TEDxDublin
Aris Venetikidis: Making sense of maps
Aris Venetikidis: Cắt nghĩa các bản đồ
Filmed:
Readability: 4.4
715,612 views
Nhà thiết kế bản đồ Aris Venetikidis cảm thấy vô cùng hứng thú với bản đồ ta vẽ lên trong đầu khi di chuyển trong một thành phố - không giống như bản đồ đường phố thông thường, mà có phần giống một bản lược đồ hay sơ đồ điện, hình ảnh trừu tượng về mối quan hệ giữa các địa điểm. Ta có thể học được những gì về bản đồ trong não để thiết kế một tấm bản đồ ưu việt hơn? Để thử nghiệm, anh đã tái lập lại bản đồ xe buýt Dublin. (quay ở TEDxDublin)
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
What I do is I organize information. I'm a graphic designer.
0
0
3216
Công việc của tôi là tổ chức thông tin.
Tôi làm thiết kế đồ họa.
Tôi làm thiết kế đồ họa.
00:19
Professionally, I try to make sense
1
3216
2743
Tôi thường cố gắng cắt nghĩa
00:21
often of things that don't make much sense themselves.
2
5959
3844
những thứ khó hiểu.
00:25
So my father might not understand what it is
3
9803
2233
Vì vậy, cha tôi có vẻ không hiểu rõ
00:27
that I do for a living.
4
12036
1690
tôi kiếm sống bằng cách nào.
00:29
His part of my ancestry has been farmers.
5
13726
2277
Tổ tiên bên nội tôi
làm nghề nông.
làm nghề nông.
00:31
He's part of this ethnic minority called the Pontic Greeks.
6
16003
3124
Ông là người
người dân tộc thiểu số Hắc Hải Hy Lạp.
người dân tộc thiểu số Hắc Hải Hy Lạp.
00:35
They lived in Asia Minor, and fled to Greece
7
19127
4386
Họ từng sống ở vùng Tiểu Á
và chạy trốn đến Hy Lạp
và chạy trốn đến Hy Lạp
00:39
after a genocide about a hundred years ago,
8
23513
2470
do vụ diệt chủng cách đây khoảng 100 năm.
00:41
and ever since that, migration has somewhat been
9
25983
2925
Kể từ đó, gia đình tôi
00:44
a theme in my family.
10
28908
1589
đã quen với những chuyến di cư.
00:46
My father moved to Germany, studied there, and married,
11
30497
4447
Cha tôi chuyển đến Đức,
học hành và kết hôn.
học hành và kết hôn.
00:50
and as a result, I now have this half-German brain
12
34944
4264
Kết quả là, tôi kế thừa
một nửa bộ não Đức
một nửa bộ não Đức
00:55
with all the analytical thinking
13
39208
2276
với khả năng tư duy phân tích
00:57
and that slight dorky demeanor that comes with that.
14
41484
3375
và thêm vẻ bề ngoài
có chút quê mùa kèm theo.
có chút quê mùa kèm theo.
01:00
And of course it meant that I was a foreigner in both countries,
15
44859
3112
Đương nhiên, với cả hai dân tộc,
tôi là kẻ ngoại quốc.
tôi là kẻ ngoại quốc.
01:03
and that of course made it pretty easy for me
16
47971
2538
Vậy nên tôi cũng dễ quen với việc đi cư,
01:06
to migrate as well, in good family tradition, if you like.
17
50509
4875
có thể coi đó là một nét truyền thống tốt
nếu bạn thấy thích.
nếu bạn thấy thích.
01:11
But of course, most journeys that we undertake
18
55384
2337
Đương nhiên, hầu hết những chuyến đi
01:13
from day to day are within a city, and especially
19
57721
3638
mỗi ngày thường trong phạm vi thành phố
01:17
if you know the city, getting from A to B
20
61359
3000
nhất là khi bạn biết rõ thành phố đó,
thì di chuyển từ A đến B,
thì di chuyển từ A đến B,
01:20
may seem pretty obvious, right?
21
64359
3425
có vẻ khá rõ ràng nhỉ?
01:23
But the question is, why is it obvious?
22
67784
3750
Nhưng câu hỏi là, sao lại rõ ràng đến thế?
01:27
How do we know where we're going?
23
71534
2524
Sao chúng ta biết rõ chúng ta đang đi đâu?
01:29
So I washed up on a Dublin ferry port
24
74058
2184
Và tôi leo lên một chiếc phà ở Dublin,
01:32
about 12 years ago, a professional foreigner, if you like,
25
76242
3656
khoảng 12 năm trước đây,
một người ngoại quốc chuyên nghiệp,
một người ngoại quốc chuyên nghiệp,
01:35
and I'm sure you've all had this experience before, yeah?
26
79898
3491
và tôi chắc rằng bạn đã trải nghiệm
điều này trước đó
điều này trước đó
01:39
You arrive in a new city, and your brain is trying
27
83389
3721
Bạn đến một thành phố mới,
và bộ não của bạn cố gắng
và bộ não của bạn cố gắng
01:43
to make sense of this new place.
28
87110
2369
cắt nghĩa địa điểm mới này.
01:45
Once you find your base, your home,
29
89479
3056
Khi bạn tìm thấy nơi chốn của mình,
nhà của bạn,
nhà của bạn,
01:48
you start to built this cognitive map of your environment.
30
92535
4600
bạn bắt đầu xây dựng bản đồ nhận thức
về môi trường xung quanh
về môi trường xung quanh
01:53
It's essentially this virtual map that only exists
31
97135
2800
về cơ bản, bản đồ ảo này chỉ tồn tại
01:55
in your brain. All animal species do it,
32
99935
2976
trong não của bạn.
Tất cả các loài động vật làm điều đó,
Tất cả các loài động vật làm điều đó,
01:58
even though we all use slightly different tools.
33
102911
3037
mặc dù chúng ta
sử dụng công cụ có chút khác nhau.
sử dụng công cụ có chút khác nhau.
02:01
Us humans, of course, we don't move around
34
105948
2776
Con người, tất nhiên là
chúng ta không đi lòng vòng
chúng ta không đi lòng vòng
02:04
marking our territory by scent, like dogs.
35
108724
3174
đánh dấu lãnh thổ bằng mùi
như loài chó
như loài chó
02:07
We don't run around emitting ultrasonic squeaks, like bats.
36
111898
5576
Chúng ta không di chuyển
và tạo ra thứ sóng siêu âm như loài dơi
và tạo ra thứ sóng siêu âm như loài dơi
02:13
We just don't do that,
37
117474
1515
chỉ là chúng ta không làm vậy,
02:14
although a night in the Temple Bar district can get pretty wild. (Laughter)
38
118989
5222
mặc dù một đêm ở quận Temple Bar
có thể trở nên khá hoang dã. (Tiếng cười)
có thể trở nên khá hoang dã. (Tiếng cười)
02:20
No, we do two important things to make a place our own.
39
124211
3864
Không, chúng ta làm hai điều quan trọng
để biến một nơi thành của mình.
để biến một nơi thành của mình.
02:23
First, we move along linear routes.
40
128075
2858
Trước tiên, chúng ta di chuyển
theo các tuyến đường thẳng.
theo các tuyến đường thẳng.
02:26
Typically we find a main street, and this main street
41
130933
3529
Thường thì ta tìm thấy một đường chính,
và con đường chính này
và con đường chính này
02:30
becomes a linear strip map in our minds.
42
134462
2763
trở thành một bản đồ tuyến tính trải dài
trong tâm trí chúng ta
trong tâm trí chúng ta
02:33
But our mind keeps it pretty simple, yeah?
43
137225
2400
Nhưng tâm trí của chúng ta
giữ nó khá đơn giản.
giữ nó khá đơn giản.
02:35
Every street is generally perceived as a straight line,
44
139625
3128
Mỗi con đường được xem như
là một đường thẳng,
là một đường thẳng,
02:38
and we kind of ignore the little twists and turns that the streets make.
45
142753
4284
và chúng thường loại bỏ
các đoạn uốn lượn của nó.
các đoạn uốn lượn của nó.
02:42
When we do, however, make a turn into a side street,
46
147037
2551
Tuy nhiên, khi chúng ta rẽ
02:45
our mind tends to adjust that turn to a 90-degree angle.
47
149588
4712
não có xu hướng
điều chỉnh một góc rẽ 90 độ.
điều chỉnh một góc rẽ 90 độ.
02:50
This of course makes for some funny moments
48
154300
2701
Dĩ nhiên đôi khi
gây vài tình huống buồn cười
gây vài tình huống buồn cười
02:52
when you're in some old city layout that follows some sort of
49
157001
4513
đối với các thành phố
có thiết kế kiểu cũ
có thiết kế kiểu cũ
02:57
circular city logic, yeah?
50
161514
3122
theo lô-gich vòng tròn.
03:00
Maybe you've had that experience as well, right?
51
164636
1858
Có lẽ bạn cũng từng
có trải nghiệm đấy phải không?
có trải nghiệm đấy phải không?
03:02
Let's say you're on some spot on a side street that projects
52
166494
3269
Giả dụ bạn đang một điểm
trên một con đường hướng từ
trên một con đường hướng từ
03:05
from a main cathedral square, and you want to get to
53
169763
3620
một quảng trường nhà thờ chính,
và bạn muốn đi đến
và bạn muốn đi đến
03:09
another point on a side street just like that.
54
173383
3643
một điểm khác cũng trên con đường đó.
03:12
The cognitive map in your mind may tell you, "Aris,
55
177026
5226
Bản đồ nhận thức trong tâm trí
có thể nói với bạn, "Aris,
có thể nói với bạn, "Aris,
03:18
go back to the main cathedral square, take
56
182252
2704
đi trở lại quảng trường nhà thờ chính,
03:20
a 90-degree turn, and walk down that other side street."
57
184956
3085
Rẽ góc 90 độ, và đi xuống con đường đó.
03:23
But somehow you feel adventurous that day,
58
188041
2277
Bạn có được chút cảm giác phiêu lưu
trong ngày hôm đó,
trong ngày hôm đó,
03:26
and you suddenly discover that the two spots
59
190318
4606
và bạn đột nhiên
phát hiện ra rằng hai điểm
phát hiện ra rằng hai điểm
03:30
were actually only a single building apart.
60
194924
2856
thực ra chỉ các nhau có một tòa nhà.
03:33
Now, I don't know about you, but I always feel like I find
61
197780
2345
Không biết các bạn thì sao
tôi thì luôn thấy như
tôi thì luôn thấy như
03:36
this wormhole or this inter-dimensional portal.
62
200125
4661
tôi tìm thấy lỗ sâu này
hoặc cổng xuyên không gian vậy.
hoặc cổng xuyên không gian vậy.
03:40
So we move along linear routes
63
204786
3245
Vì vậy, chúng di chuyển
dọc theo tuyến đường tuyến tính
dọc theo tuyến đường tuyến tính
03:43
and our mind straightens streets and perceives turns
64
208031
5000
và tâm trí của chúng ta
làm thẳng những con đường
làm thẳng những con đường
03:48
as 90-degree angles.
65
213031
1578
và nhìn nhận các góc rẽ
là 90 độ.
là 90 độ.
03:50
The second thing that we do to make a place our own
66
214609
2851
Điều thứ hai chúng ta làm
để biến một nơi thành của riêng mình
để biến một nơi thành của riêng mình
03:53
is we attach meaning and emotions to the things
67
217460
4496
là chúng ta gắn kết ý nghĩa và cảm xúc
vào những vật thể hữu hình
vào những vật thể hữu hình
03:57
that we see along those lines.
68
221956
2615
mà chúng ta nhìn thấy
dọc theo các con đường này.
dọc theo các con đường này.
04:00
If you go to the Irish countryside, and you ask an old lady
69
224571
4337
Nếu bạn đến vùng nông thôn Ai-len,
và hỏi đường một bà cô lớn tuổi
và hỏi đường một bà cô lớn tuổi
04:04
for directions, brace yourself for some elaborate
70
228908
3924
thì hãy chuẩn bị tâm lý
04:08
Irish storytelling about all the landmarks. Yeah?
71
232832
3961
nghe một câu chuyện kể phong cách Ai-len
về tất cả quan cảnh liên quan.
về tất cả quan cảnh liên quan.
04:12
She'll tell you the pub where her sister used to work,
72
236793
3230
Bà ấy sẽ chỉ cho bạn quán rượu
mà bà từng làm việc,
mà bà từng làm việc,
04:15
and go past the church where I got married, that kind of thing.
73
240023
3283
nhà thờ nơi bà làm lễ cưới,
kiểu như thế.
kiểu như thế.
04:19
So we fill our cognitive maps with these markers of meaning.
74
243306
4176
Vì vậy, chúng ta điền vào bản đồ nhận thức của mình
những dấu hiệu có ý nghĩa.
những dấu hiệu có ý nghĩa.
04:23
What's more, we abstract,
75
247482
3177
Còn gì nữa, chúng ta tóm tắt
04:26
repeat patterns, and recognize them.
76
250659
2685
lặp lại các hình mẫu,
và nhận biết chúng.
và nhận biết chúng.
04:29
We recognize them by the experiences,
77
253344
3124
Chúng ta nhận biết
thông qua kinh nghiệm,
thông qua kinh nghiệm,
04:32
and we abstract them into symbols.
78
256468
2917
và chúng ta tóm tắt chúng
bằng biểu tượng.
bằng biểu tượng.
04:35
And of course, we are all capable
79
259385
2896
Và tất nhiên, chúng ta có khả năng
04:38
of understanding these symbols. (Laughter)
80
262281
2976
hiểu được các biểu tượng này.
(Tiếng cười)
(Tiếng cười)
04:41
What's more, we're all capable of understanding
81
265257
3261
Hơn nữa, chúng ta có khả năng hiểu
04:44
the cognitive maps, and you are all capable
82
268518
3838
các bản đồ nhận thức,
và bạn có khả năng
và bạn có khả năng
04:48
of creating these cognitive maps yourselves.
83
272356
3599
tạo ra các bạn đồ nhận thức của mình
04:51
So next time, when you want to tell your friend how to get to your place,
84
275955
2939
Nên lần tới, khi bạn muốn chỉ đường
đến chỗ của bạn,
đến chỗ của bạn,
04:54
you grab a beermat, grab a napkin,
85
278894
2900
bạn chộp lấy một lái lót ly,
hay một cái khăn giấy,
hay một cái khăn giấy,
04:57
and you just observe yourself create this awesome piece
86
281794
4525
và bạn chỉ cần quan sát chính mình tạo ra
05:02
of communication design. It's got straight lines.
87
286319
3747
một mẩu thiết kế truyền thông.
Có những đường thẳng.
Có những đường thẳng.
05:05
It's got 90 degree corners.
88
290066
2466
có các góc 90 độ
05:08
You might add little symbols along the way.
89
292532
2097
Bạn có thể thêm các biểu biểu tượng
dọc theo con đường.
dọc theo con đường.
05:10
And when you look at what you've just drawn,
90
294629
3678
Và khi bạn nhìn vào những gì
bạn vừa vẽ ra,
bạn vừa vẽ ra,
05:14
you realize it does not resemble a street map.
91
298307
5200
bạn nhận ra nó không giống
với bản đồ đường phố.
với bản đồ đường phố.
05:19
If you were to put an actual street map
92
303507
2313
Nếu bạn thử đặt
một bản đồ đường phố thực tế
một bản đồ đường phố thực tế
05:21
on top of what you've just drawn, you'd realize your streets
93
305820
3575
lên trên bản vẽ của mình,
bạn sẽ nhận ra các con đường
bạn sẽ nhận ra các con đường
05:25
and the distances, they'd be way off.
94
309395
3475
và khoảng cách thực sự cách xa nhau.
05:28
No, what you've just drawn
95
312870
1891
Không, những gì bạn vừa vẽ ra
05:30
is more like a diagram or a schematic.
96
314761
4099
là giống như một biểu đồ
hoặc một lược đồ.
hoặc một lược đồ.
05:34
It's a visual construct of lines, dots, letters,
97
318860
4415
Nó là một cấu trúc trực quan
bao gồm đường thẳng, các điểm, và ký tự
bao gồm đường thẳng, các điểm, và ký tự
05:39
designed in the language of our brains.
98
323275
3094
thiết kế theo ngôn ngữ của não bộ
05:42
So it's no big surprise that the big information design icon
99
326369
5055
Vì vậy, không có gì bất ngờ
khi hình tượng thiết kế truyền thông
khi hình tượng thiết kế truyền thông
05:47
of the last century, the pinnacle of showing everybody
100
331424
4704
của thế kỷ trước, đỉnh cao của việc
hướng dẫn đường đi
hướng dẫn đường đi
05:52
how to get from A to B, the London Underground map,
101
336128
3496
làm thế nào để đi từ đến B,
bản đồ tàu diện ngầm Luân Đôn,
bản đồ tàu diện ngầm Luân Đôn,
05:55
was not designed by a cartographer or a city planner.
102
339624
4763
không được thiết kế bởi một người vẽ bản đồ
hoặc nhà quy hoạch đô thị.
hoặc nhà quy hoạch đô thị.
06:00
It was designed by an engineering draftsman.
103
344387
4238
Nó được thiết kế bởi
một người phác thảo kỹ thuật
một người phác thảo kỹ thuật
06:04
In the 1930s, Harry Beck applied the principles of
104
348625
4027
Trong những năm 1930, Harry Beck
áp dụng các nguyên tắc của
áp dụng các nguyên tắc của
06:08
schematic diagram design, and changed
105
352652
4252
thiết kế sơ đồ, và thay đổi mãi mãi
06:12
the way public transport maps are designed forever.
106
356904
4185
phương thức thiết kế bản đồ
phương tiện giao thông công cộng.
phương tiện giao thông công cộng.
06:16
Now the very key to the success of this map
107
361089
3550
Điểm mấu chốt
cho sự thành công của bản đồ này
cho sự thành công của bản đồ này
06:20
is in the omission of less important information
108
364639
4312
là việc cắt bỏ thông tin ít quan trọng hơn
06:24
and in the extreme simplification.
109
368951
2491
và sự tối giản.
06:27
So straightened streets, corners of 90 and 45 degrees,
110
371442
4278
không chỉ đường phố được vẽ thẳng,
các góc 90 và 45 độ,
các góc 90 và 45 độ,
06:31
but also the extreme geographic distortion in that map.
111
375720
5826
sự biến dạng về mặt địa lý
trong bản đồ đó.
trong bản đồ đó.
06:37
If you were to look at the actual locations of these stations,
112
381546
4270
Nếu bạn đã nhìn vào
vị trí thực tế của các trạm,
vị trí thực tế của các trạm,
06:41
you'd see they're very different. Yeah?
113
385816
2637
bạn sẽ thấy
chúng rất khác nhau, phải không?
chúng rất khác nhau, phải không?
06:44
But this is all for the clarity of the public tube map.
114
388453
4414
Nhưng cũng là vì tạo ra sự rõ ràng
cho bản đồ tàu điện công cộng.
cho bản đồ tàu điện công cộng.
06:48
Yeah? If you, say, wanted to get from Regent's Park Station
115
392867
3225
Giả dụ như bạn muốn đi
từ trạm Regent's Park
từ trạm Regent's Park
06:51
to Great Portland Street, the tube map would tell you,
116
396092
3315
đến Great Portland Street,
bản đồ tàu điện sẽ cho bạn biết
bản đồ tàu điện sẽ cho bạn biết
06:55
take the tube, go to Baker Street, change over, take another tube.
117
399407
4892
lấy tàu, đi đến Baker Street,
đổi trạm, lấy tàu khác.
đổi trạm, lấy tàu khác.
07:00
Of course, what you don't know is that the two stations
118
404299
3365
Tất nhiên, điều bạn không biết
chính là hai trạm đấy
chính là hai trạm đấy
07:03
are only about a hundred meters apart.
119
407664
3074
chỉ cách nhau chừng vài trăm mét.
07:06
Now we've reached the subject of public transport,
120
410738
3125
Bây giờ chúng ta đã chạm đến
chủ đề của giao thông công cộng,
chủ đề của giao thông công cộng,
07:09
and public transport here in Dublin
121
413863
2514
và giao thông công cộng ở đây ở Dublin
07:12
is a somewhat touchy subject. (Laughter)
122
416377
4286
là một chủ đề hơi nhạy cảm. (Tiếng cười)
07:16
For everybody who does not know the public transport here in Dublin,
123
420663
3489
Cho những ai không biết
giao thông công cộng ở đây ở Dublin,
giao thông công cộng ở đây ở Dublin,
07:20
essentially we have this system of local buses
124
424152
2909
về cơ bản chúng tôi có
hệ thống xe buýt địa phương phát triển cùng thành phố
hệ thống xe buýt địa phương phát triển cùng thành phố
07:22
that grew with the city. For every outskirt that was added,
125
427061
3765
Cho mỗi khu vực ngoại thành
đã được bổ sung,
đã được bổ sung,
07:26
there was another bus route added running
126
430826
2312
có thêm một xe buýt tuyến xe
07:29
from the outskirt all the way to the city center,
127
433138
3970
chạy từ ngoại thành
đến trung tâm thành phố,
đến trung tâm thành phố,
07:33
and as these local buses approach the city center,
128
437108
4685
và khi các xe buýt địa phương
tiếp cận trung tâm thành phố,
tiếp cận trung tâm thành phố,
07:37
they all run side by side, and converge in pretty much
129
441793
2921
chúng chạy song hành nhau
và hội tụ đông đúc
và hội tụ đông đúc
07:40
one main street.
130
444714
2938
trên một con đường chính.
07:43
So when I stepped off the boat 12 years ago,
131
447652
3124
Vì vậy, khi tôi bước ra khỏi thuyền
12 năm trước đây,
12 năm trước đây,
07:46
I tried to make sense of that,
132
450776
3651
Tôi đã cố gắng cắt nghĩa điều đó
07:50
because exploring a city on foot only gets you so far.
133
454427
5474
bởi vì đi bộ khám phá thành phố
sẽ rất là hạn chế.
sẽ rất là hạn chế.
07:55
But when you explore a foreign and new public transport system,
134
459901
4752
Nhưng khi bạn khám phá
một hệ thống giao thông công cộng ở nước ngoài,
một hệ thống giao thông công cộng ở nước ngoài,
08:00
you will build a cognitive map in your mind
135
464653
3100
bạn sẽ xây dựng bản đồ nhận thức
trong tâm trí của bạn
trong tâm trí của bạn
08:03
in pretty much the same way.
136
467753
2999
theo cùng một cách khá giống.
08:06
Typically, you choose yourself a rapid transport route,
137
470752
5114
Thường thì bạn chọn
một tuyến đường đi nhanh,
một tuyến đường đi nhanh,
08:11
and in your mind this route is perceived as a straight line,
138
475866
4079
và trong tâm trí của bạn,
con đường này được coi là một đường thẳng,
con đường này được coi là một đường thẳng,
08:15
and like a pearl necklace, all the stations and stops
139
479945
3021
và như một chiếc vòng cổ ngọc trai,
tất cả các trạm và điểm dừng
tất cả các trạm và điểm dừng
08:18
are nicely and neatly aligned along the line,
140
482966
4273
được sắp xếp đẹp mắt và gọn gàng
trên một đường thẳng
trên một đường thẳng
08:23
and only then you start to discover some local bus routes
141
487239
4967
và chỉ khi đó bạn bắt đầu khám phá ra
một số tuyến xe buýt địa phương
một số tuyến xe buýt địa phương
08:28
that would fill in the gaps and that allow you for those
142
492206
4324
mà sẽ lấp khoảng trống,
cho phép bạn tìm ra các lỗ sâu,
cho phép bạn tìm ra các lỗ sâu,
08:32
wormhole, inter-dimensional portal shortcuts.
143
496530
4568
các lối tắt xuyên không gian đó.
08:36
So I tried to make sense, and when I arrived,
144
501098
3655
Vì vậy, tôi đã cố cắt nghĩa,
và khi tôi đến,
và khi tôi đến,
08:40
I was looking for some information leaflets that would
145
504753
3287
Tôi đã tìm kiếm một số tờ rơi thông tin
08:43
help me crack this system and understand it,
146
508040
3112
giúp tôi thâm nhập vào hệ thống này
và hiểu về nó.
và hiểu về nó.
08:47
and I found those brochures. (Laughter)
147
511152
5838
và tôi tìm thấy những tài liệu quảng cáo.
(Tiếng cười)
(Tiếng cười)
08:52
They were not geographically distorted.
148
516990
3503
Chúng không bị thay đổi về mặt địa lý.
08:56
They were having a lot of omission of information,
149
520493
4285
Nhiều thông tin được loại bỏ bớt,
09:00
but unfortunately the wrong information, say, in the city center.
150
524778
4088
nhưng không may, lại là thông tin
không nên loại bỏ, giả dụ khu trung tâm.
không nên loại bỏ, giả dụ khu trung tâm.
09:04
There were never actually any lines that showed the routes.
151
528866
4638
Không có đường thẳng nào
đại diện cho tuyến đường đi.
đại diện cho tuyến đường đi.
09:09
There are actually not even any stations with names.
152
533504
5955
Thậm chí không có trạm và tên trạm
09:15
Now the maps of Dublin transport, have gotten better,
153
539459
4189
Bây giờ, các bản đồ của Dublin
đã tốt hơn trước,
đã tốt hơn trước,
09:19
and after I finished the project, they got a good bit better,
154
543648
6713
và sau khi tôi đã hoàn thành dự án,
có thêm một chút cải thiện nữa,
có thêm một chút cải thiện nữa,
09:26
but still no station names, still no routes.
155
550361
3157
nhưng vẫn không có tên trạm,
không có tuyến đường.
không có tuyến đường.
09:29
So, being naive, and being half-German, I decided,
156
553518
5968
Vì vậy, do sự ngây thơ và nửa
dòng màu Đức, tôi quyết định,
dòng màu Đức, tôi quyết định,
09:35
"Aris, why don't you build your own map?"
157
559486
2502
"Aris, tại sao không xây dựng
bản đồ riêng của mình?"
bản đồ riêng của mình?"
09:37
So that's what I did. I researched how each
158
561988
2768
Đó là những gì tôi đã làm.
Tôi nghiên cứu làm thế nào mà
Tôi nghiên cứu làm thế nào mà
09:40
and every bus route moved through the city,
159
564756
3316
mọi tuyến đường xe buýt
di chuyển qua thành phố,
di chuyển qua thành phố,
09:43
nice and logical, every bus route a separate line,
160
568072
3991
đẹp mắt và hợp lý,
mỗi xe buýt là một đường riêng biệt,
mỗi xe buýt là một đường riêng biệt,
09:47
and I plotted it into my own map of Dublin,
161
572063
3074
và tôi phát hoạ vào bản đồ của Dublin,
09:51
and in the city center,
162
575137
2762
và ở trung tâm thành phố,
09:53
I got a nice spaghetti plate. (Laughter)
163
577899
4137
tôi có một đĩa mì Ý hết sức đẹp mắt.
(Tiếng cười)
(Tiếng cười)
09:57
Now this is a bit of a mess, so I decided, of course,
164
582036
5914
Có chút hỗn độn ở đây,
vì vậy tôi quyết định, tất nhiên,
vì vậy tôi quyết định, tất nhiên,
10:03
you're going to apply the rules of schematic design,
165
587950
3725
bạn sẽ phải áp dụng
các quy tắc thiết kế phác đồ
các quy tắc thiết kế phác đồ
10:07
cleaning up the corridors, widening the streets
166
591675
2659
loại bỏ các hành lang,
mở rộng đường phố
mở rộng đường phố
10:10
where there were loads of buses, and making the streets
167
594334
3516
nơi nhiều xe buýt,
và làm cho các đường phố
và làm cho các đường phố
10:13
at straight, 90-degree corners, 45-degree corners, or fractions of that,
168
597850
4542
thẳng thóm ra, các góc 90-độ , 45-độ
hoặc tỉ lệ của nó.
hoặc tỉ lệ của nó.
10:18
and filled it in with the bus routes. And I built this city center
169
602392
4822
và điền vào các tuyến xe buýt.
Và tôi đã xây dựng này bạn đổ xe buýt
Và tôi đã xây dựng này bạn đổ xe buýt
10:23
bus map of the system, how it was five years ago.
170
607214
4323
của trung tâm thành phố.
10:27
I'll zoom in again so that you get the full impact of
171
611537
2492
Tôi sẽ phóng to ra
để bạn thấy đầy đủ
để bạn thấy đầy đủ
10:29
the quays and Westmoreland Street. (Laughter)
172
614029
4354
các bến tàu và Westmoreland Street.
(Tiếng cười)
(Tiếng cười)
10:34
Now I can proudly say — (Applause) —
173
618383
8410
Bây giờ tôi có thể tự hào mà nói
(vỗ tay)
(vỗ tay)
10:42
I can proudly say, as a public transport map,
174
626793
4288
Tôi có thể tự hào nói,
một bản đồ giao thông công cộng,
một bản đồ giao thông công cộng,
10:46
this diagram is an utter failure — (Laughter) —
175
631081
5784
sơ đồ này là một thất bại hoàn hảo.
(tiếng cười)
(tiếng cười)
10:52
except probably in one aspect:
176
636865
2059
ngoại trừ một khía cạnh:
10:54
I now had a great visual representation
177
638924
3053
Tôi bây giờ có được
một hình ảnh trực quan tuyệt vời
một hình ảnh trực quan tuyệt vời
10:57
of just how clogged up and overrun the city center really was.
178
641977
4188
về tình trạng tắt nghẽn
và đông đúc của thành phố
và đông đúc của thành phố
11:02
Now call me old-fashioned, right, but I think
179
646165
2935
Cứ gọi tôi là lạc hậu,
nhưng tôi nghĩ rằng
nhưng tôi nghĩ rằng
11:05
a public transport route map should have lines,
180
649100
3428
một bản đồ giao thông công cộng
nên có đường,
nên có đường,
11:08
because that's what they are. Yeah?
181
652528
1776
bởi vì nó là như vậy mà.
11:10
They're little pieces of string that wrap their way
182
654304
3611
Chúng là các chuỗi nối tiếp nhau
11:13
through the city center, or through the city.
183
657915
2760
đi xuyên qua thành phố,
hoặc khu trung tâm
hoặc khu trung tâm
11:16
If you will, the Greek guy inside of me feels, if I don't
184
660675
3896
Anh chàng Hy Lạp
bên trong tôi cảm thấy,
bên trong tôi cảm thấy,
11:20
get a line, it's like entering the Labyrinth of the Minotaur
185
664571
4532
nếu tôi không có một tuyến đường,
nó giống như vào mê cung của Minotaur
nó giống như vào mê cung của Minotaur
11:25
without having Ariadne giving you the string to find your way.
186
669103
3182
mà không cần Ariadne cung
cấp cho bạn các sợi dây tìm đường
cấp cho bạn các sợi dây tìm đường
11:28
So the outcome of my academic research,
187
672285
4106
Vì vậy kết quả nghiên cứu học thuật của tôi
11:32
loads of questionnaires, case studies,
188
676391
3506
rất nhiều câu hỏi,
các nghiên cứu tình huống,
các nghiên cứu tình huống,
11:35
and looking at a lot of maps, was that a lot of the problems
189
679897
5046
và xem xét rất nhiều bản đồ,
cho thấy rất nhiều vấn đề
cho thấy rất nhiều vấn đề
11:40
and shortcomings of the public transport system here in Dublin
190
684943
3076
và thiếu sót trong hệ thống
giao thông công cộng ở Dublin
giao thông công cộng ở Dublin
11:43
was the lack of a coherent public transport map --
191
688019
2710
là thiếu bản đồ mạch lạc -
11:46
a simplified, coherent public transport map --
192
690729
2274
bản đồ đơn giản, mạch lạc -
11:48
because I think this is the crucial step to understanding
193
693003
3439
bởi vì tôi nghĩ rằng đây không chỉ là
những bước rất quan trọng để hiểu
những bước rất quan trọng để hiểu
11:52
a public transport network on a physical level,
194
696442
3498
một mạng lưới giao thông công cộng
trên cấp độ thực tế,
trên cấp độ thực tế,
11:55
but it's also the crucial step to make
195
699940
2465
nhưng nó cũng là bước quan trọng
để làm cho
để làm cho
11:58
a public transport network mappable on a visual level.
196
702405
3750
mạng lưới giao thông công cộng
tương thích trên cấp độ trực quan.
tương thích trên cấp độ trực quan.
12:02
So I teamed up with a gentleman called James Leahy,
197
706155
3650
Vì vậy tôi hợp tác với một anh chàng
được gọi là James Leahy,
được gọi là James Leahy,
12:05
a civil engineer and a recent Master's graduate of
198
709805
3625
một kỹ sư công chính
và là Thạc sỹ mới tốt nghiệp
và là Thạc sỹ mới tốt nghiệp
12:09
the Sustainable Development Program at DIT,
199
713430
3563
chương trình phát triển bền vững tại DIT,
12:12
and together we drafted this simplified model network
200
716993
3926
và với nhau chúng tôi phác thảo
một mạng lưới hình mẫu đơn giản hóa
một mạng lưới hình mẫu đơn giản hóa
12:16
which I could then go ahead and visualize.
201
720919
3437
mà tôi sau đó có thể trực quan hóa nó.
12:20
So here's what we did.
202
724356
2115
Và đây là những gì chúng tôi đã làm.
12:22
We distributed these rapid transport corridors
203
726471
4685
Chúng tôi phân phối các
tuyến tàu vận chuyển nhanh
tuyến tàu vận chuyển nhanh
12:27
throughout the city center, and extended them into the outskirts.
204
731156
4649
trong Trung tâm thành phố,
và mở rộng vào các vùng ngoại ô.
và mở rộng vào các vùng ngoại ô.
12:31
Rapid, because we wanted them to be served
205
735805
2738
Nhanh chóng, bởi vì chúng tôi muốn
các vùng này được bao phủ
các vùng này được bao phủ
12:34
by rapid transport vehicles, yeah?
206
738543
3426
bởi các phương tiện vận tải nhanh.
12:37
They would get exclusive road use, where possible,
207
741969
2943
Sẽ có quyền ưu tiên trên đường,
khi có thể,
khi có thể,
12:40
and it would be high-quantity, high-quality transport.
208
744912
3530
và vận chuyển trên phương diện
số lượng nhiều, chất lượng cao.
số lượng nhiều, chất lượng cao.
12:44
James wanted to use bus rapid transport for that,
209
748442
2896
James muốn sử dụng
xe buýt vận chuyển nhanh,
xe buýt vận chuyển nhanh,
12:47
rather than light rail. For me, it was important
210
751338
3030
thay vì đường sắt nhẹ.
Đối với tôi, điều quan trọng là
Đối với tôi, điều quan trọng là
12:50
that the vehicles that would run on those rapid transport corridors
211
754368
4090
những phương tiện vận tải nhanh đó
12:54
would be visibly distinguishable from local buses on the street.
212
758458
6048
sẽ được phân biệt với các xe buýt địa phương.
13:00
Now we could take out all the local buses
213
764506
3243
Bây giờ chúng tôi có thể
tách các xe buýt địa phương
tách các xe buýt địa phương
13:03
that ran alongside those rapid transport means.
214
767749
3207
ra khỏi tuyến đường
có phương tiện vận tải nhanh
có phương tiện vận tải nhanh
13:06
Any gaps that appeared in the outskirts were filled again.
215
770956
3499
Bất kỳ khoảng trống xuất hiện ở ngoại ô
được lấp đầy một lần nữa.
được lấp đầy một lần nữa.
13:10
So, in other words, if there was a street in an outskirt
216
774455
3163
Như vậy, nói cách khác,
nếu đã có một con đường trong ngoại thành
nếu đã có một con đường trong ngoại thành
13:13
where there had been a bus, we put a bus back in,
217
777618
2963
nơi đã có một xe buýt,
chúng tôi đặt một xe buýt trở lại ở đó,
chúng tôi đặt một xe buýt trở lại ở đó,
13:16
only now these buses wouldn't run all the way to the city center
218
780581
4563
chỉ là bây giờ, nhưng xe buýt này
sẽ không đi thẳng đên trung tâm thành phố
sẽ không đi thẳng đên trung tâm thành phố
13:21
but connect to the nearest rapid transport mode,
219
785144
3482
mà sẽ kết nối với
một tuyến vận tải nhanh gần nhất.
một tuyến vận tải nhanh gần nhất.
13:24
one of these thick lines over there.
220
788626
1944
một trong những dòng đậm hơn như trên đó.
13:26
So the rest was merely a couple of months of work,
221
790570
3389
Do đó, phần còn lại
chỉ là một vài tháng làm việc,
chỉ là một vài tháng làm việc,
13:29
and a couple of fights with my girlfriend of our place
222
793959
3042
và một vài lần cãi cọ với bạn gái
về việc các điểm hẹn của chúng tôi
về việc các điểm hẹn của chúng tôi
13:32
constantly being clogged up with maps,
223
797001
3293
liên tục bị làm tắt nghẽn bởi bản đồ.
13:36
and the outcome, one of the outcomes, was this map
224
800294
2600
và kết quả, một trong những kết quả,
13:38
of the Greater Dublin Area. I'll zoom in a little bit.
225
802894
5113
là bản đồ khô vực Greater Dublin này.
Tôi sẽ phóng to một chút.
Tôi sẽ phóng to một chút.
13:43
This map only shows the rapid transport connections,
226
808007
3576
Bản đồ này chỉ hiển thị các
điểm nối phương tiện vận tại nhanh,
điểm nối phương tiện vận tại nhanh,
13:47
no local bus, very much in the Metro map style
227
811583
3286
không có xe buýt địa phương,
tương đương với hình thức bản đồ Metro
tương đương với hình thức bản đồ Metro
13:50
that was so successful in London, and that since
228
814869
3939
rất thành công ở Luân Đôn,
13:54
has been exported to so many other major cities,
229
818808
3344
và đã được áp dụng
ở nhiều thành phố lớn khác,
ở nhiều thành phố lớn khác,
13:58
and therefore is the language that we should use
230
822152
2492
và do đó trở thành là ngôn ngữ
mà chúng ta nên sử dụng
mà chúng ta nên sử dụng
14:00
for public transport maps.
231
824644
2869
cho bản đồ giao thông công cộng.
14:03
What's also important is, with a simplified network like this,
232
827513
5304
Thêm một điều quan trọng là,
với một mạng lưới đơn giản thế này,
với một mạng lưới đơn giản thế này,
14:08
it now would become possible for me
233
832817
2700
sẽ khả thi hơn cho tôi
14:11
to tackle the ultimate challenge,
234
835517
3213
khi giải quyết thách thức cuối cùng,
14:14
and make a public transport map for the city center,
235
838730
3513
và tạo nên một bản đồ
cho trung tâm thành phố,
cho trung tâm thành phố,
14:18
one where it wouldn't just show rapid transport connections
236
842243
3274
không chỉ thể hiển các điểm kết nối
với phương tiện vận tải nhanh,
với phương tiện vận tải nhanh,
14:21
but also all the local bus routes, streets and the likes,
237
845517
3560
mà còn các tuyến xe buýt địa phương,
đường phố, và các thứ khác,
đường phố, và các thứ khác,
14:24
and this is what a map like this could like.
238
849077
2176
và đây, một bản đồ như thế
phải trông như thế này.
phải trông như thế này.
14:27
I'll zoom in a little bit.
239
851253
3399
Tôi sẽ phóng to một chút.
14:30
In this map, I'm including each transport mode,
240
854652
6233
Trong bản đồ này, tôi là bao gồm
mỗi hình thức vận tải,
mỗi hình thức vận tải,
14:36
so rapid transport, bus, DART, tram and the likes.
241
860885
5221
vận tải nhanh, xe buýt,
DART, xe điện và các thứ.
DART, xe điện và các thứ.
14:42
Each individual route is represented by a separate line.
242
866106
6323
Mỗi tuyến được đại diện
bởi một đường riêng biệt.
bởi một đường riêng biệt.
14:48
The map shows each and every station,
243
872429
4874
Bản đồ cho thấy mỗi trạm,
14:53
each and every station name,
244
877303
3089
tên trạm,
14:56
and I'm also displaying side streets,
245
880392
4687
và tôi cũng hiển thị đường phố,
15:00
in fact, most of the side streets even with their name,
246
885079
3987
thực ra, hầu hết các con đường
cùng với tên của chúng,
cùng với tên của chúng,
15:04
and for good measure, also a couple of landmarks,
247
889066
4312
và để dễ đo đếm,
thêm một số quang cảnh nữa,
thêm một số quang cảnh nữa,
15:09
some of them signified by little symbols,
248
893378
2814
một số thể hiện
thông qua các biểu tượng
thông qua các biểu tượng
15:12
others by these isometric three-dimensional
249
896192
3114
số khác thông qua các bản vẽ toàn cảnh
15:15
bird's-eye-view drawings.
250
899306
1569
không gian ba chiều.
15:16
The map is relatively small in overall size,
251
900875
3193
Bản đồ là tương đối nhỏ
kích thước tổng thể,
kích thước tổng thể,
15:19
so something that you could still hold as a fold-out map,
252
904068
3048
nên bạn có thể cầm
như một bản đồ gấp,
như một bản đồ gấp,
15:23
or display in a reasonably-sized display box on a bus shelter.
253
907116
3702
hoặc hiển thị trên bản thông tin
của các bến xe buýt
của các bến xe buýt
15:26
I think it tries to be the best balance
254
910818
4500
Đây là sự cân bằng tốt nhất có thể
15:31
between actual representation
255
915318
3165
giữa thực tế
15:34
and simplification, the language of way-finding in our brain.
256
918483
5586
và đơn giản hóa,
ngôn ngữ tìm đường trong não chúng ta.
ngôn ngữ tìm đường trong não chúng ta.
15:39
So straightened lines, cleaned-up corners,
257
924069
3448
Các đường thẳng, các góc rẽ gọn gàng,
15:43
and, of course, that very, very important
258
927517
1951
và, tất nhiên, rất, rất quan trọng
15:45
geographic distortion that makes public transport maps possible.
259
929468
5180
sự biến dạng địa lý tạo nên
bản đồ giao thông công cộng.
bản đồ giao thông công cộng.
15:50
If you, for example, have a look at the two main
260
934648
1961
Nếu bạn, ví dụ, nhìn lại
15:52
corridors that run through the city,
261
936609
2348
hai hành lang chính chạy qua thành phố,
15:54
the yellow and orange one over here, this is how
262
938957
2148
màu vàng và màu da cam trên đây,
15:57
they look in an actual, accurate street map,
263
941105
3323
đây là cách thể hiện đúng
trên bản đồ đường phố,
trên bản đồ đường phố,
16:00
and this is how they would look in my distorted,
264
944428
3684
và đây là các thể hiện
trên bản đồ giao thông công cộng
trên bản đồ giao thông công cộng
16:04
simplified public transport map.
265
948112
3261
được biến đổi và đơn giản hóa.
16:07
So for a successful public transport map,
266
951373
3134
Như vậy cho một bản đồ
giao thông công cộng thành công,
giao thông công cộng thành công,
16:10
we should not stick to accurate representation,
267
954507
1993
chúng tôi không nên
bám và sự thể hiện thực tế,
bám và sự thể hiện thực tế,
16:12
but design them in the way our brains work.
268
956500
2819
mà phải thiết kế
theo cách mà não bộ vận hành.
theo cách mà não bộ vận hành.
16:15
The reactions I got were tremendous. It was really good to see.
269
959319
3223
Các phản ứng tôi nhận được to lớn.
16:18
And of course, for my own self, I was very happy to see
270
962542
3624
Và tất nhiên, riêng tôi, tôi đã rất vui mừng khi thấy
16:22
that my folks in Germany and Greece finally have an idea
271
966166
3422
họ hàng tôi Đức và Hy Lạp
cuối cùng hình dung được
cuối cùng hình dung được
16:25
what I do for a living. (Laughter) Thank you. (Applause)
272
969588
5978
tôi kiếm sống bằng cách nào.
Xin cảm ơn.
Xin cảm ơn.
ABOUT THE SPEAKER
Aris Venetikidis - MapmakerAris Venetikidis imagines how maps work with our minds.
Why you should listen
Aris Venetikidis is a graphic designer with a passion for map design and public transport network visualisation. His project “Designing an integrated map for a visionary public transport network in Dublin” earned him the IDI Graduate Masters Award and IDI Graduate Grand Prix in 2010, as well as press coverage in major Irish and Greek newspapers. Aris studied at the National College of Art and Design ind Dublin and has been working as a designer in agencies or as an independent designer and photographer since.
Aris Venetikidis | Speaker | TED.com