TEDCity2.0
Diébédo Francis Kéré: How to build with clay ... and community
Diébédo Francis Kéré: Hoe bouw je met klei... en met een gemeenschap
Filmed:
Readability: 2.8
1,009,720 views
Diébédo Francis Kéré wist precies wat hij wilde met zijn architectuurstudie... Hij wilde terug naar Gando in Burkina Faso, om zijn dorp de vruchten van zijn studie te laten plukken. In deze charmante lezing toont Kéré enkele van prachtige bouwwerken die hij sindsdien in zijn dorp heeft helpen bouwen, waaronder een basisschool die prijzen heeft gewonnen en gebouwd is met klei door de hele gemeenschap.
Diébédo Francis Kéré - Community-minded architect
Diébédo Francis Kéré and his architectural firm design buildings that are good for the environment -- and those who use them. Full bio
Diébédo Francis Kéré and his architectural firm design buildings that are good for the environment -- and those who use them. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I would like to show you how
0
737
2909
Ik wil jullie graag laten zien
00:15
architecture has helped
1
3646
2877
hoe architectuur
het leven in mijn gemeenschap
heeft helpen veranderen
heeft helpen veranderen
00:18
to change the life of my community
2
6523
3095
00:21
and has opened opportunities to hope.
3
9618
4815
en kansen voor hoop heeft gecreëerd.
00:26
I am a native of Burkina Faso.
4
14433
2959
Ik kom uit Burkina Faso.
00:29
According to the World Bank, Burkina Faso
5
17392
3218
Volgens de Wereldbank
is Burkina Faso
is Burkina Faso
00:32
is one of the poorest countries in the world,
6
20610
3049
een van de armste landen
ter wereld,
ter wereld,
00:35
but what does it look like
7
23659
2847
maar hoe ziet opgroeien
00:38
to grow up in a place like that?
8
26506
3419
op zo'n plek eruit?
00:41
I am an example of that.
9
29925
2560
Ik ben daar een voorbeeld van.
00:44
I was born in a little village called Gando.
10
32485
3908
Ik ben in het dorpje,
Gando geboren.
Gando geboren.
00:48
In Gando, there was no electricity,
11
36393
4492
In Gando was geen elektriciteit,
00:52
no access to clean drinking water, and no school.
12
40885
4214
geen schoon drinkwater
en geen school.
en geen school.
00:57
But my father wanted me
13
45099
2824
Maar mijn vader wilde
00:59
to learn how to read and write.
14
47923
2049
dat ik leerde lezen en schrijven.
01:01
For this reason, I had to leave my family
15
49972
4048
Daarom moest ik
mijn familie verlaten
mijn familie verlaten
01:06
when I was seven and to stay in a city
16
54020
3894
toen ik zeven was en
in een stad gaan wonen
in een stad gaan wonen
01:09
far away from my village
17
57914
1988
ver van mijn dorp
01:11
with no contact with my family.
18
59902
3677
zonder contact met mijn familie.
01:15
In this place I sat
19
63579
3421
Zo zat ik daar zes jaar
01:19
in a class like that
20
67000
2226
in zo'n klas
01:21
with more than 150 other kids,
21
69226
3752
met meer dan 150 kinderen.
01:24
and for six years.
22
72978
2492
01:27
In this time, it just happened to me to come to school
23
75470
4080
Zo gebeurde het dat ik op school
vernam dat een klasgenoot was overleden.
01:31
to realize that my classmate died.
24
79550
5695
01:37
Today, not so much has changed.
25
85245
4513
Er is nu nog niet veel veranderd.
01:41
There is still no electricity in my village.
26
89758
4453
Mijn dorp heeft nog steeds geen elektriciteit.
01:46
People still are dying in Burkina Faso,
27
94211
2462
In Burkina Faso gaan
nog steeds mensen dood
nog steeds mensen dood
01:48
and access to clean drinking water
28
96673
3603
en schoon drinkwater
01:52
is still a big problem.
29
100276
4223
is nog steeds een groot probleem.
01:56
I had luck. I was lucky, because this is a fact of life
30
104499
7552
Ik had geluk omdat dit een gegeven is
02:04
when you grow up in a place like that.
31
112051
2752
in zo'n dorp.
02:06
But I was lucky.
32
114803
2369
Maar ik had geluk.
02:09
I had a scholarship.
33
117172
2084
Ik kreeg een studiebeurs.
02:11
I could go to Germany to study.
34
119256
4210
Ik kon in Duitsland gaan studeren.
02:15
So now, I suppose,
35
123466
3905
Ik hoef jullie niet uit te leggen
02:19
I don't need to explain to you how great a privilege
36
127371
4674
welk groot voorrecht het is
02:24
it is for me to be standing before you today.
37
132045
4457
om vandaag hier
voor jullie te staan.
voor jullie te staan.
02:28
From Gando, my home village in Burkina Faso,
38
136502
4372
Het is een erg grote stap
van Gando,
van Gando,
mijn dorp in Burkina Faso
02:32
to Berlin in Germany to become an architect
39
140874
4306
naar Berlijn in Duitsland,
om architect te worden.
om architect te worden.
02:37
is a big, big step.
40
145180
5165
Dat is een heel grote stap.
02:42
But what to do with this privilege?
41
150345
5652
Wat moest ik doen
met dit voorrecht?
met dit voorrecht?
02:47
Since I was a student, I wanted to open up
42
155997
3955
Vanaf mijn studententijd
wilde ik zorgen
wilde ik zorgen
02:51
better opportunities to other kids in Gando.
43
159952
2643
voor betere mogelijkheden
voor andere kinderen in Gando.
voor andere kinderen in Gando.
02:54
I just wanted to use my skills and build a school.
44
162595
2915
Ik wilde mijn vaardigheden gebruiken
om een school te bouwen.
om een school te bouwen.
02:57
But how do you do it when you're still a student
45
165510
2984
Maar hoe doe je dat
als je nog student bent
als je nog student bent
03:00
and you don't have money?
46
168494
2082
en je hebt geen geld?
03:02
Oh yes, I started to make drawings
47
170576
2502
Ik maakte tekeningen
03:05
and asked for money.
48
173078
1982
en vroeg geld.
03:07
Fundraising was not an easy task.
49
175060
3979
Fondsen werven was niet makkelijk.
03:11
I even asked my classmates
50
179039
2799
Ik vroeg zelfs aan mijn klasgenoten
03:13
to spend less money on coffee and cigarettes,
51
181838
3178
om minder uit te geven
aan koffie en sigaretten,
aan koffie en sigaretten,
03:17
but to sponsor my school project.
52
185016
3968
en mijn schoolproject te sponsoren.
03:20
In real wonder, two years later,
53
188984
3016
Het was een groot wonder
dat ik twee jaar later
dat ik twee jaar later
03:24
I was able to collect 50,000 U.S. dollars.
54
192000
6534
vijftigduizend Amerikaanse dollars
had opgehaald.
had opgehaald.
03:30
When I came home to Gando
55
198534
2963
Toen ik thuis kwam in Gando
03:33
to bring the good news,
56
201497
1525
om het goede nieuws te brengen,
03:35
my people were over the moon,
57
203022
4149
was mijn volk dolbij.
03:39
but when they realized
58
207171
2621
Maar toen ze doorhadden
03:41
that I was planning to use clay,
59
209792
2844
dat ik klei wilde gebruiken,
03:44
they were shocked.
60
212636
2083
waren ze in shock.
03:46
"A clay building is not able to stand a rainy season,
61
214719
3543
"Een gebouw van klei overleeft het regenseizoen niet
03:50
and Francis wants us to use it and build a school.
62
218262
5109
en Francis wil dat we daar een school mee bouwen.
03:55
Is this the reason why he spent so much time
63
223371
2764
Waarom heeft hij zo lang
03:58
in Europe studying
64
226135
2013
in Europa gestudeerd
04:00
instead of working in the field with us?"
65
228148
4099
in plaats van met ons op het veld te werken?"
04:04
My people build all the time with clay,
66
232247
4293
Mijn volk bouwt altijd met klei,
04:08
but they don't see any innovation with mud.
67
236540
4921
maar vindt dat geen innovatie.
04:13
So I had to convince everybody.
68
241461
2189
Ik moest iedereen overtuigen.
04:15
I started to speak with the community,
69
243650
3383
Ik praatte met de gemeenschap
04:19
and I could convince everybody,
70
247033
2463
en kon iedereen overtuigen.
04:21
and we could start to work.
71
249496
3010
We konden aan de slag,
04:24
And the women, the men,
72
252506
1764
de vrouwen en mannen,
04:26
everybody from the village,
73
254270
2045
iedereen uit het dorp,
04:28
was part of this building process.
74
256315
2017
bouwde mee.
04:30
I was allowed to use even traditional techniques.
75
258332
3709
Ik mocht zelfs traditionele technieken toepassen.
04:34
So clay floor for example,
76
262041
2163
Een vloer van klei bijvoorbeeld,
04:36
the young men come and stand like that, beating,
77
264204
4396
jongemannen staan zo, stampend
04:40
hours for hours,
78
268600
1596
urenlang
04:42
and then their mothers came,
79
270196
1712
en toen kwamen hun moeders
04:43
and they are beating in this position,
80
271908
3734
en zij stampten in deze positie,
04:47
for hours, giving water and beating.
81
275642
4616
urenlang, voegden water toe en stampten.
04:52
And then the polishers come.
82
280258
1628
En toen kwamen de polijsters.
04:53
They start polishing it with a stone for hours.
83
281886
5058
Ze polijstten het urenlang met een steen.
04:58
And then you have this result,
84
286944
4957
Dit is het resultaat:
05:03
very fine, like a baby bottom.
85
291901
3309
mooi glad, als babybilletjes.
05:07
(Laughter)
86
295210
1773
(Gelach)
05:08
It's not photoshopped. (Laughter)
87
296983
5265
Het is niet gephotoshopt. (Gelach)
05:14
This is the school, built with the community.
88
302248
2984
Dit is de school die we met
de gemeenschap hebben gebouwd.
de gemeenschap hebben gebouwd.
05:17
The walls are totally made out
89
305232
1790
De muren zijn gemaakt
05:19
of compressed clay blocks from Gando.
90
307022
4100
van blokken geperste klei uit Gando.
05:23
The roof structure is made
91
311122
3154
De dakconstructie is gemaakt
05:26
with cheap steel bars
92
314276
2822
van goedkope stalen liggers
05:29
normally hiding inside concrete.
93
317098
3896
die normaal in beton zitten verstopt.
05:32
And the classroom, the ceiling is made
94
320994
3068
Het plafond van het klaslokaal
05:36
out of both of them used together.
95
324062
2755
is gemaakt van beide samen.
05:38
In this school, there was a simple idea:
96
326817
2910
De school had een simpel uitgangspunt:
05:41
to create comfort in a classroom.
97
329727
3710
zorgen voor comfort in het klaslokaal.
05:45
Don't forget, it can be 45 degrees in Burkina Faso,
98
333437
5171
Vergeet niet dat het in Burkina Faso 45 graden kan zijn,
05:50
so with simple ventilation,
99
338608
1934
dus ik wilde met eenvoudige ventilatie
05:52
I wanted to make the classroom
100
340542
2050
een klaslokaal maken
05:54
good for teaching and learning.
101
342592
2609
dat geschikt is voor onderwijzen en leren.
05:57
And this is the project today,
102
345201
2845
Dit is het project nu,
06:00
12 years old, still in best condition.
103
348046
3634
twaalf jaar oud, nog steeds in uitstekende conditie.
06:03
And the kids, they love it.
104
351680
3572
De kinderen zijn er gek op.
06:09
And for me and my community,
105
357936
2855
Voor mij en mijn gemeenschap
06:12
this project was a huge success.
106
360791
3655
was dit project een groot succes.
06:16
It has opened up opportunities
107
364446
2902
Het gaf mogelijkheden
06:19
to do more projects in Gando.
108
367348
2591
om meer projecten in Gando te doen.
06:21
So I could do a lot of projects,
109
369939
2938
Ik kon veel projecten doen
06:24
and here I am going to share with you
110
372877
2324
en ga er hier
06:27
only three of them.
111
375201
2180
maar drie met jullie delen.
06:29
The first one is the school extension, of course.
112
377381
3796
Het eerste is natuurlijk de uitbreiding van de school.
06:33
How do you explain drawings and engineering
113
381177
3315
Hoe leg je tekeningen en techniek uit
06:36
to people who are neither able to read nor write?
114
384492
3652
aan mensen die niet kunnen lezen of schrijven?
06:40
I started to build a prototype like that.
115
388144
2947
Ik heb een prototype gemaakt.
06:43
The innovation was to build a clay vault.
116
391091
2986
De innovatie was om een kleiboog te bouwen
06:46
So then, I jumped on the top like that,
117
394077
3331
Samen met mijn team sprong ik erop
en het werkte.
en het werkte.
06:49
with my team, and it works.
118
397408
2312
Samen met mijn team sprong ik erop
en het werkte.
en het werkte.
06:51
The community is looking. It still works.
119
399720
2227
De gemeenschap kijkt. Het werkt nog steeds.
06:53
So we can build. (Laughter)
120
401947
2858
We konden dus bouwen.
(Gelach)
(Gelach)
06:56
And we kept building, and that is the result.
121
404805
3883
We zijn doorgegaan met bouwen
en dit is het resultaat.
en dit is het resultaat.
07:00
The kids are happy, and they love it.
122
408688
3634
De kinderen zijn blij
en zijn er dol op.
en zijn er dol op.
07:04
The community is very proud. We made it.
123
412322
4161
De gemeenschap is erg trots.
We hebben het gemaakt.
We hebben het gemaakt.
07:08
And even animals, like these donkeys,
124
416483
4141
Zelfs dieren, zoals deze ezels,
07:12
love our buildings.
125
420624
1760
houden van onze gebouwen.
07:14
(Laughter)
126
422384
3647
(Gelach)
07:18
The next project is the library in Gando.
127
426031
4667
Het volgende project is de bibliotheek in Gando.
07:22
And see now, we tried to introduce
128
430698
3663
We hebben geprobeerd
07:26
different ideas in our buildings,
129
434361
2515
om verschillende ideeën
in onze gebouwen te introduceren
in onze gebouwen te introduceren
07:28
but we often don't have so much material.
130
436876
3831
maar we hadden vaak
niet veel materiaal.
niet veel materiaal.
07:32
Something we have in Gando are clay pots.
131
440707
3403
We hebben in Gando
potten van klei.
potten van klei.
07:36
We wanted to use them to create openings.
132
444110
3321
We wilden die gebruiken om openingen te maken.
07:39
So we just bring them like you can see
133
447431
2110
We brachten ze naar de bouwlocatie.
07:41
to the building site.
134
449541
2426
We brachten ze naar de bouwlocatie.
07:43
we start cutting them,
135
451967
2166
We zagen ze af,
07:46
and then we place them on top of the roof
136
454133
2931
leggen ze op het dak
07:49
before we pour the concrete,
137
457064
2579
voordat we het beton gieten
07:51
and you have this result.
138
459643
2011
en dit is het resultaat.
07:53
The openings are letting the hot air out
139
461654
2910
De openingen laten
warme lucht naar buiten
warme lucht naar buiten
07:56
and light in.
140
464564
1839
en licht naar binnen.
07:58
Very simple.
141
466403
2073
Simpel.
08:00
My most recent project in Gando
142
468476
2838
Mijn meest recente project in Gando
08:03
is a high school project.
143
471314
2018
is een middelbare school.
08:05
I would like to share with you this.
144
473332
1933
Dat wil ik met jullie delen.
08:07
The innovation in this project
145
475265
2245
De innovatie in dit project
08:09
is to cast mud like you cast concrete.
146
477510
4743
is het storten van modder
zoals je doet met beton.
zoals je doet met beton.
08:14
How do you cast mud?
147
482253
2125
Hoe stort je modder?
08:16
We start making a lot of mortars, like you can see,
148
484378
3266
We beginnen met het maken van
veel bekistingen, zoals je kunt zien.
veel bekistingen, zoals je kunt zien.
08:19
and when everything is ready,
149
487644
2123
Als alles klaar is,
08:21
when you know what is the best recipe
150
489767
2137
en je weet wat het beste recept is
08:23
and the best form,
151
491904
1194
en de beste vorm,
08:25
you start working with the community.
152
493098
2651
begin je met de gemeenschap te werken.
08:27
And sometimes I can leave.
153
495749
2146
En soms kan ik weg.
08:29
They will do it themselves.
154
497895
1759
Ze doen het zelf.
08:31
I came to speak to you like that.
155
499654
3552
Zo kon ik hier komen spreken.
08:35
Another factor in Gando is rain.
156
503206
2691
Een andere factor in Gando is de regen.
08:37
When the rains come,
157
505897
1824
Als er regen komt,
08:39
we hurry up to protect our fragile walls
158
507721
2288
gaan we onze kwetsbare muren
08:42
against the rain.
159
510009
3052
snel tegen de regen beschermen.
08:45
Don't confound with Christo and Jeanne-Claude.
160
513061
3512
Verwar dit niet met Christo en Jeanne-Claude.
08:48
It is simply how we protect our walls.
161
516573
2565
Het is gewoon hoe we onze muren beschermen.
08:51
(Laughter)
162
519138
1469
(Gelach)
08:52
The rain in Burkina comes very fast,
163
520607
2878
De regen in Burkina valt snel
08:55
and after that, you have floods
164
523485
2565
en daarna heb je overal
in het gebied overstromingen.
in het gebied overstromingen.
08:58
everywhere in the country.
165
526050
2945
09:00
But for us, the rain is good.
166
528995
3050
Voor ons is de regen goed.
09:04
It brings sand and gravel to the river
167
532045
3905
Het brengt zand en gruis naar de rivier.
09:07
we need to use to build.
168
535950
2271
Dat hebben we nodig om te bouwen.
09:10
We just wait for the rain to go.
169
538221
1901
We wachten gewoon tot de regen ophoudt.
09:12
We take the sand, we mix it with clay,
170
540122
3594
We nemen het zand, mengen het met klei
09:15
and we keep building.
171
543716
2786
en we bouwen door.
09:18
That is it.
172
546502
1805
Dat is alles.
09:20
The Gando project was always
connected to training the people,
connected to training the people,
173
548307
3094
Het Gando-project was altijd verbonden
met het opleiden van mensen.
met het opleiden van mensen.
09:23
because I just wanted, one day
174
551401
3492
Ik wilde dat op een dag
09:26
when I fall down and die,
175
554893
2903
als ik er niet meer ben,
09:29
that at least one person from Gando
176
557796
2684
ten minste één iemand uit Gando
09:32
keeps doing this work.
177
560480
3742
doorgaat met dit werk.
09:36
But you will be surprised. I'm still alive.
178
564222
2843
Maar verrassend genoeg leef ik nog steeds.
09:39
(Laughter)
179
567065
1550
(Gelach)
09:40
And my people now can use their skills
180
568615
3177
Mijn volk kan zijn vaardigheden gebruiken
09:43
to earn money themselves.
181
571792
3177
om geld te verdienen.
09:48
Usually, for a young man from Gando to earn money,
182
576830
3963
Als jonge man uit Gando moet je om te verdienen
09:52
you have to leave the country
183
580793
2096
de streek verlaten
09:54
to the city, sometimes leave the country
184
582889
3243
en naar de stad gaan. Soms moet je het land verlaten
09:58
and some never come back,
185
586132
1992
en sommigen komen niet meer terug,
10:00
making the community weaker.
186
588124
3444
zodat ze de gemeenschap verzwakken.
10:03
But now they can stay in the country
187
591568
3677
Nu kunnen ze blijven
10:07
and work on different building sites
188
595245
2192
en op verschillende bouwplaatsen werken
10:09
and earn money to feed their family.
189
597437
1887
en geld verdienen om hun gezin te onderhouden.
10:11
There's a new quality in this work.
190
599324
3156
Dat is een nieuw voordeel.
10:16
Yes, you know it.
191
604278
2196
Jullie weten het,
10:18
I have won a lot of awards through this work.
192
606474
4654
ik heb met dit werk veel prijzen gewonnen.
10:23
For sure, it has opened opportunities.
193
611128
3681
Natuurlijk heeft dat geleid tot mogelijkheden.
10:26
I have become myself known.
194
614809
2392
Ik ben bekend geworden.
10:29
But the reason why I do what I do
195
617201
4890
Maar de reden waarom ik doe wat ik doe,
10:34
is my community.
196
622091
3475
is mijn gemeenschap.
10:37
When I was a kid,
197
625566
2114
Als kind ging ik naar school
10:39
I was going to school,
198
627680
1783
Als kind ging ik naar school
10:41
I was coming back every holiday to Gando.
199
629463
4031
en kwam elke vakantie terug naar Gando.
10:45
By the end of every holidays,
200
633494
2143
Aan het eind van elke vakantie
10:47
I had to say goodbye to the community,
201
635637
3044
zei ik mijn gemeenschap gedag
10:50
going from one compound to another one.
202
638681
3746
en liep van het ene erf naar het andere.
10:54
All women in Gando will open their clothes like that
203
642427
5231
Alle vrouwen in Gando openen zo hun kleding
10:59
and give me the last penny.
204
647658
3935
en geven me hun laatste stuiver.
11:03
In my culture, this is a symbol of deep affection.
205
651593
5121
In mijn cultuur is dat een symbool
van diepe genegenheid.
van diepe genegenheid.
11:08
As a seven-year-old guy, I was impressed.
206
656714
3183
Als zevenjarige was ik onder de indruk.
11:11
I just asked my mother one day,
207
659897
2590
Ik vroeg mijn moeder:
11:14
"Why do all these women love me so much?"
208
662487
2743
"Waarom houden deze vrouwen zoveel van mij?"
11:17
(Laughter)
209
665230
1749
(Gelach)
11:18
She just answered,
210
666979
2335
Ze antwoordde:
11:21
"They are contributing to pay for your education
211
669314
3781
"Ze dragen bij aan jouw opleiding,
11:25
hoping that you will be successful
212
673095
3345
hopende dat je succesvol zult zijn
11:28
and one day come back and help
213
676440
3098
en op een dag terugkomt
11:31
improve the quality of life of the community."
214
679538
4032
om de kwaliteit van leven van
deze gemeenschap te verbeteren."
deze gemeenschap te verbeteren."
11:35
I hope now that I was able
to make my community proud
to make my community proud
215
683570
4878
Ik hoop dat ik mijn gemeenschap trots heb gemaakt
11:40
through this work,
216
688448
1873
door dit werk,
11:42
and I hope I was able to prove you the power
217
690321
3812
en ik hoop dat ik aan jullie de kracht
11:46
of community,
218
694133
1639
van de gemeenschap heb bewezen
11:47
and to show you that architecture
219
695772
3727
en heb laten zien dat architectuur
11:51
can be inspiring for communities
220
699499
4689
insprirerend kan zijn voor gemeenschappen
11:56
to shape their own future.
221
704188
2253
om hun eigen toekomst te vormen.
11:58
Merci beaucoup. (Applause)
222
706441
2387
"Merci beaucoup.' (Applaus)
12:00
Thank you. Thank you. Thank you. Thank you.
223
708828
4341
Dank jullie wel.
12:05
Thank you. Thank you. (Applause)
224
713169
1680
Dank jullie wel. (Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Diébédo Francis Kéré - Community-minded architectDiébédo Francis Kéré and his architectural firm design buildings that are good for the environment -- and those who use them.
Why you should listen
Diébédo Francis Kéré grew up in Gando, a small village in Burkina Faso. Having gone away to school, first within his country and then at the Technische Universität in Berlin, Germany, he resolved to give back to the community that raised him. He does that through the power of architecture.
Through his firm, Kéré Architecture, Kéré focuses on using local building materials and techniques in a modern way, to redefine and redesign the enviroment. In Burkina Faso, that means working predominantly with clay, and his innovative approach has seen the creation of remarkably beautiful, modern buildings that are entirely appropriate to the setting.
His first building, a primary school in Gando, was completed in 2001 and received the Aga Khan Award for Architecture. Since then, he has designed other structures for the village; his other work there has also won multiple awards, including the Global Award, the BSI Swiss Architectural Award, the Marcus Prize and the Global Holcim Award Gold 2012.
Kéré also teaches architecture; he has lectured at colleges including the University of Wisconsin Milwaukee, and Harvard. In 2013, he began teaching at the Accademia di Architettura in Mendrisio, Switzerland.
Diébédo Francis Kéré | Speaker | TED.com