ABOUT THE SPEAKER
Natasha Hurley-Walker - Astronomer
Natasha Hurley-Walker uses novel radio telescopes to explore the universe at some of the longest wavelengths of light.

Why you should listen

Dr. Natasha Hurley-Walker recently completed an astronomical survey of the entire southern sky, revealing the radio glow of our own Milky Way galaxy as well as hundreds of thousands of distant galaxies: the GaLactic and Extragalactic All-sky Murchison Widefield Array (GLEAM) survey. Unlike previous work, GLEAM is the first "radio color" survey, observed across such a wide range of frequencies that the unique spectrum of every object can be used to understand its underlying physics.

An Early-Career Research Fellow based at the Curtin University node of the International Centre for Radio Astronomy Research, in Perth, Western Australia, Hurley-Walker is part of the international Murchison Widefield Array (MWA) collaboration, spanning thirteen institutes across six countries. At her fingertips are tens of petabytes of data collected by the MWA since 2013, which she processes using powerful supercomputers at the nearby Pawsey Centre. Hurley-Walker earned a PhD in Radio Astronomy at the University of Cambridge by commissioning and using a new radio telescope to perform its first science observations. The experience directly transferred to the MWA, which she also helped to commission.

The MWA is a precursor to the Square Kilometer Array (SKA), what will be the largest radio telescope in the world, set to come online in the 2020s. By developing software and techniques to deal with data from the MWA, creating pathfinding maps of the sky and training a new generation of astronomers in cutting-edge techniques, Hurley-Walker is working to lay the scientific groundwork for the commissioning of the SKA. In 2016 Hurley-Walker was awarded an Australian SKA Fellowship in order to visit the SKA headquarters and transfer lessons from her commissioning experiences as well as develop her survey into a useful calibration model for the SKA.

Hurley-Walker is passionate about scientific outreach and keynoted talks in 2013 and 2017 at Astrofest, Australia's largest public astronomy festival. So that anyone in the world can see the sky with the same radio eyes as her, she created the GLEAMoscope , an interactive online viewer that shows the universe at radio wavelengths compared to other frequencies, including the more familiar "optical" spectrum. It being the 21st century, there's also an app: check out GLEAM on the Google Play store. In 2017 Natasha won the "Best Timelapse" category in the Astofest astrophotography competition with her colleague John Goldsmith for their creation of a composite video showing both the optical and radio sky. For more detail on Hurley-Walker's work, check out her article on TheConversation.

Working with cutting-edge data is tough, but sometimes hides serendipitous gems which Hurley-Walker has unearthed, like the faintest dying radio galaxy ever discoveredwhistling plasma ducts in the Earth's ionosphere and some of the youngest and weirdest radio galaxies ever found. View a complete list of Hurley-Walker's publications.

More profile about the speaker
Natasha Hurley-Walker | Speaker | TED.com
TEDxPerth

Natasha Hurley-Walker: How radio telescopes show us unseen galaxies

Natasha Hurley-Walker: Radyo teleskopları nasıl bize saklı galaksileri gösterir

Filmed:
1,295,837 views

Astronot Natasha Hurley-Walker, evrenimizin ilginç, harika ve çok geniş olduğunu söylüyor. Bir uzay gemisi sizi uzayın derinliklerine götüremez (henüz)-- ama bir radyo teleskobu bunu yapabilir. Bu büyüleyici ve görsellerle dolu konuşmada, Hurley-Walker bize, gözle görünmeyen ışık spektrumlarını görünür kılan özel bir teknoloji ile nasıl evrenin gizemlerini araştırdığını gösteriyor.
- Astronomer
Natasha Hurley-Walker uses novel radio telescopes to explore the universe at some of the longest wavelengths of light. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
SpaceUzay, the finalnihai frontiersınır.
0
1080
2760
Uzay, ulaşabileceğimiz son nokta.
00:17
I first heardduymuş these wordskelimeler
when I was just sixaltı yearsyıl oldeski,
1
5880
3456
Bunu ilk duyduğumda 6 yaşındaydım
00:21
and I was completelytamamen inspiredyaratıcı.
2
9360
2256
ve tamamen etkilenmiştim.
00:23
I wanted to explorekeşfetmek strangegarip newyeni worldsdünyalar.
3
11640
2376
Yabancı dünyaları keşfetmek istiyordum.
00:26
I wanted to seekaramak out newyeni life.
4
14040
1496
Yeni bir hayatın peşindeydim.
00:27
I wanted to see everything
that the universeEvren had to offerteklif.
5
15560
3200
Evrenin bize sunduğu her şeyi
görmek istiyordum.
İşte bu hayaller, bu kelimeler
beni bir yolculuğa sürükledi.
00:31
And those dreamsrüyalar, those wordskelimeler,
they tookaldı me on a journeyseyahat,
6
19840
3696
00:35
a journeyseyahat of discoverykeşif,
7
23560
1456
Bir keşif yolculuğu,
okul yılları, üniversite yılları,
hatta doktora yaparken
00:37
throughvasitasiyla schoolokul, throughvasitasiyla universityÜniversite,
8
25040
2176
00:39
to do a PhDDoktora and finallyen sonunda
to becomeolmak a professionalprofesyonel astronomerastronom.
9
27240
3440
ve en sonunda profesyonel bir astronom
olduğumda dahi süren bir yolculuk.
00:43
Now, I learnedbilgili two amazingşaşırtıcı things,
10
31920
3016
İki harika şeyin farkına vardım,
00:46
one slightlyhafifçe unfortunateşanssız,
11
34960
1536
birisi biraz talihsiz bir şekilde
00:48
when I was doing my PhDDoktora.
12
36520
2056
doktora yaptığım döneme denk geldi.
00:50
I learnedbilgili that the realitygerçeklik was
13
38600
2416
Şu gerçeğin farkına vardım:
00:53
I wouldn'tolmaz be pilotingPilot
a starshipYıldız gemisi anytimeistediğin zaman soonyakında.
14
41040
3160
Yakın gelecekte bir uzay gemisi kullanmam
pek mümkün değildi.
Ancak, bunun yanında evrenin tuhaf,
muhteşem ve engin olduğunu da fark ettim.
00:57
But I alsoAyrıca learnedbilgili that the universeEvren
is strangegarip, wonderfulolağanüstü and vastgeniş,
15
45440
4616
01:02
actuallyaslında too vastgeniş
to be exploredaraştırdı by spaceshipuzay gemisi.
16
50080
2800
Bir uzay gemisiyle
keşfedilemeyecek kadar uçsuz bucaksızdı.
01:05
And so I turneddönük my attentionDikkat
to astronomyastronomi, to usingkullanma telescopesteleskoplar.
17
53720
3360
Ben de ilgimi astronomiye,
teleskop kullanmaya yönelttim.
Şimdi size gece çekilmiş
bir gökyüzü görüntüsü göstermek istiyorum.
01:09
Now, I showgöstermek you before you
an imagegörüntü of the night skygökyüzü.
18
57840
2776
01:12
You mightbelki see it anywhereherhangi bir yer in the worldDünya.
19
60640
1920
Bunu dünyanın herhangi bir yerinden
görebilirsiniz.
01:15
And all of these starsyıldızlar are partBölüm
of our localyerel galaxygökada, the MilkySütlü Way.
20
63040
3960
Bütün bu yıldızlar galaksimiz
Samanyolu'nun bir parçası.
Eğer gökyüzünün daha karanlık
bir bölgesine giderseniz
01:19
Now, if you were to go
to a darkerdaha koyu partBölüm of the skygökyüzü,
21
67560
2696
01:22
a niceGüzel darkkaranlık siteyer, perhapsbelki in the desertçöl,
22
70280
2536
güzel karanlık bir bölgede,
belki bir çöldeyken,
01:24
you mightbelki see the centermerkez
of our MilkySütlü Way galaxygökada
23
72840
2416
etrafınıza yayılmış yüz binlerce yıldızı,
01:27
spreadYAYILMIŞ out before you,
hundredsyüzlerce of billionsmilyarlarca of starsyıldızlar.
24
75280
2960
Samanyolu'nun merkezini görebilirsiniz.
01:30
And it's a very beautifulgüzel imagegörüntü.
25
78840
1576
Bu harika bir görüntüdür.
01:32
It's colorfulrenkli.
26
80440
1336
Renklidir.
01:33
And again, this is just
a localyerel cornerköşe of our universeEvren.
27
81800
3616
Ve tekrar söylüyorum, bu sadece
evrenin küçük bir köşesi.
01:37
You can see there's
a sortçeşit of strangegarip darkkaranlık dusttoz acrosskarşısında it.
28
85440
3296
Tuhaf, karanlık bir tozun üstünde
yayıldığını görebilirsiniz.
01:40
Now, that is localyerel dusttoz
29
88760
1976
Bu toz, yıldızların ışığını gizleyen
01:42
that's obscuringengellemeyecek the lightışık of the starsyıldızlar.
30
90760
2656
bölgesel bir toz.
Ama biz iyi bir iş yapabiliyoruz.
01:45
But we can do a prettygüzel good job.
31
93440
1576
01:47
Just with our ownkendi eyesgözleri, we can explorekeşfetmek
our little cornerköşe of the universeEvren.
32
95040
3456
Sadece gözlerimizle, evrenin
küçük bir bölgesini keşfedebiliyoruz.
01:50
It's possiblemümkün to do better.
33
98520
1336
Daha iyi yapma imkanımız var
01:51
You can use wonderfulolağanüstü telescopesteleskoplar
like the HubbleHubble SpaceUzay TelescopeTeleskop.
34
99880
3760
Hubble Uzay Teleskobu gibi
muhteşem teleskoplar kullanabilirsiniz.
01:56
Now, astronomersastronomlar
have put togetherbirlikte this imagegörüntü.
35
104200
2176
Astronomlar bu resmi bir araya getirdi.
01:58
It's calleddenilen the HubbleHubble DeepDerin FieldAlan,
36
106400
1896
Buna Hubble Derin Alanı deniyor.
Astronomlar, sadece küçücük bir bölgeyi
gözlemlemek için yüzlerce saat çalıştılar.
02:00
and they'veonlar ettik spentharcanmış hundredsyüzlerce of hourssaatler
observinggözleme just a tinyminik patchyama of the skygökyüzü
37
108320
4336
Somutlaştırmak gerekirse, kolunuza
oranla baş parmağınızın büyüklüğü.
02:04
no largerdaha büyük than your thumbnailküçük resim
heldbekletilen at arm'ssilâh lengthuzunluk.
38
112680
2400
02:07
And in this imagegörüntü
39
115520
1256
Ve bu görüntüde,
02:08
you can see thousandsbinlerce of galaxiesgalaksiler,
40
116800
1656
binlerce galaksi görüyorsunuz.
Biliyoruz ki, evrenin geri kalanında
02:10
and we know that there mustşart be
hundredsyüzlerce of millionsmilyonlarca, billionsmilyarlarca of galaxiesgalaksiler
41
118480
3456
bazıları bizimkine benzer
02:13
in the entiretüm universeEvren,
42
121960
1376
02:15
some like our ownkendi and some very differentfarklı.
43
123360
2656
bazıları farklı olmak üzere
milyonlarca galaksi olmalı.
02:18
So you think, OK, well,
I can continuedevam et this journeyseyahat.
44
126040
2656
Şimdi düşünüyorsunuz ki,
bu yolculuğa devam edebilirim.
02:20
This is easykolay. I can just
use a very powerfulgüçlü telescopeteleskop
45
128720
2696
Kolay bir iş. Güçlü bir teleskop kullanıp
02:23
and just look at the skygökyüzü, no problemsorun.
46
131440
1800
gökyüzüne bakabilirim, sorun yok.
02:25
It's actuallyaslında really missingeksik out
if we just do that.
47
133960
4016
Eğer sadece bunu yaparsak,
bir şeyler eksik kalır.
02:30
Now, that's because
everything I've talkedkonuştuk about so faruzak
48
138000
2736
Şuana kadar konuştuklarımız,
02:32
is just usingkullanma the visiblegözle görülür spectrumspektrum,
just the thing that your eyesgözleri can see,
49
140760
3896
sadece görünür spekturumda,
gözümüzle görebildiğimiz kadarı.
02:36
and that's a tinyminik slicedilim,
50
144680
1416
Evrenin bize sunduğu
02:38
a tinyminik, tinyminik slicedilim
of what the universeEvren has to offerteklif us.
51
146120
3360
ufacık bir kısım.
02:42
Now, there's alsoAyrıca two very importantönemli
problemssorunlar with usingkullanma visiblegözle görülür lightışık.
52
150160
4736
Görünür ışık kullanımıyla ilgili
iki önemli problem var.
02:46
Not only are we missingeksik out
on all the other processessüreçler
53
154920
2736
Farklı türden ışık yayan
02:49
that are emittingyayan other kindsçeşit of lightışık,
54
157680
3176
kısımları göremiyor olmak dışında
iki tane daha sorun teşkil eden konu var.
02:52
but there's two issuessorunlar.
55
160880
1416
02:54
Now, the first is that dusttoz
that I mentionedadı geçen earlierdaha erken.
56
162320
3376
Birincisi az önce bahsettiğim
toz ile ilgili.
02:57
The dusttoz stopsdurak the visiblegözle görülür lightışık
from gettingalma to us.
57
165720
2936
Toz bulutları
bize gelen görünür ışığı engelliyor.
03:00
So as we look deeperDaha derine
into the universeEvren, we see lessaz lightışık.
58
168680
4696
Bu yüzden uzayın derinliklerine baktıkça
daha az ışık görüyoruz.
03:05
The dusttoz stopsdurak it gettingalma to us.
59
173400
1560
Toz bize ulaşmasını durduruyor.
03:07
But there's a really strangegarip problemsorun
with usingkullanma visiblegözle görülür lightışık
60
175520
3416
Fakat evreni keşfederken
görünür ışık kullanmanın
03:10
in ordersipariş to try and explorekeşfetmek the universeEvren.
61
178960
1960
çok tuhaf bir sorunu daha var.
03:13
Now take a breakkırılma for a minutedakika.
62
181640
2256
Şimdi bir dakika ara verelim.
03:15
Say you're standingayakta on a cornerköşe,
a busymeşgul streetsokak cornerköşe.
63
183920
2680
İşlek bir caddenin köşesinde
durduğunuzu farz edin.
03:19
There's carsarabalar going by.
64
187080
1496
Arabalar geçiyor.
03:20
An ambulanceambulans approachesyaklaşımlar.
65
188600
1400
Bir ambulans geliyor.
03:22
It has a high-pitchedtiz sirenSiren.
66
190840
1376
Tiz bir sireni var.
03:24
(ImitatesTaklit a sirenSiren passinggeçen by)
67
192240
3736
(Siren sesini taklit ediyor)
03:28
The sirenSiren appearedortaya çıktı to changedeğişiklik in pitchzift
68
196000
2336
Ambulans hareket ettikçe
03:30
as it movedtaşındı towardskarşı and away from you.
69
198360
2080
sesin şiddeti de değişiyor.
03:32
The ambulanceambulans driversürücü did not changedeğişiklik
the sirenSiren just to messdağınıklık with you.
70
200960
3880
Şoför sizle dalga geçmek için
sesi azaltıp yükseltmiyor.
03:38
That was a productürün of your perceptionalgı.
71
206040
2576
İşte bu algınızın bir ürünü.
03:40
The soundses wavesdalgalar,
as the ambulanceambulans approachedyaklaştı,
72
208640
2736
Ambulans yaklaştıkça
03:43
were compressedsıkıştırılmış,
73
211400
1216
ses dalgaları sıkışıyor
03:44
and they changeddeğişmiş higherdaha yüksek in pitchzift.
74
212640
1936
ve tizliği artıyor.
03:46
As the ambulanceambulans recededçekildi,
the soundses wavesdalgalar were stretchedgergin,
75
214600
2776
Ambulans uzaklaştığında ise
dalgalar geriliyor
03:49
and they soundedkulağa loweralt in pitchzift.
76
217400
2056
ve tizliği azalıyor.
03:51
The sameaynı thing happensolur with lightışık.
77
219480
2000
Aynı olay ışıkta da oluyor.
03:54
ObjectsNesneleri movinghareketli towardskarşı us,
78
222040
2376
Bize doğru gelen cisimlerin
03:56
theironların lightışık wavesdalgalar are compressedsıkıştırılmış
and they appeargörünmek bluermavimsi.
79
224440
3176
ışık dalgaları sıkışıyor
ve daha mavi bir hâl alıyor.
03:59
ObjectsNesneleri movinghareketli away from us,
80
227640
2216
Uzaklaşan cisimlerin ışık dalgaları
04:01
theironların lightışık wavesdalgalar are stretchedgergin,
and they appeargörünmek redderdaha kırmızı.
81
229880
2656
ise genişliyor ve daha kırmızı görünüyor.
04:04
So we call these effectsetkileri
blueshiftblueshift and redshiftkırmızıya kayma.
82
232560
2880
Bu etkiye maviye kayma
ve kırmızıya kayma diyoruz.
04:08
Now, our universeEvren is expandinggenişleyen,
83
236440
2936
Evrenimiz genişlediğine göre,
04:11
so everything is movinghareketli away
from everything elsebaşka,
84
239400
4176
her şey birbirinden uzaklaşıyor
04:15
and that meansanlamına geliyor
everything appearsbelirir to be redkırmızı.
85
243600
2680
ve bu da her şeyin kırmızı
göründüğü anlamına geliyor.
04:19
And oddlytuhaf bir şekilde enoughyeterli, as you look
more deeplyderinden into the universeEvren,
86
247040
3736
İşin garip yanı
evrenin derinliklerine indikçe
04:22
more distantuzak objectsnesneleri
are movinghareketli away furtherayrıca and fasterDaha hızlı,
87
250800
4296
daha uzak cisimlerin, daha hızlı bir
şekilde ileri gittiğini görüyoruz.
Ve daha kırmızı göründüklerini
gözlemliyoruz.
04:27
so they appeargörünmek more redkırmızı.
88
255120
1719
04:29
So if I come back to the HubbleHubble DeepDerin FieldAlan
89
257560
2935
Hubble Derin Alanı'na dönersek
04:32
and we were to continuedevam et
to peerakran deeplyderinden into the universeEvren
90
260519
2697
sadece Hubble'ı kullanarak
evrenin derinliklerini bakmaya
devam edersek
04:35
just usingkullanma the HubbleHubble,
91
263240
1536
04:36
as we get to a certainbelli distancemesafe away,
92
264800
2696
belli bir mesafe uzaklaştığımızda
04:39
everything becomesolur redkırmızı,
93
267520
1600
her şey kırmızı olacak,
04:41
and that presentshediyeler something of a problemsorun.
94
269920
1976
bu da bize bir problemi işaret ediyor.
04:43
EventuallySonunda, we get so faruzak away
95
271920
2056
Çok uzaklara gittikçe
04:46
everything is shiftedkaydırılır into the infraredkızılötesi
96
274000
2976
zamanla her şey kızılötesine doğru kayar
04:49
and we can't see anything at all.
97
277000
2000
ve artık hiçbir şey göremez hâle geliriz.
04:51
So there mustşart be a way around this.
98
279680
1696
Bu sorunun bir çözümü olmalı.
04:53
OtherwiseAksi takdirde, I'm limitedsınırlı in my journeyseyahat.
99
281400
1816
Yoksa yolculuğumda kısıtlanmış olurum.
04:55
I wanted to explorekeşfetmek the wholebütün universeEvren,
100
283240
1896
Ben bütün evreni keşfetmek istemiştim,
04:57
not just whateverher neyse I can see,
you know, before the redshiftkırmızıya kayma kicksKicks in.
101
285160
3920
kızıla kayma olayı başlamadan önce
görebildiğim kadarını değil.
05:02
There is a techniqueteknik.
102
290160
1256
Radyo astronomi adında
05:03
It's calleddenilen radioradyo astronomyastronomi.
103
291440
1376
bir teknik var.
05:04
AstronomersGökbilimciler have been
usingkullanma this for decadeson yıllar.
104
292840
2336
Astronomlar bu tekniği
on yıllardır kullanıyor.
05:07
It's a fantasticfantastik techniqueteknik.
105
295200
1296
Harika bir yöntem.
05:08
I showgöstermek you the ParkesParkes RadioRadyo TelescopeTeleskop,
affectionatelysevgiyle knownbilinen as "The DishÇanak."
106
296520
3486
Bu, Parkes Radyo Gözlemevi.
Etkileyici ismiyle "Çanak".
05:12
You mayMayıs ayı have seengörüldü the moviefilm.
107
300040
1776
Filmi izlemiş olabilirsiniz.
05:13
And radioradyo is really brilliantparlak.
108
301840
1576
Ve radyo gerçekten çok iyi.
05:15
It allowsverir us to peerakran much more deeplyderinden.
109
303440
2536
Daha derinlere inmemizi sağlıyor.
05:18
It doesn't get stoppeddurduruldu by dusttoz,
110
306000
2696
Toz onun için bir engel değil,
05:20
so you can see everything in the universeEvren,
111
308720
2256
böylece evrendeki
her şeyi görebiliyorsunuz
05:23
and redshiftkırmızıya kayma is lessaz of a problemsorun
112
311000
1856
ve kızıla kayma da o kadar sorun değil
05:24
because we can buildinşa etmek receiversalıcıları
that receiveteslim almak acrosskarşısında a largegeniş bandgrup.
113
312880
3200
çünkü daha geniş alanı görebilen
algılayıcılar kurabiliyoruz.
05:28
So what does ParkesParkes see when we turndönüş it
to the centermerkez of the MilkySütlü Way?
114
316600
3936
Peki Samanyolu'nun merkezine
doğrulttuğumuz zaman Parkes ne görür?
05:32
We should see something fantasticfantastik, right?
115
320560
1960
Muhteşem bir şey görüyor olmalı değil mi?
05:35
Well, we do see something interestingilginç.
116
323160
2896
Yani, ilginç bir şey görüyoruz.
05:38
All that dusttoz has gonegitmiş.
117
326080
1656
Bütün tozlar gitmiş.
05:39
As I mentionedadı geçen, radioradyo goesgider
straightDüz throughvasitasiyla dusttoz, so not a problemsorun.
118
327760
3440
Dediğim gibi, radyo, tozu
görmezden geliyor yani sorun yok.
05:43
But the viewgörünüm is very differentfarklı.
119
331840
1896
Ama görüntü oldukça farklı.
05:45
We can see that the centermerkez
of the MilkySütlü Way is aglowkıpkırmızı,
120
333760
3816
Gördüğünüz gibi
Samanyolu'nun merkezi çok parlak
05:49
and this isn't starlightStarlight.
121
337600
1680
fakat bu yıldız ışığı değil.
05:51
This is a lightışık calleddenilen
synchrotronsinkrotron radiationradyasyon,
122
339960
3136
Sinkrotron radyasyonu
adını verdiğimiz bir ışık var
05:55
and it's formedoluşturulan from electronselektronlar
spiralinggiderek around cosmickozmik magneticmanyetik fieldsalanlar.
123
343120
4600
ve bu ışık elektronların kozmik manyetik
alanın etrafında dönmesiyle oluşur.
06:00
So the planeuçak is aglowkıpkırmızı with this lightışık.
124
348280
3096
Ve bu parlayan düzlem oluşur.
06:03
And we can alsoAyrıca see
strangegarip tuftsTufts cominggelecek off of it,
125
351400
3296
Ayrıca bu çizgiden değişik fışkırmalar
06:06
and objectsnesneleri whichhangi don't appeargörünmek to linehat up
126
354720
2496
ve gözlerimizle görebileceğimiz
06:09
with anything that we can see
with our ownkendi eyesgözleri.
127
357240
2320
bir çizginin parçası olmayan
nesneler de görebiliriz.
06:12
But it's hardzor to really
interpretyorumlamak this imagegörüntü,
128
360520
2136
Ama bu resmi yorumlamak
gerçekten zor,
06:14
because as you can see,
it's very lowdüşük resolutionçözüm.
129
362680
2776
çünkü görebildiğiniz üzere
çok düşük çözünürlükte.
06:17
RadioRadyo wavesdalgalar have a wavelengthdalga boyu that's long,
130
365480
2176
Radyo dalgalarının dalgaboyları çok uzun,
06:19
and that makesmarkaları theironların resolutionçözüm pooreryoksul.
131
367680
2296
bu da çözünürlüğü düşürüyor.
06:22
This imagegörüntü is alsoAyrıca blacksiyah and whitebeyaz,
132
370000
2056
Ve ayrıca görüntü siyah beyaz,
06:24
so we don't really know
what is the colorrenk of everything in here.
133
372080
3760
o yüzden buradaki şeylerin renklerini
de bilemiyoruz.
06:28
Well, fast-forwardHızlı ileri sarma to todaybugün.
134
376640
1376
Bugüne geri dönelim.
Bu sorunların üstesinden gelen
06:30
We can buildinşa etmek telescopesteleskoplar
135
378040
1456
06:31
whichhangi can get over these problemssorunlar.
136
379520
2616
teleskoplar yapabiliyoruz.
06:34
Now, I'm showinggösterme you here an imagegörüntü
of the MurchisonMurchison RadioRadyo ObservatoryGözlemevi,
137
382160
3336
Karşınızda Murchison Radyo Gözlemevi'nin
bir görüntüsü,
06:37
a fantasticfantastik placeyer
to buildinşa etmek radioradyo telescopesteleskoplar.
138
385520
2776
radyo teleskopları inşa etmek için
mükemmel bir yer.
06:40
It's flatdüz, it's drykuru,
139
388320
2296
Düz, kuru
06:42
and mostçoğu importantlyönemlisi, it's radioradyo quietsessiz:
140
390640
2976
ve en önemlisi, radyo dalgaları yok:
06:45
no mobileseyyar phonestelefonlar, no Wi-FiWi-Fi, nothing,
141
393640
3096
telefon yok, wi-fi yok, hiçbir şey yok,
06:48
just very, very radioradyo quietsessiz,
142
396760
2496
çok, çok radyosuz
06:51
so a perfectmükemmel placeyer
to buildinşa etmek a radioradyo telescopeteleskop.
143
399280
2720
ve bu yüzden de radyo teleskobu
koymak için mükemmel.
06:54
Now, the telescopeteleskop that I've been
workingçalışma on for a fewaz yearsyıl
144
402880
2856
Birkaç yıldır üzerinde çalıştığım
teleskobun adı
06:57
is calleddenilen the MurchisonMurchison WidefieldGeniş alan ArrayDizi,
145
405760
1936
Murchison Widefield Dizisi
06:59
and I'm going to showgöstermek you
a little time lapsesukut of it beingolmak builtinşa edilmiş.
146
407720
3016
ve şimdi size inşa sürecinin
zaman çizelgesini göstereceğim.
07:02
This is a groupgrup of undergraduateLisans
and postgraduateyüksek lisans studentsöğrencilerin
147
410760
3256
Bu Perth'de bulunan
bir grup lisans ve lisansüstü öğrencisi.
07:06
locatedbulunan in PerthPerth.
148
414040
1256
07:07
We call them the StudentÖğrenci ArmyOrdu,
149
415320
1736
Onlara Öğrenci Ordusu diyoruz
07:09
and they volunteeredgönüllü theironların time
to buildinşa etmek a radioradyo telescopeteleskop.
150
417080
2816
ve onlar vakitlerini
radyo teleskobu inşasına adadılar.
07:11
There's no coursekurs creditkredi for this.
151
419920
1640
Bundan puan almıyorlar.
07:14
And they're puttingkoyarak togetherbirlikte
these radioradyo dipolesdipoller.
152
422320
2896
Ve bu radyo dipollerini birleştiriyorlar.
07:17
They just receiveteslim almak at lowdüşük frequenciesFrekanslar,
a bitbit like your FMFM radioradyo or your TVTV.
153
425240
4960
Sadece düşük frekansları algılıyorlar,
evinizdeki radyo ve televizyon gibi.
07:23
And here we are deployingdağıtma them
acrosskarşısında the desertçöl.
154
431000
3096
Ve bunları çöllere yayıyoruz.
07:26
The finalnihai telescopeteleskop
coverskapaklar 10 squarekare kilometerskilometre
155
434120
2416
Son teleskop Batı Avustralya Çölü'nde
07:28
of the WesternWestern AustralianAvustralya desertçöl.
156
436560
2136
10 km kare alan kaplıyor.
07:30
And the interestingilginç thing is,
there's no movinghareketli partsparçalar.
157
438720
2976
İşin ilginç yanı,
hareket eden parçası yok.
07:33
We just deploydağıtmak these little antennasantenler
158
441720
2256
Bu küçük antenleri
07:36
essentiallyesasen on chickentavuk mesh.
159
444000
1856
özellikle tavuk ağlarına kuruyoruz.
07:37
It's fairlyoldukça cheapucuz.
160
445880
1416
Yeterince ucuz.
07:39
CablesKablo take the signalssinyalleri
161
447320
1976
Kablolar antenlerden
07:41
from the antennasantenler
162
449320
2056
sinyal alıyorlar
07:43
and bringgetirmek them
to centralmerkezi processingişleme unitsbirimler.
163
451400
2536
ve merkezi işlem ünitelerine
gönderiyorlar.
Ve bu teleskobun büyüklüğü,
07:45
And it's the sizeboyut of this telescopeteleskop,
164
453960
1776
07:47
the factgerçek that we'vebiz ettik builtinşa edilmiş it
over the entiretüm desertçöl
165
455760
2656
onu bütün çöle kurmuş olmamız
07:50
that givesverir us a better
resolutionçözüm than ParkesParkes.
166
458440
2800
bize Parkes'ten
daha yüksek bir çözünürlük sağlıyor.
07:53
Now, eventuallysonunda all those cableskabloları
bringgetirmek them to a unitbirim
167
461880
3536
Bütün bu kablolar en sonunda verileri
07:57
whichhangi sendsgönderir it off
to a supercomputerSüper bilgisayar here in PerthPerth,
168
465440
3536
Perth'de bulunan
bir süper bilgisayara gönderirler
08:01
and that's where I come in.
169
469000
1286
ve bu noktada ben işe giriyorum.
08:03
(Sighsİç geçiriyor)
170
471320
1216
(Derin nefes)
08:04
RadioRadyo dataveri.
171
472560
1216
Radyo verisi.
08:05
I have spentharcanmış the last fivebeş yearsyıl
172
473800
1816
Son beş yılımı
08:07
workingçalışma with very difficultzor,
very interestingilginç dataveri
173
475640
2856
daha önce kimsenin görmediği
çok zor verilerle
08:10
that no one had really lookedbaktı at before.
174
478520
1976
çalışarak geçirdim.
08:12
I've spentharcanmış a long time calibratingayarlama it,
175
480520
2136
Onu hesaplamakla
çok uzun zaman harcadım,
08:14
runningkoşu millionsmilyonlarca of CPUCPU hourssaatler
on supercomputerssüper
176
482680
3896
süper bilgisayarlarda milyonlarca
CPU saati harcadım
08:18
and really tryingçalışıyor to understandanlama that dataveri.
177
486600
2200
ve o veriyi gerçekten anlamaya çalıştım.
08:21
And with this telescopeteleskop,
178
489360
1936
Ve bu teleskopla,
08:23
with this dataveri,
179
491320
1256
bu veri ile,
08:24
we'vebiz ettik performedgerçekleştirilen a surveyanket
of the entiretüm southerngüney skygökyüzü,
180
492600
3936
bütün güney gökyüzünde
bir inceleme yaptık,
08:28
the GaLacticGalaktik and ExtragalacticGalaksi dışı
All-skyTüm gökyüzü MWAMwa SurveyAnket,
181
496560
5096
GaLactic ve Extregalactic
All-sky MWA İncelemesi
08:33
or GLEAMParıltı, as I call it.
182
501680
1880
ya da benim deyişimle GLEAM.
08:36
And I'm very excitedheyecanlı.
183
504440
1456
Ve çok heyecanlıyım.
08:37
This surveyanket is just about to be publishedyayınlanan,
but it hasn'tdeğil sahiptir been showngösterilen yethenüz,
184
505920
3381
Bu inceleme yayınlanmak üzere
fakat henüz gösterime açılmadı,
08:41
so you are literallyharfi harfine the first people
185
509325
1931
yani siz bu güney gökyüzünün incelemesini
08:43
to see this southerngüney surveyanket
of the entiretüm skygökyüzü.
186
511280
2800
görecek olan ilk insanlarsınız.
08:46
So I'm delightedmemnun olmak to sharepay with you
some imagesGörüntüler from this surveyanket.
187
514799
3321
Size bu incelemeden birkaç görüntü
göstermekten mutluluk duyuyorum.
08:50
Now, imaginehayal etmek you wentgitti to the MurchisonMurchison,
188
518880
1895
Şimdi, Murchison'a gittiğinizi,
yıldızların altında kamp yaptığınızı
08:52
you campedkamp out underneathaltında the starsyıldızlar
189
520799
2096
ve güneye doğru baktığınızı hayal edin.
08:54
and you lookedbaktı towardskarşı the southgüney.
190
522919
1617
08:56
You saw the south'sgüney'in celestialGöksel polekutup,
191
524560
1667
Güneyin göksel kutbunu gördünüz,
08:58
the galaxygökada risingyükselen.
192
526251
1205
galaksi yükseliyor.
08:59
If I fadekarartmak in the radioradyo lightışık,
193
527480
2616
Eğer radyo ışığını düşürürsem,
09:02
this is what we observegözlemlemek with our surveyanket.
194
530120
2656
incelememizde bunu görürüz.
09:04
You can see that the galacticGalaktik planeuçak
is no longeruzun darkkaranlık with dusttoz.
195
532800
3056
Artık galaksi düzleminin toz ile
kapanmadığını görebilirsiniz.
09:07
It's alightyanıyor with synchrotronsinkrotron radiationradyasyon,
196
535880
2416
Sinkrotron radyasyonu ile parlıyor
09:10
and thousandsbinlerce of dotsnoktalar are in the skygökyüzü.
197
538320
2496
ve gökyüzünde binlerce nokta var.
09:12
Our largegeniş MagellanicMacellan CloudBulut,
our nearesten yakın galacticGalaktik neighborkomşu,
198
540840
3296
Geniş Macellan bulutları,
en yakın galaktik komşumuz,
09:16
is orangePortakal insteadyerine
of its more familiartanıdık blue-whitemavi-beyaz.
199
544160
3216
bizim bildiğimiz mavi-beyaz
yerine aslında turuncu.
09:19
So there's a lot going on in this.
Let's take a closeryakın look.
200
547400
3376
Yani burada çok fazla şey oluyor.
Daha yakından bakalım.
09:22
If we look back
towardskarşı the galacticGalaktik centermerkez,
201
550800
2416
Eğer galaktik merkeze tekrar bakarsak,
09:25
where we originallyaslında saw the ParkesParkes imagegörüntü
that I showedgösterdi you earlierdaha erken,
202
553240
3216
size daha önceden gösterdiğim
Parkes görüntüsünün olduğu yere,
09:28
lowdüşük resolutionçözüm, blacksiyah and whitebeyaz,
203
556480
2376
düşük çözünürlük, siyah beyaz
09:30
and we fadekarartmak to the GLEAMParıltı viewgörünüm,
204
558880
2080
ve eğer GLEAM görüntüsüne geçersek,
09:34
you can see the resolutionçözüm
has gonegitmiş up by a factorfaktör of a hundredyüz.
205
562200
3856
çözünürlüğün yüz kat arttığını
görebilirsiniz.
09:38
We now have a colorrenk viewgörünüm of the skygökyüzü,
206
566080
2856
Artık gökyüzünün
renkli bir görüntüsüne sahibiz,
09:40
a technicolorTechnicolor viewgörünüm.
207
568960
1336
technicolor bir görüntü.
09:42
Now, it's not a falseyanlış colorrenk viewgörünüm.
208
570320
2976
Yanlış bir renk görünümü değil.
09:45
These are realgerçek radioradyo colorsrenkler.
209
573320
2400
Bunlar gerçek radyo renkleri.
09:48
What I've donetamam is I've coloredrenkli
the lowesten düşük frequenciesFrekanslar redkırmızı
210
576600
2816
Yaptığım şey düşük frekansları kırmızıyla,
en yüksek frekansları maviyle
09:51
and the highesten yüksek frequenciesFrekanslar bluemavi,
211
579440
1616
ve ortancaları yeşille renklendirmekti.
09:53
and the middleorta onesolanlar greenyeşil.
212
581080
1576
09:54
And that givesverir us this rainbowGökkuşağı viewgörünüm.
213
582680
2216
Bu da bize bir gökkuşağı görüntüsü verir.
09:56
And this isn't just falseyanlış colorrenk.
214
584920
2256
Ve bunlar yanlış renkler değil.
Bu görüntüdeki resimler bize
evrende gerçekleşen fiziksel olaylar
09:59
The colorsrenkler in this imagegörüntü
tell us about the physicalfiziksel processessüreçler
215
587200
2936
10:02
going on in the universeEvren.
216
590160
1240
hakkında bilgi verir.
10:03
So for instanceörnek, if you look
alonguzun bir the planeuçak of the galaxygökada,
217
591974
2762
Mesela, galaksinin olduğu düzleme bakarsak
10:06
it's alightyanıyor with synchrotronsinkrotron,
218
594760
1456
sinkrotron ile ışıldıyor
10:08
whichhangi is mostlyçoğunlukla reddishkırmızımsı orangePortakal,
219
596240
2376
ve bu da genelde kırmızımsı turuncu
10:10
but if we look very closelyyakından,
we see little bluemavi dotsnoktalar.
220
598640
3120
ama dikkatli bakarsak
mavi noktalar görebiliriz.
10:14
Now, if we zoomyakınlaştırma in,
221
602320
1576
Şimdi, eğer yakınlaştırırsak
10:15
these bluemavi dotsnoktalar are ionizedIyonize plasmaPlazma
222
603920
2536
bu mavi noktalar
büyük yıldızların etrafındaki
10:18
around very brightparlak starsyıldızlar,
223
606480
1640
iyonize olmuş plazmadır
10:20
and what happensolur
is that they blockblok the redkırmızı lightışık,
224
608680
2776
ve kırmızı ışığı bloke ettikleri için
10:23
so they appeargörünmek bluemavi.
225
611480
1640
mavi görünüyorlar.
10:25
And these can tell us
about these star-formingyıldız şekillendirme regionsbölgeler
226
613880
2936
Ve bu da bize galaksimizdeki
yıldız oluşturan bölgeler
10:28
in our galaxygökada.
227
616840
1256
hakkında bilgi verir.
10:30
And we just see them immediatelyhemen.
228
618120
1616
Ve onları hemen görebiliriz.
10:31
We look at the galaxygökada,
and the colorrenk tellsanlatır us that they're there.
229
619760
3056
Galaksiye bakarız ve renkler bize
onların yerini söyler.
10:34
You can see little soapsabun bubbleskabarcıklar,
230
622840
1576
Küçük baloncuklar görüyorsunuz,
10:36
little circulardairesel imagesGörüntüler
around the galacticGalaktik planeuçak,
231
624440
3416
galaktik düzlemdeki
küçük yuvarlak cisimler,
10:39
and these are supernovasüpernova remnantskalıntıları.
232
627880
2000
bunlar süpernova kalıntıları.
10:42
When a starstar explodespatlar,
233
630600
1696
Bir yıldız patladığı zaman,
10:44
its outerdış shellkabuk is castoyuncular off
234
632320
2456
dıştaki kabuğu atar
10:46
and it travelsNow outwarddışa doğru into spaceuzay
gatheringtoplama up materialmalzeme,
235
634800
3296
ve bu kabuk da materyal toplayarak
uzayda yolculuk eder,
10:50
and it producesüretir a little shellkabuk.
236
638120
1960
bu da küçük bir yapı oluşturur.
10:52
It's been a long-standingsürüncemede kalan
mysterygizem to astronomersastronomlar
237
640800
3376
Bütün bu süpernova atıklarının
nerede olduğu
astronotlar arasında
henüz çözülememiş bir gizemdir.
10:56
where all the supernovasüpernova remnantskalıntıları are.
238
644200
2080
10:58
We know that there mustşart be a lot
of high-energyyüksek enerjili electronselektronlar in the planeuçak
239
646960
4336
Gördüğümüz sinkroton radyasyonunun
oluşması için düzlemde
çok sayıda yüksek enerji elektronu
olması gerektiğini biliyoruz
11:03
to produceüretmek the synchrotronsinkrotron
radiationradyasyon that we see,
240
651320
2656
ve bunların süper nova kalıntılarından
oluştuğunu düşünüyoruz
11:06
and we think they're producedüretilmiş
by supernovasüpernova remnantskalıntıları,
241
654000
2576
11:08
but there don't seemgörünmek to be enoughyeterli.
242
656600
1776
fakat yeterince yok gibi duruyor.
11:10
FortunatelyNeyse ki, GLEAMParıltı is really, really
good at detectingalgılama supernovasüpernova remnantskalıntıları,
243
658400
3896
Neyseki GLEAM, süpernova kalıntılarını
algılamakta çok iyi,
o yüzden yakında bu konu üzerine
bir yazı yayınlamayı umuyoruz.
11:14
so we're hopingumut to have
a newyeni paperkâğıt out on that soonyakında.
244
662320
2480
11:17
Now, that's fine.
245
665800
1256
Şimdi, bu iyi.
11:19
We'veBiz ettik exploredaraştırdı our little localyerel universeEvren,
246
667080
2336
Küçük yerel evrenimizi keşfettik
11:21
but I wanted to go deeperDaha derine,
I wanted to go furtherayrıca.
247
669440
2376
ama ben daha derine,
daha ileriye gitmek istedim.
11:23
I wanted to go beyondötesinde the MilkySütlü Way.
248
671840
2080
Samanyolu'nun da ilerisine gitmek istedim.
11:26
Well, as it happensolur, we can see a very
interestingilginç objectnesne in the topüst right,
249
674520
3776
Sağ üstte çok ilginç bir cisim görüyoruz
11:30
and this is a localyerel radioradyo galaxygökada,
250
678320
2216
ve bu yerel bir radyo galaksisi,
11:32
CentaurusErboğa A.
251
680560
1240
Erboğa A.
Eğer oraya yakından bakarsak,
11:34
If we zoomyakınlaştırma in on this,
252
682240
1256
11:35
we can see that there are
two hugeKocaman plumestüyleri going out into spaceuzay.
253
683520
3400
uzaya doğru uzanan
iki bulut görebiliriz.
11:39
And if you look right in the centermerkez
betweenarasında those two plumestüyleri,
254
687600
2896
Ve eğer bu iki bulutun
tam ortasına bakarsanız,
11:42
you'llEğer olacak see a galaxygökada just like our ownkendi.
255
690520
2376
aynı bizimki gibi bir galaksi görürsünüz.
11:44
It's a spiralsarmal. It has a dusttoz laneLane.
256
692920
2456
Sarmal şekli var. Toz çizgileri var.
11:47
It's a normalnormal galaxygökada.
257
695400
1616
Bu normal bir galaksi.
11:49
But these jetsjetleri
are only visiblegözle görülür in the radioradyo.
258
697040
3616
Ama bunlar sadece radyoda görülebiliyor.
11:52
If we lookedbaktı in the visiblegözle görülür,
we wouldn'tolmaz even know they were there,
259
700680
3176
Eğer görünürden baksaydık,
orada olduklarını bile bilemezdik
11:55
and they're thousandsbinlerce of timeszamanlar largerdaha büyük
than the hostevsahibi galaxygökada.
260
703880
3040
ve ev sahipliği yapan galaksiden
binlerce kat daha genişler.
11:59
What's going on?
What's producingüreten these jetsjetleri?
261
707480
2400
Neler oluyor?
Bu fışkırmaları oluşturan nedir?
12:03
At the centermerkez of everyher galaxygökada
that we know about
262
711160
3536
Bildiğimiz bütün galaksilerin merkezinde
12:06
is a supermassivesüper büyük kütleli blacksiyah holedelik.
263
714720
2256
devasa bir kara delik bulunur.
12:09
Now, blacksiyah holesdelikler are invisiblegörünmez.
That's why they're calleddenilen that.
264
717000
3416
Karadelikler görünmezdir.
O yüzden onlara bu isim verilmiştir.
12:12
All you can see is the deflectionsaptırma
of the lightışık around them,
265
720440
3016
Tek görebildiğiniz, etrafında sapan ışık
12:15
and occasionallybazen, when a starstar
or a cloudbulut of gasgaz comesgeliyor into theironların orbityörünge,
266
723480
4296
ve bazen de bir yıldız veya gaz bulutu
yörüngesine girince oluşan,
12:19
it is rippedsökülmüş apartayrı by tidalgelgit forcesgüçler,
267
727800
2736
toplanma diski adını verdiğimiz,
12:22
formingşekillendirme what we call an accretionbüyüme diskdisk.
268
730560
2480
gelgit kuvvetinin oluşturduğu yapıdır.
12:25
The accretionbüyüme diskdisk
glowsparlamalar brightlyparlak in the x-raysx-ışınları,
269
733640
3216
Toplanma diski x-ray ışığında
güçlü bir şekilde parlar
12:28
and hugeKocaman magneticmanyetik fieldsalanlar
can launchbaşlatmak the materialmalzeme into spaceuzay
270
736880
4416
ve devasa manyetik alan materyali
12:33
at nearlyneredeyse the speedhız of lightışık.
271
741320
1720
neredeyse ışık hızında uzaya yollayabilir.
12:35
So these jetsjetleri are visiblegözle görülür in the radioradyo
272
743520
3160
Yani bu fışkırmalar radyoda görünür
ve biz de inceleme yaparken
bunları algılarız.
12:39
and this is what we pickalmak up in our surveyanket.
273
747240
2160
Güzel, çok iyi, bir radyo galaksisi
gördük. Bu iyi.
12:42
Well, very well, so we'vebiz ettik seengörüldü
one radioradyo galaxygökada. That's niceGüzel.
274
750040
4016
12:46
But if you just look
at the topüst of that imagegörüntü,
275
754080
2176
Ama eğer görüntünün yukarısına bakarsanız,
bir radyo galaksisi daha göreceksiniz.
12:48
you'llEğer olacak see anotherbir diğeri radioradyo galaxygökada.
276
756280
1736
12:50
It's a little bitbit smallerdaha küçük,
and that's just because it's furtherayrıca away.
277
758040
3240
Birazcık daha küçük,
ama bunun sebebi uzakta olması.
12:53
OK. Two radioradyo galaxiesgalaksiler.
278
761800
2656
Tamam. İki radyo galaksisi.
12:56
We can see this. This is fine.
279
764480
1576
Bunu görebiliyoruz. Bu iyi.
12:58
Well, what about all the other dotsnoktalar?
280
766080
1736
Peki ya diğer bütün noktalar?
12:59
PresumablyMuhtemelen those are just starsyıldızlar.
281
767840
1560
Bunlar herhalde yıldızlardır.
13:01
They're not.
282
769880
1216
Hayır, değiller.
13:03
They're all radioradyo galaxiesgalaksiler.
283
771120
1600
Hepsi radyo galaksileri.
13:05
EveryHer singletek one of the dotsnoktalar in this imagegörüntü
284
773320
2896
Bu görüntüdeki her bir nokta
13:08
is a distantuzak galaxygökada,
285
776240
1736
uzaktaki bir galaksi,
13:10
millionsmilyonlarca to billionsmilyarlarca of light-yearsışık yılları away
286
778000
2856
milyarlarca ışık yılı uzakta,
13:12
with a supermassivesüper büyük kütleli
blacksiyah holedelik at its centermerkez
287
780880
2616
merkezlerinde etrafa materyalleri
ışık hızında saçan
13:15
pushingitme materialmalzeme into spaceuzay
at nearlyneredeyse the speedhız of lightışık.
288
783520
3576
devasa bir kara delik ile.
13:19
It is mind-blowingsanrılama.
289
787120
1760
Bu çok şaşırtıcı.
13:21
And this surveyanket is even largerdaha büyük
than what I've showngösterilen here.
290
789680
3736
Ve bu inceleme burada gösterdiğimden
çok daha geniş.
13:25
If we zoomyakınlaştırma out to
the fulltam extentderece of the surveyanket,
291
793440
2536
Eğer incelemenin tamamına
bakacak olursak,
13:28
you can see I foundbulunan 300,000
of these radioradyo galaxiesgalaksiler.
292
796000
4096
300.000 tane radyo galaksi bulduğumu
görebilirsiniz.
13:32
So it's trulygerçekten an epicepik journeyseyahat.
293
800120
2896
Yani bu gerçekten efsanevi bir yolculuk.
13:35
We'veBiz ettik discoveredkeşfedilen all of these galaxiesgalaksiler
294
803040
2656
İlk devasa karadeliklerine kadar
13:37
right back to the very first
supermassivesüper büyük kütleli blacksiyah holesdelikler.
295
805720
3560
bütün bu galaksileri keşfettik.
13:41
I'm very proudgururlu of this,
and it will be publishedyayınlanan nextSonraki weekhafta.
296
809960
2780
Bununla çok gurur duyuyorum.
Haftaya yayınlanacak.
13:45
Now, that's not all.
297
813280
2816
Ve hepsi bu kadar da değil.
13:48
I've exploredaraştırdı the furthesten uzak reachesulaşır
of the galaxygökada with this surveyanket,
298
816120
4336
Bu incelemeyle birlikte galaksinin
uçsuz bucaksız köşelerini keşfettim
13:52
but there's something
even more in this imagegörüntü.
299
820480
2960
ama daha da fazlası var.
13:56
Now, I'll take you right back
to the dawnşafak of time.
300
824320
3296
Şimdi sizi zamanın başlangıcına
geri götüreceğim.
13:59
When the universeEvren formedoluşturulan,
it was a bigbüyük bangpatlama,
301
827640
3656
Büyük Patlama ile birlikte
evren ilk oluştuğunda,
14:03
whichhangi left the universeEvren
as a seadeniz of hydrogenhidrojen,
302
831320
4056
evren hidrojen denizine dönüşmüştü,
14:07
neutralnötr hydrogenhidrojen.
303
835400
1496
nötr hidrojen.
14:08
And when the very first starsyıldızlar
and galaxiesgalaksiler switchedanahtarlamalı on,
304
836920
2776
İlk yıldızlar ve ilk galaksiler
oluşmaya başlayınca,
14:11
they ionizedIyonize that hydrogenhidrojen.
305
839720
2096
bu hidrojeni iyonize ettiler.
14:13
So the universeEvren wentgitti
from neutralnötr to ionizedIyonize.
306
841840
3440
Yani evren nötr olmaktan
iyonize olmaya geçti.
14:18
That imprintedbaskılı a signalişaret all around us.
307
846160
3176
Bu da her yere izini bıraktı.
14:21
EverywhereHer yerde, it pervadesyayılıyor us,
308
849360
1736
Bu, her yere yayıldı
aynı Star Wars'daki Güç gibi.
14:23
like the ForceKuvvet.
309
851120
1416
14:24
Now, because that happenedolmuş so long agoönce,
310
852560
3720
Bu çok uzun süre önce gerçekleştiği için,
14:29
the signalişaret was redshiftedkırmızıya kaymış,
311
857000
1800
bu sinyal kızıla kaydı
14:31
so now that signalişaret
is at very lowdüşük frequenciesFrekanslar.
312
859560
3296
ve şuan çok düşük frekanslarda.
14:34
It's at the sameaynı frequencySıklık as my surveyanket,
313
862880
2456
Benim incelemem ile aynı frekansta
14:37
but it's so faintbaygın.
314
865360
1376
ama çok sönük.
14:38
It's a billionthmilyarda the sizeboyut
of any of the objectsnesneleri in my surveyanket.
315
866760
3880
İncelememdeki herhangi bir nesnenin
milyarlarda biri büyüklüğünde.
14:43
So our telescopeteleskop mayMayıs ayı not be quiteoldukça
sensitivehassas enoughyeterli to pickalmak up this signalişaret.
316
871320
4896
O yüzden teleskobumuz bunu algılamak için
yeterince hassas olmayabilir.
14:48
HoweverAncak, there's a newyeni radioradyo telescopeteleskop.
317
876240
2496
Ama, yeni bir radyo teleskobu var.
14:50
So I can't have a starshipYıldız gemisi,
318
878760
1656
Yani bir uzay gemim olmayabilir
14:52
but I can hopefullyinşallah have
319
880440
1256
ama umarım ki
14:53
one of the biggesten büyük
radioradyo telescopesteleskoplar in the worldDünya.
320
881720
2856
dünyanın en büyük teleskoplarından
birine sahip olabilirim.
14:56
We're buildingbina the SquareKare KilometreKilometre ArrayDizi,
a newyeni radioradyo telescopeteleskop,
321
884600
3616
Kilometre Kilometre Dizisi adı verilen
yeni bir radyo teleskobu yapıyoruz
15:00
and it's going to be a thousandbin
timeszamanlar biggerDaha büyük than the MWAMwa,
322
888240
2736
ve MWA'dan binlerce kat daha büyük,
15:03
a thousandbin timeszamanlar more sensitivehassas,
and have an even better resolutionçözüm.
323
891000
3216
daha hassas ve daha kaliteli
çözünürlükte olacak.
15:06
So we should find
tensonlarca of millionsmilyonlarca of galaxiesgalaksiler.
324
894240
2216
Yani on milyonlarca galaksi bulmalıyız.
15:08
And perhapsbelki, deepderin in that signalişaret,
325
896480
2336
Ve büyük ihtimalle,
o sinyalin derinliklerinde,
15:10
I will get to look uponüzerine the very first
starsyıldızlar and galaxiesgalaksiler switchinganahtarlama on,
326
898840
4176
ilk yıldızların ve galaksilerin oluşumunu
görebileceğim,
15:15
the beginningbaşlangıç of time itselfkendisi.
327
903040
2360
yani zamanın başlangıcını.
15:17
Thank you.
328
905920
1216
Teşekkür ederim.
15:19
(ApplauseAlkış)
329
907160
2760
(Alkışlar)
Translated by Aysu Toprak
Reviewed by Figen Ergürbüz

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Natasha Hurley-Walker - Astronomer
Natasha Hurley-Walker uses novel radio telescopes to explore the universe at some of the longest wavelengths of light.

Why you should listen

Dr. Natasha Hurley-Walker recently completed an astronomical survey of the entire southern sky, revealing the radio glow of our own Milky Way galaxy as well as hundreds of thousands of distant galaxies: the GaLactic and Extragalactic All-sky Murchison Widefield Array (GLEAM) survey. Unlike previous work, GLEAM is the first "radio color" survey, observed across such a wide range of frequencies that the unique spectrum of every object can be used to understand its underlying physics.

An Early-Career Research Fellow based at the Curtin University node of the International Centre for Radio Astronomy Research, in Perth, Western Australia, Hurley-Walker is part of the international Murchison Widefield Array (MWA) collaboration, spanning thirteen institutes across six countries. At her fingertips are tens of petabytes of data collected by the MWA since 2013, which she processes using powerful supercomputers at the nearby Pawsey Centre. Hurley-Walker earned a PhD in Radio Astronomy at the University of Cambridge by commissioning and using a new radio telescope to perform its first science observations. The experience directly transferred to the MWA, which she also helped to commission.

The MWA is a precursor to the Square Kilometer Array (SKA), what will be the largest radio telescope in the world, set to come online in the 2020s. By developing software and techniques to deal with data from the MWA, creating pathfinding maps of the sky and training a new generation of astronomers in cutting-edge techniques, Hurley-Walker is working to lay the scientific groundwork for the commissioning of the SKA. In 2016 Hurley-Walker was awarded an Australian SKA Fellowship in order to visit the SKA headquarters and transfer lessons from her commissioning experiences as well as develop her survey into a useful calibration model for the SKA.

Hurley-Walker is passionate about scientific outreach and keynoted talks in 2013 and 2017 at Astrofest, Australia's largest public astronomy festival. So that anyone in the world can see the sky with the same radio eyes as her, she created the GLEAMoscope , an interactive online viewer that shows the universe at radio wavelengths compared to other frequencies, including the more familiar "optical" spectrum. It being the 21st century, there's also an app: check out GLEAM on the Google Play store. In 2017 Natasha won the "Best Timelapse" category in the Astofest astrophotography competition with her colleague John Goldsmith for their creation of a composite video showing both the optical and radio sky. For more detail on Hurley-Walker's work, check out her article on TheConversation.

Working with cutting-edge data is tough, but sometimes hides serendipitous gems which Hurley-Walker has unearthed, like the faintest dying radio galaxy ever discoveredwhistling plasma ducts in the Earth's ionosphere and some of the youngest and weirdest radio galaxies ever found. View a complete list of Hurley-Walker's publications.

More profile about the speaker
Natasha Hurley-Walker | Speaker | TED.com