TED2003
Lee Smolin: Science and democracy
Lee Smolin: Bilim demokrasiye nasıl benzer?
Filmed:
Readability: 4.2
309,290 views
Fizikci Lee Smolin bilimsel topluluğun nasıl işlediğini anlatıyor: kendi ifade biçimiyle, "tüm gücümüzle mücadele ediyoruz ve tartışıyoruz," ama herkes kimin haklı olduğuna bir sonraki neslin karar vereceğini kabul ediyor. Ve Smolin demokrasinin de aynen böyle işledigini söylüyor.
Lee Smolin - Physicist
Lee Smolin is a theoretical physicist, working mainly in the field of quantum gravity. He's a founding member of the Perimeter Institute for Theoretical Physics in Canada, and the author of The Trouble With Physics. Full bio
Lee Smolin is a theoretical physicist, working mainly in the field of quantum gravity. He's a founding member of the Perimeter Institute for Theoretical Physics in Canada, and the author of The Trouble With Physics. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So, about three years ago I was in London,
0
0
4000
Yaklaşık üç yıl önce Londra'da
00:16
and somebody called Howard Burton came to me and said,
1
4000
5000
Howard Burton isminde bir kisi gelip bana dedi ki,
00:21
I represent a group of people,
2
9000
2000
temsil ettiğim bir grup ile birlikte
00:23
and we want to start an institute in theoretical physics.
3
11000
4000
bir teorik fizik enstitüsü kurmak istiyoruz.
00:27
We have about 120 million dollars, and we want to do it well.
4
15000
5000
Yaklaşık 120 milyon dolar bütçemiz var ve iyi bir iş çıkarmak istiyoruz.
00:32
We want to be in the forefront fields,
5
20000
2000
Önde gelen alanlarda uzmanlaşmak,
00:34
and we want to do it differently.
6
22000
2000
ve bunu sıradışı bir şekilde yapmak istiyoruz.
00:36
We want to get out of this thing
7
24000
2000
Gençlerin tum fikirleri gelistirdiği, ileri yaştakilerin ise tüm yetkiye sahip olup
00:38
where the young people have all the ideas, and the old people have all the power
8
26000
3000
hangi bilim alanının nasıl araştırılacağına karar verdiği
00:41
and decide what science gets done.
9
29000
3000
bu durumdan uzaklaşmak istiyoruz.
00:44
It took me about 25 seconds to decide that that was a good idea.
10
32000
3000
Bunun iyi bir fikir olduğuna karar vermem 25 saniyemi aldı.
00:47
Three years later, we have the Perimeter Institute for Theoretical Physics
11
35000
5000
Şimdi üc yıl sonra Waterloo, Ontario'da bir Perimeter Teorik Fizik Enstitüsü var.
00:52
in Waterloo, Ontario. It’s the most exciting job I’ve ever had.
12
40000
5000
Bugüne kadar yaptigim en heyecan verici iş.
00:57
And it’s the first time I’ve had a job where I’m afraid to go away
13
45000
4000
Ve ilk defa işimden uzaklasmaya korkuyorum,
01:01
because of everything that’s going to happen in this week when I’m here.
14
49000
4000
ben bu bir hafta yokken olacaklardan dolayı.
01:05
(Laughter)
15
53000
2000
(Kahkaha)
01:07
But in any case, what I’m going to do in my little bit of time
16
55000
4000
Her neyse, sınırlı zamanımda size kısaca
01:11
is take you on a quick tour of some of the things
17
59000
3000
neler konustuğumuzdan, neler düşündüğümüzden
01:14
that we talk about and we think about.
18
62000
3000
bahsedecegim.
01:17
So, we think a lot about what really makes science work?
19
65000
3000
Mesela, bilimin nasil işlediği üzerine cok düşünüyoruz.
01:20
The first thing that anybody who knows science,
20
68000
3000
Bilimin ne olduğunu bilen
01:23
and has been around science,
21
71000
1000
ve bilimle ilgilenen herkesin ilk bildiği,
01:24
is that the stuff you learn in school as a scientific method
22
72000
2000
okulda bilimsel yöntem adi altında ögrendiğimiz şey
01:26
is wrong. There is no method.
23
74000
3000
aslında yanlış. Bir yöntem yok.
01:29
On the other hand, somehow we manage to reason together
24
77000
4000
Fakat bir şekilde, grup halinde,
01:33
as a community, from incomplete evidence
25
81000
3000
yetersiz veriyle, mantık yürütüp
01:36
to conclusions that we all agree about.
26
84000
3000
hemfikir oldugumuz sonuçlara varmayı başarıyoruz.
01:39
And this is, by the way, something that a democratic society also has to do.
27
87000
4000
Bu arada bu, demokratik toplumların da yapması gereken şeyin kendisi.
01:43
So how does it work?
28
91000
2000
Peki bu nasil işliyor?
01:45
Well, my belief is that it works
29
93000
3000
Bence işliyor cünkü bilim adamları bir topluluk olarak
01:48
because scientists are a community bound together by an ethics.
30
96000
4000
birbirlerine bir etik ile bağlılar.
01:52
And here are some of the ethical principles.
31
100000
2000
İşte bu etik değerlerin bazıları.
01:54
I’m not going to read them all to you because I’m not in teacher mode.
32
102000
3000
Size hepsini okumayacağım cünkü buraya ögretmenlik yapmak icin değil,
01:57
I’m in entertain, amaze mode.
33
105000
3000
eğlendirmek, göz kamaştırmak için geldim.
02:00
(Laughter)
34
108000
3000
(Kahkaha)
02:03
But one of the principles is that everybody
35
111000
4000
Bu değerlerden biri, bu topluluk içindeki herkesin
02:07
who is part of the community gets to fight and argue
36
115000
3000
kendi inandıkları doğrultusunda tüm güçleriyle
02:10
as hard as they can for what they believe.
37
118000
3000
tartışabilme, mücadele edebilme imkanı.
02:13
But we’re all disciplined by the understanding
38
121000
3000
Fakat hepimizi disipline eden
02:16
that the only people who are going to decide, you know,
39
124000
2000
hangimizin haklı olduğuna
02:18
whether I’m right or somebody else is right,
40
126000
3000
asıl karar verecek olanların
02:21
are the people in our community in the next generation,
41
129000
3000
bu topluluğun 30, 50 sene sonraki
02:24
in 30 and 50 years.
42
132000
2000
üyeleri olduğu anlayışı.
02:26
So it’s this combination of respect
43
134000
3000
Yani bilimin işlemesini sağlayan,
02:29
for the tradition and community we’re in,
44
137000
2000
içinde bulunduğumuz toplumun geleneklerine saygı ile,
02:31
and rebellion that the community requires to get anywhere,
45
139000
3000
bu toplumun ilerleme kaydetmesi gerektiği isyanının
02:34
that makes science work.
46
142000
3000
bir birleşimi.
02:37
And being in this process of being in a community
47
145000
5000
İnanıyorum ki, bize demokrasiyi öğreten de
02:42
that reasons from shared evidence to conclusions,
48
150000
4000
ortak verilerden sonuçlar çıkaran
02:46
I believe, teaches us about democracy.
49
154000
4000
böyle bir topluma dahil olma süreci.
02:50
Not only is there a relationship between the ethics of science
50
158000
3000
Bilimsel etik ile
02:53
and the ethics of being a citizen in democracy,
51
161000
3000
demokratik bir toplumun vatandaşı olma etiği arasında bir bağlantı var.
02:56
but there has been, historically, a relationship
52
164000
3000
Bunun yanısıra, insanlarin uzay ve zaman ile, kozmosun ne oldugu ile ilgili düşünme biçimleri ile,
02:59
between how people think about space and time, and what the cosmos is,
53
167000
6000
içinde yaşadıkları toplum ile ilgili düşünme biçimleri arasında da
03:05
and how people think about the society that they live in.
54
173000
4000
tarihi bir bağ var.
03:09
And I want to talk about three stages in that evolution.
55
177000
5000
Bu bağlantının evriminin üç aşamasından bahsetmek istiyorum.
03:14
The first science of cosmology that was anything like science
56
182000
4000
Bilimi andıran, bilime benzeyen ilk uzay bilimi
03:18
was Aristotelian science, and that was hierarchical.
57
186000
4000
Aristo bilimiydi ve hiyerarşik idi.
03:22
The earth is in the center, then there are these crystal spheres,
58
190000
4000
Dünya ortada, etrafında kristal küreler var;
03:26
the sun, the moon, the planets and finally the celestial sphere,
59
194000
4000
Günes, Ay, ve gezegenler. Son olarak içinde yıldizların bulunduğu
03:30
where the stars are. And everything in this universe has a place.
60
198000
4000
gök küre. Ve bu evrenin içindeki herşeyin yeri belli.
03:34
And Aristotle’s law of motion was that everything
61
202000
3000
Aristo'nun hareket kuramı da herşeyin
03:37
goes to its natural place, which was of course,
62
205000
2000
doğal pozisyonuna varacagını söyler; aynen Aristo'nun
03:39
the rule of the society that Aristotle lived in,
63
207000
4000
içinde yaşadıgı toplumun kuralları gibi.
03:43
and more importantly, the medieval society that, through Christianity,
64
211000
3000
Daha önemlisi, orta çağ toplumu, Hristiyanlık boyunca
03:46
embraced Aristotle and blessed it.
65
214000
4000
Aristo'ya ve herşeyin önceden tanımlı olduğu fikrine
03:50
And the idea is that everything is defined.
66
218000
3000
sahip cıkmış ve kutsamıştır.
03:53
Where something is, is defined with respect to this last sphere,
67
221000
5000
Bir şeyin bulunduğu yer göksel küre denilen
03:58
the celestial sphere, outside of which is this eternal,
68
226000
2000
bu son küreye gore tanımlanır; bu kürenin dışarısında ise
04:00
perfect realm, where lives God,
69
228000
3000
herşeyin nihai hakimi Tanri'nin yaşadığı
04:03
who is the ultimate judge of everything.
70
231000
3000
sonsuz, kusursuz bir alan vardır.
04:06
So that is both Aristotelian cosmology,
71
234000
2000
Yani bu bir yandan Aristo gökbilimi,
04:08
and in a certain sense, medieval society.
72
236000
3000
bir anlamda ise orta çağ toplumu.
04:11
Now, in the 17th century there was a revolution in thinking about
73
239000
5000
17. yüzyılda Newton, uzay ve zaman ve hareket
04:16
space and time and motion and so forth of Newton.
74
244000
4000
vesaire ile ilgili düşünme biçiminde devrim yaptı.
04:20
And at the same time there was a revolution in social thought
75
248000
4000
Ayni zamanda John Locke ve yandaşlarının
04:24
of John Locke and his collaborators.
76
252000
3000
sosyal düşünce devrimi gercekleşti.
04:27
And they were very closely associated.
77
255000
1000
Ve bunlar birbirleriyle yakından ilgiliydiler.
04:28
In fact, Newton and Locke were friends.
78
256000
3000
Hatta John Locke ve Newton arkadaşlardı.
04:31
Their way of thinking about space and time and motion on the one hand,
79
259000
5000
Bir tarafta uzay ve zaman ve hareket ile ilgili düşünme biçimleri,
04:36
and a society on the other hand, were closely related.
80
264000
4000
öteki tarafta toplum ile ilgili düşünme biçimleri ile birbirine yakın bağlıydi.
04:40
And let me show you.
81
268000
1000
İzin verin göstereyim.
04:41
In a Newtonian universe, there’s no center -- thank you.
82
269000
5000
Newton evreninde merkez yoktur -- teşekkür ederim.
04:46
There are particles and they move around
83
274000
3000
Sabit, mutlak bir uzay-zaman çerçevesine göre
04:49
with respect to a fixed, absolute framework of space and time.
84
277000
5000
hareket eden parçacıklar vardır.
04:54
It’s meaningful to say absolutely where something is in space,
85
282000
4000
Bir şeyin uzay içindeki mutlak yerinden bahsetmek anlamlıdır,
04:58
because that’s defined, not with respect to say, where other things are,
86
286000
4000
çünkü bu yalnızca, mesela başka şeylerin yerine göre değil,
05:02
but with respect to this absolute notion of space,
87
290000
2000
bu mutlak uzay kavramına göre tanımlıdır.
05:04
which for Newton was God.
88
292000
2000
Newton için Tanrı buydu.
05:06
Now, similarly, in Locke’s society there are individuals
89
294000
5000
Benzer şekilde Locke'un toplumunda da bireylerin
05:11
who have certain rights, properties in a formal sense,
90
299000
3000
belli hakları, resmi mülkleri vardır ve bunlar
05:14
and those are defined with respect to some absolute,
91
302000
4000
toplum içinde ne olduğundan bağımsız bir şekilde
05:18
abstract notions of rights and justice, and so forth,
92
306000
4000
mutlak, soyut hak ve adalet kavramlarına
05:22
which are independent of what else has happened in the society.
93
310000
5000
göre tanımlanmıştır.
05:27
Of who else there is, of the history and so forth.
94
315000
3000
Veya toplum içinde kimlerin olduğundan, tarihinden vesaire bağımsız olarak.
05:30
There is also an omniscient observer
95
318000
3000
Newton'a göre bir de herşeyi bilen
05:33
who knows everything, who is God,
96
321000
2000
bir gözlemci vardır, Tanrı.
05:35
who is in a certain sense outside the universe,
97
323000
3000
Tanrı bir anlamda evrenin dışındadır
05:38
because he has no role in anything that happens,
98
326000
2000
çünkü olan bitene dahil değildir
05:40
but is in a certain sense everywhere,
99
328000
2000
ama bir anlamda da heryerdedir
05:42
because space is just the way that God knows
100
330000
3000
çünkü uzay Tanrı'nin herşeyin yerini bildiği
05:45
where everything is, according to Newton, OK?
101
333000
4000
şekilde düzenlidir. Tamam mı?
05:49
So this is the foundations of what’s called, traditionally,
102
337000
4000
İşte bu, geleneksel olarak liberal politik teori
05:53
liberal political theory and Newtonian physics.
103
341000
4000
ve Newton fiziği denen şeyin yapı taşıdır.
05:57
Now, in the 20th century we had a revolution
104
345000
4000
20. yüzyılda bir devrim yaşadık.
06:01
that was initiated at the beginning of the 20th century,
105
349000
3000
20. yüzyılın başında başladı
06:04
and which is still going on.
106
352000
3000
ve halen devam ediyor.
06:07
It was begun with the invention
107
355000
1000
Bu devrim görelilik teorisinin ve
06:08
of relativity theory and quantum theory.
108
356000
3000
kuantum teorisinin icadıyla başladı.
06:11
And merging them together to make the final quantum theory
109
359000
3000
Bunları birleştirip uzay ve zaman ve yerçekiminin nihai kuantum
06:14
of space and time and gravity, is the culmination of that,
110
362000
5000
teorisini geliştirmek bu isin doruk noktası.
06:19
something that’s going on right now.
111
367000
2000
Bu halen devam ediyor.
06:21
And in this universe there’s nothing fixed and absolute. Zilch, OK.
112
369000
5000
Ve bu evrende hiç bir sey sabit ve mutlak değil. Hiç, tamam mi?
06:26
This universe is described by being a network of relationships.
113
374000
5000
Bu evren birbirine bağlantılı bir ağ olarak tanımlanabilir.
06:31
Space is just one aspect, so there’s no meaning to say
114
379000
3000
Uzay bunun yalnızca bir boyutu, bu yüzden bir şeyin
06:34
absolutely where something is.
115
382000
2000
mutlak yerinin neresi olduğundan bahsetmek anlamli değil.
06:36
There’s only where it is relative to everything else that is.
116
384000
3000
Anlamlı olan bir şeyin başka şeylere nazaran nerede bulunduğu.
06:39
And this network of relations is ever-evolving.
117
387000
4000
Ve bu bağlantılı, ilişkili ağ sürekli evrim halinde.
06:43
So we call it a relational universe.
118
391000
2000
Bu yüzden buna ilişkisel evren diyoruz.
06:45
All properties of things are about these kinds of relationships.
119
393000
4000
Eşyaların nitelikleri bu ilişkilerle ilgili.
06:49
And also, if you’re embedded in such a network of relationships,
120
397000
3000
Ayrıca, eğer böyle bir ilişkiler ağının içindeyseniz
06:52
your view of the world has to do with what information
121
400000
4000
dünya görüşünüz bu ağdan size gelen bilgilerin
06:56
comes to you through the network of relations.
122
404000
2000
ne olduğuna baglı.
06:58
And there’s no place for an omniscient observer
123
406000
3000
Herşeyi bilen bilge bir gözlemcinin, ya da
07:01
or an outside intelligence knowing everything and making everything.
124
409000
5000
herşeyi bilen, herşeyi yapan diş bir zekanın yeri yok.
07:06
So this is general relativity, this is quantum theory.
125
414000
3000
İşte bu görelilik teorisi, bu kuantum teorisi.
07:09
This is also, if you talk to legal scholars,
126
417000
3000
Hukuk bilimcilerine sorarsaniz bu aynı zamanda
07:12
the foundations of new ideas in legal thought.
127
420000
4000
hukuki fikirlerin de yapıtaşı.
07:16
They’re thinking about the same things.
128
424000
1000
Onlar da aynı şeyleri düsünüyorlar.
07:17
And not only that, they make the analogy
129
425000
3000
Hatta düşünmekle kalmayıp, sık sık görelilik
07:20
to relativity theory and cosmology often.
130
428000
3000
teorisiyle ve kozmolojiyle kıyasta bulunuyorlar.
07:23
So there’s an interesting discussion going on there.
131
431000
3000
İlginç bir tartışma var burada.
07:26
This last view of cosmology is called the relational view.
132
434000
5000
Kozmoloji'nin (gökbilim) bu son görüşüne ilişkisel görüş deniyor.
07:31
So the main slogan here is that there’s nothing outside the universe,
133
439000
3000
Buradaki asıl slogan: Evren'in dışında hiç bir şey yok.
07:34
which means that there’s no place
134
442000
2000
Yani evrenin dışında bulunan bir şeyi
07:36
to put an explanation for something outside.
135
444000
4000
açıklamaya çalışmak yersiz.
07:40
So in such a relational universe,
136
448000
2000
İşte böyle bir ilişkisel evrende
07:42
if you come upon something that’s ordered and structured,
137
450000
4000
karşınıza düzenli ve yapılı bir şey çıkarsa
07:46
like this device here, or that device there,
138
454000
2000
buradaki su alet, şuradaki bu alet gibi,
07:48
or something beautiful, like all the living things,
139
456000
2000
veya güzel bir şey çıkarsa karşınıza, yaşayan her şey gibi
07:50
all of you guys in the room --
140
458000
3000
bu odadaki her bir adam (her biriniz) gibi.
07:53
"guys" in physics, by the way, is a generic term: men and women.
141
461000
5000
bu arada "adam" fizikte genel bir terim; hem kadınlar hem erkekler için.
07:58
(Laughter)
142
466000
3000
(Kahkaha)
08:01
Then you want to know, you’re a person,
143
469000
3000
İnsansınız, bu şeyin nasıl meydana geldiğini
08:04
you want to know how is it made.
144
472000
2000
merak edersiniz.
08:06
And in a relational universe the only possible explanation was, somehow it made itself.
145
474000
5000
İşte ilişkisel evrende bu sorunun tek olası cevabı bu şeyin bir şekilde kendi kendini meydana getirdiğidir.
08:11
There must be mechanisms of self-organization
146
479000
3000
Evrenin içinde eşyaların meydana gelmesini sağlayan
08:14
inside the universe that make things.
147
482000
2000
kendi kendini örgütleme mekanizmaları olmalı.
08:16
Because there’s no place to put a maker outside,
148
484000
3000
Çünkü, Aristo ve Newton evrenlerinin aksine bu evrende
08:19
as there was in the Aristotelian and the Newtonian universe.
149
487000
4000
meydana getiriciyi koyacak dışarıda bir yer yok.
08:23
So in a relational universe we must have processes of self-organization.
150
491000
4000
Yani ilişkisel bir evrende bir kendi kendini organize etme sürecine ihtiyacımız var.
08:27
Now, Darwin taught us that there are processes of self-organization
151
495000
6000
Darwin hepimizi ve etrafımızda gördüğümüz herşeyi izah etmeye yeten
08:33
that suffice to explain all of us and everything we see.
152
501000
4000
kendi kendini organize etme sürecini ögretti bize.
08:37
So it works. But not only that,
153
505000
2000
Yani bu işliyor. Yalnızca bu da değil,
08:39
if you think about how natural selection works,
154
507000
4000
eger doğal seleksiyonun nasıl işlediğini düşünürseniz,
08:43
then it turns out that natural selection
155
511000
2000
böyle ilişkisel bir evrende tek anlamlı olanın
08:45
would only make sense in such a relational universe.
156
513000
4000
doğal seleksiyon olduğu da ortaya çıkıyor.
08:49
That is, natural selection works on properties,
157
517000
4000
Doğal seleksiyon bir türün öteki türle ilişkisiyle ilgili
08:53
like fitness, which are about relationships
158
521000
3000
mesela güçlülük, sağlık gibi özellikleri
08:56
of some species to some other species.
159
524000
3000
açıklıyor.
08:59
Darwin wouldn’t make sense in an Aristotelian universe,
160
527000
4000
Aristo evreninde Darwin mantıksız olurdu.
09:03
and wouldn’t really make sense in a Newtonian universe.
161
531000
4000
Newton evreninde de mantıklı olmazdı.
09:07
So a theory of biology based on natural selection
162
535000
5000
Doğal seleksiyon üzerine kurulu bir biyoloji teorisi
09:12
requires a relational notion of
163
540000
3000
için biyolojik sistemlerin özelliklerinin ne olduğunun
09:15
what are the properties of biological systems.
164
543000
3000
ilişkisel biçimde kavranmasina ihtiyac var.
09:18
And if you push that all the way down, really,
165
546000
3000
Bunu sonuna kadar götürürseniz görürsünüz ki,
09:21
it makes the best sense in a relational universe
166
549000
3000
aslında en anlamlı olan bütün özelliklerin ilişkisel
09:24
where all properties are relational.
167
552000
3000
olduğu ilişkisel bir evren.
09:27
Now, not only that, but Einstein taught us
168
555000
3000
Sırf bu da değil. Einstein bize yerçekiminin
09:30
that gravity is the result of the world being relational.
169
558000
6000
dünyanin ilişkisel olmasının sonucu olduğunu öğretti.
09:36
If it wasn’t for gravity, there wouldn’t be life,
170
564000
3000
Eğer yerçekimi olmasaydı hayat da olmazdı.
09:39
because gravity causes stars to form and live for a very long time,
171
567000
6000
Çünkü yerçekimi yıldızların oluşmasını ve çok uzun süre yaşamalarını,
09:45
keeping pieces of the world, like the surface of the Earth,
172
573000
3000
dünyanın parçalarını, mesela Dünya'nın yüzeyinin,
09:48
out of thermal equilibrium for billions of years so life can evolve.
173
576000
4000
milyarlarca yil boyunca ısı dengesin dışında kalıp yaşamın evrimleşmesini sağlıyor.
09:52
In the 20th century,
174
580000
2000
20. yüzyılda
09:54
we saw the independent development of two big themes in science.
175
582000
5000
bilimde birbirinden bağımsız iki büyük konunun gelişmesine şahit olduk.
09:59
In the biological sciences, they explored
176
587000
4000
Biyolojik bilimlerde, düzen ve karmaşıklık
10:03
the implications of the notion that order and complexity
177
591000
3000
ve yapının kendi kendini organize ederek meydana
10:06
and structure arise in a self-organized way.
178
594000
4000
gelmesi kavramının ne anlama geldiğini araştırdılar.
10:10
That was the triumph of Neo-Darwinism and so forth.
179
598000
4000
Bu Neo-Darwinizm ve benzerlerinin zaferiydi.
10:14
And slowly, that idea is leaking out to the cognitive sciences,
180
602000
5000
Yavaş yavaş bu fikir insan bilimleri, ekonomi vs. gibi
10:19
the human sciences, economics, et cetera.
181
607000
4000
bilişsel bilimlere de sızıyor.
10:23
At the same time, we physicists
182
611000
2000
Aynı zamanda biz fizikçiler kendimizi
10:25
have been busy trying to make sense of
183
613000
3000
quantum ve görelilik teorilerini anlamakla,
10:28
and build on and integrate the discoveries
184
616000
3000
bunlari birleştirmekle, üzerine yeni şeyler inşa etmekle
10:31
of quantum theory and relativity.
185
619000
2000
meşgul ediyoruz.
10:33
And what we’ve been working out is the implications, really,
186
621000
4000
Ve aslında ortaya çıkardığımız şey evrenin ilişkilerden meydana
10:37
of the idea that the universe is made up of relations.
187
625000
3000
geldiği fikrinin ne anlam taşıdığı.
10:40
21st-century science is going to be driven
188
628000
3000
21. yüzyil bilimi şu iki fikrin
10:43
by the integration of these two ideas:
189
631000
3000
birleşmesinden hareket edecek:
10:46
the triumph of relational ways of thinking
190
634000
3000
Birincisi dünya üzerine ilişkisel biçimde
10:49
about the world, on the one hand,
191
637000
2000
düşünme yönteminin zaferi, ikincisi
10:51
and self-organization or Darwinian ways of thinking about the world,
192
639000
3000
kendi kendini organize etme veya Darwinci
10:54
on the other hand.
193
642000
3000
düşünce biçimi.
10:57
And also, is that in the 21st century
194
645000
2000
Ayrica 21. yüzyılda uzay ve zaman
10:59
our thinking about space and time and cosmology,
195
647000
5000
ve kozmoloji üzerine düşüncelerimiz ile
11:04
and our thinking about society are both going to continue to evolve.
196
652000
5000
toplum üzerine düşüncelerimiz de evrimleşmeye devam edecek.
11:09
And what they’re evolving towards is the union
197
657000
2000
Ve bu evrimin istikameti bu iki büyük fikrin,
11:11
of these two big ideas, Darwinism and relationalism.
198
659000
4000
Darwinizm'in ve ilişkiselliğin, birleşmesi doğrultusunda.
11:15
Now, if you think about democracy from this perspective,
199
663000
6000
İşte demokrasiye de bu perspektiften bakarsanız,
11:21
a new pluralistic notion of democracy would be one that recognizes
200
669000
5000
yeni çoğulcu demokrasi kavramı cok sayıda görüşün, çok sayıda
11:26
that there are many different interests, many different agendas,
201
674000
3000
gündemin, çok sayıda bireyin, çok sayıda farklı bakış açısının
11:29
many different individuals, many different points of view.
202
677000
4000
var olduğunu tanıyan bir kavramdır.
11:33
Each one is incomplete, because you’re embedded
203
681000
4000
Her biri kendi başına tam değil, çünkü insanlar bir
11:37
in a network of relationships.
204
685000
2000
ilişkiler ağının parçası.
11:39
Any actor in a democracy is embedded
205
687000
2000
Bir demokrasinin her katılımcısı
11:41
in a network of relationships.
206
689000
1000
bir ilişkiler ağının parçasıdır.
11:42
And you understand some things better than other things,
207
690000
3000
Bazı şeyleri kavramaya diğerlerinden daha yatkınsınızdır,
11:45
and because of that there’s a continual jostling
208
693000
4000
ve bu yüzden sürekli bir tartışma,
11:49
and give and take, which is politics.
209
697000
5000
bir fikir alışverişi vardır. Siyaset de bu iite.
11:54
And politics is, in the ideal sense,
210
702000
2000
Ve ideal anlamında siyaset, daha iyi bir
11:56
the way in which we continually address
211
704000
4000
yaşama ve daha iyi bir topluma
12:00
our network of relations in order to achieve
212
708000
3000
erişmek için ilişkiler ağımızı
12:03
a better life and a better society.
213
711000
3000
sürekli irdelememizdir.
12:06
And I also think that science will never go away and --
214
714000
6000
Ben bilimin hiç ortadan kalkmayacağını düşünüyorum ve --
12:12
I’m finishing on this line.
215
720000
2000
Burada bitiriyorum.
12:14
(Laughter)
216
722000
4000
(Kahkaha)
12:18
In fact, I’m finished. Science will never go away.
217
726000
2000
Hatta bitirdim. Bilim hiç bir zaman ortadan kalkmayacak.
ABOUT THE SPEAKER
Lee Smolin - PhysicistLee Smolin is a theoretical physicist, working mainly in the field of quantum gravity. He's a founding member of the Perimeter Institute for Theoretical Physics in Canada, and the author of The Trouble With Physics.
Why you should listen
Lee Smolin's bachelor's degree was in physics and philosophy -- twin passions that have complemented one another throughout his blazing career as a theoretical physicist. As his website bio is careful to state, "His main contributions to research so far are to the field of quantum gravity." He's made contributions in many other fields, including cosmology, quantum mechanics, elementary particle physics and theoretical biology, and is the author of (among other books) The Trouble With Physics, a work that questions the very basis of the prevailing string theory.
Taking a step back from work on specific problems in physics, Smolin's work examines the scientific process itself and its place in the world. In all of his three books, Life of the Cosmos, Three Roads to Quantum Gravity and The Trouble with Physics, he wrestles with the philosophical implications of what contemporary physics has shown us to be true. As we come to understand more about how the world works, he asks, how will our worldview change?
Smolin is a founding member of and a researcher at the Perimeter Institute for Theoretical Physics, in Ontario, Canada (whose Executive Director is 2008 TED Prize winner Neil Turok).
Lee Smolin | Speaker | TED.com