TEDxWomen 2012
Sue Austin: Deep sea diving ... in a wheelchair
Sue Austin: Lặn xuống biển sâu … trong chiếc xe lăn.
Filmed:
Readability: 4.5
2,295,460 views
Khi Sue Austin ngồi lền chiếc ghế quyền lực 16 năm trước, cô đã cảm nhận được một sự tư do lớn lao -- nhưng những người khác nhìn cô ấy như thể cô đã mất cái gì đó. Trong nghệ thuật của mình, cô hướng tới bảy tỏ một tâm hồn đầy ngạc nhiên mà chính cô cảm nhận được khi đi xe lăn khắp thế giới. Trong đó có cảnh của một chiếc xe lăn dưới biển dẫn cô khám phá đáy đại dương, lướt qua những đàn cá, nổi tự do trong 360 độ. (Quay ở TEDxWomen.)
Sue Austin - Performance artist
In repurposing her wheelchair to create fantastical art, Sue Austin reshapes how we think about disability. Full bio
In repurposing her wheelchair to create fantastical art, Sue Austin reshapes how we think about disability. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
It's wonderful to be here
0
554
2231
Thật tuyệt với khi được ở đây
00:18
to talk about my journey,
1
2785
2086
để nói về cuộc hành trình của tôi,
00:20
to talk about the wheelchair
2
4871
1734
để nói về cái xe lăn
00:22
and the freedom it has bought me.
3
6605
2640
và sự tự do mà nó đã mang đến cho tôi.
00:25
I started using a wheelchair 16 years ago
4
9245
2637
Tôi bắt đầu dùng xe lăn 16 năm trước
00:27
when an extended illness
5
11882
2134
khi một căn bệnh khéo dài
00:29
changed the way I could access the world.
6
14016
3586
thay đổi cách tôi tiếp cận thế giới.
00:33
When I started using the wheelchair,
7
17602
2377
Khi tôi bắt đầu dùng xe lăn,
00:35
it was a tremendous new freedom.
8
19979
2585
nó là một sự tự do lớn lao
00:38
I'd seen my life slip away and become restricted.
9
22564
3086
Tôi đáng lẽ đã thấy cuộc đợi mình trượt đi và bị giới hạn.
00:41
It was like having an enormous new toy.
10
25650
2570
Nhưng nó như có một món đồ chơi mới.
00:44
I could whiz around and feel the wind in my face again.
11
28220
4030
Tôi lại có thể lượt quanh và cảm nhận làn gió vuốt má mình một lần nữa.
00:48
Just being out on the street was exhilarating.
12
32250
3508
Chỉ ra ngoài phố cũng đã rất tuyệt vời.
00:51
But even though I had this newfound joy and freedom,
13
35758
4402
Mặc dù tôi có niềm vui và sự tự do mới mẻ này,
00:56
people's reaction completely changed towards me.
14
40160
3552
phản ứng của mọi người đối với tôi đã thay đổi.
00:59
It was as if they couldn't see me anymore,
15
43712
2480
Nó như họ khong còn nhìn thấy tôi nữa,
01:02
as if an invisibility cloak had descended.
16
46192
3999
cứ như có bức màn vô hình che phủ xuống.
01:06
They seemed to see me in terms of their assumptions
17
50191
3221
Họ dường như nhìn tôi với những giả thuyết của họ
01:09
of what it must be like to be in a wheelchair.
18
53412
4228
về những gì người ta phải trải qua khi dùng xe lăn.
01:13
When I asked people their associations with the wheelchair,
19
57640
4912
Khi tôi hỏi mọi người về những liên hệ họ nghĩ tới với xe lăn,
01:18
they used words like "limitation," "fear,"
20
62552
3554
họ dùng những từ như "giới hạn", "sợ hãi"
01:22
"pity" and "restriction."
21
66106
3025
"đáng thương" và "gò bó"
01:25
I realized I'd internalized these responses
22
69131
4769
Tôi nhận ra tôi đã cho những câu trả lời này vào lòng mình
01:29
and it had changed who I was on a core level.
23
73900
3537
và nó đã thay đổi tôi về mặt cốt lõi.
01:33
A part of me had become alienated from myself.
24
77437
4190
Một phần của tôi đã trở nên cách xa với chính mình.
01:37
I was seeing myself not from my perspective,
25
81627
3585
Tôi đã nhìn nhận bản thân mình không còn qua quan điểm của chính mình nữa
01:41
but vividly and continuously from the perspective
26
85212
4162
mà rõ nét và liên tục từ góc nhìn
01:45
of other people's responses to me.
27
89374
2897
của những câu trả lời gửi đến tôi.
01:48
As a result, I knew I needed to make my own stories
28
92271
5125
Từ đó, tôi biết mình phải tạo nên câu chuyện của bản thân
01:53
about this experience,
29
97396
2239
về trải nghiệm này,
01:55
new narratives to reclaim my identity.
30
99635
2776
một câu chuyện mới để dành lại bản sắc con người mình.
01:58
["Finding Freedom: 'By creating our own stories we learn to take the texts of our lives as seriously as we do 'official' narratives.' — Davis 2009, TEDx Women"]
31
102411
3104
["Tìm đến tự do: Bằng cách tạo nên câu chuyện của chính mình chúng ta học cách coi trọng các từ ngữ của đời mình nhưng cái cách chúng ta "chính thức" kể" - Davis 2009, TEDx Women"]
02:01
I started making work
32
105515
2078
Tôi bắt đầu làm các công việc
02:03
that aimed to communicate something
33
107593
2816
với mục đích là truyền tài một phần
02:06
of the joy and freedom I felt when using a wheelchair --
34
110409
5118
niềm vui và tự do tôi cảm nhận được khi sử dụng xe lăn--
02:11
a power chair -- to negotiate the world.
35
115527
4614
1 cái ghế quyền lực -- để thỏa hiệp với thế giới.
02:16
I was working to transform these internalized responses,
36
120141
6585
Tôi đã làm việc để biến những trả lời bị cho vào đầu tôi,
02:22
to transform the preconceptions that had so shaped
37
126726
3795
để biến đổi cái dự tưởng mà đã hình thành lên
02:26
my identity when I started using a wheelchair,
38
130521
3181
con người tôi khi tôi bắt đầu dùng xe lăn,
02:29
by creating unexpected images.
39
133702
3764
bằng cách tạo ra những bức ảnh không tưởng.
02:33
The wheelchair became an object to paint and play with.
40
137466
6221
Xe lăn trở thành đối tượng để vẽ và chơi cùng.
02:39
When I literally started leaving
41
143687
2041
Khi tôi bắt đầu, theo nghĩa đen, để lại
02:41
traces of my joy and freedom,
42
145728
3566
dấu vết của niềm vụi và tự do của mình
02:45
it was exciting to see
43
149294
1948
thật thú vị khi nhìn thấy
02:47
the interested and surprised responses from people.
44
151242
4502
những phản ứng đầy thích thú và ngạc nhiên từ mọi người.
02:51
It seemed to open up new perspectives,
45
155744
2889
Nó dường như mở ra những quan điểm mới,
02:54
and therein lay the paradigm shift.
46
158633
2895
và từ đó là sự chuyển dịch về mẫu hình.
02:57
It showed that an arts practice
47
161528
2074
Nó cho thấy rằng những hoạt động nghệ thuật
02:59
can remake one's identity
48
163602
2343
có thể làm lại bản sắc của một con người
03:01
and transform preconceptions by revisioning the familiar.
49
165945
4784
và thay đổi những dự tưởng có được do hình dung những gì quen thuộc.
03:06
So when I began to dive, in 2005,
50
170729
3913
Khi tôi bắt đầu lặn năm 2005,
03:10
I realized scuba gear extends your range of activity
51
174642
3526
Tôi nhận ra đồ dùng lặn nới rộng phạm vi hoạt động
03:14
in just the same way as a wheelchair does,
52
178168
2659
giống hệt như xe lăn,
03:16
but the associations attached to scuba gear
53
180827
2592
Nhưng những liên hệ gắn với đồ dùng lặn
03:19
are ones of excitement and adventure,
54
183419
2600
là những từ gợi sự phấn khích và mạo hiểm,
03:21
completely different to people's responses to the wheelchair.
55
186019
3824
khác hoàn toàn với phản ứng về xe lăn.
03:25
So I thought, "I wonder what'll happen
56
189843
3144
Nên tôi nghĩ: "Không biết điều gì sẽ xảy ra
03:28
if I put the two together?" (Laughter) (Applause)
57
192987
4312
nếu tôi kết hợp hai điều này lại với nhau?" (Tiếng cười) (Vỗ tay)
03:33
And the underwater wheelchair that has resulted
58
197299
4192
Và cái xe lăn dưới nước từ ý tưởng trên
03:37
has taken me on the most amazing journey
59
201491
2707
đã dẫn tôi trên một hành trình tuyệt vời nhất
03:40
over the last seven years.
60
204198
2269
trong 7 năm qua.
03:42
So to give you an idea of what that's like,
61
206467
3488
Để cho các bạn một suy nghĩ xem nó như thế nào,
03:45
I'd like to share with you one of the outcomes
62
209955
2886
Tôi muốn chia sẻ với các bạn 1 trong những kết quả
03:48
from creating this spectacle,
63
212841
2096
từ việc tạo nên cảnh này,
03:50
and show you what an amazing journey it's taken me on.
64
214937
3801
và cho các bạn thấy hành trình tuyệt với mà nó đã dẫn tôi đến.
03:54
(Music)
65
218738
8840
(Nhạc)
07:24
(Applause)
66
428435
6801
(Vỗ tay)
07:31
It is the most amazing experience,
67
435236
2979
Nó là trải nghiệm tuyệt với nhất,
07:34
beyond most other things I've experienced in life.
68
438215
3641
vượt qua tất cả những điều mà tôi đã trải qua trong đời.
07:37
I literally have the freedom to move
69
441856
3097
Tôi đã thực sự có sự tự do để di chuyển
07:40
in 360 degrees of space
70
444953
2639
trong 360 độ của không gian
07:43
and an ecstatic experience of joy and freedom.
71
447592
3760
và một trải nghiệm ngất ngây của niềm vui và sự tự do.
07:47
And the incredibly unexpected thing
72
451352
2617
Và điều tuyệt vời bất ngờ
07:49
is that other people seem to see and feel that too.
73
453969
4190
là người khác có vẻ như nhìn và cảm nhận được điều đó.
07:54
Their eyes literally light up,
74
458159
2378
Ánh mắt của họ sáng lên,
07:56
and they say things like, "I want one of those,"
75
460537
3254
và họ nói những điều như, "Tôi muốn một cái đó"
07:59
or, "If you can do that, I can do anything."
76
463791
3682
hay "Nếu bạn có thể làm việc kia thì tôi có thể làm bất kì điều gì"
08:03
And I'm thinking, it's because in that moment
77
467473
3622
Và tôi nghĩ rằng, Nó là bởi vì trong khoảnh khắc
08:06
of them seeing an object
78
471095
2553
họ nhìn thấy 1 vật
08:09
they have no frame of reference for,
79
473648
1911
mà họ không có mẫu hình để liên tưởng đến,
08:11
or so transcends the frames of reference
80
475559
2800
hay quá vượt trội mẫu hình liên tưởng của họ
08:14
they have with the wheelchair,
81
478359
1745
đối với cái xe lăn,
08:16
they have to think in a completely new way.
82
480104
3032
họ phải có 1 lối suy nghĩ hoàn toàn mới.
08:19
And I think that moment of completely new thought
83
483136
4344
Và tôi nghĩ cái giây phút của những suy nghĩ hoàn toàn mới
08:23
perhaps creates a freedom
84
487480
2498
có lẽ tạo ra sự tự do
08:25
that spreads to the rest of other people's lives.
85
489978
4026
mà tỏa khắp tới cuộc đời của những người khác.
08:29
For me, this means that they're seeing
86
494004
3192
Đối với tôi, điều này có nghĩa rằng họ nhìn ra
08:33
the value of difference,
87
497196
2350
giá trị của sự khác biệt,
08:35
the joy it brings
88
499546
1920
niềm hạnh phúc mà nó mang lại
08:37
when instead of focusing on loss or limitation,
89
501466
3820
thay vì tập trung vào sự mất mát hay hạn chế,
08:41
we see and discover the power and joy
90
505286
4404
chúng ta nhìn và phát hiện ra sức mạnh và niềm vui
08:45
of seeing the world from exciting new perspectives.
91
509690
4407
trong việc nhìn thế giới từ những góc nhìn mới.
08:49
For me, the wheelchair becomes
92
514097
1699
Đối với tôi, xe lăn trở thành
08:51
a vehicle for transformation.
93
515796
2345
1 phương tiện để biến đổi.
08:54
In fact, I now call the underwater wheelchair "Portal,"
94
518141
3780
Thực tế, hiện giờ tôi gọi chiếc xe lăn duới nước là "Portal" ("Cánh cổng")
08:57
because it's literally pushed me through
95
521921
2204
bởi vì nó đã thực sự đẩy tôi
09:00
into a new way of being,
96
524125
1878
đến một cách sống mới,
09:01
into new dimensions and into a new level of consciousness.
97
526003
3734
đến 1 không gian mới và đến với 1 tầm nhận thức mới.
09:05
And the other thing is,
98
529737
1545
Và một điều nữa là,
09:07
that because nobody's seen or heard
99
531282
2472
vì chưa ai nghe hay nhìn thấy
09:09
of an underwater wheelchair before,
100
533754
2495
1 cái xe lăn dưới nước từ trước đến nay,
09:12
and creating this spectacle is about creating
101
536249
2843
và tạo nên hình ảnh này chính là tạo ra
09:14
new ways of seeing, being and knowing,
102
539092
2837
một cách mới để nhìn, để sống và để hiểu,
09:17
now you have this concept in your mind.
103
541929
2948
giờ bạn đã có khái niệm này trong đầu.
09:20
You're all part of the artwork too.
104
544877
3799
Bạn cũng là 1 phần của tác phẩm nghệ thuật ấy.
09:24
(Applause)
105
548676
7522
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Sue Austin - Performance artistIn repurposing her wheelchair to create fantastical art, Sue Austin reshapes how we think about disability.
Why you should listen
Multimedia, performance and installation artist Sue Austin keeps a fascinating mission at the center her work: to challenge the idea of disabled as “other” and represent her experience as a wheelchair user in a brighter light. She does this by creating quirky, unexpected juxtapositions -- bringing a sense of whimsy and empowerment to the discussion of disability.
Austin is the founder and artistic director of Freewheeling, an initiative aiming to further the genre of Disability Arts. In 2012, she was asked to be a part of the Cultural Olympiad in Britain, a celebration of the arts leading up to the Olympic and Paralympic Games. The work she created for the event, called “Creating the Spectacle!,” is a groundbreaking series of live art and video works of an underwater wheelchair.
Sue Austin | Speaker | TED.com