TED2003
Jeff Bezos: The electricity metaphor for the web's future
Jeff Bezos'tan bir sonraki web yeniliği üzerine
Filmed:
Readability: 3
1,547,891 views
Nokta-com patlaması ve çöküşü sıkça Altına Hücum ile karşılaştırılır. Ama Amazon.com kurucusu Jeff Bezos elektrik endüstrisinin ilk zamanlarına daha çok benzediğini söylüyor.
Jeff Bezos - Online commerce pioneer
As founder and CEO of Amazon.com, Jeff Bezos defined online shopping and rewrote the rules of commerce, ushering in a new era in business. Time magazine named him Man of the Year in 1999. Full bio
As founder and CEO of Amazon.com, Jeff Bezos defined online shopping and rewrote the rules of commerce, ushering in a new era in business. Time magazine named him Man of the Year in 1999. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:26
When you think about resilience and technology it's actually much easier.
0
1000
3000
Aslında dirençlilik ve teknolojiyi düşündüğünüzde daha kolay.
00:29
You're going to see some other speakers today, I already know,
1
4000
3000
Bugün başka konuşmacılar da göreceksiniz, şimdiden biliyorum,
00:32
who are going to talk about breaking-bones stuff,
2
7000
3000
çarpıcı şeylerden bahsedecekler,
00:35
and, of course, with technology it never is.
3
10000
2000
ve, tabii ki, teknolojide asla böyle olmaz.
00:37
So it's very easy, comparatively speaking, to be resilient.
4
12000
4000
Dolayısıyla, karşılaştırınca, dirençli olmak çok kolay.
00:41
I think that, if we look at what happened on the Internet,
5
16000
2000
Bence, internette olanlara baktığımızda,
00:43
with such an incredible last half a dozen years,
6
18000
4000
inanılmaz bir son yarım düzine yılla,
00:47
that it's hard to even get the right analogy for it.
7
22000
3000
doğru benzetmeyi bulmak çok zor.
00:50
A lot of how we decide, how we're supposed to react to things
8
25000
4000
Kararları nasıl verdiğimiz, olaylara nasıl reaksiyon göstermemiz gerektiği
00:54
and what we're supposed to expect about the future
9
29000
2000
ve gelecekten neler beklememiz gerektiğinin çoğu
00:56
depends on how we bucket things
10
31000
2000
olayları nasıl tuttuğumuz
00:58
and how we categorize them.
11
33000
1000
ve nasıl kategorize ettiğimize dayanır.
00:59
And so I think the tempting analogy for the boom-bust
12
34000
4000
Ve dolayısıyla İnternette yaşadığımız patlama-çöküş için en cezbedici benzetmenin
01:03
that we just went through with the Internet is a gold rush.
13
38000
4000
altına hücum olduğunu düşünüyorum.
01:07
It's easy to think of this analogy as very different
14
42000
3000
Bu benzetmenin seçilebileceğiniz diğer benzetmelere nazaran
01:10
from some of the other things you might pick.
15
45000
2000
farklı olduğunu düşünmek çok kolay.
01:12
For one thing, both were very real.
16
47000
2000
Bir kere, ikisi de oldukça gerçek.
01:14
In 1849, in that Gold Rush, they took over $700 million
17
49000
4000
1849'da, Altına Hücumda, 700 milyon dolardan fazla
01:18
worth of gold out of California. It was very real.
18
53000
2000
altın Kaliforniyadan çıkarıldı. Bu oldukça gerçekti.
01:20
The Internet was also very real. This is a real way for humans to
19
55000
4000
İnternet de oldukça gerçekti. Bu insanların
01:24
communicate with each other. It's a big deal.
20
59000
3000
birbiriyle iletişim kurmalarının çok gerçek bir yoluydu. Bu büyük bir olay.
01:27
Huge boom. Huge boom. Huge bust. Huge bust.
21
62000
4000
Dev bir patlama. Dev bir patlama. Dev bir çöküş. Dev bir çöküş.
01:31
You keep going, and both things are lots of hype.
22
66000
3000
Devam ettiğinizde, ikisi de bolca abartma.
01:34
I don't have to remind you of all the hype
23
69000
3000
Size internet hakkındaki bütün o abartmaları
01:37
that was involved with the Internet -- like GetRich.com.
24
72000
3000
hatırlatmama gerek yok -- mesela ZenginOl.com.
01:40
But you had the same thing with the Gold Rush. "Gold. Gold. Gold."
25
75000
3000
Ama Altına Hücumda da aynı şey vardı. "Altın. Altın. Altın."
01:43
Sixty-eight rich men on the Steamer Portland. Stacks of yellow metal.
26
78000
4000
Portland buharlısında altmış sekiz zengin adam. Külçelerce sarı altın.
01:47
Some have 5,000. Many have more.
27
82000
3000
Kiminde 5,000. Çoğunda daha fazla.
01:50
A few bring out 100,000 dollars each.
28
85000
3000
Kimileri adambaşı 100,000 dolar çıkarıyor.
01:54
People would get very excited about this when they read these articles.
29
89000
3000
İnsanlar bu makaleleri okudukça çok heyecanlanırlardı.
01:57
"The Eldorado of the United States of America:
30
92000
3000
"Amerika Birleşik Devletleri'nin El Doradosu:
02:00
the discovery of inexhaustible gold mines in California."
31
95000
4000
Kaliforniya'da tüketilemez altın madenlerinin keşfi."
02:06
And the parallels between the Gold Rush and the Internet Rush continue very strongly.
32
101000
4000
Ve Altına Hücum ile İnternete Hücum arasındaki benzerlikler çok kuvvetli olarak devam ediyor.
02:10
So many people left what they were doing.
33
105000
3000
Bir çok insan işini bıraktı.
02:13
And what would happen is -- and the Gold Rush went on for years.
34
108000
3000
Ve olan şuydu -- ve Altına Hücum yıllarca devam etti.
02:16
People on the East Coast in 1849, when they first started to get the news,
35
111000
4000
Doğu yakasındaki insanlar 1849'da, haberleri ilk duymaya başladıklarında,
02:20
they thought, "Ah, this isn't real."
36
115000
2000
düşündüler ki, "Ah, bu gerçek değil."
02:22
But they keep hearing about people getting rich,
37
117000
3000
Ama insanların zengin olduklarını duymaya devam ettiler,
02:25
and then in 1850 they still hear that. And they think it's not real.
38
120000
3000
ve sonra 1850'de hala duyuyorlardı. Ve bunun gerçek olmadığını düşünüyorlardı.
02:28
By about 1852, they're thinking, "Am I the stupidest person on Earth
39
123000
5000
Artık 1852'ye doğru, "Kaliforniya'ya koşmadığım için
02:33
by not rushing to California?" And they start to decide they are.
40
128000
4000
dünyadaki en salak kişi ben miyim?" diye düşünmeye başladılar. Ve öyle olduklarına kanaat getirmeye başladılar.
02:37
These are community affairs, by the way.
41
132000
2000
Bunlar topluluk işleriydi, bu arada.
02:39
Local communities on the East Coast would get together and whole teams
42
134000
3000
Doğu yakasındaki yerel topluluklar birleşirlerdi ve 10, 20 kişilik
02:42
of 10, 20 people would caravan across the United States,
43
137000
3000
takımlar Birleşik Devletlerin bir ucundan öbür ucuna konvoy halinde geçerlerdi,
02:45
and they would form companies.
44
140000
2000
ve şirketler kurarlardı.
02:47
These were typically not solitary efforts. But no matter what,
45
142000
3000
Bunlar genelde bireysel çabalar değildi. Ama ne olursa olsun,
02:50
if you were a lawyer or a banker, people dropped what they were doing,
46
145000
3000
ister avukat ol ister bankacı, insanlar işlerini bırakıp,
02:53
no matter what skill set they had, to go pan for gold.
47
148000
3000
ne tür bir beceri grubuna sahip olduklarına bakmadan, altın aramaya giderlerdi.
02:57
This guy on the left, Dr. Richard Beverley Cole,
48
152000
3000
Bu soldaki adam, Dr. Richard Beverley Cole,
03:00
he lived in Philadelphia and he took the Panama route.
49
155000
3000
Philedelphia'da yaşardı ve Panama rotasını seçti.
03:03
They would take a ship down to Panama, across the isthmus,
50
158000
3000
Gemiyle Panama'ya inerler, kanalı geçer,
03:06
and then take another ship north.
51
161000
2000
sonra kuzeye başka bir gemiyle giderlerdi.
03:08
This guy, Dr. Toland, went by covered wagon to California.
52
163000
4000
Bu adam, Dr. Toland, Kaliforniya'ya kapalı at arabasıyla gitti.
03:13
This has its parallels, too. Doctors leaving their practices.
53
168000
4000
Burada da paralellikler var. Muhayenehanelerini kapatan doktorlar.
03:17
These are both very successful -- a physician in one case,
54
172000
2000
Bu ikisi de çok başarılı -- biri hekim,
03:19
a surgeon in the other.
55
174000
1000
diğeri cerrah.
03:20
Same thing happened on the Internet. You get DrKoop.com.
56
175000
4000
İnternette de aynı şey oldu. DrKoop.com çıktı.
03:24
(Laughter)
57
179000
1000
(Kahkahalar)
03:25
In the Gold Rush, people literally jumped ship.
58
180000
3000
Altına Hücumda, insanlar tam anlamıyla işlerini terk ettiler.
03:28
The San Francisco harbor was clogged with 600 ships at the peak
59
183000
7000
San Francisco limanı sayıları 600'e varan gemilerle tıkanmıştı
03:35
because the ships would get there and the crews would abandon
60
190000
2000
çünkü gemiler gelir ve mürettebat gidip altın aramak için
03:37
to go search for gold.
61
192000
2000
gemiyi terk ederdi.
03:39
So there were literally 600 captains and 600 ships.
62
194000
4000
O yüzden tam anlamıyla 600 kaptan ve 600 gemi vardı.
03:43
They turned the ships into hotels, because they couldn't sail them anywhere.
63
198000
3000
Gemileri oteller çevirdiler, çünkü bir yere gidemiyorladı.
03:46
You had dotcom fever. And you had gold fever.
64
201000
5000
Nokta com ateşi vardı. Altın ateşi vardı.
03:51
And you saw some of the excesses
65
206000
2000
Nokta com ateşinin yarattığı bazı
03:53
that the dotcom fever created and the same thing happened.
66
208000
4000
aşırılıkları gördünüz ve aynı şey oldu.
03:57
The fort in San Francisco at the time had about 1,300 soldiers.
67
212000
4000
San Francisco kalesinde o zaman yaklaşık 1,300 asker vardı.
04:01
Half of them deserted to go look for gold.
68
216000
4000
Yarısı gidip altın aramak için kaçtı.
04:05
And they wouldn't let the other half out to go look for the first half
69
220000
3000
Ve diğer yarıyı, ilk yarıyı arayıp bulmaları için yollamıyorlardı
04:08
because they were afraid they wouldn't come back.
70
223000
2000
çünkü geri dönmeyeceklerinden korkuyorlardı.
04:10
(Laughter)
71
225000
2000
(Kahkahalar)
04:12
And one of the soldiers wrote home, and this is the sentence that he put:
72
227000
3000
Ve askerlerden biri eve yazmış, ve bu da kurduğu cümle:
04:15
"The struggle between right and six dollars a month
73
230000
4000
"Doğru ve ayda altı dolar ile
04:19
and wrong and 75 dollars a day is a rather severe one."
74
234000
5000
yanlış ve günde 75 dolar arasındaki çekişme oldukça sıkı."
04:27
They had bad burn rate in the Gold Rush. A very bad burn rate.
75
242000
4000
Ve Altına Hücumda maliyetler yüksekti. Maliyetler oldukça yüksekti.
04:31
This is actually from the Klondike Gold Rush. This is the White Pass Trail.
76
246000
4000
Bu aslında Klondike Altına Hücumu'ndan. Burası Beyaz Geçit Yolu.
04:35
They loaded up their mules and their horses.
77
250000
4000
Katırlarını ve atlarını yüklemişler.
04:39
And they didn't plan right.
78
254000
4000
Ve iyi plan yapmamışlar.
04:43
And they didn't know how far they would really have to go,
79
258000
3000
Ve gerçekte ne kadar uzağa gitmeleri gerekeceğini bilmiyorlardı,
04:46
and they overloaded the horses with hundreds and hundreds of pounds of stuff.
80
261000
4000
ve atları yüzlerce ve yüzlerce kiloluk eşyayla aşırı yüklemişler.
04:50
In fact it was so bad that most of the horses died
81
265000
4000
Hatta durum o kadar kötüydü ki atların çoğu
04:54
before they could get where they were going.
82
269000
2000
gittikleri yere varamadan öldü.
04:56
It got renamed the "Dead Horse Trail."
83
271000
2000
O yüzden adı "Ölü At Yolu" olarak değiştirildi.
04:58
And the Canadian Minister of the Interior wrote this at the time:
84
273000
4000
Ve Kanada İç İşleri Bakanı o zaman bunu yazmış:
05:02
"Thousands of pack horses lie dead along the way,
85
277000
3000
"Yol boyunca binlerce yük atı ölü yatıyor,
05:05
sometimes in bunches under the cliffs,
86
280000
2000
kimi zaman uçurumların dibinde öbekler halinde,
05:07
with pack saddles and packs where they've fallen from the rock above,
87
282000
4000
yük çantaları ve yüklerle beraber tepedeki kayalıklardan düştükleri yerde,
05:11
sometimes in tangled masses, filling the mud holes
88
286000
3000
kimi zaman birbirine dolanmış yığınlar halinde, çamur deliklerini doldurup
05:14
and furnishing the only footing for our poor pack animals on the march,
89
289000
3000
bizim ilerleyen zavallı yük hayvanlarımızın ayak basabilecekleri yegane noktaları oluşturuyorlar,
05:17
often, I regret to say, exhausted, but still alive,
90
292000
4000
çoğunlukla, üzülerek söylüyorum, tükenmiş ama hala hayatta olarak,
05:21
a fact we were unaware of, until after the miserable wretches
91
296000
3000
zavallı garibanlar bizim atlıların toynakları altında
05:24
turned beneath the hooves of our cavalcade.
92
299000
3000
kımıldayana kadar durumlarının farkında değildik.
05:27
The eyeless sockets of the pack animals everywhere
93
302000
2000
Her yerdeki yük hayvanlarının boş göz çukurları
05:29
account for the myriads of ravens along the road.
94
304000
3000
yol boyunca sayısız kuzgunun varlığının göstergesi.
05:32
The inhumanity which this trail has been witness to,
95
307000
2000
Bu yolun şahit olduğu insaniyetsizliği,
05:34
the heartbreak and suffering which so many have undergone,
96
309000
3000
birçoklarının yaşadığı üzüntü ve acı
05:37
cannot be imagined. They certainly cannot be described."
97
312000
4000
tahmin edilemez. Kesinlikle tasvir edilemez."
05:42
And you know, without the smell that would have accompanied that,
98
317000
5000
Ve biliyorsunuz, onunla beraber olmuş olması gereken koku hariç,
05:47
we had the same thing on the Internet: very bad burn rate calculations.
99
322000
5000
bizde internette de aynı şey oldu: bizde de maliyetler çok kötü hesaplanmıştı.
05:52
I'll just play one of these and you'll remember it.
100
327000
3000
Sırf şunlardan birini oynatacağım ve hatırlayacaksınız.
05:55
This is a commercial that was played on the Super Bowl in the year 2000.
101
330000
4000
Bu 2000 yılında Süper Kupa sırasında gösterilen bir reklam.
05:59
(Video): Bride #1: You said you had a large selection of invitations. Clerk: But we do.
102
334000
4000
(Video) Gelin No. 1: Davetiye seçeneklerinizin geniş olduğunu söylemiştiniz. Çalışan: Ama öyle.
06:03
Bride #2: Then why does she have my invitation?
103
338000
3000
Gelin No. 2: O zaman neden onda benim davetiyemden var?
06:06
Announcer: What may be a little thing to some ... Bride #3: You are mine, little man.
104
341000
5000
Dış Ses: Bazıları için küçük olan bir şey ... Gelin No. 3: Benimsin küçük adam.
06:11
Announcer: Could be a really big deal to you. Husband #1: Is that your wife?
105
346000
4000
Dış Ses: Sizin için çok önemli olabilir. Koca No. 1: Bu sizin karınız mı?
06:15
Husband #2: Not for another 15 minutes. Announcer: After all, it's your special day.
106
350000
5000
Koca No. 2: Bir 15 dakika daha değil. Dış Ses: Sonuçta, bu sizin özel gününüz.
06:23
OurBeginning.com. Life's an event. Announce it to the world.
107
358000
3000
Başlangıcımız.com. Hayat bir olay. Dünyaya duyur.
06:26
Jeff Bezos: It's very difficult to figure out what that ad is for.
108
361000
4000
Jeff Bezos: Bu reklamın neyin reklamı olduğunu kestirmek çok güç.
06:30
(Laughter)
109
365000
2000
(Kahkahalar)
06:33
But they spent three and a half million dollars
110
368000
2000
Ama bu reklamı 2000 yılı Süper Kupa'da
06:35
in the 2000 Super Bowl to air that ad,
111
370000
3000
yayınlamak için üç buçuk milyon dolar harcadılar,
06:38
even though, at the time, they only had a million dollars in annual revenue.
112
373000
3000
o sırada yıllık cirolarının sadece bir milyon dolar olmasına rağmen.
06:44
Now, here's where our analogy with the Gold Rush starts to diverge,
113
379000
4000
Şimdi burası Altına Hücum benzetmemizin dağılmaya,
06:48
and I think rather severely.
114
383000
2000
ki hatta bence oldukça fazlaca dağılmaya, başladığı noktanın olduğu yer.
06:50
And that is, in a gold rush, when it's over, it's over.
115
385000
4000
Ve o da, bir altına hücumda, bitince bitmiştir.
06:54
Here's this guy: "There are many men in Dawson
116
389000
3000
Mesela bu adam: "Dawson'da şu anda
06:57
at the present time who feel keenly disappointed.
117
392000
2000
şiddetle düş kırıklığına uğramış birçok insan var.
06:59
They've come thousands of miles on a perilous trip, risked life, health and property,
118
394000
5000
Binlerce millik tehlikeli bir yolculuk yapıp, hayatlarını, sağlıklarını ve mallarını riske atıp,
07:04
spent months of the most arduous labor a man can perform
119
399000
3000
bir adamın yapabileceği en ağır işleri aylarca yapıp
07:07
and at length with expectations raised to the highest pitch
120
402000
3000
ve nihayetinde beklentileri en tepelere çıkmışken
07:10
have reached the coveted goal only to discover
121
405000
2000
arzulanan hedefe ulaşınca buldukları tek şey
07:12
the fact that there is nothing here for them."
122
407000
4000
burada onlar için hiçbir şey olmadığıydı."
07:16
And that was, of course, the very common story.
123
411000
3000
Ve tabi bu da çok sık rastlanan bir hikayeydi.
07:19
Because when you take out that last piece of gold --
124
414000
2000
Çünkü o son altın parçasını çıkarınca --
07:21
and they did incredibly quickly. I mean, if you look at the 1849 Gold Rush --
125
416000
5000
ki bunu da bayağı hızlı yaptılar. Yani, 1849 Altına Hücuma bakacak olursanız,
07:26
the entire American river region, within two years --
126
421000
3000
Amerikan nehir bölgesinin tamamı, iki yıl içinde --
07:29
every stone had been turned. And after that, only big companies
127
424000
4000
altına bakılmadık taş kalmamıştı. Ve ondan sonra, sadece büyük şirketler
07:33
who used more sophisticated mining technologies
128
428000
2000
daha sofistike madencilik ekiplanları kullanarak
07:35
started to take gold out of there.
129
430000
3000
oradan altın çıkarmaya başladılar.
07:38
So there's a much better analogy that allows you to be incredibly optimistic
130
433000
6000
Ama inanılmaz iyimser olmanıza izin veren çok daha iyi bir benzetme var
07:44
and that analogy is the electric industry.
131
439000
5000
ve o benzetme de elektik endüstrisi.
07:49
And there are a lot of similarities between the Internet and the electric industry.
132
444000
4000
Ve internetle elektrik endüstrisi arasında bir çok benzerlik var.
07:53
With the electric industry you actually have to --
133
448000
3000
Elektrik endüstrisinde aslında --
07:56
one of them is that they're both sort of thin,
134
451000
2000
bunlardan biri ikisinin de bir çok farklı endüstriyi kaplayan
07:58
horizontal, enabling layers that go across lots of different industries.
135
453000
3000
ince, yatay, izin veren katmanlarının olduğu.
08:01
It's not a specific thing.
136
456000
3000
Belirli bir tek şey değil.
08:05
But electricity is also very, very broad, so you have to sort of narrow it down.
137
460000
5000
Ama elektrik de çok, çok geniş, o yüzden bir anlamda daraltmak gerek.
08:10
You know, it can be used as an incredible means of transmitting power.
138
465000
4000
Biliyorsunuz, güç aktarımı için inanılmaz bir yöntem olarak kullanılabiliyor.
08:14
It's an incredible means of coordinating,
139
469000
2000
Koordinasyon için inanılmaz bir yöntem
08:16
in a very fine-grained way, information flows.
140
471000
2000
bilgi akışları, çok ufak tanecikli bir şekilde.
08:18
There's a bunch of things that are interesting about electricity.
141
473000
3000
Elektriği ilginç kılan bir çok şey var.
08:21
And the part of the electric revolution that I want to focus on
142
476000
5000
Ve elektrik devriminin üzerinde durmak istediğim kısmı
08:26
is sort of the golden age of appliances.
143
481000
3000
aletlerin bir bakıma altın çağı.
08:29
The killer app that got the world ready for appliances was the light bulb.
144
484000
5000
Dünyayı aletlere hazırlayan gözde alet ampuldü.
08:34
So the light bulb is what wired the world.
145
489000
2000
Yani dünyaya hat çeken ampuldü.
08:36
And they weren't thinking about appliances when they wired the world.
146
491000
4000
Ve dünyaya hat çektikleri sırada akıllarında aletler yoktu.
08:40
They were really thinking about --
147
495000
2000
Asıl düşündükleri --
08:42
they weren't putting electricity into the home;
148
497000
2000
evlere elektrik getirmiyorlardı;
08:44
they were putting lighting into the home.
149
499000
3000
evlere ışıklandırma getiriyorlardı.
08:47
And, but it really -- it got the electricity. It took a long time.
150
502000
4000
Ve ama aslında -- elektrik geldi. Uzun bir zaman aldı.
08:51
This was a huge -- as you would expect -- a huge capital build out.
151
506000
4000
Bu dev bir, bekleyeceğiniz gibi, dev bir anapara çıkışıydı.
08:55
All the streets had to be torn up.
152
510000
3000
Tüm sokakların kazılması gerekiyordu.
08:58
This is work going on down in lower Manhattan
153
513000
4000
Bu aşağı Manhattan'da devam eden bir çalışma
09:02
where they built some of the first electric power generating stations.
154
517000
4000
elektrik gücü üreten istasyonların ilklerinden bazılarını kurdukları yerde.
09:06
And they're tearing up all the streets.
155
521000
2000
Ve sokakları kazıyorlar.
09:08
The Edison Electric Company, which became Edison General Electric,
156
523000
3000
Edison Elektrik Şirketi, ki sonra Edison General Electic oldu,
09:11
which became General Electric,
157
526000
2000
o da sonra General Electric oldu,
09:13
paid for all of this digging up of the streets. It was incredibly expensive.
158
528000
5000
bütün bu sokakların kazılmasının faturasını ödedi. Çok pahalıydı.
09:19
But that is not the -- and that's not the part that's really most similar to the Web.
159
534000
7000
Ama bu -- ve bu internetle en çok benzeştiği nokta değil.
09:26
Because, remember, the Web got to stand
160
541000
2000
Çünkü hatırlayın, internet uzak mesafe telefon ağı için
09:28
on top of all this heavy infrastructure
161
543000
2000
kurulmuş bütün bu ağır altyapının
09:30
that had been put in place because of the long-distance phone network.
162
545000
3000
üzerine oturabildi.
09:33
So all of the cabling and all of the heavy infrastructure --
163
548000
3000
Yani bütün o kablolama ve bütün o ağır altyapı --
09:36
I'm going back now to, sort of, the explosive part of the Web in 1994,
164
551000
4000
Şimdi internetin, bir anlamda, patladığı zamana 1994'e dönüyorum,
09:40
when it was growing 2,300 percent a year.
165
555000
2000
o zaman yılda yüzde 2,300 büyüyordu.
09:42
How could it grow at 2,300 percent a year in 1994
166
557000
3000
Nasıl 1994'de insanlar daha internete doğru dürüst yatırım yapmazken
09:45
when people weren't really investing in the Web?
167
560000
3000
yılda yüzde 2,300 büyüyebilir?
09:48
Well, it was because that heavy infrastructure had already been laid down.
168
563000
4000
İşte, çünkü bu ağır altyapı zaten kurulmuştu da ondan.
09:52
So the light bulb laid down the heavy infrastructure,
169
567000
3000
Yani ampul ağır altyapıyı kurdurdu,
09:55
and then home appliances started coming into being.
170
570000
3000
ve sonra ev aletleri gelmeye başladı.
09:58
And this was huge. The first one was the electric fan --
171
573000
3000
Ve bu dev bir olaydı. Bu ilk elektrikli vantilatör --
10:01
this was the 1890 electric fan.
172
576000
3000
bu 1890 yılının elektrikli vantilatörü.
10:04
And the appliances, the golden age of appliances really lasted --
173
579000
4000
Ve aletler, aletlerin altın çağı --
10:08
it depends how you want to measure it --
174
583000
2000
nasıl ölçeceğinize bağlı olarak değişir --
10:10
but it's anywhere from 40 to 60 years. It goes on a long time.
175
585000
3000
ama bir 40 ila 60 yıl sürdü. Bayağı bir süre devam etti.
10:13
It starts about 1890. And the electric fan was a big success.
176
588000
5000
1890larda başlıyor. Ve elektrikli vantilatör çok başarılıydı.
10:19
The electric iron, also very big.
177
594000
3000
Ve elektrikli ütü, bu da çok başarılı.
10:22
By the way, this is the beginning of the asbestos lawsuit.
178
597000
4000
Bu arada, bu asbest davasının başlangıcı.
10:26
(Laughter)
179
601000
1000
(Kahkahalar)
10:27
There's asbestos under that handle there.
180
602000
3000
Burada şu tutacağın altında asbest var.
10:32
This is the first vacuum cleaner, the 1905 Skinner Vacuum,
181
607000
3000
Bu ilk elektrikli süpürge, 1905 yılı Skinner elektrikli süpürgesi,
10:35
from the Hoover Company. And this one weighed 92 pounds
182
610000
5000
Hoover şirketinden. Ve bu 42 kiloydu
10:40
and took two people to operate and cost a quarter of a car.
183
615000
5000
ve kullanmak için iki kişi gerekiyordu ve çeyrek araba parası tutuyordu.
10:45
So it wasn't a big seller.
184
620000
2000
Yani çok satmadı.
10:47
This was truly, truly an early-adopter product --
185
622000
4000
Bu gerçekten, gerçekten bir erken-benimsiyenler ürünüydü --
10:51
(Laughter)
186
626000
1000
(Kahkahalar)
10:52
the 1905 Skinner Vacuum.
187
627000
2000
1905 yılı Skinner elektrikli süpürge.
10:54
But three years later, by 1908, it weighed 40 pounds.
188
629000
3000
Ama üç yıl sonra, 1908'de, 18 kiloydu.
10:59
Now, not all these things were highly successful.
189
634000
4000
Şimdi, bunların herbiri çok başarılı olmadı.
11:03
(Laughter)
190
638000
2000
(Kahkahalar)
11:05
This is the electric tie press, which never really did catch on.
191
640000
3000
Bu elektrikli kravat ütüsü, hiçbir zaman pek tutmadı.
11:08
People, I guess, decided that they would not wrinkle their ties.
192
643000
5000
İnsanlar, sanırım, kravatlarını buruşturmamaya karar verdiler.
11:15
These never really caught on either:
193
650000
2000
Bunlar da hiçbir zaman pek tutmadı:
11:17
the electric shoe warmer and drier. Never a big seller.
194
652000
4000
elektrikli ayakkabı ısıtıcısı ve kurutucusu. Hiçbir zaman çok satılan olmadı.
11:21
This came in, like, six different colors.
195
656000
2000
Bunun altı rengi falan vardı.
11:23
(Laughter)
196
658000
1000
(Kahkahalar)
11:25
I don't know why. But I thought, you know,
197
660000
3000
Niye bilmiyorum. Ama düşündüm ki, yani,
11:28
sometimes it's just not the right time for an invention;
198
663000
4000
bazen bir buluş için doğru zaman değildir;
11:32
maybe it's time to give this one another shot.
199
667000
3000
belki ona bir şans daha vermenin zamanı gelmiştir.
11:35
So I thought we could build a Super Bowl ad for this.
200
670000
4000
O yüzden düşündüm ki buna bir Süper Kupa reklamı oluşturalım.
11:39
We'd need the right partner. And I thought that really --
201
674000
4000
Doğru partnere ihtiyacımız olacak. Ve düşündüm ki gerçekten --
11:43
(Laughter)
202
678000
2000
(Kahkahalar)
11:45
I thought that would really work, to give that another shot.
203
680000
4000
Bu cidden işe yarayabilir diye düşündüm, bir şans daha verelim.
11:49
Now, the toaster was huge
204
684000
2000
Şimdi, ekmek kızartma makinası çok başarılıydı
11:51
because they used to make toast on open fires,
205
686000
3000
çünkü açık alevde kızartılıyordu ekmek,
11:54
and it took a lot of time and attention.
206
689000
2000
ve çok zaman ve dikkat alıyordu.
11:56
I want to point out one thing. This is -- you guys know what this is.
207
691000
6000
Bir şeyi belirtmek isterim. Bu -- bunun ne olduğunu biliyorsunuz.
12:02
They hadn't invented the electric socket yet.
208
697000
3000
Henüz elektrik prizini icat etmemişlerdi.
12:05
So this was -- remember, they didn't wire the houses for electricity.
209
700000
3000
O yüzden bu -- hatırlayın, evlere elektrik için hat çekilmemişti.
12:08
They wired them for lighting. So your -- your appliances would plug in.
210
703000
4000
Işıklandırma için hat çekilmişti. O yüzden ev aletleriniz ampulun duyuna bağlanırdı.
12:12
They would -- each room typically had a light bulb socket at the top.
211
707000
3000
Onlar -- tipik olarak her odanın tepesinde bir adet duy olurdu.
12:15
And you'd plug it in there.
212
710000
2000
Ve oraya bağlardınız.
12:17
In fact, if you've seen the Carousel of Progress at Disney World,
213
712000
3000
Hatta, eğer Disney World'de Gelişim Carousel'ini gördüyseniz
12:20
you've seen this. Here are the cables coming up into this light fixture.
214
715000
4000
bunu da görmüşünüzdür. İşte kablolar bu aydınlatma aletine çıkıyor.
12:24
All the appliances plug in there. And you would just unscrew your light bulb
215
719000
4000
Bütün aletler buraya bağlanırdı. Ve bir alet bağlamak istediğinizde
12:28
if you wanted to plug in an appliance.
216
723000
2000
yanlızca ampulünüzü çıkarırdınız.
12:30
The next thing that really was a big, big deal was the washing machine.
217
725000
5000
Bir sonraki gerçekten çok, çok büyük olay çamaşır makinesiydi.
12:35
Now, this was an object of much envy and lust.
218
730000
3000
İşte, bu çok imrenilen ve arzulanan bir aletti.
12:38
Everybody wanted one of these electric washing machines.
219
733000
3000
Herkes bu elektrikli çamaşır makinelerinden bir tane istiyordu.
12:41
On the left-hand side, this was the soapy water.
220
736000
2000
Sol tarafta, burada sabunlu su vardı.
12:43
And there's a rotor there -- that this motor is spinning.
221
738000
2000
Ve burada bir rotor -- bu motorun döndürdüğü.
12:45
And it would clean your clothes.
222
740000
2000
Ve elbiselerinizi temizlerdi.
12:47
This is the clean rinse-water. So you'd take the clothes out of here,
223
742000
3000
Bu da temiz çalkalama suyu. Yani kıyafetlerinizi buradan alıp,
12:50
put them in here, and then you'd run the clothes through this electric ringer.
224
745000
4000
buraya koyardınız, ve sonra kıyafetleri bu elektrikli sıkıcıdan geçirirdiniz.
12:54
And this was a big deal.
225
749000
2000
Ve bu büyük bir olaydı.
12:56
You'd keep this on your porch. It was a little bit messy and kind of a pain.
226
751000
4000
Bunu verandada tutardınız. Biraz pislik çıkarırdı ve biraz yorardı.
13:00
And you'd run a long cord into the house
227
755000
3000
Ve evin içinden uzun bir kablo geçirip
13:03
where you could screw it into your light socket.
228
758000
3000
aydınlatma duyuna bağlardınız.
13:06
(Laughter)
229
761000
1000
(Kahkahar)
13:07
And that's actually kind of an important point in my presentation,
230
762000
3000
Ve bu sunumumda aslında önemli bir nokta,
13:10
because they hadn't invented the off switch.
231
765000
4000
çünkü henüz kapatma düğmesini icat etmemişlerdi.
13:14
That was to come much later -- the off switch on appliances --
232
769000
3000
O çok sonra geldi, aletlerde kapatma düğmesi,
13:17
because it didn't make any sense.
233
772000
2000
çünkü hiç anlamı yoktu.
13:19
I mean, you didn't want this thing clogging up a light socket.
234
774000
3000
Yani, bu şeyin duyu işgal etmesini istemezdiniz.
13:22
So you know, when you were done with it, you unscrewed it.
235
777000
3000
O yüzden, işiniz bitince çıkarırdınız.
13:25
That's what you did. You didn't turn it off.
236
780000
2000
Ve öyle yapılırdı. Kapatmazdınız.
13:27
And as I said before, they hadn't invented the electric outlet either,
237
782000
4000
Ve daha önce dediğim gibi, henüz elektrik prizini de icat etmemişlerdi,
13:31
so the washing machine was a particularly dangerous device.
238
786000
3000
o yüzden çamaşır makinesi bilhassa tehlikeli bir aygıttı.
13:34
And there are --
239
789000
2000
Ve ortada --
13:36
when you research this, there are gruesome descriptions
240
791000
3000
bunu araştırdığınızda, insanların bu aygıtlara saçlarını
13:39
of people getting their hair and clothes caught in these devices.
241
794000
5000
ve kıyafetlerini kaptırmalarının dehşet verici tasvirleri var.
13:44
And they couldn't yank the cord out
242
799000
2000
Ve kabloyu çekemiyorlardı
13:46
because it was screwed into a light socket inside the house.
243
801000
4000
çünkü evin içinde bir duya bağlanmıştı.
13:50
(Laughter)
244
805000
1000
(Kahkahalar)
13:51
And there was no off switch, so it wasn't very good.
245
806000
4000
Ve kapatma düğmesi de yoktu, yani çok iyi değildi.
13:56
And you might think that that was incredibly stupid of our ancestors
246
811000
4000
Ve atalarımızın aletleri böyle duylara sokarak
14:00
to be plugging things into a light socket like this.
247
815000
3000
inanılmaz salakça davranmış olduklarını düşünebilirsiniz.
14:03
But, you know, before I get too far into condemning our ancestors,
248
818000
4000
Ama, atalarımızı suçlamaya devam etmeden önce,
14:07
I thought I'd show you: this is my conference room.
249
822000
3000
size şunu göstereyim dedim: bu benim konferans odam.
14:10
This is a total kludge, if you ask me.
250
825000
3000
Bu tam olarak çakma bir çözüm, bana sorarsanız.
14:13
First of all, this got installed upside down. This light socket --
251
828000
3000
Bir kere, bu ters takılmış. Bu priz --
14:16
(Laughter)
252
831000
1000
(Kahkahalar)
14:17
and so the cord keeps falling out, so I taped it in.
253
832000
2000
ve o yüzden kablo devamlı düşüyor, ben de bantladım.
14:19
(Laughter)
254
834000
2000
(Kahkahalar)
14:21
This is supposed -- don't even get me started. But that's not the worst one.
255
836000
4000
Bunun -- beni konuşturmayın. Ama bu en kötüsü değil.
14:25
This is what it looks like under my desk.
256
840000
2000
Bu benim masamın altının hali.
14:27
I took this picture just two days ago.
257
842000
3000
Bu resmi iki gün önce çektim.
14:30
So we really haven't progressed that much since 1908.
258
845000
3000
Yani 1908'den beri çok da gelişim kaydetmememişiz.
14:33
(Laughter)
259
848000
2000
(Kahkahalar)
14:35
It's a total, total mess.
260
850000
2000
Çok, çok fena karışıklık.
14:37
And, you know, we think it's getting better,
261
852000
3000
Ve, biliyorsunuz, iyiye gittiğini sanıyoruz,
14:40
but have you tried to install 802.11 yourself?
262
855000
4000
ama kendi başınıza 802.11 kurmayı denediniz mi?
14:44
(Laughter)
263
859000
1000
(Kahkahalar)
14:45
I challenge you to try. It's very hard.
264
860000
2000
Denemeniz için size meydan okuyorum. Çok zor.
14:47
I know Ph.D.s in Computer Science --
265
862000
3000
Bilgisayar Bilimi doktarası olan insanlar tanıyorum --
14:50
this process has brought them to tears, absolute tears. (Laughter)
266
865000
3000
bu süreç onları ağlattı, bildiğiniz ağlattı. (Kahkahalar)
14:54
And that's assuming you already have DSL in your house.
267
869000
5000
Ki bu da evinizde DSL olduğunu varsayarsak.
15:00
Try to get DSL installed in your house.
268
875000
2000
Evinize DSL bağlatmaya çalışın.
15:03
The engineers who do it everyday can't do it.
269
878000
2000
Bu işi her gün yapan mühendisler beceremiyor.
15:05
They have to -- typically, they come three times.
270
880000
3000
Onlar -- tipik olarak üç kere geliyorlar.
15:08
And one friend of mine was telling me a story:
271
883000
2000
Ve bir arkadaşım bana bir hikaye anlattı:
15:10
not only did they get there and have to wait,
272
885000
3000
sırf eve gidip beklemek zorunda kalmamışlar,
15:13
but then the engineers, when they finally did get there,
273
888000
3000
ama sonra mühendisler, sonunda geldiklerinde,
15:16
for the third time, they had to call somebody.
274
891000
2000
üçüncü seferde, birini aramaları gerekiyormuş.
15:18
And they were really happy that the guy had a speakerphone
275
893000
3000
Ve adamda hoparlörlü telefon olduğuna çok sevinmişler
15:21
because then they had to wait on hold for an hour
276
896000
2000
çünkü biriyle konuşup bir giriş kodunu
15:23
to talk to somebody to give them an access code
277
898000
2000
alabilmek için bir saat beklemek zorunda kalmışlar,
15:25
after they got there.
278
900000
2000
eve vardıktan sonra.
15:27
So we're not -- we're pretty kludge-y ourselves.
279
902000
4000
Yani o yüzden -- biz kendimiz de oldukça çakma sayılırız.
15:31
By the way, DSL is a kludge.
280
906000
2000
Bu arada, DSL çakma.
15:33
I mean, this is a twisted pair of copper that was never designed
281
908000
2000
Yani, bu bükülmüş bir çift bakır tel
15:35
for the purpose it's being put to --
282
910000
2000
kullanıldığı iş için asla dizayn edilmemiş --
15:37
you know it's the whole thing --
283
912000
2000
yani bütün her şey --
15:39
we're very, very primitive. And that's kind of the point.
284
914000
4000
biz çok, çok ilkeliz. Ve anlatmaya çalıştığım da biraz bu.
15:43
Because, you know, resilience -- if you think of it in terms of the Gold Rush,
285
918000
4000
Çünkü, biliyorsunuz, direçlilik -- Altına Hücumdan gidecek olsanız,
15:47
then you'd be pretty depressed right now
286
922000
2000
o zaman sizin şimdi moralinizin oldukça düşük olması gerekirdi
15:49
because the last nugget of gold would be gone.
287
924000
3000
çünkü altının son parçası gitmiş olurdu.
15:52
But the good thing is, with innovation, there isn't a last nugget.
288
927000
3000
Ama güzellik şu, yenilikle sayesinde, son parça diye bir şey yok.
15:55
Every new thing creates two new questions and two new opportunities.
289
930000
5000
Her yeni şey iki yeni soru ve iki yeni fırsat yaratıyor.
16:00
And if you believe that, then you believe that where we are --
290
935000
4000
Ve buna inanırsanız, o zaman bizim de --
16:04
this is what I think -- I believe that where we are with the incredible kludge --
291
939000
4000
benim düşüncem bu -- bence inanılmaz kötü çakma çözümlerdeyiz --
16:08
and I haven't even talked about user interfaces on the Web --
292
943000
3000
ve internetteki kullanıcı arayüzlerinden bahsetmedim bile --
16:12
but there's so much kludge, so much terrible stuff --
293
947000
3000
ama o kadar çok çakma çözüm, o kadar çok berbat şey var ki --
16:15
we are at the 1908 Hurley washing machine stage with the Internet.
294
950000
4000
biz internetin 1908 Hurley çamaşır makinesi aşamasındayız.
16:19
That's where we are. We don't get our hair caught in it,
295
954000
3000
Olduğumuz nokta bu. Saçımızı kaptırmıyoruz,
16:22
but that's the level of primitiveness of where we are.
296
957000
3000
ama olduğumuz yerin ilkellik derecesi bu.
16:25
We're in 1908.
297
960000
2000
Biz 1908'deyiz.
16:27
And if you believe that, then stuff like this doesn't bother you. This is 1996:
298
962000
4000
Ve buna inanırsanız bunun gibi şeyler canınızı sıkmaz. Bu 1996:
16:31
"All the negatives add up to making the online experience not worth the trouble."
299
966000
4000
"Online deneyimin tüm eksilerini toplarsak uğraşmaya değmeyeceğini buluruz."
16:35
1998: "Amazon.toast." In 1999: "Amazon.bomb."
300
970000
6000
1998: "Amazon.bitti." 1999'da: "Amazon.gümledi."
16:41
My mom hates this picture.
301
976000
2000
Annem bu resimden nefret ediyor.
16:43
(Laughter)
302
978000
3000
(Kahkahalar)
16:47
She -- but you know, if you really do believe that it's the very,
303
982000
3000
O -- ama biliyorsunuz, eğer gerçekten bunun en, en başı olduğuna
16:50
very beginning, if you believe it's the 1908 Hurley washing machine,
304
985000
4000
inanırsanız, eğer bunun 1908 Hurley çamaşır makinesi olduğuna inanırsanız,
16:54
then you're incredibly optimistic. And I do think that that's where we are.
305
989000
3000
o zaman oldukça iyimsersiniz. Ve ben gerçekten orada olduğumuza inanıyorum.
16:57
And I do think there's more innovation ahead of us
306
992000
3000
Ve bence gerçekten gerimizde olduğundan
17:00
than there is behind us.
307
995000
2000
daha çok yenilik önümüzde var.
17:02
And in 1917, Sears -- I want to get this exactly right.
308
997000
4000
Ve 1917'de, Sears -- bunu tam olarak doğru aktarmak istiyorum.
17:07
This was the advertisement that they ran in 1917.
309
1002000
4000
Bu 1917'de yayınladıkları bir reklam.
17:11
It says: "Use your electricity for more than light."
310
1006000
3000
Diyor ki: "Elektriğinizi ışıktan fazlası için kullanın."
17:14
And I think that's where we are.
311
1009000
2000
Ve bence olduğumuz nokta da bu.
17:16
We're very, very early. Thank you very much.
312
1011000
2000
Daha çok, çok başındayız. Çok teşekkür ederim.
ABOUT THE SPEAKER
Jeff Bezos - Online commerce pioneerAs founder and CEO of Amazon.com, Jeff Bezos defined online shopping and rewrote the rules of commerce, ushering in a new era in business. Time magazine named him Man of the Year in 1999.
Why you should listen
Jeff Bezos didn't invent online shopping, but he almost single-handedly turned it into a multi-billion-dollar enterprise. His Amazon.com began as a bookstore in 1994, and quickly expanded into dozens of product categories, forcing the world's biggest retailers to rethink their business models, and ultimately changing the way people shop.
But Amazon.com isn't just an internet success story. It's the standard by which all web businesses are now judged -- if not by their shareholders, then by their customers. Amazon set a high bar for reliability and customer service, and also introduced a wide range of online retail conventions -- from user reviews and one-click shopping to the tab interface and shopping cart icon -- so commonplace we no longer think of them as once having been innovations.
When the Internet bubble burst, Amazon.com took a hit with the other e-commerce pioneers, but the fundamentally sound company hung tough. It now sells more than $10 billion a year of goods, profitably, and its technology will influence the changes to business and media that will come next. Amazon recently released Kindle, a wireless digital reading device, giving the term "page turning" a completely new definition. Bezos, meanwhile, is one of the few early Web CEOs who still run the companies they founded. Outside of his work with Amazon, he recently founded Blue Origin, a space-flight startup.
Jeff Bezos | Speaker | TED.com