TED2013
Saki Mafundikwa: Ingenuity and elegance in ancient African alphabets
Saki Mafundikwa: Vindingrijkheid en elegantie in oude Afrikaanse alfabetten.
Filmed:
Readability: 5.6
775,241 views
Van eenvoudige alfabetten tot geheime symbolische talen, grafisch ontwerper Saki Mafundikwa bewijst eer aan de vele vormen van geschreven communicatie binnen het continent Afrika. Hij belicht de geschiedenis en het erfgoed die besloten liggen in geschreven woorden en symbolen, en spoort Afrikaanse designers aan zich opnieuw te laten inspireren door deze grafische vormen. Het komt allemaal samen in zijn favoriet Ghanese symbool, Sankofa, wat 'ga terug en begrijp het', of 'leer van het verleden', betekent.
Saki Mafundikwa - Graphic designer
Saki Mafundikwa wrote the book on Africa’s graphic design heritage -- then opened a school of graphic arts in his native Zimbabwe. Full bio
Saki Mafundikwa wrote the book on Africa’s graphic design heritage -- then opened a school of graphic arts in his native Zimbabwe. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I moved back home 15 years ago
0
802
3775
15 jaar geleden keerde ik naar huis terug,
00:16
after a 20-year stay in the United States,
1
4577
2864
na een verblijf van 20 jaar in de
verenigde Staten.
verenigde Staten.
00:19
and Africa called me back.
2
7441
2364
Afrika riep me terug
00:21
And I founded my country's first
3
9805
3541
en ik stichtte in mijn vaderland de eerste
00:25
graphic design and new media college.
4
13346
2311
opleiding voor grafisch design en nieuwe media,
00:27
And I called it the Zimbabwe Institute of Vigital Arts.
5
15657
4926
het Zimbabwaans instituut voor
visueel-digitale kunsten.
visueel-digitale kunsten.
00:32
The idea, the dream, was really for a sort of Bauhaus
6
20583
4237
Ik droomde van een soort Bauhausschool,
00:36
sort of school where new ideas were interrogated
7
24820
4606
waar nieuwe ideeën werden beproefd
00:41
and investigated,
8
29426
3213
en onderzocht.
00:44
the creation of a new visual language
9
32639
2760
Het scheppen van een nieuwe visuele taal,
00:47
based on the African creative heritage.
10
35399
4981
gebaseerd op het Afrikaanse creatieve erfgoed.
00:52
We offer a two-year diploma
11
40380
3425
We bieden een 2-jarige opleiding
00:55
to talented students who have successfully completed
12
43805
3764
aan getalenteerde studenten, die het
voortgezet onderwijs
voortgezet onderwijs
00:59
their high school education.
13
47569
2180
succesvol hebben afgerond.
01:01
And typography's a very important part of the curriculum
14
49749
2937
Typografie is een belangrijk onderdeel
van de cursus
van de cursus
01:04
and we encourage our students to look inward for influence.
15
52686
4943
en we stimuleren de studenten om hun inspiratie
van binnenuit halen.
van binnenuit halen.
01:09
Here's a poster designed by one of the students
16
57629
2366
Dit is een poster die een van de studenten ontwierp
01:11
under the theme "Education is a right."
17
59995
4157
op het thema 'Onderwijs is een recht'.
01:16
Some logos designed by my students.
18
64152
4283
Een paar logo's, ontworpen door mijn studenten.
01:20
Africa has had a long tradition of writing,
19
68435
4068
Afrika heeft een lange schrijftraditie,
01:24
but this is not such a well-known fact,
20
72503
2172
maar dat feit is niet zo bekend.
01:26
and I wrote the book "Afrikan Alphabets" to address that.
21
74675
3933
Daarom schreef ik het boek 'Afrikan Alphabets'.
01:30
The different types of writing in Africa,
22
78608
3547
Van de verschillende Afrikaanse schriften
01:34
first was proto-writing,
23
82155
2245
was dit het eerste, het pré-historisch schrift,
01:36
as illustrated by Nsibidi,
24
84400
2168
zoals geïllustreerd door Nsibidi.
01:38
which is the writing system of a secret society
25
86568
3072
Het is het schrift van een geheime samenleving
01:41
of the Ejagham people in southern Nigeria.
26
89640
3830
van de Ejagham-stam in het zuiden van Nigeria.
01:45
So it's a special-interest writing system.
27
93470
3870
Het is dus een bijzonder interessant schrift.
01:49
The Akan of people of Ghana and [Cote d'Ivoire]
28
97340
3575
De Akan-stam uit Ghana en de Ivoorkust
01:52
developed Adinkra symbols some 400 years ago,
29
100915
4045
ontwikkelden ongeveer 400 jaar geleden
Adinkrasymbolen.
Adinkrasymbolen.
01:56
and these are proverbs, historical sayings,
30
104960
3868
Dit zijn spreekwoorden, historische gezegdes,
02:00
objects, animals, plants,
31
108828
2710
voorwerpen, dieren en planten.
02:03
and my favorite Adinkra system
32
111538
2008
Mijn favoriete Adinkrasymbool
02:05
is the first one at the top on the left.
33
113546
2376
is het eerste links bovenaan.
02:07
It's called Sankofa.
34
115922
1002
Het heet Sankofa.
02:08
It means, "Return and get it." Learn from the past.
35
116924
5994
Het betekent; "ga terug en begrijp het",
leer van het verleden.
leer van het verleden.
02:14
This pictograph by the Jokwe people of Angola
36
122918
2801
Dit pictogram van de Jokwe-stam uit Angola
02:17
tells the story of the creation of the world.
37
125719
3820
vertelt hoe de wereld werd geschapen.
02:21
At the top is God, at the bottom is man, mankind,
38
129539
5403
Bovenaan is God, onderaan de mensheid.
02:26
and on the left is the sun, on the right is the moon.
39
134942
4908
Links is de zon, rechts de maan.
02:31
All the paths lead to and from God.
40
139850
3855
Alle wegen leiden naar en van God.
02:35
These secret societies of the Yoruba, Kongo
41
143705
4394
De geheime samenlevingen van de
Yoruba-stam in Congo
Yoruba-stam in Congo
02:40
and Palo religions
42
148099
2195
en Palo-religies
02:42
in Nigeria, Congo and Angola respectively,
43
150294
3737
in Nigeria, Congo en Angola,
02:46
developed this intricate writing system
44
154031
3924
ontwikkelden dit ingewikkelde schrift
02:49
which is alive and well today in the New World
45
157955
3769
dat nog steeds in gebruik is in de Nieuwe Wereld.
02:53
in Cuba, Brazil and Trinidad and Haiti.
46
161724
6188
In Cuba, Brazilië, Trinidad en Haïti.
02:59
In the rainforests of the Democratic Republic of Congo,
47
167912
3296
In de regenwouden van de Democratische
Republiek Congo
Republiek Congo
03:03
in the Ituri society,
48
171208
2891
en in de Iturigemeenschap
03:06
the men pound out a cloth out of a special tree,
49
174099
3771
bewerken de mannen een speciale houtsoort
tot een doek
tot een doek
03:09
and the women, who are also the praise singers,
50
177870
3093
waarop de vrouwen, die ook ritueel zingen,
03:12
paint interweaving patterns
51
180963
2681
in-elkaar-grijpende patronen schilderen.
03:15
that are the same in structure
52
183644
2730
Daarin zit dezelfde structuur
03:18
as the polyphonic structures that they use in their singing --
53
186374
4655
als in hun polyphone gezangen.
03:23
a sort of a musical score, if you may.
54
191029
3988
Een soort notenschrift zou je kunnen zeggen.
03:27
In South Africa, Ndebele women
55
195017
2749
In Zuid-Afrika gebruiken de Ndbelevrouwen
03:29
use these symbols and other geometric patterns
56
197766
3358
deze symbolen en andere geometrische patronen
03:33
to paint their homes in bright colors,
57
201124
3814
bij het schilderen van hun huizen in heldere kleuren.
03:36
and the Zulu women use the symbols
58
204938
2922
De Zoeloevrouwen gebruiken de symbolen
03:39
in the beads that they weave
59
207860
1498
in hun geweven kralenarmbanden en -kettingen.
03:41
into bracelets and necklaces.
60
209358
3143
in hun geweven kralenarmbanden en -kettingen.
03:44
Ethiopia has had the longest tradition of writing,
61
212501
4079
Ethiopië heeft de langste schrijftraditie
03:48
with the Ethiopic script that was developed
62
216580
2319
met het Ethiopische schrift, dat werd ontwikkeld
03:50
in the fourth century A.D.
63
218899
1962
in de vierde eeuw voor Christus.
03:52
and is used to write Amharic,
64
220861
2514
Er wordt Amharisch mee geschreven,
03:55
which is spoken by over 24 million people.
65
223375
3285
dat gesproken wordt door meer dan
24 miljoen mensen.
24 miljoen mensen.
03:58
King Ibrahim Njoya of the Bamum Kingdom of Cameroon
66
226660
4457
Koning Ibrahim Njoya van het koninkrijk der
Bamums in Kameroen
Bamums in Kameroen
04:03
developed Shü-mom at the age of 25.
67
231117
3565
ontwikkelde het Shü-mom toen hij 25 was.
04:06
Shü-mom is a writing system.
68
234682
2087
Shü-mom is een schrijfsysteem.
04:08
It's a syllabary. It's not exactly an alphabet.
69
236769
2993
Het is eigenlijk een lettergrepenreeks, geen alfabet.
04:11
And here we see three stages of development
70
239762
3315
Hier zien we 3 ontwikkelingsstadia
04:15
that it went through in 30 years.
71
243077
4639
die het in 30 jaar tijd doorliep.
04:19
The Vai people of Liberia had a long tradition of literacy
72
247716
5560
De Vai-stam uit Liberia hadden al een lange traditie
van geletterdheid,
van geletterdheid,
04:25
before their first contact with Europeans in the 1800s.
73
253276
3935
voordat ze in de 19de eeuw in contact kwamen
met de Europeanen.
met de Europeanen.
04:29
It's a syllabary and reads from left to right.
74
257211
4582
Het is een lettergrepenreeks en je leest het
van links naar rechts.
van links naar rechts.
04:33
Next door, in Sierra Leone, the Mende
75
261793
3571
De naburige stam in Sierra Leone, de Mende,
04:37
also developed a syllabary,
76
265364
2023
ontwikkelde ook een lettergrepenreeks,
04:39
but theirs reads from right to left.
77
267387
3632
maar die lees je van rechts naar links.
04:43
Africa has had a long tradition of design,
78
271019
3390
Afrika heeft een lange designtraditie,
04:46
a well-defined design sensibility,
79
274409
3623
een welomschreven gevoel voor design.
04:50
but the problem in Africa has been that,
80
278032
2302
Het probleem is echter,
04:52
especially today, designers in Africa
81
280334
2698
dat vooral de huidige Afrikaanse designers
04:55
struggle with all forms of design
82
283032
2534
worstelen met allerlei soorten design.
04:57
because they are more apt to look outward
83
285566
4506
Ze zijn namelijk geneigd om invloeden en inspiratie
05:02
for influence and inspiration.
84
290072
2628
buiten de deur te zoeken.
05:04
The creative spirit in Africa, the creative tradition,
85
292700
4197
De spirituele, creatieve Afrikaanse traditie
05:08
is as potent as it has always been,
86
296897
2876
is krachtig als altijd,
05:11
if only designers could look within.
87
299773
4047
als designers zich er maar in zouden verdiepen.
05:15
This Ethiopic cross illustrates
88
303820
2891
Dit Ethiopische kruis illustreert
05:18
what Dr. Ron Eglash has established:
89
306711
2780
wat dr. Ron Eglash heeft vastgesteld:
05:21
that Africa has a lot to contribute to computing
90
309491
3889
dat Afrika veel kan bijdragen aan computergebruik
05:25
and mathematics through their intuitive grasp of fractals.
91
313380
5376
en wiskunde, doordat er een intuïtief begrip
van fractalen is.
van fractalen is.
05:30
Africans of antiquity created civilization,
92
318756
4067
De Afrikanen uit de oudheid creëerden
de beschaving.
de beschaving.
05:34
and their monuments, which still stand today,
93
322823
3313
Hun monumenten, die nog steeds overeind staan,
05:38
are a true testimony of their greatness.
94
326136
3584
zijn een ware getuigenis van hun grootheid.
05:41
Most probably, one of humanity's greatest achievements
95
329720
3918
Hoogstwaarschijnlijk is een van de grootste
prestaties van de mensheid
prestaties van de mensheid
05:45
is the invention of the alphabet,
96
333638
2966
de uitvinding van het alfabet.
05:48
and that has been attributed to Mesopotamia
97
336604
3118
Dit wordt toegeschreven aan de Mesopotamiërs
05:51
with their invention of cuneiform in 1600 BC,
98
339722
5565
met hun uitvinding van het spijkerschrift
in 1600 voor Christus,
in 1600 voor Christus,
05:57
followed by hieroglyphics in Egypt,
99
345287
3738
gevolgd door de hiëroglyfen in Egypte.
06:01
and that story has been cast in stone as historical fact.
100
349025
5469
Die geschiedenis is als historisch feit
in steen vastgelegd.
in steen vastgelegd.
06:06
That is, until 1998,
101
354494
2714
Dat is te zeggen, tot 1998,
06:09
when one Yale professor John Coleman Darnell
102
357208
5119
toen ene professor John Coleman Darnell van Yale
06:14
discovered these inscriptions in the Thebes desert
103
362327
3390
in de Thebewoestijn inscripties ontdekte
06:17
on the limestone cliffs in western Egypt,
104
365717
3360
op de kalksteenkliffen in westelijk Egypte.
06:21
and these have been dated at between 1800 and 1900 B.C.,
105
369077
6236
De datering daarvan ligt tussen 1800
en 1900 voor Christus,
en 1900 voor Christus,
06:27
centuries before Mesopotamia.
106
375313
3009
eeuwen voor Mesopotamië.
06:30
Called Wadi el-Hol
107
378322
2928
Wadi el-Hol werd het genoemd,
06:33
because of the place that they were discovered,
108
381250
3206
naar de plek waar de inscripties ontdekt waren.
06:36
these inscriptions -- research is still going on,
109
384456
3405
Er wordt nog steeds onderzoek gedaan.
06:39
a few of them have been deciphered,
110
387861
2798
Enkele zijn ontcijferd,
06:42
but there is consensus among scholars
111
390659
2507
maar de wetenschappers zijn het erover eens
06:45
that this is really humanity's first alphabet.
112
393166
5217
dat dit eigenlijk het eerste alfabet ter wereld is.
06:50
Over here, you see a paleographic chart
113
398383
3044
Dit is een paleografische kaart
06:53
that shows what has been deciphered so far,
114
401427
3117
waarop je kunt zien wat er tot nu toe ontcijferd is.
06:56
starting with the letter A, "ālep," at the top,
115
404544
3409
Het begint bovenaan met de letter A, 'ãlep',
06:59
and "bêt," in the middle, and so forth.
116
407953
3685
'bêt' in het midden, enzovoort.
07:03
It is time that students of design in Africa
117
411638
3613
Het wordt tijd dat Afrikaanse designstudenten
07:07
read the works of titans like Cheikh Anta Diop,
118
415251
4217
de werken van titanen als Sjeik Anta Diop gaan lezen.
07:11
Senegal's Cheikh Anta Diop,
119
419468
2116
Sjeik Anta Diop uit Senegal,
07:13
whose seminal work on Egypt is vindicated
120
421584
3083
wiens baanbrekende werk over Egypte
07:16
by this discovery.
121
424667
3133
wordt bevestigd door deze ontdekking.
07:19
The last word goes to the great Jamaican leader
122
427800
3087
Tot slot is het woord aan de grote Jamaicaanse leider
07:22
Marcus Mosiah Garvey
123
430887
1989
Marcus Mosiah Garvey
07:24
and the Akan people of Ghana
124
432876
3200
en de Akan-stam uit Ghana,
07:28
with their Adinkra symbol Sankofa,
125
436076
2373
met hun Adinkrasymbool Sankofa,
07:30
which encourages us to go to the past
126
438449
2242
dat ons aanmoedigt de informatie voor het heden
07:32
so as to inform our present
127
440691
2172
te zoeken in het verleden
07:34
and build on a future for us and our children.
128
442863
4602
en zo aan een toekomst voor ons
en onze kinderen te bouwen.
en onze kinderen te bouwen.
07:39
It is also time that designers in Africa
129
447465
4241
Het is dus hoog tijd dat Afrikaanse designers
07:43
stop looking outside.
130
451706
2626
stoppen met naar buiten kijken.
07:46
They've been looking outward for a long time,
131
454332
2390
Ze hebben dat lange tijd gedaan,
07:48
yet what they were looking for
132
456722
2312
maar waar ze naar op zoek zijn
07:51
has been right there within grasp, right within them.
133
459034
4953
lag steeds binnen handbereik, in henzelf.
07:55
Thank you very much.
134
463987
1804
Dank jullie wel.
07:57
(Applause)
135
465791
4939
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Saki Mafundikwa - Graphic designerSaki Mafundikwa wrote the book on Africa’s graphic design heritage -- then opened a school of graphic arts in his native Zimbabwe.
Why you should listen
In his book Afrikan Alphabets, Saki Mafundiwaka includes a Ghanaian pictograph meaning “return to the past” This is exactly what he did in 1997 when he cashed in his publishing job 401(k) and left New York to open the Zimbabwe Institute of Vigital Arts (ZIVA) in Harare. (“Vigital” denotes visual arts taught using digital tools.)
As a kid growing up in Zimbabwe, Mafundiwaka loved to sketch letterforms he saw in books and magazines, but he didn’t know graphic design was a career option until he arrived in America. "Sometimes you have to leave home,” he says, “to discover yourself.” He opened ZIVA to pay it forward. “The dream,” he says, “is for something to come out of Africa that is of Africa."
In 2010, he made the film Shungu: The Resilience of a People, a compelling narrative of the strategies ordinary people use to survive in Zimbabwe today.
Saki Mafundikwa | Speaker | TED.com