Elon Musk: The mind behind Tesla, SpaceX, SolarCity ...
ئیلۆن مەسک: ئەو ژیریەی کە لە پشت تێسلا و سپەیس ئێکس و شاری سۆلار هەیە.
Elon Musk is the CEO and product architect of Tesla Motors and the CEO/CTO of Space Exploration Technologies (SpaceX). Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
ئوتۆمبیلێکی کارەبایی دروست بکەیت؟
کە پێویستە چارەسەری بکەین
کاربۆن سوودی هەبێت بۆ ژینگە هەرچەندە کە وا
سوتەمەنیە هایدرۆکاربۆنیەکان دەڕۆین
بەردەوامی کارپێکردن.
سەرچاوەی سوتەمەنییە بەبەردبووەکانە
ڕێگەیە وزە وەردەگرێت چارەسەرێکی باشە؟
یەکەم ئەوە کە تۆ ئەگەر هەمان سەرچاوەی
بۆ بارگاوی کردنی ئۆتۆمبیلی کارەبایی
لە سەرچاوەکانی هایدررۆکاربۆن
جێنێرال ئەلیکتریک
ئۆتۆمبیلێک بێت ئەوا
لە وێستگەیەکی لەکارەبای جێگیر
گەرمیەکی زۆر بەفیڕۆ دەدات
دەزگایەکی وزەی تر دروست بکەیت
سووتەمەنیە دووجار بەکاربهێنیت
بەکارهێنانی وێستگەیەکی وزەی سوتەمەنی
دەبێت ئێمە توانایەکی بەردەوامی
کارەبای بەردەواممان هەیە
کارەبایی بەکاربێنین بۆ هاتوچۆ
تێسلامان هەیە لە کاتی دروستکردندا
ئۆتۆمبێلی کارەبایی خێراتر بکەین
ڕێگەکانی هاتووچۆ دەبن بە
کە بۆ بۆشایی ئاسمان دەنێردرێن
دەرچوون لە یاسای سێهەمی نیوتن
خێرا دەکەیت
کە زۆر بە کارامەیی وزە بەکاربهێنێت
کەم دروست بکرێت، ئەوەی لێرە دەیبینیت
دروست دەکرێت و بونیادەکەی لە ئەلەمنێۆمە.
دروستکردنی ئەم ئۆتۆمبیلە
هەوای لەچاو ئەو ئۆتۆمبیلانەی
زۆر کەم بەکاردەهێنێت
وادەکات بوارێکی ڕۆشتنی زۆری هەبێت
بیرکاریانە باوەڕت وایە کە سەردەگرێت
کێش سووک بە پاتریەکی قورس هێشتا دەتوانی
تری ئۆتۆمبیلەکە دەبێت
لەگەڵ بارستەی پاتریەکان.
وا دەکات کە مەودایەکی.
لەگەڵ یەکدا پێشبڕکێ دەکەن
جار بارگاویکردن بەدەستبهێنێت
ڕیکۆردی جیهانی شکاند: ٤٢٠ میل
ئەوەبوو کە دەبوایە بە خێرایی
میل لە کاتژمێرێکدا بەڕێکەویت
تێسلا نیشان دەدات لەسەر سەهۆڵ
لە ڕۆژنامەی نیویوڕک تایمز.
شۆفێری کردنی ئەم ئۆتۆمبیلە چییە؟
وەڵامدانەوەکانی زۆر سەرسامکەرن
بکەن کە دەبن بە یەک لەگەڵ سەیارەکە
شتن کاتێک کە خێرا دەبیت یان پێچ دەکەیتەوە
لەبەر ئەوەی ئۆتۆمبیلەکە
کارەبایی دەکرێت بەهۆی
بەنزین وابکەیت.
کە زۆر بە دیاری ئەزموون دەکرێت
هیچ کاتێکی دیاریکراوە هەیە بۆ ئەوەی ئەم
کات پلانێکی ٣ هەنگاو بووە
بە قەبارەیەکی کەم بەرهەم دەهێنرێت
بە قەبارەیەکی بەرهەمهێنانی ناوەند
قەبارەیەکی بەرهەمهێنانی زۆر
دۆلارەوە دەستپێدەکات (S)مۆدێلی
ئەوەین ٣- ٤ ساڵی تر لە ناو بازاردا بێت
بەرەوپێشچوونەکانمان بەرەو ئەوێیە
هەبێت ئەوە دەتوانی شۆفێری بکەیت
دەوڵەتەکماندا بۆ وێستگەی بارگاوی کردن
لە ڕێگە سەرەکییەکان دەبینرێن؟
زیاتر هەیە کە خەڵکی بیردەکاتەوە
کردنی خێرا و ئەو ئۆفەرەمان هەیە کە
هەتا هەتایە بە خۆراییە
کەس ئاگاداری نییە
نیڤادامان ڕێک خستووە
تا پایتەخت بە هەمان شێوە
لۆس ئەنجلیس تا نیویۆرک شۆفێری بکەیت
بارگاوی کردنی خێرا
تر خێراتر کار دەکات
ڕێژەی وەستان لە ٦ بۆ ٧ جاربێت
ئەوە بۆ ٢٠-٣٠ خولەک پشوو دەدەیت
خەڵکی ئەوەندە پشوو دەدات
ئەوا بۆ نیوەڕۆ دەتەوێت نانبخۆیت
قاوەبخۆیتەوەو بەڕێبکەویت
بارگاویکردنێک یەک کاتژمێری دەوێت
کۆتایی بێت دەبێت کاتژمێرێت بێت
دەدەیت بۆ ڕزگارکردنی هەسارەکەمان
٢٠ تا ٣٠ خولەک چاوەڕێ بکەن
بۆ ١٦٠- ١٧٠ میل شۆفێری بکەیت
کەوانەکانی بەرهەمهێنانی وزەکانت
کار دەکەیت، شاری سۆلار
سەرچاوەیەکی بەرهەمهێنانی
بەرهەمهێنانی ئەم وزەیە
یەکگرتنێکی نا ڕاستەوخۆیە
ناوکەکانمان هەیە لە ئاسمان بە ناوی خۆر
بۆ پێداویستەکانی مرۆڤایەتی
هەست ناکەن کە جیهان لە خۆیدا
لە پلەی گەرمی ٣ کێلڤن بەستبوویان
بە وزەی خۆر کار دەکەن
وزەی هەزارانساڵی خۆرت
ڕێکبخەین لە وزەی خۆردا
گازی سروشتی کار بکات
پشتی هەموو سەرچاوەکانی تر دەشکێنێت
ئەوە ئێمە لە کێشەیەکی گەورەداین
بە کڕیاران ئەی چی دەکەیت؟
سیستەمێکی سۆلار بکڕیت یان
بەکاربردنی نییە یان ناوەستێت بۆ پڕ بوونەوە
دەتوانێت بۆ دەیان ساڵ کاربکات
تێچووی دانانی سیستەمەکە کەمبێت
پاڵنەری تێچووی وزەی سۆلارن
گازی سروشتی بدەینەوە
مەدە بەڵکو هیچ پارەیەک مەدە
کرێەکی ئاسایی چەندی پێ دەچێت؟
بەڵام داواکاری بەهاکەی زۆر دەستپێشخەرە
کرێی کارەبای ماڵەکەت کەم دەبێتەوە
کێ خاوەنی ئەو کارەبایەی پانێڵەکانە
کۆمپانیاکەت قازانج دەکات؟
دروست دەکات لە کۆمپانیایەک یان بانکێک
گەورەن کە بگەڕێتەوە بۆیان
دەتوانێت پانێڵەکان لەسەر ماڵەکان دادەنێت
لە خاوەن ماڵ یان کۆمپانیا.
دەبینیت لە ئەم پانێڵانە
خزمەتگوزاریەکی گەورەی بەربڵاوم دەبێت
داگیرکردنێکی زۆر بەرچاو
هەیە بۆ داگیرکردنی ئەم بوارە
لە ڕێگەی هێڵەکانی کارەباوە هەبوون
ئەوە زۆر دەسەڵاتێکی زیاتری هەیە
کە زۆربەی سەرچاوەی وزەی ئەمریکا
یان لە تەمەنی تۆدا، ببێت بە وزەی خۆر؟
بە کۆتا شێوەی بەرهەمهێنانی وزە
دەبن لە ماوەی ٢٠ ساڵی داهاتوودا
سەرچاوەکانی زیاتر بەکاربێت
کردم لەوانەی ١٨ ساڵی تر
سەرچاوەکانی تر زیاتر دەبێت
تر کە لەگەڵ خۆتا کردووتە
پارەیەکی زۆر پەیاکرد لە فرۆشتنی(پەی پاڵ)؟
کۆمپانیایەکی تایبەت
بکەیت تەنها پێم بڵێ بۆ؟
کەسێتک کە سامانێکی
لە بازرگانی کەشتیە ئاسمانییەکان؟
"بە گەورەیی دەستم پێکرد"
ئەوەی سامانە گەورەکەم
سەیریان دەکردم "بەڕاستتە"؟
،وە زۆر نزیک بوو لە شکست
تێبپەڕێنین لە ٢٠٠٨دا
موشەکی بۆشایی ئاسمان بەرەوپێش ببات
کە زۆر گرنگە بۆ مرۆڤایەتی
بە بۆشایی ئاسماندا هاتووچۆ بکات
بتوانرێت بە خێرایی بەکار بێتەوە
گەردوونی گەڕ؟
لە منداڵیەوە یان خەونت
دوای ئەویش؟
هەرگیز باوەڕم نەدەکرد ئەم کارە بکەم
ئەوەیە دەبێت چی ڕووبدات
سەرسامکەر و سەرنجڕاکێش؟
گەوەرە هەیە ئەگەر سەیری داهاتوو بکەی
ئەستێرەو هەساری نوێ بدۆزێرەوە
سەرنج ڕاکێشە بە بەراورد
زەویدا بەسترابین
ئاسمانییت بە ٧٥٪ کەم کردۆتەوە
چۆن دەتوانیت ئەوە بکەیت؟
تۆ چۆن توانیت ئەمە بکەیت؟
هەوا کردووە، لەگەڵ بزوێنەری موشەکەکە
کە کراون و ئەستەمە
فەرمی نەکردەوە دەترسی لێت ببەن
فەرمی بکرێت خراپە یان نا؟
کەمێک گومانلێکراوە
وە ئێستە ئێمە کاری لەسەر دەکەین
باسبکەیت کە چی ڕوودەدات لە ئێرەدا
کە هەموویان دەکرێت نەمێنن
بە تەواوی دواتر فڕێ دەدرێت
دروستکردنی موشەکێک کە بەکار بهێنرێتەوە
سەرەکییەکە هەمووکات فڕێ دەدرا
گروپێکی ١٠ هەزار کەسی و
چاک بکرێنەوە بۆ بەکارهێنان
دۆلاری دەویست بۆ هەر فڕینێک
کەشتیەکەو بەشەکانی بگەڕێنینەوە
کە کرێی تێچووی سوتەمەنییەکە
سوتەمەنییە ٠،٣٪ ی تێچووی موشەکەکەیە
ئەگەر بتوانتیت بە کارامەیی بەکاری بهێنیت
ئۆتۆمبێل و شەمەندەفەر و پاسکیل
بەڵام کەشتی ئاسمانی نا.
کێشەیە چارەسەر بکەین
بە بۆشایی ئاسمان بناسێنین
چەند گەشتێک بەناوبانگ دەبێت
تەکنەلۆجیایەکی بازاری ستراتیجەیتی تێکدەر
مەریخ بە شێوەیەی کۆمەڵگە
ئاوێتەیەک لە کۆمپانیاکان و حوکمەت
بۆ ئەوەی ژیان فرە هەسارەیی بێت
مەریخ تەنها بژاردەی ڕاستە بۆ ئەوەی بکرێت
دەبین بە توخمێک لە مرۆڤی فرە هەسارە
با دووبارە بەکاریبهێنینەوە
ئەی ئەو کارەتان چۆنە؟
پێشکەوتنمان بە خۆمانەوە دیوە
هەیە بە ناوی "Grasshopper test project"
نیشتنەوەی ستوونی دەکەین
دەرئەنجامی باش هەبووە بۆ ئەو تاقیکردنەوانە
کاوبۆیەکمان وەک جۆنی کاش داناوە
بە موشەکە ئاسمانیەکەوە
زۆر سەرنج ڕاکێشە کە دەیبینیت
بەرزە و بە بەردەوامی
دەکات بە بزوێنەرە گازیەکان
شاری سۆلار سپەیس ئێکس
داهێنەرانە بێت؟ تۆ چۆن ئاوا دەبیت؟
زۆر بە سەرسەختی کار دەکەم
دروست بکەیت و بیری لێبکەیتەوە
بەیەک پاکێجی تایبەت بهێنرێتە پێشەوە
زۆریش باوەڕت بە خۆتە
چەندیی سەرکێشی شێتانە دەکەیت
چەند جارێکێش ئەمەت کردووە
دەتوانین بیکەینە سیستەمی پەروەردەوە؟
لەبەر ئەوەی کارەکانت زۆر گرنگن
نێو سنوری فیزیا زۆر گرنگە
ژیربێژیە
بگەڕێنیتەوە سەر ڕاستیە بناغەییەکانیان
بکە نەوەک بە جیاوازی کردن
ژیری و تێگەشتنمان.
دووبارە دەکەینەوە بە جیاوازیەکی کەم
بۆ ڕێکخستنی کاری ڕۆژانەت
ئەوکاتە دەبێت فیزیا بەکاربهێنیت
جیاوازن لە بیرکردنەوەی باو
دژی بیرکردنەوەی باوی خەڵکە
شتێکی زۆر گرنگە
نەرێنی وە بەکاری بهێنە
سادە بێت وە کەس نایکات
فیزیا بخوێنن و لەم پیاوەوە فێربن
هەموو ڕۆژمان هەبێت
ABOUT THE SPEAKER
Elon Musk - Serial entrepreneurElon Musk is the CEO and product architect of Tesla Motors and the CEO/CTO of Space Exploration Technologies (SpaceX).
Why you should listen
At SpaceX, Musk oversees the development of rockets and spacecraft for missions to Earth orbit and ultimately to other planets. In 2008, SpaceX’s Falcon 9 rocket and Dragon spacecraft won the NASA contract to provide cargo transport to space. In 2012, SpaceX became the first commercial company to dock with the International Space Station and return cargo to Earth with the Dragon.
At Tesla, Musk has overseen product development and design from the beginning, including the all-electric Tesla Roadster, Model S and Model X, and the rollout of Supercharger stations to keep the cars juiced up. (Some of the charging stations use solar energy systems from SolarCity, of which Musk is the non-executive chair.) Transitioning to a sustainable energy economy, in which electric vehicles play a pivotal role, has been one of his central interests for almost two decades. He co-founded PayPal and served as the company's chair and CEO.
Elon Musk | Speaker | TED.com