TEDxRC2
Alberto Cairo: There are no scraps of men
Alberto Cairo: Không có cái gọi là con người phế thải
Filmed:
Readability: 3
983,356 views
Những phòng khám của Alberto Cairo ở Afghanistan đã từng đóng cửa trong thời gian giao chiến. Giờ đây, chúng luôn mở cửa hoạt động. Tại TEDxRC2 (RC: Red Cross-Chữ Thập Đỏ/Red Crescent-Trăng Lưỡi Liềm Đỏ), Cairo kể lại câu chuyện rất xúc động về việc tại sao -- và làm thế nào ông đã tìm thấy tính nhân văn và nhân phẩm giữa lòng cuộc chiến.
Alberto Cairo - Physiotherapist
Alberto Cairo leads the International Red Cross' orthopedic rehabilitation work in Afghanistan. Full bio
Alberto Cairo leads the International Red Cross' orthopedic rehabilitation work in Afghanistan. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I've been in Afghanistan for 21 years.
0
0
2000
Tôi đã ở Afghanistan 21 năm.
00:17
I work for the Red Cross
1
2000
3000
Tôi là bác sỹ vật lý trị liệu
00:20
and I'm a physical therapist.
2
5000
3000
làm việc cho hội Chữ Thập Đỏ.
00:24
My job is to make arms and legs --
3
9000
3000
Công việc của tôi là làm ra tay và chân giả --
00:27
well it's not completely true.
4
12000
2000
chà, cũng không hoàn toàn đúng vậy.
00:29
We do more than that.
5
14000
2000
Chúng tôi làm nhiều hơn thế.
00:31
We provide the patients,
6
16000
2000
Chúng tôi cung cấp cho bệnh nhân,
00:33
the Afghan disabled,
7
18000
2000
những người dân Afghanistan tàn tật,
00:35
first with the physical rehabilitation
8
20000
3000
đầu tiên là sự phục hồi thể chất
00:38
then with the social reintegration.
9
23000
3000
sau đó là sự tái hội nhập xã hội.
00:41
It's a very logical plan,
10
26000
3000
Đó là một kế hoạch rất logic,
00:44
but it was not always like this.
11
29000
2000
nhưng nó đã không lúc nào cũng giống thế này.
00:46
For many years, we were just providing them
12
31000
2000
Trong nhiều năm, chúng tôi đã chỉ cung cấp cho họ
00:48
with artificial limbs.
13
33000
3000
chân tay nhân tạo.
00:51
It took quite many years
14
36000
2000
Đã mất rất nhiều năm
00:53
for the program to become what it is now.
15
38000
5000
để chương trình này trở thành như nó bây giờ.
00:58
Today, I would like to tell you a story,
16
43000
3000
Hôm nay, tôi muốn kể cho các bạn một câu chuyện,
01:01
the story of a big change,
17
46000
3000
một câu chuyện về một thay đổi to lớn,
01:04
and the story of the people
18
49000
2000
câu chuyện của những người
01:06
who made this change possible.
19
51000
2000
đã làm cho sự thay đổi này xảy ra.
01:08
I arrived in Afghanistan
20
53000
2000
Tôi tới Afghanistan
01:10
in 1990
21
55000
4000
năm 1990
01:14
to work in a hospital
22
59000
3000
để làm việc trong một bệnh viện
01:17
for war victims.
23
62000
2000
dành cho những nạn nhân chiến tranh.
01:19
And then, not only for war victims,
24
64000
2000
và sau đó,không chỉ có những nạn nhân chiến tranh,
01:21
but it was for any kind of patient.
25
66000
3000
nhưng tất cả mọi loại bệnh nhân.
01:24
I was also working
26
69000
2000
Tôi cũng làm việc cho
01:26
in the orthopedic center, we call it.
27
71000
2000
trung tâm chỉnh hình, chúng tôi gọi nó như thế.
01:28
This is the place where we make the legs.
28
73000
3000
Đây là nơi mà chúng tôi làm những cái chân giả.
01:31
At that time
29
76000
2000
Khoảng thời gian đó
01:33
I found myself
30
78000
2000
tôi thấy mình
01:35
in a strange situation.
31
80000
2000
ở vào một tình thế rất kì lạ.
01:37
I felt not quite ready
32
82000
2000
Tôi đã cảm thấy như mình chưa sẵn sàng
01:39
for that job.
33
84000
2000
cho công việc đó.
01:41
There was so much to learn.
34
86000
3000
Có quá nhiều thứ để học.
01:44
There were so many things new to me.
35
89000
2000
Quá nhiều điều mới mẻ với tôi.
01:46
But it was a terrific job.
36
91000
2000
Nhưng đó là một công việc tuyệt vời.
01:48
But as soon as the fighting intensified,
37
93000
2000
Nhưng khi cuộc chiến trở nên căng thẳng,
01:50
the physical rehabilitation was suspended.
38
95000
3000
chương trình phục hồi thể chất bị tạm hoãn.
01:53
There were many other things to do.
39
98000
2000
có rất nhiều thứ khác để làm
01:55
So the orthopedic center was closed
40
100000
3000
Vậy nên trung tâm chỉnh hình bị đóng cửa
01:58
because physical rehabilitation
41
103000
2000
bởi vì chương trình phục hồi thể chất
02:00
was not considered a priority.
42
105000
4000
không còn được coi là ưu tiên hàng đầu nữa.
02:08
It was a strange sensation.
43
113000
3000
Đó là một cảm giác rất kì lạ.
02:11
Anyway, you know every time I make this speech --
44
116000
3000
Dù sao chăng nữa, các bạn biết không mỗi khi tôi nói bài diễn văn này --
02:14
it's not the first time -- but it's an emotion.
45
119000
3000
vâng đây không phải lần đầu tiên -- nhưng đó là một sự xúc động.
02:17
It's something that comes out from the past.
46
122000
2000
Nó là một cái gì đó thoát ra từ quá khứ.
02:19
It's 21 years,
47
124000
2000
Đã 21 năm,
02:21
but they are still all there.
48
126000
3000
nhưng chúng vẫn còn cả đây.
02:24
Anyway, in 1992,
49
129000
3000
Dù sao thì, trong năm 1992,
02:27
the Mujahideen took all Afghanistan.
50
132000
3000
phe Mujahideen chiếm toàn bộ Afghanistan.
02:30
And the orthopedic center was closed.
51
135000
3000
Và trung tâm chỉnh hình bị đóng cửa.
02:33
I was assigned to work for the homeless,
52
138000
3000
Tôi được phân công làm phần việc về những người vô gia cư,
02:36
for the internally displaced people.
53
141000
3000
những người bị tản cư nội tại
02:41
But one day, something happened.
54
146000
3000
Nhưng một ngày, điều gì đó đã xảy ra.
02:45
I was coming back
55
150000
2000
Tôi đang đi về
02:47
from a big food distribution in a mosque
56
152000
3000
từ một trung tâm phân phối thực phẩm lớn trong một nhà thờ hồi giáo
02:50
where tens and tens of people
57
155000
4000
nơi mà hàng chục chục người
02:54
were squatting in terrible conditions.
58
159000
4000
đang ngồi xổm trong tình cảnh rất kinh khủng.
02:58
I wanted to go home. I was driving.
59
163000
3000
Tôi muốn về nhà. Tôi đang lái xe.
03:01
You know, when you want to forget,
60
166000
2000
Bạn biết đấy, khi bạn muốn quên,
03:03
you don't want to see things,
61
168000
2000
bạn không muốn nhìn thấy gì nữa,
03:05
so you just want to go to your room, to lock yourself inside
62
170000
3000
thế nên bạn chỉ muốn đi về phòng mình, nhốt mình bên trong
03:08
and say, "That's enough."
63
173000
4000
và nói rằng, "Đủ rồi."
03:12
A bomb fell not far from my car --
64
177000
3000
Một quả bom rớt xuống không xa chiếc xe của tôi --
03:15
well, far enough, but big noise.
65
180000
3000
à, cũng đủ xa, nhưng tiếng nổ thì lớn.
03:18
And everybody disappeared from the street.
66
183000
4000
Và tất cả mọi người biến mất khỏi con đường.
03:22
The cars disappeared as well.
67
187000
3000
Xe cộ cũng biến mất.
03:25
I ducked.
68
190000
2000
Tôi né xuống.
03:27
And only one figure
69
192000
2000
Và chỉ còn một bóng dáng
03:29
remained in the middle of the road.
70
194000
2000
còn lại trên đường.
03:31
It was a man in a wheelchair
71
196000
3000
Đó là một người đàn ông trên chiếc xe lăn
03:34
desperately trying to move away.
72
199000
3000
đang cố lùi ra xa một cách tuyệt vọng.
03:37
Well I'm not a particularly brave person,
73
202000
2000
Tôi không phải là người đặc biệt can đảm,
03:39
I have to confess it,
74
204000
2000
tôi phải thừa nhận như vậy,
03:41
but I could not just ignore him.
75
206000
4000
nhưng chỉ là tôi không thể lờ anh ta đi.
03:45
So I stopped the car
76
210000
3000
Vậy nên tôi dừng xe
03:48
and I went to help.
77
213000
3000
đi lại chỗ đó để giúp.
03:51
The man was without legs
78
216000
3000
Người đàn ông đó không còn chân
03:54
and only with one arm.
79
219000
3000
và chỉ còn một tay.
03:57
Behind him there was a child, his son,
80
222000
3000
Đằng sau anh ta là một đứa trẻ, con trai anh ta,
04:00
red in the face
81
225000
2000
mặt ửng đỏ
04:02
in an effort to push the father.
82
227000
4000
cố sức đẩy cha đi
04:06
So I took him into a safe place.
83
231000
3000
Vậy là tôi đưa anh ta vào một chỗ an toàn.
04:09
And I ask, "What are you doing out in the street
84
234000
4000
Và tôi hỏi, "Anh đang làm gì trên đường
04:13
in this situation?"
85
238000
2000
trong tình cảnh này vậy?"
04:15
"I work," he said.
86
240000
2000
"Tôi làm việc," anh ta nói.
04:17
I wondered, what work?
87
242000
3000
Tôi ngạc nhiên, việc gì?
04:20
And then I ask an even more stupid question:
88
245000
3000
Và sau đó tôi hỏi câu ngu ngốc hơn thế:
04:23
"Why don't you have the prostheses?
89
248000
2000
"Tại sao anh không có bộ phận giả?
04:25
Why don't you have the artificial legs?"
90
250000
2000
Tại sao anh không có chân nhân tạo?"
04:27
And he said, "The Red Cross has closed."
91
252000
4000
Anh ta nói," Hội Chữ Thập Đỏ đóng cửa rồi."
04:31
Well without thinking, I told him
92
256000
3000
Thế là không cần suy nghĩ, tôi nói với anh ta
04:34
"Come tomorrow.
93
259000
2000
"Hãy đến vào ngày mai.
04:36
We will provide you with a pair of legs."
94
261000
4000
Chúng tôi sẽ cho anh một đôi chân giả."
04:40
The man, his name was Mahmoud,
95
265000
3000
Người đàn ông, anh ta tên Mahmoud,
04:43
and the child, whose name was Rafi, left.
96
268000
4000
và đứa bé tên Rafi, cáo biệt.
04:47
And then I said, "Oh, my God. What did I say?
97
272000
4000
Và sau đó tôi nghĩ, "Chúa ơi, con đã nói gì thế này?
04:51
The center is closed,
98
276000
2000
Trung tâm bị đóng cửa,
04:53
no staff around.
99
278000
2000
không còn nhân viên nào ở đó.
04:55
Maybe the machinery is broken.
100
280000
3000
Có thể máy móc bị hỏng.
04:58
Who is going to make the legs for him?"
101
283000
3000
Ai sẽ làm chân cho anh ta?"
05:01
So I hoped that he would not come.
102
286000
4000
Thế là tôi hy vọng anh ta đừng đến.
05:05
This is the streets of Kabul
103
290000
3000
Đây là đường phố tại Kabul
05:08
in those days.
104
293000
3000
trong thời điểm đó.
05:11
So I said, "Well I will give him some money."
105
296000
3000
Vậy nên tôi nghĩ, "À tôi sẽ cho anh ta ít tiền."
05:14
And so the following day,
106
299000
2000
Rồi ngày tiếp theo
05:16
I went to the orthopedic center.
107
301000
3000
Tôi đi tới trung tâm chỉnh hình.
05:19
And I spoke with a gatekeeper.
108
304000
4000
và nói với người gác cổng.
05:23
I was ready to tell him,
109
308000
2000
Tôi đã sẵn sàng nói với anh ta,
05:25
"Listen, if someone such-and-such comes tomorrow,
110
310000
3000
"Nghe này, giả dụ có người đến vào ngày mai,
05:28
please tell him that it was a mistake.
111
313000
3000
làm ơn nói với anh ta rằng đã có sự nhầm lẫn.
05:31
Nothing can be done.
112
316000
2000
Chúng tôi không thể làm được gì nữa.
05:33
Give him some money."
113
318000
2000
Hãy cho anh ta ít tiền."
05:35
But Mahmoud and his son were already there.
114
320000
2000
Nhưng Mahmoud và con trai anh ta đã ở đó từ bao giờ.
05:37
And they were not alone.
115
322000
2000
Và họ không đi một mình.
05:39
There were 15, maybe 20, people like him waiting.
116
324000
5000
Có khoảng 15 hay 20 người giống anh ta, chờ đợi.
05:44
And there was some staff too.
117
329000
4000
Và còn có vài nhân viên nữa.
05:48
Among them there was my right-hand man,
118
333000
3000
Trong số đó có cả người thân tín của tôi,
05:51
Najmuddin.
119
336000
2000
Najmuddin.
05:53
And the gatekeeper told me,
120
338000
3000
Và người gác cổng nói với tôi rằng,
05:56
"They come everyday to see if the center will open."
121
341000
4000
"Họ đến mỗi ngày để xem khi nào trung tâm lại mở cửa."
06:00
I said, "No.
122
345000
2000
Tôi nói, "Không.
06:02
We have to go away. We cannot stay here."
123
347000
2000
Chúng tôi phải rời nơi này. Chúng tôi không thể ở lại."
06:04
They were bombing -- not very close -- but you could hear the noise of the bombs.
124
349000
3000
Họ đang dội bom -- không gần lắm -- nhưng bạn có thể nghe thấy tiếng ồn của bom.
06:07
So, "We cannot stay here, it's dangerous.
125
352000
3000
Thế nên, "Chúng tôi không thể ở lại, nguy hiểm lắm.
06:10
It's not a priority."
126
355000
2000
Đây không phải là ưu tiên số một."
06:12
But Najmuddin told me, "Listen now, we're here."
127
357000
4000
Nhưng Najmuddin nói với tôi, "Nghe này, chúng ta đã ở đây rồi."
06:16
At least we can start repairing the prostheses, the broken prostheses of the people
128
361000
3000
Chí ít chúng ta có thể bắt đầu sửa chữa những bộ phận giả, những bộ phận giả bị hư hại của mọi người
06:19
and maybe try to do something
129
364000
2000
và có lẽ cố gắng làm điều gì đó
06:21
for people like Mahmoud."
130
366000
2000
cho những người như Mahmoud."
06:23
I said, "No, please. We cannot do that.
131
368000
3000
Tôi nói, "Không, hãy làm ơn. Chúng ta không thể làm thế.
06:26
It's really dangerous.
132
371000
3000
Thực sự rất nguy hiểm.
06:29
We have other things to do."
133
374000
2000
Chúng ta còn nhiều thứ khác để làm."
06:31
But they insisted.
134
376000
2000
Nhưng họ cố nài nỉ.
06:33
When you have 20 people
135
378000
2000
Khi bạn có 20 người
06:35
in front of you, looking at you
136
380000
2000
đứng trước mặt, nhìn bạn
06:37
and you are the one who has to decide ...
137
382000
3000
và bạn là người duy nhất phải quyết định...
06:40
So we started doing some repairs.
138
385000
3000
Thế là chúng tôi bắt đầu làm vài công việc sửa chữa.
06:43
Also one of the physical therapists
139
388000
2000
Một trong những bác sỹ vật lý trị liệu cũng
06:45
reported that Mahmoud
140
390000
2000
báo cáo là Mahmoud
06:47
could be provided with a leg,
141
392000
2000
có thể được cung cấp một cái chân giả,
06:49
but not immediately.
142
394000
2000
nhưng không phải là ngay lập tức.
06:51
The legs were swollen
143
396000
2000
Đôi chân sưng lên
06:53
and the knees were stiff,
144
398000
2000
và đầu gối bị xơ cứng,
06:55
so he needed a long preparation.
145
400000
2000
vậy nên anh ta cần một sự chuẩn bị dài ngày.
06:57
Believe me, I was worried
146
402000
2000
Tin tôi đi, tôi đã rất lo lắng
06:59
because I was breaking the rules.
147
404000
2000
bởi vì tôi đang làm trái quy định.
07:01
I was doing something
148
406000
2000
Tôi đang làm điều
07:03
that I was not supposed to do.
149
408000
3000
mà lẽ ra không nên làm.
07:06
In the evening,
150
411000
2000
Vào buổi tối đó,
07:08
I went to speak with the bosses at the headquarters,
151
413000
2000
tôi đi nói chuyện với các ông sếp tại tổng hành dinh,
07:10
and I told them -- I lied --
152
415000
2000
và tôi nói với họ --tôi đã nói dối --
07:12
I told them, "Listen, we are going to start
153
417000
3000
tôi nói, "Nghe này, chúng ta sẽ bắt đầu
07:15
a couple of hours per day,
154
420000
3000
chỉ một vài giờ mỗi ngày,
07:18
just a few repairs."
155
423000
2000
làm một vài việc sửa chữa."
07:20
Maybe some of them are here now.
156
425000
2000
Có thể một vài người trong số họ đang ngồi ở đây hôm nay.
07:22
(Laughter)
157
427000
3000
(Cười)
07:25
So we started.
158
430000
3000
Vậy là chúng tôi bắt đầu
07:28
I was working, I was going everyday
159
433000
3000
Tôi đi làm mỗi ngày,
07:31
to work for the homeless.
160
436000
3000
giúp đỡ những người vô gia cư.
07:34
And Najmuddin was staying there,
161
439000
2000
Và Najmuddin có mặt tại đó,
07:36
doing everything and reporting on the patients.
162
441000
2000
làm mọi thứ và báo cáo tình hình bệnh nhân.
07:38
He was telling me, "Patients are coming."
163
443000
3000
Anh ta nói với tôi, "Bệnh nhân đang đến."
07:41
We knew that many more patients
164
446000
2000
Chúng tôi biết rằng còn nhiều bệnh nhân
07:43
could not come, prevented by the fighting.
165
448000
3000
không thể đến, bị ngăn trở bởi cuộc chiến.
07:46
But people were coming.
166
451000
2000
Nhưng nhiều người đang đến.
07:48
And Mahmoud was coming every day.
167
453000
3000
Và Mahmoud đến mỗi ngày.
07:51
And slowly, slowly
168
456000
2000
Và từ từ,
07:53
week after week
169
458000
2000
tuần này sang tuần khác
07:55
his legs were improving.
170
460000
3000
đôi chân của anh ấy dần tiến triển.
07:58
The stump or cast prosthesis was made,
171
463000
4000
Mẩu cụt hoặc khuôn của bộ phận giả được làm,
08:02
and he was starting
172
467000
2000
và anh ấy bắt đầu
08:04
the real physical rehabilitation.
173
469000
3000
chương trình hồi phục thể chất thật sự.
08:07
He was coming every day,
174
472000
2000
Anh ấy đến mỗi ngày,
08:09
crossing the front line.
175
474000
2000
vượt qua chiến tuyến.
08:11
A couple of times I crossed the front line
176
476000
2000
Tôi đã vượt qua chiến tuyến một vài lần
08:13
in the very place where Mahmoud and his son were crossing.
177
478000
3000
cũng ngay tại chỗ mà Mahmoud và con trai vượt qua.
08:16
I tell you, it was something so sinister
178
481000
3000
Tôi nói cho bạn biết, đó là điều rất mạo hiểm
08:19
that I was astonished he could do it every day.
179
484000
5000
và tôi bị kinh ngạc bởi việc anh ta có thể làm điều đó hằng ngày.
08:24
But finally, the great day arrived.
180
489000
4000
Nhưng cuối cùng thì ngày tuyệt vời đã tới.
08:28
Mahmoud was going to be discharged
181
493000
2000
Mahmoud được cho về
08:30
with his new legs.
182
495000
2000
với đôi chân mới.
08:32
It was April, I remember,
183
497000
2000
Đó là vào tháng tư, tôi còn nhớ,
08:34
a very beautiful day.
184
499000
2000
một ngày rất đẹp trời.
08:36
April in Kabul is beautiful,
185
501000
2000
Tháng Tư ở Kabul rất đẹp,
08:38
full of roses, full of flowers.
186
503000
3000
đầy hoa hồng, đầy hoa cỏ.
08:41
We could not possibly stay indoors,
187
506000
3000
Chúng ta có lẽ khó mà ở trong nhà
08:44
with all these sandbags at the windows.
188
509000
3000
với đầy những túi cát tại các cửa sổ
08:47
Very sad, dark.
189
512000
3000
Rất buồn, tối tăm.
08:50
So we chose a small spot in the garden.
190
515000
3000
Vậy nên chúng tôi chọn một địa điểm nhỏ trong vườn.
08:53
And Mahmoud put on his prostheses,
191
518000
3000
và Mahmoud đeo những bộ phận giả vào,
08:56
the other patients did the same,
192
521000
3000
những bệnh nhân khác cũng làm tương tự,
08:59
and they started practicing
193
524000
2000
và họ bắt đầu tập luyện
09:01
for the last time before being discharged.
194
526000
2000
lần cuối cùng trước khi được cho về.
09:03
Suddenly, they started fighting.
195
528000
2000
Đột nhiên, người ta bắt đầu bắn nhau.
09:05
Two groups of Mujahideen started fighting.
196
530000
4000
Hai nhóm Mujahideen bắt đầu bắn nhau.
09:09
We could hear in the air
197
534000
3000
Chúng tôi có thể nghe được trong không trung
09:12
the bullets passing.
198
537000
2000
những viên đạn bay qua.
09:14
So we dashed, all of us,
199
539000
2000
Thế là chúng tôi lao đi, tất cả mọi người
09:16
towards the shelter.
200
541000
3000
về nơi trú ẩn
09:20
Mahmoud grabbed his son, I grabbed someone else.
201
545000
2000
Mahmoud túm lấy con trai, tôi túm lấy một người khác.
09:22
Everybody was grabbing something.
202
547000
2000
Mọi người đều túm lấy cái gì đó.
09:24
And we ran.
203
549000
2000
Và chúng tôi chạy.
09:26
You know, 50 meters can be a long distance
204
551000
2000
Bạn biết đấy, 50 mét có thể là khoảng cách rất dài
09:28
if you are totally exposed,
205
553000
2000
nếu bạn hoàn toàn trong tình thế nguy hiểm
09:30
but we managed to reach the shelter.
206
555000
4000
nhưng chúng tôi đã xoay xở tới được nơi trú ẩn.
09:34
Inside, all of us panting,
207
559000
3000
Bên trong, tất cả mọi người thở hồng hộc,
09:37
I sat a moment and I heard Rafi telling his father,
208
562000
4000
tôi ngồi một lúc và nghe tiếng của Rafi và cha cậu bé,
09:41
"Father, you can run faster than me."
209
566000
3000
"Cha ơi, cha có thể chạy nhanh hơn con đấy."
09:44
(Laughter)
210
569000
2000
(Cười)
09:46
And Mahmoud, "Of course I can.
211
571000
3000
Và Mahmoud, "Tất nhiên là cha có thể.
09:49
I can run, and now you can go to school.
212
574000
3000
Cha có thể chạy, và bây giờ con có thể tới trường.
09:52
No need of staying with me all the day
213
577000
3000
Không cần phải ở bên cha suốt ngày
09:55
pushing my wheelchair."
214
580000
2000
để đẩy xe cho cha nữa."
09:57
Later on, we took them home.
215
582000
2000
Sau đó, chúng tôi đưa họ về nhà.
09:59
And I will never forget
216
584000
2000
Và tôi sẽ không bao giờ quên
10:01
Mahmoud and his son walking together
217
586000
3000
Mamoud và con trai đi bên nhau
10:04
pushing the empty wheelchair.
218
589000
3000
đẩy chiếc xe lăn trống trơn.
10:07
And then I understood,
219
592000
3000
Và rồi tôi hiểu,
10:10
physical rehabilitation is a priority.
220
595000
4000
sự phục hồi thể chất thật sự là một ưu tiên.
10:14
Dignity cannot wait for better times.
221
599000
4000
Nhân phẩm không thể chờ đến thời điểm nào tốt hơn.
10:19
From that day on, we never closed a single day.
222
604000
4000
Từ ngày đó trở đi, chúng tôi chưa đóng cửa lấy một ngày.
10:24
Well sometimes we were suspended for a few hours,
223
609000
2000
À, có đôi lúc chúng tôi đình chỉ trong vài giờ
10:26
but we never, we never closed it again.
224
611000
3000
nhưng chúng tôi chưa bao giờ đóng cửa lại lần nào.
10:31
I met Mahmoud one year later.
225
616000
2000
Tôi gặp Mamoud một năm sau đó.
10:33
He was in good shape --
226
618000
4000
Anh ta trong tình trạng rất tốt --
10:37
a bit thinner.
227
622000
3000
có gầy đi đôi chút.
10:40
He needed to change his prostheses --
228
625000
3000
Anh ta cần thay bộ phận giả--
10:43
a new pair of prostheses.
229
628000
3000
một đôi bộ phận giả mới.
10:46
I asked about his son.
230
631000
2000
Tôi hỏi về con trai anh ta.
10:48
He told me, "He's at school. He'd doing quite well."
231
633000
2000
Anh ta nói với tôi, "Nó ở trường. Nó đang học rất tốt."
10:50
But I understood he wanted to tell me something.
232
635000
4000
Nhưng tôi hiểu anh ta muốn nói gì đó với tôi.
10:54
So I asked him, "What is that?"
233
639000
4000
Vậy nên tôi hỏi, "Có điều gì thế?"
10:58
He was sweating.
234
643000
2000
Anh ta toát mồ hôi.
11:00
He was clearly embarrassed.
235
645000
4000
Giống như bị xấu hổ.
11:04
And he was standing in front of me,
236
649000
3000
Và anh ta đứng trước mặt tôi,
11:07
his head down.
237
652000
3000
đầu cúi xuống.
11:10
He said, "You have taught me to walk.
238
655000
4000
Anh ta nói, "Ông đã dạy tôi bước đi.
11:14
Thank you very much.
239
659000
3000
Cám ơn ông rất nhiều.
11:17
Now help me not to be a beggar anymore."
240
662000
4000
Giờ đây xin hãy giúp để tôi không phải làm người ăn xin nữa."
11:21
That was the job.
241
666000
2000
Thì ra đó là công việc anh ta làm.
11:23
"My children are growing.
242
668000
3000
"Bọn trẻ nhà tôi đang lớn dần.
11:26
I feel ashamed.
243
671000
2000
Tôi thấy xấu hổ.
11:28
I don't want them to be teased at school
244
673000
3000
Tôi không muốn chúng bị trêu chọc ở trường
11:31
by the other students."
245
676000
3000
bởi bạn học."
11:34
I said, "Okay."
246
679000
2000
Tôi nói, "Được rồi."
11:36
I thought, how much money do I have in my pocket?
247
681000
2000
Tôi nghĩ, mình có bao nhiêu tiền trong túi nhỉ?
11:38
Just to give him some money.
248
683000
2000
Đưa cho anh ta ít tiền.
11:40
It was the easiest way.
249
685000
2000
Đó là cách dễ nhất.
11:42
He read my mind,
250
687000
2000
Anh ta đọc được suy nghĩ của tôi,
11:44
and he said, "I ask for a job."
251
689000
5000
và anh ta nói, "Tôi hỏi xin một công việc làm."
11:50
And then he added something
252
695000
3000
Và rồi anh ta nói thêm một điều mà
11:53
I will never forget for the rest of my life.
253
698000
4000
suốt cuộc đời này tôi sẽ không bao giờ quên.
11:57
He said, "I am a scrap of a man,
254
702000
6000
Anh ta nói, "Tôi là một thứ phế thải của con người,
12:03
but if you help me,
255
708000
2000
nhưng nếu ông giúp,
12:05
I'm ready to do anything,
256
710000
3000
tôi sẵn sàng làm bất cứ điều gì,
12:08
even if I have to crawl on the ground."
257
713000
4000
thậm chí nếu phải bò trên đường."
12:12
And then he sat down.
258
717000
2000
Và rồi anh ta ngồi xuống.
12:14
I sat down too with goosebumps everywhere.
259
719000
4000
Tôi cũng ngồi xuống sởn da gà khắp người.
12:22
Legless, with only one arm,
260
727000
4000
Không chân, chỉ còn một tay,
12:26
illiterate,
261
731000
3000
không biết chữ,
12:29
unskilled --
262
734000
3000
không nghề nghiệp --
12:32
what job for him?
263
737000
4000
việc gì cho anh ta bây giờ?
12:37
Najmuddin told me, "Well we have a vacancy
264
742000
3000
Najmuddin nói với tôi, "À chúng ta còn vị trí trống
12:40
in the carpentry shop."
265
745000
2000
trong xưởng mộc."
12:42
"What?" I said, "Stop."
266
747000
5000
"Cái gì?". Tôi nói, "Thôi đi."
12:47
"Well yes, we need to increase the production of feet.
267
752000
5000
"À vâng, chúng ta cần gia tăng việc sản xuất chân giả.
12:52
We need to employ someone
268
757000
3000
Chúng ta cần tuyển ai đó
12:55
to glue and to screw the sole of the feet.
269
760000
4000
để dán và siết con vít ở lòng bàn chân.
12:59
We need to increase the production."
270
764000
3000
Chúng ta cần gia tăng sản xuất."
13:02
"Excuse me?"
271
767000
2000
"Xin lỗi?"
13:04
I could not believe.
272
769000
4000
Tôi không thể tin.
13:08
And then he said,
273
773000
3000
Và rồi anh ta nói,
13:11
"No, we can modify the workbench
274
776000
3000
"Không, chúng ta có thể điều chỉnh lại cái ghế làm việc
13:14
maybe to put a special stool,
275
779000
2000
có thể đặt một chiếc ghế đặc biệt
13:16
a special anvil, special vice,
276
781000
4000
với cái đe đặc biệt, với cái mỏ cặp đặc biệt,
13:20
and maybe an electric screwdriver."
277
785000
2000
và có thể một chiếc tuốc nơ vít bằng điện."
13:22
I said, "Listen, it's insane.
278
787000
3000
Tôi nói, "Nghe này, điều này thật điên rồ.
13:25
And it's even cruel to think of anything like this.
279
790000
3000
Và thậm chí là tàn nhẫn khi nghĩ về những điều như thế này.
13:28
That's a production line and a very fast one.
280
793000
3000
Dây chuyền sản xuất đó rất nhanh.
13:31
It's cruel
281
796000
2000
Sẽ thật là nhẫn tâm
13:33
to offer him a job
282
798000
2000
nếu cho anh ta làm công việc đó
13:35
knowing that he's going to fail."
283
800000
5000
khi đã biết anh ta sẽ thất bại."
13:40
But with Najmuddin, we cannot discuss.
284
805000
4000
Nhưng với Najmuddin, chúng tôi không thể bàn luận.
13:44
So the only things I could manage to obtain
285
809000
6000
Vậy nên điều duy nhất mà tôi đã xoay sở để có được
13:50
was a kind of a compromise.
286
815000
4000
là một sự thoả hiệp tế nhị.
13:54
Only one week --
287
819000
2000
Chỉ một tuần --
13:56
one week try and not a single day more.
288
821000
3000
chỉ một tuần thử việc và không thêm một ngày nào.
13:59
One week later,
289
824000
2000
Một tuần sau,
14:01
Mahmoud was the fastest in the production line.
290
826000
4000
Mahmoud là người nhanh nhất trong dây chuyền sản xuất.
14:05
I told Najmuddin, "That's a trick.
291
830000
3000
Tôi nói với Najmuddin, "Đó là trò bịp.
14:08
I can't believe it."
292
833000
2000
Tôi không thể tin chuyện này."
14:10
The production was up 20 percent.
293
835000
2000
Sản xuất tăng 20 phần trăm.
14:12
"It's a trick, it's a trick," I said.
294
837000
3000
"Đó là bịp bợm, bịp bợm," tôi nói.
14:15
And then I asked for verification.
295
840000
2000
Và rồi tôi đòi thẩm tra.
14:17
It was true.
296
842000
3000
Và điều đó là thật.
14:20
The comment of Najmuddin was Mahmoud has something to prove.
297
845000
3000
Lời bình luận của Najmuddin là Mahmoud cảm thấy cần phải chứng minh một điều gì đó.
14:23
I understood
298
848000
2000
Tôi hiểu
14:25
that I was wrong again.
299
850000
3000
một lần nữa mình đã sai.
14:28
Mahmoud had looked taller.
300
853000
2000
Mahmoud trông cao hẳn.
14:30
I remember him sitting behind the workbench smiling.
301
855000
6000
Tôi còn nhớ anh ta ngồi sau chiếc ghế làm việc và mỉm cười.
14:36
He was a new man,
302
861000
3000
Anh ta là một con người mới,
14:39
taller again.
303
864000
3000
cao lớn hơn.
14:42
Of course, I understood
304
867000
2000
Tất nhiên, tôi hiểu
14:44
that what made him stand tall --
305
869000
4000
điều khiến anh ta trở lên cao hơn
14:48
yeah they were the legs, thank you very much --
306
873000
2000
đúng rồi là do đôi chân, cám ơn rất nhiều --
14:50
but as a first step,
307
875000
3000
nhưng điều đầu tiên đó là
14:53
it was the dignity.
308
878000
2000
nhâm phẩm.
14:55
He has regained his full dignity
309
880000
3000
Anh ta lấy lại được toàn bộ nhân phẩm
14:58
thanks to that job.
310
883000
2000
nhờ công việc đó.
15:00
So of course, I understood.
311
885000
2000
Thế là tất nhiên, tôi hiểu.
15:02
And then we started a new policy --
312
887000
3000
Và rồi chúng tôi bắt đầu một chính sách mới --
15:05
a new policy completely different.
313
890000
2000
một chính sách hoàn toàn khác.
15:07
We decided to employ
314
892000
2000
Chúng tôi quyết định tuyển dụng
15:09
as many disabled as possible
315
894000
2000
càng nhiều người khuyết tật có thể
15:11
to train them in any possible job.
316
896000
2000
để đào tạo họ trong bất kì công việc nào họ có thể làm được.
15:13
It became a policy of "positive discrimination,"
317
898000
3000
Nó trở thành một chính sách về "sự phân biệt đối xử tích cực,"
15:16
we call it now.
318
901000
3000
mà ngày nay chúng tôi gọi nó như vậy.
15:19
And you know what?
319
904000
2000
Và bạn biết không?
15:21
It's good for everybody.
320
906000
2000
Điều này có lợi cho tất cả mọi người.
15:23
Everybody benefits from that --
321
908000
3000
Mọi người đều hưởng lợi từ nó --
15:26
those employed, of course,
322
911000
2000
những người được tuyển dụng, tất nhiên,
15:28
because they get a job
323
913000
2000
bởi vì họ có được việc làm
15:30
and dignity.
324
915000
2000
và nhân phẩm.
15:32
But also for the newcomers.
325
917000
2000
Nhưng cả những người mới đến nữa.
15:34
They are 7,000 every year --
326
919000
3000
Có khoảng 7000 người mỗi năm --
15:37
people coming for the first time.
327
922000
2000
những người đến lần đầu.
15:39
And you should see the faces of these people
328
924000
2000
Và bạn có thể trông thấy khuôn mặt của những người này
15:41
when they realize that those assisting them are like them.
329
926000
3000
khi họ nhận ra những người đang giúp mình cũng giống mình.
15:44
Sometimes you see them,
330
929000
2000
Đôi lúc bạn thấy họ,
15:46
they look, "Oh."
331
931000
3000
trông giống thế này, "Ồ."
15:49
And you see the faces.
332
934000
2000
Và bạn thấy những khuôn mặt.
15:51
And then the surprise turns into hope.
333
936000
5000
Và rồi sự ngạc nhiên biến thành niềm hy vọng.
15:58
And it's easy for me as well to train someone
334
943000
3000
Và điều này cũng dễ dàng hơn cho tôi trong việc đào tạo ai đó
16:01
who has already passed through the experience of disability.
335
946000
3000
người mà đã trải nghiệm qua sự tàn tật.
16:04
Poof, they learn much faster -- the motivation,
336
949000
4000
Đùng một cái, họ học nhanh hơn -- sự thúc đẩy,
16:08
the empathy they can establish with the patient
337
953000
2000
sự đồng cảm họ có thể thiết lập với bệnh nhân
16:10
is completely different, completely.
338
955000
3000
là hoàn toàn khác, hoàn toàn.
16:14
Scraps of men do not exist.
339
959000
3000
Không có cái gọi là bản phế thải của con người.
16:17
People like Mahmoud
340
962000
2000
Người giống như Mahmoud
16:19
are agents of change.
341
964000
3000
là nhân tố của thay đổi.
16:22
And when you start changing, you cannot stop.
342
967000
3000
Và khi bạn bắt đầu thay đổi, bạn không thể dừng lại.
16:25
So employing people, yes,
343
970000
2000
Vậy là tuyển dụng thêm người, vâng,
16:27
but also we started programming projects
344
972000
3000
nhưng chúng tôi cũng bắt đầu lên trương trình cho những dự án
16:30
of microfinance, education.
345
975000
2000
về tài chính vi mô, về giáo dục.
16:32
And when you start, you cannot stop.
346
977000
2000
Và khi bạn bắt đầu, bạn không thể dừng lại.
16:34
So you do vocational training,
347
979000
2000
Bạn làm tập huấn hướng nghiệp,
16:36
home education for those who cannot go to school.
348
981000
3000
giáo dục tại gia cho những người không thể đến trường.
16:39
Physical therapies can be done, not only in the orthopedic center,
349
984000
2000
Các phép vật lí trị liệu có thể thực hiện, không chỉ tại trung tâm chỉnh hình,
16:41
but also in the houses of the people.
350
986000
2000
nhưng còn tại nhà của mọi người.
16:43
There is always a better way to do things.
351
988000
4000
Lúc nào cũng có nhiều cách tốt hơn để thực hiện điều gì đó.
16:47
That's Najmuddin, the one with the white coat.
352
992000
3000
Đó là Najmuddin, người với chiếc áo choàng trắng.
16:50
Terrible Najmuddin, is that one.
353
995000
3000
Najmuddin ghê gớm, chính là người đó.
16:53
I have learned a lot
354
998000
2000
Tôi đã học rất nhiều
16:55
from people like Najmuddin, Mahmoud, Rafi.
355
1000000
2000
từ những người như Najmuddin, Mahmoud, Rafi.
16:57
They are my teachers.
356
1002000
2000
Họ là thầy giáo của tôi.
16:59
I have a wish, a big wish,
357
1004000
3000
Tôi có ước muốn, ước muốn rất lớn,
17:02
that this way of working, this way of thinking,
358
1007000
3000
đó là cách làm việc này, cách nghĩ này,
17:05
is going to be implemented in other countries.
359
1010000
3000
sẽ được thực hiện tại những quốc gia khác.
17:08
There are plenty of countries at war like Afghanistan.
360
1013000
4000
Còn rất nhiều quốc gia đang có chiến tranh như Afghanistan.
17:13
It is possible and it is not difficult.
361
1018000
3000
Điều đó là có thể và nó không khó.
17:16
All we have to do
362
1021000
2000
Tất cả những gì chúng ta phải làm là
17:18
is to listen to the people
363
1023000
3000
lắng nghe những người
17:21
that we are supposed assist,
364
1026000
3000
mà chúng ta định giúp đỡ,
17:24
to make them part
365
1029000
2000
khiến họ trở thành
17:26
of the decision-making process
366
1031000
3000
một phần trong quá trình quyết định chính sách
17:29
and then, of course, to adapt.
367
1034000
3000
để rồi sau đó, tất nhiên, thích ứng.
17:32
This is my big wish.
368
1037000
3000
Đây là tâm nguyện lớn nhất của tôi.
17:36
Well don't think that the changes in Afghanistan are over;
369
1041000
3000
Tôi không nghĩ là những sự thay đổi ở Afghanistan đã dừng lại.
17:39
not at all. We are going on.
370
1044000
2000
Không hề. Chúng tôi đang tiếp tục.
17:41
Recently we have just started a program,
371
1046000
3000
Gần đây chúng tôi vừa bắt đầu
17:44
a sport program --
372
1049000
2000
một chương trình thể thao --
17:46
basketball for wheelchair users.
373
1051000
2000
bóng rổ cho những người ngồi xe lăn.
17:48
We transport the wheelchairs everywhere.
374
1053000
3000
Chúng tôi vận chuyển xe lăn đến mọi nơi
17:51
We have several teams in the main part of Afghanistan.
375
1056000
3000
Chúng tôi có vài đội tại những khu vực chính ở Afghanistan.
17:54
At the beginning,
376
1059000
2000
Và ngay từ đầu,
17:56
when Anajulina told me,
377
1061000
3000
khi Anajulina nói với tôi,
17:59
"We would like to start it,"
378
1064000
2000
"Chúng tôi muốn bắt đầu ý tưởng này."
18:01
I hesitated.
379
1066000
2000
Tôi đã lưỡng lự.
18:03
I said, "No," you can imagine.
380
1068000
2000
Tôi nói, "Không được," bạn có thể hình dung được rồi đấy.
18:05
I said, "No, no, no, no, we can't."
381
1070000
2000
Tôi nói, "Không, không, không, không, chúng ta không thể."
18:07
And then I asked the usual question:
382
1072000
2000
Và rồi tôi hỏi một câu thường tình:
18:09
"Is it a priority?
383
1074000
2000
"Đó có phải là điều ưu tiên không?"
18:11
Is it really necessary?"
384
1076000
3000
Nó có cần thiết không?"
18:14
Well now you should see me.
385
1079000
2000
Bạn nên thấy tôi bây giờ.
18:16
I never miss a single training session.
386
1081000
3000
Tôi không bao giờ bỏ lỡ một buổi tập luyện nào.
18:19
The night before a match I'm very nervous.
387
1084000
3000
Đêm trước trận đấu tôi vô cùng hồi hộp.
18:22
And you should see me during the match.
388
1087000
4000
Và bạn nên nhìn tôi trong giữa trận đấu.
18:26
I shout like a true Italian.
389
1091000
3000
Tôi la hét như một người Ý thực thụ.
18:29
(Laughter)
390
1094000
3000
(Cười)
18:32
What's next? What is going to be the next change?
391
1097000
4000
Điều gì tiếp theo? Thay đổi tiếp theo là gì?
18:36
Well I don't know yet,
392
1101000
2000
Chà tôi vẫn chưa biết,
18:38
but I'm sure Najmuddin and his friends,
393
1103000
2000
nhưng tôi chắc rằng Najmuddin và những người bạn của anh ta
18:40
they have it already in mind.
394
1105000
2000
đã có sẵn ý tưởng trong đầu rồi.
18:42
That was my story. Thank you very much.
395
1107000
3000
Đó là câu chuyện của tôi. Cám ơn rất nhiều.
18:45
(Applause)
396
1110000
11000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Alberto Cairo - PhysiotherapistAlberto Cairo leads the International Red Cross' orthopedic rehabilitation work in Afghanistan.
Why you should listen
Alberto Cairo is the head of the ICRC's orthopedic program in Afghanistan. He's spent the past two decades in this war-ravaged nation -- far from his native Italy -- helping an estimated 100,000 Afghan landmine and accident victims learn to find the strength within themselves to not only walk, but also to hope, again.
In a country where the disabled are generally given pity but no rights, Alberto found a way -- through micro-loans, positive discrimination schemes and home schooling -- to give tens of thousands of disabled Afghans a job and a sense of dignity and pride.
About him, John F. Burns wrote in the New York Times: "Afghans of all ethnic and political stripes, even the Taliban, seem likely to count Alberto Cairo as one foreigner who left the country better than he found it."
His diary, "Storie da Kabul," based on a series of stories he wrote for Italy's La Repubblica, has been published in Italian and in French.
Alberto Cairo | Speaker | TED.com