TED2005
Eva Vertes: Meet the future of cancer research
Eva Vertes: Tıbbın Geleceğine Bakış
Filmed:
Readability: 4.6
1,137,786 views
Eva Vertes bu konuşmayı daha 19 yaşındayken yaptı. Tıp okumaya yönelişini ve kanser ve Alzheimer'in kökenlerini anlama isteğini anlatıyor.
Eva Vertes - Neuroscience and cancer researcher
Eva Vertes is a microbiology prodigy. Her discovery, at age 17, of a compound that stops fruit-fly brain cells from dying was regarded as a step toward curing Alzheimer's. Now she aims to find better ways to treat -- and avoid -- cancer. Full bio
Eva Vertes is a microbiology prodigy. Her discovery, at age 17, of a compound that stops fruit-fly brain cells from dying was regarded as a step toward curing Alzheimer's. Now she aims to find better ways to treat -- and avoid -- cancer. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:26
Thank you. It's really an honor and a privilege to be here
0
2000
4000
Teşekkürler! Yirmi yaşıma basmadan önceki son günümü
00:30
spending my last day as a teenager.
1
6000
2000
burada geçirmek gerçekten bir şeref ve bir ayrıcalık.
00:32
Today I want to talk to you about the future, but
2
8000
4000
Bugün gelecekle ilgili konuşmak istiyorum, ama
00:36
first I'm going to tell you a bit about the past.
3
12000
3000
önce biraz geçmişten bahsedeceğim.
00:39
My story starts way before I was born.
4
15000
4000
Öyküm, ben doğmadan başlıyor.
00:43
My grandmother was on a train to Auschwitz, the death camp.
5
19000
4000
Babaannem Auschwitz'e - ölüm kampına - giden trendeymiş.
00:47
And she was going along the tracks, and the tracks split.
6
23000
5000
Yolda giderken, yol ayrımına gelindiği yerde
00:52
And somehow -- we don't really know exactly the whole story -- but
7
28000
5000
bir şekilde - öykünün aslını bilmiyoruz - tren yanlış yoldan gitmiş
00:57
the train took the wrong track and went to a work camp rather than the death camp.
8
33000
5000
ölüm kampı yerine çalışma kampına gitmiş.
01:02
My grandmother survived and married my grandfather.
9
38000
5000
Babaannem de hayatta kalmış ve büyükbabamla evlenmiş.
01:07
They were living in Hungary, and my mother was born.
10
43000
3000
Macaristan'da yaşarlarken annem doğmuş.
01:10
And when my mother was two years old,
11
46000
2000
Ondan sonra annem iki yaşındayken,
01:12
the Hungarian revolution was raging, and they decided to escape Hungary.
12
48000
5000
Macar Devrimi yüzünden Macaristan'dan kaçmaya karar vermişler.
01:17
They got on a boat, and yet another divergence --
13
53000
4000
Botun birine sığınmışlar, burada bir ayrılık noktası daha -
01:21
the boat was either going to Canada or to Australia.
14
57000
3000
Bot ya Kanada'ya gidecekmiş, ya da Avusturalya'ya gidecekmiş.
01:24
They got on and didn't know where they were going, and ended up in Canada.
15
60000
4000
Bilmeden binmişler, sonunda Kanada'ya çıkmışlar.
01:28
So, to make a long story short, they came to Canada.
16
64000
3000
Uzun lafın kısası, Kanada'ya gelmişler.
01:31
My grandmother was a chemist. She worked at the Banting Institute in Toronto,
17
67000
4000
Babaannem kimyagermiş. Toronto'da Banting Enstitüsü'nde çalışmış,
01:35
and at 44 she died of stomach cancer. I never met my grandmother,
18
71000
8000
44 yaşında mide kanserinden öldü. Babaannemi hiç tanımadım,
01:43
but I carry on her name -- her exact name, Eva Vertes --
19
79000
4000
ama ismini taşıyorum - tümüyle aynı, Eva Vertes -
01:47
and I like to think I carry on her scientific passion, too.
20
83000
4000
Bilime olan tutkusunu da taşıdığımı düşünmek hoşuma gidiyor.
01:51
I found this passion not far from here, actually, when I was nine years old.
21
87000
6000
Bu tutkuyu ben de dokuz yaşımda, buranın yakınlarında keşfettim.
01:57
My family was on a road trip and we were in the Grand Canyon.
22
93000
5000
Ailemle beraber Büyük Kanyon'a yolculuk ediyorduk.
02:02
And I had never been a reader when I was young --
23
98000
3000
Küçükken kitap okumayı hiç sevmezdim -
02:05
my dad had tried me with the Hardy Boys; I tried Nancy Drew;
24
101000
3000
babam bana Hardy Boys okutmaya çalışmıştı; ben Nancy Drew'u
02:08
I tried all that -- and I just didn't like reading books.
25
104000
4000
okumayı denedim - ama hiç birine ısınamamıştım.
02:12
And my mother bought this book when we were at the Grand Canyon
26
108000
4000
Sonra, hepimiz Büyük Kanyon'dayken, annem "Sıcak Bölge" isimli
02:16
called "The Hot Zone." It was all about the outbreak of the Ebola virus.
27
112000
3000
kitabı satın aldı. Ebola virüsü salgınıyla ilgiliydi.
02:19
And something about it just kind of drew me towards it.
28
115000
3000
Kitapta birşeyler beni çok cezbetti.
02:22
There was this big sort of bumpy-looking virus on the cover,
29
118000
3000
Kapağında kocaman tombul tipli bir virüs vardı,
02:25
and I just wanted to read it. I picked up that book,
30
121000
4000
kitabı okumak istedim. Kitabı aldım,
02:29
and as we drove from the edge of the Grand Canyon
31
125000
3000
Büyük Kanyon'dan başlayıp Orta Kaliforniya'nın
02:32
to Big Sur, and to, actually, here where we are today, in Monterey,
32
128000
3000
150 km'lik sahil şeridi boyunca güneye, buraya,
02:35
I read that book, and from when I was reading that book,
33
131000
5000
yani Monterey'e varana kadar, bu kitabı okudum.
02:40
I knew that I wanted to have a life in medicine.
34
136000
3000
Kitabı okudukça, hayatımı tıp ile geçirmek istediğimi anladım.
02:43
I wanted to be like the explorers I'd read about in the book,
35
139000
3000
Kitapta okuduğum, Afrika'nın balta geçirmemiş ormanlarına
02:46
who went into the jungles of Africa,
36
142000
2000
giden kaşifler gibi yaşamak istiyordum.
02:48
went into the research labs and just tried to figure out
37
144000
2000
Araştırma laboratuarlarına gidip bu ölümcül virüsleri
02:50
what this deadly virus was. So from that moment on, I read every medical book
38
146000
6000
keşfetmeye çalışmak istiyordum. O günden sonra, elime geçen her tıp kitabını
02:56
I could get my hands on, and I just loved it so much.
39
152000
4000
okudum ve çok da sevdim.
03:00
I was a passive observer of the medical world.
40
156000
4000
Tıbbi dünyanın seyircilerinden biri olmuştum.
03:04
It wasn't until I entered high school that I thought,
41
160000
4000
Liseye geçtiğimde şöyle düşündüm:
03:08
"Maybe now, you know -- being a big high school kid --
42
164000
3000
"Artık kocaman bir liseli çocuk olduğuma göre
03:11
I can maybe become an active part of this big medical world."
43
167000
5000
belki bu kocaman tıp dünyasının oyuncularından biri olabilirim."
03:16
I was 14, and I emailed professors at the local university
44
172000
5000
14 yaşındaydım; yakınımızdaki üniversitenin profesörlerine
03:21
to see if maybe I could go work in their lab. And hardly anyone responded.
45
177000
5000
e-posta atıp laboratuarlarında çalışıp çalışamayacağımı sordum. Neredeyse
03:26
But I mean, why would they respond to a 14-year-old, anyway?
46
182000
4000
hiç cevap almadım. Zaten 14 yaşında bir çocuğa niye cevap yazsınlar?
03:30
And I got to go talk to one professor, Dr. Jacobs,
47
186000
4000
Ama Dr. Jacobs adında bir profesör, konuşunca
03:34
who accepted me into the lab.
48
190000
3000
benim laboratuarına kabul etti.
03:37
At that time, I was really interested in neuroscience
49
193000
3000
O sırada nöroloji beni çok cezbetmişti, nöroloji
03:40
and wanted to do a research project in neurology --
50
196000
3000
üzerine araştıma yapmak istiyordum;
03:43
specifically looking at the effects of heavy metals on the developing nervous system.
51
199000
5000
özellikle ağır metallerin sinir sistemi gelişimi üzerindeki etkisiyle ilgileniyordum.
03:48
So I started that, and worked in his lab for a year,
52
204000
5000
Bu konuyla uğraşmaya başladım; laboratuarında bir sene çalıştım.
03:53
and found the results that I guess you'd expect to find
53
209000
4000
Sonunda tahmin edeceğiniz sonuçlara ulaştım:
03:57
when you feed fruit flies heavy metals -- that it really, really impaired the nervous system.
54
213000
5000
Meyve sineklerine ağır metal verince, sinir sistemlerini fena, hem de çok fena bozuyordu.
04:02
The spinal cord had breaks. The neurons were crossing in every which way.
55
218000
4000
Omurilikte parçalanmalar meydana geliyordu. Nöronlar her bir yöne dağılıyorlardı.
04:06
And from then I wanted to look not at impairment, but at prevention of impairment.
56
222000
5000
Bundan sonra da bozukluğa değil, bozukluğun engellenmesine çalışmak istedim.
04:11
So that's what led me to Alzheimer's. I started reading about Alzheimer's
57
227000
6000
Bu da beni Alzheimer'le ilgilenmeye yöneltti. Alzheimer üzerine kitaplar okuyup
04:17
and tried to familiarize myself with the research,
58
233000
3000
süregelen araştırmaları tanımaya gayret ettim.
04:20
and at the same time when I was in the --
59
236000
2000
Kütüphanede bunları okurken bir gün -
04:22
I was reading in the medical library one day, and I read this article
60
238000
3000
Tıp kütüphanesinde günün birinde,
04:25
about something called "purine derivatives."
61
241000
2000
"pürin türevleri" denen bir şey hakkında bir makale okudum.
04:27
And they seemed to have cell growth-promoting properties.
62
243000
5000
Makaleye göre bunların hücre geliştirme özellikleri vardı.
04:32
And being naive about the whole field, I kind of thought,
63
248000
3000
Konuyu çok az bildiğim için şöyle düşündüm:
04:35
"Oh, you have cell death in Alzheimer's
64
251000
2000
"Alzheimer'de hücre ölümü var; bellek kaybına yol açıyor -
04:37
which is causing the memory deficit, and then you have this compound --
65
253000
5000
bu madde de -- pürin türevleri -- hücre gelişmesine katkıda bulunuyor."
04:42
purine derivatives -- that are promoting cell growth."
66
258000
2000
"Belki de," diye düşündüm, "eğer bu maddeler
04:44
And so I thought, "Maybe if it can promote cell growth,
67
260000
3000
hücre gelişmesini sağlıyorsa,
04:47
it can inhibit cell death, too."
68
263000
2000
hücre ölümünü de engelleyebilir."
04:49
And so that's the project that I pursued for that year,
69
265000
3000
Böylece o sene bu projeye başladım,
04:52
and it's continuing now as well,
70
268000
3000
hala da devam ediyorum,
04:55
and found that a specific purine derivative called "guanidine"
71
271000
5000
guanidin adında belirli bir pürin türevinin hücre çoğalmasını
05:00
had inhibited the cell growth by approximately 60 percent.
72
276000
3000
yaklaşık %60 azalttığını buldum.
05:03
So I presented those results at the International Science Fair,
73
279000
4000
Bu sonuçları Uluslararası Bilim Fuarı'nda sergiledim.
05:07
which was just one of the most amazing experiences of my life.
74
283000
4000
Benim için çok hayranlık verici bir deneyimdi.
05:11
And there I was awarded "Best in the World in Medicine,"
75
287000
3000
"Tıp Dünyası'nın En İyisi" ödülünü aldım; bu sayede
05:14
which allowed me to get in, or at least get a foot in the door of the big medical world.
76
290000
7000
tıp dünyasına girmemi, en azından bir adım atabilmemi sağladı.
05:21
And from then on, since I was now in this huge exciting world,
77
297000
6000
O zamandan beri, bu büyük ve heyecanlı dünyanın içine girdiğim için
05:27
I wanted to explore it all. I wanted it all at once, but knew I couldn't really get that.
78
303000
5000
hepsini keşfetmek istedim. Hepsini bir seferde istiyordum; ama bunun mümkün olmadığını da biliyordum.
05:32
And I stumbled across something called "cancer stem cells."
79
308000
2000
Karşıma, kanser kök hücreleri denen bir şey çıktı.
05:34
And this is really what I want to talk to you about today -- about cancer.
80
310000
4000
Ben de bugün sizinle bu konuda konuşmak istedim - kanser konusunda.
05:38
At first when I heard of cancer stem cells,
81
314000
4000
Kanser kök hücrelerini ilk duyduğumda,
05:42
I didn't really know how to put the two together. I'd heard of stem cells,
82
318000
4000
anlam verememiştim: Kök hücrelerini duymuştum; geleceğin
05:46
and I'd heard of them as the panacea of the future --
83
322000
3000
mucizevi bir çözüm olduklarını biliyordum -
05:49
the therapy of many diseases to come in the future, perhaps.
84
325000
3000
gelecekte belki de bir çok hastalığı tedavisi.
05:52
But I'd heard of cancer as the most feared disease of our time,
85
328000
4000
Ama kanserin de zamanımızın en korkulan rahatsızlığı olduğunu biliyordum.
05:56
so how did the good and bad go together?
86
332000
4000
İyi ve kötü nasıl beraber olabilirdi?
06:00
Last summer I worked at Stanford University, doing some research on cancer stem cells.
87
336000
6000
Geçen yaz Stanford Üniversitesi'nde, kanser kök hücreleri üzerinde çalıştım.
06:06
And while I was doing this, I was reading the cancer literature,
88
342000
3000
Bu sırada kanser üzerine okuyordum, kendimi -- bir kere daha --
06:09
trying to -- again -- familiarize myself with this new medical field.
89
345000
5000
yeni bir tıp dalında eğitmeye gayret ediyordum.
06:14
And it seemed that tumors actually begin from a stem cell.
90
350000
8000
Tümörlerin aslında kök hücrelerden ortaya çıktıklarını farkettim.
06:22
This fascinated me. The more I read, the more I looked at cancer differently
91
358000
7000
Bu beni büyüledi. Okumaya devam ettikçe, kansere farklı gözle bakmaya
06:29
and almost became less fearful of it.
92
365000
2000
başladım ve neredeyse korkum azaldı.
06:32
It seems that cancer is a direct result to injury.
93
368000
5000
Kanser, hasara karşı doğrudan tepkiye benziyor:
06:37
If you smoke, you damage your lung tissue, and then lung cancer arises.
94
373000
5000
Eğer sigara içerseniz, akciğer dokunuzda hasara yol açarsınız, ondan sonra da akciğer kanseri oluşur.
06:42
If you drink, you damage your liver, and then liver cancer occurs.
95
378000
5000
Eğer içki içerseniz, karaciğer dokunuzda hasara yol açarsınız, ondan sonra da karaciğer kanseri oluşur.
06:47
And it was really interesting -- there were articles correlating
96
383000
3000
Bunu gerçekten ilginç bulmuştum -- başka makaleler da aynı şekildeydi
06:50
if you have a bone fracture, and then bone cancer arises.
97
386000
3000
eğer kemik kırığı olursa, kemik kanseri ortaya çıkar.
06:53
Because what stem cells are -- they're these
98
389000
4000
Çünkü kök hücresi buna deniyor - kök hücresi,
06:57
phenomenal cells that really have the ability to differentiate
99
393000
4000
diğer dokulara değişme özelliğine sahip olağandışı
07:01
into any type of tissue.
100
397000
2000
hücrelere deniyor.
07:03
So, if the body is sensing that you have damage to an organ
101
399000
5000
Şu halde, eğer vücut sizin bir organa zarar verdiğinizi farkediyorsa,
07:08
and then it's initiating cancer, it's almost as if this is a repair response.
102
404000
5000
kanseri - adeta bir tamir tepkisi olarak - başlatıyor.
07:13
And the cancer, the body is saying the lung tissue is damaged,
103
409000
5000
Kanser, yani vücut diyor ki, "akciğer dokusu hasarlı,
07:18
we need to repair the lung. And cancer is originating in the lung
104
414000
4000
akciğeri tamir etmeliyiz." Ve akciğerde kanser, tedavi için ortaya çıkıyor.
07:22
trying to repair -- because you have this excessive proliferation
105
418000
4000
Çünkü bu olağandışı hücreler, akciğere dönüşebilecek nitelikte
07:26
of these remarkable cells that really have the potential to become lung tissue.
106
422000
5000
olağandışı hücreler, kontrolsüzce çoğalmaya başlıyorlar.
07:31
But it's almost as if the body has originated this ingenious response,
107
427000
4000
Adeta, vücut dahice bir tepkiyi başlatmış, ama sonradan
07:35
but can't quite control it.
108
431000
2000
kontrol edememiş.
07:37
It hasn't yet become fine-tuned enough to finish what has been initiated.
109
433000
5000
Vücut, başladığı işi bitirecek şekilde ayar yapabilecek seviyeye erişememiş.
07:42
So this really, really fascinated me.
110
438000
3000
İşte bu beni gerçekten, gerçekten hayran bıraktı.
07:45
And I really think that we can't think about cancer --
111
441000
5000
Kanser, veya herhangi bir hastalık hakkında,
07:50
let alone any disease -- in such black-and-white terms.
112
446000
3000
siyah/beyaz düşünmememiz gerektiğine gerçekten inanıyorum.
07:53
If we eliminate cancer the way we're trying to do now, with chemotherapy and radiation,
113
449000
6000
Eğer kanseri şu andaki yöntemlerimizle ortadan kaldırırsak, kemoterapi ve radyasyonla,
07:59
we're bombarding the body or the cancer with toxins, or with radiation, trying to kill it.
114
455000
5000
vücudu veya kanseri zehirli maddelerle veya radyasyonla bombardıman ediyoruz, öldürmeye çalışıyoruz.
08:04
It's almost as if we're getting back to this starting point.
115
460000
3000
Sanki başlangıç noktasına geri dönmek ister gibiyiz.
08:07
We're removing the cancer cells, but we're revealing the previous damage
116
463000
5000
Kanser hücrelerini kaldırıyoruz, ama vücudun tedavi etmeye çalıştığı önceki
08:12
that the body has tried to fix.
117
468000
2000
hasarı ortaya çıkarıyoruz.
08:14
Shouldn't we think about manipulation, rather than elimination?
118
470000
5000
Ortadan kaldırmaya çalışmak yerine kontrol etmeye çalışsak daha iyi olmaz mı?
08:19
If somehow we can cause these cells to differentiate --
119
475000
4000
Eğer bir şekilde bu hücrelerin, kemik dokusuna, akciğer dokusuna
08:23
to become bone tissue, lung tissue, liver tissue,
120
479000
3000
karaciğer dokusuna, kanser hangi nedenle çıkmışsa o dokuya,
08:26
whatever that cancer has been put there to do --
121
482000
3000
değişmesini sağlayabilirsek
08:29
it would be a repair process. We'd end up better than we were before cancer.
122
485000
9000
kanser bir tedavi sürecine dönüşür. Kanserden öncekinden daha iyi olur.
08:38
So, this really changed my view of looking at cancer.
123
494000
4000
İşte bu benim kansere bakış açımı çok değiştirdi.
08:42
And while I was reading all these articles about cancer,
124
498000
5000
Kanserle ilgili bütün bu değişik makaleleri okurken, bir şey daha farkettim:
08:47
it seemed that the articles -- a lot of them -- focused on, you know,
125
503000
2000
Bu makaleler - makalelerin çoğu -
08:49
the genetics of breast cancer, and the genesis
126
505000
2000
meme kanserinin genetiği ile, ve oluşumu
08:51
and the progression of breast cancer --
127
507000
2000
ve ilerleyişi ile ilgiliydi.
08:53
tracking the cancer through the body, tracing where it is, where it goes.
128
509000
6000
Kanserin vücut içinde takibi, nerede olduğunun izinin sürülmesi, nereye gittiği
08:59
But it struck me that I'd never heard of cancer of the heart,
129
515000
5000
Fakat farkettim ki hiç kalp kanseri diye bir şey yoktu.
09:04
or cancer of any skeletal muscle for that matter.
130
520000
3000
Çizgili kas dokusunun kanseri de yoktu.
09:07
And skeletal muscle constitutes 50 percent of our body,
131
523000
4000
Üstelik, çizgili kas vücudun yüzde 50'sini, veya
09:11
or over 50 percent of our body. And so at first I kind of thought,
132
527000
5000
yüzde 50'den fazlasını kaplıyor. En başta şöyle düşündüm:
09:16
"Well, maybe there's some obvious explanation
133
532000
2000
"Herhalde çizgili kas dokusunda neden kanser
09:18
why skeletal muscle doesn't get cancer -- at least not that I know of."
134
534000
4000
olmadığının bariz bir açıklaması vardır - herhalde var ama ben bilmiyorum."
09:22
So, I looked further into it, found as many articles as I could,
135
538000
5000
Dolayısıyla araştırmaya devam ettim; mümkün olduğunca çok makale okudum;
09:27
and it was amazing -- because it turned out that it was very rare.
136
543000
4000
ve çok şaşırdım - çünkü meğer çizgili kas dokusu kanserleri çok nadir görülüyormuş.
09:31
Some articles even went as far as to say that skeletal muscle tissue
137
547000
4000
Hatta bazı makalelerde, çizgili kas dokusunun kansere dayanıklı olduğunu,
09:35
is resistant to cancer, and furthermore, not only to cancer,
138
551000
5000
dahası, sadece kansere değil, metastaza da
09:40
but of metastases going to skeletal muscle.
139
556000
4000
dayanıklı olduğu yazıyordu.
09:44
And what metastases are is when the tumor --
140
560000
3000
Metastaz, tümörün - tümörün bir parçasının -
09:47
when a piece -- breaks off and travels through the blood stream
141
563000
3000
kopup da kan damarlarından, farklı bir organa
09:50
and goes to a different organ. That's what a metastasis is.
142
566000
4000
gitmesine denir. Metastazın tanımı budur.
09:54
It's the part of cancer that is the most dangerous.
143
570000
3000
Kanserin en tehlikeli tarafı budur.
09:57
If cancer was localized, we could likely remove it,
144
573000
3000
Eğer kanser sadece bir yerde olsaydı, kesip alabilirdik,
10:00
or somehow -- you know, it's contained. It's very contained.
145
576000
4000
veya bir şekilde - yani, kontrolümüz altında. Kontrol altında olurdu.
10:04
But once it starts moving throughout the body, that's when it becomes deadly.
146
580000
3000
Ama vücut içinde yolculuğa çıktığında, işte o zaman ölümcül oluyor.
10:07
So the fact that not only did cancer not seem to originate in skeletal muscles,
147
583000
5000
Sonuç olarak, çizgili kas dokusunda kanser oluşmadığı gibi,
10:12
but cancer didn't seem to go to skeletal muscle --
148
588000
3000
dışarıdan kanser de gelmiyor -
10:15
there seemed to be something here.
149
591000
2000
bunun bir ipucu olduğunu düşündüm.
10:17
So these articles were saying, you know, "Skeletal --
150
593000
2000
İşte bu makaleler "çizgili -
10:19
metastasis to skeletal muscle -- is very rare."
151
595000
3000
çizgili kasa metastaz - çok nadirdir" diyorlardı.
10:22
But it was left at that. No one seemed to be asking why.
152
598000
4000
Ama böyle deyip bırakıyorlardı. Kimse sebebini sormamıştı.
10:26
So I decided to ask why. At first -- the first thing I did
153
602000
7000
Sebebini sormaya karar verdim. İlk önce - ilk yaptığım -
10:33
was I emailed some professors who
154
609000
2000
tanıdığım profesörlerin çizgili kas patolojisi üzerine
10:35
specialized in skeletal muscle physiology, and pretty much said,
155
611000
3000
uzmanlaşanların bazılarını sormak oldu. Aşağı yukarı
10:38
"Hey, it seems like cancer doesn't really go to skeletal muscle.
156
614000
6000
"kanser çizgili kasa yayılmıyor gibi görünüyor, acaba bunu
10:44
Is there a reason for this?" And a lot of the replies I got were that
157
620000
4000
bir sebebi var mı?" gibi bir şey sordum. Genelde şöyle bir cevap
10:48
muscle is terminally differentiated tissue.
158
624000
4000
aldım: Kas, son derece özelleşmiş bir dokudur.
10:52
Meaning that you have muscle cells, but they're not dividing,
159
628000
3000
Yani kas hücreleri var; ancak bölünmüyorlar.
10:55
so it doesn't seem like a good target for cancer to hijack.
160
631000
4000
Dolayısıyla kanserin dişini geçirebileceği bir hedef değil.
10:59
But then again, this fact that the metastases
161
635000
3000
Öte yandan, kas metastaza da uğrayabiliyor,
11:02
didn't go to skeletal muscle made that seem unlikely.
162
638000
4000
bu yüzden bu açıklama yetersiz kalıyor.
11:06
And furthermore, that nervous tissue -- brain -- gets cancer,
163
642000
5000
Üstelik, sinir dokusu - beyin - de çok özelleşmiş doku,
11:11
and brain cells are also terminally differentiated.
164
647000
3000
ama kansere yakalanıyor.
11:14
So I decided to ask why. And here's some of, I guess, my hypotheses
165
650000
6000
Bunun sebebini araştırmak istedim. Şimdi de, eee, hipotezimi açıklayacağım.
11:20
that I'll be starting to investigate this May at the Sylvester Cancer Institute in Miami.
166
656000
9000
Hipotezim üzerine bu Mayıs'ta Miami'deki Sylverster Kanser Enstitüsü'nde başlayacağım.
11:29
And I guess I'll keep investigating until I get the answers.
167
665000
5000
Cevaplarımı alana dek de araştırmaya devam edeceğim.
11:34
But I know that in science, once you get the answers,
168
670000
3000
Ama bilim dünyasında cevapları alınca, kaçınılmaz
11:37
inevitably you're going to have more questions.
169
673000
2000
olarak daha fazla sorunun çıkacağını biliyorum.
11:39
So I guess you could say that I'll probably be doing this for the rest of my life.
170
675000
5000
Dolayısıyla hayatımı bununla geçireceğim söylenebilir.
11:44
Some of my hypotheses are that
171
680000
3000
Hipotezlerimin bazıları şöyle:
11:47
when you first think about skeletal muscle,
172
683000
3000
Çizgili kas dokusunu baktığımızda, dokunun
11:50
there's a lot of blood vessels going to skeletal muscle.
173
686000
3000
içine giren bir çok kan damarı olduğunu görüyoruz.
11:53
And the first thing that makes me think is that
174
689000
4000
Damarların, tümör hücreleri için otoyol
11:57
blood vessels are like highways for the tumor cells.
175
693000
3000
vazifesi görmeleri beni düşündürüyor.
12:00
Tumor cells can travel through the blood vessels.
176
696000
2000
Tümör hücreleri kan damarları içinde seyahat edebilir.
12:02
And you think, the more highways there are in a tissue,
177
698000
4000
Bu durumda, bir dokuda ne kadar fazla damar varsa,
12:06
the more likely it is to get cancer or to get metastases.
178
702000
4000
o dokunun o kadar fazla kanser olma veya metastaz geçirme ihtimali olur.
12:10
So first of all I thought, you know, "Wouldn't it be favorable
179
706000
3000
Ben de "kanserin çizgili kasa kolayca yayılması gerekmez miydi?"
12:13
to cancer getting to skeletal muscle?" And as well,
180
709000
3000
diye düşündüm. Daha da ötesi, kanser - tümörler
12:16
cancer tumors require a process called angiogenesis,
181
712000
5000
"anjiyogenez" (Ç.N. damar oluşumu) denen bir süreç gerektiriyor.
12:21
which is really, the tumor recruits the blood vessels to itself
182
717000
4000
Bu, tümörün kan damarlarını kendi amaçlarına alet etmesi,
12:25
to supply itself with nutrients so it can grow.
183
721000
3000
büyüyebilmesi için kendisini beslemeleri sağlaması demek.
12:28
Without angiogenesis, the tumor remains the size of a pinpoint and it's not harmful.
184
724000
7000
Anjiyogenez gerçekleşmese, tümör iğne başı boyutunda kalır ve zararsız olur.
12:35
So angiogenesis is really a central process to the pathogenesis of cancer.
185
731000
6000
Dolayısıyla, anjiyogenez, kanserin gelişimi için önemli bir olgu.
12:41
And one article that really stood out to me
186
737000
3000
Bu konuda okuyup da kanserin neden çizgili kasa
12:44
when I was just reading about this, trying to figure out why cancer doesn't go to skeletal
187
740000
4000
geçmediği anlamaya çalışırken bir makale gözüme çarptı.
12:48
muscle, was that it had reported 16 percent of micro-metastases
188
744000
7000
Otopsi sırasında, çizgili kas üzerinde yüzde 16 mikro metastaz
12:55
to skeletal muscle upon autopsy.
189
751000
2000
rapor edilmiş.
12:57
16 percent! Meaning that there were these pinpoint tumors in skeletal muscle,
190
753000
5000
Yüzde 16! Yani çizgili kasta bir sürü iğne başı boyutunda tümör var, ama
13:02
but only .16 percent of actual metastases --
191
758000
5000
ama bunların sadece yüzde bir nokta altısı gerçek metastaza dönüşmüş --
13:07
suggesting that maybe skeletal muscle is able to control the angiogenesis,
192
763000
6000
demek ki belki de çizgili kas, anjiyogeneze yol açan
13:13
is able to control the tumors recruiting these blood vessels.
193
769000
5000
tümörleri kontrol altında tutabiliyor.
13:18
We use skeletal muscles so much. It's the one portion of our body --
194
774000
5000
Çizgili kaslar çok kullanıyoruz. Vücudun öyle bir parçası ki --
13:23
our heart's always beating. We're always moving our muscles.
195
779000
3000
kalbimiz hep atıyor. Sürekli kaslarımızı hareket ettiriyoruz.
13:26
Is it possible that muscle somehow intuitively knows
196
782000
4000
Acaba kasların bu kan kaynağına sürekli ihtiyaç duyduğunu
13:30
that it needs this blood supply? It needs to be constantly contracting,
197
786000
4000
insiyaki olarak biliyor olması mümkün müdür? Sürekli kasılması gerekiyor,
13:34
so therefore it's almost selfish. It's grabbing its blood vessels for itself.
198
790000
3000
dolayısıyla her zaman bencil. Kan damarlarını kendi amaçları için ele geçiyor.
13:37
Therefore, when a tumor comes into skeletal muscle tissue,
199
793000
4000
Dolayısıyla tümör çizgili kas dokusuna gelince,
13:41
it can't get a blood supply, and can't grow.
200
797000
3000
kan kaynağı kuruyor, o zaman da büyüyemiyor.
13:44
So this suggests that maybe if there is an anti-angiogenic factor
201
800000
5000
Belki de, çizgili kasta anjiyogenezi engelleyen bir faktör var,
13:49
in skeletal muscle -- or perhaps even more,
202
805000
2000
veya daha da iyisi, anjiyogenezi yönlendiren bir faktör var,
13:51
an angiogenic routing factor, so it can actually direct where the blood vessels grow --
203
807000
5000
yani kan damarlarının nereye doğru genişlediğini kontrol edebiliyor.
13:56
this could be a potential future therapy for cancer.
204
812000
4000
Bunun gelecekte kanser için bir tedavi olması mümkün.
14:00
And another thing that's really interesting is that
205
816000
5000
Gerçekten çok ilginç bir şey daha var, karmaşık bir sistem -
14:05
there's this whole -- the way tumors move throughout the body,
206
821000
4000
tümörlerin vücut içindeki hareketleri çok karmaşık bir sistem,
14:09
it's a very complex system -- and there's something called the chemokine network.
207
825000
4000
adına "kemokin şebekesi" deniyor.
14:13
And chemokines are essentially chemical attractants,
208
829000
4000
Bu "kemokinler" (Ç.N. "kemotaksik sitokin" kısaltması) aslında birer kimyasal yem
14:17
and they're the stop and go signals for cancer.
209
833000
3000
ve kansere "dur" ve "başla" sinyallerini veriyorlar.
14:20
So a tumor expresses chemokine receptors,
210
836000
5000
Eğer bir tümörde kemokin reseptörleri varsa,
14:25
and another organ -- a distant organ somewhere in the body --
211
841000
3000
Vücutta bir organda da - uzaktaki bir organda -
14:28
will have the corresponding chemokines,
212
844000
2000
tümörün reseptörlerine karşı gelen kemokinler varsa,
14:30
and the tumor will see these chemokines and migrate towards it.
213
846000
4000
tümör bu kemokinleri görüp ona doğru gidecektir.
14:34
Is it possible that skeletal muscle doesn't express this type of molecules?
214
850000
5000
Acaba çizgili kasın bu tür molekülleri içermemesi mümkün mü?
14:39
And the other really interesting thing is that
215
855000
3000
Diğer ilginç şey de, çizgili kas - bir çok rapor,
14:42
when skeletal muscle -- there's been several reports that when skeletal
216
858000
4000
çizgili kasın zarar görmesi ile çizgili kasta metastatik tümör oluşumu
14:46
muscle is injured, that's what correlates with metastases going to skeletal muscle.
217
862000
7000
arasında bir ilişki olduğunu yazıyor.
14:53
And, furthermore, when skeletal muscle is injured,
218
869000
3000
Dahası, kemokinlerin tümörlere "kanser bana gelebilirsin"
14:56
that's what causes chemokines -- these signals saying,
219
872000
4000
diye sinyal göndermelerine yol açan, çizgili kasların
15:00
"Cancer, you can come to me," the "go signs" for the tumors --
220
876000
4000
hasar görmeleri. Hasar, çizgili kasların yüksek miktarda
15:04
it causes them to highly express these chemokines.
221
880000
4000
kemokin salgılamasına yol açıyor.
15:08
So, there's so much interplay here.
222
884000
7000
Dolayısıyla, burada bir çok etkileşim var.
15:15
I mean, there are so many possibilities
223
891000
2000
Yani, tümörlerin çizgili kasa gitmemelerini
15:17
for why tumors don't go to skeletal muscle.
224
893000
3000
açıklayabilecek bir çok sebep var.
15:20
But it seems like by investigating, by attacking cancer,
225
896000
4000
Ama öyle görünüyor ki, araştırmayla, kansere saldırarak,
15:24
by searching where cancer is not, there has got to be something --
226
900000
4000
kanserin nerede olmadığını araştırarak - illa ki bir sebebi var -
15:28
there's got to be something -- that's making this tissue resistant to tumors.
227
904000
6000
illa bir sebep var ki bu dokular tümörlere karşı dirençli.
15:34
And can we utilize -- can we take this property,
228
910000
3000
Ve bunu - bu özelliği, bu maddeyi, bu reseptörü,
15:37
this compound, this receptor, whatever it is that's controlling these
229
913000
4000
anti-tümör özelliklerini kontrol eden şey neyse onu alıp
15:41
anti-tumor properties and apply it to cancer therapy in general?
230
917000
7000
genel kanser terapisinde kullanabilir miyiz?
15:48
Now, one thing that kind of ties the resistance of skeletal muscle to cancer --
231
924000
8000
Çizgili kas dokusunun kansere karşı direnci - kontrolden çıkmış bir tamir
15:56
to the cancer as a repair response gone out of control in the body --
232
932000
5000
mekanizması diye tanımladığım kansere karşı - direnci ile bağlantılı bir şey
16:01
is that skeletal muscle has a factor in it called "MyoD."
233
937000
8000
çizgili kasların MyoD adında bir faktör bulundurmaları.
16:09
And what MyoD essentially does is, it causes cells to differentiate
234
945000
5000
MyoD'nin görevi, hücrelerin kas hücrelerine farklılaşmalarını sağlamak.
16:14
into muscle cells. So this compound, MyoD,
235
950000
5000
İşte bu MyoD proteini bir çok değişik hücre tipiyle test edildiğinde
16:19
has been tested on a lot of different cell types and been shown to
236
955000
4000
bu değişik hücreleri çizgili kas hücrelerine
16:23
actually convert this variety of cell types into skeletal muscle cells.
237
959000
4000
dönüştürdüğü gözlemlenmiş.
16:27
So, is it possible that the tumor cells are going to the skeletal muscle tissue,
238
963000
6000
O halde, belki de tümör hücreleri çizgili kas dokusuna gidiyor,
16:33
but once in contact inside the skeletal muscle tissue,
239
969000
4000
ama dokunun içine girip de temasa geçtiğinde,
16:37
MyoD acts upon these tumor cells and causes them
240
973000
5000
MyoD bu tümör hücrelerini etkiliyor ve
16:42
to become skeletal muscle cells?
241
978000
3000
çizgili kas hücrelerine dönüşmelerine yol açıyor.
16:45
Maybe tumor cells are being disguised as skeletal muscle cells,
242
981000
3000
Belki de tümör hücreleri, çizgili kas hücresi görünümünde kalıyorlar,
16:48
and this is why it seems as if it is so rare.
243
984000
5000
bu yüzden çok nadir gibi görünüyorlar.
16:53
It's not harmful; it has just repaired the muscle.
244
989000
3000
Zararlı değil, çünkü kası tedavi etti.
16:56
Muscle is constantly being used -- constantly being damaged.
245
992000
3000
Kas sürekli kullanılıyor - sürekli tamir ediliyor.
16:59
If every time we tore a muscle
246
995000
3000
Eğer her kasımızı yırttığımızda
17:02
or every time we stretched a muscle or moved in a wrong way,
247
998000
3000
veya kasımızı esnettiğimizde ve ters bir hareket yaptığımızda
17:05
cancer occurred -- I mean, everybody would have cancer almost.
248
1001000
7000
kanser ortaya çıksaydı - yani, neredeyse hepimiz kanser olurduk.
17:12
And I hate to say that. But it seems as though muscle cell,
249
1008000
4000
Bunu söylemek çok tatsız. Ama öyle görünüyor ki, kas hücresi,
17:16
possibly because of all its use, has adapted
250
1012000
3000
sürekli kullanılıyor olmasından dolayı,
17:19
faster than other body tissues to respond to injury,
251
1015000
3000
diğer vücut dokularına göre daha hasara daha hızlı tepki veriyor,
17:22
to fine-tune this repair response and actually be able to finish the process
252
1018000
6000
bu tamir tepkisini daha ince ayarlıyor ve vücudun bitirmeye çalıştığı
17:28
which the body wants to finish. I really believe that the human body is very,
253
1024000
5000
süreci gerçekten bitirebiliyor. İnsan vücudunun çok, çok akıllı olduğunu
17:33
very smart, and we can't counteract something the body is saying to do.
254
1029000
6000
ve vücudun "yapılsın" dediği bir şeye karşı çıkamayacağımızı düşünüyorum.
17:39
It's different when a bacteria comes into the body --
255
1035000
3000
Vücuda bakteri girdiği zaman durum farklı,
17:42
that's a foreign object -- we want that out.
256
1038000
4000
bu yabancı bir nesne - çıkmasını istiyoruz.
17:46
But when the body is actually initiating a process
257
1042000
2000
Ama vücut bir süreç başlattığında ve biz de bu süreci
17:48
and we're calling it a disease, it doesn't seem as though elimination is
258
1044000
4000
hastalık diye tanımladığımızda, onu ortadan kaldırmaya çalışmak
17:52
the right solution. So even to go from there, it's possible, although far-fetched,
259
1048000
8000
doğru çözüm gibi görünmüyor. Dolayısıyla, çok uzak olsa da,
18:00
that in the future we could almost think of cancer being used as a therapy.
260
1056000
7000
gelecekte kanserin neredeyse bir tedavi yöntemine dönüşmesi mümkün.
18:07
If those diseases where tissues are deteriorating --
261
1063000
3000
Eğer dokuların bozulduğu rahatsızlıklar varsa --
18:10
for example Alzheimer's, where the brain, the brain cells, die
262
1066000
5000
mesela Azheimer'de beyin, beyin hücreleri ölüyor
18:15
and we need to restore new brain cells, new functional brain cells --
263
1071000
4000
biz de yeni beyin hücreleri yaratmak istiyoruz, çalışan yeni beyin hücreleri --
18:19
what if we could, in the future, use cancer? A tumor --
264
1075000
4000
gelecekte belki de kanseri kullanacağız. Bir tümörü
18:23
put it in the brain and cause it to differentiate into brain cells?
265
1079000
5000
alıp beyne yerleştiririz ve beyin hücrelerine farklılaşmasını sağlarız.
18:28
That's a very far-fetched idea, but I really believe that it may be possible.
266
1084000
6000
Bu çok uzak bir fikir fakat mümkün olabileceğine inanıyorum.
18:34
These cells are so versatile, these cancer cells are so versatile --
267
1090000
4000
Bu hücreler o kadar esnek ki, bu kanser hücreleri --
18:38
we just have to manipulate them in the right way.
268
1094000
3000
sadece doğru yönde yönlendirmemiz gerekiyor.
18:41
And again, some of these may be far-fetched, but
269
1097000
4000
Söylediğim fikirlar çok uzak olabilir, ama
18:45
I figured if there's anywhere to present far-fetched ideas, it's here at TED, so
270
1101000
5000
eğer çok uzak fikirlerin söyleneceği bir yer varsa, orası da TED olmalı diye düşündüm,
18:50
thank you very much.
271
1106000
2000
hepinize çok teşekkür ederim.
18:52
(Applause)
272
1108000
3000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Eva Vertes - Neuroscience and cancer researcherEva Vertes is a microbiology prodigy. Her discovery, at age 17, of a compound that stops fruit-fly brain cells from dying was regarded as a step toward curing Alzheimer's. Now she aims to find better ways to treat -- and avoid -- cancer.
Why you should listen
Eva Vertes may not yet have the answers she needs to cure cancer, but she's asking some important -- and radical questions: If smoking can cause lung cancer, and drinking can cause liver cancer, is it possible that cancer is a direct result of injury? If so, could cancer be caused by the body's own repair system going awry?
She asks this and other breathtaking questions in her conference-closing 2005 talk. Her approach marks an important shift in scientific thinking, looking in brand-new places for cancer's cause -- and its cure. Her ultimate goal, which even she calls far-fetched, is to fight cancer with cancer.
Eva Vertes | Speaker | TED.com