TEDGlobal 2017
Washington Wachira: For the love of birds
Washington Wachira: Kuşların aşkına
Filmed:
Readability: 4.3
1,065,469 views
Muhteşem beç tavuğundan eşini aldatan Afrikalı jakanaya; bir zebranın şeşini 30 dakika içinde temizleyen akbabalara kadar Washington Wachira, dünyayı bizimle paylaşan bütün muhteşem kuş türlerini tanımamızı arzuluyor. Tüyyapıcıların hayranı değilseniz-- ya da türlerinin korunması konusuyla ilgilenmiyorsanız--bu güzel konuşmadan sonra artık onların hayranı olacaksınız ve korunmaları gerektiğini anlayacaksınız.
Washington Wachira - Wildlife ecologist, nature photographer and safari guide
Birder and ecologist Washington Wachira started the Youth Conservation Awareness Programme to nurture young environmental enthusiasts in Kenya. Full bio
Birder and ecologist Washington Wachira started the Youth Conservation Awareness Programme to nurture young environmental enthusiasts in Kenya. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
With me here today
0
760
1656
Bugün yanımda
çok güzel bir şey getirdim.
00:14
I brought something beautiful.
1
2440
1720
00:16
This is a feather from one of the most
beautiful birds we have in Kenya,
beautiful birds we have in Kenya,
2
4920
4656
Bu, Kenya'daki en güzel kuşlardan
biri olan
biri olan
00:21
the crested guinea fowl.
3
9600
1960
ibikli afrika tavuğunun tüyü.
00:24
But this feather is more than just that.
4
12600
2936
Ancak bu tüy, bundan daha fazlası.
00:27
If you've taken time when you are outdoors
5
15560
2256
Eğer dışarıda vakit geçirirken
00:29
to look at the feathers around you,
6
17840
1896
etrafınızdaki tüylere göz attıysanız
00:31
you'll have noticed
7
19760
1216
fark etmişsinizdir ki
00:33
that there is this huge variety
of different sizes,
of different sizes,
8
21000
3736
çok çeşit ve büyüklükte,
00:36
shapes and even colors.
9
24760
2200
şekilde ve hatta renkte tüyler vardır
00:39
The feather is one of the most
astonishing pieces of technology
astonishing pieces of technology
10
27840
4696
Tüy, doğal hayat tarafından icat edilmiş
şaşırtıcı teknolojilerden biridir
00:44
invented by the natural world,
11
32560
2536
ve yüzyıllardır
00:47
and for centuries, this feather
has helped birds to keep dry,
has helped birds to keep dry,
12
35120
5016
bu tüy kuşlara kuru kalmak,
00:52
to keep warm and even power flight.
13
40160
2880
sıcak kalmak,
hatta uçma gücünde
yardım etmektedir.
yardım etmektedir.
Gerçekte hayat ağacının yalnızca bir
bölümü bu tüyü yapabilir.
bölümü bu tüyü yapabilir.
00:56
Only one section of the tree of life
can actually make a feather.
can actually make a feather.
14
44280
4080
01:01
Among all the world's animals,
15
49400
1936
Bugün tuttuğum gibi bir tüyü, hayvanlar
alemi arasında sadece kuşlar yapabilir.
alemi arasında sadece kuşlar yapabilir.
01:03
birds are the only ones
who can make something
who can make something
16
51360
2176
01:05
like what I'm holding today.
17
53560
1334
01:07
I personally have given them a nickname,
18
55960
2376
Ben onlara bir takma ad verdim
01:10
and I like to call them the feathermakers.
19
58360
2440
ve onları tüy yapıcı olarak
adlandırmayı seviyorum.
adlandırmayı seviyorum.
Bu kuşlar ve dünyadaki diğer hayvanlar
arasındaki büyük farktır
arasındaki büyük farktır
01:14
It is the major difference between birds
and any other animals we have on earth,
and any other animals we have on earth,
20
62360
5456
01:19
and if you can't make a feather,
you cannot call yourself a bird.
you cannot call yourself a bird.
21
67840
3616
ve eğer bir tüy yapamıyorsanız,
kendinize kuş diyemezsiniz.
kendinize kuş diyemezsiniz.
01:23
(Laughter)
22
71480
2216
(Gülüşmeler)
Biz toprağa bağlı insanlar için
01:25
For us humans, who are earthbound,
23
73720
3096
01:28
birds represent freedom.
24
76840
1680
kuşlar özgürlüğü temsil eder.
01:31
This feather has enabled birds
to conquer gravity
to conquer gravity
25
79160
3496
Bu tüy, kuşlara yer çekimini
yenmeyi olanaklı kılmıştır
yenmeyi olanaklı kılmıştır
01:34
and take to the air
in an extraordinary way.
in an extraordinary way.
26
82680
3056
ve olağandışı bir şekilde
havaya çıkarmıştır.
havaya çıkarmıştır.
01:37
Don't you sometimes wish
you could fly like a bird?
you could fly like a bird?
27
85760
3080
Siz de bazen bir kuş gibi uçmak
istemiyor musunuz?
istemiyor musunuz?
01:42
Birds are my passion,
28
90720
2576
Kuşlar, benim tutkum
01:45
and I want to change the way
each one of you thinks about them.
each one of you thinks about them.
29
93320
4376
ve her birinizin onlar hakkındaki düşünme
şeklini değiştirmek istiyorum.
şeklini değiştirmek istiyorum.
Onları bu kadar çok sevmemin
en basit sebebi çok güzel olmaları.
en basit sebebi çok güzel olmaları.
01:49
The easiest reason I love them so much
is because they are beautiful.
is because they are beautiful.
30
97720
3560
Dünya üzerinde 10,000 tür var
01:54
There are 10,000 species in the world,
31
102320
3296
01:57
and each one of them
is uniquely beautiful.
is uniquely beautiful.
32
105640
3360
ve hepsi ayrı ayrı eşsiz güzellikte.
Kuşlar inanılmazdır ve bu konuşma,
dünyadaki tüm kuşlara adanmıştır.
dünyadaki tüm kuşlara adanmıştır.
02:02
Birds are amazing,
33
110480
1200
02:04
and this talk is dedicated
to all the birds of the world.
to all the birds of the world.
34
112480
3696
02:08
(Laughter)
35
116200
1576
(Gülüşmeler)
(Alkışlar)
02:09
(Applause)
36
117800
3736
02:13
Indeed, these birds have been
part of our lives and cultures
part of our lives and cultures
37
121560
4536
Nitekim,
bu kuşlar hayatımızın ve kültürlerimizin
tüm dünyada yüzyıllardır
bir parçası olmuştur.
bir parçası olmuştur.
02:18
all over the world for centuries,
38
126120
2656
02:20
and every society has a story about birds.
39
128800
3136
ve her toplumun
kuşlarla ilgili bir hikayesi vardır.
kuşlarla ilgili bir hikayesi vardır.
Muhtemelen farklı kuşlar hakkında insanla
nasıl bağlantı kurduklarıyla
nasıl bağlantı kurduklarıyla
02:23
You probably have heard
childhood stories of different birds
childhood stories of different birds
40
131960
3696
ilgili çocukluk hikayeleri
duymuşsunuzdur.
duymuşsunuzdur.
02:27
and how they relate with man.
41
135680
1976
02:29
I personally recently learned
42
137680
1816
Şahsen ben yeni öğrendim ki,
02:31
that our human ancestors
would follow flocks of vultures
would follow flocks of vultures
43
139520
3776
insan atalarımız
akbaba sürülerini takip eder
akbaba sürülerini takip eder
ve onlar da büyük etçiller
tarafından leşlerin
tarafından leşlerin
02:35
and then they would help them
44
143320
1416
02:36
to identify where carcasses
have been dropped by large carnivores,
have been dropped by large carnivores,
45
144760
3456
nereye bırakıldığını
tespit etmelerine yardım edermiş
tespit etmelerine yardım edermiş
02:40
and these humans will scavenge
and eat part of that meat.
and eat part of that meat.
46
148240
3360
ve bu insanlar
etin bir kısmını temizleyip yermiş.
etin bir kısmını temizleyip yermiş.
Kuşlar, tüm dünyada marka ve etiket
olarak kullanılmıştır.
olarak kullanılmıştır.
02:45
Birds have been used as brands
and labels all over the world.
and labels all over the world.
47
153960
3496
Ak başlı kartalı bilirsiniz,
02:49
You know the bald eagle?
48
157480
1336
02:50
It was chosen as the national
emblem for the US
emblem for the US
49
158840
2776
Amerika'nın ulusal simgesi olarak seçilmiştir
heybetli kuvveti
02:53
because of its majestic strength,
50
161640
2136
güzel görüntüsü
02:55
beautiful looks
51
163800
1216
02:57
and even a long lifespan.
52
165040
1520
ve hatta uzun yaşam süresi sebebiyle.
02:59
And just like us humans
53
167520
1536
Bu dünyanın hemen hemen
tüm habitatlarında
tüm habitatlarında
03:01
who have managed to live
in virtually all habitats of this earth,
in virtually all habitats of this earth,
54
169080
4536
yaşamayı başarmış aynı biz insanlar gibi,
03:05
birds have also conquered the world.
55
173640
3416
kuşlar da bu dünyayı fethetmiştir.
Soğuk buz örtüsünde yaşan
penguenlerden tutun da
penguenlerden tutun da
03:09
From birds such as
these beautiful penguins
these beautiful penguins
56
177080
2936
03:12
that live in the cold ice caps
57
180040
2416
hayal edebileceğiniz en sıcak çölde
yaşayan bu cümbüş kuşuna kadar,
yaşayan bu cümbüş kuşuna kadar,
03:14
to even others like the larks,
58
182480
2056
03:16
who live in the hottest deserts
you can imagine.
you can imagine.
59
184560
3136
gerçekten de bu türler
dünyayı fethetmiştir.
dünyayı fethetmiştir.
03:19
Indeed, these species
have conquered this world.
have conquered this world.
60
187720
2520
03:23
Birds also build houses like us.
61
191320
2656
Kuşlar da bizim gibi ev inşaa ederler.
Konut yapımının gerçek ustaları,
03:26
The real pros in housebuilding
62
194000
2096
Dokumacı kuş diye adlandırdığımız
bir kuş grubudur
bir kuş grubudur
03:28
are a group of birds
we call the weaverbirds,
we call the weaverbirds,
63
196120
2120
ve onlara bu ismin verilme sebebi
yuvalarını dokuma şeklidir.
yuvalarını dokuma şeklidir.
03:31
and this name they were given
64
199040
1416
03:32
because of the way
in which they weave their nests.
in which they weave their nests.
65
200480
2520
03:35
An interesting one:
66
203720
1576
İlginç bir tanesi:
kuşlar aynı insanlar gibi aşık olup randevulaşırlar.
03:37
birds also love and date
just like us humans.
just like us humans.
67
205320
3376
Doğrusu,
03:40
In fact, you'll be surprised to know
that males dress to impress the women,
that males dress to impress the women,
68
208720
5856
erkeklerin dişileri etkilemek için nasıl
giyindiğini bilseniz şaşırırsınız.
giyindiğini bilseniz şaşırırsınız.
(Gülüşmeler)
03:46
and I'll show you how.
69
214600
1576
ve size nasıl oluyor göstereyim.
03:48
So here we have a long-tailed widowbird,
70
216200
2536
Burada gördüğünüz, uzun kuyruklu dul-kuşu,
03:50
and this is how they would normally look.
71
218760
2256
ve bu normalde nasıl gözüktüğü.
03:53
But when it comes to the breeding season,
72
221040
2416
Ama çiftleşme sezonuna gelince,
03:55
everything changes,
73
223480
2296
her şey değişiyor
ve böyle görünüyor.
03:57
and this is how he looks.
74
225800
1976
03:59
(Audience murmurs)
75
227800
1296
(şaşırma tepkileri)
04:01
Yeah?
76
229120
1240
Aynen...
04:03
Birds also, multiple species of them,
77
231320
3656
Kuşların aynı zamanda birçok türü
04:07
do love to touch and cuddle
just like humans.
just like humans.
78
235000
3576
insanlar gibi sarılmayı ve
dokunmayı severler.
dokunmayı severler.
Biliyorum ki, bunu merak ediyorsunuz.
04:10
And I know you're
wondering about this one.
wondering about this one.
79
238600
2296
04:12
Yes, they kiss too,
80
240920
2416
Evet, öpüşüyorlar da.
(Gülüşmeler)
04:15
sometimes very deeply.
81
243360
1696
Bazen çok derin bir şekilde.
04:17
(Applause)
82
245080
3216
(Gülüşmeler)
(Alkışlar)
04:20
Some have even learned
to cheat on their spouses.
to cheat on their spouses.
83
248320
2576
Hatta bazıları eşlerini aldatmayı bile öğrenmiş.
(Gülüşmeler)
04:22
(Laughter)
84
250920
1016
Örneğin Afrika Jakanası,
04:23
For example, the African jacana:
85
251960
1976
dişiler birden fazla erkekle çiftleşir
04:25
the females will mate with multiple males
86
253960
2415
ve sonra çiftleşecek
başka erkekler bulmak için gider
başka erkekler bulmak için gider
04:28
and then she takes off
to find other males to mate with
to find other males to mate with
87
256399
2937
ve erkeği
yavrulara bakması için geride bırakır.
yavrulara bakması için geride bırakır.
04:31
and she leaves the male behind
to take care of the chicks.
to take care of the chicks.
88
259360
3176
(Gülüşmeler)
04:34
(Laughter)
89
262560
1616
(Alkışlar)
04:36
(Applause)
90
264200
3160
Kuşlar bize çok yardımcı olur
04:40
And birds help us so much,
91
268120
2216
ve ekosistemimizde her gün
çok can alıcı roller oynarlar.
çok can alıcı roller oynarlar.
04:42
and they play very crucial roles
in our ecosystems each day.
in our ecosystems each day.
92
270360
4256
04:46
Vultures clean up our environment
93
274640
2256
Akbabalar,
kelimenin tam anlamıyla,
hastalığa sebep olan patojenleri
hastalığa sebep olan patojenleri
04:48
by literally digesting
disease-causing pathogens,
disease-causing pathogens,
94
276920
3376
sindirirerek çevreyi temizlerler
04:52
and they finish carcasses
that would otherwise cost us lots of money
that would otherwise cost us lots of money
95
280320
3856
ve aksi halde çevreden temizlemesi
bize çok paraya malolacak
leşleri tüketirler.
leşleri tüketirler.
04:56
to clear from the environment.
96
284200
1896
Büyükçe bir akbaba sürüsü
04:58
A sizable flock of vultures
is capable of bringing down a carcass
is capable of bringing down a carcass
97
286120
3936
zebra büyüklüğünde bir leşi
05:02
the size of a zebra straight to the bone
98
290080
2296
30 dakika gibi bir sürede
hemen kemiğe çevirebilir.
hemen kemiğe çevirebilir.
05:04
within just about 30 minutes.
99
292400
1920
05:07
Owls help to rid
the environments of rodents
the environments of rodents
100
295240
3616
Baykuşlar, çevredeki kemirgenlerden
kurtulmaya yardım eder
kurtulmaya yardım eder
ve bu bize çok yardımcı olur
çünkü paradan tasarruf ederiz,
çünkü paradan tasarruf ederiz,
05:10
and this helps us a lot
because it saves us money --
because it saves us money --
101
298880
2816
mahsullerimizi kaybetmeyiz
05:13
we don't lose our crops --
102
301720
1376
05:15
and secondly, we don't have
to buy harmful chemicals
to buy harmful chemicals
103
303120
2896
ve ikinci olarak,
kemirgenlerin üstesinden gelmek için
zararlı kimyasallar
almak zorunda kalmayız.
almak zorunda kalmayız.
05:18
to handle these rodents.
104
306040
1760
Çevremizde gördüğümüz güzel nektar kuşu
05:21
The beautiful sunbirds
we see in our environments
we see in our environments
105
309280
3216
doğanın polinasyon ekibinin bir üyesidir
05:24
are part of nature's pollination crew,
106
312520
2416
ve bitkilerimize meyve
vermesi için yardım eder.
vermesi için yardım eder.
05:26
and they help our plants to form fruits.
107
314960
3336
Böcekler gibi
diğer polen yapıcılarla birlikte,
diğer polen yapıcılarla birlikte,
05:30
Together with other
pollinators like insects,
pollinators like insects,
108
318320
2576
uzun yıllardır, bel bağladığımız
besin ürünlerinin
besin ürünlerinin
05:32
they have actually helped us
109
320920
1536
05:34
to get most of the food crops
that we depend on for many years.
that we depend on for many years.
110
322480
3840
büyük bir kısmını almamıza
yardım ediyorlar.
yardım ediyorlar.
05:39
Unfortunately, the story of birds
is by far not perfect.
is by far not perfect.
111
327920
4576
Maalesef, kuşların hikayesi
mükemmel olmaktan çok uzak.
mükemmel olmaktan çok uzak.
Nerede olursa olsun her gün
sayısız zorlukla karşılaşıyorlar.
sayısız zorlukla karşılaşıyorlar.
05:44
They are faced by numerous challenges
every day wherever they live.
every day wherever they live.
112
332520
4616
Kuşların karşılaştığı
en büyük sorunların başında
en büyük sorunların başında
05:49
Top on the threats facing birds
113
337160
1696
05:50
is habitat loss
114
338880
1456
yaşam alanı kaybı,
05:52
and reduced food availability.
115
340360
2400
ve azalan gıda ulaşılabilirliği geliyor.
Kuşlar ayrıca avlanıyor,
özellikle göçeden türler
özellikle göçeden türler
05:55
Birds are also hunted,
especially migratory species
especially migratory species
116
343440
3496
ve sulak alanlarda
bir araya gelen ördekler.
bir araya gelen ördekler.
05:58
and ducks that congregate in water bodies.
117
346960
2520
06:02
Poisoning is happening
to flocks that like to stick together,
to flocks that like to stick together,
118
350640
3656
Bir arada bulunmayı seven sürüler
zehirleniyor,
zehirleniyor,
özellikle pirinç tarlası gibi alanlarda.
06:06
especially in places like rice schemes.
119
354320
2200
Dahası, güç hatları
kuşları elektrikle çarpıyor
kuşları elektrikle çarpıyor
06:09
Moreover, power lines
are electrocuting birds
are electrocuting birds
120
357720
3416
ve rüzgar santralleri kuşları
06:13
and wind farms are slicing birds
121
361160
2376
kanatların arasından uçarken kesiyor.
06:15
when they fly through the blades.
122
363560
1920
Son zamanlarda, iklim değişikliği
konuşmalarını duyduk
konuşmalarını duyduk
06:18
Recently, we've heard the talk
of climate change
of climate change
123
366320
3016
çok manşet olan bir konu,
06:21
making a lot of headlines,
124
369360
1816
ve bu aynı zamanda
kuşları da etkiliyor
kuşları da etkiliyor
06:23
and it's also affecting birds,
125
371200
2016
06:25
because birds are being forced to migrate
from better breeding and feeding grounds
from better breeding and feeding grounds
126
373240
4376
çünkü kuşlar, daha iyi çiftleşme
ve beslenme alanlarına
göç edilmeye zorlanıyorlar
göç edilmeye zorlanıyorlar
çünkü malesef önceden yaşadıkları yer
06:29
because unfortunately
where they used to live
where they used to live
127
377640
2136
artık yaşanabilir durumda değil.
06:31
is no longer habitable.
128
379800
1200
Benim kuşlara karşı bakış açım,
06:34
My own perspective
towards birds was changed
towards birds was changed
129
382160
2336
ben lisede küçük bir çocukken değişti.
06:36
when I was a small boy in high school,
130
384520
2176
Bir çocuk vardı, Augur Şahini
dediğimiz bir kuşu
dediğimiz bir kuşu
06:38
and there was this boy who struck,
131
386720
1656
06:40
injuring the wing and the leg
of a bird we called the augur buzzard.
of a bird we called the augur buzzard.
132
388400
3400
kanadından ve bacağından
yaralamak için nişan almıştı.
yaralamak için nişan almıştı.
Orada duruyordum,
06:44
I was standing there,
133
392480
1896
yalnızca 14 yaşındaydım
06:46
just a mere 14-year-old,
134
394400
1936
06:48
and I imagined a human being
in a similar situation,
in a similar situation,
135
396360
3536
ve aynı durumda bir insanın
olduğunu hayal ettim,
olduğunu hayal ettim,
06:51
because this bird could not help itself.
136
399920
2040
çünkü bu kuş kendine yardım edemezdi.
06:54
So even if I was hardly
any biologist by then,
any biologist by then,
137
402480
3736
O zaman bir biyolog olmadığım halde,
06:58
I gathered with three of my friends
and we decided to house the bird
and we decided to house the bird
138
406240
3896
üç arkadaşımı bir araya getirdim ve
kuşu gücünü toplayana kadar eve alıp
kuşu gücünü toplayana kadar eve alıp
sonra serbest bırakmaya karar verdik.
07:02
until it had regained strength
and then let it free.
and then let it free.
139
410160
2720
07:05
Interestingly, it accepted
to feed on beef from our school kitchen,
to feed on beef from our school kitchen,
140
413680
4336
İlginç olarak, okul mutfağından
et yemeyi kabul etti
et yemeyi kabul etti
ve biz de her gün yemesi için yerleşke
çevresinde termit avladık.
çevresinde termit avladık.
07:10
and we hunted termites around the compound
for its dinner every day.
for its dinner every day.
141
418040
4096
Birkaç gün sonra, gücünü yeniden topladı
07:14
After a few days, it had regained strength
142
422160
2216
ve onu serbest bıraktık.
07:16
and we released it.
143
424400
1256
Kanatlarını çırptığını
görmekten çok mutlu olduk
görmekten çok mutlu olduk
07:17
We were so happy to see it flap its wings
144
425680
2536
ve zarifçe uçup gitti.
07:20
and fly off gracefully.
145
428240
1896
07:22
And that experience
changed the way we looked at birds.
changed the way we looked at birds.
146
430160
3440
Bu tecrübe kuşlara bakışımızı değiştirdi.
07:26
We went on to actually make a magazine,
147
434640
2976
Daha da ileri gittik ve bir dergi hazırladık
ve adını da Doğan Dergisi koyduk
07:29
and we called it the Hawk Magazine,
148
437640
2216
ve bu, okulun içinde yardım ettiğimiz
o kuşun şerefineydi.
o kuşun şerefineydi.
07:31
and this was in honor of this bird
149
439880
2096
07:34
that we had helped
within our own high school.
within our own high school.
150
442000
3936
Lisedeki bu tecrübeler, beni bugün
olduğum çevreci yaptı.
olduğum çevreci yaptı.
07:37
Those experiences in high school
made me the conservationist I am today.
made me the conservationist I am today.
151
445960
4280
07:43
And a passion for birds
should especially matter for Africa
should especially matter for Africa
152
451040
3736
Kuşlar için tutku,
özellikle Afrika ve tüm
Afrikalılar için önemli bir konu olmalı
Afrikalılar için önemli bir konu olmalı
07:46
and all Africans,
153
454800
1456
çünkü tüm kıtalar arasında, Afrika
dünyanın her yerinde bulabileceğiniz
dünyanın her yerinde bulabileceğiniz
07:48
because among all other continents,
154
456280
2296
07:50
Africa hosts some
of the most amazing bird species
of the most amazing bird species
155
458600
2936
en muhteşem kuş türlerinden
bazılarını ağırlıyor.
bazılarını ağırlıyor.
07:53
you can find anywhere in the world.
156
461560
2256
"Pabuçgagalı" diye bir isim düşünün,
07:55
Imagine having a name like "shoebill."
157
463840
2816
bu gördüğünüz kuşun ismi
07:58
That's the name of that bird.
158
466680
1976
08:00
And there are countries like DR Congo,
159
468680
3576
ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti,
Tanzanya, Uganda, Kenya gibi,
Tanzanya, Uganda, Kenya gibi,
08:04
Tanzania, Uganda and Kenya
160
472280
2536
türler söz konusu olduğunda
en fazla çeşitliliğe sahip ülkeler var.
en fazla çeşitliliğe sahip ülkeler var.
08:06
who are leading the continent
in highest numbers of diversity
in highest numbers of diversity
161
474840
3536
08:10
when it comes to the species.
162
478400
1381
08:13
These birds continue
to provide the continent
to provide the continent
163
481040
2456
Bu kuşlar kıtada,
Afrika'nın ihtiyacı olan
Afrika'nın ihtiyacı olan
08:15
with very crucial ecosystem
services that Africa needs.
services that Africa needs.
164
483520
4456
çok önemli ekosistem ihtiyaçlarını
gidermeye devam ediyorlar.
gidermeye devam ediyorlar.
Dahası, Afrika'nın yırtıcı kuş turizminde,
08:20
Moreover, there is huge potential
165
488000
2856
08:22
for Africa to lead the world
in avian tourism.
in avian tourism.
166
490880
3400
dünyaya liderlik etmek için
çok büyük bir potansiyeli var.
çok büyük bir potansiyeli var.
Ekonomi bundan kesinlikle fayda sağlar.
08:27
The economy will definitely benefit.
167
495480
2696
Düşünsenize, kaç topluluk sadece
o yörede bulunan kuşları
o yörede bulunan kuşları
08:30
Imagine how many communities
will benefit from groups of tourists
will benefit from groups of tourists
168
498200
4216
08:34
visiting their villages
just to see the endemic birds
just to see the endemic birds
169
502440
3176
görmek için ziyaret eden
turistlerden yararlanır.
turistlerden yararlanır.
08:37
that can only be found in those villages.
170
505640
2400
08:41
How can we help birds together?
171
509320
1720
Kuşlara birlikte nasıl
yardımcı olabiliriz?
yardımcı olabiliriz?
Şimdi hepiniz için,
08:43
There is now a chance for all of you
172
511800
3136
tutkunuzu kuşların yaşama devam etmesine
08:46
to turn your passion for birds
173
514960
1815
katkı sağlamak için değiştirme şansı var
08:48
into contributing
to their continued survival,
to their continued survival,
174
516799
2897
ve bunu vatandaş bilimcisi
olarak yapabilirsiniz.
olarak yapabilirsiniz.
08:51
and you can do that
by becoming a citizen scientist.
by becoming a citizen scientist.
175
519720
3839
08:56
Citizen science is a growing trend
around the world,
around the world,
176
524520
3696
Vatandaş bilimi dünya çapında
gelişen bir trend
gelişen bir trend
ve bizim bazı tasarılarımız var,
09:00
and we are having scenarios
where people are sharing information
where people are sharing information
177
528240
3056
insanların topluluğun geri kalanıyla
09:03
with the rest of the community
about traffic updates,
about traffic updates,
178
531320
2976
trafik güncellemeleri, güvenlik alarmları
ve benzeri bilgileri paylaştığı.
ve benzeri bilgileri paylaştığı.
09:06
security alerts and so on.
179
534320
2256
09:08
That is exactly what
we realized as bird-watchers,
we realized as bird-watchers,
180
536600
3776
Bu, kuş bekçileri olarak
farkettiğimiz şey
farkettiğimiz şey
09:12
and we thought, because birds
are found everywhere,
are found everywhere,
181
540400
3056
ve düşündük ki kuşlar
her yerde olduğu için
her yerde olduğu için
09:15
if we've got all of you
and everyone else in Africa
and everyone else in Africa
182
543480
3176
eğer biz size ve Afrika’daki
tüm diğer kişilere sahipsek
tüm diğer kişilere sahipsek
yaşadığınız, eğitim aldığınız,
hatta çalıştığınız yerde
hatta çalıştığınız yerde
09:18
to tell us the birds
they find where they live,
they find where they live,
183
546680
2376
09:21
where they school,
or even where they work,
or even where they work,
184
549080
2416
bulduğunuz kuşları bize söylerseniz,
09:23
then we can be able to come up
with a map of every single species,
with a map of every single species,
185
551520
4536
o zaman biz de her bir tür
için harita yapabiliriz
için harita yapabiliriz
ve bundan yola çıkarak
09:28
and from there scientists will be able
186
556080
2736
bilim adamları doğal kaynakları
koruma gayretini
koruma gayretini
09:30
to actually prioritize
conservation efforts
conservation efforts
187
558840
3056
asıl önemli olan bu
bölgelerde önceliklendirebilir.
bölgelerde önceliklendirebilir.
09:33
to those habitats that matter the most.
188
561920
2456
Örneğin bu iki projeyi
ele alalım,
ele alalım,
09:36
Take for example these two projects,
189
564400
2056
09:38
the Africa Raptor DataBank,
190
566480
1776
Afrika Yırtıcı Kuş Veri Bankası,
Afrika kıtasındaki tüm
yırtıcı kuşları haritalandırıyor,
yırtıcı kuşları haritalandırıyor,
09:40
which is mapping all birds of prey
in the continent of Africa,
in the continent of Africa,
191
568280
3856
09:44
and the Kenya Bird Map,
192
572160
1296
ve Kenya Kuş Haritası,
09:45
which is mapping about 1,100 species
that occur in my country, Kenya.
that occur in my country, Kenya.
193
573480
4936
benim ülkem olan Kenya'da var olan
1.100 kadar türü haritalandırıyor.
1.100 kadar türü haritalandırıyor.
Bu iki projenin insanların veri
girmesine olanak tanıyan
girmesine olanak tanıyan
09:50
These two projects
now have online databases
now have online databases
194
578440
2976
09:53
that are allowing people to submit data,
195
581440
2456
online veri bankası bulunuyor,
09:55
and this is converted
into very interactive websites
into very interactive websites
196
583920
2976
ve şimdi bu çok etkileşimli internet sitelerine dönüştürüldü
09:58
that the public can consume
and make decisions from.
and make decisions from.
197
586920
3080
toplum bunu tüketebilir ve buradan kararlar verebilir.
10:02
But when we started,
there was a big challenge.
there was a big challenge.
198
590680
2256
Ancak başladığımızda büyük bir zorluk vardı.
10:04
We received many complaints
from bird-watchers,
from bird-watchers,
199
592960
2456
Kuş bekçilerinden birçok şikayet aldık,
derlerdi ki,
10:07
and they will say,
200
595440
1256
"Bir köydeyim ve bir
bilgisayara ulaşamıyorum.
bilgisayara ulaşamıyorum.
10:08
"I'm in a village,
and I cannot access a computer.
and I cannot access a computer.
201
596720
2336
Kuşların evimde, okulumda
10:11
How do I tell you
what birds live in my home,
what birds live in my home,
202
599080
2616
ya da çalıştığım yerde yaşadığını
size nasıl söyleyebilirim?"
size nasıl söyleyebilirim?"
10:13
or where I school, or where I work?"
203
601720
2376
Böylelikle stratejimizi yenilemeye ve
sürdürülebilir bir çözümle gelmeye zorlandık.
sürdürülebilir bir çözümle gelmeye zorlandık.
10:16
So we were forced to renovate our strategy
and come up with a sustainable solution.
and come up with a sustainable solution.
204
604120
5696
10:21
It was easy:
205
609840
1296
Bu kolaydı:
10:23
we immediately realized that mobile phones
206
611160
2216
cep telefonlarının artan bir şekilde
10:25
were becoming increasingly
common in Africa
common in Africa
207
613400
2656
Afrika'da yaygın olduğunu farkettik
10:28
and most of the regions
could get access to one.
could get access to one.
208
616080
2680
ve birçok bölgede buna ulaşım vardı.
10:31
So we came up with
mobile phone applications
mobile phone applications
209
619520
3696
Biz de iPhone ve Android
telefonlarından kullanabileceğiniz
telefonlarından kullanabileceğiniz
cep telefonu uygulamaları yaptık
10:35
that you can use on your iPhone
and on your Android phone,
and on your Android phone,
210
623240
3136
ve bunları tüm hevesli kuş bekçileri için
10:38
and we made them freely available
211
626400
2096
ücretsiz bir şekilde ulaşılabilir yaptık.
10:40
for every bird-watching
enthusiast out there.
enthusiast out there.
212
628520
4256
Kenya Kuş Haritası tarafından kullanılan
Birdlasser'ı yaptık
Birdlasser'ı yaptık
10:44
So we came up with BirdLasser,
which is used by the Kenya Bird Map,
which is used by the Kenya Bird Map,
213
632800
4256
ve bir de
Afrika Yırtıcı Kuş Gözlemleri var
Afrika Yırtıcı Kuş Gözlemleri var
10:49
and also we have
the African Raptor Observations,
the African Raptor Observations,
214
637080
3696
10:52
which is now used
by the African Raptor DataBank.
by the African Raptor DataBank.
215
640800
3056
Afrika Yırtıcı Kuş Veri Bankası
tarafından kullanılıyor.
tarafından kullanılıyor.
Bu işimde büyük bir atılım oldu
10:55
This was a huge breakthrough in our work
216
643880
2136
ve bu kendi bölgesindeki her kuşcudan
10:58
and it made us get
enormous amounts of data
enormous amounts of data
217
646040
2696
muazzam miktarda veri almamızı sağladı.
11:00
from every birder
out there in the regions.
out there in the regions.
218
648760
2800
11:04
With this, we realized
that citizen science
that citizen science
219
652400
2376
Bu şekilde farkettik ki vatandaş bilimi
11:06
is indeed very powerful,
220
654800
2056
gerçekten de çok güçlü,
11:08
the reason being,
citizen science is adaptive.
citizen science is adaptive.
221
656880
3040
bunun nedeni, vatandaş biliminin
uyumlanabilir olması.
uyumlanabilir olması.
11:12
And we were able to actually
convert many bird-watchers
convert many bird-watchers
222
660920
3456
Birçok kuş bekçisinin bizimle
11:16
to start sharing new information with us.
223
664400
2520
yeni bilgiler paylaşması
için dönüştürdük.
için dönüştürdük.
11:22
When we were starting,
224
670240
1216
İlk başladığımızda,
11:23
we didn't know that birds
could be a huge gateway
could be a huge gateway
225
671480
2576
kuşların diğer hayvanların
korunması yaklaşımına
korunması yaklaşımına
11:26
to approaching conservation
of other forms of animals.
of other forms of animals.
226
674080
2800
bu kadar büyük bir giriş kapısı
olacağını bilmiyorduk.
olacağını bilmiyorduk.
11:29
Interestingly, now
in the Virtual Museum for Africa,
in the Virtual Museum for Africa,
227
677600
3256
İlginç bir şekilde,
şu an Afrika Sanal Müzesinde
şu an Afrika Sanal Müzesinde
yusufçuklar, kızböcekleri,
11:32
we have maps for dragonflies
and damselflies,
and damselflies,
228
680880
3176
kelebekler ve güveler,
11:36
butterflies and moths,
229
684080
1736
sürüngenler, kurbağalar,
orkideler, örümcekler,
orkideler, örümcekler,
11:37
reptiles, frogs, orchids, spiders,
230
685840
4136
akrepler ve evet mantarlar için bile
haritalandırma yapıyoruz.
haritalandırma yapıyoruz.
11:42
scorpions, and yes,
we are even mapping mushrooms.
we are even mapping mushrooms.
231
690000
3856
11:45
Who could have imagined mapping mushrooms?
232
693880
2656
Mantarları haritalandırmayı
kim hayal edebilirdi?
kim hayal edebilirdi?
11:48
So this showed us that indeed
we've created a community of people
we've created a community of people
233
696560
4576
Bu bize gösterdi ki, gerçekten
Afrika doğasını umursayan
Afrika doğasını umursayan
11:53
who care about nature in Africa.
234
701160
2360
bir topluluk yarattık.
11:56
I hereby call upon all of you
235
704720
2216
Burada hepinize sesleniyorum
11:58
to join me in promoting the value of birds
236
706960
3216
kuşların değerini yükseltmekte
12:02
within your communities.
237
710200
1776
topluluğunuz içinde bana katılın.
12:04
Please just tell your friends about birds,
238
712000
2656
Arkadaşlarınıza kuşlardan bahsedin,
12:06
for we are always inclined
to love and care for that which we know.
to love and care for that which we know.
239
714680
4280
bildiğimizi sevmek ve
önemsemeye eğilimliyizdir.
önemsemeye eğilimliyizdir.
12:11
Please spend a few minutes
in your free time
in your free time
240
719720
2256
Lütfen boş zamanınızda
birkaç dakika ayırın
birkaç dakika ayırın
12:14
when you are at work,
at school, or maybe at home,
at school, or maybe at home,
241
722000
3096
işteyken, okuldayken
belki evdeyken,
belki evdeyken,
12:17
to at least look around you
and see which beautiful birds are there.
and see which beautiful birds are there.
242
725120
3576
en azından etrafınıza bakın
ve hangi güzel kuş orada farkedin.
ve hangi güzel kuş orada farkedin.
12:20
Come join us in citizen science
243
728720
2096
Gelip vatandaş biliminde
bize katılın
bize katılın
12:22
and tell us the birds you're finding
in the places where you visit.
in the places where you visit.
244
730840
3976
ve ziyaret ettiğiniz yerlerde
bulduğunuz kuşları bize söyleyin.
bulduğunuz kuşları bize söyleyin.
12:26
Even simpler,
245
734840
1296
Hatta daha basiti,
12:28
you could buy your child or your sibling
246
736160
2616
çocuğunuza veya kardeşinize
12:30
a pair of binoculars
247
738800
1816
bir çift dürbün alın
12:32
or a bird book
248
740640
1336
veya kuş kitabı
12:34
and let them just appreciate
how beautiful these birds are.
how beautiful these birds are.
249
742000
3496
ve kuşların ne kadar güzel
olduğunu anlamalarına izin verin.
olduğunu anlamalarına izin verin.
12:37
Because maybe one day
they will want to care
they will want to care
250
745520
2856
Çünkü belki bir gün
bildikleri ve sevdiklerine
bildikleri ve sevdiklerine
12:40
for that one which they know and love.
251
748400
2896
özen göstermek isterler.
12:43
The children indeed are our future.
252
751320
2776
Çocuklar gerçekten de bizim geleceğimiz.
12:46
Let us please teach them
to love our feathermakers,
to love our feathermakers,
253
754120
3496
Onlara tüy yapıcılarını
sevmeyi öğretelim,
sevmeyi öğretelim,
12:49
because the love of birds
254
757640
1936
çünkü kuş sevgisi
12:51
can be a huge gateway
to appreciating all forms of nature.
to appreciating all forms of nature.
255
759600
4336
doğanın tüm formlarına değer vermek
için dev bir ana kapı olabilir.
için dev bir ana kapı olabilir.
12:55
Thank you very much.
256
763960
1216
Çok teşekkür ederim.
12:57
(Applause)
257
765200
5256
(Alkışlar)
13:02
Thank you.
258
770480
1440
Teşekkürler.
ABOUT THE SPEAKER
Washington Wachira - Wildlife ecologist, nature photographer and safari guideBirder and ecologist Washington Wachira started the Youth Conservation Awareness Programme to nurture young environmental enthusiasts in Kenya.
Why you should listen
If you take a walk, the animals you're most likely see are birds. Birds are some of the most fascinating creatures on earth. We wake up to their songs in the morning; they're in our cities, farms and even schools. They are, however, facing many challenges, and we should do something to help them.
By age 14, Washington Wachira was already on a career path towards nature interpretation and conservation. Wachira holds a BSc in environmental science and is currently taking an MSc animal ecology from Kenyatta University. Washington founded Youth Conservation Awareness Programme (YCAP) to nurture young environmental enthusiasts in Kenya. He is a keen writer and has published multiple articles in a variety of local and international publications. As a result of his conservation passion, he has won many awards including Mr. Environment and Ambassador for Nairobi Province in 2012 and The Daisy Rothschild Award in 2015. He is a passionate and talented nature photographer featured in many publications worldwide. He has won multiple photo awards including the first position in the underwater category of the 2016 East African Wild Life Photo Competition and Honourable Mention in the Best of Nikon Kenya 2016 Photography Competition.
Wachira is an experienced safari guide and has led many expeditions and research projects across Kenya. He founded Cisticola Tours, a tour company that leads professional birding and nature tours across Kenya and the rest of East Africa. Through Cisticola Tours, he has been leading multiple sustainability projects to support bird conservation and help communities to appreciate birds and nature. He is also a member of the Bird Committee of Nature Kenya, Chair of the National Bird of Kenya Sub-committee, the Country Representative for Kenya at Youth Africa Birding and Manager for the Kenya Bird Map Project. He is a National Geographic Explorer for his work with African Crowned Eagles, and he is a birds of prey graduate student with The Peregrine Fund.
Washington Wachira | Speaker | TED.com