TED Fellows Retreat 2015
Genevieve von Petzinger: Why are these 32 symbols found in ancient caves all over Europe?
Genevieve von Petzinger: Dlaczego w prastarych jaskiniach Europy znajdujemy te 32 symbole?
Filmed:
Readability: 4.8
6,968,509 views
Język pisany, charakterystyczny dla cywilizacji ludzkiej, nie pojawił się znikąd. Tysiące lat przez powstaniem w pełni wykształconego systemu pisma nasi przodkowie tworzyli znaki geometryczne na ścianach jaskiń, w których żyli. Paleoantropolog, badaczka sztuki naskalnej i starsza stypendystka TED Genevieve von Petzinger, bada i klasyfikuje te prastare znaki pozostawione w jaskiniach Europy. Odkryta przez nią jednolitość znaków sugeruje, że komunikacja graficzna i zdolność do zachowywania oraz przekazywania wiadomości poza jednym miejscem w czasie, może być znacznie starsza, niż myślimy.
Genevieve von Petzinger - Paleoanthropologist and rock art researcher
Genevieve von Petzinger studies the geometric signs found in early European Ice Age rock art sites. Full bio
Genevieve von Petzinger studies the geometric signs found in early European Ice Age rock art sites. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
There's something about caves --
0
760
1840
Jest coś takiego w jaskiniach,
00:16
a shadowy opening in a limestone
cliff that draws you in.
cliff that draws you in.
1
4560
4280
ciemny otwór w wapiennym klifie,
który cię przyciąga.
który cię przyciąga.
00:21
As you pass through the portal
between light and dark,
between light and dark,
2
9800
3656
Przechodząc przez portal
między światłem a ciemnością,
między światłem a ciemnością,
00:25
you enter a subterranean world --
3
13480
2535
wchodzisz do podziemnego świata,
miejsca wiecznego mroku,
zapachu ziemi i ciszy.
zapachu ziemi i ciszy.
00:28
a place of perpetual gloom,
of earthy smells, of hushed silence.
of earthy smells, of hushed silence.
4
16040
5680
00:34
Long ago in Europe,
5
22800
1336
Dawno temu w Europie
00:36
ancient people also entered
these underground worlds.
these underground worlds.
6
24160
3456
ludzie prehistoryczni też wchodzili
do tych podziemnych światów.
do tych podziemnych światów.
Jako świadectwo przejścia
00:39
As witness to their passage,
7
27640
1416
pozostawili tajemnicze ryty i rysunki,
00:41
they left behind mysterious
engravings and paintings,
engravings and paintings,
8
29080
3655
jak ten zbiór ludzi, trójkątów i zygzaków
z Ojo Guareña w Hiszpanii.
z Ojo Guareña w Hiszpanii.
00:44
like this panel of humans, triangles
and zigzags from Ojo Guareña in Spain.
and zigzags from Ojo Guareña in Spain.
9
32759
6561
00:52
You now walk the same path
as these early artists.
as these early artists.
10
40000
3160
Idziesz teraz tą samą drogą,
co tamci wcześni twórcy.
co tamci wcześni twórcy.
W tym surrealistycznym miejscu
nie z tego świata,
nie z tego świata,
00:55
And in this surreal, otherworldly place,
11
43800
3016
można sobie wyobrazić,
00:58
it's almost possible to imagine
12
46840
1896
stłumiony odgłos stóp w skórzanych butach
na miękkiej ziemi
na miękkiej ziemi
01:00
that you hear the muffled footfall
of skin boots on soft earth,
of skin boots on soft earth,
13
48760
4536
albo że za najbliższym zakrętem
migoce pochodnia.
migoce pochodnia.
01:05
or that you see the flickering of a torch
around the next bend.
around the next bend.
14
53320
3160
01:09
When I'm in a cave,
15
57600
1376
Kiedy jestem w jaskini,
często się zastanawiam, co sprawiło,
że ci ludzie zaszli tak daleko w głąb,
że ci ludzie zaszli tak daleko w głąb,
01:11
I often find myself wondering
what drove these people to go so deep
what drove these people to go so deep
16
59000
6096
nie bacząc na niebezpieczne korytarze,
żeby zostawić ślad po sobie.
żeby zostawić ślad po sobie.
01:17
to brave dangerous and narrow
passageways to leave their mark?
passageways to leave their mark?
17
65120
3696
Na tym filmie
01:20
In this video clip,
18
68840
1216
nagranym pół kilometra,
czy jedną trzecią mili,
czy jedną trzecią mili,
01:22
that was shot half a kilometer,
or about a third of a mile, underground,
or about a third of a mile, underground,
19
70080
3376
w głąb jaskini Cudon w Hiszpani,
01:25
in the cave of Cudon in Spain,
20
73480
2136
znaleźliśmy zbiór
czerwonych rysunków na sklepieniu
czerwonych rysunków na sklepieniu
01:27
we found a series
of red paintings on a ceiling
of red paintings on a ceiling
21
75640
2456
wcześniej niezbadanej części jaskini.
01:30
in a previously unexplored
section of the cave.
section of the cave.
22
78120
2936
Czołgając się jak żołnierze
pod coraz niższym sklepieniem,
pod coraz niższym sklepieniem,
01:33
As we crawled forward, military-style,
with the ceiling getting ever lower,
with the ceiling getting ever lower,
23
81080
4656
dotarliśmy wreszcie do miejsca,
gdzie było tak niskie,
gdzie było tak niskie,
01:37
we finally got to a point
where the ceiling was so low
where the ceiling was so low
24
85760
3216
że mój mąż i fotograf projektu, Dylan,
01:41
that my husband
and project photographer, Dylan,
and project photographer, Dylan,
25
89000
2256
nie mógł dłużej filmować go
cyfrową lustrzanką.
cyfrową lustrzanką.
01:43
could no longer achieve focus
on the ceiling with his DSLR camera.
on the ceiling with his DSLR camera.
26
91280
4136
Kiedy filmował mnie,
01:47
So while he filmed me,
27
95440
1656
posuwałam się za czerwoną farbą
z jedną lampą
z jedną lampą
01:49
I kept following the trail of red paint
with a single light
with a single light
28
97120
3296
i aparatem kompaktowym
przygotowanym na taką okazję.
przygotowanym na taką okazję.
01:52
and a point-and-shoot camera
that we kept for that type of occasion.
that we kept for that type of occasion.
29
100440
3320
01:57
Half a kilometer underground.
30
105680
1381
Pół kilometra pod ziemią.
02:00
Seriously.
31
108480
1336
Serio.
Co tam robił ktoś z pochodnią
czy kamiennym kagankiem?
czy kamiennym kagankiem?
02:01
What was somebody doing down there
with a torch or a stone lamp?
with a torch or a stone lamp?
32
109840
3000
(Śmiech)
02:04
(Laughter)
33
112864
1192
Oczywiście moja obecność tam ma sens.
02:06
I mean -- me, it makes sense, right?
34
114080
1896
Na takie pytania próbuję
02:08
But you know,
35
116000
1216
odpowiedzieć w swoich badaniach.
02:09
this is the kind of question that
I'm trying to answer with my research.
I'm trying to answer with my research.
36
117240
3816
Badam najstarsze dzieła sztuki na świecie,
02:13
I study some of the oldest
art in the world.
art in the world.
37
121080
2680
02:16
It was created by these
early artists in Europe,
early artists in Europe,
38
124560
2296
stworzone w Europie
10 do 40 tys. lat temu.
02:18
between 10,000 and 40,000 years ago.
39
126880
3080
02:23
And the thing is
40
131480
1216
Rzecz w tym,
że nie badam ich, bo są piękne,
02:24
that I'm not just studying it
because it's beautiful,
because it's beautiful,
41
132720
2496
chociaż część na pewno jest.
02:27
though some of it certainly is.
42
135240
1477
02:29
But what I'm interested in
is the development of the modern mind,
is the development of the modern mind,
43
137520
3976
Interesuje mnie za to
rozwój współczesnego umysłu,
rozwój współczesnego umysłu,
ewolucja kreatywności,
wyobraźni, abstrakcyjnego myślenia
wyobraźni, abstrakcyjnego myślenia
02:33
of the evolution of creativity,
of imagination, of abstract thought,
of imagination, of abstract thought,
44
141520
4936
i co to znaczy być człowiekiem.
02:38
about what it means to be human.
45
146480
2120
02:43
While all species communicate
in one way or another,
in one way or another,
46
151120
3176
Wszystkie gatunki
mają jakiś system porozumiewania,
mają jakiś system porozumiewania,
ale my, ludzie, nadaliśmy mu
naprawdę inny wymiar.
naprawdę inny wymiar.
02:46
only we humans have really
taken it to another level.
taken it to another level.
47
154320
3576
Nasza chęć i zdolność
do dzielenia się i współpracy
do dzielenia się i współpracy
02:49
Our desire and ability
to share and collaborate
to share and collaborate
48
157920
2576
odegrała ogromną rolę w tym sukcesie.
02:52
has been a huge part of our success story.
49
160520
2656
Współczesny świat bazuje
na siatce wymiany informacji,
na siatce wymiany informacji,
02:55
Our modern world is based on a global
network of information exchange
network of information exchange
50
163200
4816
powstałej w dużej mierze
dzięki naszej umiejętności porozumienia,
dzięki naszej umiejętności porozumienia,
03:00
made possible, in large part,
by our ability to communicate --
by our ability to communicate --
51
168040
4016
zwłaszcza przy użyciu graficznych
lub pisemnych form.
lub pisemnych form.
03:04
in particular, using graphic
or written forms of communication.
or written forms of communication.
52
172080
4000
03:08
The thing is, though,
53
176520
1256
Ale rzecz w tym,
że opieramy się
na mentalnych dokonaniach tych,
na mentalnych dokonaniach tych,
03:09
that we've been building
on the mental achievements
on the mental achievements
54
177800
2536
którzy żyli tak dawno temu,
03:12
of those that came before us for so long
55
180360
3056
że łatwo jest zapomnieć,
że niektórych umiejętności nie było.
że niektórych umiejętności nie było.
03:15
that it's easy to forget that certain
abilities haven't already existed.
abilities haven't already existed.
56
183440
4400
03:20
It's one of the things
I find most fascinating
I find most fascinating
57
188760
2376
To jedna z najbardziej
fascynujących rzeczy
fascynujących rzeczy
w badaniu najdawniejszej historii.
03:23
about studying our deep history.
58
191160
2576
Ci ludzie nie mogli stawać
na ramionach gigantów.
na ramionach gigantów.
03:25
Those people didn't have the shoulders
of any giants to stand on.
of any giants to stand on.
59
193760
4096
To oni byli pierwszymi ramionami.
03:29
They were the original shoulders.
60
197880
2456
Chociaż z tych zamierzchłych czasów
pochodzi zdumiewająco wiele
pochodzi zdumiewająco wiele
03:32
And while a surprising number
of important inventions
of important inventions
61
200360
2896
03:35
come out of that distant time,
62
203280
1896
ważnych wynalazków,
chcę dzisiaj opowiedzieć wam
o wynalezieniu komunikacji graficznej.
o wynalezieniu komunikacji graficznej.
03:37
what I want to talk to you about today
is the invention of graphic communication.
is the invention of graphic communication.
63
205200
4680
03:42
There are three
main types of communication,
main types of communication,
64
210680
2176
Są trzy główne typy komunikacji,
mowa, gesty, jak język migowy,
03:44
spoken, gestural --
so things like sign language --
so things like sign language --
65
212880
3376
i komunikacja graficzna.
03:48
and graphic communication.
66
216280
2296
Mowa i gesty są z natury rzeczy ulotne.
03:50
Spoken and gestural are
by their very nature ephemeral.
by their very nature ephemeral.
67
218600
3656
Potrzeba bliskiego kontaktu,
żeby nadać i odebrać komunikat,
żeby nadać i odebrać komunikat,
03:54
It requires close contact
for a message to be sent and received.
for a message to be sent and received.
68
222280
3936
a po przekazie nic nie pozostaje.
03:58
And after the moment
of transmission, it's gone forever.
of transmission, it's gone forever.
69
226240
3936
Komunikacja graficzna znosi tę zależność.
04:02
Graphic communication, on the other hand,
decouples that relationship.
decouples that relationship.
70
230200
3976
Wraz z jej wynalezieniem
po raz pierwszy można było
po raz pierwszy można było
04:06
And with its invention,
it became possible for the first time
it became possible for the first time
71
234200
3976
nadać i zachować komunikat
04:10
for a message to be
transmitted and preserved
transmitted and preserved
72
238200
2856
poza jednym miejscem
w czasie i przestrzeni.
w czasie i przestrzeni.
04:13
beyond a single moment in place and time.
73
241080
3696
Europa to jedno z pierwszych miejsc,
04:16
Europe is one of the first places
74
244800
1776
gdzie regularnie zaczynają
pojawiać się znaki graficzne,
pojawiać się znaki graficzne,
04:18
that we start to see graphic marks
regularly appearing
regularly appearing
75
246600
2696
w jaskiniach, skalnych schronieniach,
a nawet kilku miejscach pod gołym niebem.
a nawet kilku miejscach pod gołym niebem.
04:21
in caves, rock shelters
and even a few surviving open-air sites.
and even a few surviving open-air sites.
76
249320
4240
Ale to nie Europa, jaką obecnie znamy.
04:26
But this is not the Europe we know today.
77
254240
2536
Był to świat pokryty przez lądolód
04:28
This was a world dominated
by towering ice sheets,
by towering ice sheets,
78
256800
2976
o grubości trzech do czterech kilometrów,
04:31
three to four kilometers high,
79
259800
1976
04:33
with sweeping grass plains
and frozen tundra.
and frozen tundra.
80
261800
3256
z bezkresem trawiastych równin i tundrą.
To była epoka lodowcowa.
04:37
This was the Ice Age.
81
265080
2040
04:40
Over the last century,
82
268080
1296
W ubiegłym stuleciu
odkryto w Europie ponad 350 miejsc
04:41
more than 350 Ice Age rock art sites
have been found across the continent,
have been found across the continent,
83
269400
5296
udekorowanych abstrakcyjnymi kształtami,
wizerunkami zwierząt, a czasem ludzi,
wizerunkami zwierząt, a czasem ludzi,
04:46
decorated with animals, abstract shapes
and even the occasional human
and even the occasional human
84
274720
4376
jak te postaci wyryte
w Grotta dell'Addaura na Sycylii,
w Grotta dell'Addaura na Sycylii,
04:51
like these engraved figures
from Grotta dell'Addaura in Sicily.
from Grotta dell'Addaura in Sicily.
85
279120
3616
dające nam rzadką możliwość wglądu
04:54
They provide us with a rare glimpse
86
282760
2056
do świata wyobraźni wczesnych twórców.
04:56
into the creative world and imagination
of these early artists.
of these early artists.
87
284840
4080
05:01
Since their discovery,
88
289840
1376
Od czasu ich odkrycia
najwięcej badań poświęcono
wizerunkom zwierząt,
wizerunkom zwierząt,
05:03
it's been the animals that have received
the majority of the study
the majority of the study
89
291240
3400
jak czarnemu koniowi
z Cullalvera w Hiszpanii
z Cullalvera w Hiszpanii
05:07
like this black horse
from Cullalvera in Spain,
from Cullalvera in Spain,
90
295200
2560
albo niezwykłemu,
fioletowemu bizonowi z La Pasiega.
fioletowemu bizonowi z La Pasiega.
05:10
or this unusual purple bison
from La Pasiega.
from La Pasiega.
91
298400
3280
05:14
But for me, it was the abstract shapes,
what we call geometric signs,
what we call geometric signs,
92
302880
5376
Ale mnie do badania tej sztuki
przyciągnęły abstrakcyjne kształty,
przyciągnęły abstrakcyjne kształty,
nazywane znakami geometrycznymi.
05:20
that drew me to study the art.
93
308280
1600
05:23
The funny this is that at most sites
94
311240
2296
Co ciekawe, w większości miejsc
znaków geometrycznych jest dużo więcej
niż wizerunków zwierząt czy ludzi.
niż wizerunków zwierząt czy ludzi.
05:25
the geometric signs far outnumber
the animal and human images.
the animal and human images.
95
313560
4496
Kiedy zaczynałam badać je w 2007 roku,
05:30
But when I started on this back in 2007,
96
318080
3176
nie było nawet listy
wszystkich występujących kształtów
wszystkich występujących kształtów
05:33
there wasn't even a definitive list
of how many shapes there were,
of how many shapes there were,
97
321280
3976
ani mocnego przekonania,
05:37
nor was there a strong sense
98
325280
1336
czy te same znaki występowały
w różnym czasie i przestrzeni.
w różnym czasie i przestrzeni.
05:38
of whether the same ones
appeared across space or time.
appeared across space or time.
99
326640
2880
05:44
Before I could even
get started on my questions,
get started on my questions,
100
332120
3096
Zanim mogłam się zająć moimi pytaniami,
stworzyłam bazę danych
05:47
my first step was to compile a database
101
335240
2096
zawierającą wszystkie znaki geometryczne.
05:49
of all known geometric signs
from all of the rock art sites.
from all of the rock art sites.
102
337360
3896
W niektórych miejscach
były dobrze udokumentowane,
były dobrze udokumentowane,
05:53
The problem was that while they were
well documented at some sites,
well documented at some sites,
103
341280
3576
zazwyczaj te przedstawiające
ładne zwierzęta,
ładne zwierzęta,
05:56
usually the ones
with the very nice animals,
with the very nice animals,
104
344880
2296
ale wiele z tych, które były niejasne,
05:59
there was also a large number of them
where it was very vague --
where it was very vague --
105
347200
3656
nie było szczegółowo opisanych.
06:02
there wasn't a lot
of description or detail.
of description or detail.
106
350880
2256
Niektórych z nich nikt nie oglądał
od pół wieku albo dłużej.
od pół wieku albo dłużej.
06:05
Some of them hadn't been visited
in half a century or more.
in half a century or more.
107
353160
3336
Na nich skupiłam badania terenowe.
06:08
These were the ones
that I targeted for my field work.
that I targeted for my field work.
108
356520
3416
Przez dwa lata spędziliśmy
z moim oddanym mężem Dylanem
z moim oddanym mężem Dylanem
06:11
Over the course of two years,
109
359960
1856
06:13
my faithful husband Dylan and I
each spent over 300 hours underground,
each spent over 300 hours underground,
110
361840
5216
po ponad 300 godzin pod ziemią,
06:19
hiking, crawling and wriggling
around 52 sites
around 52 sites
111
367080
3976
wędrując i czołgając się po 52 miejscach
we Francji, Hiszpanii,
Portugalii i na Sycylii.
Portugalii i na Sycylii.
06:23
in France, Spain, Portugal and Sicily.
112
371080
2936
Naprawdę było warto.
06:26
And it was totally worth it.
113
374040
1856
Znaleźliśmy nowe, niezbadane
znaki geometryczne w 75% tych miejsc.
znaki geometryczne w 75% tych miejsc.
06:27
We found new, undocumented geometric signs
at 75 percent of the sites we visited.
at 75 percent of the sites we visited.
114
375920
6736
To był poziom dokładności,
jakiego potrzebowałam,
jakiego potrzebowałam,
06:34
This is the level of accuracy
I knew I was going to need
I knew I was going to need
115
382680
2816
żeby odpowiedzieć na większe pytania.
06:37
if I wanted to start answering
those larger questions.
those larger questions.
116
385520
3176
Przejdźmy do odpowiedzi.
06:40
So let's get to those answers.
117
388720
2576
Nie licząc garstki wyjątków
mamy tylko 32 znaki geometryczne.
mamy tylko 32 znaki geometryczne.
06:43
Barring a handful of outliers,
there are only 32 geometric signs.
there are only 32 geometric signs.
118
391320
4616
Tylko 32 znaki
06:47
Only 32 signs
119
395960
1816
przez 30 tys. lat w całej Europie.
06:49
across a 30,000-year time span
and the entire continent of Europe.
and the entire continent of Europe.
120
397800
5480
06:55
That is a very small number.
121
403720
2576
To bardzo mało.
Gdyby były to przypadkowe
rysunki czy dekoracje,
rysunki czy dekoracje,
06:58
Now, if these were random
doodles or decorations,
doodles or decorations,
122
406320
2456
powinniśmy widzieć
znacznie większe zróżnicowanie,
znacznie większe zróżnicowanie,
07:00
we would expect to see
a lot more variation,
a lot more variation,
123
408800
2416
a jednak są to te same znaki
07:03
but instead what we find
are the same signs
are the same signs
124
411240
2416
powtarzające się w przestrzeni i czasie.
07:05
repeating across both space and time.
125
413680
2440
07:08
Some signs start out strong,
before losing popularity and vanishing,
before losing popularity and vanishing,
126
416920
3896
Jednych jest dużo, zanim zaczną
tracić popularność i znikną,
tracić popularność i znikną,
inne pojawiają się później.
07:12
while other signs are later inventions.
127
420840
2336
Ale 65% znaków było w użyciu
przez cały ten czas,
przez cały ten czas,
07:15
But 65 percent of those signs stayed
in use during that entire time period --
in use during that entire time period --
128
423200
5616
jak linie, prostokąty,
trójkąty, owale i koła,
trójkąty, owale i koła,
07:20
things like lines, rectangles
triangles, ovals and circles
triangles, ovals and circles
129
428840
4296
jak te tutaj z końca epoki lodowcowej
07:25
like we see here
from the end of the Ice Age,
from the end of the Ice Age,
130
433160
2143
w liczącym 10 tys. lat stanowisku
wysoko w Pirenejach.
wysoko w Pirenejach.
07:27
at a 10,000-year-old site
high in the Pyrenees Mountains.
high in the Pyrenees Mountains.
131
435327
3929
Niektóre znaki pojawiają się
na przestrzeni tysięcy kilometrów,
na przestrzeni tysięcy kilometrów,
07:31
And while certain signs
span thousands of kilometers,
span thousands of kilometers,
132
439280
3216
a występowanie innych
jest mocno ograniczone,
jest mocno ograniczone,
07:34
other signs had much more
restricted distribution patterns,
restricted distribution patterns,
133
442520
2976
w tym niektórych do jednego obszaru,
07:37
with some being limited
to a single territory,
to a single territory,
134
445520
2416
jak widoczne tutaj podzielone prostokąty,
07:39
like we see here
with these divided rectangles
with these divided rectangles
135
447960
2176
które występują
tylko w północnej Hiszpanii
tylko w północnej Hiszpanii
07:42
that are only found in northern Spain,
136
450160
2216
i jak przypuszczają niektórzy badacze,
07:44
and which some researchers have speculated
137
452400
2056
mogą oznaczać rodzinę lub klan.
07:46
could be some sort
of family or clan signs.
of family or clan signs.
138
454480
2320
07:49
On a side note,
139
457880
1376
Nawiasem mówiąc,
najwcześniejsza sztuka naskalna
jest zaskakująco podobna
jest zaskakująco podobna
07:51
there is surprising degree
of similarity in the earliest rock art
of similarity in the earliest rock art
140
459280
3416
od Francji i Hiszpanii
po Indonezję i Australię.
po Indonezję i Australię.
07:54
found all the way from France and Spain
to Indonesia and Australia.
to Indonesia and Australia.
141
462720
4576
Wiele znaków pojawia się
w tak odległych miejscach,
w tak odległych miejscach,
07:59
With many of the same signs
appearing in such far-flung places,
appearing in such far-flung places,
142
467320
4296
zwłaszcza w okresie
od 30 do 40 tys. lat temu.
od 30 do 40 tys. lat temu.
08:03
especially in that 30,000
to 40,000-year range,
to 40,000-year range,
143
471640
2976
Rośnie prawdopodobieństwo,
08:06
it's starting to seem increasingly likely
144
474640
2856
że ich początek bierze się
ze wspólnej kolebki w Afryce.
ze wspólnej kolebki w Afryce.
08:09
that this invention actually traces back
to a common point of origin in Africa.
to a common point of origin in Africa.
145
477520
4856
Obawiam się, że to temat
na przyszłą prelekcję,
na przyszłą prelekcję,
08:14
But that I'm afraid,
is a subject for a future talk.
is a subject for a future talk.
146
482400
2616
więc wróćmy do naszego zagadnienia.
08:17
So back to the matter at hand.
147
485040
1816
Niewątpliwie te znaki
coś oznaczały dla ich twórców,
coś oznaczały dla ich twórców,
08:18
There could be no doubt that these signs
were meaningful to their creators,
were meaningful to their creators,
148
486880
3976
jak te liczące 25 tys. lat płaskorzeźby
08:22
like these 25,000-year-old
bas-relief sculptures
bas-relief sculptures
149
490880
2816
z La Roque de Venasque we Francji.
08:25
from La Roque de Venasque in France.
150
493720
2616
My możemy nie wiedzieć, co oznaczają,
ale ówcześni ludzie na pewno wiedzieli.
ale ówcześni ludzie na pewno wiedzieli.
08:28
We might not know what they meant,
but the people of the time certainly did.
but the people of the time certainly did.
151
496360
4400
08:33
The repetition of the same signs,
for so long, and at so many sites
for so long, and at so many sites
152
501760
6056
Powtarzalność znaków, tak długo
i w tak wielu miejscach,
i w tak wielu miejscach,
mówi nam, że twórcy
dokonywali umyślnych wyborów.
dokonywali umyślnych wyborów.
08:39
tells us that the artists
were making intentional choices.
were making intentional choices.
153
507840
3480
08:43
If we're talking about geometric shapes,
154
511800
2376
W przypadku znaków geometrycznych,
konkretnych, kulturowo rozpoznawalnych
i o uzgodnionym znaczeniu,
i o uzgodnionym znaczeniu,
08:46
with specific, culturally recognized,
agreed-upon meanings,
agreed-upon meanings,
155
514200
4736
bardzo możliwe, że patrzymy
08:50
than we could very well be looking
156
518960
1656
na jeden z najstarszych systemów
komunikacji graficznej na świecie.
komunikacji graficznej na świecie.
08:52
at one of the oldest systems
of graphic communication in the world.
of graphic communication in the world.
157
520640
4536
Nie mówię jeszcze o piśmie.
08:57
I'm not talking about writing yet.
158
525200
1896
W tym momencie nie ma jeszcze
wystarczająco dużo znaków,
wystarczająco dużo znaków,
08:59
There's just not enough
characters at this point
characters at this point
159
527120
2336
09:01
to have represented all of the words
in the spoken language,
in the spoken language,
160
529480
2856
żeby oddać wszystkie słowa
języka mówionego,
języka mówionego,
co jest niezbędne dla kompletnego
systemu piśmienniczego.
systemu piśmienniczego.
09:04
something which is a requirement
for a full writing system.
for a full writing system.
161
532360
2816
Znaki nie powtarzają się też
na tyle regularnie,
na tyle regularnie,
09:07
Nor do we see the signs
repeating regularly enough
repeating regularly enough
162
535200
2376
żeby wyglądało to na rodzaj alfabetu.
09:09
to suggest that they were
some sort of alphabet.
some sort of alphabet.
163
537600
2656
Mamy za to intrygujące unikaty,
09:12
But what we do have
are some intriguing one-offs,
are some intriguing one-offs,
164
540280
2816
jak ten panel z La Pasiega in Spain,
znany jako "Inskrypcja,"
znany jako "Inskrypcja,"
09:15
like this panel from La Pasiega in Spain,
known as "The Inscription,"
known as "The Inscription,"
165
543120
4576
z symetrycznymi oznaczeniami po lewej,
09:19
with its symmetrical markings on the left,
166
547720
2536
prawdopodobnie stylizowanym
wizerunkiem dłoni po środku
wizerunkiem dłoni po środku
09:22
possible stylized representations
of hands in the middle,
of hands in the middle,
167
550280
3216
i czymś wyglądającym trochę
na nawias po prawej.
na nawias po prawej.
09:25
and what looks a bit
like a bracket on the right.
like a bracket on the right.
168
553520
2320
09:29
The oldest systems of graphic
communication in the world --
communication in the world --
169
557080
2856
Najstarsze systemy komunikacji graficznej,
sumeryjskie pismo klinowe,
hieroglify egipskie i pismo chińskie
hieroglify egipskie i pismo chińskie
09:31
Sumerian cuneiform, Egyptian hieroglyphs,
the earliest Chinese script,
the earliest Chinese script,
170
559960
4936
wyłoniły się między 4 a 5 tys. lat temu
09:36
all emerged between 4,000
and 5,000 years ago,
and 5,000 years ago,
171
564920
3576
ze starszego protosystemu
złożonego ze znaków
złożonego ze znaków
09:40
with each coming into existence
from an earlier protosystem
from an earlier protosystem
172
568520
3136
służących do liczenia oraz piktogramów,
09:43
made up of counting marks
and pictographic representations,
and pictographic representations,
173
571680
3536
gdzie znaczenie pokrywało się z obrazkiem.
09:47
where the meaning
and the image were the same.
and the image were the same.
174
575240
2376
Obrazek przedstawiający ptaka
naprawdę oznaczał ptaka.
naprawdę oznaczał ptaka.
09:49
So a picture of a bird would really
have represented that animal.
have represented that animal.
175
577640
4216
Dopiero później widać
coraz mocniejszą stylizację piktogramów,
coraz mocniejszą stylizację piktogramów,
09:53
It's only later that we start to see
these pictographs become more stylized,
these pictographs become more stylized,
176
581880
4736
aż staną się prawie nierozpoznawalne,
09:58
until they almost become unrecognizable
177
586640
2336
a poza tym pojawia się
coraz więcej symboli
coraz więcej symboli
10:01
and that we also start to see
more symbols being invented
more symbols being invented
178
589000
3016
na oznaczenie wszystkich innych
brakujących słów w języku,
brakujących słów w języku,
10:04
to represent all those other
missing words in language --
missing words in language --
179
592040
2896
jak przyimki, przysłówki, przymiotniki.
10:06
things like pronouns, adverbs, adjectives.
180
594960
2120
Z tą wiedzą wydaje się wątpliwe,
10:10
So knowing all this,
181
598160
1536
10:11
it seems highly unlikely that
the geometric signs from Ice Age Europe
the geometric signs from Ice Age Europe
182
599720
3856
żeby znaki geometryczne z epoki lodowcowej
były naprawdę abstrakcyjnymi
znakami pisanymi.
znakami pisanymi.
10:15
were truly abstract written characters.
183
603600
2696
Jest bardziej prawdopodobne,
10:18
Instead, what's much more likely
184
606320
2216
że ci wcześni twórcy używali
znaków służących do liczenia,
znaków służących do liczenia,
10:20
is that these early artists
were also making counting marks,
were also making counting marks,
185
608560
3976
może jak ten rząd linii
z Riparo di Za Minic na Sycylii,
z Riparo di Za Minic na Sycylii,
10:24
maybe like this row of lines
from Riparo di Za Minic in Sicily,
from Riparo di Za Minic in Sicily,
186
612560
4016
a także tworzyli stylizowane reprezentacje
10:28
as well as creating
stylized representations
stylized representations
187
616600
2616
otaczających ich rzeczy.
10:31
of things from the world around them.
188
619240
2496
Czy te znaki mogłyby oznaczać
broń albo schronienie?
broń albo schronienie?
10:33
Could some of the signs
be weaponry or housing?
be weaponry or housing?
189
621760
2616
A co z ciałami niebieskimi
jak konstelacje gwiazd?
jak konstelacje gwiazd?
10:36
Or what about celestial objects
like star constellations?
like star constellations?
190
624400
4136
A może nawet rzekami, górami,
drzewami czy innymi cechami krajobrazu,
drzewami czy innymi cechami krajobrazu,
10:40
Or maybe even rivers, mountains,
trees -- landscape features,
trees -- landscape features,
191
628560
4616
jak ten czarny kształt pióra otoczony
dziwnymi znakami podobnymi do dzwonka
dziwnymi znakami podobnymi do dzwonka
10:45
possibly like this black penniform
surrounded by strange bell-shaped signs
surrounded by strange bell-shaped signs
192
633200
4376
z El Castillo w Hiszpanii.
10:49
from the site of El Castillo in Spain.
193
637600
2576
Po łacinie określany wprawdzie
jako "penniform", "mający kształt pióra",
jako "penniform", "mający kształt pióra",
10:52
The term penniform
means "feather-shaped" in Latin,
means "feather-shaped" in Latin,
194
640200
3296
10:55
but could this actually be
a depiction of a plant or a tree?
a depiction of a plant or a tree?
195
643520
3840
ale czy nie mogłaby to być
jakaś roślina albo drzewo?
jakaś roślina albo drzewo?
10:59
Some researchers have begun
to ask these questions
to ask these questions
196
647720
2976
Niektórzy badacze zaczęli
zadawać te pytania
zadawać te pytania
w odniesieniu do pewnych znaków
w określonych miejscach,
w określonych miejscach,
11:02
about certain signs at specific sites,
197
650720
2896
ale moim zdaniem nadszedł czas,
żeby zrewidować całą tę kategorię.
żeby zrewidować całą tę kategorię.
11:05
but I believe the time has come
to revisit this category as a whole.
to revisit this category as a whole.
198
653640
4896
Oczywiście, jak na ironię,
11:10
The irony in all of this, of course,
199
658560
1736
po zaklasyfikowaniu wszystkich znaków
do jednej kategorii, mam wrażenie,
do jednej kategorii, mam wrażenie,
11:12
is that having just carefully classified
all of the signs into a single category,
all of the signs into a single category,
200
660320
4296
że kolejny etap to będzie
ponowne rozłożenie jej na części,
ponowne rozłożenie jej na części,
11:16
I have a feeling that my next step
will involve breaking it back apart
will involve breaking it back apart
201
664640
3496
w miarę jak różne typy znaków
są rozpoznawane i rozdzielane.
są rozpoznawane i rozdzielane.
11:20
as different types of imagery
are identified and separated off.
are identified and separated off.
202
668160
4256
Nie zrozumcie mnie źle,
11:24
Now don't get me wrong,
203
672440
1216
późniejsze stworzenie
w pełni rozwiniętego pisma
w pełni rozwiniętego pisma
11:25
the later creation
of fully developed writing
of fully developed writing
204
673680
2616
było samo w sobie nie lada wyczynem.
11:28
was an impressive feat in its own right.
205
676320
2616
Ale trzeba pamiętać,
11:30
But it's important to remember
206
678960
1456
że te wczesne systemy pisma
nie powstały w próżni.
nie powstały w próżni.
11:32
that those early writing systems
didn't come out of a vacuum.
didn't come out of a vacuum.
207
680440
3296
Nawet 5 tys. lat temu
11:35
And that even 5,000 years ago,
208
683760
1976
ludzie już budowali
na czymś dużo starszym,
na czymś dużo starszym,
11:37
people were already building
on something much older,
on something much older,
209
685760
3336
czego początki sięgają
dziesiątek tysięcy lat,
dziesiątek tysięcy lat,
11:41
with its origins stretching back
tens of thousands of years --
tens of thousands of years --
210
689120
3736
do znaków geometrycznych
Europy z czasów epoki lodowcowej i dalej,
Europy z czasów epoki lodowcowej i dalej,
11:44
to the geometric signs
of Ice Age Europe and far beyond,
of Ice Age Europe and far beyond,
211
692880
4096
do tego momentu
naszej odległej, wspólnej historii,
naszej odległej, wspólnej historii,
11:49
to that point, deep
in our collective history,
in our collective history,
212
697000
3296
kiedy ktoś po raz pierwszy
zrobił znak graficzny,
zrobił znak graficzny,
11:52
when someone first came up with the idea
of making a graphic mark,
of making a graphic mark,
213
700320
4056
na zawsze zmieniając
nasz sposób komunikacji.
nasz sposób komunikacji.
11:56
and forever changed the nature
of how we communicate.
of how we communicate.
214
704400
2936
Dziękuję.
11:59
Thank you.
215
707360
1216
(Brawa)
12:00
(Applause)
216
708600
3440
ABOUT THE SPEAKER
Genevieve von Petzinger - Paleoanthropologist and rock art researcherGenevieve von Petzinger studies the geometric signs found in early European Ice Age rock art sites.
Why you should listen
Genevieve von Petzinger is a Canadian paleoanthropologist and rock art researcher finishing up her doctorate at the University of Victoria. She studies some of the oldest art in the world -- Ice Age cave art created by early humans in Europe between 10,000 and 40,000 years ago.
Genevieve's specific focus is on the geometric signs found at many of these sites, and she's interested in how these images can help us to better understand human cognitive evolution as well as track ancient patterns of migration and explore the origins of symbolism and graphic communication. Her research has been featured both nationally and internationally in print, radio and television. In 2013, Genevieve was selected as a TED Senior Fellow.
Genevieve has a book about her latest research and this fascinating period in our human history coming out from Atria Books, an imprint of Simon & Schuster, Inc., in May 2016.
Genevieve von Petzinger | Speaker | TED.com