TEDxSkoll
Yvette Alberdingk Thijm: The power of citizen video to create undeniable truths
Yvette Alberdingk Thijm: Vatandaş videosunun inkar edilemez gerçekler yaratma gücü
Filmed:
Readability: 5.2
1,134,924 views
Sosyal adaletin en önemli silahları akıllı telefonlar ve kameraları olabilir mi? Witness adlı kuruluşu ile Yvette Alberdingk Thijm, videoları kullanarak insan haklarını korumayı amaçlayan teknolojiler ve stratejiler geliştiriyor. Thijm, uzaktan tanık olanların büyüyen gücünü anlatan hikayelerini paylaşıyor ve insanları adaletsizlik anlarını ellerinin altındaki güçlü aletlerle kaydetmeye çağırıyor.
Yvette Alberdingk Thijm - Human rights activist
Yvette Alberdingk Thijm helps activists use video and technology to protect and defend human rights. Full bio
Yvette Alberdingk Thijm helps activists use video and technology to protect and defend human rights. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
It's 1996
0
760
1856
Sene 1996,
00:14
in Uvira in eastern Congo.
1
2640
2016
yer Doğu Kongo, Uvira.
00:16
This is Bukeni.
2
4680
1336
Bu Bukeni.
00:18
Militia commanders walk into his village,
3
6040
2696
Milis kuvvetleri bir gün köyüne geliyor
00:20
knock on his neighbors' doors
4
8760
1776
ve komşularının kapısını çalıp
00:22
and whisk their children away
to training camps.
to training camps.
5
10560
3160
çocuklarını milis kampına kaçırıyorlar.
00:26
Bukeni borrows a video camera
from a local wedding photographer,
from a local wedding photographer,
6
14320
4256
Bukeni, yerel bir düğün fotoğrafçısından
bir video kamera alıyor
bir video kamera alıyor
00:30
he disguises as a journalist
7
18600
1776
ve bir gazeteci kılığına girip
00:32
and he walks into the camps
to negotiate the release of the children.
to negotiate the release of the children.
8
20400
3560
çocukların salıverilmesiyle ilgili
bir görüşme yapmak için kampa gidiyor.
bir görüşme yapmak için kampa gidiyor.
00:36
He filmed footage of the children
being trained as soldiers.
being trained as soldiers.
9
24560
3960
Askeri eğitim gören çocukları
filme alıyor.
filme alıyor.
00:40
[Soldiers don't worry!]
10
28568
2590
[Asker üzülmez!]
00:43
[You'll wear uniforms!]
11
31202
1478
[Üniforma giyeceksiniz!]
00:45
[You'll have free cars!]
12
33220
1670
[Araçlarınız olacak!]
00:46
[Free beans!]
13
34920
740
[Yiyeceğiniz olacak!]
00:47
Many of these children
are under 15 years old,
are under 15 years old,
14
35680
3536
Bu çocukların çoğu 15 yaşın altında
00:51
and that is a war crime.
15
39240
1970
ve bu bir savaş suçu.
00:53
[Free!]
16
41270
1140
[Bedava!]
00:55
But you don't have to go to eastern Congo
to find human rights abuses.
to find human rights abuses.
17
43280
3760
Tabii, insan hakları ihlalleri için
Kongo'ya kadar gitmenize gerek yok.
Kongo'ya kadar gitmenize gerek yok.
00:59
In America, a country
with a rapidly aging population,
with a rapidly aging population,
18
47760
3776
Amerika'da, hızla yaşlanan
bir nüfusa sahip bu ülkede,
bir nüfusa sahip bu ülkede,
01:03
experts estimate
that one in 10 people over 60
that one in 10 people over 60
19
51560
4376
uzmanların tahminleri
60 yaş üzeri her 10 kişiden birinin
60 yaş üzeri her 10 kişiden birinin
01:07
will experience abuse.
20
55960
2000
istismara uğradığı yönünde.
01:10
It's a hidden epidemic,
21
58640
2336
Bu gizli bir salgın
01:13
and most of that abuse
actually happens at the hands
actually happens at the hands
22
61000
2776
ve bu istismarların çoğunu bakıcılar
01:15
of close caretakers or family.
23
63800
2080
veya aileler yapıyor.
01:19
This is Vicky.
24
67200
1336
Bu Vicky.
01:20
Vicky put an iron gate on her bedroom door
25
68560
4456
Vicky, yatak odasına
bir demir kapı taktırmış
bir demir kapı taktırmış
01:25
and she became a prisoner,
in fact, in her own house,
in fact, in her own house,
26
73040
3096
ve aslında kendi evinde
bir tutsağa dönüşmüş,
bir tutsağa dönüşmüş,
01:28
out of fear for her nephew
who had taken over her home as a drug den.
who had taken over her home as a drug den.
27
76160
4360
bunu, evini bir uyuşturucu yuvası olarak
kullanan yeğeninden korktuğundan yapmış.
kullanan yeğeninden korktuğundan yapmış.
01:33
And this is Mary.
28
81760
1296
Bu Mary.
01:35
Mary picked up a video camera
for the first time in her life
for the first time in her life
29
83080
3136
Mary, 65 yaşında ilk kez
01:38
when she was 65 years old,
30
86240
1936
eline bir video kamera almış
01:40
and she asked Vicky
and 99 other older people
and 99 other older people
31
88200
4416
ve Vicky ve diğer 99 yaşlı insandan
yaşadıkları istismarları
kameraya anlatmalarını istemiş.
kameraya anlatmalarını istemiş.
01:44
who had experienced abuse
to tell their stories on camera.
to tell their stories on camera.
32
92640
3600
01:50
And I am Dutch,
33
98160
1856
Ben Hollandalıyım
01:52
so in the Netherlands
we are obsessed with the truth.
we are obsessed with the truth.
34
100040
2976
ve biz Hollandalılarda
gerçek takıntısı vardır.
gerçek takıntısı vardır.
01:55
Now, when you are a child,
that's a great thing,
that's a great thing,
35
103040
2456
Çocukken bu harika bir şey,
01:57
because you can basically
get away with anything,
get away with anything,
36
105520
2616
çünkü herhangi bir şeyden rahatlıkla
paçayı kurtarabilirsiniz,
paçayı kurtarabilirsiniz,
02:00
like "Yes, Mama,
it was me who smoked the cigars."
it was me who smoked the cigars."
37
108160
3296
"Evet anneciğim,
puroyu içen bendim" gibi.
puroyu içen bendim" gibi.
02:03
(Laughter)
38
111480
1640
(Gülüşmeler)
02:05
But I think this is why
I have dedicated my life
I have dedicated my life
39
113920
3976
Kendimi insan hakları ihlallerini
ortaya çıkaran insanların
ortaya çıkaran insanların
02:09
to promoting citizen video
to expose human rights violations,
to expose human rights violations,
40
117920
4256
videolarına adadım,
02:14
because I believe in the power of video
to create undeniable truths.
to create undeniable truths.
41
122200
4320
çünkü videoların inkar edilemez gerçekleri
ortaya çıkarabileceğine inanıyorum
ortaya çıkarabileceğine inanıyorum
02:19
And my organization, WITNESS,
42
127400
1696
Bu amaçla kurduğum örgüt, WITNESS,
02:21
helped use the Congolese videos
43
129120
2736
Kongoluların videolarını kullanarak,
kötü şöhretli bir savaş lordu olan
kötü şöhretli bir savaş lordu olan
02:23
to help convict and send a notorious
warlord called Thomas Lubanga to jail.
warlord called Thomas Lubanga to jail.
44
131880
6480
Thomas Lubange'in suçlu bulunup hapse
atılmasına yardımcı oldu.
02:31
And the videos that Mary shot,
45
139440
2456
Mary ve diğer bir çok
yaşlı adalet destekçisini,
yaşlı adalet destekçisini,
02:33
we trained Mary and many other
elder justice advocates,
elder justice advocates,
46
141920
2976
yaşlı istismarı hikayeleri
02:36
to make sure that
the stories of elder abuse
the stories of elder abuse
47
144920
2816
meclise ulaşsın diye eğittik
ve bu hikâyeler kanun yapıcıların
02:39
reached lawmakers,
48
147760
1616
02:41
and those stories
helped convince lawmakers
helped convince lawmakers
49
149400
3856
Amerika'da yaşlıları koruyan kanunlar
02:45
to pass landmark legislation
to protect older Americans.
to protect older Americans.
50
153280
3160
çıkarmasını sağladı.
02:50
So I wonder,
51
158280
1936
Merak ediyorum,
02:52
billions of us now have this powerful tool
right at our fingertips.
right at our fingertips.
52
160240
4656
milyarlarcamız artık parmağının
ucunda bu güçlü alete sahip,
ucunda bu güçlü alete sahip,
02:56
It's a camera.
53
164920
1496
kameraya.
02:58
So why are all of us not a more
powerful army of civic witnesses,
powerful army of civic witnesses,
54
166440
4816
Peki neden hepimiz birleşip
Mary ve Bukeni gibi
Mary ve Bukeni gibi
03:03
like Mary and Bukeni?
55
171280
2056
tanıklar ordusu oluşturmuyoruz?
03:05
Why is it that so much more video
56
173360
2856
Peki bu videolar neden daha fazla adalet
03:08
is not leading to more rights
and more justice?
and more justice?
57
176240
3520
ve daha fazla hak getirmiyor?
03:13
And I think it is because
being an eyewitness is hard.
being an eyewitness is hard.
58
181000
4536
Çünkü bence görgü tanığı olmak zor,
03:17
Your story will get denied,
59
185560
2456
hikâyeleriniz yalanlanıyor,
03:20
your video will get lost
in a sea of images,
in a sea of images,
60
188040
2856
videolarınız görüntüler denizinde
kayboluyor,
kayboluyor,
03:22
your story will not be trusted,
and you will be targeted.
and you will be targeted.
61
190920
3680
hikayelerinize güvenilmiyor ve
hedef gösteriliyorsunuz.
hedef gösteriliyorsunuz.
03:27
So how do we help witnesses?
62
195920
2000
Peki tanıklara nasıl yardım edebiliriz?
03:31
In Oaxaca, in Mexico,
63
199560
1696
Oaxaca, Meksika'da,
03:33
the teachers' movement organized a protest
64
201280
2576
Başkan çok anti demokratik
reformlar dayatınca
reformlar dayatınca
03:35
after the president pushed down
very undemocratic reforms.
very undemocratic reforms.
65
203880
3520
öğretmenler hareketi bir
protesto düzenledi.
protesto düzenledi.
03:40
The federal police came down in buses
and started shooting at the protesters.
and started shooting at the protesters.
66
208160
3800
Polisler otobüslerle gelip protesto
yapanlara ateş etmeye başladı,
yapanlara ateş etmeye başladı,
03:44
At least seven people died
and many, many more were wounded.
and many, many more were wounded.
67
212640
3616
en az yedi kişi hayatını kaybetti
ve birçok kişi de yaralandı.
ve birçok kişi de yaralandı.
03:48
Images started circulating
of the shootings,
of the shootings,
68
216280
3376
Olayın görüntüleri yayılmaya başladı
03:51
and the Mexican government
did what it always does.
did what it always does.
69
219680
2416
ve Meksika hükûmeti
her zaman yaptığını yapıp
her zaman yaptığını yapıp
03:54
It issued a formal statement,
70
222120
1416
resmi bir açıklama yayınladı.
03:55
and the statement basically
accused the independent media
accused the independent media
71
223560
3376
Açıklama özetle, medyayı
03:58
of creating fake news.
72
226960
2056
yalan haber yapmakla suçladı.
04:01
It said, "We were not there,
73
229040
1776
Açıklama, "Biz orada değildik,
04:02
that was not us doing the shooting,
74
230840
2736
ateş açan biz değildik,
04:05
this did not happen."
75
233600
1360
böyle bir şey olmadı" diyordu.
04:08
But we had just trained
activists in Mexico
activists in Mexico
76
236760
3216
Ama biz Meksika'daki aktivistleri
resimlerindeki metaveriyi
resimlerindeki metaveriyi
04:12
to use metadata strategically
with their images.
with their images.
77
240000
3776
stratejik biçimde
kullanmaları için eğitmiştik.
kullanmaları için eğitmiştik.
04:15
Now, metadata is the kind of information
that your camera captures
that your camera captures
78
243800
3736
Metaveri, kameranızın kaydettiği
04:19
that shows the date, the location,
79
247560
3016
tarih, lokasyon, sıcaklık ve
04:22
the temperature, the weather.
80
250600
1736
hava durumu gibi bilgilerdir.
04:24
It can even show the very unique way
you hold your camera
you hold your camera
81
252360
3416
Hatta bir şey çektiğinizde kamerayı nasıl
04:27
when you capture something.
82
255800
1736
tuttuğunuzu bile kaydedebilir.
04:29
So the images started recirculating,
83
257560
2096
Böylece, görüntüler bu sefer üstlerinde
04:31
and this time with the very verifying,
84
259680
3096
gerçekliklerini doğrulayan bilgilerle
04:34
validating information on top of them.
85
262800
2080
yeniden yayılmaya başladı
04:37
And the federal government
had to retract their statement.
had to retract their statement.
86
265960
2720
Ve hükûmet açıklamayı geri çekmek
zorunda kaldı.
zorunda kaldı.
04:41
Now, justice for the people for Oaxaca
87
269520
3576
Oaxaca'daki insanlar için adalet
hâlâ sağlanmış değil,
04:45
is still far off,
88
273120
1416
fakat onların hikayeleri ve
gerçekler artık inkâr edilemiyor.
gerçekler artık inkâr edilemiyor.
04:46
but their stories, their truths,
can no longer be denied.
can no longer be denied.
89
274560
3480
04:51
So we started thinking:
90
279240
1776
Düşündük ki:
Ya bir "Proof Mode (Kanıt Modu)" olsaydı.
04:53
What if you had "Proof Mode?"
91
281040
1696
04:54
What if everybody had
a camera in their hands
a camera in their hands
92
282760
2136
Ya herkesin ellerinde bir kamera olsaydı
04:56
and all the platforms
had that kind of validating ability.
had that kind of validating ability.
93
284920
3496
ve bütün platformlar böyle bir kanıt
oluşturma özelliğine sahip olsaydı.
oluşturma özelliğine sahip olsaydı.
05:00
So we developed --
94
288440
1256
Biz de
"Guardian Project" isimli Android
geliştiricileri ile
geliştiricileri ile
05:01
together with amazing Android developers
called the Guardian Project,
called the Guardian Project,
95
289720
4456
05:06
we developed something called
a technology that's called Proof Mode,
a technology that's called Proof Mode,
96
294200
3296
metaveri ile görüntüleri birleştiren
05:09
that marries those metadata
together with your image,
together with your image,
97
297520
3176
görüntünün doğruluğunu
kontrol ve teyit eden
kontrol ve teyit eden
05:12
and it validates
and it verifies your video.
and it verifies your video.
98
300720
2720
Proof Mode adlı bir teknoloji geliştirdik.
05:16
Now, imagine there is a deluge of images
99
304520
4016
Düşünün, dünyanın her bir yanından
telefon kameralarından
telefon kameralarından
05:20
coming from the world's camera phones.
100
308560
2400
görüntüler yağıyor.
05:23
Imagine if that information
could be trusted just a little bit more,
could be trusted just a little bit more,
101
311640
4000
Düşünün, gelen görüntüler
ya biraz daha güvenilir olsa,
ya biraz daha güvenilir olsa,
05:28
what the potential
would be for journalists,
would be for journalists,
102
316520
2336
gazetecilerin, insan hakları
araştırmacılarının
araştırmacılarının
05:30
for human rights investigators,
103
318880
1816
ve insan hakları avukatlarının
05:32
for human rights lawyers.
104
320720
1440
yapabilecekleri neler olurdu.
05:35
So we started sharing Proof Mode
with our partners in Brazil
with our partners in Brazil
105
323440
3576
Brezilya'da mükemmel bir medya topluluğu
olan Coletivo Papo Reta
olan Coletivo Papo Reta
05:39
who are an amazing media collective
called Coletivo Papo Reto.
called Coletivo Papo Reto.
106
327040
3280
isimli ortaklarımızla Proof Mode'u
paylaşmaya başladık.
paylaşmaya başladık.
05:44
Brazil is a tough place for human rights.
107
332280
2840
Brezilya insan hakları
açısından zor bir yer.
açısından zor bir yer.
05:47
The Brazilian police
kills thousands of people every year.
kills thousands of people every year.
108
335680
3960
Brezilya polisi her sene
binlerce insan öldürüyor.
binlerce insan öldürüyor.
05:52
The only time that
there's an investigation,
there's an investigation,
109
340400
2320
Tahmin edin soruşturma ancak
05:55
guess when?
110
343920
1200
ne zaman açılıyor?
05:57
When there's video.
111
345440
1200
Ortada bir video olduğu zaman.
06:00
Seventeen-year-old Eduardo
was killed in broad daylight
was killed in broad daylight
112
348240
3440
On yedi yaşındaki Eduardo
güpegündüz
güpegündüz
06:04
by the Rio police,
113
352640
1576
Rio polisi tarafından öldürüldü.
06:06
and look what happens after they kill him.
114
354240
2280
Ve bakın öldürdükten sonra ne yapıyorlar.
06:10
They put a gun in the dead boy's hand,
115
358320
2000
Ölen çocuğun eline bir silah tutuşturup
06:12
they shoot the gun twice --
116
360880
1720
meşru müdafaa süsü vermek için
06:15
(Shot)
117
363840
1200
(Silah sesi)
06:17
to fabricate their story of self-defense.
118
365600
4120
iki el ateş ediyorlar.
06:22
The woman who filmed this
was a very, very courageous eyewitness,
was a very, very courageous eyewitness,
119
370440
3456
Bu videoyu çeken
çok cesur bir görgü tanığıydı
çok cesur bir görgü tanığıydı
06:25
and she had to go into hiding
after she posted her video
after she posted her video
120
373920
3376
ve bu videoyu paylaşmadan önce
kendi canının korkusundan
kendi canının korkusundan
06:29
for fear of her life.
121
377320
1280
saklanmak zorunda kaldı.
06:31
But people are filming,
and they're not going to stop filming,
and they're not going to stop filming,
122
379240
3456
Fakat insanlar bu videoları çekiyor ve
çekmeyi de bırakmayacaklar.
çekmeyi de bırakmayacaklar.
06:34
so we're now working together
with media collectives
with media collectives
123
382720
3016
Artık biz de medya topluluklarıyla
birlikte insanların
birlikte insanların
06:37
so the residents on their WhatsApp
124
385760
2496
WhatsApp aracılığıyla
06:40
frequently get guidance and tips,
125
388280
2736
nasıl güvenle video çekilir,
çekilen video nasıl yüklenir
06:43
how to film safely,
126
391040
1736
06:44
how to upload the video
that you shoot safely,
that you shoot safely,
127
392800
2936
ve video nasıl çekilirse
kanıt niteliği taşır
kanıt niteliği taşır
06:47
how to capture a scene
so that it can actually count as evidence.
so that it can actually count as evidence.
128
395760
3800
konularında ipuçları almalarını
sağlamak için çalışıyoruz.
sağlamak için çalışıyoruz.
06:52
And here is an inspiration
129
400360
2096
Size Brezilya'da Mídia Ninja
isimli bir gruptan
isimli bir gruptan
06:54
from a group called Mídia Ninja in Brazil.
130
402480
2840
ilham verici bir şey göstereyim.
06:58
The man on left is a heavily armed
military policeman.
military policeman.
131
406480
3840
Soldaki adam ağır silahlı bir asker.
Protestocuya yaklaşıyor --
07:04
He walks up to a protester --
132
412000
1496
Brezilya'da protestoya katılırsanız
ya tutuklanırsınız ya daha kötüsü olur --
ya tutuklanırsınız ya daha kötüsü olur --
07:05
when you protest in Brazil,
you can be arrested or worse --
you can be arrested or worse --
133
413520
3216
07:08
and he says to the protester, "Watch me,
134
416760
2576
...ve protestocuya diyor ki "Beni izle,
07:11
I am going to search you right now."
135
419360
2520
üstünü arayacağım."
07:15
And the protester
is a live-streaming activist --
is a live-streaming activist --
136
423080
3320
Bunu yaşayan protestocu
yayın yapan bir aktivist,
yayın yapan bir aktivist,
07:18
he wears a little camera --
137
426840
1456
küçük bir kamera taşıyor.
07:20
and he says to the military policeman,
he says, "I am watching you,
he says, "I am watching you,
138
428320
3936
O da askere diyor ki,
"Seni izliyorum
"Seni izliyorum
07:24
and there are 5,000 people
watching you with me."
watching you with me."
139
432280
3080
ve benimle beraber
5 bin kişi daha seni izliyor"
5 bin kişi daha seni izliyor"
07:28
Now, the tables are turned.
140
436400
2456
O anda kozlar el değişiyor.
07:30
The distant witnesses,
the watching audience, they matter.
the watching audience, they matter.
141
438880
3280
Uzaktaki tanıklar, yayını izleyenler
olayı değiştiriyor.
olayı değiştiriyor.
07:35
So we started thinking,
142
443240
1656
Kendimize sorduk,
07:36
what if you could tap into that power,
143
444920
2576
o yayını izleyen tanıkların gücüne
07:39
the power of distant witnesses?
144
447520
2176
sahip olsak ne olurdu?
07:41
What if you could pull in
their expertise, their leverage,
their expertise, their leverage,
145
449720
2736
Ya onların uzmanlığını, gücünü,
07:44
their solidarity, their skills
146
452480
2136
dayanışmasını ve yapabileceklerini
07:46
when a frontline community
needs them to be there?
needs them to be there?
147
454640
3040
ihtiyacı olan bir toplum icin
kullanabilsek nasıl olurdu?
kullanabilsek nasıl olurdu?
Ve Mobilize Us (Bizi Harekete Geçir)
adlı projeyi geliştirmeye başladık.
adlı projeyi geliştirmeye başladık.
07:50
And we started developing
a project that's called Mobilize Us,
a project that's called Mobilize Us,
148
458960
5336
Çünkü inanıyorum ki, bir çoğumuz
07:56
because many of us, I would assume,
149
464320
3216
07:59
want to help
150
467560
1656
yardım etmek istiyor,
yeteneklerini ve uzmanlıklarını
bu doğrultuda kullanmak istiyor.
bu doğrultuda kullanmak istiyor.
08:01
and lend our skills and our expertise,
151
469240
2616
08:03
but we are often not there
when a frontline community
when a frontline community
152
471880
2856
Fakat istismara maruz kalan
toplumların ya da
toplumların ya da
08:06
or a single individual faces an abuse.
153
474760
2760
kişiler bize ihtiyaç duyduğunda
yanlarında olamıyoruz.
yanlarında olamıyoruz.
08:10
And it could be as simple
as this little app that we created
as this little app that we created
154
478760
3656
Fail'e yaptığını telefonun öbür ucunda
kaç kişinin izlediğini gösteren
yaptığımız bu basit
yaptığımız bu basit
08:14
that just shows the perpetrator
on the other side of the phone
on the other side of the phone
155
482440
3056
08:17
how many people are watching him.
156
485520
2320
uygulama bile bize bu gücü
bize verebilir.
bize verebilir.
08:20
But now, imagine that you could put
a layer of computer task routing
a layer of computer task routing
157
488880
4336
Şimdi bir de bunun üstüne bilgisayar
destekli bir görev yönlendirme
destekli bir görev yönlendirme
08:25
on top of that.
158
493240
1416
katmanı ekleyin.
08:26
Imagine that you're a community
facing an immigration raid,
facing an immigration raid,
159
494680
4040
Düşünün, bir göç dalgasıyla karşılaşan
bir topluluksunuz
bir topluluksunuz
ve tam o anda, o saniyede
canlı yayın aracılığıyla
canlı yayın aracılığıyla
08:31
and at that very moment,
at that right moment, via livestream,
at that right moment, via livestream,
160
499520
3736
08:35
you could pull in
a hundred legal observers.
a hundred legal observers.
161
503280
2480
yüzlerce yasal görgü tanığını
olay yerine getirebilirsiniz.
olay yerine getirebilirsiniz.
08:38
How would that change the situation?
162
506400
1920
Bu durumu nasıl değiştirir?
08:41
So we started piloting this
with our partner communities in Brazil.
with our partner communities in Brazil.
163
509320
3695
Biz de bunu Brezilya'daki ortak
topluluklarla denemeye başladık.
topluluklarla denemeye başladık.
08:45
This is a woman called Camilla,
164
513039
2137
Bu kadının adı Camilla,
08:47
and she was able -- she's the leader
in a favela called Favela Skol --
in a favela called Favela Skol --
165
515200
3800
Favela Skol adlı
bir varoş mahallesinin lideri.
bir varoş mahallesinin lideri.
08:51
she was able to pull in distant witnesses
166
519919
4137
Mahallesinden Olimpiyat organizasyonu
yüzünden zorla atılan topluluğun
yüzünden zorla atılan topluluğun
08:56
via livestream
167
524080
2056
hikayesini canlı yayın yoluyla,
08:58
to help translation,
168
526160
1736
izleyeyecek,
08:59
to help distribution,
169
527920
1616
tercüme edecek
09:01
to help amplify her story
170
529560
2776
yayacak ve
09:04
after her community was forcibly evicted
171
532360
2696
güçlendirecek
09:07
to make room for a very glossy
Olympic event last summer.
Olympic event last summer.
172
535080
3880
bir çok görgü tanığı yarattı.
09:12
So we're talking about good witnessing,
173
540920
2040
Hep iyi görgü tanıklığından bahsediyoruz,
09:15
but what happens
if the perpetrators are filming?
if the perpetrators are filming?
174
543920
3176
fakat ya failler kaydetmeye başlarsa?
09:19
What happens if a bystander films
and doesn't do anything?
and doesn't do anything?
175
547120
3360
Ya yandan biri kaydedip de bu konu
hakkında hiç bir şey yapmazsa?
hakkında hiç bir şey yapmazsa?
09:23
This is the story of Chrissy.
176
551680
2216
Bu tam da Chrissy'nin hikayesi.
09:25
Chrissy is a transgender woman
177
553920
2336
Chrissy Maryland'de bir McDonalds'da
09:28
who walked into a McDonald's in Maryland
178
556280
2616
kadınlar tuvaletini kullanmak isteyen
09:30
to use the women's bathroom.
179
558920
1440
transeksüel bir kadın.
09:32
Two teens viciously beat her
for using that woman's bathroom,
for using that woman's bathroom,
180
560960
5416
İki genç, kadınlar tuvaletini kullanığı
için onu acımasızca dövdü
için onu acımasızca dövdü
09:38
and the McDonald's employee
filmed this on his mobile phone.
filmed this on his mobile phone.
181
566400
3120
ve bir McDonald's çalışanı bu olayı
telefonuyla kaydetti.
telefonuyla kaydetti.
09:42
And he posted his video,
182
570760
1440
Sonra da bu videoyu yayınladı.
09:44
and it has garnered
183
572920
1696
Bu videoya binlerce
09:46
thousands of racist
and transphobic comments.
and transphobic comments.
184
574640
3840
transfobik ve ırkçı yorum yapıldı.
09:52
So we started a project
that's called Capturing Hate.
that's called Capturing Hate.
185
580920
2880
Bununla ilgili "Capturing Hate (Nefreti
yakalamak)" isimli bir projeye başladık.
yakalamak)" isimli bir projeye başladık.
09:56
We took a very, very small sample
of eyewitness videos
of eyewitness videos
186
584840
3936
Çok küçük bir miktarda görgü tanıkları
tarafından çekilmiş, transeksüel ve
tarafından çekilmiş, transeksüel ve
10:00
that showed abuse against transgender
and gender-nonconforming people.
and gender-nonconforming people.
187
588800
5376
cinsiyet uyumsuz insanlara karşı suistimal
içeren videoları topladık.
içeren videoları topladık.
10:06
We searched two words,
"tranny fight" and "stud fight."
"tranny fight" and "stud fight."
188
594200
4000
İki terim aradık, "travesti kavgası"
ve "abazan kavgası"
ve "abazan kavgası"
10:11
And those 329 videos were watched
and are still being watched
and are still being watched
189
599240
5056
Bu 329 video izlendi ve hâlâ
10:16
as we sit here in this theater,
190
604320
2296
biz burada otururken
izlenmeye devam ediyor.
izlenmeye devam ediyor.
10:18
a stunning almost 90 million times,
191
606640
3536
Hatta hayret verici bir şekilde
90 milyon kez izlenmiş durumda.
90 milyon kez izlenmiş durumda.
10:22
and there are hundreds of thousands
of comments with these videos,
of comments with these videos,
192
610200
3216
Ve bu videolara yapılmış, sürekli daha
çok nefret ve şiddet doğuran
çok nefret ve şiddet doğuran
10:25
egging on to more violence and more hate.
193
613440
2880
yüz binlerce yorum var.
Biz de "Methodology" adında bir
uygulama geliştirmeye başladık.
uygulama geliştirmeye başladık.
10:30
So we started developing a methodology
194
618240
2416
10:32
that took all that
unquantified visual evidence
unquantified visual evidence
195
620680
4296
Bu uygulama sayesinde bütün o görsel
10:37
and turned it into data,
turning video into data,
turning video into data,
196
625000
4416
kanıtları veri haline getirdik.
Videoları kanıt haline
Videoları kanıt haline
getiren bu uygulama ile
10:41
and with that tool,
197
629440
1256
10:42
LGBT organizations are now using that data
198
630720
4416
LGBT dernekleri verileri hakları için
10:47
to fight for rights.
199
635160
1560
kullanmaya başladı.
10:49
And we take that data
and we take it back to Silicon Valley,
and we take it back to Silicon Valley,
200
637400
3216
Bu verileri alıp Silikon Vadisine götürdük
10:52
and we say to them:
201
640640
1496
ve dedik ki,
Poliçelerini değiştirmeleri isteğiyle
10:54
"How is it possible
202
642160
1600
"Bu nefret yayan,
10:56
that these videos are still out there
203
644600
3976
nefretten nefret doğuran,
11:00
in a climate of hate
204
648600
1896
şiddetten şiddet doğuran
11:02
egging on more hate,
205
650520
1856
11:04
summoning more violence,
206
652400
2016
videolar böyle içerikler
11:06
when you have policies that actually say
207
654440
2416
oraya çıkarmayı yasaklayan
11:08
you do not allow this kind of content? --
208
656880
3216
poliçeleriniz varken
hala ortada olabiliyor."
11:12
urging them to change their policies.
209
660120
2520
11:16
So I have hope.
210
664480
2656
Yani, umudum var
11:19
I have hope that we can turn more video
into more rights and more justice.
into more rights and more justice.
211
667160
4400
Umuyorum ki daha çok videoyu daha çok
hak ve adalet haline getirebiliriz.
hak ve adalet haline getirebiliriz.
11:24
Ten billion video views
on Snapchat,
on Snapchat,
212
672360
5280
Snapchat'te günde 10 milyar video
11:30
per day.
213
678760
1536
izleniyor.
11:32
So what if we could turn
that Snapchat generation
that Snapchat generation
214
680320
3296
Ya bu Snapchat neslini
11:35
into effective and safe civic witnesses?
215
683640
3216
etkili bir tanıklar ordusuna
çevirebilirsek.
çevirebilirsek.
11:38
What if they could become
the Bukenis of this new generation?
the Bukenis of this new generation?
216
686880
3640
Ya onlar yeni neslin Bukenisi
olabilirlerse.
olabilirlerse.
11:44
In India, women have already
started using Snapchat filters
started using Snapchat filters
217
692920
4016
Hindistanda kadınlar çoktan aile içi
şiddet hakkında konuşurken
şiddet hakkında konuşurken
11:48
to protect their identity when they
speak out about domestic violence.
speak out about domestic violence.
218
696960
3880
kimliklerini korumak için Snapchat
filtreleri kullanamaya başladı.
filtreleri kullanamaya başladı.
11:52
[They tortured me at home
and never let me go out.]
and never let me go out.]
219
700860
2940
[Bana evde işkence ediyor ve
dışarı çıkmama izin vermiyor.]
dışarı çıkmama izin vermiyor.]
11:55
The truth is, the real truth, the truth
that doesn't fit into any TED Talk,
that doesn't fit into any TED Talk,
220
703840
3576
Gerçek şu ki, asıl gerçek, hiç bir TED
konuşmasında bahsedilmeyen gerçek,
konuşmasında bahsedilmeyen gerçek,
11:59
is fighting human rights abuse is hard.
221
707440
2856
insan hakları ihlalleri ile
savaşmak çok zor.
savaşmak çok zor.
12:02
There are no easy solutions
for human rights abuse.
for human rights abuse.
222
710320
3056
İnsan haklari ihlallerinin
kolay bir çözüm yolu yok.
kolay bir çözüm yolu yok.
12:05
And there's not a single
piece of technology
piece of technology
223
713400
2736
Bütün failleri durdurucak
12:08
that can ever stop the perpetrators.
224
716160
1880
tek bir teknoloji yok.
12:11
But for the survivors,
225
719400
1440
Fakat kurtulanlar için,
12:13
for the victims,
226
721920
1616
kurbanlar için,
12:15
for the marginalized communities,
227
723560
1800
ötekileştirilmiş toplumlar için
12:18
their stories, their truths, matter.
228
726160
4456
onların hikâyeleri
ve gerçekleri fark yaratıyor.
ve gerçekleri fark yaratıyor.
12:22
And that is where justice begins.
229
730640
2816
İşte adaletin başladığı yer de
tam olarak burası.
tam olarak burası.
12:25
Thank you.
230
733480
1216
Teşekkürler.
12:26
(Applause)
231
734720
2920
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Yvette Alberdingk Thijm - Human rights activistYvette Alberdingk Thijm helps activists use video and technology to protect and defend human rights.
Why you should listen
Yvette Alberdingk Thijm leads WITNESS.org, a global team of human rights activists who help anyone use video and technology to protect and defend human rights. WITNESS supports marginalized and vulnerable communities to expose their truths, counter harmful and abusive narratives, and mobilize their communities to build a just world. Yvette believes that right and power to tell your own story is where dignity, justice, and equality begins.
More profile about the speakerYvette Alberdingk Thijm | Speaker | TED.com