TED2007
Carolyn Porco: This is Saturn
Керолин Порко нè носи на Сатурн
Filmed:
Readability: 4.5
3,001,983 views
Планетарниот научник Керолин Порко покажува фотографии од патувањето на Касини до Сатурн, фокусирајќи се на неговата најголема месечина, Титан, и замрзнатиот Енцелад, кој како да исфрла млазеви од мраз.
Carolyn Porco - Planetary scientist
As the leader of the Imaging Team on the Cassini mission to Saturn, Carolyn Porco interprets and shares the pictures coming back from this fascinating planet, its rings and its moons. Full bio
As the leader of the Imaging Team on the Cassini mission to Saturn, Carolyn Porco interprets and shares the pictures coming back from this fascinating planet, its rings and its moons. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
In the next 18 minutes, I'm going to take you on a journey.
0
0
3000
Во следните 18 минути ќе ве понесам на едно патување.
00:28
And it's a journey that you and I have been on for many years now,
1
3000
5000
Ова патување трае веќе со години,
00:33
and it began some 50 years ago, when humans first stepped off our planet.
2
8000
6000
а започна пред околу 50 години, кога човекот за прв пат ја напушти Земјата.
00:39
And in those 50 years, not only did we literally, physically set foot on the moon,
3
14000
7000
Во тие 50 години, не само што буквално физички стапнавме на Месечината,
00:46
but we have dispatched robotic spacecraft to all the planets -- all eight of them --
4
21000
7000
туку испративме и роботизирани вселенски летала до сите планети,
00:53
and we have landed on asteroids, we have rendezvoused with comets,
5
28000
4000
- осум на број - се спуштивме на астероиди, пресретнавме комети,
00:57
and, at this point in time, we have a spacecraft on its way to Pluto,
6
32000
5000
а во моментов имаме и вселенско летало на пат кон Плутон
01:02
the body formerly known as a planet.
7
37000
3000
- објектот кој порано го нарекувавме планета.
01:05
And all of these robotic missions are part of a bigger human journey:
8
40000
6000
Сите овие роботизирани мисии се дел од една поголема одисеја на човекот,
01:11
a voyage to understand something, to get a sense of our cosmic place,
9
46000
7000
стремеж да се одгатне нешто, да го откриеме нашето место во Универзумот,
01:18
to understand something of our origins, and how Earth, our planet,
10
53000
5000
да го разбереме нашето потекло и тоа како Земјата, нашата планета,
01:23
and we, living on it, came to be.
11
58000
2000
и ние, како живи суштества на неа, сме создадени.
01:25
And of all the places in the solar system that we might go to
12
60000
3000
Едно од местата во Сончевиот систем каде би можеле
01:28
and search for answers to questions like this,
13
63000
4000
да одиме во потрага по одговор на овие прашања е Сатурн.
01:32
there's Saturn. And we have been to Saturn before --
14
67000
3000
И порано сме биле на Сатурн,
01:35
we visited Saturn in the early 1980s --
15
70000
3000
го посетивме во почетокот на 80-тите,
01:38
but our investigations of Saturn have become far more in-depth in detail
16
73000
5000
но нашите истражувања таму станаа потемелни и подетални
01:43
since the Cassini spacecraft, traveling across interplanetary space
17
78000
4000
откако леталото Касини, патувајќи низ меѓупланетарниот простор
01:47
for seven years, glided into orbit around Saturn in the summer of 2004,
18
82000
6000
цели седум години, се постави во орбита околу Сатурн летото 2004-та,
01:53
and became at that point the farthest robotic outpost
19
88000
3000
и стана, во тој момент, најдалечната роботизирана станица
01:56
that humanity had ever established around the Sun.
20
91000
3000
која човекот ја поставил во орбита околу Сонцето.
01:59
Now, the Saturn system is a rich planetary system.
21
94000
5000
Сатурновиот систем е еден богат планетарен систем.
02:04
It offers mystery, scientific insight and obviously splendor beyond compare,
22
99000
7000
Нуди мистерија, можности за научни откритија и, секако, прекрасен поглед.
02:11
and the investigation of this system has enormous cosmic reach.
23
106000
4000
Истражувањето на овој систем има огромно космичко значење.
02:15
In fact, just studying the rings alone, we stand to learn a lot
24
110000
4000
Всушност, проучувајќи ги само прстените можеме да научиме многу
02:19
about the discs of stars and gas that we call the spiral galaxies.
25
114000
5000
за дисковите од ѕвезди и гасови кои ги нарекуваме спирални галаксии.
02:24
And here's a beautiful picture of the Andromeda Nebula,
26
119000
2000
Еве една убава фотографија на Андромеда,
02:26
which is our closest, largest spiral galaxy to the Milky Way.
27
121000
4000
најголемата спирална галаксија во близина на Млечниот Пат.
02:30
And then, here's a beautiful composite of the Whirlpool Galaxy,
28
125000
3000
Еве еден прекрасен мозаик од галаксијата Вртлог (Whirlpool),
02:33
taken by the Hubble Space Telescope.
29
128000
2000
направен од вселенскиот телескоп Хабл.
02:35
So the journey back to Saturn is really part of and is also a metaphor
30
130000
6000
Значи, патувањето кон Сатурн е дел од, но воедно и метафора за,
02:41
for a much larger human voyage
31
136000
2000
многу поголемата човекова одисеја
02:43
to understand the interconnectedness of everything around us,
32
138000
4000
да разбере како нештата околу нас се меѓусебно поврзани
02:47
and also how humans fit into that picture.
33
142000
3000
и како луѓето се вклопуваат во таа слика.
02:50
And it pains me that I can't tell you all that we have learned with Cassini.
34
145000
7000
И навистина ми е жал што не можам да ви раскажам сè што научивме преку Касини
02:57
I can't show you all the beautiful pictures that we've taken
35
152000
3000
и не можам да ви ги покажам сите прекрасни фотографии
03:00
in the last two and a half years, because I simply don't have the time.
36
155000
3000
од последниве две ипол години, затоа што немам доволно време.
03:03
So I'm going to concentrate on two of the most exciting stories
37
158000
4000
Затоа, ќе се фокусирам само на две од највозбудливите откритија
03:07
that have emerged out of this major exploratory expedition
38
162000
4000
кои произлегоа од оваа голема истражувачка експедиција
03:11
that we are conducting around Saturn,
39
166000
2000
која ја спроведуваме околу Сатурн
03:13
and have been for the past two and a half years.
40
168000
3000
веќе две ипол години.
03:16
Saturn is accompanied by a very large and diverse collection of moons.
41
171000
4000
Сатурн го опкружува една голема и шаренолика група месечини.
03:20
They range in size from a few kilometers across to as big across as the U.S.
42
175000
5000
Големи се од само неколку па до повеќе стотици километри во пречник.
03:25
Most of the beautiful pictures we've taken of Saturn, in fact,
43
180000
3000
Всушност, на најубавите слики кои ги имаме од Сатурн
03:28
show Saturn in accompaniment with some of its moons. Here's Saturn with Dione,
44
183000
5000
се гледа планетата во друштво со некоја од месечините. Ова се Сатурн и Диона,
03:33
and then, here's Saturn showing the rings edge-on,
45
188000
3000
потоа Сатурн со прстените, кои се во рамнина нормална на самата слика,
03:36
showing you just how vertically thin they are, with the moon Enceladus.
46
191000
4000
па може да се види колку се тенки, и месечината Енцелад.
03:40
Now, two of the 47 moons that Saturn has are standouts.
47
195000
5000
Две од 47-те месечини на Сатурн се посебни.
03:45
And those are Titan and Enceladus. Titan is Saturn's largest moon,
48
200000
5000
Тоа се Титан и Енцелад. Титан е најголемата месечина на Сатурн,
03:50
and, until Cassini had arrived there,
49
205000
2000
и до пред мисијата Касини,
03:52
was the largest single expanse of unexplored terrain
50
207000
4000
беше најголемиот објект со неистражен терен
03:56
that we had remaining in our solar system.
51
211000
4000
во Сончевиот систем.
04:00
And it is a body that has long intrigued people who've watched the planets.
52
215000
4000
Овој објект долго време претставуваше мистерија за научниците.
04:04
It has a very large, thick atmosphere,
53
219000
4000
Има масивна, дебела атмосфера,
04:08
and in fact, its surface environment was believed to be
54
223000
4000
па се верува дека условите на неговата површина
04:12
more like the environment we have here on the Earth,
55
227000
4000
се многу слични со условите кои владееле
04:16
or at least had in the past, than any other body in the solar system.
56
231000
4000
на нашата планета во минатото.
04:20
Its atmosphere is largely molecular nitrogen, like you are breathing here in this room,
57
235000
5000
Атмосферата претежно му е составена од молекуларен азот, каков што дишеме и ние,
04:25
except that its atmosphere is suffused with
58
240000
2000
со таа разлика што во неговата атмосфера има
04:27
simple organic materials like methane and propane and ethane.
59
242000
4000
и прости органски соединенија, како метан, пропан и етан.
04:31
And these molecules high up in the atmosphere of Titan
60
246000
3000
Нивните молекули се разградуваат во горните слоеви на атмосферата на Титан
04:34
get broken down, and their products join together to make haze particles.
61
249000
5000
а добиените продукти се соединуваат и ги создаваат честичките на маглата.
04:39
This haze is ubiquitous. It's completely global and enveloping Titan.
62
254000
5000
Маглата е распространета насекаде и целосно го препокрива Титан.
04:44
And that's why you cannot see down to the surface
63
259000
3000
Затоа и не може да се види неговата површина
04:47
with our eyes in the visible region of the spectrum.
64
262000
2000
во оптичкиот дел на спектарот.
04:49
But these haze particles, it was surmised,
65
264000
3000
Уште пред да го испратиме Касини
04:52
before we got there with Cassini, over billions and billions of years,
66
267000
4000
се претпоставуваше дека во текот на милијарди години
04:56
gently drifted down to the surface and coated the surface
67
271000
4000
честичките од маглата се таложеле на површината, препокривајќи ја со
05:00
in a thick organic sludge.
68
275000
1000
дебела органска тиња.
05:01
So like the equivalent, the Titan equivalent, of tar, or oil, or what -- we didn't know what.
69
276000
7000
Како катранот или нафтата на Земјата. Не знаевме што точно е тоа, но такви беа
05:08
But this is what we suspected. And these molecules,
70
283000
2000
нашите претпоставки. Овие соединенија, особено метанот и етанот,
05:10
especially methane and ethane, can be liquids at the surface temperatures of Titan.
71
285000
9000
може да бидат во течна состојба при температурите кои владеат на површината.
05:19
And so it turns out that methane is to Titan what water is to the Earth.
72
294000
5000
Па, така, метанот за Титан е исто што и водата за Земјата.
05:24
It's a condensable in the atmosphere,
73
299000
2000
Може да се кондензира во атмосферата.
05:26
and so recognizing this circumstance brought to the fore
74
301000
5000
Доколку се прифати оваа споредба, може да се разгледуваат
05:31
a whole world of bizarre possibilities. You can have methane clouds, OK,
75
306000
5000
секакви бизарни можности. Таму може да има облаци од метан.
05:36
and above those clouds, you have this hundreds of kilometers of haze,
76
311000
3000
Над нив се протега оваа магла,
05:39
which prevent any sunlight from getting to the surface.
77
314000
2000
која не дозволува светлината да допре до површината.
05:41
The temperature at the surface is some 350 degrees below zero Fahrenheit.
78
316000
6000
Па, температурата на површината е околу -210° С.
05:47
But despite that cold, you could have rain falling down on the surface of Titan.
79
322000
6000
Но, и покрај ниските температури, можно е на Титан на врне.
05:53
And doing on Titan what rain does on the Earth: it carves gullies; it forms rivers
80
328000
3000
Па, дождот таму го прави истото што и дождот на Земјата - создава канали,
05:56
and cataracts; it can create canyons; it can pool in large basins and craters.
81
331000
7000
реки и водопади. Може да создаде кањони, течноста да се собере во басени и кратери.
06:03
It can wash the sludge off high mountain peaks and hills,
82
338000
3000
Може да ја смие тињата од планините и ридовите
06:06
down into the lowlands. So stop and think for a minute.
83
341000
3000
кон долините. Па, да размислиме малку.
06:09
Try to imagine what the surface of Titan might look like.
84
344000
4000
Замислете си како можеби изгледа површината на Титан.
06:13
It's dark. High noon on Titan is as dark as deep earth twilight on the Earth.
85
348000
5000
Темно е. На пладне на Титан е темно како самрак на Земјата.
06:18
It's cold, it's eerie, it's misty,
86
353000
2000
Студено е, морничаво и магливо.
06:20
it might be raining, and you might be standing
87
355000
3000
Можеби врне, а вие стоите на брегот
06:23
on the shores of Lake Michigan brimming with paint thinner. (Laughter)
88
358000
4000
на езерото Мичиген кое како да е преплавено со разредувач.
06:27
That is the view that we had of the surface of Titan before we got there with Cassini,
89
362000
5000
Така ја замислувавме површината на Титан пред Касини.
06:32
and I can tell you that what we have found on Titan, though it is not the same in detail,
90
367000
7000
Она што го најдовме на Титан можеби не е баш како во претпоставките,
06:39
is every bit as fascinating as that story is.
91
374000
3000
но сепак е фасцинантно.
06:42
And for us, it has been like -- the Cassini people --
92
377000
2000
За нас, Касини луѓето,
06:44
it has been like a Jules Verne adventure come true.
93
379000
4000
ова е како исполнување на некоја од авантурите на Жил Верн.
06:48
As I said, it has a thick, extensive atmosphere.
94
383000
2000
Значи, Титан има дебела, пространа атмосфера.
06:50
This is a picture of Titan, backlit by the Sun, with the rings as a beautiful backdrop.
95
385000
5000
Ова е Титан осветлен од Сонцето, со прстените во позадина.
06:55
And yet another moon there --
96
390000
2000
Тука се гледа уште една месечина.
06:57
I don't even know which one it is. It's a very extensive atmosphere.
97
392000
3000
Не ни знам која. Атмосферата е пространа.
07:00
We have instruments on Cassini which can see down to the surface
98
395000
3000
На Касини имаме инструменти кои може да продрат до површината,
07:03
through this atmosphere, and my camera system is one of them.
99
398000
4000
низ атмосферата. Таков инструмент е мојата камера.
07:07
And we have taken pictures like this.
100
402000
2000
Имаме направено фотографии како оваа.
07:09
And what you see is bright and dark regions, and that's about as far as it got for us.
101
404000
5000
Гледате само светли и темни региони. И ние не знаевме што друго да кажеме.
07:14
It was so mystifying: we couldn't make out what we were seeing on Titan.
102
409000
4000
Толку беше неверојатно, што ни сами не знаевме што гледаме на Титан.
07:18
When you look closer at this region, you start to see things
103
413000
5000
Ако зумираме на овој регион, може да се видат
07:23
like sinuous channels -- we didn't know. You see a few round things.
104
418000
4000
кривулести канали. Се гледаат и заоблени форми.
07:27
This, we later found out, is, in fact, a crater,
105
422000
2000
Подоцна откривме дека се работи за кратер.
07:29
but there are very few craters on the surface of Titan,
106
424000
3000
Но, на површината на Титан има многу малку кратери,
07:32
meaning it's a very young surface.
107
427000
2000
што значи дека неговата површина е доста млада.
07:34
And there are features that look tectonic.
108
429000
2000
Има и формации со тектонски карактеристики,
07:36
They look like they've been pulled apart.
109
431000
2000
кои изгледаат како да се растргнати.
07:38
Whenever you see anything linear on a planet,
110
433000
2000
Кога ќе видите линеарни формации на некоја планета,
07:40
it means there's been a fracture, like a fault.
111
435000
4000
тоа е знак на фрактури на почвата,
07:44
And so it's been tectonically altered.
112
439000
2000
кои имаат тектонско потекло.
07:46
But we couldn't make sense of our images,
113
441000
2000
Но, сликите можевме да ги објасниме
07:48
until, six months after we got into orbit,
114
443000
4000
дури шест месеци по поставувањето во орбита,
07:52
an event occurred that many have regarded
115
447000
2000
кога се случи настан кој за многумина претставува
07:54
as the highlight of Cassini's investigation of Titan.
116
449000
3000
врв во истражувањата на Касини на Титан.
07:57
And that was the deployment of the Huygens probe,
117
452000
3000
А, тоа е спуштањето на сондата Хајгенс,
08:00
the European-built Huygens probe that Cassini had carried
118
455000
3000
изградена во Европа, која Касини ја носеше
08:03
for seven years across the solar system. We deployed it to the atmosphere of Titan,
119
458000
4000
со себе цели седум години. Ја спуштивме во атмосферата на Титан.
08:07
it took two and a half hours to descend, and it landed on the surface.
120
462000
4000
Беа потребни два ипол часа за да дојде до површината.
08:11
And I just want to emphasize how significant an event this is.
121
466000
4000
Мора да потенцирам колку е важен овој настан.
08:15
This is a device of human making,
122
470000
3000
Се работи за машина направена од човекот, која за прв пат
08:18
and it landed in the outer solar system for the first time in human history.
123
473000
4000
во историјата слета на тело од надворешниот дел на Сончевиот систем.
08:22
It is so significant that, in my mind,
124
477000
4000
Ова е толку важно, што ако ме прашате мене,
08:26
this was an event that should have been celebrated
125
481000
2000
требаше да се слави со огномети
08:28
with ticker tape parades in every city across the U.S. and Europe,
126
483000
5000
во секој град во Америка и Европа,
08:33
and sadly, that wasn't the case.
127
488000
2000
што, за жал, не се случи.
08:35
(Laughter).
128
490000
2000
(смеа)
08:37
It was significant for another reason. This is an international mission,
129
492000
3000
Настанот беше важен и од друга причина. Ова е меѓународна мисија,
08:40
and this event was celebrated in Europe, in Germany,
130
495000
3000
а за самиот настан се прослави во Европа, во Германија.
08:43
and the celebratory presentations were given in English accents,
131
498000
4000
Се држеа говори на британски акцент,
08:47
and American accents, and German accents, and French and Italian and Dutch accents.
132
502000
6000
американски, германски, француски, италијански и холандски акцент.
08:53
It was a moving demonstration of what the words
133
508000
4000
Тоа беше инспиративен пример за тоа што навистина
08:57
"united nations" are supposed to mean:
134
512000
2000
треба да значи фразата „Обединети Нации“
08:59
a true union of nations joined together in a colossal effort for good.
135
514000
6000
- вистинска заедница на нации, здружени во своите напори кон нешто подобро.
09:05
And, in this case, it was a massive undertaking to explore a planet,
136
520000
4000
Во овој случај, тоа беше масивниот зафат да се истражи една планета
09:09
and to come to understand a planetary system
137
524000
3000
и да се разбере еден планетарен систем
09:12
that, for all of human history, had been unreachable,
138
527000
4000
кој секогаш бил далеку од дофат,
09:16
and now humans had actually touched it.
139
531000
2000
и сега за прв пат луѓето допираат до него.
09:18
So it was -- I mean, I'm getting goose bumps just talking about it.
140
533000
4000
Се наежувам дури и кога зборувам за ова.
09:22
It was a tremendously emotional event,
141
537000
2000
Тоа беше неверојатно емотивен настан и
09:24
and it's something that I will personally never forget, and you shouldn't either.
142
539000
5000
нешто што јас лично никогаш нема да го заборавам. А, не треба ни вие.
09:29
(Applause).
143
544000
6000
(аплауз)
09:35
But anyway, the probe took measurements of the atmosphere on the way down,
144
550000
3000
Сондата правеше мерења на атмосферата додека се спушташе,
09:38
and it also took panoramic pictures.
145
553000
2000
а направи и неколку панорамски фотографии.
09:40
And I can't tell you what it was like to see the first pictures
146
555000
4000
Не можам ни да ви објаснам како беше да се видат првите слики
09:44
of Titan's surface from the probe. And this is what we saw.
147
559000
4000
од површината на Титан направени со сондата. Еве што видовме.
09:48
And it was a shocker, because it was everything we wanted
148
563000
3000
Ова ни дојде како шок, затоа што токму тоа сакавме
09:51
those other pictures taken from orbit to be.
149
566000
2000
да го видиме и на сликите направени од орбита.
09:53
It was an unambiguous pattern, a geological pattern.
150
568000
4000
Видовме јасен геолошки модел.
09:57
It's a dendritic drainage pattern that can be formed only by the flow of liquids.
151
572000
5000
Разгранет дренажен систем, кој може да се создаде само при движење на течности.
10:02
And you can follow these channels
152
577000
2000
Може да ги следите каналите
10:04
and you can see how they all converge.
153
579000
1000
и да видите како се соединуваат
10:05
And they converge into this channel here, which drains into this region.
154
580000
4000
во поголем канал, кој се влева во овој регион.
10:09
You are looking at a shoreline.
155
584000
2000
Гледате крајбрежен релјеф.
10:11
Was this a shoreline of fluids? We didn't know.
156
586000
3000
Дали басенот е исполнет со течност? Не знаевме.
10:14
But this is somewhat of a shoreline.
157
589000
2000
Но, ова сепак е крајбрежје.
10:16
This picture is taken at 16 kilometers.
158
591000
2000
Фотографијава е направена на висина од 16 километри.
10:18
This is the picture taken at eight kilometers, OK? Again, the shoreline.
159
593000
4000
Оваа е на осум километри. И повторно, крајбрежје.
10:22
Okay, now, 16 kilometers, eight kilometers -- this is roughly an airline altitude.
160
597000
5000
Значи, од 8 до 16 километри - тоа е висина на која летаат авионите.
10:27
If you were going to take an airplane trip across the U.S.,
161
602000
3000
Ако летате со авион над Америка,
10:30
you would be flying at these altitudes.
162
605000
2000
би летале на таа висина.
10:32
So, this is the picture you would have at the window of Titanian Airlines
163
607000
4000
Значи, ова би бил погледот од авион доколку летате
10:36
as you fly across the surface of Titan. (Laughter)
164
611000
3000
над површината на Титан. (смеа)
10:39
And then finally, the probe came to rest on the surface,
165
614000
4000
И, на крајот, сондата се спушти на површината.
10:43
and I'm going to show you, ladies and gentlemen,
166
618000
2000
Дами и господа, сега ќе ви ја покажам првата фотографија
10:45
the first picture ever taken from the surface of a moon in the outer solar system.
167
620000
4000
од површината на месечина од надворешниот дел на Сончевиот систем.
10:49
And here is the horizon, OK?
168
624000
4000
Ене го и хоризонтот.
10:53
These are probably water ice pebbles, yes?
169
628000
4000
Ова најверојатно се коцки мраз...
10:57
(Applause).
170
632000
5000
(аплауз)
11:02
And obviously, it landed in one of these flat, dark regions
171
637000
4000
Сондата очигледно се спуштила на рамен и темен регион,
11:06
and it didn't sink out of sight. So it wasn't fluid that we landed in.
172
641000
5000
и затоа не потона. Значи, не слетавме врз нешто течно.
11:11
What the probe came down in was basically
173
646000
3000
Сондата практично се спушти
11:14
the Titan equivalent of a mud flat.
174
649000
3000
врз нешто слично на кал.
11:17
This is an unconsolidated ground that is suffused with liquid methane.
175
652000
5000
Се работи за неисушена почва, натопена со течен метан.
11:22
And it's probably the case that this material
176
657000
3000
Овој материјал, најверојатно, бил смиен
11:25
has washed off the highlands of Titan
177
660000
4000
од ридовите на Титан
11:29
through these channels that we saw,
178
664000
1000
во каналите кои ги видовме
11:30
and has drained over billions of years to fill in low-lying basins.
179
665000
4000
и со текот на милијарди години се слевал во долинските басени.
11:34
And that is what the Huygens probe landed in.
180
669000
3000
И тука слета сондата Хајгенс.
11:37
But still, there was no sign in our images,
181
672000
4000
Сепак, ниту на нашите слики, ниту на тие од Хајгенс
11:41
or even in the Huygens' images, of any large, open bodies of fluids.
182
676000
5000
немаше ни трага од големи басени исполнети со течност.
11:46
Where were they? It got even more puzzling when we found dunes.
183
681000
5000
Па, каде се? Работите станаа уште позбунувачки кога најдовме дини.
11:51
OK, so this is our movie of the equatorial region of Titan,
184
686000
3000
Ова е снимка од екваторскиот регион на Титан,
11:54
showing these dunes. These are dunes that are 100 meters tall,
185
689000
3000
на која се гледаат дини. Тие се високи и по 100 метри,
11:57
separated by a few kilometers,
186
692000
3000
одделени се по неколку километри,
12:00
and they go on for miles and miles and miles.
187
695000
3000
а се протегаат со километри и километри.
12:03
There's hundreds, up to a 1,000 or 1,200 miles of dunes.
188
698000
3000
Стотици, па дури и илјадници километри се покриени со дини.
12:06
This is the Saharan desert of Titan.
189
701000
3000
Ова е пустината Сахара на Титан.
12:09
It's obviously a place which is very dry, or you wouldn't get dunes.
190
704000
5000
Очигледно се работи за многу сув регион, инаку би немало дини.
12:14
So again, it got puzzling that there were no bodies of fluid,
191
709000
5000
И пак нè збуни тоа што немаше големи басени со течност,
12:19
until finally, we saw lakes in the polar regions.
192
714000
4000
додека конечно не најдовме езера во поларните региони.
12:23
And there is a lake scene in the south polar region of Titan.
193
718000
4000
Ова е езеро во јужниот поларен регион на Титан.
12:27
It's about the size of Lake Ontario.
194
722000
2000
Големо е колку и езерото Онтарио.
12:29
And then, only a week and a half ago,
195
724000
1000
Пред околу десеттина дена
12:30
we flew over the north pole of Titan and found, again,
196
725000
4000
прелетавме преку северниот пол на Титан,
12:34
we found a feature here the size of the Caspian Sea.
197
729000
5000
каде повторно најдовме формација со големина на Каспијското езеро.
12:39
So it seems that the liquids, for some reason we don't understand,
198
734000
4000
Изгледа дека течноста, заради некоја непозната причина,
12:43
or during at least this season, are apparently at the poles of Titan.
199
738000
5000
барем во овој период, се собира на половите.
12:48
And I think you would agree that we have found Titan
200
743000
3000
Мислам дека ќе се согласите дека Титан е
12:51
is a remarkable, mystical place. It's exotic, it's alien, but yet strangely Earth-like,
201
746000
7000
извонредно, мистично место. Егзотичен е, непознат, но сепак сличен на Земјата,
12:58
and having Earth-like geological formations
202
753000
3000
со земјолики геолошки формации
13:01
and a tremendous geographical diversity,
203
756000
4000
и голема географска шареноликост.
13:05
and is a fascinating world whose only rival in the solar system
204
760000
4000
Тоа е неверојатен свет на кој во Сончевиот систем
13:09
for complexity and richness is the Earth itself.
205
764000
3000
може да му парира само Земјата.
13:12
And so now we go onto Enceladus. Enceladus is a small moon,
206
767000
5000
Сега одиме на Енцелад. Тој е мала месечина.
13:17
it's about a tenth the size of Titan. And you can see it here next to England,
207
772000
4000
Скоро десет пати е помал од Титан, а овде го гледате во споредба со Англија.
13:21
just to show you the size. This is not meant to be a threat.
208
776000
3000
Ова е само за споредба. Не сфаќајте го како закана.
13:24
(Laughter).
209
779000
2000
(смеа)
13:26
And Enceladus is very white, it's very bright,
210
781000
4000
Енцелад е бел и сјаен,
13:30
and its surface is obviously wrecked with fractures.
211
785000
4000
а неговата површина е прекриена со пукнатини.
13:34
It is a very geologically active body.
212
789000
2000
Се работи за геолошки многу активно тело.
13:36
But the mother lode of discoveries on Enceladus
213
791000
2000
Најголем дел од откритијата направени на Енцелад
13:38
was found at the south pole -- and we're looking at the south pole here --
214
793000
3000
беа најдени на јужниот пол - може да го видите овде -
13:41
where we found this system of fractures.
215
796000
3000
каде го најдовме овој систем од пукнатини.
13:44
And they're a different color because they're a different composition.
216
799000
2000
Тие се со различна боја затоа што имаат различен состав.
13:46
They are coated. These fractures are coated with organic materials.
217
801000
5000
Овие пукнатини се прекриени со органски материјал.
13:51
Moreover, this whole, entire region, the south polar region,
218
806000
4000
Згора на тоа, целиот јужен поларен регион
13:55
has elevated temperatures. It's the hottest place on the planet, on the body.
219
810000
4000
има повисока температура. Тој е најжешкото место на оваа месечина.
13:59
That's as bizarre as finding that the Antarctic on the Earth is hotter than the tropics.
220
814000
5000
Тоа би било исто како Антарктикот на Земјата да е потопол од тропските региони.
14:04
And then, when we took additional pictures, we discovered
221
819000
3000
Кога направивме дополнителни слики откривме дека
14:07
that from these fractures are issuing jets of fine, icy particles
222
822000
6000
од овие пукнатини излегуваат млазеви од ледени честички,
14:13
extending hundreds of miles into space.
223
828000
2000
кои се протегаат со стотици километри во вселената.
14:15
And when we color-code this image, to bring out the faint light levels,
224
830000
3000
Кога сликата ја маркиравме со боја, за да се истакнат бледите региони,
14:18
we see that these jets feed a plume
225
833000
4000
видовме дека млазевите се шират во облак,
14:22
that, in fact, we see, in other images, goes thousands of miles
226
837000
4000
кој се протега со илјадници километри
14:26
into the space above Enceladus.
227
841000
2000
во просторот над Енцелад.
14:28
My team and I have examined images like this,
228
843000
3000
Јас и мојот тим ги анализиравме сликите како оваа,
14:31
and like this one, and have thought about the other results from Cassini.
229
846000
4000
и оваа, ги разгледавме другите резултати од Касини,
14:35
And we have arrived at the conclusion
230
850000
4000
и дојдовме до заклучок
14:39
that these jets may be erupting from pockets
231
854000
3000
дека е можно овие млазеви да потекнуваат
14:42
of liquid water under the surface of Enceladus.
232
857000
4000
од џепови со течна вода под површината на Енцелад.
14:46
So we have, possibly, liquid water, organic materials and excess heat.
233
861000
5000
Значи, можно е да имаме течна вода, органски материјал и топлина.
14:51
In other words, we have possibly stumbled upon
234
866000
3000
Со други зборови, можно е да го најдовме
14:54
the holy grail of modern day planetary exploration,
235
869000
4000
светиот грал на денешните планетарни истражувања,
14:58
or in other words, an environment that is potentially suitable for living organisms.
236
873000
4000
а тоа е средина која би можела да биде погодна за живи организми.
15:02
And I don't think I need to tell you that the discovery of life
237
877000
3000
Не мора да ви кажувам дека откритието на живот
15:05
elsewhere in our solar system,
238
880000
2000
на друго место во Сончевиот систем,
15:07
whether it be on Enceladus or elsewhere,
239
882000
2000
без разлика дали е на Енцелад или на некое друго место,
15:09
would have enormous cultural and scientific implications.
240
884000
3000
би имало огромни културолошки и научни импликации,
15:12
Because if we could demonstrate that genesis had occurred
241
887000
4000
затоа што кога би можеле да докажеме дека животот бил создаден
15:16
not once, but twice, independently, in our solar system,
242
891000
4000
не еднаш, туку два пати, на две различни места во Сончевиот систем,
15:20
then that means, by inference, it has occurred a staggering number of times
243
895000
4000
тоа би значело дека можел да биде создаден безброј пати
15:24
throughout the universe and its 13.7 billion year history.
244
899000
5000
во текот на овие 13,7 милијарди години колку што е стар Универзумот.
15:29
Right now, Earth is the only planet still that we know is teeming with life.
245
904000
4000
За сега, Земјата е единствената планета на која знаеме дека има живот.
15:33
It is precious, it is unique,
246
908000
3000
Скапоцена е и уникатна.
15:36
it is still, so far, the only home we've ever known.
247
911000
3000
За сега, таа е нашиот единствен дом.
15:39
And if any of you were alert and coherent during the 1960s --
248
914000
7000
Доколку некој од вас внимавал што се случуваше во 60-тите,
15:46
and we'd forgive you, if you weren't, OK --
249
921000
2000
не дека ќе ви се лутиме ако не сте внимавале,
15:48
you would remember this very famous picture
250
923000
2000
тогаш сигурно се сеќавате на оваа славна фотографија,
15:50
taken by the Apollo 8 astronauts in 1968.
251
925000
4000
која ја направија астронаутите на Аполо 8 во 1968-ма.
15:54
It was the first time that Earth was imaged from space,
252
929000
3000
Ова е првата фотографија на Земјата направена од вселената
15:57
and it had an enormous impact on our sense of place in the universe,
253
932000
3000
и имаше огромно влијание врз нашата слика за тоа каде припаѓаме,
16:00
and our sense of responsibility for the protection of our own planet.
254
935000
5000
и за нашето чувство за одговорност и заштита на нашата планета.
16:05
Well, we on Cassini have taken an equivalent first,
255
940000
4000
Ние со Касини направивме една слична фотографија,
16:09
a picture that no human eye has ever seen before.
256
944000
4000
на призор кој дотогаш не беше виден од човекот.
16:13
It is a total eclipse of the Sun, seen from the other side of Saturn.
257
948000
4000
Се работи за целосно затемнување на Сонцето, видено од зад Сатурн.
16:17
And in this impossibly beautiful picture,
258
952000
4000
На оваа неверојатно прекрасна фотографија
16:21
you see the main rings backlit by the Sun,
259
956000
2000
ги гледате прстените осветлени од Сонцето,
16:23
you see the refracted image of the Sun
260
958000
3000
го гледате отсјајот на Сонцето,
16:26
and you see this ring created, in fact,
261
961000
2000
и овој прстен кој, всушност,
16:28
by the exhalations of Enceladus.
262
963000
3000
е создаден од исфрлениот материјал од Енцелад.
16:31
But as if that weren't brilliant enough, we can spot, in this beautiful image,
263
966000
6000
И како сето тоа да не е доволно, на оваа прекрасна фотографија
16:37
sight of our own planet,
264
972000
2000
може да ја видиме и нашата планета,
16:39
cradled in the arms of Saturn's rings.
265
974000
4000
гушната од прстените на Сатурн.
16:43
Now, there is something deeply moving
266
978000
2000
Има нешто трогателно во тоа
16:45
about seeing ourselves from afar,
267
980000
2000
кога ќе се видиме оддалеку,
16:47
and capturing the sight of our little, blue-ocean planet
268
982000
3000
кога ќе ја видиме нашата мала сина планета
16:50
in the skies of other worlds.
269
985000
2000
на небото на некој друг свет.
16:52
And that, and the perspective of ourselves that we gain from that,
270
987000
4000
Токму тоа, како и новите гледишта кои од тоа ги добиваме,
16:56
may be, in the end, the finest reward that we earn
271
991000
4000
на крајот на краиштата се и најголемата награда
17:00
from this journey of discovery that started half a century ago.
272
995000
3000
која ја добиваме од истражувањето што го започнавме пред половина век.
17:03
And thank you very much.
273
998000
2000
Ви благодарам.
17:05
(Applause)
274
1000000
12000
(аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Carolyn Porco - Planetary scientistAs the leader of the Imaging Team on the Cassini mission to Saturn, Carolyn Porco interprets and shares the pictures coming back from this fascinating planet, its rings and its moons.
Why you should listen
Planetary scientist Carolyn Porco studies and interprets the photos from NASA space missions like the renowned Voyager mission to the outer solar system in the 1980s and the Cassini-Huygens mission to Saturn. She leads a team of scientists from the US and Europe that has been analyzing the images Cassini has sent back since it left Earth in 1997. At Saturn, they have found new phenomena everywhere they've turned their cameras … in the planet’s atmosphere, within its rings and on the surfaces of its many moons. And they've produced spectacular images and animations of these marvels in the process.
Back in the early-1980s, while still working on her doctorate, Porco was drafted onto the Voyager imaging team to assist in crunching the mountains of data coming back from Voyager’s fly-by of Saturn. Her work on the planet's rings and their relation to its moons cemented her connection with Saturn. After Voyager had flown by Neptune and was nearing conclusion, she worked together with Carl Sagan in planning Voyager’s celebrated Pale Blue Dot picture of Earth.
Her ongoing work at the Cassini Imaging Central Laboratory for Operations (CICLOPs) has two goals: to process, interpret and archive Cassini’s images for other scientists, and to make sure the images -- in all their breathtaking poetry and mystery and sheer Save-Image-As-Desktop awesomeness -- connect with the general public. She is an advocate for the exploration and understanding of planetary space, and her frequent talks (as well as her "Captain's Log" memos on the CICLOPS website) speak to everyone, scientist and nonscientist alike. Her advocacy extends to Hollywood, where she was the character consultant on the 1997 movie “Contact,” and a consultant on the 2009 Paramount Pictures re-boot of “Star Trek.” In 2012, she was named one the 25 most influential people in space by TIME magazine.
Finally, in a twist on the Pale Blue Dot theme, it was she who conceived the idea to invite the people of the world to smile while Cassini imaged the Earth on July 19, 2013 in an event called “The Day the Earth Smiled.”
For more information:
Solar System Portrait: Earth as 'Pale Blue Dot'
BBC: Saturn snapped as Earth smiled
The Atlantic: The Carl Sagan of Our Time Reprises the 'Pale Blue Dot' Photo of Earth
The Day the Earth Smiled: Image
Library of Congress: Portraits of the Solar System: Talking with Carolyn Porco About Carl Sagan
Carolyn Porco | Speaker | TED.com