TED Fellows Retreat 2015
Genevieve von Petzinger: Why are these 32 symbols found in ancient caves all over Europe?
Filmed:
Readability: 4.8
6,968,509 views
Written language, the hallmark of human civilization, didn't just suddenly appear one day. Thousands of years before the first fully developed writing systems, our ancestors scrawled geometric signs across the walls of the caves they sheltered in. Paleoanthropologist, rock art researcher and TED Senior Fellow Genevieve von Petzinger has studied and codified these ancient markings in caves across Europe. The uniformity of her findings suggest that graphic communication, and the ability to preserve and transmit messages beyond a single moment in time, may be much older than we think.
Genevieve von Petzinger - Paleoanthropologist and rock art researcher
Genevieve von Petzinger studies the geometric signs found in early European Ice Age rock art sites. Full bio
Genevieve von Petzinger studies the geometric signs found in early European Ice Age rock art sites. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
There's something about caves --
0
760
1840
Các hang động
00:16
a shadowy opening in a limestone
cliff that draws you in.
cliff that draws you in.
1
4560
4280
luôn có một lối mờ tối trong núi đá vôi
thu hút bạn vào.
thu hút bạn vào.
00:21
As you pass through the portal
between light and dark,
between light and dark,
2
9800
3656
Khi bước qua ranh giới
giữa ánh sáng và bóng tối,
giữa ánh sáng và bóng tối,
00:25
you enter a subterranean world --
3
13480
2535
bạn sẽ bước vào một thế giới bí mật --
nơi của bóng tối, mùi hơi đất, sự yên tĩnh
00:28
a place of perpetual gloom,
of earthy smells, of hushed silence.
of earthy smells, of hushed silence.
4
16040
5680
00:34
Long ago in Europe,
5
22800
1336
Từ xưa ở châu Âu,
người cổ đại từng khám phá thế giới này
00:36
ancient people also entered
these underground worlds.
these underground worlds.
6
24160
3456
Như để minh chứng,
00:39
As witness to their passage,
7
27640
1416
họ đã để lại những bức điêu khắc
lẫn những bức vẽ kỳ bí,
lẫn những bức vẽ kỳ bí,
00:41
they left behind mysterious
engravings and paintings,
engravings and paintings,
8
29080
3655
như bức vẽ về con người, các hình tam giác
và đường ziczac ở Ojo Guareña, Spain.
và đường ziczac ở Ojo Guareña, Spain.
00:44
like this panel of humans, triangles
and zigzags from Ojo Guareña in Spain.
and zigzags from Ojo Guareña in Spain.
9
32759
6561
Giờ thì bạn đang chung đường
với những danh họa thời kì đầu
với những danh họa thời kì đầu
00:52
You now walk the same path
as these early artists.
as these early artists.
10
40000
3160
Và trong thế giới kì lạ này,
nơi thuộc về thế giới bên kia,
nơi thuộc về thế giới bên kia,
00:55
And in this surreal, otherworldly place,
11
43800
3016
bạn có thể tưởng tượng
00:58
it's almost possible to imagine
12
46840
1896
rằng bạn đang nghe thấy tiếng đôi giày da
bước nhẹ trên mặt đất mềm
bước nhẹ trên mặt đất mềm
01:00
that you hear the muffled footfall
of skin boots on soft earth,
of skin boots on soft earth,
13
48760
4536
hoặc rằng bạn nhìn thấy ánh đuốc
lập lòe phía trước khúc quanh
lập lòe phía trước khúc quanh
01:05
or that you see the flickering of a torch
around the next bend.
around the next bend.
14
53320
3160
01:09
When I'm in a cave,
15
57600
1376
Khi tôi ở trong hang,
01:11
I often find myself wondering
what drove these people to go so deep
what drove these people to go so deep
16
59000
6096
tôi thường tự hỏi điều gì
khiến họ vào sâu như vậy
khiến họ vào sâu như vậy
bất chấp nguy hiểm
lối đi hẹp chỉ để lưu lại dấu vết
lối đi hẹp chỉ để lưu lại dấu vết
01:17
to brave dangerous and narrow
passageways to leave their mark?
passageways to leave their mark?
17
65120
3696
Trong clip này,
01:20
In this video clip,
18
68840
1216
đây là một nửa km, khoảng 1/3 dặm
dưới mặt đất,
dưới mặt đất,
01:22
that was shot half a kilometer,
or about a third of a mile, underground,
or about a third of a mile, underground,
19
70080
3376
trong một hang ở Cudon, Tây Ban Nha,
01:25
in the cave of Cudon in Spain,
20
73480
2136
chúng tôi đã tìm thấy
nhiều bức vẽ màu đỏ trên trần hang
nhiều bức vẽ màu đỏ trên trần hang
01:27
we found a series
of red paintings on a ceiling
of red paintings on a ceiling
21
75640
2456
01:30
in a previously unexplored
section of the cave.
section of the cave.
22
78120
2936
phần mà trước đây chưa được thăm dò.
chúng tôi phải trườn kiểu quân đội
01:33
As we crawled forward, military-style,
with the ceiling getting ever lower,
with the ceiling getting ever lower,
23
81080
4656
cuối cùng đến một điểm thấp nhất của trần hang
01:37
we finally got to a point
where the ceiling was so low
where the ceiling was so low
24
85760
3216
nơi mà chồng tôi và Dylan, một nhíêp ảnh gia của dự án
01:41
that my husband
and project photographer, Dylan,
and project photographer, Dylan,
25
89000
2256
không thể nào điều chỉnh camera
để quay thêm nữa.
để quay thêm nữa.
01:43
could no longer achieve focus
on the ceiling with his DSLR camera.
on the ceiling with his DSLR camera.
26
91280
4136
Khi anh ấy quay phim tôi,
01:47
So while he filmed me,
27
95440
1656
chỉ với ngọn đèn
tôi lần theo dấu của bức vẽ màu đỏ
tôi lần theo dấu của bức vẽ màu đỏ
01:49
I kept following the trail of red paint
with a single light
with a single light
28
97120
3296
và một điểm sáng của máy quay
thứ chúng tôi giữ khi gặp trường hợp đặc biệt
thứ chúng tôi giữ khi gặp trường hợp đặc biệt
01:52
and a point-and-shoot camera
that we kept for that type of occasion.
that we kept for that type of occasion.
29
100440
3320
01:57
Half a kilometer underground.
30
105680
1381
Nửa km dưới mặt đất.
02:00
Seriously.
31
108480
1336
Thật không thể đùa
02:01
What was somebody doing down there
with a torch or a stone lamp?
with a torch or a stone lamp?
32
109840
3000
Người ta đang làm gì dưới đó
với một cây đuốc hay một cái đèn đá?
với một cây đuốc hay một cái đèn đá?
02:04
(Laughter)
33
112864
1192
(cười)
02:06
I mean -- me, it makes sense, right?
34
114080
1896
Ý tôi là, tôi
nó đúng?
nó đúng?
02:08
But you know,
35
116000
1216
02:09
this is the kind of question that
I'm trying to answer with my research.
I'm trying to answer with my research.
36
117240
3816
Nhưng mà bạn biết đấy,
Đây là câu hỏi tôi đang giải đáp
trong nghiên cứu của mình.
trong nghiên cứu của mình.
02:13
I study some of the oldest
art in the world.
art in the world.
37
121080
2680
02:16
It was created by these
early artists in Europe,
early artists in Europe,
38
124560
2296
Tôi nghiên cứu một số
nghệ thuật cổ trên thế giới.
nghệ thuật cổ trên thế giới.
02:18
between 10,000 and 40,000 years ago.
39
126880
3080
Nó được tạo ra bởi
những họa sĩ đầu tiên của châu Âu,
những họa sĩ đầu tiên của châu Âu,
02:23
And the thing is
40
131480
1216
khoảng 10,000
40,000 năm
40,000 năm
02:24
that I'm not just studying it
because it's beautiful,
because it's beautiful,
41
132720
2496
Và vấn đề là,,
02:27
though some of it certainly is.
42
135240
1477
tôi nghiên cứu
không vì nó đẹp
không vì nó đẹp
02:29
But what I'm interested in
is the development of the modern mind,
is the development of the modern mind,
43
137520
3976
mặc dù chúng thật sự như vậy.
02:33
of the evolution of creativity,
of imagination, of abstract thought,
of imagination, of abstract thought,
44
141520
4936
Nhưng điều khiến tôi thấy thú vị
đó là sự phát triển của tư duy hiện đại,
đó là sự phát triển của tư duy hiện đại,
02:38
about what it means to be human.
45
146480
2120
tiến hóa của óc sáng tạo,
trí tưởngtượng, suy nghĩ trừu tượng.
trí tưởngtượng, suy nghĩ trừu tượng.
về ý nghĩa của loài người.
02:43
While all species communicate
in one way or another,
in one way or another,
46
151120
3176
02:46
only we humans have really
taken it to another level.
taken it to another level.
47
154320
3576
Trong khi tất cả loài vật giao tiếp
bằng cách này hay cách khác,
bằng cách này hay cách khác,
02:49
Our desire and ability
to share and collaborate
to share and collaborate
48
157920
2576
chỉ loài người đưa giao tiếp
lên một cấp độ khác.
lên một cấp độ khác.
Tham vọng, khả năng chia sẻ,
và cộng tác của chúng ta
và cộng tác của chúng ta
02:52
has been a huge part of our success story.
49
160520
2656
02:55
Our modern world is based on a global
network of information exchange
network of information exchange
50
163200
4816
đã là một phần to lớn
trong sự thành công của chúng ta.
trong sự thành công của chúng ta.
Thế giới hiện đại của chúng ta dựa trên
hệ thống chia sẻ thông tin toàn cầu
hệ thống chia sẻ thông tin toàn cầu
03:00
made possible, in large part,
by our ability to communicate --
by our ability to communicate --
51
168040
4016
03:04
in particular, using graphic
or written forms of communication.
or written forms of communication.
52
172080
4000
phần lớn là do
khả năng giao tiếp của chúng ta tạo nên
khả năng giao tiếp của chúng ta tạo nên
03:08
The thing is, though,
53
176520
1256
sử dụng đồ họa
hoặc văn bản
hoặc văn bản
mặc dù,
03:09
that we've been building
on the mental achievements
on the mental achievements
54
177800
2536
03:12
of those that came before us for so long
55
180360
3056
chúng ta vẫn đang xây dựng trên
những thành tựu trí óc
những thành tựu trí óc
mà đã có trước chúng ta từ rất lâu
03:15
that it's easy to forget that certain
abilities haven't already existed.
abilities haven't already existed.
56
183440
4400
03:20
It's one of the things
I find most fascinating
I find most fascinating
57
188760
2376
nó dễ quên rằng những khả năng này
chưa hề tồn tại.
chưa hề tồn tại.
03:23
about studying our deep history.
58
191160
2576
Đó là một trong những điều
làm tôi hứng thú
làm tôi hứng thú
03:25
Those people didn't have the shoulders
of any giants to stand on.
of any giants to stand on.
59
193760
4096
khi nghiên cứu kỹ về lịch sử của chúng ta
03:29
They were the original shoulders.
60
197880
2456
Những người không
kế thừa được gì từ thế hệ trước.
kế thừa được gì từ thế hệ trước.
03:32
And while a surprising number
of important inventions
of important inventions
61
200360
2896
Chính họ đã là những điều đó
03:35
come out of that distant time,
62
203280
1896
Con số đáng ngạc nhiên về
các phát minh quan trọng
các phát minh quan trọng
03:37
what I want to talk to you about today
is the invention of graphic communication.
is the invention of graphic communication.
63
205200
4680
đến từ thời xa xưa,
03:42
There are three
main types of communication,
main types of communication,
64
210680
2176
Điều tôi muốn nói hôm nay là
phát minh về giao tiếp đồ họa
phát minh về giao tiếp đồ họa
03:44
spoken, gestural --
so things like sign language --
so things like sign language --
65
212880
3376
Có 3 dạng giao tiếp chính,
03:48
and graphic communication.
66
216280
2296
Nói, cử chỉ-giống như ngôn ngữ kí hiệu,
03:50
Spoken and gestural are
by their very nature ephemeral.
by their very nature ephemeral.
67
218600
3656
và truyền thông đồ họa
03:54
It requires close contact
for a message to be sent and received.
for a message to be sent and received.
68
222280
3936
Lời nói và cử chỉ là do tạo hóa
03:58
And after the moment
of transmission, it's gone forever.
of transmission, it's gone forever.
69
226240
3936
Nó yêu cầu sự kết nối gần để thông tin
được gửi và nhận.
được gửi và nhận.
04:02
Graphic communication, on the other hand,
decouples that relationship.
decouples that relationship.
70
230200
3976
Và sau đó thì chúng qua đi mãi mãi.
04:06
And with its invention,
it became possible for the first time
it became possible for the first time
71
234200
3976
Ngược lại, giao tiếp đồ họa,
tách riêng với mối quan hệ đó.
tách riêng với mối quan hệ đó.
04:10
for a message to be
transmitted and preserved
transmitted and preserved
72
238200
2856
Ngay từ đầu nó đã trở nên có khả năng
04:13
beyond a single moment in place and time.
73
241080
3696
để truyền đạt và lưu giữ thông tin
vượt khỏi thời khắc
không gian, thời gian.
không gian, thời gian.
04:16
Europe is one of the first places
74
244800
1776
04:18
that we start to see graphic marks
regularly appearing
regularly appearing
75
246600
2696
Châu Âu là
một trong những nơi đầu tiên
một trong những nơi đầu tiên
04:21
in caves, rock shelters
and even a few surviving open-air sites.
and even a few surviving open-air sites.
76
249320
4240
chúng tôi nhìn thấy
những hình vẽ thường xuyên xuất hiện
những hình vẽ thường xuyên xuất hiện
trong hang động, vỏ đá và cả ở
những nơi lộ thiên.
những nơi lộ thiên.
04:26
But this is not the Europe we know today.
77
254240
2536
04:28
This was a world dominated
by towering ice sheets,
by towering ice sheets,
78
256800
2976
Nhưng đây không phải là châu Âu mà
chúng ta biết hôm nay
chúng ta biết hôm nay
04:31
three to four kilometers high,
79
259800
1976
đây là thế giới bị thống trị bởi
những khối băng
những khối băng
04:33
with sweeping grass plains
and frozen tundra.
and frozen tundra.
80
261800
3256
cao từ 3 đến 4 km,
04:37
This was the Ice Age.
81
265080
2040
cuốn đi các đồng cỏ
và lãnh nguyên băng giá
và lãnh nguyên băng giá
04:40
Over the last century,
82
268080
1296
Đây là kỉ băng hà.
04:41
more than 350 Ice Age rock art sites
have been found across the continent,
have been found across the continent,
83
269400
5296
Khoảng cuối thế kỉ trước,
04:46
decorated with animals, abstract shapes
and even the occasional human
and even the occasional human
84
274720
4376
hơn 350 mặt đá nghệ thuật thời kỉ băng hà
đã được tìm thấy qua các lục địa,
đã được tìm thấy qua các lục địa,
04:51
like these engraved figures
from Grotta dell'Addaura in Sicily.
from Grotta dell'Addaura in Sicily.
85
279120
3616
được trang trí bởi hình thù động vật
biểu tượng và con người từng thời kỳ,
biểu tượng và con người từng thời kỳ,
giống những hình được khắc ở
Grotta dell'Addaura ,Sicily.
Grotta dell'Addaura ,Sicily.
04:54
They provide us with a rare glimpse
86
282760
2056
Chúng cung cấp cho chúng ta
một cái nhìn hiếm hoi
một cái nhìn hiếm hoi
04:56
into the creative world and imagination
of these early artists.
of these early artists.
87
284840
4080
05:01
Since their discovery,
88
289840
1376
về thế giới sáng tạo và tưởng tượng
của những họa sĩ đầu tiên
của những họa sĩ đầu tiên
05:03
it's been the animals that have received
the majority of the study
the majority of the study
89
291240
3400
Từ những khám phá của họ,
05:07
like this black horse
from Cullalvera in Spain,
from Cullalvera in Spain,
90
295200
2560
Động vật là đề tài nghiên cứu chính
05:10
or this unusual purple bison
from La Pasiega.
from La Pasiega.
91
298400
3280
như ngựa đen của Cullalvera, Tây Ban Nha
hay con bò rừng màu tím
tuyệt vời này từ La Pasiega.
tuyệt vời này từ La Pasiega.
05:14
But for me, it was the abstract shapes,
what we call geometric signs,
what we call geometric signs,
92
302880
5376
Nhưng với tôi đó là những hình trừu tượng
như kí hiệu hình học,
như kí hiệu hình học,
05:20
that drew me to study the art.
93
308280
1600
05:23
The funny this is that at most sites
94
311240
2296
điều khiến
tôi nghiên cứu nghệ thuật
tôi nghiên cứu nghệ thuật
05:25
the geometric signs far outnumber
the animal and human images.
the animal and human images.
95
313560
4496
Điều thú vị ở hầu hết các mặt đá
05:30
But when I started on this back in 2007,
96
318080
3176
là kí hiệu hình học chiếm nhiều hơn
hình động vật và con người.
hình động vật và con người.
05:33
there wasn't even a definitive list
of how many shapes there were,
of how many shapes there were,
97
321280
3976
Nhưng khi tôi bắt đầu trên lĩnh vực
này vào năm 2007,
này vào năm 2007,
05:37
nor was there a strong sense
98
325280
1336
không một danh sách nào cho biết
có bao nhiêu hình vẽ
có bao nhiêu hình vẽ
05:38
of whether the same ones
appeared across space or time.
appeared across space or time.
99
326640
2880
và cũng không có ý nghĩa nào rõ ràng
05:44
Before I could even
get started on my questions,
get started on my questions,
100
332120
3096
hay một bằng chứng nào cho thấy chúng đã
xuất hiện cùng lúc.
xuất hiện cùng lúc.
05:47
my first step was to compile a database
101
335240
2096
trước khi đi vào vấn đề,
05:49
of all known geometric signs
from all of the rock art sites.
from all of the rock art sites.
102
337360
3896
bước đầu tiên là tôi sưu tập dữ liệu
05:53
The problem was that while they were
well documented at some sites,
well documented at some sites,
103
341280
3576
các kí hiệu hình học
từ các mặt đá.
từ các mặt đá.
05:56
usually the ones
with the very nice animals,
with the very nice animals,
104
344880
2296
khó khăn là khi tài liệu
về các mặt đá được cung cấp
về các mặt đá được cung cấp
05:59
there was also a large number of them
where it was very vague --
where it was very vague --
105
347200
3656
luôn có những mặt
chứa nhiều hình vẽ động vật,
chứa nhiều hình vẽ động vật,
06:02
there wasn't a lot
of description or detail.
of description or detail.
106
350880
2256
chúng chiếm một
số lượng lớn, không rõ nguồn gốc
số lượng lớn, không rõ nguồn gốc
06:05
Some of them hadn't been visited
in half a century or more.
in half a century or more.
107
353160
3336
không có nhiều sự mô tả
hay chi tiết
hay chi tiết
06:08
These were the ones
that I targeted for my field work.
that I targeted for my field work.
108
356520
3416
Một trong số chúng đã không được
biết đến hơn nửa thế kỉ.
biết đến hơn nửa thế kỉ.
06:11
Over the course of two years,
109
359960
1856
Đây là mục tiêu
nghiên cứu của tôi
nghiên cứu của tôi
06:13
my faithful husband Dylan and I
each spent over 300 hours underground,
each spent over 300 hours underground,
110
361840
5216
Trong khoảng thời gian hai năm
06:19
hiking, crawling and wriggling
around 52 sites
around 52 sites
111
367080
3976
tôi và chồng tôi, Dylan
đã dành ra hơn 300h dưới lòng đất,
đã dành ra hơn 300h dưới lòng đất,
06:23
in France, Spain, Portugal and Sicily.
112
371080
2936
trèo, bò và trườn khoảng
52 mặt
52 mặt
06:26
And it was totally worth it.
113
374040
1856
ở Pháp, Tây Ban Nha
Bồ Đào Nha và Sicily
Bồ Đào Nha và Sicily
06:27
We found new, undocumented geometric signs
at 75 percent of the sites we visited.
at 75 percent of the sites we visited.
114
375920
6736
Và thật sự rất xứng đáng.
06:34
This is the level of accuracy
I knew I was going to need
I knew I was going to need
115
382680
2816
Chúng tôi đã tìm ra nhiều kí hiệu
hình học mới trên khoảng 75% mặt đá
hình học mới trên khoảng 75% mặt đá
06:37
if I wanted to start answering
those larger questions.
those larger questions.
116
385520
3176
Đây là sự chính xác
mà chúng tôi đang cần
mà chúng tôi đang cần
06:40
So let's get to those answers.
117
388720
2576
nếu muốn trả lời
những câu hỏi lớn kia.
những câu hỏi lớn kia.
06:43
Barring a handful of outliers,
there are only 32 geometric signs.
there are only 32 geometric signs.
118
391320
4616
Hãy bắt đầu trả lời chúng.
06:47
Only 32 signs
119
395960
1816
Trừ những cái không liên quan
chỉ có 32 kí hiệu hình học
chỉ có 32 kí hiệu hình học
06:49
across a 30,000-year time span
and the entire continent of Europe.
and the entire continent of Europe.
120
397800
5480
Chỉ 32 kí hiệu
06:55
That is a very small number.
121
403720
2576
trải qua 30,000 năm
và rải khắp châu Âu,
và rải khắp châu Âu,
06:58
Now, if these were random
doodles or decorations,
doodles or decorations,
122
406320
2456
Đó là một con số khá nhỏ.
07:00
we would expect to see
a lot more variation,
a lot more variation,
123
408800
2416
Nếu đây là những nét chữ,
sự trang trí ngẫu nhiên
sự trang trí ngẫu nhiên
07:03
but instead what we find
are the same signs
are the same signs
124
411240
2416
chúng tôi mong được thấy
nhiều những biến thể,
nhiều những biến thể,
07:05
repeating across both space and time.
125
413680
2440
nhưng chúng lại là những
kí hiệu giống nhau
kí hiệu giống nhau
07:08
Some signs start out strong,
before losing popularity and vanishing,
before losing popularity and vanishing,
126
416920
3896
lặp lại cả về thời gian lẫn không gian
07:12
while other signs are later inventions.
127
420840
2336
Một vài kí hiệu rời ra
trước khi thực sự biến mất
trước khi thực sự biến mất
07:15
But 65 percent of those signs stayed
in use during that entire time period --
in use during that entire time period --
128
423200
5616
trong khi những kí hiệu khác
là các phát minh sau
là các phát minh sau
07:20
things like lines, rectangles
triangles, ovals and circles
triangles, ovals and circles
129
428840
4296
Khoảng 65% các kí hiệu này
được dùng hầu như trong thời gian trước
được dùng hầu như trong thời gian trước
07:25
like we see here
from the end of the Ice Age,
from the end of the Ice Age,
130
433160
2143
như đường kẻ, hình chữ nhật, tam giác
trái xoan và hình tròn
trái xoan và hình tròn
07:27
at a 10,000-year-old site
high in the Pyrenees Mountains.
high in the Pyrenees Mountains.
131
435327
3929
chúng ta có thể thấy trên màn hình đây
từ thời cổ đại
từ thời cổ đại
07:31
And while certain signs
span thousands of kilometers,
span thousands of kilometers,
132
439280
3216
ở độ cao 10000 năm của dãy núi Pyrenees
07:34
other signs had much more
restricted distribution patterns,
restricted distribution patterns,
133
442520
2976
những kí hiệu nối nhau
cả hàng ngàn ki lô met
cả hàng ngàn ki lô met
07:37
with some being limited
to a single territory,
to a single territory,
134
445520
2416
những kí hiệu khác
chỉ giới hạn trong vài khuôn mẫu
chỉ giới hạn trong vài khuôn mẫu
07:39
like we see here
with these divided rectangles
with these divided rectangles
135
447960
2176
một số thì giới hạn trong vùng lẻ
07:42
that are only found in northern Spain,
136
450160
2216
như ta thấy ở đây
các hình tam giác bị chia ra
các hình tam giác bị chia ra
07:44
and which some researchers have speculated
137
452400
2056
nó chỉ được tìm thấy ở phía bắc
Tây Ban Nha
Tây Ban Nha
07:46
could be some sort
of family or clan signs.
of family or clan signs.
138
454480
2320
và một số nhà nghiên cứu đã suy đoán
07:49
On a side note,
139
457880
1376
có thể là vài loại ký hiệu
của gia đình hoặc bộ tộc
của gia đình hoặc bộ tộc
07:51
there is surprising degree
of similarity in the earliest rock art
of similarity in the earliest rock art
140
459280
3416
Trên một mặt ghi chú,
07:54
found all the way from France and Spain
to Indonesia and Australia.
to Indonesia and Australia.
141
462720
4576
có sự giống nhau đến ngạc nhiên
của nghệ thuật đá thời xưa
của nghệ thuật đá thời xưa
07:59
With many of the same signs
appearing in such far-flung places,
appearing in such far-flung places,
142
467320
4296
trên tất cả các nước
từ Pháp, Tây Ban Nha đến In-đô và Úc
từ Pháp, Tây Ban Nha đến In-đô và Úc
08:03
especially in that 30,000
to 40,000-year range,
to 40,000-year range,
143
471640
2976
nhiều kí hiệu giống nhau xuất hiện
ở những nơi bao la như thế
ở những nơi bao la như thế
08:06
it's starting to seem increasingly likely
144
474640
2856
đặc biệt trong khoảng
30,000 đến 40,000 năm,
30,000 đến 40,000 năm,
08:09
that this invention actually traces back
to a common point of origin in Africa.
to a common point of origin in Africa.
145
477520
4856
nó bắt đầu có vẻ gia tăng
08:14
But that I'm afraid,
is a subject for a future talk.
is a subject for a future talk.
146
482400
2616
phát minh này đã vạch ra
điểm gốc chung ở Châu Phi
điểm gốc chung ở Châu Phi
08:17
So back to the matter at hand.
147
485040
1816
tôi e rằng
nó là chủ đề trong tương lai
nó là chủ đề trong tương lai
08:18
There could be no doubt that these signs
were meaningful to their creators,
were meaningful to their creators,
148
486880
3976
trở lại với vấn đề
không có nghi ngờ gì về ý nghĩa của
những ký hiệu này với người tạo ra nó
những ký hiệu này với người tạo ra nó
08:22
like these 25,000-year-old
bas-relief sculptures
bas-relief sculptures
149
490880
2816
như những bức trạm nổi 25,000 năm
08:25
from La Roque de Venasque in France.
150
493720
2616
của La Roque de Venasque nước Pháp này
08:28
We might not know what they meant,
but the people of the time certainly did.
but the people of the time certainly did.
151
496360
4400
chúng ta có thể không hiểu chúng nghĩa gì
nhưng người trong thời đó chắc chắn hiểu.
nhưng người trong thời đó chắc chắn hiểu.
08:33
The repetition of the same signs,
for so long, and at so many sites
for so long, and at so many sites
152
501760
6056
Việc lặp lại của những ký hiệu giống nhau
và tại nhiều nơi, lâu dần
và tại nhiều nơi, lâu dần
08:39
tells us that the artists
were making intentional choices.
were making intentional choices.
153
507840
3480
cho chúng ta biết rằng các họa sĩ
đã tạo nên những lựa chọn có chủ ý
đã tạo nên những lựa chọn có chủ ý
08:43
If we're talking about geometric shapes,
154
511800
2376
nếu chúng ta nói đến những mẫu hình học,
08:46
with specific, culturally recognized,
agreed-upon meanings,
agreed-upon meanings,
155
514200
4736
với những ý nghĩa đặc trưng, phù hợp với
văn hóa và đã được thỏa hiệp,
văn hóa và đã được thỏa hiệp,
08:50
than we could very well be looking
156
518960
1656
hơn là chúng ta nhìn nhận rất tốt
08:52
at one of the oldest systems
of graphic communication in the world.
of graphic communication in the world.
157
520640
4536
về một trong những hệ thống cổ nhất
của giao tiếp tạo hình trên thế giới.
của giao tiếp tạo hình trên thế giới.
08:57
I'm not talking about writing yet.
158
525200
1896
tôi vẫn chưa nói đến chữ viết.
08:59
There's just not enough
characters at this point
characters at this point
159
527120
2336
về mặt này thì vẫn chư có đủ các ký tự
09:01
to have represented all of the words
in the spoken language,
in the spoken language,
160
529480
2856
để miêu tả hết những từ ngữ
có trong ngôn ngữ nói,
có trong ngôn ngữ nói,
09:04
something which is a requirement
for a full writing system.
for a full writing system.
161
532360
2816
một vật mà là điều kiện cần thiết cho
toàn hệ thống chữ viết
toàn hệ thống chữ viết
09:07
Nor do we see the signs
repeating regularly enough
repeating regularly enough
162
535200
2376
và ta không thấy các dấu hiệu
lặp lại thường xuyên
lặp lại thường xuyên
09:09
to suggest that they were
some sort of alphabet.
some sort of alphabet.
163
537600
2656
để đưa ra giả thuyết
chúng là một mảng của bảng chữ cái.
chúng là một mảng của bảng chữ cái.
09:12
But what we do have
are some intriguing one-offs,
are some intriguing one-offs,
164
540280
2816
Nhưng điều chúng tôi nghiên cứu
là điều chỉ xảy ra một lần.
là điều chỉ xảy ra một lần.
09:15
like this panel from La Pasiega in Spain,
known as "The Inscription,"
known as "The Inscription,"
165
543120
4576
như bức pano ở La Pasiege Tây Ban Nha này
được biết như là "bảng khắc"
được biết như là "bảng khắc"
09:19
with its symmetrical markings on the left,
166
547720
2536
với sự đối xứng phía bên trái,
09:22
possible stylized representations
of hands in the middle,
of hands in the middle,
167
550280
3216
những sự trình bày cách điệu của
đôi bàn tay ở giữa,
đôi bàn tay ở giữa,
09:25
and what looks a bit
like a bracket on the right.
like a bracket on the right.
168
553520
2320
và trông giống hình ngoặc vuông
bên phía tay phải
bên phía tay phải
09:29
The oldest systems of graphic
communication in the world --
communication in the world --
169
557080
2856
Những hệ thống cổ nhất của
giao tiếp tạo hình trên thế giới
giao tiếp tạo hình trên thế giới
09:31
Sumerian cuneiform, Egyptian hieroglyphs,
the earliest Chinese script,
the earliest Chinese script,
170
559960
4936
chữ nêm người Xu me, tượng hình của Ai Cập
chữ in của người Trung Hoa cổ
chữ in của người Trung Hoa cổ
09:36
all emerged between 4,000
and 5,000 years ago,
and 5,000 years ago,
171
564920
3576
tất cả hiện ra khoảng
4 và 5 ngàn năm về trước
4 và 5 ngàn năm về trước
09:40
with each coming into existence
from an earlier protosystem
from an earlier protosystem
172
568520
3136
mỗi loại tồn tại trong hệ thống cổ
đầu tiên
đầu tiên
09:43
made up of counting marks
and pictographic representations,
and pictographic representations,
173
571680
3536
đã tạo nên các loại dấu,
và các lối chữ hình vẻ,
và các lối chữ hình vẻ,
09:47
where the meaning
and the image were the same.
and the image were the same.
174
575240
2376
thời mà ngữ nghĩa và hình ảnh
tương đồng nhau.
tương đồng nhau.
09:49
So a picture of a bird would really
have represented that animal.
have represented that animal.
175
577640
4216
Như một bức vẽ về con chim thì thực sự
miêu tả về lòai vật.
miêu tả về lòai vật.
09:53
It's only later that we start to see
these pictographs become more stylized,
these pictographs become more stylized,
176
581880
4736
sau đó chúng ta thấy những lối chữ hình vẽ
đã được cách điệu hơn,
đã được cách điệu hơn,
09:58
until they almost become unrecognizable
177
586640
2336
cho đến khi tất cả các ký tự
đều không thể nhận ra
đều không thể nhận ra
10:01
and that we also start to see
more symbols being invented
more symbols being invented
178
589000
3016
chúng ta cũng bắt đầu nhận ra
nhiều biểu tượng đã được tạo ra
nhiều biểu tượng đã được tạo ra
10:04
to represent all those other
missing words in language --
missing words in language --
179
592040
2896
đễ diễn tả tất cả những từ bị bỏ sót
trong ngôn ngữ
trong ngôn ngữ
10:06
things like pronouns, adverbs, adjectives.
180
594960
2120
như là đại từ, trạng ngữ và tính từ.
10:10
So knowing all this,
181
598160
1536
Để biết tất cả những thứ đó,
10:11
it seems highly unlikely that
the geometric signs from Ice Age Europe
the geometric signs from Ice Age Europe
182
599720
3856
không chắc chắn rằng
các ký hiệu hình học đến từ Châu Âu cổ đại
các ký hiệu hình học đến từ Châu Âu cổ đại
10:15
were truly abstract written characters.
183
603600
2696
thực sự là các chữ viết trừu tượng.
10:18
Instead, what's much more likely
184
606320
2216
Mà là, điều đó giống như
10:20
is that these early artists
were also making counting marks,
were also making counting marks,
185
608560
3976
cái họa sĩ cổ đang tạo ra các dấu đếm,
10:24
maybe like this row of lines
from Riparo di Za Minic in Sicily,
from Riparo di Za Minic in Sicily,
186
612560
4016
như là những đường kẻ dọc
của Riparo di Za MInic ở Sicily này,
của Riparo di Za MInic ở Sicily này,
10:28
as well as creating
stylized representations
stylized representations
187
616600
2616
khi tạo ra các tượng trưng được
cách điệu hóa
cách điệu hóa
10:31
of things from the world around them.
188
619240
2496
những vật từ thế giới xung quanh họ.
10:33
Could some of the signs
be weaponry or housing?
be weaponry or housing?
189
621760
2616
có thể là các ký hiệu của vũ khí
hay nhà cửa?
hay nhà cửa?
10:36
Or what about celestial objects
like star constellations?
like star constellations?
190
624400
4136
hoặc và các vật thể trên trời
như là các chòm sao?
như là các chòm sao?
10:40
Or maybe even rivers, mountains,
trees -- landscape features,
trees -- landscape features,
191
628560
4616
thậm chí là các con sông, ngọn núi,
rừng cây hay là cảnh đẹp,
rừng cây hay là cảnh đẹp,
10:45
possibly like this black penniform
surrounded by strange bell-shaped signs
surrounded by strange bell-shaped signs
192
633200
4376
có thể là hình lông chim màu đen được
bao quanh bởi những hình chuông lạ này
bao quanh bởi những hình chuông lạ này
10:49
from the site of El Castillo in Spain.
193
637600
2576
đến từ vùng EI Castillo ở Tây Ban Nha
10:52
The term penniform
means "feather-shaped" in Latin,
means "feather-shaped" in Latin,
194
640200
3296
thuật ngữ penniform có nghĩa"dáng lông vũ"
trong tiếng Latin,
trong tiếng Latin,
10:55
but could this actually be
a depiction of a plant or a tree?
a depiction of a plant or a tree?
195
643520
3840
nhưng nó thật sự là sự miêu tả về thực vật
hoặc là cái cây?
hoặc là cái cây?
10:59
Some researchers have begun
to ask these questions
to ask these questions
196
647720
2976
một số nhà nghiên cứu đã đặt ra
một vài câu hỏi
một vài câu hỏi
11:02
about certain signs at specific sites,
197
650720
2896
về những ký tự chắn chắn
ở những vùng đặc trưng,
ở những vùng đặc trưng,
11:05
but I believe the time has come
to revisit this category as a whole.
to revisit this category as a whole.
198
653640
4896
nhưng tôi tin đã tới lúc để thăm dò lại
toàn bộ kiểu ký tự này.
toàn bộ kiểu ký tự này.
11:10
The irony in all of this, of course,
199
658560
1736
Dĩ nhiên, sự châm biếm về loại đó
11:12
is that having just carefully classified
all of the signs into a single category,
all of the signs into a single category,
200
660320
4296
là đã phân loại những ký hiệu đó
thành những phạm trù đơn lẻ,
thành những phạm trù đơn lẻ,
11:16
I have a feeling that my next step
will involve breaking it back apart
will involve breaking it back apart
201
664640
3496
tôi có cảm giác rằng bước tiếp theo
là phân chia nó thành những mảng nhỏ
là phân chia nó thành những mảng nhỏ
11:20
as different types of imagery
are identified and separated off.
are identified and separated off.
202
668160
4256
như những loại khác nhau của hình tượng
được nhận định và chia ra.
được nhận định và chia ra.
11:24
Now don't get me wrong,
203
672440
1216
Đừng hiểu lầm ý của tôi,
11:25
the later creation
of fully developed writing
of fully developed writing
204
673680
2616
Sự sáng tạo gần đây của chữ viết
11:28
was an impressive feat in its own right.
205
676320
2616
là một kỳ công ấn tượng
trong chính điều kiện của nó.
trong chính điều kiện của nó.
11:30
But it's important to remember
206
678960
1456
Nhưng điều quan trọng cần nhớ
11:32
that those early writing systems
didn't come out of a vacuum.
didn't come out of a vacuum.
207
680440
3296
là hệ thống chữ viết trước đây
không phải đến từ chân không.
không phải đến từ chân không.
11:35
And that even 5,000 years ago,
208
683760
1976
Và thậm chí là 5,000 năm về trước
11:37
people were already building
on something much older,
on something much older,
209
685760
3336
con người đã xây dựng
nhứng thứ cổ hơn thế nữa,
nhứng thứ cổ hơn thế nữa,
11:41
with its origins stretching back
tens of thousands of years --
tens of thousands of years --
210
689120
3736
với nguồn gốc của nó trải dài
lên cả 10 ngàn năm
lên cả 10 ngàn năm
11:44
to the geometric signs
of Ice Age Europe and far beyond,
of Ice Age Europe and far beyond,
211
692880
4096
đến những ký hiệu hình học của
thời Châu Âu cổ đại và xa hơn thế
thời Châu Âu cổ đại và xa hơn thế
11:49
to that point, deep
in our collective history,
in our collective history,
212
697000
3296
đến những điểm, vực thẳm
trong lịch sử chung của chúng ta,
trong lịch sử chung của chúng ta,
11:52
when someone first came up with the idea
of making a graphic mark,
of making a graphic mark,
213
700320
4056
khi một người nào đó có ý nghĩ đầu tiên
tạo ra dấu đồ thị
tạo ra dấu đồ thị
11:56
and forever changed the nature
of how we communicate.
of how we communicate.
214
704400
2936
và thay đổi vĩnh viễn về bản chất
cách chúng ta giao tiếp.
cách chúng ta giao tiếp.
11:59
Thank you.
215
707360
1216
Cảm ơn.
12:00
(Applause)
216
708600
3440
(vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Genevieve von Petzinger - Paleoanthropologist and rock art researcherGenevieve von Petzinger studies the geometric signs found in early European Ice Age rock art sites.
Why you should listen
Genevieve von Petzinger is a Canadian paleoanthropologist and rock art researcher finishing up her doctorate at the University of Victoria. She studies some of the oldest art in the world -- Ice Age cave art created by early humans in Europe between 10,000 and 40,000 years ago.
Genevieve's specific focus is on the geometric signs found at many of these sites, and she's interested in how these images can help us to better understand human cognitive evolution as well as track ancient patterns of migration and explore the origins of symbolism and graphic communication. Her research has been featured both nationally and internationally in print, radio and television. In 2013, Genevieve was selected as a TED Senior Fellow.
Genevieve has a book about her latest research and this fascinating period in our human history coming out from Atria Books, an imprint of Simon & Schuster, Inc., in May 2016.
Genevieve von Petzinger | Speaker | TED.com