TEDxAmsterdam
Claron McFadden: Singing the primal mystery
Claron McFadden: Hát lên bí ẩn buổi ban sơ
Filmed:
Readability: 4.5
450,509 views
"Giọng ca của con người: bí ẩn, bột phát, ban sơ." Với những lời này, ca sĩ soprano Claron McFadden mời ta khám phá bí ẩn của nhịp thở và lời ca, khi chị trình bày bài "Aria" đầy thử thách, do John Cage sáng tác.
Claron McFadden - Soprano
Amsterdam-based singer Claron McFadden sings many of the major oratorio works, but is perhaps best known for her readings of modern and contemporary music. Full bio
Amsterdam-based singer Claron McFadden sings many of the major oratorio works, but is perhaps best known for her readings of modern and contemporary music. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
(Applause)
0
0
2000
(Vỗ tay)
00:17
(Singing)
1
2000
10000
(Hát)
02:17
(Applause)
2
122000
9000
(Vỗ tay)
02:26
Host: Folks, you've just met Claron McFadden.
3
131000
3000
Các bạn vừa gặp Claron McFaddon.
02:29
She is a world-class soprano singer
4
134000
3000
Chị là ca sĩ giọng soprano đẳng cấp thế giới
02:32
who studied in Rochester, New York.
5
137000
2000
đã từng học tập tại Rochester, New York.
02:34
Her celebrated operatic roles
6
139000
2000
Các vai diễn opera lừng danh của chị
02:36
are numerous and varied.
7
141000
2000
nhiều vô kể và rất đa dạng.
02:38
In August 2007,
8
143000
2000
Vào tháng Tám năm 2007,
02:40
Claron was awarded the Amsterdam Prize for the Arts,
9
145000
3000
Claron được trao tặng Giải thưởng Nghệ thuật Amsterdam,
02:43
winning praise for her brilliance,
10
148000
2000
nhận vô số lời ngợi khen về tài năng của chị,
02:45
her amazing and extensively wide repertoire
11
150000
3000
vốn tiết mục đáng kinh ngạc và cực rộng lớn,
02:48
and her vivid stage personality.
12
153000
3000
và cá tính sân khấu mạnh mẽ.
02:51
Please welcome Claron McFadden.
13
156000
2000
Xin hãy chào mừng Claron McFadden.
02:53
(Applause)
14
158000
7000
(Vỗ tay)
03:04
Claron McFadden: The human voice:
15
169000
3000
Giọng ca của con người:
03:07
mysterious, spontaneous,
16
172000
3000
bí ẩn, bột phát,
03:10
primal.
17
175000
2000
ban sơ.
03:12
For me, the human voice
18
177000
2000
Với tôi, giọng ca của con người
03:14
is the vessel on which all emotions travel --
19
179000
3000
là con tàu đưa mọi loại cảm xúc đi xa --
03:17
except perhaps jealousy.
20
182000
3000
có lẽ trừ cảm giác đố kị.
03:21
And the breath,
21
186000
2000
Và hơi thở,
03:23
the breath is the captain of that vessel.
22
188000
3000
hơi thở chính là thuyền trưởng con tàu ấy.
03:27
A child is born,
23
192000
3000
Một đứa bé ra đời,
03:30
takes its first breath --
24
195000
3000
hít hơi thở đầu tiên --
03:33
(Breathing)
25
198000
7000
(Tiếng thở)
03:40
and we behold the wondrous beauty
26
205000
4000
và chúng ta chiêm ngưỡng vẻ đẹp diệu kì
03:44
of vocal expression --
27
209000
3000
của sự diễn cảm qua thanh âm --
03:47
mysterious, spontaneous
28
212000
3000
bí ẩn, bột phát
03:50
and primal.
29
215000
2000
và ban sơ.
03:53
A few years ago, I did a meditation retreat in Thailand.
30
218000
3000
Vài năm trước, tôi đi Thái Lan để thiền ẩn dật.
03:56
I wanted a place
31
221000
2000
Tôi muốn một nơi
03:58
that I would have total silence
32
223000
3000
cho tôi sự tĩnh lặng tuyệt đối
04:01
and total solitude.
33
226000
2000
và biệt lập tuyệt đối.
04:03
I spent two weeks at this retreat
34
228000
3000
Tôi dành hai tuần ở nơi này
04:06
in my own little hut --
35
231000
2000
trong túp lều bẻ nhỏ của riêng tôi --
04:08
no music, no nothing, sounds of nature --
36
233000
3000
không âm nhạc, không gì cả, âm thanh của thiên nhiên --
04:11
trying to find the essence
37
236000
2000
cố gắng tìm ra cốt lõi
04:13
of concentration,
38
238000
2000
của sự tập trung,
04:15
being in the moment.
39
240000
2000
sống trong hiện tại.
04:17
On my last day,
40
242000
2000
Vào ngày cuối cùng tôi ở đó,
04:19
the woman who looked after the place,
41
244000
3000
chị phụ nữ trông coi nơi đó
04:22
she came and we spoke for a minute,
42
247000
2000
đến và chúng tôi trò chuyện một phút
04:24
and then she said to me,
43
249000
3000
và rồi chị nói với tôi,
04:27
"Would you sing something for me?"
44
252000
2000
"Chị hát bài gì cho tôi có được không?"
04:29
And I thought, but this is a place of total quiet and silence.
45
254000
3000
Và tôi nghĩ, nhưng đây là một nơi tĩnh lặng tuyệt đối.
04:32
I can't make noise.
46
257000
3000
Tôi không thể làm ầm lên được.
04:35
She said, "Please, sing for me."
47
260000
3000
Chị ấy nói, "Đi mà, hát cho tôi nghe."
04:39
So I closed my eyes,
48
264000
2000
Thế là tôi nhắm mắt lại,
04:41
I took breath
49
266000
3000
tôi hít một hơi
04:44
and the first thing that came up and out
50
269000
4000
và cái đầu tiên thoát ra từ cổ họng tôi
04:48
was "Summertime," Porgy and Bess.
51
273000
4000
là bài "Mùa hạ," Porgy và Bess.
04:52
♫ Summertime and the living is easy ♫
52
277000
5000
♫ Mùa hạ đến và cuộc sống thoải mái làm sao ♫
04:57
♫ Fish are jumping and the cotton is high ♫
53
282000
3000
♫ Những chú cá nhảy múa và cây bông vươn cao ♫
05:00
♫ Oh, your daddy's rich and your ma is good-looking ♫
54
285000
4000
♫ Ồ, bố em giàu có và mẹ em thật xinh đẹp ♫
05:04
♫ So hush little baby ♫
55
289000
2000
♫ Thế nên, bé con nào ♫
05:06
♫ Don't you cry ♫
56
291000
3000
♫ Đừng khóc đấy ♫
05:09
And I opened my eyes,
57
294000
3000
Và tôi mở mắt ra,
05:12
and I saw that she had her eyes closed.
58
297000
3000
và thấy rằng chị đã nhắm mắt lại.
05:15
And after a moment, she opened her eyes
59
300000
2000
Và sau một lát, chị mở mắt ra
05:17
and she looked at me and she said,
60
302000
3000
và chị nhìn tôi rồi nói,
05:20
"It's like meditation."
61
305000
3000
"Cứ như ngồi thiền vậy."
05:23
And in that moment I understood
62
308000
2000
Và trong khoảnh khắc đó tôi hiểu ra
05:25
that everything I had gone to Thailand to look for,
63
310000
3000
rằng mọi điều mà tôi tới Thái Lan để tìm kiếm,
05:28
to search for,
64
313000
2000
để kiếm tìm,
05:30
I had it already in my singing --
65
315000
4000
tôi đã có trong giọng ca của tôi rồi --
05:34
the calm, but alertness,
66
319000
4000
cái điềm tĩnh, nhưng cảnh giác,
05:38
the focus, but awareness,
67
323000
3000
cái tập trung, nhưng nhận thức rõ xung quanh,
05:41
and being totally in the moment.
68
326000
3000
và sống hoàn toàn trong thực tại.
05:45
When you're totally in the moment,
69
330000
2000
Khi bạn sống hoàn toàn trong thực tại,
05:47
when I'm totally in the moment,
70
332000
2000
khi tôi sống hoàn toàn trong thực tại,
05:49
the vessel of expression is open.
71
334000
2000
chiếc tàu của sự diễn cảm rộng mở.
05:51
The emotions can flow
72
336000
2000
Dòng cảm xúc có thể chảy
05:53
from me to you
73
338000
2000
từ tôi sang bạn
05:55
and back.
74
340000
2000
và quay trở lại.
05:57
Extremely profound experience.
75
342000
3000
Một trải nghiệm vô cùng sâu sắc.
06:01
There's a piece by a composer,
76
346000
2000
Có một tác phẩm của một nhà soạn nhạc,
06:03
an American composer called John Cage.
77
348000
3000
nhà soạn nhạc người Mỹ tên là John Cage,
06:06
It's called "Aria."
78
351000
2000
nó tên là "Aria."
06:08
It was written for an amazing singer
79
353000
2000
Nó được viết riêng cho một ca sĩ đáng kinh ngạc
06:10
called Cathy Berberian.
80
355000
3000
tên là Cathy Berberian.
06:13
And the thing about this piece that's so special --
81
358000
3000
Và điều đặc biệt về tác phẩm này --
06:16
if you see it behind me --
82
361000
2000
nếu bạn thấy đằng sau tôi --
06:18
it's not notated in any way.
83
363000
3000
nó không có nốt nào cả.
06:22
No notes, no flats, no sharps.
84
367000
3000
Không có nốt nhạc nào, không nốt giáng, nốt thăng.
06:25
But it's a kind of structure,
85
370000
3000
Nhưng nó là một dạng cấu trúc,
06:28
and the singer within this structure
86
373000
2000
và người ca sĩ trong cấu trúc này
06:30
has total freedom
87
375000
2000
hoàn toàn tự do
06:32
to be creative, spontaneous.
88
377000
3000
để sáng tạo và ngẫu hứng.
06:35
For example,
89
380000
2000
Ví dụ
06:37
there are different colors
90
382000
2000
có các màu khác nhau
06:39
and each color gets a different type of singing --
91
384000
4000
mỗi màu có thể được gán một dòng nhạc khác nhau --
06:43
pop, country and western, opera, jazz --
92
388000
4000
pop, đồng quê và cao bồi miền Tây, opera, jazz --
06:47
and you just have to be consistent with that color.
93
392000
3000
và bạn chỉ cần nhất quán với màu sắc đó thôi.
06:51
You see there are different lines:
94
396000
2000
Bạn thấy đấy, có các đường khác nhau:
06:53
you choose in your own tempo in your own way
95
398000
2000
bạn chọn nhịp độ của riêng mình, theo cách của riêng mình
06:55
to follow the line,
96
400000
2000
để đi theo đường,
06:57
but you must respect it, more or less.
97
402000
4000
nhưng ít nhiều bạn phải theo đúng đường ấy.
07:01
And these little dots,
98
406000
2000
Và những chấm bé nhỏ này,
07:03
these represent
99
408000
2000
chúng thể hiện
07:05
a sort of sound
100
410000
3000
một loại âm thanh
07:08
that's not a vocal, not a lyrical way
101
413000
3000
mà không phải kiểu thể hiện giọng ca
07:11
of expressing the voice.
102
416000
2000
theo thanh âm, theo lời hát.
07:13
Using the body -- it could be sneezing, it could be coughing,
103
418000
3000
Sử dụng cơ thể -- có thể là hắt hơi, có thể là tiếng ho,
07:16
it could be animals -- (cough) exactly --
104
421000
3000
có thể là động vật -- (ho) chính thế --
07:19
clapping, whatever.
105
424000
3000
vỗ tay, bất kì cái gì.
07:22
And there's different text.
106
427000
2000
Và có các loại chữ khác nhau.
07:24
There's Armenian, Russian,
107
429000
2000
Có tiếng Ác-mê-ni, tiếng Nga,
07:26
French, English, Italian.
108
431000
3000
tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Ý.
07:29
So within this structure one is free.
109
434000
3000
Thế nên trong cấu trúc này anh hoàn toàn tự do.
07:32
To me, this piece is an ode to the voice
110
437000
4000
Với tôi, tác phẩm này là bài tụng ca giọng hát
07:36
because it's mysterious -- as we can see --
111
441000
3000
bởi vì nó bí ẩn -- như ta thấy đấy --
07:41
it's quite spontaneous,
112
446000
3000
nó khá là bột phát,
07:44
and it's primal.
113
449000
3000
và nó ban sơ.
07:47
So I would like to share this piece with you.
114
452000
2000
Thế nên tôi muốn chia sẻ tác phẩm này với bạn.
07:49
It's "Aria" of John Cage.
115
454000
3000
"Aria", tác giả John Cage.
07:59
(Singing)
116
464000
10000
(Tiếng hát)
08:38
♫ No other way ♫
117
503000
2000
♫ Không cách nào khác ♫
08:40
♫ Dans l'espace, so help ♫
118
505000
3000
♫ Trong không gian, nên hãy cứu rỗi ♫
08:43
(Singing)
119
508000
5000
(Tiếng hát)
09:48
♫ To have the fruits ♫
120
573000
2000
♫ Để gặt hái trái thơm ♫
09:50
(Singing)
121
575000
6000
(Tiếng hát)
10:32
(Applause)
122
617000
16000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Claron McFadden - SopranoAmsterdam-based singer Claron McFadden sings many of the major oratorio works, but is perhaps best known for her readings of modern and contemporary music.
Why you should listen
Claron McFadden is a soprano who studied voice at the Eastman School of Music in Rochester, New York. Her celebrated operatic roles are numerous and varied. She sings many of the major oratorio works, but is also in demand for her interpretation of modern and contemporary music.
Her many recordings include Birtwistle's Paul Cèlan Songs, Haydn's Orfeo and Handel's Alexander Balus with the King’s Consort. In August 2007 McFadden was awarded the Amsterdam Prize of the Arts, winning praise for her brilliant coloratura, her wide repertoire ranging from Monteverdi to Bernstein and contemporary composers, and her vivid stage personality.
Claron McFadden | Speaker | TED.com