TED-Ed
Greg Gage: The cockroach beatbox
Filmed:
Readability: 2.9
831,513 views
By dissecting a cockroach ... yes, live on stage ... TED Fellow and neuroscientist Greg Gage shows how brains receive and deliver electric impulses -- and how legs can respond. This talk comes from the TED-Ed project.
Greg Gage - Neuroscientist
TED Fellow Greg Gage helps kids investigate the neuroscience in their own backyards. Full bio
TED Fellow Greg Gage helps kids investigate the neuroscience in their own backyards. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
When you think about the brain,
0
13952
1859
Khi bạn nghĩ về bộ não,
00:15
it's difficult to understand,
1
15835
1794
thật khó khăn để hiểu được,
00:17
because if I were to ask you right now,
how does the heart work,
how does the heart work,
2
17653
3238
bời vì nếu tôi hỏi bạn ngay bây giờ,
tim hoạt động như thế nào,
tim hoạt động như thế nào,
00:20
you would instantly tell me it's a pump.
3
20915
2142
bạn sẽ ngay lập tức trả lời rằng: máy bơm
00:23
It pumps blood.
4
23081
1418
Nó bơm máu.
00:24
If I were to ask about your lungs,
5
24523
1676
Nếu tôi hỏi bạn về phổi,
00:26
you would say it exchanges
oxygen for carbon dioxide.
oxygen for carbon dioxide.
6
26223
2576
bạn sẽ nói nó trao đổi khí Oxy
từ khí CO2.
từ khí CO2.
00:28
That's easy.
7
28823
1014
Thật là dễ dàng.
00:29
If I were to ask you how the brain works,
it's hard to understand
it's hard to understand
8
29861
3065
Nếu tôi hỏi não hoạt động như thế nào,
khó để có thể hiểu được
khó để có thể hiểu được
00:32
because you can't just look
at a brain and understand what it is.
at a brain and understand what it is.
9
32950
3053
bởi vì bạn không thể chỉ nhìn vào
một bộ não và hiểu đó là gì.
một bộ não và hiểu đó là gì.
00:36
It's not a mechanical object,
not a pump, not an airbag.
not a pump, not an airbag.
10
36027
2804
Nó không phải là một dụng cụ cơ khí,
máy bơm, hay là túi khí
máy bơm, hay là túi khí
00:38
It's just like, if you held it
in your hand when it was dead,
in your hand when it was dead,
11
38855
2863
Nó giống như, nếu bạn giữ nó
trong lòng bàn tay khi nó chết,
trong lòng bàn tay khi nó chết,
00:41
it's just a piece of fat.
12
41742
1205
chỉ một mẩu của chất béo.
00:43
To understand how the brain works,
you have to go inside a living brain.
you have to go inside a living brain.
13
43885
3389
Để hiểu não hoạt động thế nào,
bạn phải đi vào bên trong một bộ não sống
bạn phải đi vào bên trong một bộ não sống
00:47
Because the brain's not mechanical,
the brain is electrical and it's chemical.
the brain is electrical and it's chemical.
14
47298
3678
bỏi vì não không thuộc cơ khí ,
nó là điện tử, là hóa học.
nó là điện tử, là hóa học.
00:51
Your brain is made out of
100 billion cells, called neurons.
100 billion cells, called neurons.
15
51000
2813
não của bạn chưa hơn 100 tỷ tế bào,
được gọi là nơ-ron.
được gọi là nơ-ron.
00:53
And these neurons communicate
with each other with electricity.
with each other with electricity.
16
53837
3877
và những nơ-ron này tiếp xúc nhau
bằng dòng điện.
bằng dòng điện.
00:57
And we're going to eavesdrop
in on a conversation between two cells,
in on a conversation between two cells,
17
57738
3238
và chúng ta sẽ nghe trộm
cuộc trò chuyện giữa hai tế bào,
cuộc trò chuyện giữa hai tế bào,
01:01
and we're going to listen
to something called a spike.
to something called a spike.
18
61000
2858
và ta lắng nghe xem
cái gì được gọi là dao động đỉnh điểm.
cái gì được gọi là dao động đỉnh điểm.
01:03
But we're not going to record my brain
or your brain or your teachers' brains,
or your brain or your teachers' brains,
19
63882
3893
Nhưng ta sẽ không ghi chép não bạn
hoặc não tôi hay là não giáo viên bạn,
hoặc não tôi hay là não giáo viên bạn,
01:07
we're going to use our good
friend the cockroach.
friend the cockroach.
20
67799
2295
chúng ta sẽ sử dụng người bạn gián
tốt tính này.
tốt tính này.
01:10
Not just because I think they're cool,
21
70118
1858
Không phải chỉ vì tôi nghĩ chúng ngầu,
01:12
but because they have brains
very similar to ours.
very similar to ours.
22
72000
2378
mà còn vì chúng có bộ não
tương tự giống chúng ta.
tương tự giống chúng ta.
01:14
So if you learn a little bit
about how their brains work,
about how their brains work,
23
74402
2668
Nên nếu học được chút gì đó
về não chúng làm việc thế nào
về não chúng làm việc thế nào
01:17
we're going to learn a lot
about how our brains work.
about how our brains work.
24
77094
2478
ta sẽ học được nhiều về não chúng ta
hoạt động ra sao
hoạt động ra sao
01:19
I'm going to put them
in some ice water here
in some ice water here
25
79596
2079
Tôi sẽ để chúng vào nước đá
01:22
And then --
26
82612
1073
và sau đó ...
01:24
Audience: Ew!
Greg Gabe: Yeah ...
Greg Gabe: Yeah ...
27
84214
2405
Khán giả: Eo...
Greg Gabe: Yeah...
Greg Gabe: Yeah...
01:26
Right now they're becoming anesthetized.
28
86643
1976
Ngay bây giờ chúng sẽ bị gây mê.
01:28
Because they're cold blooded,
they become the temperature of the water
they become the temperature of the water
29
88643
3302
Vì chúng là động vật máu lạnh,
nhiệt độ của chúng sẽ giống của nước
nhiệt độ của chúng sẽ giống của nước
01:31
and they can't control it
so they just basically "chillax," right?
so they just basically "chillax," right?
30
91969
3126
chúng không thể kiểm soát nên
đơn giản là thư giãn, đúng không?
đơn giản là thư giãn, đúng không?
01:35
They're not going to feel anything,
31
95119
1857
Chúng sẽ không cảm thấy gì cả,
01:37
which may tell you a little
about what we're going to do,
about what we're going to do,
32
97000
2775
nào cho bạn một chút về việc
chúng ta đang làm gì,
chúng ta đang làm gì,
01:39
a scientific experiment
to understand the brain.
to understand the brain.
33
99799
2630
một thí nghiệm khoa học để hiểu về bộ não.
01:42
So ...
34
102453
1021
vậy ...
01:44
This is the leg of a cockroach.
35
104466
1510
Đây là chân của con gián.
01:46
And a cockroach
has all these beautiful hairs
has all these beautiful hairs
36
106000
2143
và con gián có tất cả
những sợi tóc xinh đẹp này
những sợi tóc xinh đẹp này
01:48
and pricklies all over it.
37
108167
1809
và đầy gai xung quanh nó.
01:50
Underneath each one of those is a cell,
38
110000
2976
Bên dưới mỗi cái là một tế bào,
01:53
and this cell's a neuron
that is going to send information
that is going to send information
39
113000
2976
và nơ-ron của nó sẽ gửi thông tin
01:56
about wind or vibration.
40
116000
1439
về cơn gió hoặc sự dao động.
01:57
If you ever try to catch a cockroach,
it's hard because they can feel you coming
it's hard because they can feel you coming
41
117463
3846
Để bắt được một con gián không hề dễ
bởi chúng có thể cảm nhận bạn đang đến.
bởi chúng có thể cảm nhận bạn đang đến.
Trước khi bạn tới được chỗ,
chúng đã chạy mất.
chúng đã chạy mất.
02:01
before you're even there,
they start running.
they start running.
42
121333
2159
Những tế bào này truyền thông tin tới não
02:03
These cells are zipping up
this information up to the brain
this information up to the brain
43
123516
2769
sử dụng những sợi trục nhỏ
với tinh nhắn điện tử ở đó.
với tinh nhắn điện tử ở đó.
02:06
using those little axons
with electronic messages in there.
with electronic messages in there.
44
126309
2783
02:09
We're going to record
by sticking a pin right in there.
by sticking a pin right in there.
45
129116
2582
Chúng ta sẽ ghi lại bằng ghim
cái chốt ở đây.
cái chốt ở đây.
02:11
We need to take off the leg
of a cockroach --
of a cockroach --
46
131722
2647
Ta cần tách chân của con gián...
02:14
don't worry, they'll grow back --
47
134393
1583
đừng lo, chúng sẽ không mọc lại..
02:16
then we're going to put two pins in there.
48
136000
2317
sau đó ta sẽ đặt hai chốt ở đây.
02:18
These are metal pins.
49
138341
1024
Đây là những chốt kim loại.
02:19
One will pick up this electronic message,
this electric message is going by.
this electric message is going by.
50
139389
3631
Tin nhắn điện tử này sẽ đi qua
và được tiếp nhận.
và được tiếp nhận.
02:23
So, we're now going to do the surgery,
let's see if you guys can see this.
let's see if you guys can see this.
51
143044
3480
Bây giờ ta sẽ tiến hành thí nghiệm,
hãy xem nếu bạn dám.
hãy xem nếu bạn dám.
02:28
Yeah, it's gross ...
52
148635
1403
Vâng, nó tởm thật...
02:32
All right. So there we go.
53
152460
2420
Tốt rồi. Tiến hành thôi.
02:35
You guys can see his leg right there.
54
155880
1793
Bạn có thể thấy chân của nó.
02:37
Now I'm going to take this leg,
55
157697
1500
Giờ tôi sẽ mang cái chân này,
02:39
I'm going to put it in this invention
that we came up with
that we came up with
56
159221
2716
Tôi sẽ đặt nó vào phát mình này
để ta có thể tiến hành
để ta có thể tiến hành
được gọi là Hộp nhện
02:41
called the Spikerbox --
57
161961
1118
02:43
and this replaces lots of expensive
equipment in a research lab,
equipment in a research lab,
58
163103
3506
và nó thay thế nhiều thiết bị đắt tiền
trong phòng thí nghiệm,
trong phòng thí nghiệm,
02:46
so you guys can do this
in your own high schools,
in your own high schools,
59
166633
3176
nên bạn có thể làm vậy
trong trường cấp 3 của mình
trong trường cấp 3 của mình
02:49
or in your own basements if it's me.
60
169833
2254
hoặc trong tầng hầm như tôi.
02:53
(Audience: Laughter)
61
173418
1333
(khán giả: tiếng cười)
02:55
So, there.
62
175552
1723
Rồi, đó.
02:59
Can you guys see that?
63
179973
1361
Bạn có thể thấy không?
03:01
Alright, so I'm going to go ahead
and turn this on.
and turn this on.
64
181358
2752
Được rồi, giờ tôi sẽ bật nó lên.
03:06
I'm going to plug it in.
65
186833
1143
Cắm ổ điện.
03:08
(Tuning sound)
66
188000
1001
(âm thanh)
03:09
To me, this is the most beautiful
sound in the world.
sound in the world.
67
189025
2563
Với tôi, đây là âm thanh
tuyệt nhất thế giới.
tuyệt nhất thế giới.
Đây là những gì não bạn đang làm.
03:11
This is what your brain
is doing right now.
is doing right now.
68
191612
2008
Bạn có 100 tỷ tế bào tạo nên
những âm thanh như hạt mưa rơi.
những âm thanh như hạt mưa rơi.
03:13
You have 100 billion cells
making these raindrop-type noises.
making these raindrop-type noises.
69
193644
2932
03:16
Let's take a look at what it looks like,
70
196600
1985
Hãy quan sát xem chúng như thế nào,
03:18
let's pull it up on the iPad screen.
71
198609
1799
đưa chúng lên màn hình iPad.
Tôi đã cắm iPad vào đây.
03:20
I plugged my iPad into here as well.
72
200432
1729
03:22
So remember we said
the axon looks like a spike.
the axon looks like a spike.
73
202185
2244
Hãy nhớ ta đã nói sợi trục
giống như những đầu nhọn.
giống như những đầu nhọn.
03:24
So we're going to take a look
74
204453
1417
Nên ta hãy để ý một chút
03:25
at what one of them
looks like in just a brief second.
looks like in just a brief second.
75
205894
2642
một trong chúng nhìn như chỉ trong 1s.
Chúng ta sẽ gõ nhẹ ở đây,
03:28
We're going to tap here,
76
208560
1226
03:29
so we can sort of average this guy.
77
209810
1705
để có thể phân tích anh chàng này.
03:31
So there we see it.
That's an action potential.
That's an action potential.
78
211539
2437
Như chúng ta thấy.
Đó là thế hoạt động.
Đó là thế hoạt động.
03:34
You've got 100 billion cells
in your brain doing this right now,
in your brain doing this right now,
79
214000
3048
Bạn cần 100 tỷ tế bào trong não để
03:37
sending all this information back
about what you're seeing, hearing.
about what you're seeing, hearing.
80
217072
3244
gửi tất cả thông tin
về việc bạn thấy gì, nghe gì.
về việc bạn thấy gì, nghe gì.
03:40
We also said this is a cell
81
220340
1301
Có thể nói đây là một tế bào
03:41
that's going to be taking up information
about vibrations in the wind.
about vibrations in the wind.
82
221665
3311
nhận lấy thông tin về
những dao động trong gió.
những dao động trong gió.
03:45
So what if we do an experiment?
83
225000
1715
Chúng ta làm một thí nghiệm thì sao nhỉ?
03:46
We can actually blow on this
and hear if we see a change.
and hear if we see a change.
84
226739
2707
Ta sẽ thổi vào nó và nghe
nếu ta thấy có sự thay đổi.
nếu ta thấy có sự thay đổi.
03:49
Are you guys going to be ready?
85
229470
1482
Các bạn đã sẵn sàng chưa nào?
03:50
If I blow on it you tell me
if you hear anything.
if you hear anything.
86
230976
2295
Khi tôi thổi, cho tôi biết
bạn nghe thấy gì.
bạn nghe thấy gì.
03:53
(Blowing)
87
233295
1068
(tiếng thổi)
03:55
(Sound changes)
88
235007
1476
(âm thanh thay đổi)
03:57
Let me just touch this
with a little pen here.
with a little pen here.
89
237000
2413
Để tôi lấy bút chạm vào nó.
03:59
(Noise)
90
239437
1149
(tiếng ồn)
04:02
That was the neural firing rate.
91
242761
1572
Đó là tốc bộ truyền dữ liệu.
04:04
That actually took a while
in neuroscience to understand this.
in neuroscience to understand this.
92
244357
2977
Thực ra cần chút kiến thức
khoa học thần kinh để hiểu điều này.
khoa học thần kinh để hiểu điều này.
04:07
This is called rate coding:
93
247358
1293
Đây gọi là tỷ lệ mã hóa:
04:08
the harder you press on something,
the more spikes there are,
the more spikes there are,
94
248675
2967
Càng tác động mạnh vào cái gì
sẽ càng nhiều dao động đỉnh điểm
sẽ càng nhiều dao động đỉnh điểm
04:11
and all that information
is coming up to your brain.
is coming up to your brain.
95
251666
2431
Và tất cả các thông tin đó
sẽ đến não bạn.
sẽ đến não bạn.
04:14
That's how you perceive things.
96
254121
1482
Bạn hiểu điều đó như thế này.
04:15
So that's one way of doing
an experiment with electricity.
an experiment with electricity.
97
255627
2722
Một cách là làm thí nghiệm với điện.
04:18
The other way is that your brain is not
only taking in electrical impulses,
only taking in electrical impulses,
98
258373
4521
Cách khác là do não bạn không chỉ
tiếp nhận dòng đẩy của điện
tiếp nhận dòng đẩy của điện
04:22
you're also sending out.
99
262918
1153
mà còn có thể gửi nó đi.
04:24
That's how you move your muscles around.
100
264095
1949
Làm thể nào chuyển động cơ.
04:26
Let's see what happens if I've plugged in
something that's electric
something that's electric
101
266068
3160
Quan sát xem chuyện gì
xảy ra nếu tôi cắm điện
xảy ra nếu tôi cắm điện
04:29
into the cockroach leg here.
102
269252
1724
vào chân con gián
04:31
I'm going to take two pins,
I'm going to plug them onto the cockroach.
I'm going to plug them onto the cockroach.
103
271000
3744
Tôi sẽ lấy hai chốt điện này
cắm vào nó.
cắm vào nó.
04:34
I'm going to take the other end,
I'm going to plug in into my iPod.
I'm going to plug in into my iPod.
104
274768
3492
Lấy đầu khác cắm vào
iPod của tôi.
iPod của tôi.
04:38
It's my iPhone actually.
105
278284
1453
Mà thực ra là iPhone.
04:39
Do you guys know how your earbuds
work in your ears?
work in your ears?
106
279761
3111
Bạn có biết tai nghe hoạt động
như thế nào trong tai bạn không?
như thế nào trong tai bạn không?
04:42
You have a battery
in your phone, or iPod, right?
in your phone, or iPod, right?
107
282896
2307
Điện thoai hoặc iPod
của bạn có một bộ sạc?
của bạn có một bộ sạc?
04:45
It's sending electrical current
into these magnets in your earbuds
into these magnets in your earbuds
108
285227
3103
Nó sẽ gửi tín hiệu tới nam châm ở tai nghe
04:48
which shake back and forth
and allow you to hear things.
and allow you to hear things.
109
288354
2622
khiến chúng rung và bạn
có thể nghe được âm thanh
có thể nghe được âm thanh
04:51
But that current's the same currency
that our brain uses,
that our brain uses,
110
291000
2976
Những tín hiệu đó giống như
trong não bạn sử dụng
trong não bạn sử dụng
04:54
so we can send that to our cockroach leg
111
294000
1956
bạn có thể gửi chúng tới chân con gián
04:55
and hopefully if this works,
112
295980
1335
và hy vọng sẽ có hiệu quả,
04:57
we can actually see what happens
when we play music into the cockroach.
when we play music into the cockroach.
113
297339
3342
thực ra ta có thể thấy chuyện gì diễn ra
khi đưa âm nhạc tới lũ gián.
khi đưa âm nhạc tới lũ gián.
05:00
Let's take a look.
114
300705
1122
Hãy quan sát.
05:03
(Music beat)
115
303523
2406
(giai điệu)
05:05
Can we turn it up? There we go.
116
305953
1491
Bật lên được chưa?Tiến hành nào
05:07
(Audience reacts and gasps)
117
307468
2508
(Khán giả trầm trồ)
05:10
GG: So what's happening?
118
310000
1730
GG: Vậy chuyện gì đang diễn ra?
05:11
Audience: Wow!
119
311754
1246
Khán giả: Wow
05:13
(Laughter)
120
313024
1086
(Tiếng cười)
05:14
So you see what's moving.
It's moving on the bass.
It's moving on the bass.
121
314134
2842
Bạn thấy những gì đang diễn ra
nó chuyển động theo điệu nhạc
nó chuyển động theo điệu nhạc
05:17
All those audiophiles out there,
122
317000
2168
Tất cả người yêu audio ở đây
05:19
if you have awesome, kicking car stereos,
123
319192
2127
nếu bạn có dàn âm thanh
05:21
you know, the bass speakers
are the biggest speakers.
are the biggest speakers.
124
321343
2594
bạn biết rằng loa thùng là loa to nhất.
05:23
The biggest speakers
have the longest waves,
have the longest waves,
125
323961
2086
Loa to nhất có sóng âm thanh dài nhất,
05:26
which have the most current,
126
326071
1341
là thứ mang trong dòng điện,
05:27
and the current is what's causing
these things to move.
these things to move.
127
327436
2587
và dòng điện là thứ khiến
những vật này chuyển động.
những vật này chuyển động.
05:30
So it's not just speakers
that are causing electricity.
that are causing electricity.
128
330047
3629
không chỉ loa tạo ra sóng điện từ
05:33
Microphones also cause electricity.
129
333700
1890
Mic-ro cũng gây ra sóng điện từ.
05:35
(Beat)
130
335614
1072
(Nhịp điệu)
05:36
So I'm going to go ahead and invite
another person out on the stage here
another person out on the stage here
131
336710
3673
Tôi đã mời một người khác
ngoài khán phòng này
ngoài khán phòng này
05:40
to help me out with this.
132
340407
1208
để giúp tôi điều này.
05:41
So there we go.
133
341639
1124
Rồi hãy xem nào.
05:42
(Beatboxing)
134
342787
2119
(Beatboxing)
05:47
This is the first time this has ever
happened in the history of mankind.
happened in the history of mankind.
135
347000
3429
Đây là lần đâu tiên chuyện này diễn ra
trong lịch sử loài người .
trong lịch sử loài người .
05:50
Human beatbox to a cockroach leg.
136
350453
2523
Beatbox đến với chân một con gián.
05:53
When you guys go back to your high school,
think about neuroscience
think about neuroscience
137
353000
3474
Khi bạn trở lại trường,
hãy nghĩ về thần kinh học
hãy nghĩ về thần kinh học
05:56
and how you guys can begin
the neuro-revolution.
the neuro-revolution.
138
356498
2478
và làm sao có thể bắt đầu
cuộc cách mạng nơ-ron
cuộc cách mạng nơ-ron
05:59
Thank you very much. Bye bye.
139
359000
1701
Cảm ơn rất nhiều. Tạm biệt.
06:00
(Applause)
140
360725
1000
(Vỗ tay)
Người dịch: Ichi
Nguồn: ted-ed.com
ABOUT THE SPEAKER
Greg Gage - NeuroscientistTED Fellow Greg Gage helps kids investigate the neuroscience in their own backyards.
Why you should listen
As half of Backyard Brains, neuroscientist and engineer Greg Gage builds the SpikerBox -- a small rig that helps kids understand the electrical impulses that control the nervous system. He's passionate about helping students understand (viscerally) how our brains and our neurons work, because, as he said onstage at TED2012, we still know very little about how the brain works -- and we need to start inspiring kids early to want to know more.
Before becoming a neuroscientist, Gage worked as an electrical engineer making touchscreens. As he told the Huffington Post: "Scientific equipment in general is pretty expensive, but it's silly because before [getting my PhD in neuroscience] I was an electrical engineer, and you could see that you could make it yourself. So we started as a way to have fun, to show off to our colleagues, but we were also going into classrooms around that time and we thought, wouldn't it be cool if you could bring these gadgets with us so the stuff we were doing in advanced Ph.D. programs in neuroscience, you could also do in fifth grade?" His latest pieces of gear: the Roboroach, a cockroach fitted with an electric backpack that makes it turn on command, and BYB SmartScope, a smartphone-powered microscope.
Greg Gage | Speaker | TED.com