TEDxSydney
Drew Berry: Animations of unseeable biology
Дрю Бери: Көзге көрінбейтін биологияның анимациясы
Filmed:
Readability: 4.4
2,509,183 views
Бізде молекулаларды тікелей бақылай алатын қауқар-құрал жоқ. Сол үшін олардың не істеп жатқанын біле алмаймыз. Бірақ Дрю Берри үшін тіпті де олай емес. Ол ғылыми жолмен дәлме-дәл көрсетілген (әрі өте қызықты) анимациялар арқылы жасушалардың ішіндегі көзге көрінбейтін үдерістерді танып-білуге жол ашады.
Drew Berry - Biomedical animator
Drew Berry creates stunning and scientifically accurate animations to illustrate how the molecules in our cell move and interact. Full bio
Drew Berry creates stunning and scientifically accurate animations to illustrate how the molecules in our cell move and interact. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
What I'm going to show you
0
0
2000
Денеңіздің тірі ағзалар фабрикасын
00:17
are the astonishing molecular machines
1
2000
4000
құрайтын таңғажайып молекулалардың
00:21
that create the living fabric of your body.
2
6000
3000
құрылысын сіздерге танытқым келіп тұр.
00:24
Now molecules are really, really tiny.
3
9000
3000
Молекулалар кіп-кішкентай.
00:27
And by tiny,
4
12000
2000
Расында да,
00:29
I mean really.
5
14000
2000
тым кішкентай.
00:31
They're smaller than a wavelength of light,
6
16000
2000
Тіпті жарық толқынының ұзындығынан кем,
00:33
so we have no way to directly observe them.
7
18000
3000
сол үшін оларды жай көзімізбен
тікелей бақылап отыра алмаймыз.
тікелей бақылап отыра алмаймыз.
00:36
But through science, we do have a fairly good idea
8
21000
2000
Бірақ ғылымның көмегімен
00:38
of what's going on down at the molecular scale.
9
23000
3000
молекула әлемінде не болып жатқанын
шамамен елестете аламыз.
шамамен елестете аламыз.
00:41
So what we can do is actually tell you about the molecules,
10
26000
3000
Оларды жақыннан көрсететін нақты құрал
бізде болмағандықтан,
бізде болмағандықтан,
00:44
but we don't really have a direct way of showing you the molecules.
11
29000
3000
молекулалардың сипатын ауызша айту-
бар болған қабілетіміз.
бар болған қабілетіміз.
00:47
One way around this is to draw pictures.
12
32000
3000
Алайда олардың суретін салып
көрсетсек болады.
көрсетсек болады.
00:50
And this idea is actually nothing new.
13
35000
2000
Бұл, әрине, тың тәсіл емес.
00:52
Scientists have always created pictures
14
37000
2000
Ғалымдар зерттеу барысында
00:54
as part of their thinking and discovery process.
15
39000
3000
үнемі кескіндер салып отырған.
00:57
They draw pictures of what they're observing with their eyes,
16
42000
3000
Телескоп пен микроскоппен
бақылайтын заттардың,
бақылайтын заттардың,
01:00
through technology like telescopes and microscopes,
17
45000
2000
өз тұжырымдарының суреттерін салу арқылы
01:02
and also what they're thinking about in their minds.
18
47000
3000
жеткізіп отырған.
01:05
I picked two well-known examples,
19
50000
2000
Мен екі атақты мысалды таңдап алдым,
01:07
because they're very well-known for expressing science through art.
20
52000
3000
себебі олар көркем өнерде де кең танылған.
01:10
And I start with Galileo
21
55000
2000
Айды жақыннан көру үшін
01:12
who used the world's first telescope
22
57000
2000
әлемдегі ең алғашқы телескопты қолданған
01:14
to look at the Moon.
23
59000
2000
Галилеодан бастаймын.
01:16
And he transformed our understanding of the Moon.
24
61000
2000
Ол біздің Ай жайында
түсінігімізді түгелдей өзгертті.
түсінігімізді түгелдей өзгертті.
01:18
The perception in the 17th century
25
63000
2000
XVII ғ. Ай кіршіксіз таза
01:20
was the Moon was a perfect heavenly sphere.
26
65000
2000
аспан денесі болып есептелінді.
01:22
But what Galileo saw was a rocky, barren world,
27
67000
3000
Бірақ Галилео өнімі жоқ,
тастақ жерді көріп,
тастақ жерді көріп,
01:25
which he expressed through his watercolor painting.
28
70000
3000
оны өзі салған суретінде көрсетті.
Келесі ғалым үлкен идеялардың
негізін қалаушы,
негізін қалаушы,
01:28
Another scientist with very big ideas,
29
73000
2000
01:30
the superstar of biology, is Charles Darwin.
30
75000
3000
биологияның жұлдызы-Чарльз Дарвин.
01:33
And with this famous entry in his notebook,
31
78000
2000
Танымал жазбасын дәптерінде жоғарғы
01:35
he begins in the top left-hand corner with, "I think,"
32
80000
3000
сол жақ бұрышынан
"Менің ойымша," деген сөздерден бастап,
"Менің ойымша," деген сөздерден бастап,
01:38
and then sketches out the first tree of life,
33
83000
3000
тірі ағзалардың эволюция
тарихымен байланысы туралы,
тарихымен байланысы туралы,
01:41
which is his perception
34
86000
2000
ата-бабаларымыздың
01:43
of how all the species, all living things on Earth,
35
88000
2000
табиғи сұрыпталумен қалай пайда болғанын,
01:45
are connected through evolutionary history --
36
90000
3000
олардың даму процесстерінің қазіргілерден
01:48
the origin of species through natural selection
37
93000
2000
қалайша ерекшеленетінін
01:50
and divergence from an ancestral population.
38
95000
3000
өз түсінігі бойынша суреттерін салды.
01:53
Even as a scientist,
39
98000
2000
Ғалым болғаннан кейін
01:55
I used to go to lectures by molecular biologists
40
100000
2000
молекулаларды зерттейтін биологтардың
01:57
and find them completely incomprehensible,
41
102000
3000
лекцияларына жиі баратынмын.
02:00
with all the fancy technical language and jargon
42
105000
2000
Бірақ Скрипс институтының молекулалық
02:02
that they would use in describing their work,
43
107000
2000
биологы Дэвид Гудселлдің жұмыстарын
02:04
until I encountered the artworks of David Goodsell,
44
109000
3000
кездестірмейінше, олардың терминмен
02:07
who is a molecular biologist at the Scripps Institute.
45
112000
3000
сөйлеген сөздері маған түсініксіз еді.
02:10
And his pictures,
46
115000
2000
Оның кескіндері
02:12
everything's accurate and it's all to scale.
47
117000
2000
нақты өлшеммен көрсетілген.
02:14
And his work illuminated for me
48
119000
3000
Осы кісінің жұмыстары арқылы денеміздегі
02:17
what the molecular world inside us is like.
49
122000
2000
молекулалардың көрінісі
мен үшін айқындала түсті
мен үшін айқындала түсті
02:19
So this is a transection through blood.
50
124000
3000
Мынау - қанның көлденең қимасы.
02:22
In the top left-hand corner, you've got this yellow-green area.
51
127000
2000
Жоғарыдағы сол жақ бұрышында
сары-жасыл түсті аймақ жатыр.
сары-жасыл түсті аймақ жатыр.
02:24
The yellow-green area is the fluids of blood, which is mostly water,
52
129000
3000
Ол жерде қанның сұйық бөлшегі,
яғни плазмасы орналасқан.
яғни плазмасы орналасқан.
02:27
but it's also antibodies, sugars,
53
132000
2000
Көбінесе судан,сондай-ақ қарсы денелерден
қанттан,гормондардан,
қанттан,гормондардан,
02:29
hormones, that kind of thing.
54
134000
2000
тағы сол сияқты заттардан тұрады.
02:31
And the red region is a slice into a red blood cell.
55
136000
2000
Қызыл түсті аймақ-
қан жасушаларының қабаты.
қан жасушаларының қабаты.
02:33
And those red molecules are hemoglobin.
56
138000
2000
Ал мына қызыл молекулалар-гемоглобин.
02:35
They are actually red; that's what gives blood its color.
57
140000
2000
Қанның түсін осылар келтіреді.
02:37
And hemoglobin acts as a molecular sponge
58
142000
2000
Гемоглобин сорғыштың қызметін атқарады.
02:39
to soak up the oxygen in your lungs
59
144000
2000
Ол өкпедегі оттегіні өзіне сіңіріп алып,
02:41
and then carry it to other parts of the body.
60
146000
2000
дененің басқа бөлімдеріне тасиды.
02:43
I was very much inspired by this image many years ago,
61
148000
3000
Көп жыл бұрын осы сурет мені
ерекше шабыттандырды.
ерекше шабыттандырды.
02:46
and I wondered whether we could use computer graphics
62
151000
2000
"Молекулалық әлемді көре
алуымыз үшін компьютерлік
алуымыз үшін компьютерлік
02:48
to represent the molecular world.
63
153000
2000
графиканы пайдалана аламыз ба,
02:50
What would it look like?
64
155000
2000
онда оның түрі қандай болады екен?"-
деп өзімнен сұрадым.
деп өзімнен сұрадым.
02:52
And that's how I really began. So let's begin.
65
157000
3000
Бәрі осыдан басталды. Ал,енді бастайық.
02:55
This is DNA in its classic double helix form.
66
160000
2000
Мынау екі шиыршықтан тұратын кәдімгі ДНК.
02:57
And it's from X-ray crystallography,
67
162000
2000
Рентген кристаллографиясы арқылы
бізге көрініп тұр
бізге көрініп тұр
02:59
so it's an accurate model of DNA.
68
164000
2000
және бұл ДНК-ның дәлмедәл үлгісі.
03:01
If we unwind the double helix and unzip the two strands,
69
166000
2000
Егер қос шиыршықты айналдырып,
екі қатарға айырсақ,
екі қатарға айырсақ,
03:03
you see these things that look like teeth.
70
168000
2000
олардың тістерге ұқсайтынын көресіз.
03:05
Those are the letters of genetic code,
71
170000
2000
Бұл-ДНК-ыңызға енгізілген гендердің,
03:07
the 25,000 genes you've got written in your DNA.
72
172000
3000
яғни генетикалық кодтың әріптері.
03:10
This is what they typically talk about --
73
175000
2000
Әдетте, адамдар генетикалық
03:12
the genetic code -- this is what they're talking about.
74
177000
2000
код жайлы талқылайды.
03:14
But I want to talk about a different aspect of DNA science,
75
179000
2000
Бірақ менің әңгімем ол жайында емес,
03:16
and that is the physical nature of DNA.
76
181000
3000
ДНК-ның физикалық болмысы туралы болмақ.
03:19
It's these two strands that run in opposite directions
77
184000
3000
Мына екі тізбек қарама-қарсы
бағытта қозғалғандықтан,
бағытта қозғалғандықтан,
03:22
for reasons I can't go into right now.
78
187000
2000
(белгілі себептермен улкейте алмаймын)
03:24
But they physically run in opposite directions,
79
189000
2000
сіздердің тірі жасушаларыңызға,
03:26
which creates a number of complications for your living cells,
80
191000
3000
әсіресе ДНК репликациясының процесі үшін,
03:29
as you're about to see,
81
194000
2000
көріп тұрғаныңыздай,
03:31
most particularly when DNA is being copied.
82
196000
3000
көптеген қиындықтар туады.
03:34
And so what I'm about to show you
83
199000
2000
Дәл қазір денемізде болып жатқан
03:36
is an accurate representation
84
201000
2000
ДНК репликациясының құрылысын
03:38
of the actual DNA replication machine that's occurring right now inside your body,
85
203000
3000
сіздерге көрсетпекпін.
03:41
at least 2002 biology.
86
206000
3000
Ең азында 2002 биологиясы.
03:44
So DNA's entering the production line from the left-hand side,
87
209000
3000
ДНК өз көшірмесін жасауға
сол жақтан кіріседі,
сол жақтан кіріседі,
03:47
and it hits this collection, these miniature biochemical machines,
88
212000
3000
сөйтіп мына кішкентай биохимиялық
құрылыс жинақтарымен соғысады.
құрылыс жинақтарымен соғысады.
03:50
that are pulling apart the DNA strand and making an exact copy.
89
215000
3000
Бұдан соң ДНК екіге бөлініп,
оның дәл екінші көшірмесі пайда болады.
оның дәл екінші көшірмесі пайда болады.
03:53
So DNA comes in
90
218000
2000
Сонымен ДНК тоқаш тәрізді
03:55
and hits this blue, doughnut-shaped structure
91
220000
2000
көкпеңбек бөлшекпен соғысып,
03:57
and it's ripped apart into its two strands.
92
222000
2000
екі қатарға айырылады.
03:59
One strand can be copied directly,
93
224000
2000
Бір қатардың көшірмесі еш қиындықсыз
04:01
and you can see these things spooling off to the bottom there.
94
226000
3000
орындалуы мүмкін және төменге қарай
ажырап жатқан мына заттарды көре аласыз.
ажырап жатқан мына заттарды көре аласыз.
04:04
But things aren't so simple for the other strand
95
229000
2000
Бірақ екіншісінің көшірмесін теріс бағытта
04:06
because it must be copied backwards.
96
231000
2000
жасау керек,сол үшін процесс қиынға түспек
04:08
So it's thrown out repeatedly in these loops
97
233000
2000
Ол мына ілмешектердің астына бірнеше рет
04:10
and copied one section at a time,
98
235000
2000
түсіп,екі жаңа ДНК молекулаларын шығарып,
04:12
creating two new DNA molecules.
99
237000
3000
бір уақытта бір секциядан көшіріледі.
04:15
Now you have billions of this machine
100
240000
3000
Қазір денелеріңізде осындай
04:18
right now working away inside you,
101
243000
2000
миллиардтаған құрылғылар ДНК-ыңыздың
04:20
copying your DNA with exquisite fidelity.
102
245000
2000
дәлме-дәл көшірмесін жасап жатыр.
04:22
It's an accurate representation,
103
247000
2000
Жылдамдықтары да
04:24
and it's pretty much at the correct speed for what is occurring inside you.
104
249000
3000
нақты өлшеммен беріліп тұр.
04:27
I've left out error correction and a bunch of other things.
105
252000
3000
Кейбір заттарды өткізіп жібердім.
04:32
This was work from a number of years ago.
106
257000
2000
Бұл жұмыс бірнеше жылдар бұрын жасалынды.
04:34
Thank you.
107
259000
2000
Рахмет.
04:36
This is work from a number of years ago,
108
261000
3000
Бірақ сіздерге заманауи технология мен
04:39
but what I'll show you next is updated science, it's updated technology.
109
264000
3000
бүгінгі таңдағы ғылымның
жетістігін көрсетпекпін.
жетістігін көрсетпекпін.
04:42
So again, we begin with DNA.
110
267000
2000
Тағы да ДНК-дан бастаймыз.
04:44
And it's jiggling and wiggling there because of the surrounding soup of molecules,
111
269000
3000
ДНК молекулалық сұйықтықтың
қоршауында тербеліп,шайқалып жатыр.
қоршауында тербеліп,шайқалып жатыр.
04:47
which I've stripped away so you can see something.
112
272000
2000
Сіздерге көрінуі үшін бұл қоршауды
04:49
DNA is about two nanometers across,
113
274000
2000
алып тастадым. ДНК-ның ені шамамен
04:51
which is really quite tiny.
114
276000
2000
2 нанометр.
04:53
But in each one of your cells,
115
278000
2000
Сіздердің әрбір жасушаңызда ДНК-ның
04:55
each strand of DNA is about 30 to 40 million nanometers long.
116
280000
4000
әр тізбегінің ұзындығы 30-40 миллион
нанометрді құрайды.
нанометрді құрайды.
04:59
So to keep the DNA organized and regulate access to the genetic code,
117
284000
3000
ДНК-ның құрылысын сақтап,
генетикалық кодқа кіру жолын реттеп
генетикалық кодқа кіру жолын реттеп
05:02
it's wrapped around these purple proteins --
118
287000
2000
отыру үшін бұл ДНК тізбегі күлгін түспен
05:04
or I've labeled them purple here.
119
289000
2000
белгіленген протеиндермен оранып алады.
05:06
It's packaged up and bundled up.
120
291000
2000
Сонымен, ол байлаулы және ораулы тұр.
05:08
All this field of view is a single strand of DNA.
121
293000
3000
Мынаның бәрі-ДНК-ның
бір тізбегінің көрінісі.
бір тізбегінің көрінісі.
05:11
This huge package of DNA is called a chromosome.
122
296000
3000
Ал мына үлкен ДНК қаптамасы
хромосома деп аталады.
хромосома деп аталады.
05:14
And we'll come back to chromosomes in a minute.
123
299000
3000
Хромосомаларға бір минуттан
кейін ораламыз.
кейін ораламыз.
05:17
We're pulling out, we're zooming out,
124
302000
2000
Нюклеус
05:19
out through a nuclear pore,
125
304000
2000
деп аталатын
05:21
which is the gateway to this compartment that holds all the DNA
126
306000
3000
ядро тесіктерін
05:24
called the nucleus.
127
309000
2000
үлкейтейін.
05:26
All of this field of view
128
311000
2000
Бір семестр бойы өтілетін
05:28
is about a semester's worth of biology, and I've got seven minutes.
129
313000
3000
тақырыпты 7 минутта қысқаша
айтып үлгеруім керек.
айтып үлгеруім керек.
05:31
So we're not going to be able to do that today?
130
316000
3000
Cол сабақтардың бәрін
бүгін өтсек болмай ма?
бүгін өтсек болмай ма?
"Жоқ",- дейді маған.
05:34
No, I'm being told, "No."
131
319000
3000
05:37
This is the way a living cell looks down a light microscope.
132
322000
3000
Тірі жасушаның микроскоптағы көрінісі.
05:40
And it's been filmed under time-lapse, which is why you can see it moving.
133
325000
3000
Жаймен түсірілгендіктен,
осы қозғалыстарды көріп отырсыз.
осы қозғалыстарды көріп отырсыз.
05:43
The nuclear envelope breaks down.
134
328000
2000
Ядроның қаптамасы жарылды.
05:45
These sausage-shaped things are the chromosomes, and we'll focus on them.
135
330000
3000
Енді хромосомаларға назар аударайық.
05:48
They go through this very striking motion
136
333000
2000
Олар екі қызыл нүктеде
05:50
that is focused on these little red spots.
137
335000
3000
шоғырланған қозғалыстан өтпекші.
05:53
When the cell feels it's ready to go,
138
338000
3000
Жасуша бөлініп шығуға дайын екенін
05:56
it rips apart the chromosome.
139
341000
2000
сезгенде хромосоманы екіге айырады.
05:58
One set of DNA goes to one side,
140
343000
2000
ДНК-ның бір тобы бірінші хромосомаға өтсе,
06:00
the other side gets the other set of DNA --
141
345000
2000
екіншісіне оның көшірмесі
06:02
identical copies of DNA.
142
347000
2000
тиесілі болады.
06:04
And then the cell splits down the middle.
143
349000
2000
Содан соң жасуша ортасынан бөлінеді.
06:06
And again, you have billions of cells
144
351000
2000
Тағы да қайталаймын.Дәл қазір
06:08
undergoing this process right now inside of you.
145
353000
3000
осы процесстен миллиардтаған
жасушаларымыз өтіп жатыр.
жасушаларымыз өтіп жатыр.
06:11
Now we're going to rewind and just focus on the chromosomes
146
356000
3000
Енді қазір хромосомаларға
06:14
and look at its structure and describe it.
147
359000
2000
жақынырақ тоқталамыз.
06:16
So again, here we are at that equator moment.
148
361000
3000
Біз өзгерісті кезеңді бақылап отырмыз.
06:19
The chromosomes line up.
149
364000
2000
Хромосомалар сапта жиналып тұр.
06:21
And if we isolate just one chromosome,
150
366000
2000
Бір хромосоманы жеке шығарып алып,
06:23
we're going to pull it out and have a look at its structure.
151
368000
2000
оның құрылысына қарап көрейік.
06:25
So this is one of the biggest molecular structures that you have,
152
370000
3000
Зерттеу барысында қазіргі таңда
анықталған молекулалардың
анықталған молекулалардың
06:28
at least as far as we've discovered so far inside of us.
153
373000
4000
ең үлкен құрылыстарының бірін
экран көрсетіп тұр.
экран көрсетіп тұр.
06:32
So this is a single chromosome.
154
377000
2000
Мынау - бір хромосома.
06:34
And you have two strands of DNA in each chromosome.
155
379000
3000
Әр хромосомада ДНК-ның
екі тізбегі орналасқан.
екі тізбегі орналасқан.
06:37
One is bundled up into one sausage.
156
382000
2000
Екеуі де әр хромосоманың
06:39
The other strand is bundled up into the other sausage.
157
384000
2000
таяқшаларында оралынып тұр.
06:41
These things that look like whiskers that are sticking out from either side
158
386000
3000
Мұртқа ұқсап тұрған мына екеуі -
06:44
are the dynamic scaffolding of the cell.
159
389000
3000
жасушаның қозғалмалы төменгі қабаты.
06:47
They're called mircrotubules. That name's not important.
160
392000
2000
Олар микротаяқшалар деп аталады
06:49
But what we're going to focus on is this red region -- I've labeled it red here --
161
394000
3000
Қызыл түсті аймаққа назар аударыңыз,
06:52
and it's the interface
162
397000
2000
Бұл хромосома мен
06:54
between the dynamic scaffolding and the chromosomes.
163
399000
3000
жасушаның төменгі қабатының арасы.
06:57
It is obviously central to the movement of the chromosomes.
164
402000
3000
Хромосомалардың қозғалысы үшін
бұл өте маңызды жер.
бұл өте маңызды жер.
07:00
We have no idea really as to how it's achieving that movement.
165
405000
3000
Шынымды айтсам,қозғалыстың неден
пайда болып жатқанын біз білмейміз.
пайда болып жатқанын біз білмейміз.
07:03
We've been studying this thing they call the kinetochore
166
408000
2000
Кинетохор деп аталатын осы қозғалысты
07:05
for over a hundred years with intense study,
167
410000
2000
бір ғасыр бойы зерттей келе,
07:07
and we're still just beginning to discover what it's all about.
168
412000
3000
ішінде не болып жатқанын
енді түсініп келе жатырмыз.
енді түсініп келе жатырмыз.
07:10
It is made up of about 200 different types of proteins,
169
415000
3000
Кинетохор мыңдаған протеиндерден тұратын
07:13
thousands of proteins in total.
170
418000
3000
200 түрлі-түрлі протеиндерден тұрады.
07:16
It is a signal broadcasting system.
171
421000
3000
Бұл - хабар таратушы жүйе.
07:19
It broadcasts through chemical signals
172
424000
2000
Осы жүйе
07:21
telling the rest of the cell when it's ready,
173
426000
3000
химиялық сигналдар арқылы
07:24
when it feels that everything is aligned and ready to go
174
429000
3000
хромосомалардың бөлінуіне дайын екенін
07:27
for the separation of the chromosomes.
175
432000
2000
басқа элементтерге белгі береді.
07:29
It is able to couple onto the growing and shrinking microtubules.
176
434000
3000
Және де осы жүйе үлкейіп-кішірейіп жатқан
07:32
It's involved with the growing of the microtubules,
177
437000
3000
микротаяқшылармен біріге алады.
07:35
and it's able to transiently couple onto them.
178
440000
3000
Ол сенсорлық жүйенің де қызметін атқарады.
07:38
It's also an attention sensing system.
179
443000
2000
Сөйтіп жасушаның қашан
07:40
It's able to feel when the cell is ready,
180
445000
2000
бөлінуге дайын екенін және әр хромосоманың
07:42
when the chromosome is correctly positioned.
181
447000
2000
дұрыс орналасып-орналаспағанын сезеді.
07:44
It's turning green here
182
449000
2000
Мына жерде түсі жасылға өзгеруде,
07:46
because it feels that everything is just right.
183
451000
2000
себебі бәрі өз қалпына келе жатыр.
07:48
And you'll see, there's this one little last bit
184
453000
2000
Қараңыздар,мына жерде бір бөлшегі
07:50
that's still remaining red.
185
455000
2000
әзірше қызыл болып тұр.
07:52
And it's walked away down the microtubules.
186
457000
3000
Ол микротаяқшалар бойымен
07:56
That is the signal broadcasting system sending out the stop signal.
187
461000
3000
хабар таратушы жүйеге
тоқтау сигналын жіберіп бара жатыр.
тоқтау сигналын жіберіп бара жатыр.
07:59
And it's walked away. I mean, it's that mechanical.
188
464000
3000
Міне,ол кетіп қалды.
08:02
It's molecular clockwork.
189
467000
2000
Бұл молекулалық сағат механизмі.
08:04
This is how you work at the molecular scale.
190
469000
3000
Молекулалық деңгейде сіздер осылайша
жұмыс жасайсыздар.
жұмыс жасайсыздар.
08:07
So with a little bit of molecular eye candy,
191
472000
3000
Ал мына молекулалық әлемнің әдемі
бөліктері-кинезиндер,
бөліктері-кинезиндер,
08:10
we've got kinesins, which are the orange ones.
192
475000
3000
Мына жерде олар қызғылт сары түсті.
08:13
They're little molecular courier molecules walking one way.
193
478000
2000
Кинезин-бір бағытта қозғалатын
кішкентай молекулалық курьер.
кішкентай молекулалық курьер.
08:15
And here are the dynein. They're carrying that broadcasting system.
194
480000
3000
Ал мына динеин хабар таситын жүйені
өздерімен алып жүреді.
өздерімен алып жүреді.
08:18
And they've got their long legs so they can step around obstacles and so on.
195
483000
3000
Олардың ұзын аяқтары тосқауылдарды
аттап өтуге арналған.
аттап өтуге арналған.
08:21
So again, this is all derived accurately
196
486000
2000
Бұның бәрі нақты есеппен
08:23
from the science.
197
488000
2000
жасалынған көрініс.
08:25
The problem is we can't show it to you any other way.
198
490000
3000
Басқалай сіздерге көрсете алмаймыз.
08:28
Exploring at the frontier of science,
199
493000
2000
Адамның ойлау қабілеті
08:30
at the frontier of human understanding,
200
495000
2000
шектеулі екенін біле тұра,
08:32
is mind-blowing.
201
497000
3000
осындай нәрселердің қалай
08:35
Discovering this stuff
202
500000
2000
әрекет етіп жатқанын үйрене алуымыз
08:37
is certainly a pleasurable incentive to work in science.
203
502000
3000
таңқаларлық жағдай әрі ғылыми зерттеу
08:40
But most medical researchers --
204
505000
3000
жүргізуге хошыңды ашады.
08:43
discovering the stuff
205
508000
2000
Осындай құбылыстарды танып білуіміз,
08:45
is simply steps along the path to the big goals,
206
510000
3000
ақырын болса да,
08:48
which are to eradicate disease,
207
513000
3000
түрлі аурулардан пайда болатын
08:51
to eliminate the suffering and the misery that disease causes
208
516000
2000
қайғы-қасіреттерден арылту,
адамдарды кедейліктен шығару
адамдарды кедейліктен шығару
08:53
and to lift people out of poverty.
209
518000
2000
сияқты үлкен мақсаттарға жетелейді.
08:55
Thank you.
210
520000
2000
Рахмет.
08:57
(Applause)
211
522000
4000
(Қол соғу)
ABOUT THE SPEAKER
Drew Berry - Biomedical animatorDrew Berry creates stunning and scientifically accurate animations to illustrate how the molecules in our cell move and interact.
Why you should listen
Drew Berry is a biomedical animator whose scientifically accurate and aesthetically rich visualisations reveal the microscopic world inside our bodies to a wide range of audiences. His animations have exhibited at venues such as the Guggenheim Museum, Museum of Modern Art (New York), the Royal Institute of Great Britain and the University of Geneva. In 2010 he received a MacArthur Fellowship "Genius Award".
Drew Berry | Speaker | TED.com