TED2013
Sebastião Salgado: The silent drama of photography
Sebastião Salgado: Drama e heshtur e fotografisë
Filmed:
Readability: 3.4
1,942,261 views
Me një PhD në ekonomi, Sebastião Salgado filloi të fotografonte në të tridhjetat e tij, por kjo disipline iu bë fiksim. Projektet e tij të zgjatura me vite kapin bukur anën njerëzore të një historie botërore, e cila shumë shpesh përfshin vdekje, shkatërrim apo kalbje. Këtu, ai tregon një histori thellësisht personale të zanatit, që thuajse i solli vdekjen dhe tregon imazhe që të lënë pa frymë nga puna e tij më e fundit, Genesis, e cila dokumenton njerëzit dhe vendet e harruara nga bota.
Sebastião Salgado - Photojournalist
Sebastião Salgado captures the dignity of the dispossessed through large-scale, long-term projects. Full bio
Sebastião Salgado captures the dignity of the dispossessed through large-scale, long-term projects. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I'm not sure that every person here
0
1212
2130
Nuk jam i sigurt nëse secili prej jush
00:15
is familiar with my pictures.
1
3342
2737
i ka të njohura fotot e mia.
00:18
I want to start to show just a few pictures to you,
2
6079
4083
Dua t'ju tregoj vetëm disa prej tyre,
00:22
and after I'll speak.
3
10162
2950
dhe pastaj do të flas.
00:57
I must speak to you a little bit of my history,
4
45884
3952
Duhet t'ju tregoj pak për historinë time,
01:01
because we'll be speaking on this
5
49836
1947
sepse do të flasim për të
01:03
during my speech here.
6
51783
2981
gjatë fjalimit tim këtu.
01:06
I was born in 1944 in Brazil,
7
54764
3136
Kam lindur në 1944 në Brazil
01:09
in the times that Brazil was not yet a market economy.
8
57900
3755
kur Brazili nuk ishte akoma ekonomi tregu.
01:13
I was born on a farm,
9
61655
1883
Linda në një fermë,
01:15
a farm that was more than 50 percent rainforest [still].
10
63538
4502
një fermë, ku më shumë se 50 përqind ishte pyll ekuatorial (akoma).
01:20
A marvelous place.
11
68040
1620
Vend i mrekullueshëm.
01:21
I lived with incredible birds, incredible animals,
12
69660
4312
Jetoja me zogj mahnitës, kafshë mahnitëse,
01:25
I swam in our small rivers with our caimans.
13
73972
4241
Notoja në lumenjtë tanë të vegjël me kaimanë.
01:30
It was about 35 families that lived on this farm,
14
78213
2909
Ishin gati 35 familje që jetonin në këtë fermë,
01:33
and everything that we produced on this farm, we consumed.
15
81122
4282
dhe çdo gjë që prodhonim në këtë fermë, e konsumonim.
01:37
Very few things went to the market.
16
85404
2107
Shumë pak gjëra shkonin në treg.
01:39
Once a year, the only thing that went to the market
17
87511
2710
Një herë në vit, e vetmja gjë që shkonte në treg
01:42
was the cattle that we produced,
18
90221
1720
ishte bagëtia që rrisnim,
01:43
and we made trips of about 45 days
19
91941
2769
dhe udhëtonim për 45 ditë
01:46
to reach the slaughterhouse,
20
94710
2176
për të arritur te thertorja,
01:48
bringing thousands of head of cattle,
21
96886
2294
duke sjellë mijëra kokë bagëtish,
01:51
and about 20 days traveling back
22
99180
2532
dhe për gati 20 ditë udhëtonim prapë
01:53
to reach our farm again.
23
101712
2397
për të mbërritur te ferma jonë.
01:56
When I was 15 years old,
24
104109
2377
Kur isha 15 vjeç,
01:58
it was necessary for me to leave this place
25
106486
3505
mu desh ta lija atë vend
02:01
and go to a town a little bit bigger -- much bigger --
26
109991
3463
dhe të shkoja në një qytet pak më të madh -- shumë më të madh --
02:05
where I did the second part of secondary school.
27
113454
3431
ku përfundova gjimnazin.
02:08
There I learned different things.
28
116885
2768
Atje mësova gjëra të tjera.
02:11
Brazil was starting to urbanize, industrialize,
29
119653
2625
Brazili kishte filluar të urbanizohej, industrializohej,
02:14
and I knew the politics. I became a little bit radical,
30
122278
4415
dhe i dija politikat. U bëra disi radikal,
02:18
I was a member of leftist parties,
31
126693
2842
isha anëtar i partive të majta,
02:21
and I became an activist.
32
129535
3106
dhe u bëra aktivist.
02:24
I [went to] university to become an economist.
33
132641
3092
Hyra në universitet për ekonomi.
02:27
I [did] a master's degree in economics.
34
135733
2680
Përfundova masterin në ekonomi.
02:30
And the most important thing in my life
35
138413
3009
Dhe gjëja më e rëndësishme në jetën time
02:33
also happened in this time.
36
141422
1659
ndodhi po në këtë periudhë.
02:35
I met an incredible girl
37
143081
2689
Njoha një vajzë të mrekullueshme,
02:37
who became my lifelong best friend,
38
145770
4138
e cila u bë shoqja ime e ngushtë për gjithë jetën
02:41
and my associate in everything that I have done till now,
39
149908
3768
dhe shoqëruesja ime në çdo gjë që kam bërë deri më tani,
02:45
my wife, Lélia Wanick Salgado.
40
153676
3264
bashkëshortja ime, Lélia Wanick Salgado.
02:48
Brazil radicalized very strongly.
41
156940
1904
Brazili u radikalizua shumë.
02:50
We fought very hard against the dictatorship,
42
158844
2912
Luftuam fort kundër diktaturës,
02:53
in a moment it was necessary to us:
43
161756
1786
në një moment të rëndësishëm për ne:
02:55
Either go into clandestinity with weapons in hand,
44
163542
3584
Ose rri klandestin me armë në duar,
02:59
or leave Brazil. We were too young,
45
167126
2455
ose lër Brazilin. Ishim shumë të rinj,
03:01
and our organization thought it was better for us to go out,
46
169581
5201
dhe organizata jonë mendoi se do të ishte më mirë sikur të largoheshim,
03:06
and we went to France,
47
174782
964
dhe shkuam në Francë,
03:07
where I did a PhD in economics,
48
175746
2019
ku bëra PhD në ekonomi,
03:09
Léila became an architect.
49
177765
1996
Léila u bë arkitekte.
03:11
I worked after for an investment bank.
50
179761
3083
Më pas punova për një bankë investimi.
03:14
We made a lot of trips, financed development,
51
182844
2962
Udhëtonim shumë, financonim zhvillimin,
03:17
economic projects in Africa with the World Bank.
52
185806
2855
projektet ekonomike në Afrikë me Bankën Botërore.
03:20
And one day photography made a total invasion in my life.
53
188661
3468
Dhe një ditë fotografia pushtoi komplet jetën time.
03:24
I became a photographer,
54
192129
1238
U bëra fotograf,
03:25
abandoned everything and became a photographer,
55
193367
2616
braktisa gjithçka dhe u bëra fotograf,
03:27
and I started to do the photography
56
195983
2825
dhe fillova të fotografoja
03:30
that was important for me.
57
198808
2996
gjëra të rëndësishme për mua.
03:33
Many people tell me that you are a photojournalist,
58
201804
2186
Shumë njerëz më thonë se jam fotoreporter,
03:35
that you are an anthropologist photographer,
59
203990
2576
se jam foto-antropolog,
03:38
that you are an activist photographer.
60
206566
2761
se jam foto-aktivist.
03:41
But I did much more than that.
61
209327
3000
Por unë bëra më shumë se kaq.
03:44
I put photography as my life.
62
212327
2682
Fotografia u bë jeta ime.
03:47
I lived totally inside photography
63
215009
2604
Jetoja komplet brenda fotografisë
03:49
doing long term projects,
64
217613
2035
duke bërë projekte afatgjata,
03:51
and I want to show you just a few pictures
65
219648
2510
dhe dua t'ju tregoj vetëm disa foto
03:54
of -- again, you'll see inside the social projects,
66
222158
5897
të -- përsëri, ju do të shihni brenda projekteve sociale
04:00
that I went to, I published many books
67
228055
2162
ku unë shkova, publikova librat e mi
04:02
on these photographs,
68
230217
3206
mbi këto foto,
04:05
but I'll just show you a few ones now.
69
233423
3755
por do ju tregoj vetëm disa tani.
04:54
In the '90s, from 1994 to 2000,
70
282949
3775
Në vitet '90, nga 1994 në 2000,
04:58
I photographed a story called Migrations.
71
286724
3241
fotografova një histori të quajtur Migrimet.
05:01
It became a book. It became a show.
72
289965
1877
U bë libër. U bë shfaqje.
05:03
But during the time that I was photographing this,
73
291842
2758
Por gjatë kohës që po e fotografoja,
05:06
I lived through a very hard moment in my life, mostly in Rwanda.
74
294600
5737
po jetoja një periudhë të vështirë të jetës sime, sidomos në Ruanda.
05:12
I saw in Rwanda total brutality.
75
300337
4311
Në Ruanda pashë brutalitet.
05:16
I saw deaths by thousands per day.
76
304648
3165
Pashë mijëra vdekje në ditë.
05:19
I lost my faith in our species.
77
307813
2941
Humba besimin në specien tonë.
05:22
I didn't believe that it was possible for us to live any longer,
78
310754
4191
Nuk besoja se mund të jetonim më tutje,
05:26
and I started to be attacked by my own Staphylococcus.
79
314945
5547
dhe fillova të sulmohesha nga vetë Stafilokoku im.
05:32
I started to have infection everywhere.
80
320492
2984
Kisha infeksione kudo.
05:35
When I made love with my wife, I had no sperm that came out of me;
81
323476
4412
Kur bëja dashuri me gruan time, nuk më dilte më spermë;
05:39
I had blood.
82
327888
2827
Më dilte gjak.
05:42
I went to see a friend's doctor in Paris,
83
330715
2881
Shkova të vizitohesha te një miku im në Paris,
05:45
told him that I was completely sick.
84
333596
2766
i tregova për sëmundjen time.
05:48
He made a long examination, and told me, "Sebastian,
85
336362
2854
Më bëri një kontroll të gjatë e më tha: "Sebastian,
05:51
you are not sick, your prostate is perfect.
86
339216
3137
ti nuk je i sëmurë, prostata jote është perfekte.
05:54
What happened is, you saw so many deaths that you are dying.
87
342353
4088
Ajo çfarë ndodhi është se ti pe aq shumë vdekje sa po shkon drejt vdekjes tënde.
05:58
You must stop. Stop.
88
346441
2919
Duhet të ndalosh. Ndalo.
06:01
You must stop because on the contrary, you will be dead."
89
349360
4841
Duhet të ndalosh, përndryshe do të vdesësh."
06:06
And I made the decision to stop.
90
354201
3646
Dhe vendosa të ndaloja.
06:09
I was really upset with photography,
91
357847
2293
U mërzita me fotografinë,
06:12
with everything in the world,
92
360140
2021
me gjithçka në botë,
06:14
and I made the decision to go back to where I was born.
93
362161
3840
dhe vendosa të kthehesha në vendin ku linda.
06:18
It was a big coincidence.
94
366001
1604
Ndodhi një rastësi e madhe.
06:19
It was the moment that my parents became very old.
95
367605
3411
Në këtë kohë prindërit po më plakeshin.
06:23
I have seven sisters. I'm one of the only men in my family,
96
371016
3561
Kam shtatë motra. Jam ndër burrat e vetëm në familje,
06:26
and they made together the decision
97
374577
1868
dhe ata bashkë vendosën
06:28
to transfer this land to Léila and myself.
98
376445
2700
të na e jepnin mua dhe Léilës këtë tokë.
06:31
When we received this land, this land was as dead as I was.
99
379145
5616
Kur e morëm, kjo tokë ishte po aq e vdekur sa edhe unë.
06:36
When I was a kid, it was more than 50 percent rainforest.
100
384761
3304
Kur isha fëmijë, më se 50 përqind e saj ishte pyll tropikal.
06:40
When we received the land,
101
388065
1522
Kur e morëm,
06:41
it was less than half a percent rainforest,
102
389587
3775
më pak se gjysmë përqindjeje ishte pyll,
06:45
as in all my region.
103
393362
1645
ashtu si në të gjithë rajonin tim.
06:47
To build development, Brazilian development,
104
395007
2929
Për të krijuar zhvillim, zhvillimin brazilian,
06:49
we destroyed a lot of our forest.
105
397936
2787
shkatërruam shumë nga pyjet tona.
06:52
As you did here in the United States,
106
400723
1983
Ashtu siç ju bëtë në Shtetet e Bashkuara,
06:54
or you did in India, everywhere in this planet.
107
402706
2288
ose në Indi, kudo në planet.
06:56
To build our development,
108
404994
1678
Për t'u zhvilluar
06:58
we come to a huge contradiction
109
406672
2083
vijmë te një kontradiktë e madhe
07:00
that we destroy around us everything.
110
408755
3735
që shkatërrojmë gjithçka përreth nesh.
07:04
This farm that had thousands of head of cattle
111
412490
3665
Kjo fermë që kishte mijëra kokë bagëtish
07:08
had just a few hundreds,
112
416155
2167
kishte ngelur vetëm me disa qindra
07:10
and we didn't know how to deal with these.
113
418322
2405
dhe nuk dinim si ta ndreqnim situatën.
07:12
And Léila came up with an incredible idea, a crazy idea.
114
420727
3900
Léila pati një ide të jashtëzakonshme, një ide të çmendur.
07:16
She said, why don't you put back the rainforest that was here before?
115
424627
4647
Dhe tha: "Pse nuk ndërton sërish pyllin e dikurshëm?
07:21
You say that you were born in paradise.
116
429274
1506
Ti thua që ke lindur në parajsë.
07:22
Let's build the paradise again.
117
430780
2926
Le ta ndërtojmë sërish parajsën."
07:25
And I went to see a good friend
118
433706
2832
Dhe shkova të takoja një shok timin të mirë
07:28
that was engineering forests
119
436538
1533
inxhinier pyjesh
07:30
to prepare a project for us,
120
438071
1898
që të përgatiste një projekt për ne,
07:31
and we started. We started to plant, and this
121
439969
2181
dhe filluam. Filluam të mbillnim,
07:34
first year we lost a lot of trees, second year less,
122
442150
4257
vitin e parë humbëm shumë pemë, vitin e dytë më pak
07:38
and slowly, slowly this dead land started to be born again.
123
446407
5061
dhe pak e nga pak, kjo tokë e vdekur filloi të ringjallej.
07:43
We started to plant hundreds of thousands of trees,
124
451468
3363
Filluam të ndërtonim qindra e mijëra pemë,
07:46
only local species, only native species,
125
454831
3440
vetëm specie të zonës, vetëm vendase,
07:50
where we built an ecosystem identical to the one that was destroyed,
126
458271
3541
ku ndërtuam një ekosistem identik me atë që ishte shkatërruar,
07:53
and the life started to come back in an incredible way.
127
461812
4308
dhe vendi u gjallërua në mënyrë të pabesueshme.
07:58
It was necessary for us to transform our land
128
466120
2799
Ishte e nevojshme për ne ta shndërronim tokën tonë
08:00
into a national park.
129
468919
1442
në park kombëtar.
08:02
We transformed. We gave this land back to nature.
130
470361
2658
E shndërruam. Ia dhamë përsëri këtë tokë natyrës.
08:05
It became a national park.
131
473019
1375
U bë park kombëtar.
08:06
We created an institution called Instituto Terra,
132
474394
3750
Krijuam një institucion të quajtur Instituto Terra,
08:10
and we built a big environmental project to raise money everywhere.
133
478144
4979
dhe krijuam një projekt të madh mjedisi për të mbledhur para kudo.
08:15
Here in Los Angeles, in the Bay Area in San Francisco,
134
483123
3785
Këtu në Los Angeles, në Bay Area në San Francisco
08:18
it became tax deductible in the United States.
135
486908
2151
ulej nga taksat në Shtetet e Bashkuara.
08:21
We raised money in Spain, in Italy, a lot in Brazil.
136
489059
3328
Mblodhëm para në Spanjë, në Itali, shumë në Brazil.
08:24
We worked with a lot of companies in Brazil
137
492387
2208
Punuam me shumë kompani në Brazil
08:26
that put money into this project, the government.
138
494595
2248
të cilat hodhën para në këtë projekt, me qeverinë.
08:28
And the life started to come, and I had a big wish
139
496843
4184
Dhe jeta erdhi përsëri e pata një dëshirë të madhe
08:33
to come back to photography, to photograph again.
140
501027
3416
t'i kthehesha fotografisë, të fotografoja sërish.
08:36
And this time, my wish was not to photograph anymore
141
504443
3295
Këtë herë nuk doja të fotografoja më
08:39
just one animal that I had photographed all my life: us.
142
507738
4583
vetëm një kafshë, të cilën e kisha fotografuar gjatë gjithë jetës sime: ne.
08:44
I wished to photograph the other animals,
143
512321
2368
Doja të fotografoja kafshë të tjera,
08:46
to photograph the landscapes,
144
514689
1992
të fotografoja pejsazhet,
08:48
to photograph us, but us from the beginning,
145
516681
3446
të fotografoja njerëzit, por njerëzit e fillimit,
08:52
the time we lived in equilibrium with nature.
146
520127
2530
në kohën kur jetonim në ekuilibër me natyrën.
08:54
And I went. I started in the beginning of 2004,
147
522657
4553
Dhe shkova. Ia nisa në fillim të 2004,
08:59
and I finished at the end of 2011.
148
527210
3200
dhe përfundova në fund të 2011.
09:02
We created an incredible amount of pictures,
149
530410
2693
Bëmë një numër të pabesueshëm fotosh,
09:05
and the result -- Lélia did the design of all my books,
150
533103
3570
dhe përfundimi -- Lélia skicoi gjithë librat e mi,
09:08
the design of all my shows. She is the creator of the shows.
151
536673
3064
gjithë shfaqjet e mia. Eshtë krijuesja e shfaqjeve të mia.
09:11
And what we want with these pictures
152
539737
2307
Dhe ajo çfarë duam nga këto foto
09:14
is to create a discussion about what we have that is pristine on the planet
153
542044
6412
është të nisim një diskutim mbi çfarë kemi të pacënuar në planet
09:20
and what we must hold on this planet
154
548456
2523
dhe çfarë duhet të ruajmë në këtë planet
09:22
if we want to live, to have some equilibrium in our life.
155
550979
3298
nëse duam të jetojmë, të kemi ekuilibër në jetë.
09:26
And I wanted to see us
156
554277
2511
Dhe doja të shikoja njerëzit, ne,
09:28
when we used, yes, our instruments in stone.
157
556788
5867
kur përdornim, po, mjetet tona në gur.
09:34
We exist yet. I was last week
158
562655
2157
Ne akoma rrojmë. Javën e kaluar isha
09:36
at the Brazilian National Indian Foundation,
159
564812
2896
tek Fondacioni Kombëtar Brazilian i Indianëve,
09:39
and only in the Amazon we have about 110 groups
160
567708
3306
dhe vetëm në Amazonë kemi 110 grupe
09:43
of Indians that are not contacted yet.
161
571014
2931
indianësh, të cilët nuk janë kontaktuar ende.
09:45
We must protect the forest in this sense.
162
573945
2533
Duhet të mbrojmë pyjet.
09:48
And with these pictures, I hope that we can create
163
576478
4835
Dhe me këto foto, shpresoj të ndërtojmë
09:53
information, a system of information.
164
581313
2229
informacion, sistem informacionesh.
09:55
We tried to do a new presentation of the planet,
165
583542
3746
U munduam të bënim një prezantim të ri të planetit,
09:59
and I want to show you now just a few pictures
166
587288
1926
dhe dua t'ju tregoj tani vetëm disa fotografi
10:01
of this project, please.
167
589214
3269
të këtij projekti, ju lutem.
11:59
Well, this — (Applause) —
168
707543
2432
Kjo — (Duartrokitje) —
12:01
Thank you. Thank you very much.
169
709975
4563
Falemnderit. Shumë falemnderit.
12:09
This is what we must fight hard
170
717142
3086
Kjo tregon sa duhet të luftojmë
12:12
to hold like it is now.
171
720228
1891
për ta mbajtur siç është tani.
12:14
But there is another part that we must together rebuild,
172
722119
4111
Por është një pjesë tjetër, të cilën duhet ta ndërtojmë së bashku,
12:18
to build our societies, our modern family of societies,
173
726230
4017
të ndërtojmë shoqëritë tona, familjet moderne të shoqërisë,
12:22
we are at a point where we cannot go back.
174
730247
2639
jemi në një pikë ku nuk mund të kthehemi më mbrapa.
12:24
But we create an incredible contradiction.
175
732886
2208
Por krijojmë një kontradiktë të madhe.
12:27
To build all this, we destroy a lot.
176
735094
2296
Për të ndërtuar gjithë këtë, shkatërrojmë shumë.
12:29
Our forest in Brazil, that antique forest
177
737390
2210
Pylli ynë në Brazil, ai pylli antik
12:31
that was the size of California,
178
739600
2886
në përmasat e Kalifornisë,
12:34
is destroyed today 93 percent.
179
742486
2674
është shkatërruar në masën 93 përqind.
12:37
Here, on the West Coast, you've destroyed your forest.
180
745160
2994
Këtu, në Bregun Perëndimor, i keni shkatërruar pyjet tuaja.
12:40
Around here, no? The redwood forests are gone.
181
748154
3237
Këtu rrotull, apo jo? Pyjet e sekuove janë zhdukur.
12:43
Gone very fast, disappeared.
182
751391
1867
Shumë shpejt u zhdukën.
12:45
Coming the other day from Atlanta, here, two days ago,
183
753258
2669
Duke ardhur para dy ditësh nga Atlanta këtu,
12:47
I was flying over deserts
184
755927
1844
fluturova mbi shkretëtirat
12:49
that we made, we provoked with our own hands.
185
757771
2860
që kemi bërë, që provokuam me duart tona.
12:52
India has no more trees. Spain has no more trees.
186
760631
2659
India nuk ka më pemë. Spanja nuk ka më pemë.
12:55
And we must rebuild these forests.
187
763290
3509
Dhe duhet t'i ndërtojmë këto pyje.
12:58
That is the essence of our life, these forests.
188
766799
3648
Ato janë thelbi i jetës sonë, këto pyje.
13:02
We need to breathe. The only factory
189
770447
4242
Na duhet të marrim frymë. E vetmja fabrikë
13:06
capable to transform CO2 into oxygen,
190
774689
3576
në gjendje të shndërrojë CO2 në oksigjen,
13:10
are the forests.
191
778265
1744
janë pyjet.
13:12
The only machine capable to capture the carbon
192
780009
4354
Makineria e vetme në gjendje të kapë karbonin
13:16
that we are producing, always,
193
784363
2851
që po prodhojmë, gjithmonë,
13:19
even if we reduce them, everything that we do, we produce CO2,
194
787214
4165
edhe kur e pakësojmë, me çdo gjë që bëjmë, prodhojmë CO2,
13:23
are the trees.
195
791379
1499
janë pemët.
13:24
I put the question -- three or four weeks ago,
196
792878
4366
Bëj pyetjen -- tre apo katër javë më parë,
13:29
we saw in the newspapers
197
797244
1689
pamë në gazeta
13:30
millions of fish that die in Norway.
198
798933
2892
miliona peshq që ngordhën në Norvegji.
13:33
A lack of oxygen in the water.
199
801825
3016
Mungesë oksigjeni në ujë.
13:36
I put to myself the question, if for a moment,
200
804841
2232
Pyes veten, nëse për një moment,
13:39
we will not lack oxygen for all animal species,
201
807073
3987
nuk do kemi mungesa oksigjeni për gjithë speciet e kafshëve,
13:43
ours included -- that would be very complicated for us.
202
811060
3438
duke përfshirë tonën -- do të ishte shumë e ndërlikuar për ne.
13:46
For the water system, the trees are essential.
203
814498
4304
Për sistemin ujor, pemët janë thelbësore.
13:50
I'll give you a small example that you'll understand very easily.
204
818802
3672
Do ju jap një shembull të vogël që do ta kuptoni shumë lehtë.
13:54
You happy people that have a lot of hair on your head,
205
822474
3926
Ju njerëz të lumtur që keni shumë flokë,
13:58
if you take a shower, it takes you
206
826400
3165
nëse bëni një dush, ju duhen
14:01
two or three hours to dry your hair
207
829565
3524
dy apo tre orë të thani flokët
14:05
if you don't use a dryer machine.
208
833089
2321
nëse nuk përdorni tharëse flokësh.
14:07
Me, one minute, it's dry. The same with the trees.
209
835410
4781
Për mua, një minutë dhe janë tharë. E njëjta gjë edhe me pemët.
14:12
The trees are the hair of our planet.
210
840191
2702
Pemët janë flokët e planetit tonë.
14:14
When you have rain in a place that has no trees,
211
842893
3789
Kur bie shi në një vend ku nuk ka pemë,
14:18
in just a few minutes, the water arrives in the stream,
212
846682
3428
në pak minuta, uji mbërrin në lumenj,
14:22
brings soil, destroying our water source,
213
850110
2583
sjell dheun, duke shkatërruar burimet tona ujore,
14:24
destroying the rivers,
214
852693
1907
duke shkatërruar lumenjtë,
14:26
and no humidity to retain.
215
854600
1410
dhe nuk ruan aspak lagështi.
14:28
When you have trees, the root system holds the water.
216
856010
4291
Kur ka pemë, sistemi i rrënjëve ruan ujin.
14:32
All the branches of the trees, the leaves that come down
217
860301
2728
Gjithë degët e pemëve, gjethet që bien
14:35
create a humid area,
218
863029
2062
krijojnë një zonë të lagësht,
14:37
and they take months and months under the water, go to the rivers,
219
865091
4720
e cila rri me muaj të tërë nëntokë, shkon në lumenj,
14:41
and maintain our source, maintain our rivers.
220
869811
3200
dhe ruan burimin tonë, ruan lumenjtë tanë.
14:45
This is the most important thing,
221
873011
2004
Kjo është gjëja më e rëndësishme,
14:47
when we imagine that we need water for every activity in life.
222
875015
4463
kur imagjinojmë që na nevojitet uji për çdo aktivitet në jetën tonë.
14:51
I want to show you now, to finish,
223
879478
2188
Dua t'ju tregoj tani, për të përfunduar,
14:53
just a few pictures that for me
224
881666
2700
vetëm disa foto, që për mua
14:56
are very important in that direction.
225
884366
2939
janë shumë të rëndësishme në këtë drejtim.
14:59
You remember that I told you,
226
887305
2150
Ju kujtohet që ju tregova,
15:01
when I received the farm from my parents
227
889455
2103
kur mora fermën nga prindërit e mi
15:03
that was my paradise, that was the farm.
228
891558
2800
ajo ishte parajsa ime, ishte ferma ime.
15:06
Land completely destroyed, the erosion there, the land had dried.
229
894358
5510
Tokë plotësisht e shkatërruar, erozioni, toka ishte tharë.
15:11
But you can see in this picture,
230
899868
2556
Por mund të shihni në këtë fotografi,
15:14
we were starting to construct an educational center
231
902424
4015
filluam të ndërtonim një qendër edukimi
15:18
that became quite a large environmental center in Brazil.
232
906439
4964
që u shndërrua në një qendër mjedisore goxha të madhe në Brazil.
15:23
But you see a lot of small spots in this picture.
233
911403
4338
Por ju shihni shumë pika në foto.
15:27
In each point of those spots, we had planted a tree.
234
915741
3577
Në çdo pikë, patëm mbjelle një pemë.
15:31
There are thousands of trees.
235
919318
1575
Janë me mijëra pemë.
15:32
Now I'll show you the pictures made exactly in the same point
236
920893
3208
Tani do ju tregoj fotot e bëra pikërisht në të njëjtin vend
15:36
two months ago.
237
924101
2077
para dy muajsh.
15:39
(Applause)
238
927807
7347
(Duartrokitje)
15:48
I told you in the beginning that it was necessary
239
936857
1758
Ju thashë në fillim që nevojiteshin
15:50
for us to plant about 2.5 million trees
240
938615
4800
gati 2.5 milion pemë
15:55
of about 200 different species
241
943415
2439
nga 200 specie të ndryshme
15:57
in order to rebuild the ecosystem.
242
945854
3240
për të rindërtuar ekosistemin.
16:01
And I'll show you the last picture.
243
949094
2535
Dhe do ju tregoj foton e fundit.
16:03
We are with two million trees in the ground now.
244
951629
3169
Kemi dy milion pemë në tokë tani.
16:06
We are doing the sequestration
245
954798
1649
Po izolojmë
16:08
of about 100,000 tons of carbon with these trees.
246
956447
4454
rreth 100 000 ton karboni me këto pemë.
16:12
My friends, it's very easy to do. We did it, no?
247
960901
4544
Miqtë e mi, është shumë e thjeshtë për t'u bërë. Ne e bëmë, apo jo?
16:17
By an accident that happened to me,
248
965445
2312
Nga një aksident që më ndodhi,
16:19
we went back, we built an ecosystem.
249
967757
3400
u kthyem, ndërtuam një ekosistem.
16:23
We here inside the room,
250
971157
2667
Ne brenda kësaj dhome,
16:25
I believe that we have the same concern,
251
973824
3536
besoj se kemi të njëjtin shqetësim,
16:29
and the model that we created in Brazil,
252
977360
2436
dhe modelin që krijuam në Brazil,
16:31
we can transplant it here.
253
979796
1345
mund ta shpërngulim këtu.
16:33
We can apply it everywhere around the world, no?
254
981141
3023
Mund ta zbatojmë në çdo vend të botës, apo jo?
16:36
And I believe that we can do it together.
255
984164
2948
Dhe besoj se mund ta bëjmë së bashku.
16:39
Thank you very much.
256
987112
1629
Shumë falemnderit.
16:40
(Applause)
257
988741
4647
(Duartrokitje)
ABOUT THE SPEAKER
Sebastião Salgado - PhotojournalistSebastião Salgado captures the dignity of the dispossessed through large-scale, long-term projects.
Why you should listen
A gold miner in Serra Pelada, Brazil; a Siberian Nenet tribe that lives in -35°C temperatures; a Namibian gemsbok antelope. These are just a few of the subjects from Sebastião Salgado’s immense collection of work devoted to the world’s most dispossessed and unknown.
Brazilian-born Salgado, who shoots only using Kodak film, is known for his incredibly long-term projects, which require extensive travel and extreme lifestyle changes. Workers took seven years to complete and contained images of manual laborers from 26 countries, while Migrations took six years in 43 different countries on all seven continents. Most recently Salgado completed Genesis, an ambitious eight-year project that spanned 30 trips to the world’s most pristine territories, land untouched by technology and modern life. Among Salgado’s many travels for Genesis was a two-month hike through Ethiopia, spanning 500 miles with 18 pack donkeys and their riders. In the words of Brett Abbott, a Getty Museum curator, Salgado’s approach can only be described as “epic.”
Sebastião Salgado | Speaker | TED.com