ABOUT THE SPEAKER
James Bridle - Artist, writer
Working across technologies and disciplines, James Bridle examines technology, knowledge and the end of the future.

Why you should listen

James Bridle is an artist and writer working across technologies and disciplines. His artworks and installations have been exhibited in Europe, North and South America, Asia and Australia, and have been viewed by hundreds of thousands of visitors online. He has been commissioned by organizations including the Victoria & Albert Museum, the Barbican, Artangel, the Oslo Architecture Triennale and the Istanbul Design Biennial, and he has been honored by Ars Electronica, the Japan Media Arts Festival and the Design Museum, London. His writing on literature, culture and networks has appeared in magazines and newspapers including Frieze, Wired, Domus, Cabinet, The Atlantic, the New Statesman and many others, and he has written a regular column for The Observer.

New Dark Age, Bridle's book about technology, knowledge and the end of the future is forthcoming from Verso (UK & US) in 2018. He lectures regularly on radio, at conferences, universities and other events including SXSW, Lift, the Global Art Forum and Re:Publica. He has been a resident at Lighthouse, Brighton, the White Building, London and Eyebeam, New York, and an adjunct professor on the interactive telecommunications program at New York University.

More profile about the speaker
James Bridle | Speaker | TED.com
TED2018

James Bridle: The nightmare videos of children's YouTube -- and what's wrong with the internet today

جه‌یمس بڕیدڵ: خه‌ونی ناخۆشی منداڵان له‌ یوتیوب و كاریگه‌رییە هەنوکەییە خراپەکانی ئینته‌رنێت

Filmed:
5,404,429 views

نوسه‌ر و هونه‌رمه‌ند جه‌یمس بڕیدڵ باس له‌ لایه‌نی خراپ و نه‌رێنی ئینته‌رنێت ده‌كات، لەگەڵ كاریگه‌ریان له‌سه‌ر منداڵان. كاتێك كۆمه‌ڵێك خه‌ڵكی نه‌ناسراو ده‌كه‌ونه‌ هاك كردنی مێشكی مناداڵان له‌ڕێگەی دانانی چه‌ند ڤیدیۆیه‌كه‌وه‌. كاتێك له‌ ڤیدیۆیی "هێلكه‌ی سه‌رسامی" و "گۆرانی په‌نجه‌ی خێزانی" به‌ جۆر و شێوه‌ی جیاوازی نه‌رێنی كارێكته‌ری منداڵان دروست ده‌كه‌ن. له‌ ڤیدیۆكانیان و ڕێگه‌ی توندوتیژی به‌كارده‌هێنن، ئه‌و جۆره‌ ڤیدیۆیانه‌ مه‌ترسی له‌سه‌ر مێشكی منداڵان دروسده‌كه‌ن و ئه‌وه‌ش كاریگه‌ری و مه‌ترسی ئیته‌رنێت ده‌رده‌خات. "پێویست ناكات بۆ چاره‌سه‌ركردنی هه‌موو كێشه‌كان بیر له‌ ته‌كنه‌لۆجیا بكه‌ینه‌وه‌ پێویسته‌ وه‌ك ڕێنیشانده‌رێك ته‌كنه‌لۆجیا به‌كاربهێنین له‌ دیاریكردنی كێشه‌كان، پێویسته‌ به‌ته‌واوی بیر له‌ كێشه‌كان بكرێته‌وه‌ و ناو و ناونیشانی بۆ دابنرێت،" جه‌یمس واده‌ڵێ.
- Artist, writer
Working across technologies and disciplines, James Bridle examines technology, knowledge and the end of the future. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

من
.جه‌یمسم
00:12
I'm James.
0
777
1183
00:13
I'm a writer and artist,
1
1984
1686
نوسه‌رو هونه‌رمه‌ندم
00:15
and I make work about technology.
2
3694
2341
.و لە بواری ته‌كنه‌لۆجیا كار ده‌كه‌م
00:18
I do things like draw life-size outlines
of military drones
3
6454
3911
وێنەی ئامێرە سەربازییەکان دەکێشم
00:22
in city streets around the world,
4
10389
1828
،له‌ شه‌قامه‌كانی شارەکانیی جیهان
00:24
so that people can start to think
and get their heads around
5
12241
2950
بۆ ئەوەی خەڵک بیربكه‌نه‌ وه‌ و
سەیری ده‌وروبه‌ریان بكه‌ن بۆ
00:27
these really quite hard-to-see
and hard-to-think-about technologies.
6
15215
3440
ئەو تەکنەلۆژیایەی کە قورسە
.ببینرێت و بیری لێبکرێتەوە
00:31
I make things like neural networks
that predict the results of elections
7
19494
3836
شه‌به‌كه‌ی نیوراڵ دروست ده‌كه‌م
كه‌ ئه‌نجامی هه‌ڵبژاردن پێشبینی ده‌كات
00:35
based on weather reports,
8
23354
1737
،له‌سه‌ر بنه‌مای ڕاپۆرتی ئاو هه‌وا
00:37
because I'm intrigued about
9
25115
1314
چونكه‌ خۆم بۆ مەڵاس دابوو
00:38
what the actual possibilities
of these weird new technologies are.
10
26453
3924
ئه‌گه‌ره‌ ڕاسته‌قینه‌كانی
.ئه‌و ته‌كنه‌لۆجیا سه‌یرانه‌ چین
00:43
Last year, I built
my own self-driving car.
11
31405
2426
پار، ئۆتۆمبێلێکی خۆلێخۆری
.تایبەت بە خۆم دروست کرد
00:45
But because I don't
really trust technology,
12
33855
2526
به‌ڵام له‌به‌رئه‌وه‌ی بڕوام
،به‌ ته‌كنه‌لۆجیا نییه‌
00:48
I also designed a trap for it.
13
36405
1928
.ته‌لێكم بۆی دروستكرد
00:50
(Laughter)
14
38777
1086
(پێكه‌نین)
00:51
And I do these things mostly because
I find them completely fascinating,
15
39887
4298
زۆر کات ئه‌و شتانه‌ ده‌كه‌م چونكه‌ چێژێکی
،ته‌واوی لێ دەبینم
00:56
but also because I think
when we talk about technology,
16
44209
2602
به‌ڵام پێموایه‌ کاتێک سەبارەت
،بە ته‌كنه‌لۆجیا ده‌دوێین
00:58
we're largely talking about ourselves
17
46835
2619
به‌زۆری ده‌رباره‌ی خۆمان دەدوێین
01:01
and the way that we understand the world.
18
49478
2299
.و چۆن لە جیهان تێدەگەین
01:03
So here's a story about technology.
19
51801
2442
چیرۆكێك ده‌رباره‌ی ته‌كنه‌لۆجیا
.هه‌یه‌
01:07
This is a "surprise egg" video.
20
55520
2830
.ئه‌وه‌ ڤیدیۆی " هێلكه‌ی سه‌رسامکار"ه‌
01:10
It's basically a video of someone
opening up loads of chocolate eggs
21
58374
3348
ڤیدیۆی كه‌سێكه‌
هێلكه‌ چوكلاتیه‌كانی ده‌كاته‌وه‌
01:13
and showing the toys inside to the viewer.
22
61746
2126
له‌ ناویدا یاری یپێشانی بینه‌ران
.ده‌دات
01:16
That's it. That's all it does
for seven long minutes.
23
64461
2649
تەواو. بۆ حه‌وت
.خوله‌ك تەها ئەوەندە ده‌كات
01:19
And I want you to notice
two things about this.
24
67428
3051
.ده‌مه‌وێ لێره‌دا تێبینی دوو شت بكه‌ن
01:22
First of all, this video
has 30 million views.
25
70503
4074
پێش هه‌موشت، ئه‌و ڤیدیۆیه‌
.٣٠ملیۆن بینه‌ری هه‌یه‌
01:26
(Laughter)
26
74601
1275
(پێكه‌نین)
01:28
And the other thing is,
27
76376
1166
،شته‌كه‌ی دیكه‌ش
01:29
it comes from a channel
that has 6.3 million subscribers,
28
77566
3869
له‌ كه‌ناڵێكه‌وه‌ وه‌رگیراوه‌
،٦.٣ ملیۆن سەبسکرایبەری هه‌یه‌
01:33
that has a total of eight billion views,
29
81459
2680
و بینه‌ری سه‌رجەم
،ڤیدیۆکانی هه‌شت بلیۆنه‌
01:36
and it's all just more videos like this --
30
84163
3106
و زۆر ڤیدیۆی تری هاوشێوه‌ی ئه‌وه‌ی تیایە
01:40
30 million people watching a guy
opening up these eggs.
31
88256
3908
٣٠ملیۆن خه‌ڵك سه‌یری ئه‌و
.كوڕه‌ ده‌كات كه‌ هێلكه‌كه‌ ده‌كاته‌وه‌
01:44
It sounds pretty weird, but if you search
for "surprise eggs" on YouTube,
32
92188
4481
ئه‌وه‌ سه‌یر ده‌رده‌كه‌وێت، به‌ڵام ئه‌گه‌ر
،له‌ یوتیوب بۆ"هێلكه‌ی سه‌رسامی" بگه‌ڕێیت
01:48
it'll tell you there's
10 million of these videos,
33
96693
3523
ئه‌وا ١٠ ملیۆن
،له‌و جۆره‌ ڤیدیۆیانه‌ت پێده‌ڵێت
01:52
and I think that's an undercount.
34
100240
1657
وا بزانم ڕوو له‌ زیاد
.بوونه‌
01:53
I think there's way, way more of these.
35
101921
1897
.پێموایه‌ ڕێگەی زیاتر بۆ ئه‌وه‌ هه‌یه‌
01:55
If you keep searching, they're endless.
36
103842
2242
.ئه‌گه‌ر به‌دوای بگه‌ڕێی، بێ كۆتان
01:58
There's millions and millions
of these videos
37
106108
2159
ملیۆنان و ملیۆنان ڤیدیۆی ئاوا
02:00
in increasingly baroque combinations
of brands and materials,
38
108291
3454
،كه‌ ڕێژەیەکی زۆر مارکە و مادەی هه‌یه‌
02:03
and there's more and more of them
being uploaded every single day.
39
111769
3846
و زیاترو زیاتر له‌وجۆرانه‌
.ڕۆژانه‌ بڵاو ده‌كرێنه‌و
02:07
Like, this is a strange world. Right?
40
115639
3511
ئه‌وه‌ جیهانێكی سه‌یره‌، ڕاسته‌؟
02:11
But the thing is, it's not adults
who are watching these videos.
41
119174
3383
به‌ڵام شتكه‌ ئه‌وه‌یه‌، ئه‌وانه‌ی
.سه‌یری ده‌كه‌ن گەورە نین
02:14
It's kids, small children.
42
122581
2921
منداڵن، منداڵی
.بچوك
02:17
These videos are
like crack for little kids.
43
125526
2154
.ئه‌و ڤیدیۆیانه‌ بۆ منداڵ شتێکی خۆشە
02:19
There's something about the repetition,
44
127704
2075
،شتێك هه‌یه‌ ده‌رباره‌ی دوباره‌كردنه‌وه‌
02:21
the constant little
dopamine hit of the reveal,
45
129803
2468
،گەڕانەوەی پێشی سەرشێتانەی ڤیدیۆکان
02:24
that completely hooks them in.
46
132295
1866
.ئه‌وانه‌ به‌شێوه‌یه‌كی گشتی ئالودەن
02:26
And little kids watch these videos
over and over and over again,
47
134185
4809
منداڵی بچوك ئه‌و ڤیدیۆیانه‌
،چه‌ند جارێك دوباره‌ سه‌یر ده‌كه‌ن
02:31
and they do it for hours
and hours and hours.
48
139018
2327
بۆ چه‌ند كاتژمێرێك و
.كاتژمێرێك ئه‌وه‌ ده‌كه‌ن
02:33
And if you try and take
the screen away from them,
49
141369
2356
،ئه‌گه‌ر تۆ شاشه‌كه‌یان لێ بگۆڕی
02:35
they'll scream and scream and scream.
50
143749
1782
هاوار ده‌كه‌ن وهاوار
.ده‌كه‌ن
02:37
If you don't believe me --
51
145555
1262
ئه‌گه‌ر بڕوا به‌من ناكه‌ی
02:38
and I've already seen people
in the audience nodding --
52
146841
2607
خه‌ڵكم بینیوه‌ له‌
ئاماده‌بووه‌كان سه‌ر ده‌له‌قێنن
02:41
if you don't believe me, find someone
with small children and ask them,
53
149472
3391
ئه‌گه‌ر باوه‌ڕناكه‌ی له‌ منداڵێك
،و كه‌سێك بپرسه‌
02:44
and they'll know about
the surprise egg videos.
54
152887
2340
و ده‌رباره‌ی ڤیدیۆی
.هێلكه‌ی سه‌رسامی ده‌زانن
02:47
So this is where we start.
55
155251
2070
.لێرەوە دەستپێدەکەین
02:49
It's 2018, and someone, or lots of people,
56
157345
3642
،ئه‌وه ٢٠١٨ یه‌، كه‌سێك یا چه‌ندین كه‌س
02:53
are using the same mechanism that, like,
Facebook and Instagram are using
57
161011
3941
هه‌مان ڕێچکە، وه‌ك، فه‌یسبوك
و ئینستگرام به‌كار دێنن
02:56
to get you to keep checking that app,
58
164976
1989
،تا به‌رده‌وام به‌رنامه‌كه‌ به‌كاربێنن
02:58
and they're using it on YouTube
to hack the brains of very small children
59
166989
3985
و له‌ یوتیوب به‌كاری دێنن تا
مێشكی منداڵی بچوك هاك بكه‌ن
03:02
in return for advertising revenue.
60
170998
1958
.بۆ بەدەست هێنانی قازانج لە رێگەی رێکلام
به‌لایه‌نی كه‌مەوە
.هیوا ده‌خوازم ئەم کارە بکەن
03:06
At least, I hope
that's what they're doing.
61
174346
2001
03:08
I hope that's what they're doing it for,
62
176371
1955
،هیوا ده‌خوازم بۆ قازانج ئەم کارە بکەن
03:10
because there's easier ways
of making ad revenue on YouTube.
63
178350
5308
چونكه‌ ڕێگەی ئاسانتر له‌ یوتیوب
.بۆ بەدەست هێنانی داهات ڕیكلام هەیە
03:15
You can just make stuff up or steal stuff.
64
183682
2332
.ده‌توانی شته‌كان دروست بکەی یا بیدزی
03:18
So if you search for really
popular kids' cartoons
65
186038
2635
ئه‌گه‌ر به‌دوای كارتۆنی
به‌ناوبانگی منداڵان بگه‌ڕێی
03:20
like "Peppa Pig" or "Paw Patrol,"
66
188697
1654
،"وه‌ك "پیپا پیگ" یا "پاو پتڕۆڵ
03:22
you'll find there's millions and millions
of these online as well.
67
190375
3147
هه‌روه‌ها به‌ ملیۆنه‌ها
.ڤیدیۆی سەرهێڵی ده‌دۆزیه‌وه‌
03:25
Of course, most of them aren't posted
by the original content creators.
68
193546
3352
بێگومان، زۆیان له‌لایه‌ن دروستكه‌ری
.سه‌ره‌كی بڵاو نه‌كراونه‌ته‌وه‌
03:28
They come from loads and loads
of different random accounts,
69
196922
2999
له‌ ئه‌كاونته‌ هه‌ڕه‌مه‌كه‌
،جیاوازه‌كانه‌وه‌ دێن
03:31
and it's impossible to know
who's posting them
70
199945
2240
كه‌ مه‌حاڵه‌ بزانی كێ بڵاویان ده‌كاته‌وه‌
03:34
or what their motives might be.
71
202209
1822
.و پاڵنه‌ره‌كه‌یان چییه‌
03:36
Does that sound kind of familiar?
72
204428
1930
ئاشنان بەمە؟
03:38
Because it's exactly the same mechanism
73
206382
1980
چونكه‌ ئه‌وه‌ هه‌مان میكانزمه‌
03:40
that's happening across most
of our digital services,
74
208386
2600
كه‌ له‌ خزمه‌تگوزاری ژمێریاری
،زۆربه‌مان ڕووده‌دات
03:43
where it's impossible to know
where this information is coming from.
75
211010
3207
ئەستەمە بزانیت ئه‌و
.زانیاریانه‌ له‌كوێوه‌ دێن
03:46
It's basically fake news for kids,
76
214241
1829
،هه‌واڵێكی فێڵاویه‌ بۆ منداڵ
03:48
and we're training them from birth
77
216094
2161
و ڕاهینانیان پێده‌كه‌ین
له‌ له‌دایك بوونه‌وه‌
03:50
to click on the very first link
that comes along,
78
218279
2506
بۆئه‌وه‌ی كلیك له‌سه‌ریه‌كه‌م لینك
،بكات دیته‌ پێشی
03:52
regardless of what the source is.
79
220809
1953
.به‌بێ گوێدان به‌سه‌رچاوه‌كه‌ی
03:54
That's doesn't seem like
a terribly good idea.
80
222786
2603
.له‌وه‌ ناچێت ئه‌وه‌ بیرۆكه‌یه‌كی باش بێت
03:58
Here's another thing
that's really big on kids' YouTube.
81
226399
2710
لێره‌ شتێكی به‌ڕاستی گه‌وره‌
.هه‌یه‌ له‌ یوتیوبی منداڵ
04:01
This is called the "Finger Family Song."
82
229133
1928
."كه‌ پێیده‌ڵێن "گۆرانی په‌نجه‌ی خێزانی
04:03
I just heard someone groan
in the audience.
83
231085
2018
.ناڵه‌ی كه‌سێكم بیست له‌ ئاماده‌بوه‌كان
04:05
This is the "Finger Family Song."
84
233127
1624
."ئه‌وه‌"گۆرانی په‌نجه‌ی خێزانیه‌
04:06
This is the very first one I could find.
85
234775
1930
.ئه‌وه‌ یه‌كه‌مه‌ ده‌توانم بیدۆزمه‌وه‌
04:08
It's from 2007, and it only has
200,000 views,
86
236729
2829
ئه‌وه‌ له‌ساڵی٢٠٠٧، ته‌نها ٢٠٠ هه‌زار
،بینه‌ری هه‌بوو
04:11
which is, like, nothing in this game.
87
239582
1976
.كه‌ وه‌ك هیچ نه‌بێ له‌ناو یاریه‌كه‌
04:13
But it has this insanely earwormy tune,
88
241582
2852
،به‌ڵام تۆنێکی ناخۆشی شێتانەی هه‌یه‌
04:16
which I'm not going to play to you,
89
244458
1682
،من بۆتانی ناژه‌نم
04:18
because it will sear itself
into your brain
90
246164
2008
چونكه‌ میشك داخ ده‌كات
04:20
in the same way that
it seared itself into mine,
91
248196
2395
،به‌هه‌مان شێوه‌ هی منیش داخ ده‌كات
04:22
and I'm not going to do that to you.
92
250615
1770
من ئه‌وه‌ ناكه‌م بۆ
.ئێوە
04:24
But like the surprise eggs,
93
252409
1344
،وه‌ك هێلكه‌ی سه‌رسامی
04:25
it's got inside kids' heads
94
253777
2164
ده‌چیته‌ ناو مێشكه‌ی منداڵ
04:27
and addicted them to it.
95
255965
1607
.و ئاڵوده‌ی ده‌بن
04:29
So within a few years,
these finger family videos
96
257596
2531
له‌چه‌ند ساڵێكی كه‌مدا
ئه‌م ڤیدۆیی په‌نجه‌ی خێزانییه‌
04:32
start appearing everywhere,
97
260151
1303
لە هەموو جێیەک
.بڵاوبووەوە
04:33
and you get versions
in different languages
98
261478
2029
بە چەند زمانێکی جیاواز
.دەیبینیتەوە
04:35
with popular kids' cartoons using food
99
263531
2121
بە بەکارهێنانی خواردن و
.کارتۆنی بەناوبانگ
04:37
or, frankly, using whatever kind
of animation elements
100
265676
2550
یان، به‌كارهیێنانی هه‌ر
جۆره‌ توخمێكی هه‌ست بزوێن
04:40
you seem to have lying around.
101
268250
2252
.تا درۆبكه‌ن له‌گه‌ڵ ده‌وروبه‌ر
04:43
And once again, there are millions
and millions and millions of these videos
102
271002
5197
و جارێكی دیكه‌، ملیۆن و
ملیۆنانی ئه‌م ڤیدۆیانه‌
04:48
available online in all of these
kind of insane combinations.
103
276223
3435
به‌رده‌سته‌ له‌هه‌موجۆره‌
.شته‌ تێكه‌ڵاویه‌كان
04:51
And the more time
you start to spend with them,
104
279682
2228
له‌ كاتی زیاتر ده‌ستبه‌به‌كار
،هێنانیان ده‌كه‌ی
04:53
the crazier and crazier
you start to feel that you might be.
105
281934
3694
شێتانه‌و شێتانه‌ ده‌ست پێده‌كه‌ی
.تا هه‌ست بكه‌ی كه‌تۆ له‌وانه‌بیت
04:57
And that's where I
kind of launched into this,
106
285652
3333
،وئه‌مه‌ ئه‌وشوێنه‌یه‌ كه‌ ده‌ستم پێكرد
05:01
that feeling of deep strangeness
and deep lack of understanding
107
289009
3666
هەستی نامۆییەکی زۆر و
تێنەگەیشتنێکی زۆر
05:04
of how this thing was constructed
that seems to be presented around me.
108
292699
4175
كه‌ چۆن ئه‌م شته‌ دروستكرا بۆ
.پیێشكه‌شكردنی ده‌وروبه‌رم
05:08
Because it's impossible to know
where these things are coming from.
109
296898
3167
چونكه‌ مه‌حاڵه‌ بزانیت
.ئه‌و شتانه‌ له‌كوێوه‌ دێن
05:12
Like, who is making them?
110
300089
1241
كێ ئه‌وانه‌ی دروستكردووه‌؟
05:13
Some of them appear to be made
of teams of professional animators.
111
301354
3143
ده‌رده‌كه‌وێت له‌لایه‌ن تیمی
.شاره‌زای هه‌ستبزوێن دروستكرابن
05:16
Some of them are just randomly
assembled by software.
112
304521
2882
كه‌ به‌ هه‌ره‌مه‌كی له‌
.به‌رنامه‌كان كۆیانده‌كه‌نه‌وه‌
05:19
Some of them are quite wholesome-looking
young kids' entertainers.
113
307427
4253
هه‌ندێكیان سه‌یركردنێكی به‌تامیان
.هه‌یه‌ منداڵ چێژی لێده‌بینێ
05:23
And some of them are from people
114
311704
1552
و هه‌ندێك له‌ لایه‌ن خه‌ڵكێكه‌
05:25
who really clearly
shouldn't be around children at all.
115
313280
3007
.كه‌ به‌ڕاستی نایه‌وێ له‌لایی منداڵ بێ
05:28
(Laughter)
116
316311
1615
(پێكه‌نین)
05:30
And once again, this impossibility
of figuring out who's making this stuff --
117
318987
4640
جارێكی دیكه‌، كێ ئه‌و
ئه‌سته‌مییه‌ دروست ده‌كات
05:35
like, this is a bot?
118
323651
1156
ئه‌وه‌ ڕۆبۆته‌؟
05:36
Is this a person? Is this a troll?
119
324831
2647
یا كه‌سێكه‌؟ یا عه‌ره‌بانه‌یه‌؟
05:39
What does it mean
that we can't tell the difference
120
327502
2382
مانای چییه‌ كه‌ چیتر ناتوانین جیاوازی
05:41
between these things anymore?
121
329908
1583
لە نێوان ئەو شتانە بکەین؟
05:43
And again, doesn't that uncertainty
feel kind of familiar right now?
122
331515
4848
دوباره‌، دوو دڵ نیت له‌
ئێستادا هه‌ست به‌ئاشنابوون بكه‌ی؟
05:50
So the main way people get views
on their videos --
123
338145
2580
ڕێگای سه‌ره‌كی تا خه‌ڵك
ڤیدیۆكانیان سه‌یربكه‌ن
05:52
and remember, views mean money --
124
340749
1707
له‌بیرت بێبت، بینه‌ر واته‌ پاره‌
05:54
is that they stuff the titles
of these videos with these popular terms.
125
342480
4742
ئه‌وه‌یه‌ ناونیشانی ڤیدیۆكه‌و
.وشه‌ گرینگه‌كان ده‌خه‌نه‌ڕوو
05:59
So you take, like, "surprise eggs"
126
347246
1687
"وه‌ك، "هێلكه‌ی سه‌رسامی
06:00
and then you add
"Paw Patrol," "Easter egg,"
127
348957
2066
،"یان "پاو په‌تڕۆل "،" ئه‌سته‌ر ئێگ
06:03
or whatever these things are,
128
351047
1393
،یان هه‌ر شتێكی له‌وجۆره‌
06:04
all of these words from other
popular videos into your title,
129
352464
2893
له‌ ناونیشانه‌كه‌ی وشه‌ی
،ڤیدیۆ به‌ناوبانگه‌كان به‌كاربێنی
06:07
until you end up with this kind of
meaningless mash of language
130
355381
2968
هه‌تا له‌گه‌ڵ ئه‌و زمانه‌ تێكه‌ڵه‌
بێمانایه‌ كۆتای پێدێنی
06:10
that doesn't make sense to humans at all.
131
358373
2498
ئه‌وه‌ به‌هیچ شێوه‌یه‌ك
.بۆ مرۆڤ ناشێت
06:12
Because of course it's only really
tiny kids who are watching your video,
132
360895
3546
چونكه‌ به‌دڵنیایه‌وه‌ ته‌نها
،منداڵی بچوك سه‌یری ئه‌وانە ده‌كه‌ن
06:16
and what the hell do they know?
133
364465
1827
ئەوان چی دەزانن؟
06:18
Your real audience
for this stuff is software.
134
366316
3007
ئاماده‌بونی ڕاسته‌قینه‌
.بۆ ئه‌و شته‌ به‌رنامه‌یه‌كه‌
06:21
It's the algorithms.
135
369347
1156
.كه‌ ئالۆگریتمه‌كانه‌
06:22
It's the software that YouTube uses
136
370527
1855
به‌رنامه‌یه‌كه‌ یوتیوب به‌كاری ده‌هێنێت
06:24
to select which videos
are like other videos,
137
372406
2483
،تا ڤیدیۆ هاوشێوه‌كان هه‌ڵبژێرێت
06:26
to make them popular,
to make them recommended.
138
374913
2243
.تا ئه‌وان به‌ناوبانگ و په‌سند بكات
06:29
And that's why you end up with this
kind of completely meaningless mash,
139
377180
3461
و له‌به‌ر ئه‌وه‌یه‌ تۆ
،به‌بێمانایی كۆتای پێده‌هێنیت
06:32
both of title and of content.
140
380665
2071
.له‌ ناونیشان و ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ی
06:35
But the thing is, you have to remember,
141
383792
1894
،به‌ڵام، ئه‌وشته‌ی ده‌بێت له‌ بیرت بێت
06:37
there really are still people within
this algorithmically optimized system,
142
385710
4478
تا ئێستاش خه‌ڵك هه‌ن له‌
ناو ئالگۆڕیزمی گه‌شبینی
06:42
people who are kind
of increasingly forced to act out
143
390212
2790
زۆر میهره‌بانن
ناچاركران نواندن بكه‌ن
06:45
these increasingly bizarre
combinations of words,
144
393026
3066
له‌ تێكه‌ڵكردنی وشه‌
،به‌شێوه‌یه‌كی سه‌یر
06:48
like a desperate improvisation artist
responding to the combined screams
145
396116
5173
وه‌ك هونه‌رمه‌ندێكی بێ هیوا و
كاردانه‌وه‌ی بۆ تێكه‌ڵكردنی
06:53
of a million toddlers at once.
146
401313
2203
.ملیۆنێك منداڵ به‌یه‌ك جار
06:57
There are real people
trapped within these systems,
147
405168
2468
خه‌ڵكی باش له‌ناو
،سیسته‌مه‌كه‌ به‌ ته‌ڵه‌وه‌ بونه‌
06:59
and that's the other deeply strange thing
about this algorithmically driven culture,
148
407660
4055
ئه‌وە شتێكی تری سه‌یر و
،شاراوه‌یه‌ ده‌رباره‌ی ئالگۆڕیزم
07:03
because even if you're human,
149
411739
1381
،چونكه‌ ئه‌گه‌ر تۆ مرۆڤ بیت
07:05
you have to end up behaving like a machine
150
413144
2145
پێویسته‌ وه‌ك ئامێرێك ڕه‌فتار بكه‌یت
07:07
just to survive.
151
415313
1800
.ته‌نها بۆ خۆپاراستن
07:09
And also, on the other side of the screen,
152
417137
2100
هه‌روه‌ها، له‌سه‌ر لایه‌كی دیكه‌ی
،شاشه‌كه‌
07:11
there still are these little kids
watching this stuff,
153
419261
2947
ته‌نها منداڵی بچوكن سه‌یری
،ئه‌و شتانه‌ ده‌كه‌ن
07:14
stuck, their full attention grabbed
by these weird mechanisms.
154
422232
4206
ئه‌و میكانزمه‌ سه‌یرانه‌
.سه‌رنجیان ڕاده‌كێشن
07:18
And most of these kids are too small
to even use a website.
155
426768
2798
ئه‌و منداڵانه‌ زۆر بچوكن
.بۆ به‌كارهێنانی ئه‌و ماڵپه‌ڕانه‌
07:21
They're just kind of hammering
on the screen with their little hands.
156
429590
3276
.به‌و ده‌سته‌ بچوكه‌یان شاشه‌كه‌ ده‌كوتن
07:24
And so there's autoplay,
157
432890
1217
،ئەوتۆپلەی هەیە
07:26
where it just keeps playing these videos
over and over and over in a loop,
158
434131
3579
،یاریه‌كه‌ به‌رده‌وام ده‌كا زیاترو زیاتر
07:29
endlessly for hours and hours at a time.
159
437734
2059
به‌رده‌وام بۆ چه‌ند كاتژمێرێك له‌یه‌ك
.كات
07:31
And there's so much weirdness
in the system now
160
439817
2843
و ئێستا زۆر شتی نامۆ
له‌ سیسته‌مه‌كه‌ هه‌یه‌
07:34
that autoplay takes you
to some pretty strange places.
161
442684
3009
كه‌ ئەوتۆپلەی ده‌تبات بۆ
.زۆر شوێنی جوان و سه‌یر
07:37
This is how, within a dozen steps,
162
445717
2488
،به‌شێوه‌یه‌ك له‌ ناو ده‌رزه‌نێك هه‌نگاو
07:40
you can go from a cute video
of a counting train
163
448229
3158
ده‌توانی له‌ ناو ڤییدێۆیه‌كی
شه‌مه‌نده‌فه‌ری ژماردن بڕۆی
07:43
to masturbating Mickey Mouse.
164
451411
2442
.بۆ ده‌سپه‌ڕ لێدان له‌ میكی ماوس
07:46
Yeah. I'm sorry about that.
165
454529
2288
.به‌ڵێ، من دڵگرانم ده‌رباره‌ی ئه‌وه‌
07:48
This does get worse.
166
456841
1700
.ئه‌وه‌ خراپتری ده‌كات
07:50
This is what happens
167
458565
1282
كه‌ ڕوده‌دات
07:51
when all of these different keywords,
168
459871
3086
،كاتێك ئه‌و كیبۆڕده‌ جیاوازانه‌
07:54
all these different pieces of attention,
169
462981
2461
،هه‌موو ئه‌و پارچه‌ جیاوازانه‌ی سه‌رنج
07:57
this desperate generation of content,
170
465466
2807
،ئه‌و نه‌وه‌ بێ هیوایانه‌ له‌ ناوه‌ڕۆك
08:00
all comes together into a single place.
171
468297
2582
هه‌موو به‌یه‌كه‌ه‌وه‌ له‌یه‌ك شوێن
.كۆبونه‌ته‌وه‌
08:03
This is where all those deeply weird
keywords come home to roost.
172
471871
4472
ئەو کیبۆردانە لە ماڵەکانماندا
.ڕەگیان داکوتاوە
08:08
You cross-breed the finger family video
173
476367
2391
به‌ ڤیدیۆی په‌نجه‌ی خێزانی تێده‌په‌ڕی
08:10
with some live-action superhero stuff,
174
478782
2088
،له‌گه‌ڵ هه‌ندێ پاڵه‌وانی نایاب ده‌ژی
08:12
you add in some weird,
trollish in-jokes or something,
175
480894
3256
هه‌ندێك شتی سه‌یر زیاد ده‌كه‌یت
،وه‌ك نوكته‌ یان شتی تر
08:16
and suddenly, you come
to a very weird place indeed.
176
484174
3366
.له‌ناكاو ده‌چیت بۆ شوێنێكی سه‌یر
08:19
The stuff that tends to upset parents
177
487564
2113
ئه‌و شته‌ی دایك و باوك پێی نیگه‌ران
ده‌بن
08:21
is the stuff that has kind of violent
or sexual content, right?
178
489701
3331
ئه‌و شته‌ یا جۆرێكی
توند و تیژیه‌ یاخود جنسیه‌، وایه‌؟
08:25
Children's cartoons getting assaulted,
179
493056
2822
منداڵه‌ كارتۆنیه‌كان ده‌بن
.بە شتی نەشیاو
08:27
getting killed,
180
495902
2018
،به‌ كوشتن
08:29
weird pranks that actually
genuinely terrify children.
181
497944
3343
گاڵته‌ی سه‌یر كه‌ له‌ ڕاستیدا
.به‌ گشتی منداڵ ده‌تۆقێنن
08:33
What you have is software pulling in
all of these different influences
182
501311
3675
هه‌موو ئه‌و كاریگه‌رییه‌ جیاوازانه
08:37
to automatically generate
kids' worst nightmares.
183
505010
2961
ئۆتۆماتیكیه‌ن دروستده‌بێت
.له‌سه‌ر خه‌وی ناخۆشی منداڵ
08:39
And this stuff really, really
does affect small children.
184
507995
2701
ئه‌وه‌ به‌ڕاستی كاریگه‌ری زۆر
.هه‌یه‌ له‌سه‌ر منداڵی بچوك
08:42
Parents report their children
being traumatized,
185
510720
2866
باوان ڕاپۆرت له‌سه‌ر كۆسپی ده‌رونی
،منداڵ ده‌ده‌ن
08:45
becoming afraid of the dark,
186
513610
1392
،وه‌ك بوونی ترس له‌ تاریكی
08:47
becoming afraid of their favorite
cartoon characters.
187
515026
3050
یا ترس له‌كارێكته‌ره‌كانی
.ئه‌و كارتۆنه‌ی حه‌زیان لێیه‌
08:50
If you take one thing away from this,
it's that if you have small children,
188
518524
3611
ئه‌گه‌ر منداڵی بچوكت هه‌یه‌
،ده‌ته‌وێت له‌ یه‌ك شت لایان بده‌یت
08:54
keep them the hell away from YouTube.
189
522159
1996
.له‌ یوتیوب دوریان بخه‌وه‌
08:56
(Applause)
190
524743
3949
(چەپڵە)
09:02
But the other thing, the thing
that really gets to me about this,
191
530504
3096
،به‌ڵام شتێكی دی، ده‌رباره‌ی ئه‌وه‌
09:05
is that I'm not sure we even really
understand how we got to this point.
192
533624
4629
من دڵنیانیم كه‌ ئێمه‌ به‌ڕاستی
.چۆن ده‌گه‌ین به‌وخاڵه‌
09:10
We've taken all of this influence,
all of these things,
193
538951
2931
،ئێمه‌ هه‌موو ئه‌و شت
،و ده‌سه‌ڵاته‌مان به‌ده‌ست هێنا
09:13
and munged them together in a way
that no one really intended.
194
541906
2953
به‌شێوه‌یه‌ك
.هیچ كه‌س به‌و شێوه‌ نه‌یتوانیوه‌
09:16
And yet, this is also the way
that we're building the entire world.
195
544883
3156
تاوه‌كو ئێستاش، ئه‌و ڕێگەیه‌یه‌ كه‌
.جیهانی له‌سه‌ر بنیات ده‌نێین
09:20
We're taking all of this data,
196
548063
1773
،ئێمه‌ هه‌مو ئه‌و داتایانه‌ ده‌به‌ین
09:21
a lot of it bad data,
197
549860
1447
،به‌شێكی زۆریان خراپن
09:23
a lot of historical data
full of prejudice,
198
551331
3029
به‌شێكی زۆری داتای مێژوین
،كه‌ پڕیه‌تی له‌ لایه‌ن گری كویرانه‌
09:26
full of all of our worst
impulses of history,
199
554384
2837
،و پریه‌تی له‌ مه‌یلی خراپی ئێمه‌ بۆ مێژوو
09:29
and we're building that
into huge data sets
200
557245
2049
و ئه‌وانمان كردوه‌
به‌ داتای گه‌وره‌و زۆر
09:31
and then we're automating it.
201
559318
1423
.دواتر ده‌یكه‌ینه‌ ئۆتۆماتیكی
09:32
And we're munging it together
into things like credit reports,
202
560765
3502
و هه‌مویانمان به‌ده‌ست هێناوه‌
،شتێكمان لێدروستكردوه‌ وه‌ك ڕاپۆرتی كارد
09:36
into insurance premiums,
203
564291
1634
،یان بیمه‌ی دڵنیای
09:37
into things like predictive
policing systems,
204
565949
2693
،یان وه‌ك سیسته‌می پێشبینی كراوی پۆلیسی
09:40
into sentencing guidelines.
205
568666
1762
.یان بڕیاردان له‌سه‌ر یاسا گشتیه‌كان
09:42
This is the way we're actually
constructing the world today
206
570452
2821
ئه‌مه‌ ئه‌و ڕێگەیه‌یه‌ ئه‌وڕۆ
دونیای له‌سه‌ر دروست ده‌كه‌ین
09:45
out of this data.
207
573297
1151
.له‌و داتایانه‌
09:46
And I don't know what's worse,
208
574472
1698
،و نازانم چ خراپه‌یه‌كی هه‌یه‌
09:48
that we built a system
that seems to be entirely optimized
209
576194
3228
كه‌ ئێمه‌ سیسته‌مێكی وامان دروستكردوه‌
کە تەواو لە گونجاو دەچێت
09:51
for the absolute worst aspects
of human behavior,
210
579446
2808
،بۆ خراپترین لایه‌نی ئه‌خلاقی مرۆڤ
09:54
or that we seem
to have done it by accident,
211
582278
2425
یان ئێمه‌ ئه‌وه‌مان به‌ هەڵکەوت
،دروست كردوه‌
09:56
without even realizing
that we were doing it,
212
584727
2207
به‌بێ ئه‌وه‌ی بزانین
،ئه‌وه‌مان دروست كردوه‌
09:58
because we didn't really understand
the systems that we were building,
213
586958
3382
له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئێمه‌ له‌و سیسته‌مه‌
،تێناگه‌ین كه‌ دروستمان كردوه
10:02
and we didn't really understand
how to do anything differently with it.
214
590364
3683
و له‌وه‌ش تێنه‌گه‌یشتوین چۆن هه‌رشتی
.بكه‌ین به‌شێوه‌یه‌كی جیاواز له‌وه‌
10:06
There's a couple of things I think
that really seem to be driving this
215
594769
3365
لێره‌دا دوشت هه‌یه‌ كه‌ من
پێم وایه‌ ڕۆڵیان هه‌بووه‌
10:10
most fully on YouTube,
216
598158
1189
،به‌تایبه‌تی له‌ یوتیوب
10:11
and the first of those is advertising,
217
599371
1827
،یه‌كه‌میان ڕیكلامه‌
10:13
which is the monetization of attention
218
601222
2837
كه‌ به‌ مه‌به‌ستی پاره‌ په‌یداكردنه‌
10:16
without any real other variables at work,
219
604083
3136
،به‌بێ هیچ جیاوازیه‌كی تر له‌ كار
10:19
any care for the people who are
actually developing this content,
220
607243
3885
هیچ گرنگیدانێك به‌و خه‌ڵكه‌ی
،كه‌ له‌ ڕاستیدا ئه‌و كاره‌ پیشده‌خه‌ن
10:23
the centralization of the power,
the separation of those things.
221
611152
3636
،كۆكردنه‌وه‌ و ده‌سه‌ڵات
.و جیاكردنه‌وه‌ی ئه‌و شتانه‌
10:26
And I think however you feel
about the use of advertising
222
614812
3144
من پێم وایه‌ هه‌ستده‌كه‌ی
له‌چۆنیه‌تی به‌كارهێنانی ڕیكلامدا
10:29
to kind of support stuff,
223
617980
1238
،له‌ پشتگیری ئه‌و ستافه‌دا
10:31
the sight of grown men in diapers
rolling around in the sand
224
619242
3067
دیمه‌نی بینینی پیاوێكی
به‌ده‌رپێی منداڵان له‌ناو خۆڵ بێوبچێت
10:34
in the hope that an algorithm
that they don't really understand
225
622333
2983
به‌هیوای ئه‌وه‌ی ئه‌لگۆریزم
كه‌ ته‌واو لێی تێناگه‌ن
10:37
will give them money for it
226
625340
1315
پاره‌یان پێ بدات بۆ ئه‌وه‌
10:38
suggests that this
probably isn't the thing
227
626679
2037
پیشنیار ده‌كات ئه‌وه‌ ئه‌و شته‌ نییه‌
10:40
that we should be basing
our society and culture upon,
228
628740
2563
بتوانین كۆمه‌وڵگە وكلتوره‌كه‌مانی
،له‌سه‌ر بنیاتبنێین
10:43
and the way in which
we should be funding it.
229
631327
2160
بەو ڕێگه‌یه‌ی بتوانین
.پشتگیری دارای بكه‌ین
10:45
And the other thing that's kind of
the major driver of this is automation,
230
633511
3519
و خاڵی دوه‌م كه‌ ڕۆڵی هه‌یه‌
،له‌و به‌ ئۆتۆماتیك كردنه‌
10:49
which is the deployment
of all of this technology
231
637054
2329
كه‌ بڵاوكردنه‌وه‌ی ئه‌و
هه‌مو ته‌كنه‌لۆجیایه‌یه‌
10:51
as soon as it arrives,
without any kind of oversight,
232
639407
2521
،به‌خێراترین شێوه‌ ده‌رده‌كه‌ون
،به‌بێ هیچ چاودێریه‌ك
10:53
and then once it's out there,
233
641952
1412
،و له‌ده‌ره‌وه‌ی ئه‌وێ
10:55
kind of throwing up our hands and going,
"Hey, it's not us, it's the technology."
234
643388
3843
شێوازی به‌رزكردنه‌وه‌ی ده‌ستمان
".ڕۆیشتنمان، "ئێمه‌ نین ته‌كنه‌لۆجیایه‌
10:59
Like, "We're not involved in it."
235
647255
1642
".وه‌ك "ئێمه‌ تێوه‌ نه‌گلاوین
11:00
That's not really good enough,
236
648921
1767
،ئه‌وه‌ زۆر باش نییه‌ یان به‌س نییه‌
11:02
because this stuff isn't
just algorithmically governed,
237
650712
2710
چونكه‌ ئه‌و ستافه‌ به‌شێوه‌یه‌كی
،ڕێكخراو به‌ڕیوه‌ نابرێت
11:05
it's also algorithmically policed.
238
653446
2498
.له‌ڕوی ڕێكخراوه‌وه‌ چاودێری ده‌كرێت
11:07
When YouTube first started
to pay attention to this,
239
655968
2848
كاتێك یوتیوب ده‌ست ده‌كات
،به‌وه‌ی گرنگی پێبده‌یت
11:10
the first thing they said
they'd do about it
240
658840
2087
یه‌كه‌م شت ده‌یڵێن
شتێكی له‌باره‌وه‌ ده‌كه‌ن
11:12
was that they'd deploy
better machine learning algorithms
241
660951
2695
ده‌یانه‌وێ ئامێری باشترفیربونی
ئه‌لگۆریزم بڵاوبكه‌نه‌وه‌
11:15
to moderate the content.
242
663670
1329
.بۆ نوێگه‌ری ناوه‌رۆكه‌كه‌
11:17
Well, machine learning,
as any expert in it will tell you,
243
665023
3485
باش، ئامێری فێربون، وه‌ك
،هه‌رئه‌زمونێك به‌تۆ ده‌ڵێت
11:20
is basically what we've started to call
244
668532
1896
بەو ناوە دەستمان پێکرد
11:22
software that we don't really
understand how it works.
245
670452
2588
سۆفتوێر كه‌ له‌سه‌ره‌تاوه‌
.نازانین چۆن كارده‌كات
11:25
And I think we have
enough of that already.
246
673064
3983
.پێموایه‌ ئێستا به‌شی پێویستمان هه‌یه‌
11:29
We shouldn't be leaving
this stuff up to AI to decide
247
677071
3166
پێویست ناكات ئه‌م ستافه‌ جێبێڵین
بۆ ئه‌ی ئای تا بڕیار بدات
11:32
what's appropriate or not,
248
680261
1251
،كه‌ چی گونجاوه‌ یان نا
11:33
because we know what happens.
249
681536
1436
.چونكه‌ ده‌زانین چی ده‌بیت
11:34
It'll start censoring other things.
250
682996
1688
.ده‌ست ده‌كات به‌ سه‌رژمێری شته‌كان
11:36
It'll start censoring queer content.
251
684708
1783
.سه‌رژمێری ناوه‌ڕۆكی سه‌یرو نائاسای
11:38
It'll start censoring
legitimate public speech.
252
686515
2237
.و سه‌رژمێری قسه‌ی دروستی گشتی
11:40
What's allowed in these discourses,
253
688776
1925
،ئه‌وه‌ی له‌و گفتوگۆیانه‌ ڕێگه‌ پێدراوه‌
11:42
it shouldn't be something
that's left up to unaccountable systems.
254
690725
3097
نابێت شتێك بێت كه‌ به‌رز بكرێته‌وه‌
.بۆ سیسته‌مێكی نه‌ژمێردراو
11:45
It's part of a discussion
all of us should be having.
255
693846
2947
ئه‌مه‌ به‌شێكه‌ له‌ گفتوگۆیه‌ك
.كه‌ پێویسته‌ هه‌مانبیت
11:48
But I'd leave a reminder
256
696817
1308
بیرهێنه‌ره‌وه‌یه‌ك جێدێڵم
11:50
that the alternative isn't
very pleasant, either.
257
698149
2753
جێگرەوەیەکی
.زۆر بەهێز نییە
11:52
YouTube also announced recently
258
700926
1535
یوتیوب ئاشكرای كردوه‌
11:54
that they're going to release
a version of their kids' app
259
702485
2767
به‌ نیازن ڤێرژنێك بڵاو بكه‌نه‌وه‌
تایبەت بە منداڵان
11:57
that would be entirely
moderated by humans.
260
705276
2407
كه‌ ڕۆڵی نێوانگیری ببینێت
.له‌لایه‌ن مرۆڤه‌وه‌
12:00
Facebook -- Zuckerberg said
much the same thing at Congress,
261
708134
3618
فه‌یسبوك--زوكبێرگ له‌كۆبونه‌وه‌دا
،زۆرشتی هاوشێوه‌ی وت
12:03
when pressed about how they
were going to moderate their stuff.
262
711776
2987
كاتێك باسی چونیه‌تی ڕۆڵی
.نیوه‌نگیری ستافه‌كه‌یانی كرد
12:06
He said they'd have humans doing it.
263
714787
1747
گوتی كه‌سانێك هه‌ن ئه‌وانه‌
.ده‌كه‌ن
12:08
And what that really means is,
264
716558
1459
،مه‌به‌ستی ئه‌وه‌ بوو
12:10
instead of having toddlers being
the first person to see this stuff,
265
718041
3223
پێش ئه‌وه‌ی منداڵه‌كان یه‌كه‌م
،كه‌س بن ئه‌و ستافه‌ ببینن
12:13
you're going to have underpaid,
precarious contract workers
266
721288
2788
،ده‌بێ كرێیه‌كی كه‌مت دابێ
وه‌ك عه‌قدێكی ئیشكردن
12:16
without proper mental health support
267
724100
1726
به‌بێ یارمه‌تی ته‌ندروست باشی عه‌قڵی
12:17
being damaged by it as well.
268
725850
1376
.خراپ ده‌بێت
12:19
(Laughter)
269
727250
1096
(پێكه‌نین)
12:20
And I think we can all do
quite a lot better than that.
270
728370
2601
من پێم وایه‌ ده‌توانین زۆر له‌وه‌
.باشتر بكه‌ین
12:22
(Applause)
271
730995
2499
(چەپڵە)
12:26
The thought, I think, that brings those
two things together, really, for me,
272
734068
4613
،ئه‌و بیرۆكه‌، پێموایه‌ دوو شت
،بۆمن پێكه‌وه‌ ده‌نیت
12:30
is agency.
273
738705
1420
بریکار
12:32
It's like, how much do we really
understand -- by agency, I mean:
274
740149
3157
چه‌ند له‌ ئێمه‌ له‌ بریکار
:تێده‌گه‌ین، مه‌به‌ستم
12:35
how we know how to act
in our own best interests.
275
743330
4390
ئێمه‌ چۆن ده‌زانین چۆن كارده‌كه‌ین
.به‌پێی ئه‌و توانایه‌ی هه‌مانه‌
12:39
Which -- it's almost impossible to do
276
747744
1787
كه‌--ئه‌وه‌ی ئه‌سته‌مه‌ كردنی
12:41
in these systems that we don't
really fully understand.
277
749555
3485
له‌م سیسته‌مه‌ كه‌ ئێمه‌ به‌ته‌واوی
.لێی تێناگه‌ین
12:45
Inequality of power
always leads to violence.
278
753064
3071
و نه‌بونی یا كه‌می هێز سه‌رده‌كێشێت
.بۆ توندو تیژی
12:48
And we can see inside these systems
279
756159
1685
و ئێمه‌ ده‌زانین له‌م سیسته‌مانەدا
12:49
that inequality of understanding
does the same thing.
280
757868
2611
كه‌می یا نه‌بونی تێگه‌شتن
.هه‌مان شت ده‌كات
12:52
If there's one thing that we can do
to start to improve these systems,
281
760503
3779
ئه‌گه‌ریه‌ك شت هه‌بێت كه‌
،بۆ به‌ره‌و پێشبردنی ئه‌و سیسته‌مه‌ بیكه‌م
12:56
it's to make them more legible
to the people who use them,
282
764306
2718
كه‌ وای لێبكه‌م زیاتر ڕونبێت
،بۆ ئه‌وانه‌ی به‌كاری دێنن
12:59
so that all of us have
a common understanding
283
767048
2196
له‌به‌رئه‌وه‌ی تێگه‌شتنی
هاوبه‌شمان هه‌یه‌
13:01
of what's actually going on here.
284
769268
1851
.كه‌ لێره‌ چی ده‌گوزه‌رێت
13:03
The thing, though, I think
most about these systems
285
771970
2968
شتێك، پێموایه‌ زۆرترین شت
ده‌رباره‌ی ئه‌م سیسته‌مه‌
13:06
is that this isn't, as I hope
I've explained, really about YouTube.
286
774962
3857
كه‌ به‌ هیوام توانیبێتم به‌ته‌واوه‌تی
،ده‌رباره‌ی یوتیوب ڕوونم كردبێته‌وه‌
13:10
It's about everything.
287
778843
1312
.و هه‌موو شتێكه‌
13:12
These issues of accountability and agency,
288
780179
2444
،ئه‌و بابه‌ته‌ به‌رپرسیاریه‌تی و بریكاریه‌
13:14
of opacity and complexity,
289
782647
2225
،هی ناڕونی و ئاڵۆزی
13:16
of the violence and exploitation
that inherently results
290
784896
3177
توندوتیژی وبه‌ركارهێنان
كه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت
13:20
from the concentration
of power in a few hands --
291
788097
2794
له‌كۆكردنه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵات
له‌هه‌ندێك ده‌ستی كه‌مدا
13:22
these are much, much larger issues.
292
790915
2579
.ئه‌وانه‌ ،كێشه‌ی زۆر زۆر گه‌وره‌ن
13:26
And they're issues not just of YouTube
and not just of technology in general,
293
794395
3687
به‌ته‌نها بۆ یوتیوب كێشه‌ نین
،و نه‌ بۆ ته‌كنه‌لۆجیا به‌گشتی
13:30
and they're not even new.
294
798106
1265
.كێشه‌یه‌كی نوێ نییه‌
13:31
They've been with us for ages.
295
799395
1461
.ماوه‌یه‌كی زۆره‌ له‌گه‌ڵمانن
13:32
But we finally built this system,
this global system, the internet,
296
800880
4390
له‌كۆتایدا ئه‌و سیسته‌مه‌ جیهانیه‌مان
،دروست كرد، ئینته‌رنێت
13:37
that's actually showing them to us
in this extraordinary way,
297
805294
3019
كه‌ به‌ڕیگه‌یه‌كی له‌ ڕاده‌ به‌ده‌ر
،پیشانی ئێمه‌ی ده‌ده‌ن
13:40
making them undeniable.
298
808337
1547
.كه‌ حاشا هه‌ڵنه‌گر بن
13:41
Technology has this extraordinary capacity
299
809908
2820
ته‌كنه‌لوجیا ئه‌و توانا زۆره‌ی هه‌یه‌
13:44
to both instantiate and continue
300
812752
3973
بۆ هه‌ردوو نوێنه‌رایه‌تی و به‌رده‌وامی
13:48
all of our most extraordinary,
often hidden desires and biases
301
816749
4248
،ئێمه‌ به‌ ڕاده‌یه‌كی زۆر
حه‌زه‌ شاراوه‌ ولایه‌نگیریمان به‌ كۆد
13:53
and encoding them into the world,
302
821021
1866
،ده‌خاته‌ پێش چاوی دونیا
13:54
but it also writes them down
so that we can see them,
303
822911
3474
به‌ڵام له‌ هه‌مانكاتیش ده‌یاننوسێته‌وه‌
،بۆیه‌ به‌ ئاسانی ده‌یبینین
13:58
so that we can't pretend
they don't exist anymore.
304
826409
3330
كه‌ ناتوانین پیشانیان بده‌ین
،چونكه‌ له‌ هیچ كوێ بونیان نییه‌
14:01
We need to stop thinking about technology
as a solution to all of our problems,
305
829763
4319
بیرنه‌كه‌ینه‌وه‌ له‌ ته‌كنه‌لۆجیا هه‌موو
،كێشه‌كانمان چاره‌سه‌ر ده‌كات
14:06
but think of it as a guide
to what those problems actually are,
306
834106
3757
به‌ڵام وه‌ك نیشانه‌یه‌ك بۆدیاریكردنی
،جۆری كێشه‌كه‌ بیریلێبكه‌وه‌
14:09
so we can start thinking
about them properly
307
837887
2144
ده‌توانین به‌ دروستی بیریان لێبكه‌ینه‌وه‌
14:12
and start to address them.
308
840055
1766
.و ده‌ست به‌ ناسینیان بكه‌ین
14:13
Thank you very much.
309
841845
1335
.زۆر سوپاستان ده‌كه‌م
14:15
(Applause)
310
843204
5192
(چه‌پڵه‌ لێده‌ده‌ن)
14:21
Thank you.
311
849733
1188
.سوپاستانده‌كه‌م
14:22
(Applause)
312
850945
2869
(چەپڵە)
14:28
Helen Walters: James, thank you
for coming and giving us that talk.
313
856839
3178
هیلان واڵته‌رز: جیمس، سوپاس بۆ
.پێدانی ئه‌و قسانەت
14:32
So it's interesting:
314
860041
1189
:كه‌وایه‌ سه‌رنج ڕاكێشه‌
14:33
when you think about the films where
the robotic overlords take over,
315
861254
3495
كاتێك كه‌ سه‌یری فیلمێك ده‌كه‌یت
،ڕۆبۆتێكی گه‌وره‌ شتێك به‌ده‌ست ده‌هێنێت
14:36
it's all a bit more glamorous
than what you're describing.
316
864773
3279
ئه‌وه‌ تۆزێك خۆشیه‌ به‌
.به‌راورد به‌وه‌ی باستكرد
14:40
But I wonder -- in those films,
you have the resistance mounting.
317
868076
3749
به‌ڵام من له‌و فیلمانه‌ ترسم
.له‌وه‌یه‌ ڕێگریت هه‌بێت
14:43
Is there a resistance mounting
towards this stuff?
318
871849
3216
ئایا هیچ ڕێگریه‌ك هه‌یه‌
له‌به‌رده‌م ئه‌و ستافه‌؟
14:47
Do you see any positive signs,
green shoots of resistance?
319
875089
3796
ئایا هیچ ئاماژه‌یه‌كی پۆزەتیڤ به‌ره‌و
پێش چون ده‌بینیت، له‌و ڕێگریه‌؟
14:52
James Bridle: I don't know
about direct resistance,
320
880507
2416
جه‌یمس: من هیچ
،ده‌رباره‌ی ڕێگری ڕاسته‌وخۆ نازانم
14:54
because I think this stuff
is super long-term.
321
882947
2264
چونكه‌ ستافه‌كه‌ نایابن
.و هه‌رواش ده‌مێننه‌وه‌
14:57
I think it's baked into culture
in really deep ways.
322
885235
2510
هه‌ستده‌كه‌م به‌باشی و قوڵی
.تێكه‌ڵی كه‌لتوربوونه‌
14:59
A friend of mine,
Eleanor Saitta, always says
323
887769
2132
،هاوڕێیه‌كم، ئیلینه‌ سایتا
هه‌میشه‌ ده‌ڵێت
15:01
that any technological problems
of sufficient scale and scope
324
889935
3609
هه‌ر كێشه‌یه‌كی ته‌كنه‌لۆجیا له‌
بوارێكی پێویستدا
15:05
are political problems first of all.
325
893568
2267
.پێش هه‌ر شتێك كێشه‌یه‌كی سیاسیه‌
15:07
So all of these things we're working
to address within this
326
895859
2785
هه‌موو ئه‌و شتانه‌ی
ئیشی له‌سه‌ر ده‌كه‌ین تا بیانناسێنین
15:10
are not going to be addressed
just by building the technology better,
327
898668
3274
ناتوانرێ ته‌نها به‌
،بونیادنانی ته‌كنه‌لجیا باشتر بناسرێن
15:13
but actually by changing the society
that's producing these technologies.
328
901966
3464
بەڵکو بە گۆڕینی ئەو کۆمەڵگەیەی
.کە تەکنەلۆژیا بەرهەمدێنێت
15:17
So no, right now, I think we've got
a hell of a long way to go.
329
905454
3027
پێم وایه‌ ڕێگه‌یه‌كی زۆر قورس
.و دوور له‌ ڕێمان دایه‌
15:20
But as I said, I think by unpacking them,
330
908505
1986
وه‌ك وتم، به‌هۆی قسه‌كردن
،له‌سه‌ریان
15:22
by explaining them, by talking
about them super honestly,
331
910515
2697
وزیاتر ڕونكردنه‌وه‌یان
،به‌شێوه‌یه‌كی ڕاستگۆییانه‌
15:25
we can actually start
to at least begin that process.
332
913236
2505
ده‌توانین ده‌ست بكه‌ین
.به‌ دروستكردنی ئه‌و پڕۆسه‌
15:27
HW: And so when you talk about
legibility and digital literacy,
333
915765
3562
و كاتێك تۆ ده‌دوێیت له‌سه‌ر
،ڕوونی خوێنده‌واری
15:31
I find it difficult to imagine
334
919351
1591
قورسه‌ بیهێنمه‌ پێش چاوی خۆم
15:32
that we need to place the burden
of digital literacy on users themselves.
335
920966
3680
ئه‌و خوێنده‌واریه‌ ژماره‌یه‌ك ئه‌ركی
.بخه‌ینه‌ ئه‌ستۆی به‌كارهێنه‌ران خۆیان
15:36
But whose responsibility
is education in this new world?
336
924670
4562
به‌ڵام به‌رپرسیاریه‌تیه‌كه‌ی
ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆی په‌روه‌رده‌؟
15:41
JB: Again, I think this responsibility
is kind of up to all of us,
337
929256
3612
جیمس: پێموایه‌ ئه‌م به‌رپرسیاریه‌ته‌
،په‌یوه‌سته‌ به‌ هه‌مومانه‌وه‌
15:44
that everything we do,
everything we build, everything we make,
338
932892
2984
،له‌ هه‌موو شتێك كه‌ ده‌یكه‌ین
،و دروستی ده‌كه‌ین
15:47
needs to be made
in a consensual discussion
339
935900
3692
ده‌بێت دروستبكرێت به‌ شێوه‌ی داتاو
گفتوگۆی له‌باره‌وه‌ بكرێت
15:51
with everyone who's avoiding it;
340
939616
1940
;له‌گه‌ڵ هه‌ر كه‌سێك خۆشی دوور بگرێت
15:53
that we're not building systems
intended to trick and surprise people
341
941580
4341
كه‌ پڕۆگرامێك دروست ناكه‌ین خه‌ڵك
فریو بدات یا توشی سه‌رسوڕمانیان بكات
15:57
into doing the right thing,
342
945945
2300
،به‌ شێوه‌یه‌ك تا دروستترین شت بكه‌ن
16:00
but that they're actually involved
in every step in educating them,
343
948269
3236
به‌ڵام له‌ ڕاستیدا تێوه‌گلاون له‌هه‌ر
،هه‌نگاوێكی په‌روه‌رده‌ كردنیان
16:03
because each of these systems
is educational.
344
951529
2278
چونكه‌ هه‌ریه‌ك له‌و پڕۆگرامانه‌
.په‌روه‌رده‌ین
16:05
That's what I'm hopeful about,
about even this really grim stuff,
345
953831
3102
ئه‌وه‌ش تاكه‌ هۆیه‌ ده‌رباره‌ی ئه‌و
،بابه‌ت و گروپه دڵخۆشی كردوم
16:08
that if you can take it
and look at it properly,
346
956957
2262
،ئه‌گه‌ر بتوانی به‌جوانی لێی بڕوانیت
16:11
it's actually in itself
a piece of education
347
959243
2089
له‌ناو خۆیدا هه‌ندێك په‌روه‌رده‌ی
هه‌ڵگرتوه‌
16:13
that allows you to start seeing
how complex systems come together and work
348
961356
3762
كه‌ ڕێگه‌ت ده‌دات ببینیت پڕۆگرامه‌كان
چه‌ند ئاڵۆزن و پێكه‌وه‌ كارده‌كه‌ن
16:17
and maybe be able to apply
that knowledge elsewhere in the world.
349
965142
3501
له‌وانه‌یه‌ هه‌ر زانیاریه‌كت ده‌ست
.بكه‌وێ له‌ هه‌ر كوێیه‌كی جیهان بێت
16:20
HW: James, it's such
an important discussion,
350
968667
2115
،پێشكه‌شكار: جه‌یمس
،گفتوگۆیه‌كی گرینگبوو
16:22
and I know many people here
are really open and prepared to have it,
351
970806
3227
و ده‌زانم خه‌ڵكێكی زۆر لێره‌ن مێشكیان
،كراوه‌یه‌ و وه‌ری ده‌گرن
،سوپاس ئه‌و به‌یانیه‌ له‌گه‌ڵمان بوویت
16:26
so thanks for starting off our morning.
352
974057
1859
.جه‌یمس: سوپاس
16:27
JB: Thanks very much. Cheers.
353
975940
1400
16:29
(Applause)
354
977364
1651
(چەپڵە)
Translated by Koya University
Reviewed by Halo Fariq

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
James Bridle - Artist, writer
Working across technologies and disciplines, James Bridle examines technology, knowledge and the end of the future.

Why you should listen

James Bridle is an artist and writer working across technologies and disciplines. His artworks and installations have been exhibited in Europe, North and South America, Asia and Australia, and have been viewed by hundreds of thousands of visitors online. He has been commissioned by organizations including the Victoria & Albert Museum, the Barbican, Artangel, the Oslo Architecture Triennale and the Istanbul Design Biennial, and he has been honored by Ars Electronica, the Japan Media Arts Festival and the Design Museum, London. His writing on literature, culture and networks has appeared in magazines and newspapers including Frieze, Wired, Domus, Cabinet, The Atlantic, the New Statesman and many others, and he has written a regular column for The Observer.

New Dark Age, Bridle's book about technology, knowledge and the end of the future is forthcoming from Verso (UK & US) in 2018. He lectures regularly on radio, at conferences, universities and other events including SXSW, Lift, the Global Art Forum and Re:Publica. He has been a resident at Lighthouse, Brighton, the White Building, London and Eyebeam, New York, and an adjunct professor on the interactive telecommunications program at New York University.

More profile about the speaker
James Bridle | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee