TEDNYC
Justin Davidson: Why glass towers are bad for city life -- and what we need instead
Justin Davidson: Dlaczego błyszczące szklane wieże nie są dobre dla miast
Filmed:
Readability: 5
1,518,829 views
Krytyk architektury Justin Davidson głosi, że nasze miasta podlegają upiornej transformacji. Od Houston w Teksasie po Guangzhou w Chinach przykryte szkłem lśniące wieże z betonu i stali wyrastają jak jakiś inwazyjny gatunek.
Zastanów się nad anatomią miasta, słuchając Davidsona, który tłumaczy, jak zewnętrze budynków kształtuje doświadczanie miasta, i co tracimy, kiedy architekci przestają wykorzystywać pełen zestaw materiałów budowlanych.
Justin Davidson - Architecture critic
Justin Davidson writes about a broad range of urban, civic, design and arts issues. Full bio
Justin Davidson writes about a broad range of urban, civic, design and arts issues. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Imagine that when you walked
in here this evening,
in here this evening,
0
600
2816
Wyobraźcie sobie: wchodzicie tu,
00:15
you discovered that everybody in the room
looked almost exactly the same:
looked almost exactly the same:
1
3440
4080
a wszyscy na sali wyglądają tak samo,
00:20
ageless, raceless,
2
8280
1936
bez wieku, bez rasy,
00:22
generically good-looking.
3
10240
1240
anonimowo atrakcyjni.
00:24
That person sitting right next to you
4
12280
1976
Życie wewnętrzne osoby siedzącej obok,
00:26
might have the most
idiosyncratic inner life,
idiosyncratic inner life,
5
14280
2136
nawet najbardziej niezwykłe,
00:28
but you don't have a clue
6
16440
1256
pozostałoby zagadką,
00:29
because we're all wearing
the same blank expression all the time.
the same blank expression all the time.
7
17720
3560
bo widzielibyście tylko twarze bez wyrazu.
00:34
That is the kind of creepy transformation
that is taking over cities,
that is taking over cities,
8
22960
4360
Taka upiorna transformacja
powoli opanowuje miasta,
powoli opanowuje miasta,
00:39
only it applies to buildings, not people.
9
27920
2040
tyle że dotyczy budynków, a nie ludzi.
00:43
Cities are full of roughness and shadow,
10
31480
5976
Miasta pełne są chropowatości i cienia,
00:49
texture and color.
11
37480
1216
różnej faktury i koloru.
00:50
You can still find architectural surfaces
of great individuality and character
of great individuality and character
12
38720
5160
Nadal można znaleźć płaszczyzny
o indywidualnym charakterze
o indywidualnym charakterze
00:57
in apartment buildings in Riga
13
45360
1920
w budynkach mieszkalnych Rygi,
01:00
and Yemen,
14
48080
1200
Jemenu,
01:02
social housing in Vienna,
15
50520
1520
budynkach komunalnych Wiednia,
01:05
Hopi villages in Arizona,
16
53000
2376
w wioskach Hopi w Arizonie,
01:07
brownstones in New York,
17
55400
1440
kamienicach Nowego Jorku,
01:09
wooden houses in San Francisco.
18
57520
1600
drewnianych domach San Franciso.
01:11
These aren't palaces or cathedrals.
19
59800
1880
To nie pałace ani katedry,
01:14
These are just ordinary residences
20
62080
1776
tylko zwykłe budynki mieszkalne,
01:15
expressing the ordinary
splendor of cities.
splendor of cities.
21
63880
2560
wyrażające zwyczajny splendor miasta.
01:19
And the reason they're like that
is that the need for shelter
is that the need for shelter
22
67480
3296
Dzieje się tak, bo potrzeba schronienia
01:22
is so bound up with
the human desire for beauty.
the human desire for beauty.
23
70800
3080
wiąże się z ludzkim pragnieniem piękna.
01:28
Their rough surfaces
give us a touchable city.
give us a touchable city.
24
76600
3720
Szorstkie powierzchnie tworzą miasto,
które można dotknąć,
które można dotknąć,
01:32
Right? Streets that you can read
25
80840
1576
ulice, które można odczytać,
01:34
by running your fingers
over brick and stone.
over brick and stone.
26
82440
2120
wodząc palcem po cegłach i kamieniu.
01:37
But that's getting harder to do,
27
85600
1680
Coraz trudniej to zrobić,
01:40
because cities are becoming smooth.
28
88200
2240
bo miasta stają się gładkie.
01:43
New downtowns sprout towers
29
91680
2056
W nowych centrach wyrastają wieże
01:45
that are almost always
made of concrete and steel
made of concrete and steel
30
93760
2336
niemal bez wyjątku z betonu i stali,
01:48
and covered in glass.
31
96120
1360
a pokryte szkłem.
01:50
You can look at skylines
all over the world --
all over the world --
32
98920
2856
Porównajmy widnokrąg na całym świecie.
01:53
Houston,
33
101800
1200
Houston,
01:55
Guangzhou,
34
103640
1200
Guangzhou,
01:57
Frankfurt --
35
105440
1200
Frankfurt,
01:59
and you see the same army
of high-gloss robots
of high-gloss robots
36
107440
3416
ta sama armia błyszczących robotów
02:02
marching over the horizon.
37
110880
1280
maszeruje po widnokręgu.
02:05
Now, just think of everything we lose
38
113560
2136
Pomyście tylko, ile tracimy,
02:07
when architects stop using
the full range of available materials.
the full range of available materials.
39
115720
4240
gdy architekci nie wykorzystują
całej gamy dostępnego budulca.
całej gamy dostępnego budulca.
02:12
When we reject granite
and limestone and sandstone
and limestone and sandstone
40
120800
3736
Odrzucając granit, wapień, piaskowiec,
02:16
and wood and copper
and terra-cotta and brick
and terra-cotta and brick
41
124560
2176
drewno, miedź, terakotę, cegłę,
02:18
and wattle and plaster,
42
126760
1520
plecionkę i gips,
02:21
we simplify architecture
43
129120
2136
upraszczamy architekturę
02:23
and we impoverish cities.
44
131280
1560
oraz zubożamy miasta.
02:25
It's as if you reduced
all of the world's cuisines
all of the world's cuisines
45
133880
3696
To jakby sprowadzić kuchnie całego świata
02:29
down to airline food.
46
137600
1936
do posiłków na pokładzie samolotu.
02:31
(Laughter)
47
139560
1056
(Śmiech)
02:32
Chicken or pasta?
48
140640
1200
Kurczak czy makaron?
02:35
But worse still,
49
143440
1320
Co gorsza,
02:37
assemblies of glass towers
like this one in Moscow
like this one in Moscow
50
145760
3576
zespoły szklanych wież, jak ten w Moskwie,
02:41
suggest a disdain for the civic
and communal aspects of urban living.
and communal aspects of urban living.
51
149360
4896
pokazują wzgardę
dla społecznego aspektu życia w mieście.
dla społecznego aspektu życia w mieście.
02:46
Right? Buildings like these are intended
to enrich their owners and tenants,
to enrich their owners and tenants,
52
154280
5056
Budynki mają wzbogacić
właścicieli i wynajmujących,
właścicieli i wynajmujących,
02:51
but not necessarily
the lives of the rest of us,
the lives of the rest of us,
53
159360
2576
ale niekoniecznie życie nas, całej reszty,
02:53
those of us who navigate
the spaces between the buildings.
the spaces between the buildings.
54
161960
3640
która chodzi w przestrzeni
między budynkami,
między budynkami,
02:58
And we expect to do so for free.
55
166440
2040
oczekując, że nie musi za to płacić.
03:01
Shiny towers are an invasive species
56
169800
2440
Lśniące wieże to gatunek inwazyjny,
03:05
and they are choking our cities
and killing off public space.
and killing off public space.
57
173080
3240
który dławi nasze miasta
i zabija publiczną przestrzeń.
i zabija publiczną przestrzeń.
03:09
We tend to think of a facade
as being like makeup,
as being like makeup,
58
177320
3456
Postrzegamy fasadę jak makijaż,
03:12
a decorative layer applied at the end
to a building that's effectively complete.
to a building that's effectively complete.
59
180800
3762
warstwę dekoracyjną kładzioną
na ukończonym budynku.
na ukończonym budynku.
03:17
But just because a facade is superficial
60
185160
2536
Jednak fakt, że fasada jest płytka,
03:19
doesn't mean it's not also deep.
61
187720
2256
nie oznacza, że nie jest również głęboka.
03:22
Let me give you an example
62
190000
1280
Dam przykład,
03:24
of how a city's surfaces
affect the way we live in it.
affect the way we live in it.
63
192200
3016
jak płaszczyzny miasta
wpływają na styl życia.
wpływają na styl życia.
03:27
When I visited Salamanca in Spain,
64
195240
2896
Kiedy byłem w Salamance w Hiszpanii,
03:30
I gravitated to the Plaza Mayor
65
198160
2256
ciągnęło mnie do Plaza Mayor,
03:32
at all hours of the day.
66
200440
1416
o różnych porach dnia.
03:33
Early in the morning,
sunlight rakes the facades,
sunlight rakes the facades,
67
201880
2976
Wczesnym rankiem światło słoneczne
przeczesuje fasady,
przeczesuje fasady,
03:36
sharpening shadows,
68
204880
1696
wyostrzając cienie,
03:38
and at night, lamplight
segments the buildings
segments the buildings
69
206600
3296
a w nocy lampy uliczne rozdzielają budynki
03:41
into hundreds of distinct areas,
70
209920
1840
na setki osobnych części,
03:44
balconies and windows and arcades,
71
212520
2376
balkonów, okien i arkad,
03:46
each one a separate pocket
of visual activity.
of visual activity.
72
214920
2840
z których każda to odrębny zakątek
działań wizualnych.
działań wizualnych.
03:50
That detail and depth, that glamour
73
218680
2640
Te szczegóły, głębia i czar
03:54
gives the plaza a theatrical quality.
74
222640
2400
przemieniają plac w coś na kształt teatru,
03:59
It becomes a stage
where the generations can meet.
where the generations can meet.
75
227000
2400
Plac staje się sceną,
gdzie spotykają się pokolenia.
gdzie spotykają się pokolenia.
04:02
You have teenagers
sprawling on the pavers,
sprawling on the pavers,
76
230160
3376
Nastolatki rozsiadają się na kamieniach,
04:05
seniors monopolizing the benches,
77
233560
2816
seniorzy monopolizują ławki,
04:08
and real life starts to look
like an opera set.
like an opera set.
78
236400
3896
a realne życie wygląda jak scena z opery.
04:12
The curtain goes up on Salamanca.
79
240320
1760
Salamanka podnosi kurtynę.
04:15
So just because I'm talking
about the exteriors of buildings,
about the exteriors of buildings,
80
243520
4080
Mówię o zewnętrzu budynków,
04:20
not form, not function, not structure,
81
248520
3000
a nie ich formie, funkcji czy strukturze,
04:24
even so those surfaces
give texture to our lives,
give texture to our lives,
82
252760
3400
ale nawet te płaszczyzny
nadają naszemu życiu kształt,
nadają naszemu życiu kształt,
04:29
because buildings
create the spaces around them,
create the spaces around them,
83
257399
2897
bo budynki
stwarzają wokół siebie przestrzeń,
stwarzają wokół siebie przestrzeń,
04:32
and those spaces can draw people in
84
260320
3016
a przestrzeń albo przyciąga ludzi,
04:35
or push them away.
85
263360
1200
albo ich odpycha.
04:37
And the difference often has to do
with the quality of those exteriors.
with the quality of those exteriors.
86
265280
3696
Różnica często wiąże się
z jakością tego zewnętrza.
z jakością tego zewnętrza.
04:41
So one contemporary equivalent
of the Plaza Mayor in Salamanca
of the Plaza Mayor in Salamanca
87
269000
3736
Współczesnym odpowiednikiem
Plaza Mayor w Salamance
Plaza Mayor w Salamance
04:44
is the Place de la Défense in Paris,
88
272760
2320
jest Place de la Défense w Paryżu,
04:47
a windswept, glass-walled open space
89
275880
3616
smagana wiatrem, otoczona szklanymi
ścianami otwarta przestrzeń,
ścianami otwarta przestrzeń,
04:51
that office workers hurry through
90
279520
1776
przez którą pracownicy biur pędzą
04:53
on the way from the metro
to their cubicles
to their cubicles
91
281320
2496
ze stacji metra do swoich dziupli,
04:55
but otherwise spend
as little time in as possible.
as little time in as possible.
92
283840
2360
poza tym spędzając tam jak najmniej czasu.
05:00
In the early 1980s,
the architect Philip Johnson
the architect Philip Johnson
93
288120
3296
Na początku lat 80.
architekt Philip Johnson
architekt Philip Johnson
05:03
tried to recreate a gracious
European plaza in Pittsburgh.
European plaza in Pittsburgh.
94
291440
3760
spróbował w Pittsburghu
odtworzyć pełen wdzięku europejski plac.
odtworzyć pełen wdzięku europejski plac.
05:07
This is PPG Place,
95
295680
1496
Oto kompleks PPG Place,
05:09
a half acre of open space
encircled by commercial buildings
encircled by commercial buildings
96
297200
5216
pół akra otwartej przestrzeni
otoczonej biurowcami
otoczonej biurowcami
05:14
made of mirrored glass.
97
302440
1456
z lustrzanego szkła.
05:15
And he ornamented those buildings
with metal trim and bays
with metal trim and bays
98
303920
3416
Architekt ozdobił budynki
elementami metalowymi, wykuszami
elementami metalowymi, wykuszami
05:19
and Gothic turrets
99
307360
1936
i gotyckimi wieżyczkami,
05:21
which really pop on the skyline.
100
309320
1720
zdobiącymi panoramę miasta.
05:23
But at ground level,
101
311880
1280
Ale na dole
05:26
the plaza feels like a black glass cage.
102
314520
2720
czujesz się jak w czarnej klatce ze szkła.
05:30
I mean, sure, in summertime
103
318080
1856
Wiadomo, w lecie
05:31
kids are running back and forth
through the fountain
through the fountain
104
319960
2456
dzieciaki biegają przez fontannę,
05:34
and there's ice-skating in the winter,
105
322440
1976
a w zimie jest ślizgawka,
05:36
but it lacks the informality
of a leisurely hangout.
of a leisurely hangout.
106
324440
3216
ale brakuje nieformalnej atmosfery
przyjemnego miejsca spotkań,
przyjemnego miejsca spotkań,
05:39
It's just not the sort of place
you really want to just hang out and chat.
you really want to just hang out and chat.
107
327680
4000
gdzie można pobyć i pogadać.
05:47
Public spaces thrive or fail
for many different reasons.
for many different reasons.
108
335480
3736
Sukces lub porażka przestrzeni publicznej
wynika z wielu powodów.
wynika z wielu powodów.
05:51
Architecture is only one,
109
339240
1400
Architektura to tylko jeden,
05:53
but it's an important one.
110
341480
1400
ale ważny powód.
05:55
Some recent plazas
111
343840
1336
Niektóre nowe place,
05:57
like Federation Square in Melbourne
112
345200
2360
jak Federation Square w Melbourne
06:00
or Superkilen in Copenhagen
113
348640
2440
lub Superkilen w Kopenhadze,
06:03
succeed because they combine old and new,
114
351960
3376
cieszą się powodzeniem,
bo łączą stare i nowe,
bo łączą stare i nowe,
06:07
rough and smooth,
115
355360
1200
szorstkie i gładkie,
06:09
neutral and bright colors,
116
357400
1856
kolory neutralne i jaskrawe,
06:11
and because they don't rely
excessively on glass.
excessively on glass.
117
359280
3640
i nie polegają przesadnie na szkle.
06:16
Now, I'm not against glass.
118
364000
2960
Nie jestem przeciwnikiem szkła.
06:19
It's an ancient and versatile material.
119
367800
2720
To starożytny i uniwersalny materiał,
06:23
It's easy to manufacture and transport
120
371640
4216
łatwy w produkcji, transporcie,
06:27
and install and replace
121
375880
2056
instalacji i wymianie,
06:29
and clean.
122
377960
1536
do tego czysty.
06:31
It comes in everything
from enormous, ultraclear sheets
from enormous, ultraclear sheets
123
379520
2896
Może mieć różną postać,
od ogromnych, przezroczystych tafli
od ogromnych, przezroczystych tafli
06:34
to translucent bricks.
124
382440
2080
po półprzezroczyste cegły.
06:37
New coatings make it change mood
125
385200
2296
Nowa powłoka sprawia, że zmienia nastrój
06:39
in the shifting light.
126
387520
1240
w zmiennym świetle.
06:41
In expensive cities like New York,
it has the magical power
it has the magical power
127
389880
3256
W miastach tak drogich jak Nowy Jork,
szkło ma magiczną moc
szkło ma magiczną moc
06:45
of being able to multiply
real estate values by allowing views,
real estate values by allowing views,
128
393160
3616
pomnażania wartości nieruchomości,
dając widoki,
dając widoki,
06:48
which is really the only commodity
that developers have to offer
that developers have to offer
129
396800
3096
jedyny artykuł, jaki pozwala deweloperom
06:51
to justify those surreal prices.
130
399920
1720
usprawiedliwić nieziemskie ceny.
06:56
In the middle of the 19th century,
131
404400
1936
W połowie XIX wieku,
06:58
with the construction
of the Crystal Palace in London,
of the Crystal Palace in London,
132
406360
2776
wraz z budową Kryształowego Palacu
w Londynie,
w Londynie,
07:01
glass leapt to the top of the list
of quintessentially modern substances.
of quintessentially modern substances.
133
409160
4040
szkło wskoczyło na szczyt listy tworzyw,
które są kwintesencją nowoczesności.
które są kwintesencją nowoczesności.
07:06
By the mid-20th century,
134
414280
1496
Do połowy XX wieku
07:07
it had come to dominate
the downtowns of some American cities,
the downtowns of some American cities,
135
415800
3120
zdominowało śródmieścia wielu miast USA,
07:11
largely through some
really spectacular office buildings
really spectacular office buildings
136
419680
3016
głównie dzięki spektakularnym biurowcom,
07:14
like Lever House in midtown Manhattan,
designed by Skidmore, Owings and Merrill.
designed by Skidmore, Owings and Merrill.
137
422720
3960
jak Lever House na Manhattanie,
projektu Skidmore'a, Owingsa i Merrilla.
projektu Skidmore'a, Owingsa i Merrilla.
07:19
Eventually, the technology
advanced to the point
advanced to the point
138
427560
2696
Technologia doszła do punktu,
07:22
where architects could design
structures so transparent
structures so transparent
139
430280
3096
gdy architekci mogli projektować budowle
tak przezroczyste,
tak przezroczyste,
07:25
they practically disappear.
140
433400
1286
że praktycznie znikały.
07:28
And along the way,
141
436360
1416
Przy okazji,
07:29
glass became the default material
of the high-rise city,
of the high-rise city,
142
437800
4040
szkło stało się domyślnym budulcem
miasta wysokich budynków,
miasta wysokich budynków,
07:34
and there's a very
powerful reason for that.
powerful reason for that.
143
442680
2496
i jest ku temu ważna przyczyna.
07:37
Because as the world's populations
converge on cities,
converge on cities,
144
445200
3720
Gdy ludność skupia się w miastach,
07:42
the least fortunate pack
into jerry-built shantytowns.
into jerry-built shantytowns.
145
450000
3656
ci co mają mniej szczęścia
zapełniają tanie dzielnice nędzy.
zapełniają tanie dzielnice nędzy.
Jednak setki milionów
potrzebują mieszkań i miejsc pracy
potrzebują mieszkań i miejsc pracy
07:45
But hundreds of millions of people
need apartments and places to work
need apartments and places to work
146
453680
3816
w coraz większych budynkach,
07:49
in ever-larger buildings,
147
457520
1216
07:50
so it makes economic sense
to put up towers
to put up towers
148
458760
2616
więc opłaca się budowanie wież
07:53
and wrap them in cheap
and practical curtain walls.
and practical curtain walls.
149
461400
2480
i owijanie ich w tanie,
praktyczne zasłony ścian.
praktyczne zasłony ścian.
07:57
But glass has a limited ability
150
465600
2560
Szkło ma jednak ograniczoną zdolność
08:01
to be expressive.
151
469080
1200
ekspresji.
08:03
This is a section of wall framing a plaza
152
471240
2176
Oto fragment ściany otaczającej plac
08:05
in the pre-Hispanic city of Mitla,
in southern Mexico.
in southern Mexico.
153
473440
4080
w prehiszpańskim mieście Mitla
w południowym Meksyku.
w południowym Meksyku.
08:10
Those 2,000-year-old carvings
154
478640
1496
Liczące 2000 lat płaskorzeźby
08:12
make it clear that this was a place
of high ritual significance.
of high ritual significance.
155
480160
3040
pokazują ważne rytualne
znaczenie tego miejsca.
znaczenie tego miejsca.
08:17
Today we look at those and we can see
a historical and textural continuity
a historical and textural continuity
156
485240
5776
Patrząc dziś, widzimy ciągłość historii
oraz spójność struktury
oraz spójność struktury
08:23
between those carvings,
the mountains all around
the mountains all around
157
491040
2856
łączące płaskorzeźby, góry wokół
08:25
and that church which is built
on top of the ruins
on top of the ruins
158
493920
3856
i kościół zbudowany na szczycie ruin,
08:29
using stone plundered from the site.
159
497800
2160
przy użyciu splądrowanego stąd kamienia.
08:32
In nearby Oaxaca,
even ordinary plaster buildings
even ordinary plaster buildings
160
500880
2896
W pobliskiej Oaxace
nawet zwykłe gipsowe budynki
nawet zwykłe gipsowe budynki
08:35
become canvasses for
bright colors, political murals
bright colors, political murals
161
503800
4336
stają się płótnem dla jaskrawych kolorów,
murali politycznych
murali politycznych
08:40
and sophisticated graphic arts.
162
508160
1840
i wyszukanej sztuki graficznej.
08:43
It's an intricate, communicative language
163
511000
2600
To zawiły, pełen przekazu język,
08:46
that an epidemic of glass
would simply wipe out.
would simply wipe out.
164
514400
2639
który epidemia szkła może unicestwić.
08:49
The good news is
that architects and developers
that architects and developers
165
517960
2776
Dobra wiadomość jest taka,
że architekci i deweloperzy
że architekci i deweloperzy
08:52
have begun to rediscover
the joys of texture
the joys of texture
166
520760
2976
zaczęli odkrywać uroki struktury
08:55
without backing away from modernity.
167
523760
2040
bez odchodzenia od nowoczesności.
08:58
Some find innovative uses
for old materials like brick
for old materials like brick
168
526240
4120
Niektórzy innowacyjnie używają
tradycyjnego budulca, jak cegła
tradycyjnego budulca, jak cegła
09:03
and terra-cotta.
169
531320
1200
i terakota.
09:05
Others invent new products
like the molded panels that Snøhetta used
like the molded panels that Snøhetta used
170
533760
5296
Inni wynajdują nowe produkty,
np. formowane tafle, jakich użył Snøhetta,
np. formowane tafle, jakich użył Snøhetta,
09:11
to give the San Francisco
Museum of Modern Art
Museum of Modern Art
171
539080
2416
żeby dać Muzeum Sztuki Nowoczesnej
w San Francisco
w San Francisco
09:13
that crinkly, sculptural quality.
172
541520
2360
fantazyjny rzeźbiarski charakter.
09:16
The architect Stefano Boeri
even created living facades.
even created living facades.
173
544520
3896
Architekt Stefano Boeri
stworzył nawet żyjące fasady.
stworzył nawet żyjące fasady.
09:20
This is his Vertical Forest,
a pair of apartment towers in Milan,
a pair of apartment towers in Milan,
174
548440
4016
To jego Las Pionowy,
para wieżowców mieszkalnych w Mediolanie,
para wieżowców mieszkalnych w Mediolanie,
09:24
whose most visible feature is greenery.
175
552480
1880
gdzie najbardziej widoczna jest zieleń.
09:27
And Boeri is designing a version of this
for Nanjing in China.
for Nanjing in China.
176
555240
4520
Boeri projektuje kolejną wersję
w Nanjing w Chinach.
w Nanjing w Chinach.
09:33
And imagine if green facades
were as ubiquitous as glass ones
were as ubiquitous as glass ones
177
561080
4136
Pomyście, gdyby zielone fasady
były tak wszechobecne jak szklane,
były tak wszechobecne jak szklane,
09:37
how much cleaner the air
in Chinese cities would become.
in Chinese cities would become.
178
565240
2640
o ile czyściejsze
byłoby powietrze chińskich miast.
byłoby powietrze chińskich miast.
09:41
But the truth is
that these are mostly one-offs,
that these are mostly one-offs,
179
569280
3016
Jednak w większości to twory jednorazowe,
09:44
boutique projects,
180
572320
1496
projekty butikowe,
09:45
not easily reproduced at a global scale.
181
573840
2240
niełatwe w produkcji na skalę masową.
09:49
And that is the point.
182
577720
1480
O to właśnie chodzi.
09:52
When you use materials
that have a local significance,
that have a local significance,
183
580360
3096
Wykorzystując materiały
o lokalnym znaczeniu,
o lokalnym znaczeniu,
09:55
you prevent cities
from all looking the same.
from all looking the same.
184
583480
2120
zapobiegamy upodobnianiu się miast.
09:58
Copper has a long history in New York --
185
586760
2856
W Nowym Jorku miedż,
choć ma długą historię,
choć ma długą historię,
10:01
the Statue of Liberty,
186
589640
1320
na przykład Statua Wolności
10:03
the crown of the Woolworth Building --
187
591720
1810
czy zwieńczenie budynku Woolworth,
10:06
but it fell out of fashion for a long time
188
594200
3176
wyszła z moda na długi czas,
10:09
until shop architects used it
to cover the American Copper Building,
to cover the American Copper Building,
189
597400
4376
dopóki nie użyli jej architekci z SHoP
by pokryć American Copper Building,
by pokryć American Copper Building,
10:13
a pair of twisting towers
on the East River.
on the East River.
190
601800
2440
parę poskręcanych wież
nad rzeką East River.
nad rzeką East River.
10:17
It's not even finished
191
605160
1256
Nie są nawet skończone,
10:18
and you can see the way
sunset lights up that metallic facade,
sunset lights up that metallic facade,
192
606440
4096
a już widać, jak zachód słońca
oświetla metalową fasadę,
oświetla metalową fasadę,
10:22
which will weather to green as it ages.
193
610560
2040
która z czasem zzielenieje
pod wpływem pogody.
pod wpływem pogody.
10:25
Buildings can be like people.
194
613720
2296
Budynki są jak ludzie.
10:28
Their faces broadcast their experience.
195
616040
2320
Twarz odzwierciedla naszą historię.
10:31
And that's an important point,
196
619400
1456
To ważna kwestia,
10:32
because when glass ages,
197
620880
2040
bo kiedy szkło się starzeje,
10:35
you just replace it,
198
623800
1496
po prostu się je wymienia,
10:37
and the building looks
pretty much the same way it did before
pretty much the same way it did before
199
625320
2896
a budynek wygląda tak samo jak przedtem,
10:40
until eventually it's demolished.
200
628240
1696
aż w końcu się go burzy.
10:41
Almost all other materials
have the ability
have the ability
201
629960
2776
Niemal każdy inny materiał potrafi
10:44
to absorb infusions of history and memory,
202
632760
3576
nasiąknąć historią i wspomnieniami,
10:48
and project it into the present.
203
636360
3320
i przenieść je w teraźniejszość.
10:52
The firm Ennead
204
640840
1856
Firma Ennead
10:54
clad the Utah Natural History Museum
in Salt Lake City in copper and zinc,
in Salt Lake City in copper and zinc,
205
642720
4896
przykryła Muzeum Historii Naturalnej Utah
w Salt Lake City miedzią i cynkiem,
w Salt Lake City miedzią i cynkiem,
10:59
ores that have been mined
in the area for 150 years
in the area for 150 years
206
647640
4200
rudami, który wydobywają tam od 150 lat,
11:05
and that also camouflage the building
against the ochre hills
against the ochre hills
207
653280
3240
a które kamuflują budynek
na tle wzgórz w barwie ochry,
na tle wzgórz w barwie ochry,
11:09
so that you have a natural history museum
208
657360
2296
więc mamy muzeum historii naturalnej,
11:11
that reflects the region's
natural history.
natural history.
209
659680
2240
które odzwierciedla
naturalną historię rejonu.
naturalną historię rejonu.
11:15
And when the Chinese
Pritzker Prize winner Wang Shu
Pritzker Prize winner Wang Shu
210
663680
2776
Kiedy Wang Shu,
chiński laureat nagrody Pritzker Prize
chiński laureat nagrody Pritzker Prize
11:18
was building a history museum in Ningbo,
211
666480
3336
budował muzeum historii w Ningbo,
11:21
he didn't just create
a wrapper for the past,
a wrapper for the past,
212
669840
3216
nie tylko opakował historię,
11:25
he built memory right into the walls
213
673080
3056
ale wbudował w ściany pamięć,
11:28
by using brick and stones and shingles
214
676160
3696
używając cegieł, kamieni i kamyków
11:31
salvaged from villages
that had been demolished.
that had been demolished.
215
679880
2760
ocalonych ze zburzonych wiosek.
11:36
Now, architects can use glass
216
684440
2856
Architekci mogą korzystać ze szkła
11:39
in equally lyrical and inventive ways.
217
687320
2776
w równie liryczny i innowacyjny sposób.
11:42
Here in New York, two buildings,
218
690120
1696
Tu w Nowym Jorku dwa budynki,
11:43
one by Jean Nouvel
and this one by Frank Gehry
and this one by Frank Gehry
219
691840
2640
jeden autorstwa Jeana Nouvela
a drugi Franka Gehry,
a drugi Franka Gehry,
11:47
face off across West 19th Street,
220
695160
1840
stoją przedzielone West 19th Street,
11:49
and the play of reflections
that they toss back and forth
that they toss back and forth
221
697800
2936
a ich ciągła gra szklanych odbić
11:52
is like a symphony in light.
222
700760
1360
jest jak symfonia światła.
11:56
But when a city defaults to glass
223
704280
3016
Jeśli miasto zawsze wybiera szkło,
11:59
as it grows,
224
707320
1496
kiedy się rozrasta,
12:00
it becomes a hall of mirrors,
225
708840
1560
staje się salą luster,
12:03
disquieting and cold.
226
711080
2200
niepokojącą i zimną.
12:06
After all, cities are places
of concentrated variety
of concentrated variety
227
714000
3880
Miasta skupiają różnorodność,
12:11
where the world's cultures
and languages and lifestyles
and languages and lifestyles
228
719680
5016
są miejscem, gdzie kultura,
języki i style życia z całego świata
języki i style życia z całego świata
12:16
come together and mingle.
229
724720
1200
stykają się i mieszają.
12:19
So rather than encase all that variety
230
727000
3000
Zamiast zamykać tę różnorodność
12:22
and diversity in buildings
of crushing sameness,
of crushing sameness,
231
730800
3976
i inność w budynkach porażająco jednakich,
12:26
we should have an architecture that honors
the full range of the urban experience.
the full range of the urban experience.
232
734800
4680
potrzebujemy chitektury, która uznaje
pełną gamę możliwości miasta.
pełną gamę możliwości miasta.
12:32
Thank you.
233
740000
1216
Dziękuję.
12:33
(Applause)
234
741240
5398
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Justin Davidson - Architecture criticJustin Davidson writes about a broad range of urban, civic, design and arts issues.
Why you should listen
Justin Davidson is the author of Magnetic City: A Walking Companion to New York (Spiegel & Grau), which leads readers through a portrait of the city told through its history, architecture, music, art and literature.
Davidson has been the architecture and classical music critic at New York magazine since 2007. Before that, he spent 12 years as classical music critic at Newsday, where he also wrote about architecture and was a regular cultural commentator. He won a Pulitzer Prize for criticism in 2002, an American Society of Newspaper Editors criticism (ASNE) award and the 2015 Stephen A. Kliment Oculus Award for Architectural Journalism from the American Institute of Architects, New York Chapter.
A native of Rome, Davidson graduated from Harvard and later earned a doctoral degree in music composition at Columbia University. He has contributed to many publications, including The New Yorker, Smithsonian, W., The New York Times Book Review, Travel & Leisure, Condé Nast Traveler and Pursuits. He was a columnist for the website Wondering Sound and has appeared regularly on WNYC and other radio and television outlets. He has taught at the Design Criticism program at the School of Visual Arts, the Goldring Arts Journalism Program of Syracuse University and NEA Arts Journalism Institutes. He lives on the Upper West Side of Manhattan.
Justin Davidson | Speaker | TED.com