hovering car. He also develops next-generation engines to power these and other amazing vehicles. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Many of you could ask the question, you know,
0
1000
2000
Çoğunuz şu soruyu sorabilir,...
00:15
why is a flying car, or maybe more accurately,
1
3000
3000
...neden uçan bir arabanın, veya daha doğrusu...
00:18
a roadable aircraft, possible at this time?
2
6000
4000
...kontrol edilebilir bir hava aracının, yapımı günümüzde mümkün olsun?
00:22
A number of years ago,
3
10000
2000
Yıllar önce,...
00:24
Mr. Ford predicted that flying cars
4
12000
2000
...Bay Ford uçan arabaların...
00:26
of some form would be available.
5
14000
2000
...mümkün olabileceğini tahmin etmişti.
00:28
Now, 60 years later,
6
16000
2000
Şimdi, yani 60 yıl sonra,...
00:30
I'm here to tell you why it's possible.
7
18000
2000
...size bunun nasıl mümkün olduğunu söylemek için buradayım.
00:32
When I was about five years old,
8
20000
2000
Ben 5 yaşlarındayken,...
00:34
not very much -- about a year after
9
22000
2000
...çok fazla değil, Bay Ford'un...
00:36
Mr. Ford made his predictions,
10
24000
2000
...bu tahmini yapmasından bir yıl kadar sonra...
00:38
I was living in a rural part of Canada,
11
26000
3000
...Kanada'nın kırsal bir kesiminde yaşıyordum,...
00:41
on the side of a mountain in a very isolated area.
12
29000
4000
...bir dağın eteğindeki, fazla izole bir bölgeydi.
00:46
Getting to school, for a kid that was actually pretty short for his age,
13
34000
4000
Okula başladığım dönemde, Kanada'nın kışları...
00:50
through the Canadian winter, was not a pleasant experience.
14
38000
3000
...yaşına göre biraz kısa bir çocuk için fazla hoş bir deneyim değildi.
00:53
It was a trying and scary thing
15
41000
4000
Bu deneyim küçük bir çocuk için...
00:57
for a young kid to be going through.
16
45000
3000
...oldukça korkunç ve yorucuydu.
01:00
At the end of my first year in school, in the summer of that year,
17
48000
3000
Okuldaki ilk senemin sonunda, o yılın yazında,...
01:05
I discovered a couple hummingbirds
18
53000
3000
....birkaç sinekkuşu buldum.
01:08
that were caught in a shed near my home.
19
56000
2000
Evimin yakınlarındaki bir barakada sıkışmışlardı.
01:10
They'd worn themselves out,
20
58000
2000
Gayet bitkinlerdi ve...
01:12
beating themselves against the window,
21
60000
2000
...dışarı çıkmak için kendilerini cama vuruyorlardı,...
01:14
and, well, they were easy to capture.
22
62000
2000
...ve sonuç olarak yakalanmaları kolaydı.
01:16
I took them outside and as I let them go, that split second, even though they were very tired,
23
64000
4000
Onları oradan alıp dışarı çıkardım gitmelerine izin verdim,...
01:20
that second I let them go they hovered for a second,
24
68000
2000
...yarım saniye geçmesine rağmen çok yoruldular,ikinci kez gönderdiğimde...
01:22
then zipped off into the distance.
25
70000
2000
... bir saniyeliğine etrafımda uçuştular,sonra oradan uçarak uzaklaştılar.
01:24
I thought, what a great way to get to school.
26
72000
2000
''Okula gitmek için ne kadar harika bir yol'' diye düşündüm.
01:26
(Laughter)
27
74000
2000
(Gülüşmeler)
01:29
For a kid at that age, this was like infinite speed, disappearing,
28
77000
3000
O yaştaki bir çocuk için, bu sonsuz bir hız gibi ortadan yok olmaktı,...
01:33
and I was very inspired by that.
29
81000
2000
... ve bundan çok ilham aldım.
01:35
And so the next -- over the next
30
83000
2000
Ve sonraki--bir sonraki...
01:37
six decades, believe it or not,
31
85000
2000
...altmış yıl, ister inanın ister inanmayın,...
01:39
I've built a number of aircraft,
32
87000
3000
...birkaç tane uçak inşa ettim,...
01:42
with the goal of creating something that could do for you, or me,
33
90000
4000
...bunları, sinek kuşlarının yaptıkları şeyleri...
01:46
what the hummingbird does,
34
94000
2000
...sizin veya benim için yapabilmek...
01:48
and give you that flexibility.
35
96000
3000
...ve size o esnekliği verebilmek için yaptım.
01:51
I've called this vehicle, generically, a volantor,
36
99000
4000
Ben bu araca,genel özellikleriyle - volantor diyorum,...
01:55
after the Latin word "volant," meaning,
37
103000
2000
...Latince bir kelime olan "volant"ın anlamı...
01:57
to fly in a light, nimble manner.
38
105000
3000
...bir ışığın üzerinde çevik bir şekilde uçmaktır.
02:00
Volantor-like helicopter, perhaps.
39
108000
2000
Volantor-helikopter gibi, belkide.
02:02
The FAA, the controlling body above all,
40
110000
3000
Tüm uçan araçları kontrol eden FAA,(Federal Havacılık İdaresi) bu araca ...
02:05
calls it a "powered lift aircraft."
41
113000
3000
..."kaldrılışı güçlendirilmiş hava aracı"diyor (Bir güç ile havaya kalkan uçan araç)...
02:08
And they've actually issued a pilot's license --
42
116000
3000
...FAA bu tip bir kaldırılışı güçlendirilmiş uçan araç için...
02:11
a powerlift pilot's license -- for this type of aircraft.
43
119000
2000
...pilot lisansı da çıkarıyor.
02:15
It's closer than you think. It's kind of remarkable when you consider that
44
123000
3000
Bu düşündüğünüzden daha yakın.Özellikle şu an fiili olarak çalışan bir kaldırılışı...
02:18
there are no operational powered lift aircraft.
45
126000
3000
... güçlenmiş hava aracı olmadığından bu düşünce daha bir dikkate değer.
02:21
So for once, perhaps, the government is ahead of itself.
46
129000
3000
Ve belki de hükümet bir seferliğine de olsa kendisinin önünde hareket ediyor.
02:25
The press calls my particular volantor a "Skycar."
47
133000
5000
Basın benim "volantor"uma "Uçan araba" adını veriyor.
02:30
This is a little bit earlier version of it,
48
138000
3000
Bu onun biraz daha önceki bir versiyonu,...
02:33
that's why it's given the X designation,
49
141000
2000
...o nedenle X harfi verildi,...
02:35
but it's a four-passenger aircraft
50
143000
2000
...fakat bu 4 kişilik bir araç ki...
02:37
that could take off vertically, like a helicopter --
51
145000
2000
...bir helikopter gibi dikey kalkabilmekte ve...
02:39
therefore it doesn't need an airfield.
52
147000
2000
...ve havalanmak için bir piste ihtiyaç duymamakta.
02:41
On the ground, it's powered electrically.
53
149000
3000
Yerdeyken elektrik gücü ile hareket etmekte.
02:45
It's actually classified as a motorcycle
54
153000
3000
Üç tekerleği olduğu için aslında...
02:48
because of the three wheels, which is a great asset
55
156000
2000
...bir motorsiklet olarak sınıflandırılıyor ki bu güzel birşey...
02:50
because it allows you, theoretically, to use this on the highways
56
158000
2000
...çünkü bu size teorik olarak bir çok eyalette...
02:52
in most states, and actually in all cities.
57
160000
3000
..otobanlarda ve aslında tüm şehirlerde kullanma imkanı veriyor....
02:55
So that's an asset because if you've got to deal with the crash protection issues
58
163000
3000
Bu nedenle otomobilin kaza önleme sorunlarının üstesinden gelirseniz bu,...
02:58
of the automobile, forget it -- you're never going to fly it.
59
166000
3000
...bir beceridir,bunu unutun--hiç bir zaman bunu uçurmayacaksınız.
03:02
(Laughter)
60
170000
2000
...
03:07
One could say that a helicopter
61
175000
2000
Bazıları, helikopterin de sinek kuşunun yaptığını...
03:09
does pretty much what the hummingbird does,
62
177000
3000
...aynen yapan bir araç olduğunu söyleyebilir...
03:12
and gets around in much the same way, and it's true,
63
180000
2000
...bu doğru ama,...
03:14
but a helicopter is a very complex device.
64
182000
4000
...helikopter çok karmaşık bir cihaz.
03:18
It's expensive --
65
186000
2000
Pahalı --...
03:20
so expensive that very few people could own or use it.
66
188000
3000
...hem de çok az insanın sahip olup, kullanabileceği kadar pahalı.
03:24
It's often been described because of its fragile nature and its complexity,
67
192000
4000
kırılgan yapısı ve geniş sayılardaki karmaşık parçalar...
03:28
as a series of parts -- a large number of parts --
68
196000
2000
..yüzünden--büyük miktarda parçalar--uçmanın oluşumu ...
03:30
flying in formation.
69
198000
2000
...genellikle böyle tanımlanır.
03:32
(Laughter)
70
200000
4000
...
03:37
Another difference, and I have to describe this,
71
205000
2000
Başka bir farkı, açıklamam gerekirse,...
03:39
because it's very personal,
72
207000
2000
...çünkü çok kişisel ,...
03:41
another great difference between the helicopter
73
209000
2000
...helikopter ile volantor arasındaki,...
03:43
and the volantor --
74
211000
2000
...diğer büyük fark ise ,...
03:45
in my case the Skycar volantor --
75
213000
2000
benim Uçan araba volantor--...
03:47
is the experience that I've had
76
215000
2000
...deki tecrübemi her ikisinde de ...
03:49
in flying both of those.
77
217000
2000
...yaşamış olmamdı.
03:51
In a helicopter you feel -- and it's still a remarkable sensation --
78
219000
3000
helikopterde hissettiğiniz sanki güçlü bir şekilde titreyen bir vinç...
03:54
you feel like you're being hauled up from above
79
222000
3000
...tarafından kaldırıldığınızı hissedersiniz...
03:57
by a vibrating crane.
80
225000
2000
...Skycar'a bindiğinizde ise,...
03:59
When you get in the Skycar -- and I can tell you,
81
227000
2000
...diyebilirim ki...
04:01
there's only one other person that's flown it, but he had the same sensation --
82
229000
3000
...o nu uçuran sadece bir başka kişi var ,fakat aynı hissi--...
04:04
you really feel like you're being lifted up
83
232000
2000
gerçekten uçan sihirli bir halı tarafından kaldırılıyorsun gibi
04:06
by a magic carpet,
84
234000
3000
...hiç bir titreşim olmadan...
04:09
without any vibration whatsoever. The sensation is unbelievable.
85
237000
3000
...hissedersin.Bu duygu inanılmazdır.
04:12
And it's been a great motivator.
86
240000
2000
Ve çok da motive edicidir.
04:14
I only get to fly this vehicle occasionally,
87
242000
3000
Bu aracı yalnızca hissedarlarımı...
04:17
and only when I can persuade my stockholders
88
245000
2000
...ikna edebildiğimde...
04:19
to let me do so,
89
247000
2000
...ara sıra kullanıyorum...
04:21
but it's still one of those wonderful experiences
90
249000
3000
...ancak bu bütün zaman boyunca...
04:24
that reward you for all that time.
91
252000
2000
...size ödül verilen bu harika deneyimlerden biridir.
04:30
What we really need is something to replace the automobile
92
258000
3000
Gerçekten ihtiyacımız olan 50 mil üzerindeki...
04:33
for those 50-plus mile trips.
93
261000
3000
...seyahatlerde otomobilin yerine geçecek bir araç.
04:36
Very few people realize that 50 mile-plus trips
94
264000
2000
Çok az insan Amerika'da yapılan seyahatlerin...
04:38
make up 85 percent of the miles traveled in America.
95
266000
3000
...%85'inin 50 mil üzeri seyahatlerden oluştuğunun farkında.
04:41
If we can get rid of that,
96
269000
2000
Eğer bundan kurtulabilirsek,...
04:43
then the highways will now be useful to you,
97
271000
3000
...o zaman bugün dünyanın pek çok kısmında...
04:46
as contrasted by what's happening
98
274000
2000
...neler olduğunun aksine otoyollar sizin için...
04:48
in many parts of the world today.
99
276000
3000
...kullanışlı olacaktır.
04:52
On this next slide, is an interesting history
100
280000
4000
Bir sonraki slaytda,alt yapıda ...
04:56
of what we really have seen in infrastructure,
101
284000
4000
...gercekten ne gördüğümüzün ilginç bir hikayesidir,...
05:00
because whether I give you a perfect Skycar,
102
288000
3000
...çünkü kullanım için mükemmel bir araç olan Uçan arabayı...
05:03
the perfect vehicle for use, it's going to have very little value to you
103
291000
3000
...size versemde vermesemde, kullanmak için...
05:06
unless you've got a system to use it in.
104
294000
2000
...bir sisteminiz olmadıkça sizin için bir değeri olmayacaktır.
05:08
I'm sure any of you have asked the question,
105
296000
2000
Eminim ki her birinizin sorusu vardır...
05:10
yeah, are there great things up there -- what am I going to do, get up there?
106
298000
2000
...evet, yukarıda süper şeyler varmıdır, oraya çıkınca ne yapacağım?
05:12
It's bad enough on a highway, what's it going to be like to be in the air?
107
300000
3000
Bir otoyolda olmak yeterince kötü zaten, peki havada olmak nasıl olacak?
05:15
This world that you're going to be talking about tomorrow
108
303000
3000
Yarın hakkında konuşuyor olacağınız bu dünya...
05:18
is going to be completely integrated. You're not going to be a pilot,
109
306000
2000
...tamamen entegre olacak. Bir pilot olmayacaksınız....
05:20
you're going to be a passenger.
110
308000
2000
...bir yolcu olacaksınız.
05:22
And it's the infrastructure that really determines whether this process goes forward.
111
310000
3000
Ve bu işlemin ilerleyip ilerlemediğini gerçekten belirleyen alt yapıdır.
05:25
I can tell you, technically we can build Skycars --
112
313000
2000
Size söyleyebilirim ki, teknik olarak Uçan arabalar yapabiliriz...
05:27
my God, we went to the moon!
113
315000
2000
...Tanrım, aya bile çıktık!
05:29
The technology there was much more difficult than what I'm dealing with here.
114
317000
3000
Teknoloji burada uğraştığım şeyden daha da zordu.
05:32
But we have to have these priority changes,
115
320000
2000
Ancak, bu önemli değişimlerimizin olması gerek,...
05:34
we have to have infrastructure to go with this.
116
322000
2000
...buna uyum sağlamak için alt yapımızın olması gerekiyor.
05:36
Historically you see that we got around
117
324000
2000
Tarihe göre 200 yıl önce...
05:38
200 years ago by canals,
118
326000
2000
...kanalların yanında gezindiğimizi görüyoruz...
05:40
and as that system disappeared, were replaced by railroads.
119
328000
3000
...ve bu yok olan sistem tren yolları ile yer değiştirdi.
05:43
As that disappeared we came in with highways.
120
331000
2000
Bu yok olunca biz de otoyollara geldik.
05:45
But if you look at that top corner -- the highway system --
121
333000
3000
Fakat üst köşeye bakarsanız--otoyol sistemine...
05:48
you see where we are today. Highways are no longer being built,
122
336000
3000
...bugün olduğumuz yeri görürsünüz. Artık otoyollar inşaa edilmiyor...
05:52
and that's a fact. You won't see any additional highways
123
340000
3000
...ve bu bir gerçek. Önümüzdeki 10 yıl...
05:55
in the next 10 years.
124
343000
2000
...hiç bir ek otoyol göremeyeceksiniz.
05:57
However, the next 10 years, if like the last 10 years,
125
345000
2000
Ancak, önümüzdeki 10 yıl, geçen 10 yıl gibi olursa...
05:59
we're going to see 30 percent more traffic.
126
347000
3000
...%30 daha fazla trafik göreceksiniz.
06:02
And where is that going to lead you to?
127
350000
2000
Ve bu bizi nereye götürecek?
06:04
So the issue then, I've often asked, is
128
352000
2000
Sık sık sorduğum konu...
06:06
when is it going to happen?
129
354000
3000
...bunun ne zaman gerçekleşeceğidir.
06:09
When are we going to be able to have these vehicles?
130
357000
3000
Bu araçlara ne zaman sahip olacağız?
06:12
And of course, if you ask me, I'm going to give you a really optimistic view.
131
360000
3000
Ve tabii ki bana sorarsanız, size gerçekten iyimser bir bakış açısı vereceğim.
06:15
After all, I've been spending 60 years here believing it's going to happen tomorrow.
132
363000
3000
Buna rağmen bunun yarın olacağına inanarak burada 60 yıl harcadım.
06:18
So, I'm not going to quote myself on this.
133
366000
3000
Burada kendimden bir örnek vermeyeceğim.
06:21
I'd prefer to quote someone else,
134
369000
2000
Kongreden önce benimle tanık olan...
06:23
who testified with me before Congress,
135
371000
2000
...ve hava aracının gelecekteki bu çeşidininin...
06:25
and in his position as head of NASA
136
373000
4000
...farklı vizyonunu öne süren...
06:29
put forward this particular vision
137
377000
2000
...NASA Başkanı pozisyonundaki...
06:31
of the future of this type of aircraft.
138
379000
3000
...birinden örnek vermeyi tercih ediyorum.
06:35
Now I would argue, actually, if you look at the fact that on the highways today,
139
383000
3000
Şimdi iddia ediyorum ki, bugün otoyollarda ki gerçeğe bakarsanız...
06:38
you're only averaging about 30 miles per hour --
140
386000
3000
...saatte sadece 48 km yapıyorsunuz...
06:41
on average, according to the DOT --
141
389000
3000
...DOT'a göre Uçan araba...
06:44
the Skycar travels at over 300 miles an hour,
142
392000
2000
...7620 metrenin üstünde ortalama...
06:46
up to 25,000 feet.
143
394000
3000
...saatte 482 kilometre yapıyor.
06:49
And so, in effect, you could see perhaps a tenfold increase
144
397000
2000
Ve bu nedenle gerçekte, olabildiğince hızlı...
06:51
in the ability to get around
145
399000
3000
...gezmek için yeterliliğin on kat arttığını...
06:54
as far as speed is concerned.
146
402000
2000
...görebilceğiniz düşünülüyor.
07:01
Unbeknownst to many of you,
147
409000
3000
Pek çoğunuzun bilmediği...
07:04
the highway in the sky that I'm talking about here
148
412000
2000
...burada konuştuğum havadaki otoyol...
07:06
has been under construction for 10 years.
149
414000
2000
10 yıldır yapım aşamasındadır.
07:09
It makes use of the GPS -- you're familiar with GPS in your automobile,
150
417000
3000
Bu da GPS kullandırıyor--otomobilinizdeki GPS'e alışıksınız...
07:12
but you may not be familiar with the fact that there's a GPS U.S.,
151
420000
3000
...fakat birde aşikar olmadığınız bir ABD GPS'i var...
07:15
there's a Russian GPS,
152
423000
2000
... bir Rus GPS'i var,...
07:17
and there's a new GPS system
153
425000
2000
...ve Avrupaya giden yeni bir GPS sistemi var...
07:19
going to Europe, called Galileo.
154
427000
2000
...adı Galileo.
07:21
With those three systems,
155
429000
2000
Bu üç sistem sayesinde ,...
07:23
you have what is always necessary --
156
431000
2000
... her zaman ihtiyacınız olan her seye sahipsiniz--...
07:25
a level of redundancy that says,
157
433000
2000
...yedekleme seviyesi diyorki,...
07:27
if one system fails, you'll still have a way
158
435000
2000
...eğer bir sistem bozulursa,size hala baska yollardan...
07:29
to make sure that you're being controlled.
159
437000
2000
...kontrol edilebilmenizi sağlıyor.
07:31
Because if you're in this world, where computers are controlling what you're doing,
160
439000
3000
Çünkü ne yaptığınızı kontrol eden bilgisayarların olduğu bu dünyadasınız.
07:34
it's going to be very critical that something can't fail on you.
161
442000
3000
Bu sistemin sizin hakkınızda yanılmaması çok ciddi bir şey.
07:39
How would a trip in a Skycar work?
162
447000
2000
Uçan bir arabada seyahat nasıl olurdu ?
07:41
Well, you can't right now
163
449000
2000
Pekala, çok gürültü olduğu için...
07:43
take off from your home because it's too noisy.
164
451000
3000
...şu anda evinizin önünden havalanamazsınız.
07:46
I mean to be able to take off from your home, you'd have to be extremely quiet.
165
454000
3000
Evinizin önünden havalanmaktan bahsediyorum, çok sessiz olmalısınız.
07:49
But it's still fairly quiet.
166
457000
2000
Ancak yinede oldukça sessizdir.
07:51
You'd motor, electrically, to a vertiport,
167
459000
4000
Elektrik motorunu kullanarak, birkaç blok, hatta birkaç km,...
07:55
which may be a few blocks, maybe even a few miles away.
168
463000
2000
..uzaklıktaki bir havaalanına gidebilirsiniz.
07:57
This is clearly, as I said earlier, a roadable aircraft,
169
465000
3000
Gayet açık, önceden söylediğim gibi bir roadable uçak,...
08:00
and you're not going to spend that much time on the road.
170
468000
2000
...ve yolda daha fazla vakit harcamayacaksınız.
08:02
After all, if you can fly like that,
171
470000
2000
Nihayet böyle uçabilirseniz,...
08:04
why are you going to drive around on a highway?
172
472000
2000
...neden bir otoyolda araç kullanacaksınız?
08:06
Go to a local vertiport,
173
474000
2000
Yerel bir havalanına gidin,...
08:08
plug in your destination,
174
476000
3000
...rotanızı girin,...
08:11
delivered almost like a passenger.
175
479000
4000
...adeta bir yolcu gibi ulaştırılırsınız.
08:15
You can play computer games, you can sleep, you can read on the way.
176
483000
3000
Bilgisayar oyunları oynayabilirsiniz, uyuyabilirsiniz yada kitap okuyabilirsiniz.
08:19
This is the world -- there won't be you as a pilot. And I know the pilots in the audience aren't going to like that --
177
487000
3000
Bu pilot'un olmayacağı bir dünya. Ve izleyeciler arasındaki pilotların bundan...
08:22
and I've had a lot of bad feedback
178
490000
2000
.. hoşlanmayacağını biliyorum-- ve yukarıda olmak,uçmak ve...
08:24
from people who want to be up there, flying around
179
492000
2000
...bunu deneyimlemek isteyen insanlardan...
08:26
and experiencing that.
180
494000
3000
...pek çok kötü geri bidirim aldım.
08:29
And of course, I suppose like recreational parks you can still do that.
181
497000
3000
Ve tabii ki, hala bunu yapabileceğiniz eğlence parkları olduğunu zannediyorum.
08:32
But the vehicle itself is going to be a very, very controlled environment.
182
500000
4000
Fakat aracın kendisi çok kontrol edilmiş bir çevrede olacak.
08:36
Or it's going to have no use to you as a person who might use such a system.
183
504000
4000
Veya, böyle bir sistemi kullanabilen bir kişi olarak, size bir kullanışı olmayacaktır.
08:40
We flew the first vehicle for the international press
184
508000
3000
1965 de,gercekten çalıştırdığım zaman...
08:43
in 1965, when I really got it started.
185
511000
2000
...uluslararası basın için ilk aracı uçurduk.
08:45
I was a professor at the U.C. Davis System,
186
513000
2000
U.C Davis de Sistemde bir profesördüm,...
08:47
and I got a lot of excitement around this,
187
515000
2000
...ve bunun için cok heyecanlıydım,...
08:49
and I was able to fund the initiation of the program back in that time.
188
517000
4000
...ve bu sırada geçmişteki programın başlamasından para kazanabilirdim.
08:53
And then through the various years
189
521000
2000
Ve sonra bir çok yıllar boyunca...
08:55
we invented various vehicles.
190
523000
2000
...çeşitli araçlar icat ettik.
08:57
Actually the critical point was in 1989,
191
525000
3000
Aslında 1989 dönüm noktasıydı,...
09:00
when we demonstrated the stability of this vehicle --
192
528000
2000
...bu aracın dengesini her koşulda tamamen...
09:02
how completely stable it was in all circumstances,
193
530000
3000
...sabit olarak dengede tutabildiğimizi ispatlamış olmak,...
09:05
which is of course very critical.
194
533000
2000
...tabiki çok ciddiydi.
09:07
Still not a practical vehicle during all of this,
195
535000
3000
Bütün bunlar olurken hala pratik bir araç değildi,...
09:10
but moving in the right direction, we believe.
196
538000
3000
...fakat doğru rotada ilerlediğine inanıyoruz.
09:14
Finally, in the early part of --
197
542000
3000
Sonunda, 2002'nin ilk zamanlarında...
09:17
or actually the middle of 2002,
198
545000
4000
...veya ortalarında...
09:21
we flew the 400 -- M400, which was the four-passenger vehicle.
199
549000
4000
...4 yolculu araçlar olan 400-M400 uçurduk.
09:25
In this case here, we're flying it remotely, as we always did at the beginning.
200
553000
4000
Bu durumda burada, başlangıçta her zaman yaptığımız gibi, uzaktan uçuruyoruz.
09:29
And we had very small power plants in it at this time.
201
557000
3000
Bu arada çok küçük elektrik sistemlerimiz vardı.
09:32
We are now installing larger powerplants,
202
560000
2000
Şu anda benim için araca binmeyi mümkün kılan daha büyük,...
09:34
which will make it possible for me to get back on board.
203
562000
2000
...enerji tesisleri kuruyoruz.
09:36
A vertical-takeoff aircraft
204
564000
2000
Dikey kalkan bir hava aracı...
09:38
is not the safest vehicle during the test flight program.
205
566000
4000
...test uçuşu programı boyunca en güvenli araç değildir.
09:42
There's an old adage that applied for the years
206
570000
3000
Her havacılık şirketi dikey havalanan...
09:45
between 1950s and 1970s,
207
573000
3000
...hava aracı üzerinde çalışıyorken...
09:48
when every aeronautical company
208
576000
2000
...1950 ve 1970 yılları arasında...
09:50
was working on vertical-takeoff aircraft.
209
578000
2000
...söylenen eski bir atasözü vardır.
09:54
A vertical-takeoff aircraft
210
582000
2000
Dikey havalanan bir hava aracı...
09:56
needs an artificial stabilization system --
211
584000
2000
...yapay bir denge sistemine ihtiyacı olması...
09:58
that's essential.
212
586000
2000
...temel olan şeydir.
10:00
At least for the hover,
213
588000
2000
En azından havada durmak...
10:02
and the low-speed flight.
214
590000
3000
...ve düşük hızda uçmak için.
10:06
If that single-stability system,
215
594000
2000
Eğer tek denge sistemiyle,...
10:08
that brain that flies that aircraft, fails, or if the engine fails,
216
596000
4000
...bu beyinle bu hava aracını, uçurmak istesek başarısız olurdu.
10:12
that vehicle crashes. There is no option to that.
217
600000
3000
Yada motor bozulursa araç kaza yapar. Bunun başka bir seçeneği yoktur.
10:15
And the adage that I'm referring to,
218
603000
2000
Ve burada deyinmek istediğim o zaman için geçerli olacak atasözü...
10:17
that applied at that time,
219
605000
2000
...hiç bir şeyin VTOL hava aracından...
10:19
was that nothing comes down faster
220
607000
2000
...ters düz olmuş bir şekilde...
10:21
than a VTOL aircraft upside down.
221
609000
2000
...daha hızlı aşağıya inemeyeceğidir.
10:23
(Laughter)
222
611000
2000
...
10:25
That's a macabre comment because we lost a lot of pilots.
223
613000
3000
Bu korkunç bir yorum çünkü pek çok pilot kaybettik.
10:28
In fact, the aircraft companies gave up on
224
616000
2000
Hatta, hava aracı üreten şirketler...
10:30
vertical-takeoff aircraft
225
618000
2000
...yaklaşık bir kaç senedir...
10:32
more or less for a number of years.
226
620000
2000
...dikey havalanan hava aracı üretmekten vazgeçti.
10:34
And there's really only one operational aircraft in the world today
227
622000
3000
Günümüzde gerçekten dünyada çalışan sadece bir hava aracı var...
10:37
that's a vertical-takeoff aircraft -- as distinct from a helicopter --
228
625000
2000
...--helikopterden farklı olarak --...
10:39
and that's the Hawker Harrier jump jet.
229
627000
3000
...ve o da Hawker Harier jump jetidir.
10:47
A vertical-takeoff aircraft,
230
635000
2000
Dikey havalanan bir hava aracının,...
10:49
like the hummingbird,
231
637000
2000
...sinek kuşu gibi,...
10:51
has a very high metabolism,
232
639000
2000
...fazlasıyla enerji gerektiren,...
10:53
which means it requires a lot of energy.
233
641000
3000
...çok yüksek bir metabolizması vardır.
10:56
Getting that energy is very, very difficult. It all comes down
234
644000
3000
Bu enerjiyi elde etmek çok,çok zordur. Bütün bu enerji aşağıdaki güç ...
10:59
to that power plant -- how to get a large amount of power in a small package.
235
647000
4000
..bölgesinden gelir-- nasıl bu kadar büyük bir enerjiyi küçük bir paketten sağlayabilir.
11:05
Fortunately, Dr. Felix Wankel
236
653000
2000
Neyseki, Dr.Felix Wankel,...
11:07
invented the rotary engine.
237
655000
3000
...dönerek çalışan motoru icad etti.
11:10
A very unique engine -- it's round,
238
658000
2000
Bu benzersiz motor -- yuvarlaktır,...
11:12
it's small, it's vibration-free.
239
660000
3000
...küçüktür ve titreşimsizdir.
11:15
It fits exactly where we need to fit it,
240
663000
2000
Gerçekten sistemde tam kanalların merkezine,...
11:17
right in the center of the hubs of the ducts in the system --
241
665000
3000
...monte edilmesi gereken yere monte edilir--...
11:20
very critical. In fact that engine --
242
668000
2000
...çok kritiktir. Hatta bu motor --
11:22
for those who are into the automobile --
243
670000
2000
...her kim otomobillerle ilgili ise...
11:24
know that it recently is applied to the RX8 --
244
672000
2000
...bilir ki bu motor son zamanlarda...
11:26
the Mazda.
245
674000
2000
...Mazda RX8'e uygulandı.
11:28
And that sportscar won Sports Car of the Year.
246
676000
3000
Ve bu spor araba yılın spor araba ödülünü kazandı.
11:32
Wonderful engine.
247
680000
2000
Mukemmel bir motor.
11:34
In that application, it generates one horsepower per pound,
248
682000
2000
Bu uygulamada, her pound bir beygir gücü üretir.
11:36
which is twice as good as your car engine today,
249
684000
3000
Demek oluyorki, bugün sizin kullandığınız araba motorunun iki misli iyidir,...
11:39
but only half of what we need.
250
687000
2000
...fakat ihtiyacımız olanın sadece yarısıdır.
11:41
My company has spent 35 years
251
689000
3000
Benim şirketim 35 yılını...
11:44
and many millions of dollars taking that rotary engine,
252
692000
3000
...ve bir sürü milyon dolarını 50 lerin sonunda icad edilen bu motoru, almak için harcadı...
11:47
which was invented in the late '50s, and getting it to the point that we get
253
695000
3000
...ve önemli noktasına gelmek gerekirse her pound...
11:50
over two horsepower per pound, reliably, and critical.
254
698000
3000
...başına iki beygir gücünden fazlasını alıyoruz, güvenilir ve ciddi bir şekilde.
11:53
We actually get 175 horsepower
255
701000
3000
Gerçekte bir ayak küp içinde...
11:56
into one cubic foot.
256
704000
2000
...175 beygir elde edebilyoruz.
11:59
We have eight engines in this vehicle.
257
707000
2000
Bu araçta sekiz motorumuz var.
12:01
We have four computers. We have two parachutes.
258
709000
3000
Dört bilgisayarımız iki de paraşütümüz var.
12:05
Redundancy is the critical issue here.
259
713000
2000
Gereğinden fazlası buradaki kritik konudur.
12:07
If you want to stay alive you've got to have backups.
260
715000
2000
Eğer hayatta kalmak istiyorsanız arkanızdan destekleyenler olmalı.
12:09
And we have actually flown this vehicle and lost an engine,
261
717000
2000
Ve biz hakikaten bu aracı uçurduk ve bir motor kaybettik,...
12:11
and continued to hover.
262
719000
2000
...ve uçmaya devam etti.
12:13
The computers back up each other. There's a voting system --
263
721000
3000
Bilgisayarlar birbirlerini yedekler. Bir oylama sistemi var --...
12:16
if one computer is not agreeing with the other three,
264
724000
4000
...eğer bir bilgisayar diğer üçü ile hem fikir değilse...
12:20
it's kicked out of the system.
265
728000
1000
...o diğeri sistem dışı bırakılır.
12:21
And then you have three -- you still have the triple redundancy.
266
729000
3000
Ve sonra üçüne sahipsiniz demek oluyor ki hala üç katı fazlalığınız var.
12:24
If one of those fails, you still have a second chance.
267
732000
3000
Eğer bunlardan herhangi biri yanlış yaparsa elinizde hala ikinci bir şans vardır.
12:27
If you stick around, then good luck.
268
735000
2000
Eğer sıkışıp kalırsanız, o zaman iyi şanslar.
12:29
There won't be a third chance.
269
737000
3000
Üçüncü bir şansınız olmayacaktır.
12:33
The parachutes are there -- hopefully,
270
741000
2000
Umut verici bir biçimde-- üç paraşüt var,...
12:35
more for psychological than real reasons, but
271
743000
3000
...gerçek sonuçlardan öte psikolojik olarak, fakat durum öyle olursa...
12:38
they will be an ultimate backup if it comes to that.
272
746000
3000
...paraşütler ultra bir destek olacaktır.
12:41
(Laughter)
273
749000
1000
...
12:44
I'd like to show you an animation in this next one,
274
752000
2000
Bir dahaki sefere size bir animasyon izletmek isterim...
12:46
which is one element
275
754000
2000
...sadece uçan aracın...
12:48
of the Skycar's use,
276
756000
2000
...kullandığı bir element,...
12:50
but it's one that demonstrates how it could be used.
277
758000
2000
...fakat bu element size nasıl kullanılması gerektiğini gösterebilir.
12:52
You could think of it personally in your own terms,
278
760000
2000
Bunu nasıl kullanacağınızı kendi kişisel düşüncelerinizle...
12:54
of how you might use it.
279
762000
2000
...kendinize göre kullanabilirsiniz.
12:56
Video: Skycar dispatched, launch rescue vehicle for San Francisco.
280
764000
4000
San francisco da Uçan araç kurtarma aracı olarak piyasaya sürüldü.
13:28
Paul Moller: I believe that personal transportation
281
796000
2000
Dr. Goldin'nın söylediği gibi bende inanıyorumki...
13:30
in something like the Skycar,
282
798000
2000
...uçan araba kişisel ulaşımımızda muhtemelen başka bir valontor
13:32
probably in another volantor form as well,
283
800000
3000
...form oluşturacak...
13:35
will be a significant part of our lives,
284
803000
3000
...ve hayatımızın gelecek 10 yıl içinde...
13:38
as Dr. Goldin says, within the next 10 years.
285
806000
3000
...büyük bir parçası olacaktır.
13:41
And it's going to change the demographics in a very significant way.
286
809000
3000
Ve nüfus biliminde büyük bir değişiklik yaratacaktır.
13:45
If you can live 75 miles from San Francisco and get there in 15 minutes,
287
813000
4000
Eğer San Francisco dan 75 mil uzakta yaşayabiliyorsan ve 15 dakikada oraya gidebiliyorsan,...
13:49
you're going to sell your 700,000-dollar apartment,
288
817000
4000
...oraya gidebiliyorsan,700,000- dolarlık apartman daireni satacaksan,...
13:53
buy an upscale home on the side of a mountain,
289
821000
2000
...dağ yamacında gelir düzeyi yüksek bir ev alıp,..
13:55
buy a Skycar,
290
823000
2000
...bir hava aracı alıp,...
13:57
which I think would be priced at that time perhaps
291
825000
2000
...tahmini o zamanlarda 100,000 dolarlar eden...
13:59
in the area of 100,000 dollars, put money in the bank ...
292
827000
3000
...gerisinide bankaya koyarsınız...
14:02
that's a very significant incentive for getting out of San Francisco.
293
830000
3000
...bu San Francisco'dan taşınmak için çok mükemmel ve teşvik edici bir sebep.
14:06
But you better be the first one out of town as the real estate values go to hell.
294
834000
3000
Fakat emlak fiyatları düşmeden önce şehirden ilk çıkan olursanız sizin için daha iyi olur.
14:09
(Laughter)
295
837000
4000
...
14:14
Developing the Skycar has been a real challenge.
296
842000
3000
Hava arabasını geliştirmek gerçek bir mücadeleydi.
14:17
Obviously I'm dependent on a lot of other people
297
845000
2000
Açıkça bende yaptığım işe inanan başka bir çok kişiye bağlıyım...
14:19
believing in what I'm doing -- both financially and in technical help.
298
847000
3000
...hem finansal hemde teknik yardım açısından.
14:23
And that has --
299
851000
2000
Ve öyle bir şeyki --
14:25
you run into situations where you have this great acceptance of what you're doing,
300
853000
4000
...bazen öyle durumlar oluyor ki yapılanları büyük bir şekilde kabul edenlerde var,...
14:29
and a lot of rejection of the same kind of thing.
301
857000
3000
...ve aynı şeyi aynı şekilde karşı çıkanlarda var.
14:32
I characterized this emerging technology
302
860000
4000
Bu yeni geliştirilen teknolojiyi atasözü ile...
14:36
in an aphorism,
303
864000
2000
...olduğu gibi...
14:38
as it's described,
304
866000
3000
...tanımlamak gerekirse...
14:41
which really talks about what I've experienced,
305
869000
2000
...benim tecrübe ettiklerim...
14:43
and I'm sure what other people may have experienced
306
871000
2000
...ve eminimki diğer insanların tecrübe ettikleri...
14:45
in emerging technologies.
307
873000
3000
...yeni gelişen teknolojidir.
14:53
There's an interesting poll that came out recently
308
881000
2000
Yakın zamanda NAS adı altında ilginç bir anket...
14:55
under NAS --
309
883000
2000
...ortaya çıktı.
14:57
I think it's MSNBC --
310
885000
2000
Ben onun MSNBC -- de...
14:59
in which they asked the question,
311
887000
2000
...sorulan sorular olduğunu düşünüyorum.
15:01
"Are you in the market for a volantor?"
312
889000
3000
Valontor'u satın alırmısın?
15:04
Twenty-three percent said, "Yes, as soon as possible."
313
892000
3000
Yüzde yirmi üçü "Evet, en yakın zamanda" dedi.
15:07
Forty-seven percent -- yes, as soon as they could -- price could come down.
314
895000
3000
Yüzde kırk yedisi -- evet, yapabildikleri zaman -- fiyat oranı düşürülebilir.
15:10
Twenty-three percent said, "As soon as it's proven safe."
315
898000
3000
Yüzde yirmi üçü "Güvenli olduğu kanıtlanınca" dedi.
15:13
Only seven percent said
316
901000
2000
Sadece yüzde yedisi...
15:15
that they wouldn't consider buying a Skycar.
317
903000
3000
...hiç bir zaman uçan araba almayı düşünmeyeceğini söyledi.
15:18
I'm encouraged by that. At least it makes me feel like,
318
906000
3000
Bu sonuçlar beni cesaretlendirdi. En azından uzun vadede kendimi iyi hissetmemi sağladı,...
15:22
to some extent, it is becoming self-evident.
319
910000
3000
...Kendini ortaya çıkartıyor.
15:25
That we need an alternative to the automobile,
320
913000
2000
Bizim otomobile alternatif olacak ve...
15:27
at least for those 50-mile trips and more,
321
915000
2000
...en az 50 mil veya daha fazla yol yapabilecek bir araca ihtiyacımız var...
15:29
so that the highways become usable in today's world.
322
917000
3000
...böylece otobanlar bugünkü dünyada kullanılabilir olsun.
15:32
Thank you.
323
920000
2000
Teşekkürler.
ABOUT THE SPEAKER
Paul Moller - InventorWith a team of engineers, Paul Moller works on the Skycar, a combination car and jet, as well as the M200, a saucer-shaped hovering car. He also develops next-generation engines to power these and other amazing vehicles.
Why you should listen
Paul Moller is the president, CEO and chair of Moller International, a company devoted to engineering the combination of automobile and jet known as the Moller Skycar. His company also works on the M200, a low-flying disc, or volantor, that may go into production later in 2009. (As cool as it looks, the M200 has serious applications as a rescue vehicle.) A partner company, Freedom Motors, builds the Rotapower engine.
Moller developed the Aeronautical Engineering program at UC Davis while a professor there from 1963 to 1975. In 1972 he founded SuperTrapp Industries, and also led the group that developed the Davis Research Park Complex between 1975 and 1983. He's been working on VTOL (vertical takeoff and landing) personal vehicles since the late 1960s.
Paul Moller | Speaker | TED.com