TEDGlobal 2017
Walé Oyéjidé: Fashion that celebrates African strength and spirit
Walé Oyéjidé: Moda që kremton forcën dhe shpirtin afrikan
Filmed:
Readability: 5.3
899,451 views
Të jesh afrikan duhet të frymëzohesh nga kultura dhe të mbushesh me shpresë të pavdekshme për të ardhmen ", thotë projektuesi dhe TED Fellow Walé Oyéjidé. Me linjën e tij Ikiré Jones (ju do të shihni punën e tyre tek "Pantera e zezë" të Marvelit) ai përdor stilin klasik për të shfaqur elegancën dhe hijeshinë e grupeve shpesh të margjinalizuara, në veshje të qepura mirë që tregon një histori.
Walé Oyéjidé - Designer, writer, musician, lawyer
TED Fellow Walé Oyéjidé combats bias with creative storytelling. Full bio
TED Fellow Walé Oyéjidé combats bias with creative storytelling. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
It is often said that the stories
of history are written by its victors,
of history are written by its victors,
0
869
4251
Shpesh thuhet se ndodhitë
e historisë shkruhen nga fitimtarët,
e historisë shkruhen nga fitimtarët,
00:17
but if this is true,
1
5144
1312
por nëse është e vërtetë,
00:18
what becomes of the downtrodden,
2
6480
2048
çfarë do ndodhë me të shtypurit,
00:20
and how can they ever hope
to aspire for something greater
to aspire for something greater
3
8552
2778
dhe si të shpresojnë
që të aspirojnë për diçka më të madhe
që të aspirojnë për diçka më të madhe
00:23
if they are never told the stories
of their own glorious pasts?
of their own glorious pasts?
4
11354
3372
nëse kurrë nuk u tregohen
ndodhitë e së shkuarës së tyre të ndritur?
ndodhitë e së shkuarës së tyre të ndritur?
00:27
Ostensibly, I stand before you
as a mere maker of clothing,
as a mere maker of clothing,
5
15705
3920
Nëse, sikur, do qëndroja para jush
si vetëm një rrobaqepës,
si vetëm një rrobaqepës,
00:31
but within the folds of ancient fabrics
and modern textiles,
and modern textiles,
6
19649
3143
por i veshur me coha të lashta
dhe moderne,
dhe moderne,
00:34
I have found a higher calling.
7
22816
1650
kam gjetur një zanat më të mirë.
00:37
Through my work as a designer,
8
25411
1509
Gjatë punës si stilist,
00:38
I've discovered the importance
of providing representation
of providing representation
9
26944
3103
kam zbuluar rëndësinë
e mundësimit të përfaqësimit
e mundësimit të përfaqësimit
00:42
for the marginalized members
of our society,
of our society,
10
30071
2942
të anëtarëve të margjinalizuar
të shoqërisë tonë,
të shoqërisë tonë,
00:45
and the importance of telling
the most vulnerable among us
the most vulnerable among us
11
33037
3293
dhe rëndësinë për të treguar
për më të cënueshmmit nga ne
për më të cënueshmmit nga ne
00:48
that they no longer have
to compromise themselves
to compromise themselves
12
36354
2409
se ata nuk kanë më arsye
pse të rrezikojnë
pse të rrezikojnë
00:50
just so they can fit in
with an uncompromising majority.
with an uncompromising majority.
13
38787
2640
që të përshtaten me pjesën
më të madhe që nuk rrezikon.
më të madhe që nuk rrezikon.
00:54
It turns out that fashion,
14
42505
1594
Na rezulton se moda,
00:56
a discipline many of us
consider to be trivial,
consider to be trivial,
15
44123
2470
një disiplinë që shumë
e mendojnë të parëndësishme,
e mendojnë të parëndësishme,
00:58
can actually be a powerful tool
for dismantling bias
for dismantling bias
16
46617
3413
në fakt, mund të jetë një mjet
i fuqishëm që të largojë paragjykimet
i fuqishëm që të largojë paragjykimet
01:02
and bolstering the self-images
of underrepresented populations.
of underrepresented populations.
17
50054
3579
dhe të përkrahë imazhin e vetvetes
për popullsinë e nënpërfaqsuar.
për popullsinë e nënpërfaqsuar.
01:06
My interest in using design
as a vehicle for social change
as a vehicle for social change
18
54833
3262
Interesi im në përdorimin e stilimit
si mjet për ndryshimet sociale
si mjet për ndryshimet sociale
01:10
happens to be a personal one.
19
58119
1476
është personal.
01:12
As a Nigerian American,
I know how easily the term "African"
I know how easily the term "African"
20
60156
3178
Duke qenë amerikan nga Nigeria,
e di se sa lehte fjala "Afrikan"
e di se sa lehte fjala "Afrikan"
01:15
can slip from being
an ordinary geographic descriptor
an ordinary geographic descriptor
21
63358
3262
mund të përdoret nga një
tregues i thjeshtë gjeografik
tregues i thjeshtë gjeografik
01:18
to becoming a pejorative.
22
66644
1825
në një term me kuptim negativ.
01:21
For those of us
from this beautiful continent,
from this beautiful continent,
23
69686
2501
Për ne që vijmë nga ky shtet i bukur,
01:24
to be African is to be inspired by culture
24
72211
2983
të jemi afrikanë do thotë
të frymëzohesh nga kultura
të frymëzohesh nga kultura
01:27
and to be filled with undying
hope for the future.
hope for the future.
25
75218
2579
e të mbushemi me shpresën e
pavdekshme për të ardhmen.
pavdekshme për të ardhmen.
01:30
So in an attempt to shift
the misguided perceptions that many have
the misguided perceptions that many have
26
78647
4581
Ndaj, në përpjekje për të larguar
konceptet e gabuara që mund
konceptet e gabuara që mund
01:35
about the place of my birth,
27
83252
1675
të jenë për vendin tim të lindjes,
01:36
I use design as a means to tell stories,
28
84951
2896
përdor stilimin si mjet të tregoj ndodhi,
01:39
stories about joy,
29
87871
1538
ngjarje për lumturinë,
01:41
stories about triumph,
30
89433
1443
për triumfet,
01:42
stories about perseverance
all throughout the African diaspora.
all throughout the African diaspora.
31
90900
3007
për këmbënguljen në të gjithë
diasporën afrikane.
diasporën afrikane.
01:46
I tell these stories
32
94580
1302
I tregoj këto ngjarje
01:47
as a concerted effort
to correct the historical record,
to correct the historical record,
33
95906
3349
si një përpjekje të përbashkët
për të korrigjuar të dhënat historike,
për të korrigjuar të dhënat historike,
01:51
because, no matter
where any of us is from,
where any of us is from,
34
99279
2949
sepse, pavarësisht nga cili vend vijmë,
01:54
each of us has been touched
by the complicated histories
by the complicated histories
35
102252
2626
secili nga ne është prekur
nga ngjarjet e koklavitura
nga ngjarjet e koklavitura
01:56
that brought our families
to a foreign land.
to a foreign land.
36
104902
2238
të cilat i kanë sjellë familjet
në tokë të huaj.
në tokë të huaj.
01:59
These histories shape
the way we view the world,
the way we view the world,
37
107728
2884
Këto ngjarje i kanë dhënë formë
si e shohim botën,
si e shohim botën,
02:02
and they mold the biases
we carry around with us.
we carry around with us.
38
110636
2615
dhe i kanë rrënjosur
paragjykimet që i mbartim akoma.
paragjykimet që i mbartim akoma.
02:06
To combat these biases,
39
114029
1762
Që t'i luftojmë këto parajykime,
02:07
my work draws aesthetics
from different parts of the globe
from different parts of the globe
40
115815
2723
puna ime vizaton estetikën
nga pjesë të ndryshme të globit
nga pjesë të ndryshme të globit
02:10
and crafts a narrative
about the importance
about the importance
41
118562
2001
dhe formon një tregim për rëndësinë
02:12
of fighting for inclusivity.
42
120587
1489
e luftës për përfshirje.
02:15
By refashioning images
from classic European art
from classic European art
43
123217
2858
Me rimodelimin e imazheve
nga arti klasik europian
nga arti klasik europian
02:18
and marrying them with African aesthetics,
44
126099
2136
dhe duke i bashkuar me estetikën afrikane,
02:20
I am able to recast people of color
in roles of prominence,
in roles of prominence,
45
128259
3539
jam në gjendje t'i zhvendos njerëzit
me ngjyrë në rolet kryesore,
me ngjyrë në rolet kryesore,
02:23
providing them with a degree of dignity
46
131822
1914
duke ju mundësuar një farë dinjiteti
02:25
they didn't have in earlier times.
47
133760
1919
që nuk e kanë patur më parë.
02:29
This approach subverts the historically
accepted narrative of African inferiority,
accepted narrative of African inferiority,
48
137015
4484
Kjo metodë shkatërron ngjarjet e pranuara
të inferioritetit afrikan në hstori,
të inferioritetit afrikan në hstori,
02:33
and it serves as inspiration
for people of color
for people of color
49
141523
2509
dhe shërben si frymëzim
për njerëzit me ngjyrë
për njerëzit me ngjyrë
02:36
who have grown wary of seeing
themselves depicted without sophistication
themselves depicted without sophistication
50
144056
3421
që ruhen nga rreziku ta shohin veten
të portretizuar pa sofistikim
të portretizuar pa sofistikim
02:39
and without grace.
51
147501
1150
dhe pa hijeshi.
02:42
Each of these culture-bending tapestries
52
150072
2159
Secila nga këto sixhade kulturore
02:44
becomes a tailored garment
53
152255
1985
bëhet një rrobë e qepur
02:46
or a silk scarf, like the one I am
very coincidentally wearing right now.
very coincidentally wearing right now.
54
154264
3937
apo një shall i mëndafshtë, si ky
që kam veshur krejt rastësisht.
që kam veshur krejt rastësisht.
02:50
(Laughter)
55
158225
1442
(Të qeshura)
02:51
And even when surrounded
in a structure of European classicism,
in a structure of European classicism,
56
159691
3318
Madje, edhe të rrethuar nga
klasicizmi europian,
klasicizmi europian,
02:55
these narratives boldly extoll
the merits of African empowerment.
the merits of African empowerment.
57
163033
3864
këto ngjarje lartësojnë
meritat e fuqizimit afrikan.
meritat e fuqizimit afrikan.
02:59
In this way, the tools of the masters
become masterworks
become masterworks
58
167798
4826
Kështu, mjetet e mjeshtrave
bëhen kryevepra
bëhen kryevepra
03:04
to celebrate those
who were once subservient.
who were once subservient.
59
172648
2356
për të kremtuar ata
që dikur ishin të nënshtruar.
që dikur ishin të nënshtruar.
03:09
This metaphor extends
beyond the realm of art
beyond the realm of art
60
177014
2227
Kjo metaforë shtrihet
përtej fushës së artit
përtej fushës së artit
03:11
and out into the real world.
61
179265
1880
drejt e në botën reale.
03:13
Whether worn by refugees
or world-changing entrepreneurs,
or world-changing entrepreneurs,
62
181169
3787
Të veshur nga refugjatët apo
sipërmarrësit që ndryshojnë botën,
sipërmarrësit që ndryshojnë botën,
03:16
when people are allowed
the freedom to present themselves
the freedom to present themselves
63
184980
2667
kur njerëzve u jepet liria
të përfaqësojnë veten
të përfaqësojnë veten
03:19
in a manner that celebrates
their own unique identities,
their own unique identities,
64
187671
2817
në një mënyrë që kremton
identitetet e tyre unike,
identitetet e tyre unike,
03:22
a magical thing happens.
65
190512
1776
ndodh diçka magjike.
03:24
We stand taller.
66
192312
1372
Jemi më të mëdhenj.
03:25
We're more proud and self-aware
67
193708
1573
Më krenarë e të vet-ndërgjegjshëm
03:27
because we're presenting
our true, authentic selves.
our true, authentic selves.
68
195305
2785
sepse po përfaqësojmë veten
tonë autentike.
tonë autentike.
03:30
And those of us who are around them
in turn become more educated,
in turn become more educated,
69
198620
3644
Dhe nga ana tjetër, ne që jemi
përreth tyre edukohemi më shumë,
përreth tyre edukohemi më shumë,
03:34
more open and more tolerant
of their different points of view.
of their different points of view.
70
202288
3459
jemi më të hapur dhe më tolerantë
ndaj pikëpamjeve të ndryshme të tyre.
ndaj pikëpamjeve të ndryshme të tyre.
03:38
In this way, the clothes that we wear
71
206809
2412
Ndaj, rrobat që veshim
03:41
can be a great illustration
of diplomatic soft power.
of diplomatic soft power.
72
209245
3770
mund të jenë ilustrim shumë i mirë
i fuqisë së butë diplomatike.
i fuqisë së butë diplomatike.
03:45
The clothes that we wear
can serve as bridges
can serve as bridges
73
213709
2143
Rrobat që veshim mund të
shërbejnë si ura
shërbejnë si ura
03:47
between our seemingly disparate cultures.
74
215876
2561
midis kulturave tona të ndryshme.
03:50
And so, yeah, ostensibly I stand
before you as a mere maker of clothing.
before you as a mere maker of clothing.
75
218461
5246
Ndaj, qëndroj këtu para jush
si një rrobaqepës.
si një rrobaqepës.
03:56
But my work has always
been about more than fashion.
been about more than fashion.
76
224786
2429
Puna ime ka qenë gjithmonë
më shumë se vetëm modë.
më shumë se vetëm modë.
04:00
It has become my purpose
to rewrite the cultural narratives
to rewrite the cultural narratives
77
228024
2763
Është bërë qëllimi im për të
rishkruar ngjarjet kulturore
rishkruar ngjarjet kulturore
04:02
so that people of color can be seen
in a new and nuanced light,
in a new and nuanced light,
78
230811
3992
që njerëzit me ngjyrë të shihen
në një dritë me nuancë të re,
në një dritë me nuancë të re,
04:06
and so that we,
79
234827
1215
që ne,
04:08
the proud children of sub-Saharan Africa,
80
236066
2032
bijtë krenarë të Afrikës e Saharasë jugore
04:10
can traverse the globe
81
238122
1698
mund të shëtisim botën
04:11
while carrying ourselves with pride.
82
239844
1880
me krenari për veten.
04:14
It was indeed true
that the stories of history
that the stories of history
83
242767
2391
Ishte e vërtetë që
ndodhitë e historisë
ndodhitë e historisë
04:17
were told by its old victors,
84
245182
3346
tregoheshin nga fitimtarët e tyre,
04:20
but I am of a new generation.
85
248552
1793
por unë jam i brezit të ri.
04:23
My work speaks for those
86
251472
1440
Puna ime flet për ata
04:24
who will no longer let their futures
be dictated by a troubled past.
be dictated by a troubled past.
87
252936
3513
që nuk do lejojnë më të ardhmen
të kontrollohet nga e shkuara shqetësuese.
të kontrollohet nga e shkuara shqetësuese.
04:28
Today, we stand ready
to tell our own stories
to tell our own stories
88
256473
3555
Sot, jemi të gatshëm
të tregojmë historitë tona
të tregojmë historitë tona
04:32
without compromise, without apologies.
89
260052
2793
pa kompromise, pa kërkuar ndjesë.
04:35
But the question still remains:
90
263402
1650
Por pyetja mbetet pezull akoma:
04:37
are you prepared
for what you are about to hear?
for what you are about to hear?
91
265957
2929
A jeni të përgatitur
për atë çka do dëgjoni?
për atë çka do dëgjoni?
Shpresoj të jeni,
ne po i sjellim gjithsesi.
ne po i sjellim gjithsesi.
04:42
I hope you are, because
we are coming regardless.
we are coming regardless.
92
270981
3198
(Duartrokitje)
04:46
(Applause)
93
274622
6354
ABOUT THE SPEAKER
Walé Oyéjidé - Designer, writer, musician, lawyerTED Fellow Walé Oyéjidé combats bias with creative storytelling.
Why you should listen
As the founder of Ikiré Jones, Walé Oyéjidé, Esq. employs fashion design as a vehicle to celebrate the perspectives of marginalized populations.
In addition to his role as the brand's creative director, Walé Oyéjidé designs Ikiré Jones's textiles/accessories and serves as the company's writer. Oyéjidé is a TED Fellow, and his apparel design can be seen in the upcoming Marvel Studios film "Black Panther."
Oyéjidé's design work was part of the "Making Africa" contemporary design exhibit, which was at the Vitra Design Museum in Germany, the Guggenheim Bilbao in Spain, the Kunsthal in Rotterdam, and the HIGH Museum of Art in Atlanta. He was also featured in the "Creative Africa" exhibit at the Philadelphia Museum of Art. His work exhibited at the Tel Aviv Museum of Art and the Fowler Museum, UCLA. He has been invited to lecture about his work in Brazil, Ecuador, France and Tanzania. His designs also appeared as part of the "Generation Africa" fashion show at Pitti Uomo 89 in Florence, Italy.
Oyéjidé's writings include freelance creative copywriting for Airbnb. He is also an attorney, public speaker, and a recording artist/producer that has collaborated with J-Dilla and MF Doom, among others. And for what it's worth, Esquire Magazine noted Oyéjidé as one of the best-dressed men in the United States.
Walé Oyéjidé | Speaker | TED.com