Mission Blue Voyage
Stephen Palumbi: Hidden toxins in the fish we eat
Stephen Palumbi: Podążając rtęciowym szlakiem
Filmed:
Readability: 4
431,169 views
Według biologa Stephena Palumbiego istnieje silne i zadziwiające ogniwo łączące stan wód oceanów i nasze zdrowie. Wykazuje jak toksyny znajdujące się na dnie oceanicznego łańcucha pokarmowego dostają się do naszych organizmów, wyjawia szokującą historię o produktach japońskiego rynku rybnego skażonych toksynami. Jego praca ma na celu ocalenie oceanów i naszego zdrowia.
Stephen Palumbi - Marine biologist
Stephen Palumbi studies the way humanity and ocean life interact and intertwine. His insights into our codependence offer ideas for protecting both the ocean and ourselves. Full bio
Stephen Palumbi studies the way humanity and ocean life interact and intertwine. His insights into our codependence offer ideas for protecting both the ocean and ourselves. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
It can be a very complicated thing, the ocean.
0
1000
2000
Ocean jest skomplikowany.
00:18
And it can be a very complicated thing, what human health is.
1
3000
3000
Ludzkie zdrowie również.
00:21
And bringing those two together might seem a very daunting task,
2
6000
3000
Powiązanie obu jest ciężkim zadaniem.
00:24
but what I'm going to try to say is that
3
9000
2000
Ale będę starał się udowodnić, że mimo złożoności,
00:26
even in that complexity,
4
11000
2000
Ale będę starał się udowodnić, że mimo złożoności,
00:28
there's some simple themes that I think,
5
13000
2000
istnieją pewne rzeczy pomagające w zrozumieniu.
00:30
if we understand, we can really move forward.
6
15000
3000
istnieją pewne rzeczy pomagające w zrozumieniu.
00:33
And those simple themes aren't really
7
18000
2000
Nie są to ściśle naukowe rzeczy,
00:35
themes about the complex science of what's going on,
8
20000
2000
Nie są to ściśle naukowe rzeczy,
00:37
but things that we all pretty well know.
9
22000
2000
ale rzeczy, które wszyscy znamy.
00:39
And I'm going to start with this one:
10
24000
2000
Rozpocznę od tego.
00:41
If momma ain't happy, ain't nobody happy.
11
26000
3000
Gdy mama jest smutna, wszyscy się smucą.
00:44
We know that, right? We've experienced that.
12
29000
3000
Znamy to, prawda?
00:47
And if we just take that
13
32000
2000
Na tej bazie możemy przejść
00:49
and we build from there,
14
34000
2000
Na tej bazie możemy przejść
00:51
then we can go to the next step,
15
36000
2000
do następnego kroku,
00:53
which is that if the ocean ain't happy,
16
38000
3000
gdy ocean się smuci, wszyscy się smucą.
00:56
ain't nobody happy.
17
41000
2000
gdy ocean się smuci, wszyscy się smucą.
00:58
That's the theme of my talk.
18
43000
2000
To temat mojego wykładu
01:00
And we're making the ocean pretty unhappy in a lot of different ways.
19
45000
3000
Zasmucamy ocean na wiele sposobów.
01:03
This is a shot of Cannery Row in 1932.
20
48000
3000
To zdjęcie Cannery Row z 1932 roku.
01:06
Cannery Row, at the time,
21
51000
2000
W tym czasie
01:08
had the biggest industrial
22
53000
2000
znajdowała się tam największa fabryka konserw na zachodnim wybrzeżu.
01:10
canning operation on the west coast.
23
55000
2000
znajdowała się tam największa fabryka konserw na zachodnim wybrzeżu.
01:12
We piled enormous amounts of pollution
24
57000
3000
W dużym stopniu zanieczyściliśmy
01:15
into the air and into the water.
25
60000
2000
powietrze oraz wodę.
01:17
Rolf Bolin, who was a professor
26
62000
2000
Rolf Bolin, były profesor
01:19
at the Hopkin's Marine Station where I work,
27
64000
2000
na Stacji Morskiej Hopkina, gdzie pracuję,
01:21
wrote in the 1940s that
28
66000
2000
napisał w 1940 roku:
01:23
"The fumes from the scum floating on the inlets of the bay
29
68000
3000
"Opary z piany unoszącej się w ujściu zatoki
01:26
were so bad they turned
30
71000
2000
były tak toksyczne, że zamieniały kolor farb ołowianych na czarny."
01:28
lead-based paints black."
31
73000
2000
były tak toksyczne, że zamieniały kolor farb ołowianych na czarny."
01:30
People working in these canneries
32
75000
2000
Ludzie pracujący w tych fabrykach
01:32
could barely stay there all day because of the smell,
33
77000
3000
nie mogli znieść unoszącego się zapachu.
01:35
but you know what they came out saying?
34
80000
2000
Wiecie co im mówiono?
01:37
They say, "You know what you smell?
35
82000
2000
"Wiecie co to za zapach?
01:39
You smell money."
36
84000
2000
to zapach pieniędzy."
01:41
That pollution was money to that community,
37
86000
3000
Zanieczyszczenie było dla tych ludzi pieniędzmi.
01:44
and those people dealt with the pollution
38
89000
2000
Narażali się na nie,
01:46
and absorbed it into their skin and into their bodies
39
91000
3000
wchłaniali je przez skórę, w swoje ciała,
01:49
because they needed the money.
40
94000
2000
ponieważ potrzebowali pieniędzy.
01:51
We made the ocean unhappy; we made people very unhappy,
41
96000
3000
Zasmuciliśmy ocean, więc zasmuciliśmy ludzi
01:54
and we made them unhealthy.
42
99000
3000
i naraziliśmy ich zdrowie.
01:57
The connection between ocean health and human health
43
102000
2000
Link pomiędzy zdrowiem oceanu a ludzkim
01:59
is actually based upon another couple simple adages,
44
104000
3000
bazuje na dwóch prostych porzekadłach.
02:02
and I want to call that
45
107000
2000
Chciałbym to zatytułować
02:04
"pinch a minnow, hurt a whale."
46
109000
2000
"polując na płotkę ranisz wieloryba."
02:06
The pyramid of ocean life ...
47
111000
2000
Piramida życia w oceanie.
02:08
Now, when an ecologist looks at the ocean -- I have to tell you --
48
113000
3000
Gdy ekolog obserwuje ocean,
02:11
we look at the ocean in a very different way,
49
116000
2000
robi to w zupełnie inny sposób,
02:13
and we see different things than when a regular person looks at the ocean
50
118000
3000
widzi rzeczy, których nie zauważa zwykła osoba.
02:16
because when an ecologist looks at the ocean,
51
121000
2000
Gdy ekolog obserwuje ocean
02:18
we see all those interconnections.
52
123000
2000
widzi wiele zależności.
02:20
We see the base of the food chain,
53
125000
2000
Widzimy podstawę łańcuch pokarmowego,
02:22
the plankton, the small things,
54
127000
2000
plankton, małe organizmy
02:24
and we see how those animals
55
129000
2000
i widzimy jak te zwierzęta
02:26
are food to animals in the middle of the pyramid,
56
131000
3000
stają się pożywieniem dla innych ze środka piramidy w górę.
02:29
and on so up this diagram.
57
134000
3000
stają się pożywieniem dla innych ze środka piramidy w górę.
02:33
And that flow, that flow of life,
58
138000
2000
Ten przepływ życia
02:35
from the very base up to the very top,
59
140000
2000
od podstawy do samej góry
02:37
is the flow that ecologists see.
60
142000
2000
widzą ekolodzy.
02:39
And that's what we're trying to preserve
61
144000
2000
Jest to tym, co staramy się chronić
02:41
when we say, "Save the ocean. Heal the ocean."
62
146000
3000
mówiąc: "Ocal ocean. Wylecz ocean."
02:44
It's that pyramid.
63
149000
2000
To ta piramida.
02:46
Now why does that matter for human health?
64
151000
3000
Jaki to ma związek z ludzkim zdrowiem?
02:49
Because when we jam things in the bottom
65
154000
2000
Gdy zostawiamy na dnie piramidy rzeczy, których nie powinno tam być
02:51
of that pyramid that shouldn't be there,
66
156000
2000
Gdy zostawiamy na dnie piramidy rzeczy, których nie powinno tam być
02:53
some very frightening things happen.
67
158000
3000
dzieją się straszne rzeczy.
02:56
Pollutants, some pollutants have been created by us:
68
161000
3000
Niektóre zanieczyszczenia sami stworzyliśmy,
02:59
molecules like PCBs
69
164000
2000
molekuły jak PCB, które nie rozkładają się w naszych organizmach.
03:01
that can't be broken down by our bodies.
70
166000
2000
molekuły jak PCB, które nie rozkładają się w naszych organizmach.
03:03
And they go in the base of that pyramid,
71
168000
2000
Dostają się do podstawy piramidy
03:05
and they drift up; they're passed up that way,
72
170000
3000
i przedostają się do organizmów drapieżników.
03:08
on to predators and on to the top predators,
73
173000
2000
i przedostają się do organizmów drapieżników.
03:10
and in so doing,
74
175000
2000
Gdzie się akumulują.
03:12
they accumulate.
75
177000
2000
Gdzie się akumulują.
03:14
Now, to bring that home, I thought I'd invent a little game.
76
179000
2000
Wymyśliłem pewną grę ukazującą to.
03:16
We don't really have to play it; we can just think about it here.
77
181000
2000
Nie musimy w nią grać, możemy o niej porozmawiać.
03:18
It's the Styrofoam and chocolate game.
78
183000
2000
To gra w styropian i czekoladę.
03:20
Imagine that when we got on this boat,
79
185000
3000
Wyobraźmy sobie, że wsiadając na łódkę
03:23
we were all given
80
188000
2000
każdy dostaje dwie styropianowe kulki.
03:25
two Styrofoam peanuts.
81
190000
2000
każdy dostaje dwie styropianowe kulki.
03:27
Can't do much with them: Put them in your pocket.
82
192000
2000
Nie zdają się na wiele, ale wkładamy je do kieszeni.
03:29
Suppose the rules are: every time you offer somebody a drink,
83
194000
3000
Oto zasady: Za każdym razem gdy oferujesz komuś drinka
03:32
you give them the drink,
84
197000
2000
dajesz mu drinka
03:34
and you give them your Styrofoam peanuts too.
85
199000
2000
i swoje styropianowe kulki.
03:36
What'll happen is that the Styrofoam peanuts
86
201000
2000
Po pewnym czasie styropianowe kulki
03:38
will start moving through our society here,
87
203000
2000
zaczną krążyć w naszym społeczeństwie.
03:40
and they will accumulate in
88
205000
2000
Zakumulują się u tych najbardziej pijanych i skąpych.
03:42
the drunkest, stingiest people.
89
207000
2000
Zakumulują się u tych najbardziej pijanych i skąpych.
03:44
(Laughter)
90
209000
5000
(Śmiech)
03:49
There's no mechanism in this game
91
214000
2000
Nie ma sposobu na pozbycie się kulek
03:51
for them to go anywhere but into
92
216000
2000
Nie ma sposobu na pozbycie się kulek
03:53
a bigger and bigger pile
93
218000
2000
więc tworzą coraz większy stos niestrawnych kulek.
03:55
of indigestible Styrofoam peanuts.
94
220000
2000
więc tworzą coraz większy stos niestrawnych kulek.
03:57
And that's exactly what happens with PDBs
95
222000
2000
To samo dzieje się z PCB
03:59
in this food pyramid:
96
224000
2000
w piramidzie.
04:01
They accumulate into the top of it.
97
226000
3000
Odkładają się na górze piramidy.
04:04
Now suppose, instead of Styrofoam peanuts,
98
229000
2000
Teraz przypuśćmy, że zamiast styropianu
04:06
we take these lovely little chocolates that we get
99
231000
2000
dostajemy smakowite czekoladki.
04:08
and we had those instead.
100
233000
2000
dostajemy smakowite czekoladki.
04:10
Well, some of us would be eating those chocolates
101
235000
2000
Niektórzy sami zjedliby czekoladki, zamiast przekazywać je dalej.
04:12
instead of passing them around,
102
237000
2000
Niektórzy sami zjedliby czekoladki, zamiast przekazywać je dalej.
04:14
and instead of accumulating,
103
239000
2000
Ale zamiast odkładania się
04:16
they will just pass into our group here
104
241000
3000
zostaną w naszej grupie nie akumulując się nigdzie.
04:19
and not accumulate in any one group
105
244000
2000
zostaną w naszej grupie nie akumulując się nigdzie.
04:21
because they're absorbed by us.
106
246000
2000
Zostaną przez nas wchłonięte.
04:23
And that's the difference between a PCB
107
248000
2000
Taka jest różnica między PCB, a
04:25
and, say, something natural like an omega-3,
108
250000
2000
kwasami omega-3, naturalnie występującymi w morskim łańcuchu pokarmowym.
04:27
something we want out of the marine food chain.
109
252000
3000
kwasami omega-3, naturalnie występującymi w morskim łańcuchu pokarmowym.
04:31
PCBs accumulate.
110
256000
2000
PCB się odkłada.
04:33
We have great examples of that, unfortunately.
111
258000
2000
Niestety istnieje wiele takich przykładów.
04:35
PCBs accumulate in dolphins
112
260000
2000
PCB odkłada się w organizmach delfinów
04:37
in Sarasota Bay, in Texas, in North Carolina.
113
262000
3000
W Sarasocie, Teksasie i Północnej Karolinie.
04:40
They get into the food chain.
114
265000
2000
Dostają się do łańcucha pokarmowego.
04:42
The dolphins eat the fish
115
267000
2000
Delfiny jedzą ryby
04:44
that have PCBs from the plankton,
116
269000
2000
które pobierają PCB z planktonem,
04:46
and those PCBs, being fat-soluble,
117
271000
3000
następnie PCB, które rozpuszczają się w tłuszczach, odkładają się w organizmach delfinów.
04:49
accumulate in these dolphins.
118
274000
2000
następnie PCB, które rozpuszczają się w tłuszczach, odkładają się w organizmach delfinów.
04:51
Now, a dolphin,
119
276000
2000
Delfin - matka lub każdy inny - tylko w jeden sposób
04:53
mother dolphin, any dolphin --
120
278000
2000
Delfin - matka lub każdy inny - tylko w jeden sposób
04:55
there's only one way
121
280000
2000
Delfin - matka lub każdy inny - tylko w jeden sposób
04:57
that a PCB can get out of a dolphin.
122
282000
2000
pozbywa się PCB.
04:59
And what's that?
123
284000
2000
Jaki?
05:01
In mother's milk.
124
286000
2000
Z mlekiem matki.
05:03
Here's a diagram of the PCB load
125
288000
2000
Na diagramie widzimy ilość PCB
05:05
of dolphins in Sarasota Bay.
126
290000
2000
w organizmach delfinów z Sarasoty.
05:07
Adult males: a huge load.
127
292000
2000
Dorosłe samce, ogromna ilość.
05:09
Juveniles: a huge load.
128
294000
2000
Młode osobniki tak samo.
05:11
Females after their first calf is already weaned:
129
296000
2000
Samice po okresie karmienia
05:13
a lower load.
130
298000
2000
mniejsza ilość.
05:15
Those females, they're not trying to.
131
300000
2000
Te samice mimowolnie przekazują PCB
05:17
Those females are passing the PCBs
132
302000
2000
Te samice mimowolnie przekazują PCB
05:19
in the fat of their own mother's milk
133
304000
3000
pochodzące z mleka swoich matek,
05:22
into their offspring,
134
307000
2000
swoim młodym, które nie przeżywają.
05:24
and their offspring don't survive.
135
309000
3000
swoim młodym, które nie przeżywają.
05:27
The death rate in these dolphins,
136
312000
2000
Procent przypadków śmiertelnych pierwszych młodych
05:29
for the first calf born of every female dolphin,
137
314000
2000
Procent przypadków śmiertelnych pierwszych młodych
05:31
is 60 to 80 percent.
138
316000
2000
wynosi od 60 do 80.
05:33
These mothers pump their first offspring
139
318000
3000
Matki karmią pierwsze młode
05:36
full of this pollutant,
140
321000
2000
zanieczyszczonym mlekiem.
05:38
and most of them die.
141
323000
2000
Większość z nich umiera.
05:40
Now, the mother then can go and reproduce,
142
325000
2000
Matka może się ponownie rozmnażać,
05:42
but what a terrible price to pay
143
327000
2000
ale jak wysoką cenę płaci,
05:44
for the accumulation of this pollutant
144
329000
2000
przez akumulację toksyn w swoim organizmie -
05:46
in these animals --
145
331000
2000
przez akumulację toksyn w swoim organizmie -
05:48
the death of the first-born calf.
146
333000
3000
śmierć pierwszego młodego.
05:51
There's another top predator in the ocean, it turns out.
147
336000
3000
Istnieje inny drapieżnik na końcu łańcucha.
05:54
That top predator, of course, is us.
148
339000
2000
Ludzie.
05:56
And we also are eating meat
149
341000
2000
My także spożywamy mięso
05:58
that comes from some of these same places.
150
343000
2000
pochodzące z tych miejsc.
06:00
This is whale meat
151
345000
2000
To mięso wieloryba sprzedawane z sklepie w Tokyo.
06:02
that I photographed in a grocery store in Tokyo --
152
347000
2000
To mięso wieloryba sprzedawane z sklepie w Tokyo.
06:04
or is it?
153
349000
2000
Na pewno?
06:06
In fact, what we did a few years ago
154
351000
2000
Kilka lat temu
06:08
was learn how to smuggle
155
353000
2000
nauczyliśmy się jak przemycić laboratorium molekularne do Tokyo,
06:10
a molecular biology lab into Tokyo
156
355000
2000
nauczyliśmy się jak przemycić laboratorium molekularne do Tokyo,
06:12
and use it to genetically test the DNA
157
357000
3000
aby pobrać próbki DNA z mięsa waleni
06:15
out of whale meat samples
158
360000
2000
aby pobrać próbki DNA z mięsa waleni
06:17
and identify what they really were.
159
362000
2000
i sprawdzić czym są naprawdę.
06:19
And some of those whale meat samples were whale meat.
160
364000
2000
Niektóre z tych próbek pochodziły od waleni.
06:21
Some of them were illegal whale meat, by the way.
161
366000
2000
Niektóre z nielegalnych połowów.
06:23
That's another story.
162
368000
2000
Ale to inna historia.
06:25
But some of them were not whale meat at all.
163
370000
2000
Ale niektóre nie pochodziły od wielorybów.
06:27
Even though they were labeled whale meat, they were dolphin meat.
164
372000
3000
Były tak podpisane, mimo iż zawierały mięso delfinów.
06:30
Some of them were dolphin liver. Some of them were dolphin blubber.
165
375000
3000
Wątrobę lub tłuszcz z delfina.
06:33
And those dolphin parts
166
378000
2000
To mięso zawierało ogromne ilości PCB,
06:35
had a huge load of PCBs,
167
380000
2000
To mięso zawierało ogromne ilości PCB,
06:37
dioxins and heavy metals.
168
382000
3000
dioksyn i ciężkich metali,
06:40
And that huge load was passing into the people
169
385000
2000
które następnie przedostawały się do organizmów ludzi ze spożywanym jedzeniem.
06:42
that ate this meat.
170
387000
2000
które następnie przedostawały się do organizmów ludzi ze spożywanym jedzeniem.
06:44
It turns out that a lot of dolphins
171
389000
2000
Wiele delfinów jest sprzedawanych jako mięso waleni na całym świecie.
06:46
are being sold as meat
172
391000
2000
Wiele delfinów jest sprzedawanych jako mięso waleni na całym świecie.
06:48
in the whale meat market around the world.
173
393000
2000
Wiele delfinów jest sprzedawanych jako mięso waleni na całym świecie.
06:50
That's a tragedy for those populations,
174
395000
2000
To tragedia tego gatunku.
06:52
but it's also a tragedy
175
397000
2000
A także tragedia ludzi nieświadomie spożywających toksyczne mięso.
06:54
for the people eating them
176
399000
2000
A także tragedia ludzi nieświadomie spożywających toksyczne mięso.
06:56
because they don't know that that's toxic meat.
177
401000
3000
A także tragedia ludzi nieświadomie spożywających toksyczne mięso.
06:59
We had these data a few years ago.
178
404000
3000
Dostarczono nam te dane kilka lat temu.
07:02
I remember sitting at my desk
179
407000
2000
Pamiętam, jak siedziałem przy biurku ze świadomością, że jestem jedyną osobą,
07:04
being about the only person in the world
180
409000
2000
Pamiętam, jak siedziałem przy biurku ze świadomością, że jestem jedyną osobą,
07:06
who knew that whale meat being sold in these markets
181
411000
3000
która wie, że mięso sprzedawane jako mięso wielorybów,
07:09
was really dolphin meat, and it was toxic.
182
414000
3000
pochodzi od delfinów i jest toksyczne.
07:12
It had two-to-three-to-400 times the toxic loads
183
417000
3000
Miało dwa, trzy a nawet 400 razy więcej toksyn,
07:15
ever allowed by the EPA.
184
420000
2000
niż ilość dopuszczana przez EPA. [Agencja Ochrony Środowiska]
07:17
And I remember there sitting at my desk thinking,
185
422000
3000
Pamiętam, jak pomyślałem: "To wyjątkowe, naukowe odkrycie."
07:20
"Well, I know this. This is a great scientific discovery,"
186
425000
3000
Pamiętam, jak pomyślałem: "To wyjątkowe, naukowe odkrycie."
07:23
but it was so awful.
187
428000
2000
Ale jak okropne.
07:25
And for the very first time in my scientific career,
188
430000
2000
Po raz pierwszy w swojej karierze
07:27
I broke scientific protocol,
189
432000
2000
złamałem etykietę,
07:29
which is that you take the data and publish them in scientific journals
190
434000
3000
która zakłada opublikowanie danych w magazynie naukowym
07:32
and then begin to talk about them.
191
437000
2000
przed rozpoczęciem rozmów.
07:34
We sent a very polite letter
192
439000
2000
Wysłaliśmy bardzo uprzejmy list do ministra zdrowia Japonii,
07:36
to the Minister of Health in Japan
193
441000
3000
Wysłaliśmy bardzo uprzejmy list do ministra zdrowia Japonii,
07:39
and simply pointed out that
194
444000
3000
podkreślając, że to niedopuszczalna sytuacja, nie tylko dla nas, ale dla obywateli Japonii.
07:42
this is an intolerable situation, not for us,
195
447000
2000
podkreślając, że to niedopuszczalna sytuacja, nie tylko dla nas, ale dla obywateli Japonii.
07:44
but for the people of Japan
196
449000
2000
podkreślając, że to niedopuszczalna sytuacja, nie tylko dla nas, ale dla obywateli Japonii.
07:46
because mothers who may be breastfeeding,
197
451000
3000
Ponieważ karmiące matki z dziećmi
07:49
who may have young children,
198
454000
2000
Ponieważ karmiące matki z dziećmi
07:51
would be buying something that they thought was healthy,
199
456000
3000
mogą nieświadomie kupić toksyczne mięso.
07:54
but it was really toxic.
200
459000
2000
mogą nieświadomie kupić toksyczne mięso.
07:56
That led to a whole series of other campaigns in Japan,
201
461000
3000
To doprowadziło to fali kolejnych kampanii w Japonii.
07:59
and I'm really proud to say that at this point,
202
464000
3000
Muszę z dumą przyznać, że dziś
08:02
it's very difficult to buy anything in Japan
203
467000
3000
trudno o kupienie w Japonii mięsa źle oznakowanego,
08:05
that's labeled incorrectly,
204
470000
2000
trudno o kupienie w Japonii mięsa źle oznakowanego,
08:07
even though they're still selling whale meat,
205
472000
2000
nawet jeśli nadal sprzedaje się mięso wielorybów.
08:09
which I believe they shouldn't.
206
474000
2000
nawet jeśli nadal sprzedaje się mięso wielorybów.
08:11
But at least it's labeled correctly,
207
476000
2000
Jest przynajmniej dobrze oznakowane
08:13
and you're no longer going to be buying
208
478000
2000
i kupując je nie ryzykujemy zatruciem.
08:15
toxic dolphin meat instead.
209
480000
3000
i kupując je nie ryzykujemy zatruciem.
08:18
It isn't just there that this happens,
210
483000
3000
Nie tylko tam się to zdarza.
08:21
but in a natural diet of some communities
211
486000
2000
Diety niektórych społeczeństw
08:23
in the Canadian arctic and in the United States
212
488000
2000
Arktyki kanadyjskiej, europejskiej i w Stanach Zjednoczonych,
08:25
and in the European arctic,
213
490000
2000
Arktyki kanadyjskiej, europejskiej i w Stanach Zjednoczonych,
08:27
a natural diet of seals and whales
214
492000
3000
diety bazujące na fokach i wielorybach
08:30
leads to an accumulation of PCBs
215
495000
2000
prowadzą do akumulacji PCB pochodzącego z całego świata,
08:32
that have gathered up from all parts of the world
216
497000
3000
prowadzą do akumulacji PCB pochodzącego z całego świata,
08:35
and ended up in these women.
217
500000
2000
w organizmach tych kobiet.
08:37
These women have toxic breast milk.
218
502000
3000
Te kobiety mają toksyczne mleko.
08:40
They cannot feed their offspring, their children,
219
505000
3000
Nie mogą karmić własnych potomków, dzieci,
08:43
their breast milk
220
508000
2000
własnym mlekiem
08:45
because of the accumulation of these toxins
221
510000
2000
z powodu akumulacji tych toksyn w ich łańcuchu pokarmowym,
08:47
in their food chain,
222
512000
2000
z powodu akumulacji tych toksyn w ich łańcuchu pokarmowym,
08:49
in their part of the world's
223
514000
2000
w tej części świata piramidy oceanu.
08:51
ocean pyramid.
224
516000
2000
w tej części świata piramidy oceanu.
08:53
That means their immune systems are compromised.
225
518000
3000
Ich system immunologiczny jest osłabiony.
08:56
It means that their children's development
226
521000
2000
Więc rozwój ich dzieci może być osłabiony.
08:58
can be compromised.
227
523000
2000
Więc rozwój ich dzieci może być osłabiony.
09:00
And the world's attention on this over the last decade
228
525000
3000
Zredukowaliśmy problem tych kobiet w ciągu ostatniej dekady,
09:03
has reduced the problem
229
528000
2000
Zredukowaliśmy problem tych kobiet w ciągu ostatniej dekady,
09:05
for these women,
230
530000
2000
Zredukowaliśmy problem tych kobiet w ciągu ostatniej dekady,
09:07
not by changing the pyramid,
231
532000
2000
nie zmieniając piramidy, ale
09:09
but by changing what they particularly eat out of it.
232
534000
2000
zmieniając rzeczy przez nie spożywane.
09:11
We've taken them out of their natural pyramid
233
536000
2000
Zmieniliśmy ich tradycyjną dietę,
09:13
in order to solve this problem.
234
538000
3000
aby rozwiązać ten problem.
09:16
That's a good thing for this particular acute problem,
235
541000
2000
To dobre dla nich, ale nie rozwiązuje problemu piramidy.
09:18
but it does nothing to solve the pyramid problem.
236
543000
2000
To dobre dla nich, ale nie rozwiązuje problemu piramidy.
09:20
There's other ways of breaking the pyramid.
237
545000
3000
Istnieją inne sposoby złamania piramidy.
09:23
The pyramid, if we jam things in the bottom,
238
548000
3000
Gdy wrzucimy coś na dno piramidy,
09:26
can get backed up like a sewer line that's clogged.
239
551000
3000
możemy ją zatkać jak kanał ściekowy.
09:29
And if we jam nutrients, sewage, fertilizer
240
554000
3000
Gdy umieścimy na dnie piramidy środki odżywcze, ścieki, nawozy,
09:32
in the base of that food pyramid,
241
557000
2000
Gdy umieścimy na dnie piramidy środki odżywcze, ścieki, nawozy,
09:34
it can back up all through it.
242
559000
2000
powrócą one na innych poziomach.
09:36
We end up with things we've heard about before:
243
561000
2000
Tak powstają zjawiska, o których często słyszymy:
09:38
red tides, for example,
244
563000
2000
zakwity wody, spowodowane przez kwitnące toksyczne algi
09:40
which are blooms of toxic algae
245
565000
2000
zakwity wody, spowodowane przez kwitnące toksyczne algi
09:42
floating through the oceans
246
567000
2000
unoszące się na wodzie, powodujące zmiany neurologiczne.
09:44
causing neurological damage.
247
569000
2000
unoszące się na wodzie, powodujące zmiany neurologiczne.
09:46
We can also see blooms of bacteria,
248
571000
2000
A także zakwity bakterii,
09:48
blooms of viruses in the ocean.
249
573000
2000
lub wirusów w oceanie.
09:50
These are two shots of a red tide coming on shore here
250
575000
3000
Te dwa zdjęcia przedstawiają czerwony zakwit na przegu
09:53
and a bacteria
251
578000
2000
oraz bakterię z rodzaju przecinkowca,
09:55
in the genus vibrio,
252
580000
2000
oraz bakterię z rodzaju przecinkowca,
09:57
which includes the genus that has cholera in it.
253
582000
3000
tego samego rodzaju co cholera.
10:00
How many people have seen a "beach closed" sign?
254
585000
3000
Ilu z nas widziało znak "plaża zamknięta"?
10:05
Why does that happen?
255
590000
2000
Dlaczego tak się dzieje?
10:07
It happens because we have jammed so much
256
592000
2000
Dzieje się tak, ponieważ zaśmieciliśmy podstawę piramidy tak bardzo,
10:09
into the base of the natural ocean pyramid
257
594000
2000
Dzieje się tak, ponieważ zaśmieciliśmy podstawę piramidy tak bardzo,
10:11
that these bacteria clog it up
258
596000
2000
że bakterie zapełniają nasze plaże.
10:13
and overfill onto our beaches.
259
598000
2000
że bakterie zapełniają nasze plaże.
10:15
Often what jams us up is sewage.
260
600000
3000
Częstym powodem są ścieki.
10:18
Now how many of you have ever gone to a state park or a national park
261
603000
3000
A ilu z nas wchodząc do rezerwatu przyrody zauważyło znak:
10:21
where you had a big sign at the front saying,
262
606000
2000
A ilu z nas wchodząc do rezerwatu przyrody zauważyło znak:
10:23
"Closed because human sewage
263
608000
2000
"Park niezdatny do użycia z powodu zanieczyszczeń ściekowych."
10:25
is so far over this park
264
610000
2000
"Park niezdatny do użycia z powodu zanieczyszczeń ściekowych."
10:27
that you can't use it"?
265
612000
2000
"Park niezdatny do użycia z powodu zanieczyszczeń ściekowych."
10:29
Not very often. We wouldn't tolerate that.
266
614000
3000
Niewielu... Nie uznalibyśmy tego.
10:32
We wouldn't tolerate our parks
267
617000
2000
Nie tolerujemy parków zamkniętych przez ludzkie ścieki.
10:34
being swamped by human sewage,
268
619000
3000
Nie tolerujemy parków zamkniętych przez ludzkie ścieki.
10:37
but beaches are closed a lot in our country.
269
622000
2000
Ale wiele plaż jest zamykanych.
10:39
They're closed more and more and more all around the world for the same reason,
270
624000
3000
Na całym świecie zamyka się coraz więcej plaż, z jednego powodu.
10:42
and I believe we shouldn't tolerate that either.
271
627000
3000
Tego też nie powinniśmy tolerować.
10:45
It's not just a question of cleanliness;
272
630000
2000
To nie tylko kwestia czystości.
10:47
it's also a question of
273
632000
2000
Ale kwestia chorób,
10:49
how those organisms
274
634000
2000
które te organizmy wywołują.
10:51
then turn into human disease.
275
636000
2000
które te organizmy wywołują.
10:53
These vibrios, these bacteria, can actually infect people.
276
638000
3000
Przecinkowce, bakteria są niebezpieczne dla ludzi.
10:56
They can go into your skin and create skin infections.
277
641000
3000
Dostają się do skóry i powodują infekcje.
10:59
This is a graph from NOAA's ocean and human health initiative,
278
644000
3000
Wykres z NOAA [Narodowa Administracja Oceanu i Atmosfery USA]
11:02
showing the rise of the infections
279
647000
3000
przedstawiający wzrost zakażeń
11:05
by vibrio in people
280
650000
3000
spowodowanych przez przecinkowca
11:08
over the last few years.
281
653000
2000
w ciągu kilku ostatnich lat.
11:10
Surfers, for example, know this incredibly.
282
655000
3000
Surferzy znają to bardzo dobrze.
11:13
And if you can see on some surfing sites,
283
658000
3000
Niektóre strony dla surferów zawierają
11:16
in fact, not only do you see
284
661000
2000
Niektóre strony dla surferów zawierają
11:18
what the waves are like or what the weather's like,
285
663000
2000
oprócz informacji o falach i pogodzie
11:20
but on some surf rider sites,
286
665000
2000
małe znaczki w kształcie kału.
11:22
you see a little flashing poo alert.
287
667000
3000
małe znaczki w kształcie kału.
11:25
That means that the beach might have great waves,
288
670000
3000
Oznacza to, że plaża, mimo iż ma wspaniałe fale, jest niebezpieczna,
11:28
but it's a dangerous place for surfers to be
289
673000
2000
Oznacza to, że plaża, mimo iż ma wspaniałe fale, jest niebezpieczna,
11:30
because they can carry with them,
290
675000
2000
ponieważ po całym dniu pływania, można nabawić się problemu,
11:32
even after a great day of surfing,
291
677000
2000
ponieważ po całym dniu pływania, można nabawić się problemu,
11:34
this legacy of an infection that might take a very long time to solve.
292
679000
3000
którego niełatwo się pozbyć.
11:37
Some of these infections are actually carrying
293
682000
2000
Niektóre z tych infekcji zawierają
11:39
antibiotic resistance genes now,
294
684000
2000
geny odporne na antybiotyki.
11:41
and that makes them even more difficult.
295
686000
2000
Przez to leczy się je jeszcze trudniej.
11:43
These same infections
296
688000
2000
Te same zakażenia
11:45
create harmful algal blooms.
297
690000
2000
tworzą zakwity.
11:47
Those blooms are generating other kinds of chemicals.
298
692000
3000
Zakwity tworzą inne rodzaje związków chemicznych.
11:50
This is just a simple list of some of the types of poisons
299
695000
3000
To kilka przykładów trucizn,
11:53
that come out of these harmful algal blooms:
300
698000
2000
pochodzących od zakwitów:
11:55
shellfish poisoning,fish ciguatera,
301
700000
3000
toksyny morskie, ciguatera,
11:58
diarrheic shellfish poisoning -- you don't want to know about that --
302
703000
3000
biegunkowe zatrucie mięczakami - nie chcecie wiedzieć co to -
12:01
neurotoxic shellfish poisoning, paralytic shellfish poisoning.
303
706000
3000
neurotoksyczne czy paralityczne zakażenie mięczakami.
12:04
These are things that are getting into our food chain
304
709000
2000
Te zakażenia dostają się do naszego łańcucha pokarmowego przez zakwity.
12:06
because of these blooms.
305
711000
2000
Te zakażenia dostają się do naszego łańcucha pokarmowego przez zakwity.
12:08
Rita Calwell very famously
306
713000
2000
Rita Calwell w ciekawy sposób prześledziła
12:10
traced a very interesting story
307
715000
2000
Rita Calwell w ciekawy sposób prześledziła
12:12
of cholera into human communities,
308
717000
3000
w jaki sposób cholera dostaje się do naszego spoełeczeństwa
12:15
brought there, not by
309
720000
2000
w jaki sposób cholera dostaje się do naszego spoełeczeństwa
12:17
a normal human vector,
310
722000
2000
w jaki sposób cholera dostaje się do naszego spoełeczeństwa
12:19
but by a marine vector, this copepod.
311
724000
3000
przez widłonogi.
12:22
Copepods are small crustaceans.
312
727000
2000
Widłonogi to małe skorupiaki.
12:24
They're a tiny fraction of an inch long,
313
729000
2000
Mają długość jednego cala.
12:26
and they can carry on their little legs
314
731000
2000
I na swoich małych kończynach
12:28
some of the cholera bacteria
315
733000
2000
przenoszą bakterie cholery,
12:30
that then leads to human disease.
316
735000
3000
prowadzące do zakażenia.
12:33
That has sparked cholera epidemics
317
738000
2000
W ten sposób rozprzestrzeniły się epidemie cholery na całym świecie
12:35
in ports along the world
318
740000
2000
W ten sposób rozprzestrzeniły się epidemie cholery na całym świecie
12:37
and has led to increased concentration
319
742000
3000
prowadząc do wzmożonej uwagi
12:40
on trying to make sure shipping
320
745000
2000
na nierozprzestrzenianiu się nosicieli cholery
12:42
doesn't move these
321
747000
2000
na nierozprzestrzenianiu się nosicieli cholery
12:44
vectors of cholera around the world.
322
749000
2000
na świecie.
12:46
So what do you do?
323
751000
2000
Co możemy zrobić?
12:48
We have major problems in disrupted ecosystem flow
324
753000
3000
Stajemy przed głównym problemem piramidy,
12:51
that the pyramid may not be working so well,
325
756000
2000
w której przepływ ekosystemu jest zakłócony
12:53
that the flow from the base up into it
326
758000
2000
od podstawy do samego szczytu.
12:55
is being blocked and clogged.
327
760000
2000
od podstawy do samego szczytu.
12:57
What do you do when you have this sort of disrupted flow?
328
762000
3000
Co możemy z tym zrobić?
13:00
Well, there's a bunch of things you could do.
329
765000
3000
Wiele rzeczy.
13:03
You could call Joe the Plumber, for example.
330
768000
2000
Zadzwonić po hydraulika Joe, np.
13:05
And he could come in
331
770000
2000
Może przyjechać
13:07
and fix the flow.
332
772000
2000
i naprawić przepływ.
13:09
But in fact, if you look around the world,
333
774000
3000
W zasadzie, istnieje wiele miejsc na świecie,
13:12
not only are there hope spots
334
777000
2000
W zasadzie, istnieje wiele miejsc na świecie,
13:14
for where we may be able to fix problems,
335
779000
2000
gdzie można naprawić problemy
13:16
there have been places where problems have been fixed,
336
781000
2000
oraz gdzie uporano się z tymi problemami,
13:18
where people have come to grips with these issues
337
783000
2000
gdzie ludzie zdając sobie sprawę z niebezpieczeństwa, uporali się z nimi.
13:20
and begun to turn them around.
338
785000
2000
gdzie ludzie zdając sobie sprawę z niebezpieczeństwa, uporali się z nimi.
13:22
Monterey is one of those.
339
787000
2000
Na przykład Monterey.
13:24
I started out showing how much
340
789000
2000
Na początku pokazałem Wam,
13:26
we had distressed the Monterey Bay ecosystem
341
791000
3000
jak zmieniliśmy ekosystem zatoki Monterey,
13:29
with pollution and the canning industry
342
794000
2000
zanieczyszczeniami, przemysłem konserw
13:31
and all of the attendant problems.
343
796000
2000
i innymi istniejącymi problemami.
13:33
In 1932, that's the picture.
344
798000
2000
To zdjęcie z 1932 roku.
13:35
In 2009, the picture is dramatically different.
345
800000
3000
Zdjęcie z 2009 roku znacznie się różni.
13:39
The canneries are gone. The pollution has abated.
346
804000
3000
Przemysł zniknął, zanieczyszczenie się zmniejszyło.
13:42
But there's a greater sense here
347
807000
2000
Ale musimy pamiętać,
13:44
that what the individual communities need
348
809000
2000
że społeczeństwa potrzebują
13:46
is working ecosystems.
349
811000
2000
działających ekosystemów.
13:48
They need a functioning pyramid from the base all the way to the top.
350
813000
3000
Potrzebują działającej piramidy od podstawy po szczyt.
13:51
And that pyramid
351
816000
2000
Piramida w Monterey działa teraz,
13:53
in Monterey, right now,
352
818000
2000
Piramida w Monterey działa teraz,
13:55
because of the efforts of a lot of different people,
353
820000
2000
dzięki wysiłkom wielu ludzi,
13:57
is functioning better than it's ever functioned
354
822000
2000
lepiej niż kiedykolwiek
13:59
for the last 150 years.
355
824000
3000
od 150 lat.
14:02
It didn't happen accidentally.
356
827000
2000
To nie przypadek.
14:04
It happened because many people put their time and effort
357
829000
3000
To czas i wysiłek wielu ludzi,
14:07
and their pioneering spirit into this.
358
832000
2000
którzy to zapoczątkowali.
14:09
On the left there, Julia Platt,
359
834000
2000
Po lewej Julia Platt,
14:11
the mayor of my little hometown in Pacific Grove.
360
836000
2000
burmistrz mojego miasta Pacific Grove.
14:13
At 74 years old, became mayor
361
838000
2000
W wieku 74 lat została burmistrzem,
14:15
because something had to be done
362
840000
2000
ponieważ trzeba zacząć działać,
14:17
to protect the ocean.
363
842000
2000
by chronić ocean.
14:19
In 1931, she produced California's first
364
844000
2000
W 1931 roku stworzyła pierwszy morski rezerwat w Kalifornii
14:21
community-based marine protected area,
365
846000
3000
W 1931 roku stworzyła pierwszy morski rezerwat w Kalifornii
14:24
right next to the biggest polluting cannery,
366
849000
3000
znajdujący się obok terenu uprzemysłowionego,
14:27
because Julia knew
367
852000
2000
ponieważ wiedziała,
14:29
that when the canneries eventually were gone,
368
854000
2000
że kiedy zamkniemy fabryki konserw,
14:31
the ocean needed a place to grow from,
369
856000
3000
będziemy potrzebować miejsca, z którego ocean będzie się rozrastał.
14:34
that the ocean needed a place to spark a seed,
370
859000
3000
będziemy potrzebować miejsca, z którego ocean będzie się rozrastał.
14:37
and she wanted to provide that seed.
371
862000
2000
Chciała zapewnić pierwotne ziarno.
14:39
Other people, like David Packard and Julie Packard,
372
864000
3000
Inni jak David Packard czy Julie Packard,
14:42
who were instrumental in producing the Monterey Bay aquarium
373
867000
3000
przyczynili się do powstania akwarium Monterey Bay,
14:45
to lock into people's notion
374
870000
2000
aby uzmysłowić ludziom,
14:47
that the ocean
375
872000
2000
że ocean i kondycja jego ekosystemu
14:49
and the health of the ocean ecosystem
376
874000
3000
że ocean i kondycja jego ekosystemu
14:52
were just as important to the economy of this area
377
877000
3000
są tak samo potrzebne dla gospodarki tego regionu
14:55
as eating the ecosystem would be.
378
880000
2000
jak spożywanie ekosystemu.
14:57
That change in thinking has led to a dramatic shift,
379
882000
3000
Ta zmiana w myśleniu doprowadziła do wielu zmian
15:00
not only in the fortunes of Monterey Bay,
380
885000
3000
nie tylko w Monterey Bay,
15:03
but other places around the world.
381
888000
2000
ale również w innych miejscach na świecie.
15:05
Well, I want to leave you with the thought that
382
890000
2000
Zostawiam Was z myślą,
15:07
what we're really trying to do here
383
892000
2000
że staramy się chronić
15:09
is protect this ocean pyramid,
384
894000
2000
piramidę.
15:11
and that ocean pyramid
385
896000
2000
I, że piramida życia w oceanie jest połączona z naszą.
15:13
connects to our own pyramid of life.
386
898000
2000
I, że piramida życia w oceanie jest połączona z naszą.
15:15
It's an ocean planet,
387
900000
2000
Żyjemy na planecie oceanicznej a uważamy się za gatunki naziemne.
15:17
and we think of ourselves as a terrestrial species,
388
902000
3000
Żyjemy na planecie oceanicznej a uważamy się za gatunki naziemne.
15:21
but the pyramid of life in the ocean
389
906000
3000
Ale piramida oceanu
15:24
and our own lives on land
390
909000
2000
i nasze życie na lądzie
15:26
are intricately connected.
391
911000
2000
są ściśle połączone.
15:28
And it's only through having the ocean being healthy
392
913000
2000
Warunek konieczny dla naszego zdrowia to zdrowie oceanu.
15:30
that we can remain healthy ourselves.
393
915000
2000
Warunek konieczny dla naszego zdrowia to zdrowie oceanu.
15:32
Thank you very much.
394
917000
2000
Dziękuję.
15:34
(Applause)
395
919000
2000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Stephen Palumbi - Marine biologistStephen Palumbi studies the way humanity and ocean life interact and intertwine. His insights into our codependence offer ideas for protecting both the ocean and ourselves.
Why you should listen
Stephen Palumbi teaches and does research in evolution and marine biology at Stanford University, and has long been fascinated by how quickly the world around us changes. His work on the genetics of marine organisms tries to focus on basic evolutionary questions but also on practical solutions to questions about how to preserve and protect the diverse life in the sea. DNA data on the genetics of marine populations like corals helps in the design and implementation of marine protected areas for conservation and fisheries enhancement. A second focus is on the use of molecular genetic techniques for the elucidation of past population sizes and dynamics of baleen whales, with the notion of recreating a better sense of the ecology of the virgin ocean.
Palumbi has lectured extensively on human-induced evolutionary change, has used genetic detective work to identify whales for sale in retail markets, and is working on new methods to help design marine parks for conservation. His first book for non-scientists, The Evolution Explosion, documents the impact of humans on evolution. His latest is an unusual environmental success story called The Death and Life of Monterey Bay. He also helped write and research and appears in the BBC series The Future Is Wild and the History Channel's World Without People. Other recent films appearances include The End of the Line and an upcoming Canadian Broadcasting series One Ocean.
Palumbi's other passion: microdocumentaries. His Short Attention Span Science Theater site received a million hits last year. And his band Sustainable Soul has several songs out, including "Crab Love" and "The Last Fish Left."
Stephen Palumbi | Speaker | TED.com