TEDGlobal>Geneva
Jocelyne Bloch: The brain may be able to repair itself -- with help
جۆسیلین بلۆچ: مێشکمان لەوانەیە بتوانێت خۆی چاک بکاتەوە -- بە کەمێک یارمەتی
Filmed:
Readability: 4.1
3,127,181 views
لە چارەسەرکردنی هەموو شتێکەوە لە جەڵتەی مێشکەوە بۆ ڕووداوی هاتوچۆ و زیانگەشتن بە مێشک، نەشتەرگەری مێشک جۆسیلین بلۆچ باش دەزانێت مێشک ناتوانێت خۆی چاک بکاتەوە. بەڵام ئێستا، پێشنیاری ئەوە دەکات خۆی و هاوپیشەکانی لەوانەیە کلیلی چاککردنەوەی خانەدەمارییەکانیان دۆزیبێتەوە: خانەکانی دوو کۆرتین وەردەگرن. هاوشێوەی خانە قەدییەکان، توانای خۆگونجاندنیان بێهاوتایە و کاتێک لە مێشک دەردەکرێت و زیاد دەکرێت و دەخرێتەوە شوێنەکەی مێشک کە زیانی پێگەشتووە، دەتوانن یارمەتیدەر بن لە چاکردن و بنیاتنانەوە. "بە کەمێک یارمەتی، " وەک بلۆچ دەڵێت، "مێشک لەوانەیە بتوانێت یارمەتی خۆی بات."
Jocelyne Bloch - Functional neurosurgeon
Jocelyne Bloch is helping to unlock potential self-healing capacities of the human brain. Full bio
Jocelyne Bloch is helping to unlock potential self-healing capacities of the human brain. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So I'm a neurosurgeon.
0
896
1683
من نەشتەرگەری مێشک و دەمارم. و
00:15
And like most of my colleagues,
1
3746
1903
وەک زۆرێک لە هاوپیشەکانم،
00:17
I have to deal, every day,
with human tragedies.
with human tragedies.
2
5673
3656
ڕۆژانە مامەڵە لەگەڵ کارەساتە
مرۆییەکان دەکەم.
مرۆییەکان دەکەم.
00:22
I realize how your life can change
from one second to the other
from one second to the other
3
10549
4805
درک بەوە دەکەم چۆن دەکرێت
لە چرکەیەکدا ژیان بگۆڕێت
لە چرکەیەکدا ژیان بگۆڕێت
00:27
after a major stroke
or after a car accident.
or after a car accident.
4
15378
4045
دوای جەڵتەیەکی مێشک یان
دوای ڕووداوێکی هاتوچۆ.
دوای ڕووداوێکی هاتوچۆ.
00:32
And what is very frustrating
for us neurosurgeons
for us neurosurgeons
5
20045
3738
ئەوەشی زۆر جێی مەراقە بۆ
ئێمەی نەشتەرگەری مێشک
ئێمەی نەشتەرگەری مێشک
00:35
is to realize that unlike
other organs of the body,
other organs of the body,
6
23807
4620
ئەوەیە کە ئەزانین جیاواز
بەشەکانی تری جەستە،
بەشەکانی تری جەستە،
00:40
the brain has very little
ability for self-repair.
ability for self-repair.
7
28451
3479
مێشک توانای خۆ چاککردنەوەی زۆر کەمە.
00:45
And after a major injury
of your central nervous system,
of your central nervous system,
8
33211
3914
دوای زیان گەشتنێکیش بە
مێشک یان دڕکەپەتک،
مێشک یان دڕکەپەتک،
00:50
the patients often remain
with a severe handicap.
with a severe handicap.
9
38365
3760
نەخۆشەکە بە قورسی کەمئەندام دەبێت. و
00:55
And that's probably
the reason why I've chosen
the reason why I've chosen
10
43203
2213
لەوانەشە لەبەر ئەم هۆکارەبێت
ئەو هەڵبژاردنەم کردبێت
ئەو هەڵبژاردنەم کردبێت
00:57
to be a functional neurosurgeon.
11
45440
2663
ببم بە نەشتەرگەری کرداری مێشک و دەمار.
01:01
What is a functional neurosurgeon?
12
49144
1908
نەشتەرگەری کرداری مێشک و دەمار چییە؟
01:03
It's a doctor who is trying to improve
a neurological function
a neurological function
13
51978
4360
پزیشکێکە کە هەوڵدەدات کرداری
مێشک و دەمار باشتر بکات
مێشک و دەمار باشتر بکات
01:08
through different surgical strategies.
14
56362
2317
لە ڕێگەی ستراتیجی نەشتەرگەری جیاجیاوە.
01:12
You've certainly heard of
one of the famous ones
one of the famous ones
15
60066
2310
لەوانەیە پێشتر نەشتەرگەرییەکی
بەناوبانگتان بیستبێت
بەناوبانگتان بیستبێت
01:14
called deep brain stimulation,
16
62400
2086
پێی دەوترێت بزواندنی قوڵی مێشک،
01:17
where you implant an electrode
in the depths of the brain
in the depths of the brain
17
65230
4132
کە جەمسەرێکی کارەبایی دەخەیتە
قوڵایی مێشکەوە
قوڵایی مێشکەوە
01:21
in order to modulate a circuit of neurons
18
69386
3576
بۆ ئەوەی تۆڕێکی کارەبایی
دەمارەخانەکان بزوێنیت
دەمارەخانەکان بزوێنیت
01:24
to improve a neurological function.
19
72986
1892
هەتا کرداری دەمارییان باشتر بکەن.
01:27
It's really an amazing technology
20
75330
2066
بەڕاستی تەکنەلۆجیایەکی سەرسوڕهێنەرە
01:29
in that it has improved
the destiny of patients
the destiny of patients
21
77420
3367
لەوەدا کە چارەنوسی نەخۆشەکانی
باشتر کردووە کە
باشتر کردووە کە
01:32
with Parkinson's disease,
22
80811
1822
نەخۆشی پارکینسن،
01:34
with severe tremor, with severe pain.
23
82657
3106
نەخۆشەکانی لەرزینێکی زۆر، و نەخۆشەکانی
ئازارێکی زۆریان هەیە.
ئازارێکی زۆریان هەیە.
01:38
However, neuromodulation
does not mean neuro-repair.
does not mean neuro-repair.
24
86870
5586
بەڵام، ئەم بزواندنە کارەباییە بە واتای
چاککردنەوەی دەمارەخانەکان نایەت. و
چاککردنەوەی دەمارەخانەکان نایەت. و
01:45
And the dream of functional neurosurgeons
25
93301
2307
خەونی نەشتەرگەری کرداری مێشک و دەمار
01:47
is to repair the brain.
26
95632
1638
چاککردنەوەی مێشکە.
01:51
I think
27
99222
1397
پێموابێت
01:52
that we are approaching this dream.
28
100643
1835
لەو خەونە نزیک دەبینەوە. و
01:54
And I would like to show you
29
102502
1633
ئەمەوێ نیشانتان بەم کە
01:57
that we are very close to this.
30
105161
1935
زۆر نزیکین لەم شتەوە. و
02:00
And that with a little bit of help,
31
108022
3111
بە کەمێک یارمەتی،
02:03
the brain is able to help itself.
32
111157
3367
مێشک دەتوانێت خۆی چاککاتەوە.
02:08
So the story started 15 years ago.
33
116516
2169
چیرۆکەکە ١٥ ساڵ لەمەوبەر دەستیپێکرد.
02:11
At that time, I was a chief resident
34
119156
2020
ئەوکاتە، پزیشکی نیشتەجێی سەرەکی بووم
02:13
working days and nights
in the emergency room.
in the emergency room.
35
121200
2913
شەو و ڕۆژ لە ژووری فریاکەوتن کارمدەکرد.
02:16
I often had to take care
of patients with head trauma.
of patients with head trauma.
36
124619
3209
زۆرجار ئەبوو چارەسەری ئەو
نەخۆشانە بکەم کە ئازار بە سەریان گەشتبوو.
نەخۆشانە بکەم کە ئازار بە سەریان گەشتبوو.
02:21
You have to imagine that when a patient
comes in with a severe head trauma,
comes in with a severe head trauma,
37
129193
4461
پێویستە بیهێنیتە بەرچاوت کاتێک
نەخۆشێکی لەو جۆرەت بۆ یەت،
نەخۆشێکی لەو جۆرەت بۆ یەت،
02:25
his brain is swelling
38
133678
2299
مێشکی ئاوساوە و
02:28
and he's increasing
his intracranial pressure.
his intracranial pressure.
39
136001
2980
فشاری ناو کاسەی سەری زیاد دەکات.
02:31
And in order to save his life,
40
139716
2229
بۆ ڕزگارکردنی ژیانیشی،
02:33
you have to decrease
this intracranial pressure.
this intracranial pressure.
41
141969
2808
پێویستە ئەم فشارەی ناو
کاسەی سەر کەمکەیتەوە.
کاسەی سەر کەمکەیتەوە.
02:36
And to do that,
42
144801
1151
بۆ ئەوەش،
02:37
you sometimes have to remove
a piece of swollen brain.
a piece of swollen brain.
43
145976
3920
هەندێک جار پێویستە پارچەیەک
لە مێشکە ئاوساوەکە لابەریت.
لە مێشکە ئاوساوەکە لابەریت.
02:42
So instead of throwing away
these pieces of swollen brain,
these pieces of swollen brain,
44
150587
4348
کەواتە لەجیاتی ئەوەی ئەم
پارچە مێشکە ئاوساوانە فڕێبەین،
پارچە مێشکە ئاوساوانە فڕێبەین،
02:46
we decided with Jean-François Brunet,
45
154959
2489
لەگەڵ جیان فرانکۆیس برونێت،
02:49
who is a colleague of mine, a biologist,
46
157472
1913
کە زیندەوەرزانە، و هاوڕێمە
بڕیارمان دا کە
بڕیارمان دا کە
02:51
to study them.
47
159409
1174
لێیان بکۆڵینەوە.
02:53
What do I mean by that?
48
161379
1771
مەبەستم چییە بەوە؟
02:55
We wanted to grow cells
from these pieces of tissue.
from these pieces of tissue.
49
163174
4033
ویستمان گەشە بە خانەکان بەین
لەم پارچە شانانەوە.
لەم پارچە شانانەوە.
03:00
It's not an easy task.
50
168484
1419
کارێکی ئاسان نییە.
03:02
Growing cells from a piece of tissue
51
170577
2365
گەشەدان بە خانە لە
پارچە شانەوە
پارچە شانەوە
03:04
is a bit the same as growing
very small children
very small children
52
172966
3459
کەمێک هاوشێوەیە لەگەڵ گەشەدان
بە منداڵی زۆر بچووک
بە منداڵی زۆر بچووک
03:08
out from their family.
53
176449
1470
لە خێزانەکەیانەوە.
03:11
So you need to find the right nutrients,
54
179689
2317
پێویستی بە دابینکردنی پێداویستییە گونجاوەکان،
03:14
the warmth, the humidity
55
182030
1769
گەرمییەکە، شێکە، و
03:15
and all the nice environments
to make them thrive.
to make them thrive.
56
183823
3236
هەموو ژینگە لەبارەکەیە بۆ ئەوەی
بتوانن بەرگە بگرن.
بتوانن بەرگە بگرن.
03:19
So that's exactly what we had
to do with these cells.
to do with these cells.
57
187083
2811
ڕێک دەبوو ئەوە بکەین
بۆ ئەم خانانەش.
بۆ ئەم خانانەش.
03:22
And after many attempts,
58
190425
1866
دوای چەندین هەوڵ،
03:24
Jean-François did it.
59
192959
1767
جیان فرانکۆیس سەرکەوتوو بوو. و
03:27
And that's what he saw
under his microscope.
under his microscope.
60
195372
3197
ئەوەی بینی لە ژێر مایکرۆسکۆپەکەیدا.
03:31
And that was, for us, a major surprise.
61
199691
2348
ئەوەش بۆ ئێمە، جێی سەرسوڕمان بوو.
03:34
Why?
62
202412
1151
بۆچی؟
03:35
Because this looks exactly the same
as a stem cell culture,
as a stem cell culture,
63
203587
4842
چونکە ئەمە ڕێک لە کۆمەڵێک
خانەی قەدی دەچێت،
خانەی قەدی دەچێت،
03:40
with large green cells
surrounding small, immature cells.
surrounding small, immature cells.
64
208453
5643
بە خانەی سەوزی گەورەوە کە چواردەوری
خانەی بچووکتر و ناکامڵتریان داوە.
خانەی بچووکتر و ناکامڵتریان داوە.
03:47
And you may remember from biology class
65
215168
3254
لەوانەشە لە وانەی
زیندەوەرزانییەوە بیرتانبێت
زیندەوەرزانییەوە بیرتانبێت
03:50
that stem cells are immature cells,
66
218446
3511
کە خانە قەدییەکان خانەی ناکامڵن،
03:53
able to turn into any type
of cell of the body.
of cell of the body.
67
221981
3879
توانای ئەوەیان هەیە بۆ چ جۆرە
خانەیەک بیانەوێت بگۆڕدرێن.
خانەیەک بیانەوێت بگۆڕدرێن.
03:59
The adult brain has stem cells,
but they're very rare
but they're very rare
68
227423
4628
مێشکی کەسێکی گەورە خانەی قەدی
هەیە بەڵام زۆر دگمەنن و
هەیە بەڵام زۆر دگمەنن و
04:04
and they're located
in deep and small niches
in deep and small niches
69
232075
4379
کەوتوونەتە شوێنی قوڵی بچووکی
04:08
in the depths of the brain.
70
236478
2017
ناو قوڵایی مێشکەوە.
04:10
So it was surprising to get
this kind of stem cell culture
this kind of stem cell culture
71
238519
3702
کەواتە جێی سەرسوڕمان بوو
توانیمان گەشە بەم خانە قەدییانە بەین
توانیمان گەشە بەم خانە قەدییانە بەین
04:14
from the superficial part
of swollen brain we had
of swollen brain we had
72
242245
2359
لە بەشی دەرەوەی مێشکێکی ئاوساوەوە
04:16
in the operating theater.
73
244628
1617
لە ژووری نەشتەرگەری. و
04:18
And there was another
intriguing observation:
intriguing observation:
74
246269
2606
تێبینی شتێکی تری سەرنجڕاکێشیشمان کرد:
04:21
Regular stem cells
are very active cells --
are very active cells --
75
249890
4226
خانەی قەدی ئاسایی
خانەی زۆر چالاکن --
خانەی زۆر چالاکن --
04:26
cells that divide, divide,
divide very quickly.
divide very quickly.
76
254140
3573
بەردەوام بەخێرایی دابەش دەبن، و
دابەش دەبن، و دابەش دەبن. و
دابەش دەبن، و دابەش دەبن. و
04:30
And they never die,
they're immortal cells.
they're immortal cells.
77
258409
2320
قەت نامرن، خانەی نەمرن.
04:33
But these cells behave differently.
78
261407
2391
بەڵام ئەم خانانە جیاواز مامەڵەیان کرد.
04:36
They divide slowly,
79
264663
2183
بەخاوی دابەش دەبن، و
04:38
and after a few weeks of culture,
80
266870
2000
دوای چەند هەفتەیەک لە چاندنیان،
04:40
they even died.
81
268894
1562
تەنانەت مردیشن.
04:43
So we were in front of a strange
new cell population
new cell population
82
271321
3652
کەواتە کەوتینە بەردەم کۆمەڵە
خانەیەکی نوێی سەیر
خانەیەکی نوێی سەیر
04:46
that looked like stem cells
but behaved differently.
but behaved differently.
83
274997
3094
کە لە خانە قەدییەکان دەچوون
بەڵام جیاواز ڕەفتاریان دەکرد.
بەڵام جیاواز ڕەفتاریان دەکرد.
04:51
And it took us a long time
to understand where they came from.
to understand where they came from.
84
279052
4444
کاتێکی زۆریشمان ویست بۆ ئەوەی
تێبگەین لەکوێوە هاتوون.
تێبگەین لەکوێوە هاتوون.
04:55
They come from these cells.
85
283520
2545
لەم خانانەوە هاتوون.
04:58
These blue and red cells are called
doublecortin-positive cells.
doublecortin-positive cells.
86
286550
4443
خانە شین و سوورەکان ئەوانەن کە
پێیان دەوترێت خانەی وەرگری دوو کۆرتینی.
پێیان دەوترێت خانەی وەرگری دوو کۆرتینی.
05:04
All of you have them in your brain.
87
292195
2552
هەمووتان هەتانە لە مێشکتانا.
05:07
They represent four percent
of your cortical brain cells.
of your cortical brain cells.
88
295353
3900
لە سەدا چواری توێژاڵی
مێشک پێکدەهێنن.
مێشک پێکدەهێنن.
05:11
They have a very important role
during the development stage.
during the development stage.
89
299857
4072
ئەرکێکی زۆر گرنگیان هەیە لە
قۆناغی پەرەسەندندا.
قۆناغی پەرەسەندندا.
05:15
When you were fetuses,
90
303953
1755
ئەوکاتەی کۆرپەلە بوون،
05:18
they helped your brain to fold itself.
91
306457
2672
یارمەتی مێشکی داوە لە خۆ قەیکردندا.
05:22
But why do they stay in your head?
92
310120
2515
بەڵام بۆچی لە سەرتاندا ماونەتەوە؟
05:25
This, we don't know.
93
313371
1407
ئەمەیان، شتێکە نایزانین.
05:27
We think that they may
participate in brain repair
participate in brain repair
94
315414
3222
وا بیر دەکەینەوە کە لەوانەیە
بەشداربن لە چاککردنەوەی مێشک
بەشداربن لە چاککردنەوەی مێشک
05:30
because we find them
in higher concentration
in higher concentration
95
318660
3464
چونکە بە چڕییەکی زیاتر
دەیاندۆزینەوە لە نزیک
دەیاندۆزینەوە لە نزیک
05:34
close to brain lesions.
96
322148
1152
برینداری یان گرێیەکی مێشک.
05:35
But it's not so sure.
97
323324
1618
بەڵام زۆر دڵنیایی نییە.
05:37
But there is one clear thing --
98
325867
2345
بەڵام یەک شتی ڕوون هەیە --
05:40
that from these cells,
99
328236
1597
لەم خانانەوە بوو توانیمان،
05:41
we got our stem cell culture.
100
329857
2238
خانە قەدییەکانمان بچێنین.
05:45
And we were in front
of a potential new source of cells
of a potential new source of cells
101
333363
2634
لە بەردەم سەرچاوەیەکی نوێی
خانەکانداین کە توانای هەیە
خانەکانداین کە توانای هەیە
05:48
to repair the brain.
102
336021
1451
مێشک چاک بکاتەوە. و
05:50
And we had to prove this.
103
338004
1557
پێویستە ئەمە بسەلمێنین.
05:51
So to prove it,
104
339585
1151
بۆ سەلماندنی،
05:52
we decided to design
an experimental paradigm.
an experimental paradigm.
105
340760
3848
بڕیارمان یا نەخشەی نموونەیەکی
تاقیکردنەوە بکێشین.
تاقیکردنەوە بکێشین.
05:56
The idea was to biopsy a piece of brain
106
344632
3223
بیرۆکەکە ئەوە بوو پارچەیەکی مێشک وەرگیرێت
05:59
in a non-eloquent area of the brain,
107
347879
2699
لە بەشێکی ناهەستیاری مێشک، و
06:02
and then to culture the cells
108
350602
1711
ئینجا خانەکانی بچێنین
06:04
exactly the way Jean-François
did it in his lab.
did it in his lab.
109
352337
2787
بە هەمان شێوەی جیان فرانکۆیس
لە تاقیگەکەی خۆیدا کردی.
لە تاقیگەکەی خۆیدا کردی.
06:07
And then label them, to put color in them
110
355148
2895
ئینجا نیشانەیان بکەین، ڕەنگیان بخەینە سەر
06:10
in order to be able
to track them in the brain.
to track them in the brain.
111
358067
2673
بۆ ئەوەی بتوانین لە مێشکا بیاندۆزینەوە. و
06:13
And the last step was to re-implant them
112
361295
2129
دوایین هەنگاویش ئەوەبێت
دووبارە بیانچێنینەوە
دووبارە بیانچێنینەوە
06:15
in the same individual.
113
363448
1783
لە مێشکی هەمان کەسدا.
06:17
We call these
114
365255
1151
بەمە دەڵێین
06:18
autologous grafts -- autografts.
115
366430
2801
وەرگرتنی بەشێک لە جەستەی کەسەکە و
چاندنەوەی لە جەستەی خۆیدا.
چاندنەوەی لە جەستەی خۆیدا.
06:21
So the first question we had,
116
369602
2443
کەواتە یەکەم پرسیار کە هەمانبوو،
06:24
"What will happen if we re-implant
these cells in a normal brain,
these cells in a normal brain,
117
372069
5241
"چی ڕووئەیات ئەگەر خانەکان
بخەینە ناو مێشکێکی ئاساییەوە، و
بخەینە ناو مێشکێکی ئاساییەوە، و
06:29
and what will happen
if we re-implant the same cells
if we re-implant the same cells
118
377334
2858
چیش ڕووئەیات ئەگەر هەمان
ئەم خانانە بچێنینەوە بۆ ناو مێشکێک
ئەم خانانە بچێنینەوە بۆ ناو مێشکێک
06:32
in a lesioned brain?"
119
380216
1223
کە کێشەیەکی تێدابێت؟"
06:33
Thanks to the help
of professor Eric Rouiller,
of professor Eric Rouiller,
120
381463
3389
سوپاس بۆ یارمەتی پرۆفیسۆر
ئێریک رۆوڵییەر،
ئێریک رۆوڵییەر،
06:36
we worked with monkeys.
121
384876
1666
کارمان لەسەر مەیمون کرد.
06:39
So in the first-case scenario,
122
387414
2440
بۆ یەکەم سیناریۆ،
06:41
we re-implanted the cells
in the normal brain
in the normal brain
123
389878
3505
خانەکانمان چاندەوە بۆ ناو
مێشکێکی ئاسایی و
مێشکێکی ئاسایی و
06:45
and what we saw is that they completely
disappeared after a few weeks,
disappeared after a few weeks,
124
393407
5035
ئەوەی بینیمان دیارنەمانی تەواوەتی بوو
دوای چەند هەفتەیەک،
دوای چەند هەفتەیەک،
06:50
as if they were taken from the brain,
125
398466
2954
وەک ئەوەی لە مێشکەکە دەرکرابێتن،
06:53
they go back home,
126
401444
1511
چووبێتنەوە ماڵەوە،
06:54
the space is already busy,
127
402979
1556
شوێنەکە قەرەباڵغ بووبێت،
06:56
they are not needed there,
so they disappear.
so they disappear.
128
404559
2230
پێویستیان پێ نەبووبێت لەویا،
بۆیە چیتر نەمابێتن.
بۆیە چیتر نەمابێتن.
06:59
In the second-case scenario,
129
407780
1978
لە دووەم سیناریۆدا،
07:01
we performed the lesion,
130
409782
1231
برینارییەکمان لە مێشکەکەیا دروستکرد،
07:03
we re-implanted exactly the same cells,
131
411037
3140
ڕێک هەمان جۆری خانەکانمان تێدا چاند، و
07:06
and in this case, the cells remained --
132
414201
4073
ئەمجارەیان، خانەکان مانەوە -- و
07:10
and they became mature neurons.
133
418298
2797
بوون بە دەمارەخانەی پێگەشتوو.
07:13
And that's the image of what
we could observe under the microscope.
we could observe under the microscope.
134
421824
3787
ئەوەش وێنەی ئەوەیە کە توانیمان
لە ژێر مایکرۆسکۆپدا بیبینین.
لە ژێر مایکرۆسکۆپدا بیبینین.
07:17
Those are the cells
that were re-implanted.
that were re-implanted.
135
425635
2554
ئەوانە خانەکانن کە دووبارە
توانیمان بیانچێنینەوە. و
توانیمان بیانچێنینەوە. و
07:20
And the proof they carry,
136
428839
1947
بەڵگەکەشی هەڵیانگرتووە،
07:22
these little spots, those
are the cells that we've labeled
are the cells that we've labeled
137
430810
3177
ئەو خاڵە بچووکانە، ئەوانە
خانەکانن کە نیشانەمانکردن پێشتر،
خانەکانن کە نیشانەمانکردن پێشتر،
07:26
in vitro, when they were in culture.
138
434011
2832
ئەوکاتەی لە زیادکردندا بوون.
07:29
But we could not stop here, of course.
139
437755
2200
بەڵام بێگومان نەمانتوانی لێرەدا بووەستین.
07:32
Do these cells also help a monkey
to recover after a lesion?
to recover after a lesion?
140
440521
4637
ئەم خانانە دوای ئەو برینداربوونە
یارمەتی چاکبوونەوەی مەیمونەکە ئەیەن؟
یارمەتی چاکبوونەوەی مەیمونەکە ئەیەن؟
07:37
So for that, we trained monkeys
to perform a manual dexterity task.
to perform a manual dexterity task.
141
445182
5482
بۆیە بۆ ئەوە، ڕاهێنانمان بە مەیمونەکان کرد
چەند کارێکی زیرەکانە ئەنجام بەن.
چەند کارێکی زیرەکانە ئەنجام بەن.
07:42
They had to retrieve
food pellets from a tray.
food pellets from a tray.
142
450688
3018
دەبوو کڵۆ خواردنەکان لە سەر
سینییەک هەڵبگرنەوە.
سینییەک هەڵبگرنەوە.
07:45
They were very good at it.
143
453730
1495
زۆر باشبوون لەو کارەیا. و
07:47
And when they had reached
a plateau of performance,
a plateau of performance,
144
455896
3472
کاتێک گەشتنە لووتکەی توانای
ئەنجامدانی ئەو کارە،
ئەنجامدانی ئەو کارە،
07:51
we did a lesion in the motor cortex
corresponding to the hand motion.
corresponding to the hand motion.
145
459392
6295
برینێکمان کردە ئەو بەشەی توێژاڵی مێشک
کە بەرپرسیارە لە جوڵەی دەست.
کە بەرپرسیارە لە جوڵەی دەست.
07:57
So the monkeys were plegic,
146
465711
1857
مەیمونەکان لە پەل کەوتن،
07:59
they could not move their hand anymore.
147
467592
1912
چیتر نەیاندەتوانی دەستیان بجوڵێنن.
08:02
And exactly the same as humans would do,
148
470165
3554
بە هەمان شێوەی مرۆڤەکانیش،
08:05
they spontaneously recovered
to a certain extent,
to a certain extent,
149
473743
2926
هەتا ڕادەیەکی کەم بۆخۆیان چاکبوونەوە،
08:08
exactly the same as after a stroke.
150
476693
2020
هەر وەک دوای جەڵتەی مێشک.
08:10
Patients are completely plegic,
151
478737
1787
نەخۆشەکان لەپەل دەکەون، و
08:12
and then they try to recover
due to a brain plasticity mechanism,
due to a brain plasticity mechanism,
152
480548
5108
ئینجا هەوڵدەدەن چاکبنەوە بەهۆی
توانای خۆگونجاندنەوەی مێشک،
توانای خۆگونجاندنەوەی مێشک،
08:17
they recover to a certain extent,
153
485680
1640
تا ڕادەیەک باشتر دەبن،
08:19
exactly the same for the monkey.
154
487344
1841
هەمان شتە بۆ مەیمونیش.
08:21
So when we were sure that the monkey
had reached his plateau
had reached his plateau
155
489209
3444
کەواتە کاتێک زانیمان مێشکی مەیمونەکە
گەشتۆتە لوتکەی
گەشتۆتە لوتکەی
08:24
of spontaneous recovery,
156
492677
2428
خۆ چاککردنەوە،
08:27
we implanted his own cells.
157
495129
2575
خانەکانی خۆیمان بۆ چاند.
08:30
So on the left side, you see the monkey
that has spontaneously recovered.
that has spontaneously recovered.
158
498287
5536
لەلای چەپ، ئەو مەیمونەیە کە
خۆی بۆخۆی چاکبۆتەوە.
خۆی بۆخۆی چاکبۆتەوە.
08:37
He's at about 40 to 50 percent
of his previous performance
of his previous performance
159
505426
4632
نزیکەی لەسەدا ٤٠ بۆ ٥٠ی
کارەکانی پێشووی پێش
کارەکانی پێشووی پێش
08:42
before the lesion.
160
510082
1212
برینارییەکەی پێئەنجامدەدرێت.
08:44
He's not so accurate, not so quick.
161
512079
2770
زۆر ورد نییە، زۆر خێرا نییە. و
08:47
And look now, when we re-impant the cells:
162
515376
3459
ئێستا سەیرکەن کاتێک
خانەکانمان دووبارە چاندەوە:
خانەکانمان دووبارە چاندەوە:
08:50
Two months after re-implantation,
the same individual.
the same individual.
163
518859
4253
دوو مانگ دوای چاندنەوەی خانەکان،
هەمان بوونەوەر.
هەمان بوونەوەر.
08:57
(Applause)
164
525255
6918
(چەپڵەلێدان)
09:04
It was also very exciting results
for us, I tell you.
for us, I tell you.
165
532770
3555
با پێتان بڵێم، ئەنجامێکی زۆر
دڵخۆشکەر بوو بۆمان.
دڵخۆشکەر بوو بۆمان.
09:09
Since that time, we've understood
much more about these cells.
much more about these cells.
166
537321
3706
لەوکاتەوە، زۆر زیاتر لە سەر
ئەم خانانە تێگەشتوین.
ئەم خانانە تێگەشتوین.
09:13
We know that we can cryopreserve them,
167
541575
2396
دەزانین کە دەتوانین بە
بەستنیان هەڵیانبگرین،
بەستنیان هەڵیانبگرین،
09:15
we can use them later on.
168
543995
1862
دەتوانین دواتر بەکاریانبێنین.
09:18
We know that we can apply them
in other neuropathological models,
in other neuropathological models,
169
546214
3890
دەزانین کە دەتوانین لە کێشەی تری
مێشک و دەماردا بەکاریان بێنین
مێشک و دەماردا بەکاریان بێنین
09:22
like Parkinson's disease, for example.
170
550128
1969
بۆ نموونە، وەک نەخۆشی پارکینسن.
09:24
But our dream is still
to implant them in humans.
to implant them in humans.
171
552121
3157
بەڵام هێشتا خەونی ئێمە ئەوەیە
بتوانین لە مێشکی مرۆڤەکاندا بیچێنین. و
بتوانین لە مێشکی مرۆڤەکاندا بیچێنین. و
09:28
And I really hope that I'll be able
to show you soon
to show you soon
172
556469
3750
هیوادارم زۆر بەم نزیکانەش بتوانم
نیشانتان بدەم کە
نیشانتان بدەم کە
09:33
that the human brain is giving us
the tools to repair itself.
the tools to repair itself.
173
561605
4994
مێشکی مرۆڤ ئامرازێکمان ئەداتێ
بتوانین چاکی بکەینەوە پێی.
بتوانین چاکی بکەینەوە پێی.
09:38
Thank you.
174
566623
1320
زۆر سوپاس.
09:39
(Applause)
175
567967
5986
(چەپڵەلێدان)
09:45
Bruno Giussani: Jocelyne, this is amazing,
176
573977
3302
برونۆ: جۆسیلین، ئەمە سەرسوڕهێنەرە، و
09:49
and I'm sure that right now, there are
several dozen people in the audience,
several dozen people in the audience,
177
577303
3751
دڵنیاشم ئێستا، چەندین کەس
هەیە لەناو ئامادەبووەکاندا،
هەیە لەناو ئامادەبووەکاندا،
09:53
possibly even a majority,
178
581078
1206
لەوانەیە زۆرینەشی،
09:54
who are thinking, "I know
somebody who can use this."
somebody who can use this."
179
582308
2748
بیرکەنەوە بڵێن، "کەسێک ئەناسم
ئەتوانێ سوود لەمە ببینێت."
ئەتوانێ سوود لەمە ببینێت."
09:57
I do, in any case.
180
585080
2260
من کەسێکم هەیە. و
09:59
And of course the question is,
181
587364
2296
بێگومان پرسیارەکە ئەوەیە،
10:01
what are the biggest obstacles
182
589684
2078
گەورەترین بەربەستەکان چین
10:03
before you can go
into human clinical trials?
into human clinical trials?
183
591786
2791
هەتا بتوانن بچنە سەر
تاقیکردنەوە لەسەر مرۆڤ؟
تاقیکردنەوە لەسەر مرۆڤ؟
10:07
Jocelyne Bloch: The biggest
obstacles are regulations. (Laughs)
obstacles are regulations. (Laughs)
184
595665
5506
جۆسیلین: گەورەترین بەربەست یاساکانە.
10:13
So, from these exciting results,
you need to fill out
you need to fill out
185
601195
2762
لەو ئەنجامە سەرسوڕهێنەرانەوە،
پێویستە نزیکەی
پێویستە نزیکەی
10:15
about two kilograms of papers and forms
186
603981
3237
دوو کیلۆ کاغەز و فۆڕم پڕکەیتەوە
10:19
to be able to go through these
kind of trials.
kind of trials.
187
607242
3048
بۆ ئەوەی بتوانیت ئەم
تاقیکردنەوانە بکەیت
تاقیکردنەوانە بکەیت
10:22
BG: Which is understandable,
the brain is delicate, etc.
the brain is delicate, etc.
188
610314
2632
برونۆ: ئەویش حەقی خۆیەتی،
چونکە مێشک زۆر ناسکە.
چونکە مێشک زۆر ناسکە.
10:24
JB: Yes, it is, but it takes a long time
189
612970
2358
جۆسیلین بەڵێ، وایە، بەڵام
کاتێکی زۆری دەوێت و
کاتێکی زۆری دەوێت و
10:27
and a lot of patience and almost
a professional team to do it, you know?
a professional team to do it, you know?
190
615352
4031
ئارامگرتن و تیمێکی پیشەگەری
باشی ئەوێت بۆ ئەنجامدانی ئەوە، وانییە؟
باشی ئەوێت بۆ ئەنجامدانی ئەوە، وانییە؟
10:31
BG: If you project yourself --
191
619407
2266
برونۆ: بە بۆچوونی خۆت --
10:33
having done the research
192
621697
1215
کە ئەم توێژینەوەیەت کردووە و
10:34
and having tried to get
permission to start the trials,
permission to start the trials,
193
622936
3945
هەوڵتداوە ڕەزامەندی وەرگریت
بۆ ئەنجامدانی تاقیکردنەوەکان،
بۆ ئەنجامدانی تاقیکردنەوەکان،
10:38
if you project yourself out in time,
194
626905
3179
بە بۆچوونی خۆت چەندێک کاتت دەوێت،
10:42
how many years before
somebody gets into a hospital
somebody gets into a hospital
195
630736
3698
چەند ساڵی تری پێویستە هەتا
کەسێک کە چووە ناو نەخۆشخانە
کەسێک کە چووە ناو نەخۆشخانە
10:46
and this therapy is available?
196
634458
2173
ئەم چارەسەرەی بۆ بەردەست بێت؟
10:49
JB: So, it's very difficult to say.
197
637555
2135
جۆسیلین: زانینی ئەوە قورس دەبێت.
10:51
It depends, first,
on the approval of the trial.
on the approval of the trial.
198
639714
3934
یەکەم شت ئەکەوێتەوە سەر
پەسەندکردنی تاقیکردنەوەکە.
پەسەندکردنی تاقیکردنەوەکە.
10:55
Will the regulation allow us
to do it soon?
to do it soon?
199
643672
3103
ئایا یاسا ڕێگەمان پێئەیات زوو بیکەین؟ و
10:58
And then, you have to perform
this kind of study
this kind of study
200
646799
2814
ئینجا ئەم جۆرە توێژینەوەیە پێویستە
11:01
in a small group of patients.
201
649637
2800
لەسەر کۆمەڵێک نەخۆشی کەم بیکەی.
11:04
So it takes, already, a long time
to select the patients,
to select the patients,
202
652461
2925
کەواتە کاتێکی زۆری پێدەچێت بۆ
هەڵبژاردنی نەخۆشەکان،
هەڵبژاردنی نەخۆشەکان،
11:07
do the treatment
203
655410
1906
ئەنجامدانی چارەسەر و
11:09
and evaluate if it's useful
to do this kind of treatment.
to do this kind of treatment.
204
657340
3729
هەڵسەنگاندنی ئەوەی ئایا
ئەنجامدانی ئەم جۆرە چارەسەرە سودبەخش دەبێت.
ئەنجامدانی ئەم جۆرە چارەسەرە سودبەخش دەبێت.
11:13
And then you have to deploy
this to a multicentric trial.
this to a multicentric trial.
205
661093
4659
ئینجا پێویستە تاقیکردنەوەی
هەمەلایەنەی بۆ بکەیت.
هەمەلایەنەی بۆ بکەیت.
11:17
You have to really prove
first that it's useful
first that it's useful
206
665776
4162
پێویستە بیسەلمێنیت کە بەڕاستی
ئەمە سوودی هەیە
ئەمە سوودی هەیە
11:21
before offering this treatment
up for everybody.
up for everybody.
207
669962
2881
پێش ئەوەی چارەسەرەکە
پێشکەشی هەمووان بکەیت.
پێشکەشی هەمووان بکەیت.
11:24
BG: And safe, of course. JB: Of course.
208
672867
1889
برونۆ: سەلامەتیش بێت، بێگومان.
جۆسیلین: بێگومان
جۆسیلین: بێگومان
11:26
BG: Jocelyne, thank you for coming
to TED and sharing this.
to TED and sharing this.
209
674780
2794
برونۆ: جۆسیلین، زۆر سوپاس بۆ هاتنت و
باسکردنی ئەم بابەتە گرنگە
باسکردنی ئەم بابەتە گرنگە
11:29
BG: Thank you.
210
677598
1151
برونۆ: زۆر سوپاس
11:30
(Applause)
211
678773
2671
(چەپڵەلێدان)
ABOUT THE SPEAKER
Jocelyne Bloch - Functional neurosurgeonJocelyne Bloch is helping to unlock potential self-healing capacities of the human brain.
Why you should listen
Swiss neurosurgeon Jocelyne Bloch is an expert in deep brain stimulation and neuromodulation for movement disorders. Her recent work focuses on cortical cells, called doublecortin, related to neurogenesis and brain repair. In collaboration with Jean François Brunet and others, she is pioneering the development of adult brain cell transplantation for patients with stroke, using their own stem cells. She aims at gathering all these novel therapeutic strategies under a common umbrella that will optimize treatment options for patients suffering from neurological impairments. She is in charge of the functional neurosurgery unit at the Lausanne University Hospital (CHUV).
Jocelyne Bloch | Speaker | TED.com