ABOUT THE SPEAKER

Wendy De La Rosa - Behavioral scientist
Wendy De La Rosa is a co-founder of Common Cents Lab, where she focuses on using behavioral science to help people make better financial decisions.

Why you should listen

Wendy De La Rosa's work has been published in Scientific American, PBS Newshour, Forbes and Tech Crunch. In addition, she was recently named a Forbes "30 Under 30" honoree and a Daisy and Paul Soros scholar. De La Rosa is also a PhD at Stanford's Graduate School of Business focusing on consumer behavior.

Prior to starting Common Cents Lab, De La Rosa helped start Google's first behavioral economics unit, optimizing product strategy and design, customer retention and engagement, and revenue across 30+ teams. She was also a researcher at The Wharton School at the University of Pennsylvania, where she collaborated with Dr. Adam Grant on research and application projects related to organizational behavior, employee motivation and burn-out. She was also a private equity investor at Goldman Sachs.

De La Rosa holds a bachelor's in economics with a concentration in management and finance from Wharton. She graduated summa cum laude and Phi Beta Kappa. In her spare time, De La Rosa leads a monthly behavioral economic reading and discussion series.

More profile about the speaker
Wendy De La Rosa | Speaker | TED.com

The Way We Work

Wendy De La Rosa: 3 psychological tricks to help you save money

Wendy De La Rosa: ငွေချွေတာဖို့ ကူညီပေးမယ့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှည့်ကွက် ၃ ခု

Filmed: 2019-01-07

Readability: 3.4

1,969,849 views

ကျုပ်တို့ အားလုံးဟာ ငွေကို ပိုပိုချွေတာလိုကြပါတယ် -- ဒါပေမဲ့ ခြုံငုံလေ့လာကြည့်ရသလောက် လူတွေဟာ အဲဒီလို လုပ်ကိုင်ရမှာ သိပ်မအောင်မြင်ကြပါ။ လူတွေရဲ့ အပြုအမူကို လေ့လာတဲ့ သိပ္ပံပညာရှင် Wendy De La Rosa ဟာ လူတိုင်းလူတိုင်းက မိမိရဲ့ ဘဏ္ဍာရေး အခြေအနေ ပိုကောင်းမွန်လာစေဖို့ နေ့စဉ်နဲ့အမျှ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချမှတ်ကြပုံကို လေ့လာဆန်းစစ်သူပါ။ သူမ ရှာတွေ့ခဲ့တဲ့ အချက်တွေဟာ သင်တို့ကို ပိုပြီး ချွေတာလာစေကာ ငွေဖြုန်းမှု နည်းလာစေအောင် သိပ်မခဲယဉ်းဘဲ ကူညီပေးနိုင်ပါလိမ့်မယ်။

Wendy De La Rosa - Behavioral scientist
Wendy De La Rosa is a co-founder of Common Cents Lab, where she focuses on using behavioral science to help people make better financial decisions. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:00

We all know that saving is important

0

365

1759

ငွေကို ချွေတာရေးမှာ အရေးကြီးပြီး

00:02

and is something that we should be doing.

1

2148

1994

ကျုပ်တို့ အားလုံး လုပ်သင့်တဲ့ အရာတစ်ခုပါ။

00:04

And yet, overall, we're doing
less and less of it.

2

4166

2357

ဒါပေမဲ့၊ ကျုပ်တို့ဟာ ချွေတာတာ
နည်းနည်းလာနေပါတယ်။

00:06

[The Way We Work]

3

6547

2602

[ကျုပ်တို့ လုပ်ကိုင်ကြပုံ]

ချွေတာသင့်တာကို ကျုပ်တို့ သိပါတယ်။

00:10

We know what we need to do.

4

10822

1587

မေးခွန်းက ကျုပ်တို့ အဲဒါကို
ဘယ်လို လုပ်ကြရမလဲ။

00:12

The question is: How do we do it?

5

12433

2135

00:14

And that's what I'm here to teach you.

6

14592

1826

အဲဒါကို သင်ပြပေးဖို့ ကျွန်မ
အခု ဒီမှာ ရပ်နေတာပါ။

00:16

Your savings behavior
isn't a question of how smart you are

7

16442

2833

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ချွေတာရေး ပြုမူပုံက
ဘယ်လောက် တော်လဲ၊

ဒါမှမဟုတ် ဘယ်လောက် စိတ်ဓာတ်
ခိုင်သလဲနဲ့ မဆိုင်ပါဘူး။

00:19

or how much willpower you have.

8

19299

1510

00:20

The amount we save depends
on the environmental cues around us.

9

20833

3277

ကိုယ်စုမိတဲ့ ငွေပမာဏဟာ ပတ်ဝန်းကျင်မှ
စေ့ဆော်ချက်ပေါ် မူတည်တယ်။

00:24

Let me give you an example.

10

24134

1413

ဥပမာတစ်ခု ပေးပါရစေ။

ကျွန်မတို့ လေ့လာမှု တစ်ခုကို ပြုလုပ်ခဲ့ရာ
အုပ်စုထဲတွင်

00:25

We ran a study in which, in one group,

11

25571

2508

00:28

we showed people
their income on a monthly basis.

12

28103

2896

လူတွေကို သူတို့ရဲ့ ဝင်ငွေကို
လစဉ်ပုံစံမျိုးဖြင့် ဖေါ်ပြခဲ့ကြတယ်။

00:31

In another group, we showed people
their income on a weekly basis.

13

31023

3643

အခြား တစ်အုပ်စုထဲတွင် လူတွေကို သူတို့
ဝင်ငွေကို အပတ်စဉ်ပုံစံနဲ့ ပြခဲ့တယ်။

00:34

And what we found was that people
who saw their income on a weekly basis

14

34690

4286

အဲဒါနဲ့ သူတို့ရဲ့ ဝင်ငွေကို အပတ်စဉ်
ပုံစံနဲ့ မြင်ခဲ့ကြသူတို့ဟာ

တစ်လလုံးမှာ သူတို့ရဲ့ ငွေကြေး အခြေအနေကို
ပိုကောင်းမွန်စွာ ထိန်းနိုင်ခဲ့ကြတယ်။

00:39

were able to budget better
throughout the month.

15

39000

2372

00:41

Now, it's important to know

16

41396

1300

ဒီနေရာမှာ သိဖို့ အရေးကြီးတာက

00:42

that we didn't change
how much money people were receiving,

17

42720

2777

သူတို့ရဲ့ ဝင်ငွေကို ကျွန်မတို့
မပြောင်းလဲခဲ့ကြပါ။

ကျွန်မတို့ဟာ သူတို့ရဲ့ ဝင်ငွေဆိုင်ရာ
ဝန်းကျင်ကိုသာ ပြောင်းပစ်လိုက်တာပါ။

00:45

we just changed the environment
in which they understood their income.

18

45521

3314

00:48

And environmental cues
like this have an impact.

19

48859

2445

အဲဒီလို ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စေ့ဆော်ချက်ဟာ
သက်ရောက်မှု ရှိပါတယ်။

00:51

So I'm not going to share tricks with you
that you already know.

20

51328

3008

အားလုံး သိပြီးသား လျှို့ဝှက်ချက်ကို
ကျွန်မ ပြောပြမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

00:54

I'm not going to tell you
how to open up a savings account

21

54360

2762

ပြီးတော့ ငွေစုအကောင့်ကို ဖွင့်ဖို့၊
အငြိမ်းစားယူရေး

00:57

or how to start saving
for your retirement.

22

57146

2012

ငွေစုစီမံကိန်း စတင်ဖို့ကို
ကျွန်မ ပြောပြမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

00:59

What I am going to share with you
is how to bridge this gap

23

59182

2885

မျှဝေပေးချင်တာက
ချွေတာချင်တဲ့ စိတ်ဆန္ဒနဲ့ လက်တွေ့

01:02

from your intentions to save

24

62091

1813

လုပ်ဆောင်ရမယ့် အချက်တွေ ကြားက

01:03

and your actions.

25

63928

1294

ဟာကွက်ကို ဖြည့်ပေးရန်ပါ။

ခင်ဗျားတို့ အသင့်ရှိကြလား။

01:05

Are you ready?

26

65246

1181

01:06

Here's number one:

27

66451

1191

နံပါတ်တစ်မှ စတင်မယ်-

ကြိုတင်ကတိပြုမှု အကျိုးကို ရယူပါ။

01:07

harness the power of pre-commitment.

28

67666

1747

အခြေခံမူအရ၊ ကျွန်မတို့ဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို
စဉ်းစားရာတွင် ချဉ်းကပ်ပုံ နှစ်မျိုးရှိတယ်-

01:09

Fundamentally, we think about ourselves
in two different ways:

29

69437

3023

01:12

our present self and our future self.

30

72484

2461

ကျုပ်တို့ရဲ့ ပစ္စုပ္ပန်ကိုယ်နဲ့
အနာဂတ်ကိုယ်ပါ။

01:14

In the future, we're perfect.

31

74969

1651

အနာဂတ်မှာ ကျုပ်တို့ဟာ ပြည့်စုံသူတွေပါ။

01:16

In the future, we're going to
save for retirement,

32

76644

2356

အနာဂတ်မှာ အငြိမ်းစားအတွက် ငွေစုမယ်၊

01:19

we're going to lose weight,

33

79024

1295

ကိုယ်အလေးချိန်ကို လျှော့ချမယ်၊

01:20

we're going to call our parents more.

34

80343

1793

မိဘတွေဆီ ပိုမကြာမကြာ
သွားကြမယ်။

01:22

But we oftentimes forget
that our future self

35

82160

2125

ဒါပေမဲ့ မကြာခဏဆိုသလို အဲဒီ
အနာဂတ်ကိုယ်ဟာ

01:24

is exactly the same person
as our present self.

36

84309

3040

တကယ်တမ်းတွင် လက်ရှိ ပစ္စုပ္ပန်ကိုယ်ပဲ
ဖြစ်တာကို မေ့တတ်ကြပါတယ်။

ငွေကို ချွေတာရန်အတွက် အကောင်းဆုံး အချိန်က
ကိုယ့်အခွန်ငွေ ပြန်ရတဲ့ အခါမှာပါ။

01:27

We know that one of the best times to save
is when you get your tax return.

37

87373

3579

ကျွန်မတို့ဟာ A / B စမ်းသပ်မှုကို
ပြုလုပ်ခဲ့ကြတယ်။

01:30

So we tried an A/B test.

38

90976

1634

01:32

In the first group, we texted people
in early February,

39

92634

3389

ပထမအုပ်စုမှာ ကျွန်မတို့ဟာ လူတွေကို
ဖေဖော်ဝါရီလဆန်းပိုင်းတွင် စာတိုပို့ခဲ့တယ်၊

01:36

hopefully before
they even filed for their taxes.

40

96047

2452

အခွန်ပုံစံကို
မဖြည့်ခင် မျှော်လင့်ချက်နဲ့ပါ။

01:38

And we asked them,

41

98523

1159

ကျွန်မတို့ မေးခဲ့ကြတာက-

01:39

"If you get a tax refund,
what percentage would you like to save?"

42

99706

3337

"သင်ဟာ အခွန်ပြန်အမ်းတာရခဲ့သော်
ရာခိုင်နှုန်း ဘယ်လောက် ချွေတာမလဲ။"

01:43

Now this is a really hard question.

43

103067

1698

အဲဒါဟာ တစ်ကယ့်ကို မလွယ်တဲ့မေးခွန်းပါ။

01:44

They didn't know if they would
receive a tax refund or how much.

44

104789

3576

သူတို့ဟာ အခွန်ပြန်အမ်းငွေ ရကောရမလား၊
ဘယ်လောက်ရမှာကို မသိလို့ပါ။

01:48

But we asked the question anyway.

45

108389

1693

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့
မေးခွန်းကို မေးကြည့်ခဲ့တယ်။

01:50

In the second group, we asked people
right after they received their refund,

46

110106

4189

ဒုတိယအုပ်စုထဲကျတော့ လူတွေ
အခွန်ပြန်အမ်းငွေ ရရချင်း မေးကြည့်ခဲ့ကြတယ်။

01:54

"What percentage would you like to save?"

47

114319

1976

"ခင်ဗျားတို့ ရာခိုင်နှုန်း
ဘယ်လောက် ချွေတာမလဲ။"

01:56

Now, here's what happened.

48

116319

1294

ရလဒ်က ဒီလို ရှိခဲ့ပါတယ်။

01:57

In that second condition, when people
just received their tax refund,

49

117637

3935

ဒုတိယ ဖြစ်ရပ်ထဲမှာ၊ လူတွေက အခုလေးတင်
အခွန်ပြန်အမ်းငွေ ရခဲ့ချိန်မှာ၊

02:01

they wanted to save about 17 percent
of their tax refund.

50

121596

3121

အခွန်ပြန်အမ်းငွေရဲ့ ၁၇ ရာခိုင်နှုန်းခန့်
သူတို့ ချွေတာချင်ကြတယ်။

02:04

But in the condition when we asked people
before they even filed their taxes,

51

124741

4516

ဒါပေမဲ့ လူတွေက အခွန်ပုံစံကိုမဖြည့်ခင် အခြေ
အနေမှာ ကျုပ်တို့ မေးခဲ့စဉ်ကျတော့

02:09

savings rates increased
from 17 percent to 27 percent

52

129281

4453

ငွေစုချင်တဲ့ ရာခိုင်နှုန်းဟာ
၁၇ ရှိခဲ့ရာမှ ဖေဖေါ်ဝါရီလထဲ မေးခဲ့စဉ်

၂၇ ရာခိုင်နှုန်းအထိ မြင့်တက်သွားခဲ့တယ်။

02:13

when we asked in February.

53

133758

1378

02:15

Why?

54

135160

1170

ဘာကြောင့်လဲ။

02:16

Because you're committing
for your future self,

55

136354

2216

ခင်ဗျားတို့ဟာ အနာဂတ်ကိုယ်အတွက်
ကတိပြုနေခဲ့ကြလို့ပါ၊

02:18

and of course your future self
can save 27 percent.

56

138594

2699

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အနာဂတ်ကိုယ်ဟာ ၂၇ ရာခိုင်
နှုန်း ချွေတာမှာပေါ့။

02:21

These large changes in savings behavior

57

141317

2603

ချွေတာမှု အမူအရာ အဲဒီလို
ကြီးမားစွာ ပြောင်းလဲခဲ့ရတာက

02:23

came from the fact that we changed
the decision-making environment.

58

143944

3159

ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်ပေးရတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကို
ကျွန်မတို့ ပြောင်းပစ်ခဲ့လို့ပါ။

02:27

We want you to be able
to harness that same power.

59

147127

2419

ခင်ဗျားတို့ အားလုံး အလားတူ
အခွင့်အာဏာမျိုးကို ရရှိစေလိုပါတယ်။

02:29

So take a moment

60

149570

1260

ဒီတော့ ခဏအချိန်ယူပြီး

02:30

and think about the ways in which
you can sign up your future self

61

150854

3415

ဒီနေ့တွင် သင့်အတွက် နည်းနည်းလေး
ခက်ဖွယ်ရာရှိတဲ့ အရာကို

02:34

for something that you know today
will be a little bit hard.

62

154293

2976

သင့်အနာဂတ်ကိုယ်အတွက်
ကတိပြုပေးဖို့ကို စဉ်းစားသင့်ပါတယ်။

ချွေတာရေး ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ကြိုတင်ပြီး
ချမှတ်ခွင့်ပြုမယ့် အက်ပ်ကို ရွေးသုံးပါ။

02:37

Sign up for an app that lets you
make savings decisions in advance.

63

157293

3659

02:40

The trick is, you have to have
that binding contract.

64

160976

3206

လှည့်ကွက်က ကိုယ်ကတိပြုခဲ့တဲ့
စာချုပ် ရှိလာဖို့အတွက်ပါ။

02:44

Number two: use transition moments
to your advantage.

65

164206

3602

နံပါတ်နှစ်- ငွေလှဲပြောင်းမှု အချိန်များကို
ကိုယ် အကျိုးရှိအောင် အသုံးချပါ။

ကျွန်မတို့ဟာ ဝဘ်ဆိုက် တစ်ခုမှာ
စမ်းသပ်ကြည့်ခဲ့ကြတယ်၊

02:47

We did an experiment with a website

66

167832

1884

02:49

that helps older adults
share their housing.

67

169740

2521

သက်ကြီးများရဲ့ နေအိမ်ကို
အခြားသူတို့နဲ့ မျှနေခွင့် ပေးဖို့ပါ။

02:52

We ran two ads on social media,

68

172285

1952

လူမှုမီဒီယာမှာ ကြော်ငြာ နှစ်မျိုး
ထည့်ခဲ့ကြတယ်၊

02:54

targeted to the same
population of 64-year-olds.

69

174261

2842

အသက် ၆၄ နှစ်ရှိ လူတွေ အတွက်ပါ။

02:57

In one group, we said,
"Hey, you're getting older.

70

177127

3041

တစ်စုကို ကျတော့ ကျွန်မတို့က၊
"ခင်ဗျားတို့ အသက်ကြီးလာနေပြီ၊

အငြိမ်းစားယူဖို့ အသင့်ရှိကြပြီလား။

03:00

Are you ready for retirement?

71

180192

1434

03:01

House sharing can help."

72

181650

1183

အိမ်ကို မျှနေမှုက ကူညီနိုင်တယ်။"

03:02

In the second group,
we got a little bit more specific

73

182857

2816

ဒုတိယအုပ်စုကျတော့ ကျွန်မတို့
ပိုတိကျစွာ ရေးခဲ့ကြပြီး

03:05

and said, "You're 64 turning 65.

74

185697

2382

"ခင်ဗျားဟာ ၆၄ နှစ်မှ ၆၅ ကို
ကူးပြောင်းတော့မယ်၊

အငြိမ်းစားယူဖို့ ခင်ဗျား အသင့်ရှိပြီလား။

03:08

Are you ready for retirement?

75

188103

1425

03:09

House sharing can help."

76

189552

1328

အိမ်မျှနေမှုက ကူညီပေးနိုင်သည်။"

03:10

What we're doing in that second group

77

190904

1841

ဒုတိယ အုပ်စုအတွက်

ကူအပြောင်းမှု ရှိနေတာကို
အလေးပေး ထောက်ပြခဲ့ကြတယ်။

03:12

is highlighting that
a transition is happening.

78

192769

2492

အံ့အားသင့်ဖို့ ကောင်းတာက၊

03:15

All of a sudden,

79

195285

1151

ကလစ်နှိပ်မှု နှုန်းတွေအရ
လက်မှတ်ထိုးခဲ့ကြသူတို့ဟာ

03:16

we saw click-through rates,
and ultimately sign-up rates, increase

80

196460

3122

အလေးပေး ထောက်ပြခဲ့သူတို့ဆီမှာ
များစွာ တိုးလာခဲ့ပါတယ်။

03:19

when we highlight that.

81

199606

1160

03:20

In psychology, we call this
the "fresh start effect."

82

200790

2717

စိတ်ပညာထဲတွင် အဲဒါကို "စတင်မှု အသစ်ရဲ့
သက်ရောက်မှု"လို့ ခေါ်ပါတယ်။

03:23

Whether it's the start of a new year
or even a new season,

83

203531

3175

နှစ်သစ် စချိန်လား၊ ရာသီသစ် စချိန်လား၊

03:26

your motivation to act increases.

84

206730

2434

ခင်ဗျားတို့ လုပ်ဆောင်ဖို့
လှုံ့ဆော်ချက် တိုးလာပါတယ်။

03:29

So right now, put a meeting
request on your calendar

85

209188

2549

ဒီတော့ အခုကို ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ပြက္ခဒိန်မှာ
လာမယ့် မွေးနေ့ အကြိုနေ့တွင်

03:31

for the day before your next birthday.

86

211761

1881

တစ်ခုခု လုပ်မှာကို မှတ်လိုက်ပါ။

03:33

Identify the one financial thing
you most want to do.

87

213666

3092

သင့်အနေနဲ့ အလုပ်ချင်ဆုံး
ဘဏ္ဍာရေးကိစ္စ တစ်ခု သတ်မှတ်လိုက်ပါ။

အဲဒါကို လုပ်ဖြစ်မှာ
ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကတိပြုပါ။

03:37

And commit yourself to it.

88

217063

1893

03:38

The third and final trick:

89

218980

1717

တတိယနှင့်နောက်ဆုံး လှည့်ကွက်က-

သေးငယ်ပေးမဲ့ မကြာခဏ ပြုလုပ်တတ်တဲ့
ဝယ်ယူမှုများကို စောင့်ကြည့်ပေးပါ။

03:40

get a handle on small, frequent purchases.

90

220721

3191

ကျွန်မတို့ လေ့လာမှု အမျိုးမျိုးကို
ပြုလုပ်ခဲ့ကြည့်ရာ

03:43

We've run a few different studies

91

223936

2032

03:45

and found that the number one purchase
people say they regret, after bank fees,

92

225992

4587

ဘဏ်အခတွေကို နှတ်ယူလိုက်တဲ့ နောက်မှာ
လူတွေ အများဆုံး တမျှောကြတဲ့ ငွေသုံးမှုက

03:50

is eating out.

93

230603

1150

အပြင်မှာ စားသောက်မှုပါ။

03:51

It's a frequent purchase
we make almost every day,

94

231777

2778

ကျုပ်တို့ နေ့စဉ်လိုလို ပြုလုပ်ကြတဲ့
သုံးစွဲမှုပါပဲ၊

အဲဒါဟာ ထောင်ချီ ကိုက်စားမှုကြောင့်
သေသွားရသလိုပါပဲ။

03:54

and it's death by a thousand cuts.

95

234579

2171

03:56

A coffee here, a burrito there ...

96

236774

2359

ဒီနေရာမှာ ကော်ဖီ၊ ဟိုမှာက Burrito ...

03:59

It adds up and decreases
our ability to save.

97

239157

2846

အဲဒါမျိုးတွေ တိုးတိုးလာတာနဲ့
ချွေတာရေး အလားအလာ နည်းလာရတယ်။

တချိန်တုန်းက ကျွန်မ နယူးယောက်မြို့မှာ
နေထိုင်စဉ်

04:02

Back when I lived in New York City,

98

242713

1731

ကျွန်မရဲ့ သုံးစရိတ်တွေကို
ကြည့်ကြည့်တော့၊

04:04

I looked at my expenses

99

244468

1381

04:05

and saw that I spent over 2,000 dollars
on ride-sharing apps.

100

245873

4190

မျှပြီး ကားစီးရေး အက်ပ်အတွက် ကျွန်မဟာ
ဒေါ်လာ ၂၀၀၀ ကျော် ဖြုန်းခဲ့တာ သတိထားမိတယ်။

အဲဒါဟာ ကျွန်မရဲ့ နယူးယောက်မြို့မှာ
အိမ်ငှားခထက် ပိုများနေခဲ့တယ်။

04:10

It was more than my New York City rent.

101

250087

2015

04:12

I vowed to make a change.

102

252126

1802

အပြောင်းအလဲ တစ်ခုလုပ်ရန် ကျွန်မ
ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။

04:13

And the next month,
I spent 2,000 dollars again --

103

253952

2962

နောက်လမှာ ကျွန်မ
ဒေါ်လာ ၂၀၀၀ ပဲ သုံးခဲ့ပြန်တယ်--

04:16

no change, because the information
alone didn't change my behavior.

104

256938

3815

အချက်အလက် ကိုယ်၌က ကျွန်မ ပြုမူပုံကို
ပြောင်းလဲနိုင်စွမ်း မရှိခဲ့လို့ပါ။

04:20

I didn't change my environment.

105

260777

1699

ကျွန်မ ကိုယ့်ဝန်းကျင်ကို
မပြောင်းလဲရသေးလို့ပါ။

04:22

So now that I was 4,000 dollars
in the hole, I did two things.

106

262500

3535

ကျွန်မက ဒေါ်လာ ၄၀၀၀ တွင်းနက်ထဲ
ရောက်နေတော့ အရာနှစ်ခု လုပ်ခဲ့တယ်။

04:26

The first is that I unlinked
my credit card

107

266059

2554

ပထမ အနေနဲ့ ကျွန်မရဲ့ ခရက်ဒစ်ကဒ်ကို
ကားမျှစီးရေး အက်ပ်မှ

04:28

from my car-sharing apps.

108

268637

1465

ချိတ်ထားမှု ဖြုတ်လိုက်တယ်။

04:30

Instead, I linked a debit card
that only had 300 dollars a month.

109

270126

4096

အဲဒီအစား တစ်လ ဒေါ်လာ ၃၀၀ သာသုံးနိုင်တဲ့
ဒက်ဘစ်ကဒ်နဲ့ ချိတ်လိုက်တယ်။

ကျွန်မ ပိုလိုအပ်ခဲ့ရင်၊

04:34

If I needed more,

110

274246

1198

ကျွန်မဟာ ကဒ်သစ် ထည့်ပေးရေး လုပ်ငန်းစဉ်
တစ်ခုလုံးကို ပြန်လုပ်ရမယ်၊

04:35

I had to go through the whole process
of adding a new card,

111

275468

2850

04:38

and we know that every click,
every barrier, changes our behavior.

112

278342

4452

ကလစ်နှိပ်တိုင်း၊ အတားအဆီးတိုင်းက
ကျွန်မတို့ရဲ့ ပြုမူပုံကို ပြောင်းလဲစေတယ်။

ကျွန်မတို့ စက်တွေမှ မဟုတ်တာ။

04:42

We aren't machines.

113

282818

1270

ကျွန်မတို့ဟာ ကိုယ်နဲ့အတူ သွားလေရာမှာ
ပေသီးကို ယူမလာကြပါ၊

04:44

We don't carry around an abacus every day,

114

284112

2452

04:46

adding up what we're spending,
in comparison to what we wanted.

115

286588

3686

ကိုယ်လိုချင်တဲ့ အရာတွေအတွက် ပေးဆပ်
ခဲ့ရတာတွေကို ပေါင်းကြည့်နေတာ မဟုတ်ဘူး။

ဒါပေမဲ့ ကျုပ်တို့ရဲ့ ဦးနှောက်
တော်တဲ့ အချက်တစ်ခုက

04:50

But what our brains are very good at

116

290298

2254

ကိုယ် လုပ်ခဲ့တဲ့ အရာတွေရဲ့
အကြိမ်ပေါင်း ရေတွက်နိုင်မှုပါ။

04:52

is counting up the number of times
we've done something.

117

292576

3151

ဒါနဲ့ ကျွန်မဟာ ကိုယ့်အတွက်
ကန့်သတ်ချက်ကို သတ်မှတ်လိုက်တယ်။

04:55

So I gave myself a limit.

118

295751

1785

04:57

I can only use ride-sharing apps
three times a week.

119

297560

3558

ကျွန်မဟာ မျှပြီး ကားစီးရေး အက်ပ်ကို
တစ်ပတ် သုံးကြိမ်သာ သုံးနိုင်မယ်။

05:01

It forced me to ration my travels.

120

301142

2714

အဲဒါက ကျွန်မရဲ့ သွားလာမှုကို
ဆင်ခြင်လာစေတယ်။

ပတ်ဝန်းကျင်ကိုပြောင်းလိုက်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်
ချမှတ်နိုင်ခဲ့လို့ မျှပြီး ကားစီးရေးအက်ပ်

05:03

I got a handle on my car-sharing expenses
to the benefit of my husband,

121

303880

3658

သတိထား သုံးလာလို့ ကျွန်မရဲ့
ယောင်္ကျား အကျိုးခံစားခဲ့ရတယ်။

05:07

because of the environmental
changes that I did.

122

307562

2247

05:09

So get a handle on whatever
that purchase is for you,

123

309833

2872

ဒီတော့ ကိုယ့်အတွက် ဝယ်ယူသမျှကို
သတိထား စောင့်ကြည့်ဖို့ လိုသလို

05:12

and change your environment
to make it harder to do so.

124

312729

2973

ထိုသို့ ဝယ်ယူမှုကို ပိုခက်လာစေရန်
သင့်ဝန်းကျင်ကို ပြောင်းပစ်ပါ။

ကျွန်မရဲ့ အကြံပေးချက်တွေက
ဒါတွေပါပဲ။

05:16

Those are my tips for you.

125

316095

1801

ဒါပေမဲ့ ခင်ဗျားတို့ အားလုံး သတိရနေဖို့
လိုတဲ့ အချက်ရှိပါတယ်။

05:17

But I want you to remember one thing.

126

317920

2135

05:20

As human beings, we can be irrational
when it comes to saving

127

320079

3927

လူသားတွေ ဖြစ်ကြတာမို့လို့၊ ငွေချွေတာရေး၊
သုံးစွဲရေး နှင့် ငွေေကြေးကိစ္စများမှာ

05:24

and spending and budgeting.

128

324030

1874

ဆင်ခြင်ချင်မှ ဆင်ခြင်နိုင်ကြမှာပါ၊

05:25

But luckily, we know this about ourselves,

129

325928

2246

ဒါပေမဲ့ ကိုယ့်အကြောင်း သိထားခြင်းက
ကံကောင်းပါတယ်၊

05:28

and we can predict how we'll act
under certain environments.

130

328198

3619

အချို့ပတ်ဝန်းကျင်အတွက် ကျုပ်တို့
ပြုမူပုံကို ခန့်မှန်းရနိုင်တယ်။

ချွေတာရေးမှာလည်း
အဲဒီလို လုပ်ကိုင်ကြပါစို့။

05:31

Let's do that with saving.

131

331841

1785

ကျုပ်တို့ရဲ့အနာဂတ်ကိုယ်ကို ကူညီရန်
ကျုပ်တို့ဝန်းကျင်ကို ပြောင်းလဲကြပါစို့။

05:33

Let's change our environment
to help our future selves.

132

333650

3104

Translated by Sanda Aung
Reviewed by Myo Aung

ABOUT THE SPEAKER

Wendy De La Rosa - Behavioral scientist
Wendy De La Rosa is a co-founder of Common Cents Lab, where she focuses on using behavioral science to help people make better financial decisions.

Why you should listen

Wendy De La Rosa's work has been published in Scientific American, PBS Newshour, Forbes and Tech Crunch. In addition, she was recently named a Forbes "30 Under 30" honoree and a Daisy and Paul Soros scholar. De La Rosa is also a PhD at Stanford's Graduate School of Business focusing on consumer behavior.

Prior to starting Common Cents Lab, De La Rosa helped start Google's first behavioral economics unit, optimizing product strategy and design, customer retention and engagement, and revenue across 30+ teams. She was also a researcher at The Wharton School at the University of Pennsylvania, where she collaborated with Dr. Adam Grant on research and application projects related to organizational behavior, employee motivation and burn-out. She was also a private equity investor at Goldman Sachs.

De La Rosa holds a bachelor's in economics with a concentration in management and finance from Wharton. She graduated summa cum laude and Phi Beta Kappa. In her spare time, De La Rosa leads a monthly behavioral economic reading and discussion series.

More profile about the speaker
Wendy De La Rosa | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Wendy De La Rosa: ငွေချွေတာဖို့ ကူညီပေးမယ့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှည့်ကွက် ၃ ခု | TED Talk | TED.com