Small Thing Big Idea
Margaret Gould Stewart: How the hyperlink changed everything
Margaret Gould Stewart: ဟိုက်ပါလင့်က အရာရာတိုင်းကို ပြောင်းလဲပစ်ခဲ့ပုံ
Filmed:
Readability: 4.4
398,379 views
ဟိုက်ပါလင့်ဟာ အင်တာနက်အတွက် LEGO ဘလောက်နဲ့ ဆင်တူပါတယ်။ အဲဒါဟာ ဘယ်လိုများ ပေါ်ထွန်းလာခဲ့တာလဲ ဆိုတဲ့ ဇာတ်လမ်းကို ဟိုက်ပါလင့်ကို သုံးစွဲရာမှာ တကယ့်ကို ကျွမ်းကျင်ပါရဂူဖြစ်သူ Margaret Gould Stewart က တိုတိုတုပ်တုပ် ရှင်းပြထားပါတယ်။
Margaret Gould Stewart - User experience master
At Facebook (and previously at YouTube), Margaret Gould Stewart designs experiences that touch the lives of a large percentage of the world's population. Full bio
At Facebook (and previously at YouTube), Margaret Gould Stewart designs experiences that touch the lives of a large percentage of the world's population. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
ကျွန်မ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ်
စဉ်းစားမိခဲ့တာကို သတိရနေတုန်းပါ-
စဉ်းစားမိခဲ့တာကို သတိရနေတုန်းပါ-
00:12
I remember thinking to myself,
0
135
1913
00:14
"This is going to change everything
about how we communicate."
about how we communicate."
1
2072
3317
"ဒါက ကျန်ုပ်တို့ ဆက်သွယ်ပြောဆိုကြပုံ
အရာရာတိုင်းကို ပြောင်းပစ်မယ်။"
အရာရာတိုင်းကို ပြောင်းပစ်မယ်။"
00:17
[Small thing.]
2
5413
1151
[အသေးစား အရာ။]
00:18
[Big idea.]
3
6588
1150
[စိတ်ကူး အကြီးစား။ ]
[ဟိုက်ပါလင့် အကြောင်း
Margaret Gould Stewartရဲ့ တင်ပြချက်]
Margaret Gould Stewartရဲ့ တင်ပြချက်]
00:21
[Margaret Gould Stewart on the Hyperlink]
4
9016
2563
ဟိုက်ပါလင့် ဆိုတာက
အင်တာဖေ့စ်နဲ့ ဆိုင်တဲ့ အရာပါ၊
အင်တာဖေ့စ်နဲ့ ဆိုင်တဲ့ အရာပါ၊
00:23
A hyperlink is an interface element,
5
11603
2508
အဲဒီလို ပြောလိုက်ခြင်းဖြင့်
ကျွန်မ ဆိုလိုတာက၊
ကျွန်မ ဆိုလိုတာက၊
00:26
and what I mean by that is,
6
14135
1396
00:27
when you're using software
on your phone or your computer,
on your phone or your computer,
7
15555
3516
သင့်ဖုန်း ဒါမှမဟုတ် သင့်ကွန်ပျူတာထဲက
ဆော့ဝဲကို သင် အသုံးပြုရင်၊
ဆော့ဝဲကို သင် အသုံးပြုရင်၊
အင်တာဖေ့စ်ရဲ့ နောက်ကွယ်တွင်
ကုဒ်တွေအများကြီး ရှိတတ်ပြီး
ကုဒ်တွေအများကြီး ရှိတတ်ပြီး
00:31
there's a lot of code behind the interface
8
19095
2174
00:33
that's giving all the instructions
for the computer on how to manage it,
for the computer on how to manage it,
9
21293
3381
ကွန်ပျူတာ အနေနဲ့ ဘယ်လို စီမံခန့်ခွဲရမှာကို
ညွှန်ကြားချက်တွေကို ပေးပါတယ်၊
ညွှန်ကြားချက်တွေကို ပေးပါတယ်၊
00:36
but that interface is the thing
that humans interact with:
that humans interact with:
10
24698
3031
ဒါပေမဲ့ အဲဒီအင်တာဖေ့စ် ဆိုတာနဲ့မှ
လူတွေ ထိတွေ့တုန့်ပြန်ကြရတာပါ၊
လူတွေ ထိတွေ့တုန့်ပြန်ကြရတာပါ၊
00:39
when we press on this,
then something happens.
then something happens.
11
27753
2848
အဲဒါကို ကျွန်ုပ်တို့ နှိပ်လိုက်ရင်
တစ်ခုခု ဖြစ်လာတတ်တယ်။
တစ်ခုခု ဖြစ်လာတတ်တယ်။
00:42
When they first came around,
they were pretty simple
they were pretty simple
12
30625
2783
၎င်းတို့ စပေါ်လာစဉ်တုန်းက
အတော်ကလေး ရိုးရှင်းခဲ့ကြပြီး၊
အတော်ကလေး ရိုးရှင်းခဲ့ကြပြီး၊
00:45
and not particularly glamorous.
13
33432
2072
ဆွဲဆောင်မှု သိပ်မရှိခဲ့ကြပါ။
00:47
Designers today have
a huge range of options.
a huge range of options.
14
35528
3570
ဒီနေ့တွင် ဒီဇိုင်နာတွေထံမှာ
အဲဒါ ရွေးစရာတွေ တစ်ပုံကြီးပါ။
အဲဒါ ရွေးစရာတွေ တစ်ပုံကြီးပါ။
00:51
The hyperlink uses what's called
a markup language -- HTML.
a markup language -- HTML.
15
39956
4274
ဟိုက်ပါလင့်တွေဟာ ရေးမှတ်ရတဲ့ ဘာသာစကား
HTML ကို သုံးကြပါတယ်။
HTML ကို သုံးကြပါတယ်။
00:56
There's a little string of code.
16
44254
1882
အဲဒါက ကုဒ်ပါတဲ့ စာကြောင်းတို ရှိတတ်တယ်။
00:58
And then you put the address
of where you want to send the person.
of where you want to send the person.
17
46160
4023
ပြီးတော့ သင်ဟာ ထိုသူကို စေလွှတ်ချင်တဲ့
လိပ်စာကို ထည့်ပေးရတယ်။
လိပ်စာကို ထည့်ပေးရတယ်။
01:02
It's actually remarkably easy
to learn how to do.
to learn how to do.
18
50207
2642
တကယ်တော့ အဲဒီလို လုပ်တတ်ဖို့
သင်ယူရေးဟာ လွယ်လွယ်လေးပါ။
သင်ယူရေးဟာ လွယ်လွယ်လေးပါ။
01:04
And so, the whole range of references
to information elsewhere on the internet
to information elsewhere on the internet
19
52873
5387
ဒီတော့၊ အင်တာနက် ပေါ်မှာ ရှိတတ်တဲ့ အချက်
အလက်များအတွက် ရည်ညွှန်းစရာ တစ်ပုံကြီးဟာ
အလက်များအတွက် ရည်ညွှန်းစရာ တစ်ပုံကြီးဟာ
01:10
is the domain of the hyperlink.
20
58284
1962
ဟိုက်ပါလင့်ရဲ့ ဒိုမိန်းပါပဲ။
ကျွန်မ ကျောင်းနေခဲ့ရတဲ့
ကာလကို ပြန်ကြည့်ရင်-
ကာလကို ပြန်ကြည့်ရင်-
01:12
Back when I was in school --
21
60903
1507
01:14
this is before people had
wide access to the internet --
wide access to the internet --
22
62434
3460
လူတွေ အင်တာနက်ကို ကျယ်ပြန့်စွာ
မသုံးစွဲကြသေးပါဘူး -
မသုံးစွဲကြသေးပါဘူး -
ကျွန်မသာ သုတေသန စာတမ်းကို ပြုစုချင်ခဲ့ရင်၊
01:17
if I was going to do a research paper,
23
65918
1817
01:19
I would have to physically walk
to the library,
to the library,
24
67759
2745
ကျွန်မဟာ စာကြည့်တိုက်ကို
လမ်းလျှောက်သွားခဲ့ရမှာပါ၊
လမ်းလျှောက်သွားခဲ့ရမှာပါ၊
အဲဒီမှာ ကိုယ်လိုချင်တဲ့ စာအုပ်ရှိခဲ့ရင်
ကံကောင်းလှပြီ။
ကံကောင်းလှပြီ။
01:22
and if they had the book
that you needed, great.
that you needed, great.
25
70528
2293
01:24
You sometimes had to send out for it,
26
72845
1833
မကြာခဏဆိုသလို
စာအုပ်ကို ရှာဖို့ လိုအပ်ခဲ့ရင်၊
စာအုပ်ကို ရှာဖို့ လိုအပ်ခဲ့ရင်၊
01:26
so the process could take weeks.
27
74702
1865
ရက်သတ္တပတ် အတော်ကြာနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
01:28
And it's kind of crazy
to think about that now,
to think about that now,
28
76591
2905
အခုတော့ အဲဒီလို စဉ်းစားရမှာကိုက
စိတ်ကူး မရနိုင်တော့ပါ၊
စိတ်ကူး မရနိုင်တော့ပါ၊
01:31
because, like all great innovations,
29
79520
3235
ကြီးမားတဲ့ တီထွင်မှုတွေ အားလုံးလိုပဲ၊
ကျွန်မတို့ တစ်ခုခုကို
သုံးလာနိုင်တဲ့နောက် မကြာမီမှာပဲ
သုံးလာနိုင်တဲ့နောက် မကြာမီမှာပဲ
01:34
it's not long after
we get access to something
we get access to something
30
82779
2190
01:36
that we start to take it for granted.
31
84993
2270
အဲဒါကို အလိုလိုသုံးနေကျအရာလို့
ခံယူလာကြပါတယ်။
ခံယူလာကြပါတယ်။
01:39
Back in 1945,
32
87287
1420
၁၉၄၅ ခုနှစ်ဆီ ပြန်သွားကြရင်၊
01:40
there was this guy, Vannevar Bush.
33
88731
2579
Vannevar Bush ဆိုသူ ရှိခဲ့ပါတယ်။
သူဟာ အမေရိကန်အစိုးရအတွက်
လုပ်ကိုင်နေခဲ့သူပါ။
လုပ်ကိုင်နေခဲ့သူပါ။
01:43
He was working for the US government,
34
91334
1993
01:45
and one of the ideas
that he put forth was,
that he put forth was,
35
93351
2173
သူတင်ပြလိုက်တဲ့ စိတ်ကူး တစ်ခုက
"အိုး၊ လူတွေ ဖန်တီးနေကြတဲ့
အချက်အလက်တွေ များလှပါကလား၊
အချက်အလက်တွေ များလှပါကလား၊
01:47
"Wow, humans are creating
so much information,
so much information,
36
95548
2647
ကျွန်ုပ်တို့ဖတ်ပြီးသွားတဲ့
စာအုပ်တွေကိုတောင် မှတ်မိဖို့ မလွယ်သလို၊
စာအုပ်တွေကိုတောင် မှတ်မိဖို့ မလွယ်သလို၊
01:50
and we can't keep track
of all the books that we've read
of all the books that we've read
37
98219
3239
အရေးကြီးတဲ့ အတွေးအခေါ်အကြားက
ဆက်သွယ်မှုတွေကို ဘယ်မှတ်မိနိုင်ကြမလဲ။"
ဆက်သွယ်မှုတွေကို ဘယ်မှတ်မိနိုင်ကြမလဲ။"
01:53
or the connections
between important ideas."
between important ideas."
38
101482
2690
အဲဒါနဲ့ သူဟာ "memex"
ဆိုတဲ့ စိတ်ကူးပေါ်လာခဲ့တယ်၊
ဆိုတဲ့ စိတ်ကူးပေါ်လာခဲ့တယ်၊
01:56
And he had this idea called the "memex,"
39
104196
1957
01:58
where you could put together
a personal library
a personal library
40
106177
2342
ကိုယ်ပိုင် စာကြည့်တိုက်ကို
အတူတကွ ထားနိုင်တဲ့ နေရာပါ၊
အတူတကွ ထားနိုင်တဲ့ နေရာပါ၊
02:00
of all of the books and articles
that you have access to.
that you have access to.
41
108543
4063
ကိုယ် ရယူသုံးနိုင်တဲ့ စာအုပ်တွေနဲ့
ဆောင်းပါးတွေ အားလုံးပေါ့လေ။
ဆောင်းပါးတွေ အားလုံးပေါ့လေ။
02:04
And that idea of connecting sources
captured people's imaginations.
captured people's imaginations.
42
112630
4729
အရင်းအမြစ်တွေကို ချိတ်ဆက်လို့ ရနိုင်တဲ့
အဲဒီလို စိတ်ကူးကို လူတွေ အားရနေခဲ့ကြတယ်။
အဲဒီလို စိတ်ကူးကို လူတွေ အားရနေခဲ့ကြတယ်။
နောက်ပိုင်း ၁၉၆၀ ပြည့်လွန်နှစ်များမှာ၊
02:09
Later, in the 1960s,
43
117383
1729
02:11
Ted Nelson launches Project Xanadu,
44
119136
3151
Ted Nelson ဆိုသူက Project Xanadu
ဆိုတာကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး
ဆိုတာကို ထုတ်လွှင့်ခဲ့ပြီး
02:14
and he said,
45
122311
1310
ပြောလိုက်သေးတာက၊
02:15
"Well, what if it wasn't just limited
to the things that I have?
to the things that I have?
46
123645
3029
"အဲဒါကို ကျွန်တော့်ထံမှာ ရှိနေတာနဲ့သာ
ကန့်သတ်မထားဘူး ဆိုရင်ကော?
ကန့်သတ်မထားဘူး ဆိုရင်ကော?
02:18
What if I could connect ideas
across a larger body of work?"
across a larger body of work?"
47
126698
3434
ပိုကြီးမားတဲ့ အလုပ်တွေဆိုင်ရာ စိတ်ကူး
တွေကို ချိတ်ဆက်ပေးနိုင်မယ် ဆိုရင်ကော?"
တွေကို ချိတ်ဆက်ပေးနိုင်မယ် ဆိုရင်ကော?"
02:23
In 1982, researchers
at the University of Maryland
at the University of Maryland
48
131020
2738
၁၉၈၂ ခုနှစ်မှာ
University of Maryland သုသေတီတို့က
University of Maryland သုသေတီတို့က
02:25
developed a system they called HyperTIES.
49
133782
2349
HyperTIES လို့ခေါ်တဲ့
စနစ်ကို ပြုစုခဲ့ကြတယ်။
စနစ်ကို ပြုစုခဲ့ကြတယ်။
02:28
They were the first
to use text itself as a link marker.
to use text itself as a link marker.
50
136155
3445
စာသားကို လင့်မှတ်သားစရာ အဖြစ်
သူတို့ စပြီး သုံးလာကြတယ်။
သူတို့ စပြီး သုံးလာကြတယ်။
02:31
They figured out that this blue link
on a gray background
on a gray background
51
139624
3203
မီးခိုးရောင် နောက်ခံပေါ်က
ဒီလိုအပြာရောင် လင့်ဟာဖြင့်
ဒီလိုအပြာရောင် လင့်ဟာဖြင့်
အရောင်ခြားနားချက် သဘောအရ
သိပ်အဆင်ပြေမယ်လို့ ယူဆခဲ့ကြတယ်၊
သိပ်အဆင်ပြေမယ်လို့ ယူဆခဲ့ကြတယ်၊
02:34
was going to work really well
in terms of contrast,
in terms of contrast,
52
142851
2429
02:37
and people would be able to see it.
53
145304
1786
လူတွေ မြင်ရလွယ်ခဲ့မှာပါ။
02:39
Apple invented HyperCard in 1987.
54
147114
2937
Apple က ၁၉၈၇ ခုနှစ်တွင်
HyperCard ကို တီထွင်ခဲ့တယ်။
HyperCard ကို တီထွင်ခဲ့တယ်။
02:42
You had these stacks of cards,
55
150716
1935
ကိုယ့်ဆီမှာ
ဒီလောက်များတဲ့ ကဒ်တွေ ရှိနေရင်၊
ဒီလောက်များတဲ့ ကဒ်တွေ ရှိနေရင်၊
02:44
and you could create links
in between the cards.
in between the cards.
56
152675
2286
အဲဒီကဒ်တွေ အကြားမှာ လင့်တွေကို
ဖန်တီးပေးနိုင်ခဲ့မှာပါ။
ဖန်တီးပေးနိုင်ခဲ့မှာပါ။
02:46
HyperCard actually created the ability
to jump around in a story.
to jump around in a story.
57
154985
5459
HyperCard ဟာ တကယ်တော့ အကြောင်းအရာထဲတွင်
စိတ်ကြိုက် ခုန်ပျံခွင့်ကို ဖန်တီးပေးတယ်။
စိတ်ကြိုက် ခုန်ပျံခွင့်ကို ဖန်တီးပေးတယ်။
02:52
These kinds of notions
of nonlinear storytelling
of nonlinear storytelling
58
160468
2888
အဲဒီလို ဖြောင့်တန်း မနေတဲ့
ပုံပြင်ကို ပြောပြနည်းဟာ
ပုံပြင်ကို ပြောပြနည်းဟာ
02:55
got a huge boost
when the hyperlink came along,
when the hyperlink came along,
59
163380
2534
ဟိုက်ပါလင့်ပေါ်လာတော့
ဧရာမ တိုးတက်လာခဲ့တယ်၊
ဧရာမ တိုးတက်လာခဲ့တယ်၊
02:57
because it gave people the opportunity
to influence the narrative.
to influence the narrative.
60
165938
4135
လူတွေကို ဇာတ်ကြောင်း ပြောရာတွင်
အခွင့်အလမ်းသစ်တွေကို ဖန်တီးပေးခဲ့လို့ပါ။
အခွင့်အလမ်းသစ်တွေကို ဖန်တီးပေးခဲ့လို့ပါ။
အဲဒီလို အတွေးအခေါ်များနဲ့ တီထွင်မှုတွေဟာ
အခြားအရာတွေနဲ့အတူ၊
အခြားအရာတွေနဲ့အတူ၊
03:02
These ideas and inventions, among others,
61
170097
2380
03:04
inspired Tim Berners-Lee,
the inventor of the World Wide Web.
the inventor of the World Wide Web.
62
172501
3449
World Wide Web ကို တီထွင်ပေးခဲ့သူ
Tim Berners-Lee ကို အားပေးခဲ့ကြတယ်။
Tim Berners-Lee ကို အားပေးခဲ့ကြတယ်။
ဟိုက်ပါလင့်ကို Lego ဘလောက်တွေလို
ခံစားလာစေခဲ့တယ်၊
ခံစားလာစေခဲ့တယ်၊
03:09
The hyperlink almost feels
like a LEGO block,
like a LEGO block,
63
177246
2270
သိပ်ကို ရှုပ်ထွေးလှတဲ့ ဝဘ်ဆက်သွယ်မှုတွေရဲ့
အခြေခံ ဆောက်လုပ်ရေး ဘလောက်ဖြစ်လာပြီး
အခြေခံ ဆောက်လုပ်ရေး ဘလောက်ဖြစ်လာပြီး
03:11
this very basic building block
to a very complex web of connections
to a very complex web of connections
64
179540
4658
တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ပြန့်ကြဲလျက် ရှိနေကြပါပြီ။
03:16
that exists all around the world.
65
184222
1584
03:17
Because of the way
that hyperlinks were first constructed,
that hyperlinks were first constructed,
66
185830
2725
ဟိုက်ပါလင့်တွေကို ပထမဦးဆုံး
တည်ဆောက်ခဲ့ပုံ အရကိုက
တည်ဆောက်ခဲ့ပုံ အရကိုက
03:20
they were intended
to be not only used by many people,
to be not only used by many people,
67
188579
3880
၎င်းတို့ကို လူတွေ အများအပြား
သုံးကြမှာကို သာမက
သုံးကြမှာကို သာမက
လူတွေ အများကြီးတို့က ပါဝင်တီထွင်ကြမယ်လို့
ရည်ရွယ်ခဲ့လို့ပါ။
ရည်ရွယ်ခဲ့လို့ပါ။
03:24
but created by many people.
68
192483
2040
03:26
To me, it's one of the most democratic
designs ever created.
designs ever created.
69
194547
4164
အဲဒါဟာ ဖန်တီးခဲ့သမျှအထဲက ဒီမိုကရေစီ
အပြည့်ဝဆုံး ဒီဇိုင်းလို့ ကျွန်မ ယူဆပါတယ်။
အပြည့်ဝဆုံး ဒီဇိုင်းလို့ ကျွန်မ ယူဆပါတယ်။
ABOUT THE SPEAKER
Margaret Gould Stewart - User experience masterAt Facebook (and previously at YouTube), Margaret Gould Stewart designs experiences that touch the lives of a large percentage of the world's population.
Why you should listen
Margaret Gould Stewart has spent her career asking, “How do we design user experiences that change the world in fundamental ways?” It's a powerful question that has led her to manage user experiences for six of the ten most visited websites in the world, including Facebook, where she serves as Director of Product Design.
Before joining Facebook, Margaret managed the User Experience Team for YouTube, where she oversaw the largest redesign in the company's history, including the YouTube player page. She came to YouTube after two years leading Search and Consumer Products UX at Google. She approaches her work with a combined appreciation for timeless great design and transient digital technologies, and always with the end goal of improving people's lives. As she says: "Design is creativity in service of others."
Margaret Gould Stewart | Speaker | TED.com