TED2007
Carolyn Porco: This is Saturn
Carolyn Porco zabiera nas na Saturna
Filmed:
Readability: 4.5
3,001,983 views
Carolyn Porco prezentuje zdjęcia z wyprawy sondy Cassini na Saturna i jego księżyce.
Carolyn Porco - Planetary scientist
As the leader of the Imaging Team on the Cassini mission to Saturn, Carolyn Porco interprets and shares the pictures coming back from this fascinating planet, its rings and its moons. Full bio
As the leader of the Imaging Team on the Cassini mission to Saturn, Carolyn Porco interprets and shares the pictures coming back from this fascinating planet, its rings and its moons. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
In the next 18 minutes, I'm going to take you on a journey.
0
0
3000
Przez następne 18 min. odbędziecie podróż.
00:28
And it's a journey that you and I have been on for many years now,
1
3000
5000
Podróż, która trwa już wiele lat, a tak naprawdę rozpoczęła się jakieś
00:33
and it began some 50 years ago, when humans first stepped off our planet.
2
8000
6000
50 lat temu, kiedy ludzie pierwszy raz polecieli w kosmos.
00:39
And in those 50 years, not only did we literally, physically set foot on the moon,
3
14000
7000
Przez te 50 lat zdołaliśmy postawić stopę na Księżycu,
00:46
but we have dispatched robotic spacecraft to all the planets -- all eight of them --
4
21000
7000
oraz wysłać sondy na wszystkie 8 planet.
00:53
and we have landed on asteroids, we have rendezvoused with comets,
5
28000
4000
Lądowaliśmy na asteroidach, poznaliśmy komety,
00:57
and, at this point in time, we have a spacecraft on its way to Pluto,
6
32000
5000
a teraz jesteśmy w trakcie misji na Plutona
01:02
the body formerly known as a planet.
7
37000
3000
znanego wcześniej jako planeta.
01:05
And all of these robotic missions are part of a bigger human journey:
8
40000
6000
Wszystkie te misje są częścią jednej wielkiej podróży ludzkości,
01:11
a voyage to understand something, to get a sense of our cosmic place,
9
46000
7000
której celem jest poznanie naszego miejsca we wszechświecie,
01:18
to understand something of our origins, and how Earth, our planet,
10
53000
5000
poznanie naszych korzeni, i tego jak Ziemia
01:23
and we, living on it, came to be.
11
58000
2000
i ludzkość powstały.
01:25
And of all the places in the solar system that we might go to
12
60000
3000
W naszym układzie słonecznym jest miejsce,
01:28
and search for answers to questions like this,
13
63000
4000
dzięki któremu możemy otrzymać odpowiedzi na te pytania - to Saturn.
01:32
there's Saturn. And we have been to Saturn before --
14
67000
3000
To nie jest nasza pierwsza misja na tę planetę,
01:35
we visited Saturn in the early 1980s --
15
70000
3000
byliśmy już tam w latach 80.
01:38
but our investigations of Saturn have become far more in-depth in detail
16
73000
5000
Nasze obecne dane są bardziej dokładne dzięki misji sondy Cassini,
01:43
since the Cassini spacecraft, traveling across interplanetary space
17
78000
4000
która, lecąc tam 7 lat, przebywała
01:47
for seven years, glided into orbit around Saturn in the summer of 2004,
18
82000
6000
na orbicie Saturna latem 2004 roku.
01:53
and became at that point the farthest robotic outpost
19
88000
3000
Dzięki temu stała się ona forpocztą ludzkości,
01:56
that humanity had ever established around the Sun.
20
91000
3000
najdalej wysłanym obiektem zbudowanym przez ludzi.
01:59
Now, the Saturn system is a rich planetary system.
21
94000
5000
Saturn ma najpiękniejszy układ pierścieni w Układzie Słonecznym.
02:04
It offers mystery, scientific insight and obviously splendor beyond compare,
22
99000
7000
W swojej tajemniczości nie dorównuje mu żadna inna planeta,
02:11
and the investigation of this system has enormous cosmic reach.
23
106000
4000
a wszelkie jego badania mają ogromne znaczenie na nasze poznanie kosmosu.
02:15
In fact, just studying the rings alone, we stand to learn a lot
24
110000
4000
Badając tylko pierścienie możemy się już
02:19
about the discs of stars and gas that we call the spiral galaxies.
25
114000
5000
dużo dowiedzieć o galaktykach spiralnych.
02:24
And here's a beautiful picture of the Andromeda Nebula,
26
119000
2000
Oto Galaktyka Andromedy,
02:26
which is our closest, largest spiral galaxy to the Milky Way.
27
121000
4000
która jest najbliżej nas największą galaktyką spiralną.
02:30
And then, here's a beautiful composite of the Whirlpool Galaxy,
28
125000
3000
Oto Galaktyka Wirowa,
02:33
taken by the Hubble Space Telescope.
29
128000
2000
widziana przez teleskop Hubble'a.
02:35
So the journey back to Saturn is really part of and is also a metaphor
30
130000
6000
Misja na Saturna jest częścią dalszego podboju
02:41
for a much larger human voyage
31
136000
2000
kosmosu przez człowieka,
02:43
to understand the interconnectedness of everything around us,
32
138000
4000
częścią dalszego poznania wszystkiego wokół nas,
02:47
and also how humans fit into that picture.
33
142000
3000
i tego gdzie jest nasze miejsce.
02:50
And it pains me that I can't tell you all that we have learned with Cassini.
34
145000
7000
Niestety nie mogę opowiedzieć o wszystkim co wykryła sonda Cassini,
02:57
I can't show you all the beautiful pictures that we've taken
35
152000
3000
nie mogę pokazać wszystkich zdjęć,
03:00
in the last two and a half years, because I simply don't have the time.
36
155000
3000
dlatego że nie starczy nam na to czasu.
03:03
So I'm going to concentrate on two of the most exciting stories
37
158000
4000
Skoncentruję się na dwóch sprawach,
03:07
that have emerged out of this major exploratory expedition
38
162000
4000
które pojawiły się w związku z tą
03:11
that we are conducting around Saturn,
39
166000
2000
wyprawą na Saturna,
03:13
and have been for the past two and a half years.
40
168000
3000
które badamy już ponad 2 lata.
03:16
Saturn is accompanied by a very large and diverse collection of moons.
41
171000
4000
Saturn imponuje ilością księżyców.
03:20
They range in size from a few kilometers across to as big across as the U.S.
42
175000
5000
Są przeróżnej wielkości.
03:25
Most of the beautiful pictures we've taken of Saturn, in fact,
43
180000
3000
Większość ze zdjęć które mamy,
03:28
show Saturn in accompaniment with some of its moons. Here's Saturn with Dione,
44
183000
5000
ukazują go na tle jego księżyców. Oto zdjęcie z księżycem Dione,
03:33
and then, here's Saturn showing the rings edge-on,
45
188000
3000
a to zdjęcie pierścieni Saturna,
03:36
showing you just how vertically thin they are, with the moon Enceladus.
46
191000
4000
gdzie możemy zobaczyć jak bardzo są cienkie i księżyc Enceladus.
03:40
Now, two of the 47 moons that Saturn has are standouts.
47
195000
5000
Tytan i Enceladus to 2 wyróżniające się z 47 księżyców Saturna.
03:45
And those are Titan and Enceladus. Titan is Saturn's largest moon,
48
200000
5000
Tytan jest największym, a do momentu przybycia sondy Cassini
03:50
and, until Cassini had arrived there,
49
205000
2000
uważany był za
03:52
was the largest single expanse of unexplored terrain
50
207000
4000
największy niezbadany ląd
03:56
that we had remaining in our solar system.
51
211000
4000
w naszym Układzie Słonecznym.
04:00
And it is a body that has long intrigued people who've watched the planets.
52
215000
4000
Tytan zawsze fascynował astronomów.
04:04
It has a very large, thick atmosphere,
53
219000
4000
Ma grubą i gęstą atmosferę,
04:08
and in fact, its surface environment was believed to be
54
223000
4000
która swym składem przypomina
04:12
more like the environment we have here on the Earth,
55
227000
4000
atmosferę naszej planety,
04:16
or at least had in the past, than any other body in the solar system.
56
231000
4000
sprzed miliardów lat.
04:20
Its atmosphere is largely molecular nitrogen, like you are breathing here in this room,
57
235000
5000
Składa się głównie z azotu, który również i tu wdychamy,
04:25
except that its atmosphere is suffused with
58
240000
2000
z domieszkami argonu, metanu
04:27
simple organic materials like methane and propane and ethane.
59
242000
4000
i innych związków organicznych takich jak etan i acetylen.
04:31
And these molecules high up in the atmosphere of Titan
60
246000
3000
Związki te powstają w górnych warstwach atmosfery,
04:34
get broken down, and their products join together to make haze particles.
61
249000
5000
co prowadzi do powstania efektu zmętnienia.
04:39
This haze is ubiquitous. It's completely global and enveloping Titan.
62
254000
5000
Ta gęsta mgła spowija cały Tytan.
04:44
And that's why you cannot see down to the surface
63
259000
3000
Dlatego też nie można zobaczyć jego powierzchni
04:47
with our eyes in the visible region of the spectrum.
64
262000
2000
na własne oczy.
04:49
But these haze particles, it was surmised,
65
264000
3000
Zanim dotarła tam sonda Cassini
04:52
before we got there with Cassini, over billions and billions of years,
66
267000
4000
przypuszczaliśmy, że ta mgła musiała opaść
04:56
gently drifted down to the surface and coated the surface
67
271000
4000
przed milionami lat na powierzchnię księżyca,
05:00
in a thick organic sludge.
68
275000
1000
tworząc organiczny osad.
05:01
So like the equivalent, the Titan equivalent, of tar, or oil, or what -- we didn't know what.
69
276000
7000
Więc, spekulowaliśmy że ten osad może być podobny do smoły, czy oleju.
05:08
But this is what we suspected. And these molecules,
70
283000
2000
Związki te, głównie metan i acetylen,
05:10
especially methane and ethane, can be liquids at the surface temperatures of Titan.
71
285000
9000
przypuszczaliśmy, że mogą znajdować się na powierzchni Tytana.
05:19
And so it turns out that methane is to Titan what water is to the Earth.
72
294000
5000
Okazało się, że metan jest dla Tytana tym, czym woda jest dla Ziemi.
05:24
It's a condensable in the atmosphere,
73
299000
2000
Wszystko jest skondensowane
05:26
and so recognizing this circumstance brought to the fore
74
301000
5000
w atmosferze, co stwarza nam tu wiele możliwości.
05:31
a whole world of bizarre possibilities. You can have methane clouds, OK,
75
306000
5000
Więc występują metanowe chmury, a ponad nimi mamy
05:36
and above those clouds, you have this hundreds of kilometers of haze,
76
311000
3000
setki kilometrów gęstej mgły, która jest niemal
05:39
which prevent any sunlight from getting to the surface.
77
314000
2000
nieprzeźroczysta dla światła.
05:41
The temperature at the surface is some 350 degrees below zero Fahrenheit.
78
316000
6000
Temperatura przy powierzchni wynosi ok. minus 180 stopni C.
05:47
But despite that cold, you could have rain falling down on the surface of Titan.
79
322000
6000
Metan paruje na powierzchni, skrapla się i opada w postaci deszczu
05:53
And doing on Titan what rain does on the Earth: it carves gullies; it forms rivers
80
328000
3000
pełniąc rolę ziemskiej wody, żłobiąc kanały,
05:56
and cataracts; it can create canyons; it can pool in large basins and craters.
81
331000
7000
przyczynia się także do erozji powierzchni globu.
06:03
It can wash the sludge off high mountain peaks and hills,
82
338000
3000
Metan potrafi zmyć osad ze szczytów górskich.
06:06
down into the lowlands. So stop and think for a minute.
83
341000
3000
Zatrzymajmy się na chwilę.
06:09
Try to imagine what the surface of Titan might look like.
84
344000
4000
Wyobraźmy sobie jak może wyglądać powierzchnia Tytana.
06:13
It's dark. High noon on Titan is as dark as deep earth twilight on the Earth.
85
348000
5000
W samo południe na Tytanie jest tak ciemno jak o zmierzchu na Ziemi.
06:18
It's cold, it's eerie, it's misty,
86
353000
2000
Jest zimno, mgliście,
06:20
it might be raining, and you might be standing
87
355000
3000
prawdopodobnie pada, a ty stoisz nad brzegiem
06:23
on the shores of Lake Michigan brimming with paint thinner. (Laughter)
88
358000
4000
Jeziora Michigan, w którym płynie rozcieńczalnik do farb.
06:27
That is the view that we had of the surface of Titan before we got there with Cassini,
89
362000
5000
Tak wyobrażaliśmy sobie powierzchnię Tytana zanim dotarła tam sonda Cassini .
06:32
and I can tell you that what we have found on Titan, though it is not the same in detail,
90
367000
7000
Pomimo tego, że Tytan jest trochę inny niż nam się wydawało
06:39
is every bit as fascinating as that story is.
91
374000
3000
możemy powiedzieć, że jest jeszcze bardziej fascynujący.
06:42
And for us, it has been like -- the Cassini people --
92
377000
2000
Dla nas - ludzi związanych z misją Cassini,
06:44
it has been like a Jules Verne adventure come true.
93
379000
4000
to jak ziszczenie przygody z Juliusza Verne.
06:48
As I said, it has a thick, extensive atmosphere.
94
383000
2000
Więc atmosfera jest gęsta i gruba.
06:50
This is a picture of Titan, backlit by the Sun, with the rings as a beautiful backdrop.
95
385000
5000
Oto zdjęcie Tytana z pierścieniami w tle.
06:55
And yet another moon there --
96
390000
2000
Kolejny księżyc.
06:57
I don't even know which one it is. It's a very extensive atmosphere.
97
392000
3000
Nawet nie wiem jaki to jest.
07:00
We have instruments on Cassini which can see down to the surface
98
395000
3000
Umieszczone na Cassini przyrządy mogą
07:03
through this atmosphere, and my camera system is one of them.
99
398000
4000
"widzieć" przez grubą atmosferę Tytana.
07:07
And we have taken pictures like this.
100
402000
2000
Robiliśmy takie zdjęcia.
07:09
And what you see is bright and dark regions, and that's about as far as it got for us.
101
404000
5000
Widzimy tu jasne i ciemne obszary, których
07:14
It was so mystifying: we couldn't make out what we were seeing on Titan.
102
409000
4000
nie byliśmy w stanie zrozumieć.
07:18
When you look closer at this region, you start to see things
103
413000
5000
Kiedy patrzymy z bliska widzimy, że są to kanały.
07:23
like sinuous channels -- we didn't know. You see a few round things.
104
418000
4000
Tutaj mamy kilka okrągłych punktów.
07:27
This, we later found out, is, in fact, a crater,
105
422000
2000
Okazało się, że to kratery.
07:29
but there are very few craters on the surface of Titan,
106
424000
3000
Jest ich tylko kilka, co znaczy że powierzchnia
07:32
meaning it's a very young surface.
107
427000
2000
Tytana jest geologicznie młoda.
07:34
And there are features that look tectonic.
108
429000
2000
Występują tu również
07:36
They look like they've been pulled apart.
109
431000
2000
zjawiska tektoniczne.
07:38
Whenever you see anything linear on a planet,
110
433000
2000
Każda prosta linia
07:40
it means there's been a fracture, like a fault.
111
435000
4000
oznacza, że nastąpiło pęknięcie.
07:44
And so it's been tectonically altered.
112
439000
2000
Więc doszło do ruchów tektonicznych.
07:46
But we couldn't make sense of our images,
113
441000
2000
Nie rozumieliśmy jednak tych zdjęć,
07:48
until, six months after we got into orbit,
114
443000
4000
do momentu kiedy dotarliśmy na orbitę.
07:52
an event occurred that many have regarded
115
447000
2000
Wtedy nastąpił przełom
07:54
as the highlight of Cassini's investigation of Titan.
116
449000
3000
w badaniu Tytana czyli
07:57
And that was the deployment of the Huygens probe,
117
452000
3000
odłączenie się lądownika Huygens,
08:00
the European-built Huygens probe that Cassini had carried
118
455000
3000
który wraz z sondą Cassini przez 7 lat
08:03
for seven years across the solar system. We deployed it to the atmosphere of Titan,
119
458000
4000
przemierzał Układ Słoneczny.
08:07
it took two and a half hours to descend, and it landed on the surface.
120
462000
4000
Przez 2,5 godz. lądował on na powierzchni Tytana.
08:11
And I just want to emphasize how significant an event this is.
121
466000
4000
Chcę tu podkreślić jak ważne jest to wydarzenie.
08:15
This is a device of human making,
122
470000
3000
Pojazd zbudowany przez ludzi wylądował
08:18
and it landed in the outer solar system for the first time in human history.
123
473000
4000
po raz pierwszy na powierzchni księżyca innej planety.
08:22
It is so significant that, in my mind,
124
477000
4000
Ma to tak ogromne znaczenie,
08:26
this was an event that should have been celebrated
125
481000
2000
że powinniśmy to świętować
08:28
with ticker tape parades in every city across the U.S. and Europe,
126
483000
5000
w pochodach z konfetti i serpentynami na całym świecie,
08:33
and sadly, that wasn't the case.
127
488000
2000
co niestety nie miało miejsca.
08:35
(Laughter).
128
490000
2000
(śmiech)
08:37
It was significant for another reason. This is an international mission,
129
492000
3000
Jest to misja międzynarodowa, którą
08:40
and this event was celebrated in Europe, in Germany,
130
495000
3000
świętowano w Niemczech, a uroczyste
08:43
and the celebratory presentations were given in English accents,
131
498000
4000
przemówienia wygłaszali Anglicy, Niemcy, Francuzi,
08:47
and American accents, and German accents, and French and Italian and Dutch accents.
132
502000
6000
Amerykanie, Włosi, oraz Holendrzy.
08:53
It was a moving demonstration of what the words
133
508000
4000
Było to poruszające przesłanie tego, co
08:57
"united nations" are supposed to mean:
134
512000
2000
znaczą słowa "Narody Zjednoczone".
08:59
a true union of nations joined together in a colossal effort for good.
135
514000
6000
Prawdziwe zjednoczenie dla wspólnego dobra.
09:05
And, in this case, it was a massive undertaking to explore a planet,
136
520000
4000
Było to ogromne przedsięwzięcie badawcze aby
09:09
and to come to understand a planetary system
137
524000
3000
zrozumieć system planetarny, coś do tej pory
09:12
that, for all of human history, had been unreachable,
138
527000
4000
nieosiągalne dla ludzkości.
09:16
and now humans had actually touched it.
139
531000
2000
Teraz to osiągnęliśmy.
09:18
So it was -- I mean, I'm getting goose bumps just talking about it.
140
533000
4000
Dostaję gęsiej skórki nawet kiedy o tym mówię.
09:22
It was a tremendously emotional event,
141
537000
2000
Jest to wydarzenie, którego
09:24
and it's something that I will personally never forget, and you shouldn't either.
142
539000
5000
nigdy nie zapomnę, wy też nie powinniście.
09:29
(Applause).
143
544000
6000
(brawa)
09:35
But anyway, the probe took measurements of the atmosphere on the way down,
144
550000
3000
Opadając, próbnik zbierał dane i
09:38
and it also took panoramic pictures.
145
553000
2000
robił panoramiczne zdjęcia.
09:40
And I can't tell you what it was like to see the first pictures
146
555000
4000
Nie potrafię wyrazić tego co to było za uczucie ujrzeć
09:44
of Titan's surface from the probe. And this is what we saw.
147
559000
4000
pierwsze zdjęcia powierzchni Tytana.
09:48
And it was a shocker, because it was everything we wanted
148
563000
3000
Byliśmy zaskoczeni ponieważ otrzymaliśmy
09:51
those other pictures taken from orbit to be.
149
566000
2000
wszystko co chcieliśmy otrzymać.
09:53
It was an unambiguous pattern, a geological pattern.
150
568000
4000
Powierzchnia Tytana ma jednolity charakter i jest usiana
09:57
It's a dendritic drainage pattern that can be formed only by the flow of liquids.
151
572000
5000
kanałami, które mogły być wytworzone tylko przez substancje płynne.
10:02
And you can follow these channels
152
577000
2000
Śledząc te kanały,
10:04
and you can see how they all converge.
153
579000
1000
widzimy jak
10:05
And they converge into this channel here, which drains into this region.
154
580000
4000
zbiegają się w jeden, który wpada w to miejsce.
10:09
You are looking at a shoreline.
155
584000
2000
Widzimy tu linię brzegową.
10:11
Was this a shoreline of fluids? We didn't know.
156
586000
3000
Czy tu coś płynęło? Być może.
10:14
But this is somewhat of a shoreline.
157
589000
2000
To zdjęcie zostało
10:16
This picture is taken at 16 kilometers.
158
591000
2000
zrobione z wysokości 16 km.
10:18
This is the picture taken at eight kilometers, OK? Again, the shoreline.
159
593000
4000
To, z wysokości 8 km. I znowu ta sama linia brzegowa.
10:22
Okay, now, 16 kilometers, eight kilometers -- this is roughly an airline altitude.
160
597000
5000
16 km i 8 km. To w przybliżeniu wysokość przelotowa.
10:27
If you were going to take an airplane trip across the U.S.,
161
602000
3000
Lecąc samolotem podróżujemy właśnie
10:30
you would be flying at these altitudes.
162
605000
2000
na takich wysokościach.
10:32
So, this is the picture you would have at the window of Titanian Airlines
163
607000
4000
Więc taki widok mielibyśmy podróżując
10:36
as you fly across the surface of Titan. (Laughter)
164
611000
3000
samolotem "tytańskich" linii lotniczych.
10:39
And then finally, the probe came to rest on the surface,
165
614000
4000
Teraz pokażę państwu pierwsze zdjęcie
10:43
and I'm going to show you, ladies and gentlemen,
166
618000
2000
wykonane na powierzchni księżyca
10:45
the first picture ever taken from the surface of a moon in the outer solar system.
167
620000
4000
z zewnętrznego układu słonecznego.
10:49
And here is the horizon, OK?
168
624000
4000
Tu mamy horyzont.
10:53
These are probably water ice pebbles, yes?
169
628000
4000
A to prawdopodobnie kryształki lodu.
10:57
(Applause).
170
632000
5000
(brawa)
11:02
And obviously, it landed in one of these flat, dark regions
171
637000
4000
Próbnik wylądował w jednym z ciemnych obszarów i
11:06
and it didn't sink out of sight. So it wasn't fluid that we landed in.
172
641000
5000
nie zniknął z pola widzenia, czyli nie wylądował w substancji płynnej.
11:11
What the probe came down in was basically
173
646000
3000
Wylądował w czymś podobnym
11:14
the Titan equivalent of a mud flat.
174
649000
3000
do ziemskiego błota.
11:17
This is an unconsolidated ground that is suffused with liquid methane.
175
652000
5000
Obszar ten jest obfity w płynny metan.
11:22
And it's probably the case that this material
176
657000
3000
Stąd wzięły się pewnie
11:25
has washed off the highlands of Titan
177
660000
4000
osady zalegające za kanałami rzek.
11:29
through these channels that we saw,
178
664000
1000
I to właśnie
11:30
and has drained over billions of years to fill in low-lying basins.
179
665000
4000
w czymś takim wylądował próbnik Huygens.
11:34
And that is what the Huygens probe landed in.
180
669000
3000
Niemniej jednak, w dalszym ciągu
11:37
But still, there was no sign in our images,
181
672000
4000
nie mieliśmy zdjęć
11:41
or even in the Huygens' images, of any large, open bodies of fluids.
182
676000
5000
jakichkolwiek otwartych zbiorników.
11:46
Where were they? It got even more puzzling when we found dunes.
183
681000
5000
Kiedy odkryliśmy wydmy zrobiło się jeszcze ciekawiej.
11:51
OK, so this is our movie of the equatorial region of Titan,
184
686000
3000
Oto rejon równikowy Tytana, na którym
11:54
showing these dunes. These are dunes that are 100 meters tall,
185
689000
3000
widać te wydmy. Mają około 100 metrów wysokości,
11:57
separated by a few kilometers,
186
692000
3000
występują co kilka kilometrów,
12:00
and they go on for miles and miles and miles.
187
695000
3000
a ciągną się na obszarze
12:03
There's hundreds, up to a 1,000 or 1,200 miles of dunes.
188
698000
3000
od 1500 do 2000 kilometrów.
12:06
This is the Saharan desert of Titan.
189
701000
3000
Tak wygląda Sahara na Tytanie.
12:09
It's obviously a place which is very dry, or you wouldn't get dunes.
190
704000
5000
Musi być tam sucho, inaczej wydmy by nie powstały.
12:14
So again, it got puzzling that there were no bodies of fluid,
191
709000
5000
Byliśmy zaskoczeni nie mając zdjęć zbiorników cieczy
12:19
until finally, we saw lakes in the polar regions.
192
714000
4000
do momentu kiedy dostaliśmy zdjęcia z okolic biegunów.
12:23
And there is a lake scene in the south polar region of Titan.
193
718000
4000
Więc jest jezioro w okolicach bieguna południowego,
12:27
It's about the size of Lake Ontario.
194
722000
2000
wielkości Jeziora Ontario.
12:29
And then, only a week and a half ago,
195
724000
1000
Niedługo potem
12:30
we flew over the north pole of Titan and found, again,
196
725000
4000
znaleźliśmy kolejne, tym razem nad
12:34
we found a feature here the size of the Caspian Sea.
197
729000
5000
biegunem północnym, wielkości Morza Kaspijskiego.
12:39
So it seems that the liquids, for some reason we don't understand,
198
734000
4000
Wygląda na to, że te płyny nie wiadomo dlaczego,
12:43
or during at least this season, are apparently at the poles of Titan.
199
738000
5000
występują, przynajmniej teraz, na biegunach Tytana.
12:48
And I think you would agree that we have found Titan
200
743000
3000
Zgodzicie się, że Tytan jest niesamowitym, tajemniczym
12:51
is a remarkable, mystical place. It's exotic, it's alien, but yet strangely Earth-like,
201
746000
7000
miejscem, ale również dziwnie przypominającym Ziemię.
12:58
and having Earth-like geological formations
202
753000
3000
Będąc geologicznie podobny,
13:01
and a tremendous geographical diversity,
203
756000
4000
bogaty w składniki organiczne,
13:05
and is a fascinating world whose only rival in the solar system
204
760000
4000
Tytan jest jedynym miejscem w Układzie Słonecznym
13:09
for complexity and richness is the Earth itself.
205
764000
3000
dorównującym swym bogactwom naszej Ziemi.
13:12
And so now we go onto Enceladus. Enceladus is a small moon,
206
767000
5000
Teraz wybierzemy się na drugi z księżyców - Enceladus.
13:17
it's about a tenth the size of Titan. And you can see it here next to England,
207
772000
4000
Jest on dziesięć razy mniejszy od Tytana, a tu jak wygląda
13:21
just to show you the size. This is not meant to be a threat.
208
776000
3000
w porównaniu z Anglią - nikomu tu nie grożę.
13:24
(Laughter).
209
779000
2000
(śmiech)
13:26
And Enceladus is very white, it's very bright,
210
781000
4000
Biały jak śnieg Enceladus jest aktywny geologicznie,
13:30
and its surface is obviously wrecked with fractures.
211
785000
4000
a jego powierzchnia bogata w kratery,
13:34
It is a very geologically active body.
212
789000
2000
szczeliny i grzbiety.
13:36
But the mother lode of discoveries on Enceladus
213
791000
2000
Biegun południowy Enceladusa
13:38
was found at the south pole -- and we're looking at the south pole here --
214
793000
3000
który tu widzimy, jest centrum
13:41
where we found this system of fractures.
215
796000
3000
geologicznych procesów.
13:44
And they're a different color because they're a different composition.
216
799000
2000
Jest on poprzecinany bruzdami
13:46
They are coated. These fractures are coated with organic materials.
217
801000
5000
o różnym kolorze, obfitymi w związki organiczne.
13:51
Moreover, this whole, entire region, the south polar region,
218
806000
4000
Rejon bieguna południowego
13:55
has elevated temperatures. It's the hottest place on the planet, on the body.
219
810000
4000
jest najcieplejszym miejscem na księżycu.
13:59
That's as bizarre as finding that the Antarctic on the Earth is hotter than the tropics.
220
814000
5000
To tak jakby powiedzieć, że Antarktyka jest cieplejsza niż Afryka.
14:04
And then, when we took additional pictures, we discovered
221
819000
3000
Po analizie kolejnych zdjęć odkryliśmy,
14:07
that from these fractures are issuing jets of fine, icy particles
222
822000
6000
że z tych pęknięć wyrzucane są na powierzchnię księżyca
14:13
extending hundreds of miles into space.
223
828000
2000
kryształki lodu.
14:15
And when we color-code this image, to bring out the faint light levels,
224
830000
3000
Zdjęcie zostało sztucznie pokolorowane,
14:18
we see that these jets feed a plume
225
833000
4000
żeby uwidocznić aktywny obszar, na którym
14:22
that, in fact, we see, in other images, goes thousands of miles
226
837000
4000
widać jak kryształki lodu
14:26
into the space above Enceladus.
227
841000
2000
wyrzucane są ponad powierzchnię.
14:28
My team and I have examined images like this,
228
843000
3000
Przeanalizowaliśmy te fotografie
14:31
and like this one, and have thought about the other results from Cassini.
229
846000
4000
oraz inne zebrane dane i doszliśmy do wniosku, że
14:35
And we have arrived at the conclusion
230
850000
4000
pod powierzchnią Enceladusa może znajdować się
14:39
that these jets may be erupting from pockets
231
854000
3000
płynna woda w postaci niewielkich zbiorników,
14:42
of liquid water under the surface of Enceladus.
232
857000
4000
które uwalniają swą zawartość jak ziemskie gejzery.
14:46
So we have, possibly, liquid water, organic materials and excess heat.
233
861000
5000
Woda, związki organiczne i ciepło są, być może, na Enceladusie.
14:51
In other words, we have possibly stumbled upon
234
866000
3000
Innymi słowy, znaleźliśmy swojego świętego Graala.
14:54
the holy grail of modern day planetary exploration,
235
869000
4000
Albo inaczej: środowisko, w którym mogą
14:58
or in other words, an environment that is potentially suitable for living organisms.
236
873000
4000
istnieć warunki do powstania organizmów żywych.
15:02
And I don't think I need to tell you that the discovery of life
237
877000
3000
Nie muszę dodawać, że powstanie życia
15:05
elsewhere in our solar system,
238
880000
2000
gdziekolwiek w Układzie Słonecznym
15:07
whether it be on Enceladus or elsewhere,
239
882000
2000
miałoby niesamowite
15:09
would have enormous cultural and scientific implications.
240
884000
3000
naukowe jak i kulturowe znaczenie.
15:12
Because if we could demonstrate that genesis had occurred
241
887000
4000
Gdybyśmy mogli udowodnić, że powstanie świata
15:16
not once, but twice, independently, in our solar system,
242
891000
4000
miało miejsce dwa razy, oznaczałoby to że
15:20
then that means, by inference, it has occurred a staggering number of times
243
895000
4000
mogło ono powstawać w kosmosie
15:24
throughout the universe and its 13.7 billion year history.
244
899000
5000
wiele razy w przeciągu 13,7 miliarda lat jego istnienia.
15:29
Right now, Earth is the only planet still that we know is teeming with life.
245
904000
4000
Jak na razie Ziemia jest jedyną znaną nam planetą
15:33
It is precious, it is unique,
246
908000
3000
na której istnieje życie.
15:36
it is still, so far, the only home we've ever known.
247
911000
3000
Jest dla nas wyjątkowa i bezcenna.
15:39
And if any of you were alert and coherent during the 1960s --
248
914000
7000
Jeśli ktoś z was pamięta misje z lat 60,
15:46
and we'd forgive you, if you weren't, OK --
249
921000
2000
jeśli nie to trudno,
15:48
you would remember this very famous picture
250
923000
2000
to skojarzy sobie zdjęcie
15:50
taken by the Apollo 8 astronauts in 1968.
251
925000
4000
wykonane przez załogę Apollo 8.
15:54
It was the first time that Earth was imaged from space,
252
929000
3000
Wtedy pierwszy raz ujrzeliśmy Ziemię z kosmosu.
15:57
and it had an enormous impact on our sense of place in the universe,
253
932000
3000
Miało to ogromny wpływ na nasze poznanie kosmosu,
16:00
and our sense of responsibility for the protection of our own planet.
254
935000
5000
na poczucie odpowiedzialności za własną planetę.
16:05
Well, we on Cassini have taken an equivalent first,
255
940000
4000
Sonda Cassini wykonała zdjęcie o podobnym,
16:09
a picture that no human eye has ever seen before.
256
944000
4000
równie piorunującym znaczeniu.
16:13
It is a total eclipse of the Sun, seen from the other side of Saturn.
257
948000
4000
Chodzi o zaćmienie słońca widziane z drugiej, nieoświetlonej
16:17
And in this impossibly beautiful picture,
258
952000
4000
strony Saturna. Na tej przepięknej fotografii
16:21
you see the main rings backlit by the Sun,
259
956000
2000
widzimy pierścienie w świetle słonecznym,
16:23
you see the refracted image of the Sun
260
958000
3000
załamane światło słoneczne,
16:26
and you see this ring created, in fact,
261
961000
2000
i powstanie pierścieni dzięki
16:28
by the exhalations of Enceladus.
262
963000
3000
wyziewom z Enceladusa.
16:31
But as if that weren't brilliant enough, we can spot, in this beautiful image,
263
966000
6000
Co więcej, na tej fotografii mamy przepiękny widok naszej
16:37
sight of our own planet,
264
972000
2000
własnej planety,
16:39
cradled in the arms of Saturn's rings.
265
974000
4000
na tle pierścieni Saturna.
16:43
Now, there is something deeply moving
266
978000
2000
Jest w tym coś wzruszającego,
16:45
about seeing ourselves from afar,
267
980000
2000
widząc nas z tak daleka,
16:47
and capturing the sight of our little, blue-ocean planet
268
982000
3000
naszą niebieską planetę
16:50
in the skies of other worlds.
269
985000
2000
pośród tylu innych.
16:52
And that, and the perspective of ourselves that we gain from that,
270
987000
4000
Perspektywa tego co możemy jeszcze osiągnąć
16:56
may be, in the end, the finest reward that we earn
271
991000
4000
może okazać się największą nagrodą, jaką
17:00
from this journey of discovery that started half a century ago.
272
995000
3000
niesie ta misja rozpoczęta 50 lat temu.
17:03
And thank you very much.
273
998000
2000
Dziękuję bardzo.
17:05
(Applause)
274
1000000
12000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Carolyn Porco - Planetary scientistAs the leader of the Imaging Team on the Cassini mission to Saturn, Carolyn Porco interprets and shares the pictures coming back from this fascinating planet, its rings and its moons.
Why you should listen
Planetary scientist Carolyn Porco studies and interprets the photos from NASA space missions like the renowned Voyager mission to the outer solar system in the 1980s and the Cassini-Huygens mission to Saturn. She leads a team of scientists from the US and Europe that has been analyzing the images Cassini has sent back since it left Earth in 1997. At Saturn, they have found new phenomena everywhere they've turned their cameras … in the planet’s atmosphere, within its rings and on the surfaces of its many moons. And they've produced spectacular images and animations of these marvels in the process.
Back in the early-1980s, while still working on her doctorate, Porco was drafted onto the Voyager imaging team to assist in crunching the mountains of data coming back from Voyager’s fly-by of Saturn. Her work on the planet's rings and their relation to its moons cemented her connection with Saturn. After Voyager had flown by Neptune and was nearing conclusion, she worked together with Carl Sagan in planning Voyager’s celebrated Pale Blue Dot picture of Earth.
Her ongoing work at the Cassini Imaging Central Laboratory for Operations (CICLOPs) has two goals: to process, interpret and archive Cassini’s images for other scientists, and to make sure the images -- in all their breathtaking poetry and mystery and sheer Save-Image-As-Desktop awesomeness -- connect with the general public. She is an advocate for the exploration and understanding of planetary space, and her frequent talks (as well as her "Captain's Log" memos on the CICLOPS website) speak to everyone, scientist and nonscientist alike. Her advocacy extends to Hollywood, where she was the character consultant on the 1997 movie “Contact,” and a consultant on the 2009 Paramount Pictures re-boot of “Star Trek.” In 2012, she was named one the 25 most influential people in space by TIME magazine.
Finally, in a twist on the Pale Blue Dot theme, it was she who conceived the idea to invite the people of the world to smile while Cassini imaged the Earth on July 19, 2013 in an event called “The Day the Earth Smiled.”
For more information:
Solar System Portrait: Earth as 'Pale Blue Dot'
BBC: Saturn snapped as Earth smiled
The Atlantic: The Carl Sagan of Our Time Reprises the 'Pale Blue Dot' Photo of Earth
The Day the Earth Smiled: Image
Library of Congress: Portraits of the Solar System: Talking with Carolyn Porco About Carl Sagan
Carolyn Porco | Speaker | TED.com