TED Salon: Radical Craft
Alex Rosenthal: The joyful, perplexing world of puzzle hunts
Alex Rosenthal: Thế giới hân hoan và rắc rối của việc giải câu đố.
Filmed:
Readability: 4
420,701 views
Chào mừng đến với thế giới lạ lùng, cực kì khó khăn, và vô cùng vui thú của giải câu đố. Theo chân Alex Rosenthal để vén màn một trong những cuộc săn lùng kho báu phức tạp nhất trên thế giới: Cuộc thi Săn lùng Kho báu của MIT, -- và tiết lộ cách câu đố được tìm thấy ở những nơi ít ngờ tới nhất. (Gợi ý: thử xem bạn có thể tìm thấy câu đố được giấu trong TED talk này.)
Alex Rosenthal - Producer
Alex Rosenthal takes everyday experiences and turns them into mind-bending puzzles. Full bio
Alex Rosenthal takes everyday experiences and turns them into mind-bending puzzles. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
It's 4am, you've been awake
for forty hours,
for forty hours,
0
802
3396
Bốn giờ sáng,
bạn đã thức suốt 40 tiếng,
bạn đã thức suốt 40 tiếng,
00:16
when you unlock a puzzle
containing this video
containing this video
1
4222
3381
bạn giải một câu đố chứa đoạn video này
00:19
of some kind of dance-off between
a chicken and a roller-skating beaver.
a chicken and a roller-skating beaver.
2
7627
4976
màn thi nhảy giữa một con gà
và một con hải ly đang trượt ván.
và một con hải ly đang trượt ván.
00:24
(Laughter)
3
12627
1524
(Tiếng cười)
Sự bối rối và phấn khích
bạn đang trải nghiệm
bạn đang trải nghiệm
00:26
The confusion and delight
you're experiencing
you're experiencing
4
14175
2287
là cảm giác thường thấy
tại Cuộc thi Săn lùng Kho báu của MIT,
tại Cuộc thi Săn lùng Kho báu của MIT,
00:28
is a typical moment
at the MIT Mystery Hunt,
at the MIT Mystery Hunt,
5
16486
3093
về cơ bản, là sự kết hợp
giữa Thế vận hội và lễ hội Burning Man
giữa Thế vận hội và lễ hội Burning Man
00:31
which is basically the Olympics
meets Burning Man
meets Burning Man
6
19603
2341
00:33
for a specific type of nerd.
7
21968
1704
dành riêng cho mọt sách.
(Tiếng cười)
00:35
(Laughter)
8
23696
1001
Hôm nay, tôi sẽ đưa bạn đến
00:36
Today, I'm going to take you
inside this strange,
inside this strange,
9
24721
2342
một thế giới kì lạ, hại não,
và tràn ngập niềm vui.
và tràn ngập niềm vui.
00:39
intellectually masochistic
and incredibly joyful world.
and incredibly joyful world.
10
27087
3291
00:42
But first, I have to explain
what I mean when I say "puzzle."
what I mean when I say "puzzle."
11
30858
3285
Nhưng trước tiên, tôi cần giải thích
ý nghĩa của từ "câu đố".
ý nghĩa của từ "câu đố".
00:46
A puzzle-hunt-style puzzle is a data set.
12
34715
3238
Câu đố dưới dạng săn tìm kho báu
là một bộ dữ liệu.
là một bộ dữ liệu.
00:49
It can be a grid of letters,
a sudoku, a video, an audio --
a sudoku, a video, an audio --
13
37977
4810
Nó có thể là ô chữ,
sudoku, video, âm thanh,
sudoku, video, âm thanh,
00:54
it can be anything
that contains hidden information
that contains hidden information
14
42811
3026
nó có thể là bất cứ thứ gì
có chứa thông tin ẩn,
có chứa thông tin ẩn,
00:57
that can eventually resolve into an answer
that is a word or a phrase.
that is a word or a phrase.
15
45861
4309
có đáp án là một từ hay một cụm từ.
01:02
So, to give you an example,
16
50194
1320
Ví dụ, câu đố này
có tên là "Những kiệt tác".
có tên là "Những kiệt tác".
01:03
this is a puzzle called "Master Pieces."
17
51538
2618
01:06
It consists of 10 images of LEGO people
looking at piles of LEGOs.
looking at piles of LEGOs.
18
54180
4841
Nó gồm 10 hình ảnh của mô hình người
nhìn vào các đống LEGO.
nhìn vào các đống LEGO.
01:11
And to save us some time,
I'm going to explain what's going on here.
I'm going to explain what's going on here.
19
59370
3350
Và để tiết kiệm thời gian,
tôi sẽ giải thích mọi thứ cho bạn.
tôi sẽ giải thích mọi thứ cho bạn.
01:14
Each of the piles of LEGOs
is a deconstructed work of art
is a deconstructed work of art
20
62744
4405
Mỗi đống LEGO là sự xáo trộn
những mảnh ghép của một bức tranh
những mảnh ghép của một bức tranh
01:19
in the style of a famous artist.
21
67173
1849
của một danh họa nổi tiếng.
01:21
So, does anybody recognize
the artist on the left?
the artist on the left?
22
69046
3154
Có ai nhận ra họa sĩ bên trái không?
01:24
They used a lot of red.
23
72641
1533
Vị này sử dụng rất nhiều màu đỏ.
01:26
I heard "Rothko," yeah.
24
74865
1400
Tôi nghe: "Rothko".
01:28
The second one?
25
76873
1151
Hình thứ hai thì sao?
01:30
(Audience) Mondrian.
26
78048
1151
(Khán giả) Mondrian.
01:31
Alex Rosenthal: Yeah, well done.
27
79223
1562
Alex Rosenthal: Đúng, rất tốt.
01:32
And the third one?
This is the hardest one --
This is the hardest one --
28
80809
2849
Còn hình thứ ba?
Hình khó nhất.
Hình khó nhất.
01:37
Yeah, Klimt, I heard it.
29
85404
1228
Vâng, Klimt, tôi nghe rồi.
01:38
Well done, the color
is the biggest clue there.
is the biggest clue there.
30
86950
3221
Tốt lắm, ở đây,
màu sắc là đầu mối lớn nhất.
màu sắc là đầu mối lớn nhất.
01:42
So the puzzle has various clues
31
90195
2665
Câu đố có nhiều đầu mối khác nhau
cho bạn biết điều gì quan trọng,
cho bạn biết điều gì quan trọng,
01:44
that tell you what matters
here are the artists,
here are the artists,
32
92884
2249
ở đây, ta quan tâm đến các họa sĩ
chứ không phải các tác phẩm.
chứ không phải các tác phẩm.
01:47
not the specific works of art.
33
95157
1619
01:48
And what you need to do
is then look at what you haven't used yet,
is then look at what you haven't used yet,
34
96800
3477
Và sau đó, điều bạn phải làm
là nhìn vào các đầu mối chưa sử dụng,
là nhìn vào các đầu mối chưa sử dụng,
01:52
which is the number of LEGO people
in each painting.
in each painting.
35
100301
2903
số người trong mỗi hình.
01:55
And you can count them
36
103228
1454
Và bạn đếm số người
01:56
and then count into the artists'
last names by the same number of letters.
last names by the same number of letters.
37
104706
4030
rồi lấy ra chữ cái trong họ của họa sĩ đó
có vị trí trùng với số người bạn vừa đếm.
có vị trí trùng với số người bạn vừa đếm.
02:00
So there's three people
in front of the Rothko on the left,
in front of the Rothko on the left,
38
108760
3166
Hình bên trái, tranh của Rothko
có ba người đứng trước,
có ba người đứng trước,
02:03
so you take the third
letter, which is a T.
letter, which is a T.
39
111950
2659
nên bạn lấy chữ cái thứ ba, chữ T.
Chỉ có một người phía trước
tranh của Mondrian
tranh của Mondrian
02:06
There's only one in front of the Mondrian,
so you take the first letter, M.
so you take the first letter, M.
40
114633
3571
nên bạn lấy chữ đầu tiên, M.
02:10
And there's three again in front of Klimt,
so you take the third letter, I.
so you take the third letter, I.
41
118228
3733
Và cũng có 3 người
phía trước tranh của Klimt,
phía trước tranh của Klimt,
nên bạn lấy chữ cái thứ ba, I.
02:14
You do that for all 10
of the original artists
of the original artists
42
122419
2492
Bạn làm như vậy với cả 10 họa sĩ
02:16
and put them in the order,
43
124935
1405
và xếp chúng theo thứ tự,
02:18
and you get the answer,
which is "illuminate."
which is "illuminate."
44
126364
2807
và bạn có câu trả lời,
đó là "illuminate".
đó là "illuminate".
02:21
(Laughter)
45
129195
1868
(Tiếng cười)
02:23
Puzzles like this
are about communicating an idea.
are about communicating an idea.
46
131600
2499
Những câu đố như thế này
là sự truyền đạt ý tưởng.
là sự truyền đạt ý tưởng.
02:27
But where I'm trying to be
as clear as possible for you now,
as clear as possible for you now,
47
135211
2857
Nhưng điều tôi muốn làm rõ ở đây
02:30
puzzles have to navigate the line
between abstraction and clarity.
between abstraction and clarity.
48
138092
3573
là câu đố phải có sự cân bằng
giữa sự trừu tượng và tính rõ ràng.
giữa sự trừu tượng và tính rõ ràng.
02:34
They have to be obtuse enough
to make you work for it,
to make you work for it,
49
142601
3864
Chúng phải đủ khó
để bạn cố tìm ra đáp án,
để bạn cố tìm ra đáp án,
02:38
but elegant enough
so you can get to the aha moment,
so you can get to the aha moment,
50
146489
2826
nhưng cũng phải đủ tinh tế
để bạn có thể tìm ra đáp án,
để bạn có thể tìm ra đáp án,
02:41
where everything clicks into place.
51
149339
1873
lúc mà mọi thứ về đúng chỗ của nó.
02:43
Puzzle solvers are junkies
for this aha moment --
for this aha moment --
52
151546
2380
Người giải câu đố
nghiện khoảnh khắc tìm ra đáp án.
nghiện khoảnh khắc tìm ra đáp án.
02:45
it feels like a brief high
and an instant of pristine clarity.
and an instant of pristine clarity.
53
153950
4378
Một khoảnh khắc lâng lâng ngắn ngủi,
giây phút rõ ràng và nguyên sơ.
giây phút rõ ràng và nguyên sơ.
02:51
And there's also a deeper
fulfillment at play here,
fulfillment at play here,
54
159077
3608
Ngoài ra, cũng có
một sự thõa mãn sâu sắc,
một sự thõa mãn sâu sắc,
02:54
which is that humans
are innate problem-solvers.
are innate problem-solvers.
55
162709
3138
bản chất tự nhiên của con người
là thích giải quyết vấn đề.
là thích giải quyết vấn đề.
02:57
That's why we love crosswords
and escape rooms
and escape rooms
56
165871
2817
Đó là lý do chúng ta
thích giải ô chữ và trò escape room
thích giải ô chữ và trò escape room
03:00
and figuring out how to explore
the bottom of the ocean.
the bottom of the ocean.
57
168712
3367
và tìm cách khám phá đáy biển.
03:04
Solving deviously difficult puzzles
expands our minds in new directions,
expands our minds in new directions,
58
172704
4564
Giải những câu đố hóc búa
mở rộng tư duy của ta theo hướng mới
mở rộng tư duy của ta theo hướng mới
03:09
and it also helps us come at problems
from diverse perspectives.
from diverse perspectives.
59
177292
5223
và nó còn giúp chúng ta nhìn vấn đề
dưới nhiều góc độ khác nhau.
dưới nhiều góc độ khác nhau.
Trong các cuộc săn tìm kho báu,
có rất nhiều câu đố
có rất nhiều câu đố
03:15
These puzzles come
in various puzzle hunts,
in various puzzle hunts,
60
183927
2309
03:18
which come in various shapes and sizes.
61
186260
1889
với đủ loại hình dạng và kích cỡ.
03:20
There's one-hour ones
designed for novices,
designed for novices,
62
188173
2658
Câu đố một giờ
thiết kế cho những người mới
thiết kế cho những người mới
03:22
24-hour road rallies,
63
190855
1722
câu đố 24 giờ dành cho nhóm,
03:24
and the puzzle hunt of puzzle hunts,
the MIT Mystery Hunt.
the MIT Mystery Hunt.
64
192601
3652
và câu đố trong câu đố,
cuộc thi Săn lùng Kho báu của MIT.
cuộc thi Săn lùng Kho báu của MIT.
03:28
This is an event
that takes place once a year
that takes place once a year
65
196753
2167
Đây là một sự kiện thường niên
03:30
and has around 2,000 people
descending on MIT's campus
descending on MIT's campus
66
198944
5388
và có khoảng 2.000 người
tập trung tại khuôn viên MIT
tập trung tại khuôn viên MIT
03:36
and solving puzzles in teams that range
from a single person to over 100.
from a single person to over 100.
67
204356
4448
và giải câu đố theo đội
từ một người đến hơn 100 người.
từ một người đến hơn 100 người.
03:41
My team has 60 people on it --
68
209190
2357
Đội của tôi có 60 người
03:43
that includes a national crossword
puzzle tournament champion,
puzzle tournament champion,
69
211571
3920
gồm một nhà vô địch
giải ô chữ quốc gia,
giải ô chữ quốc gia,
03:47
a particle physicist, a composer,
70
215515
2673
một nhà vật lý hạt,
một nhà soạn nhạc,
một nhà soạn nhạc,
03:50
an actual deep-sea explorer,
71
218212
2325
một nhà thám hiểm đại dương,
03:52
and me, feeling like
"Mr. Bean goes to Bletchley Park."
"Mr. Bean goes to Bletchley Park."
72
220561
3365
và tôi, cảm giác như
"Mr. Bean lạc vào công viên Bletchley."
"Mr. Bean lạc vào công viên Bletchley."
03:55
(Laughter)
73
223950
2532
(Tiếng cười)
03:58
That's actually an apt comparison,
because one year involved a puzzle
because one year involved a puzzle
74
226506
3576
Đó thực chất là
một so sánh thích hợp,
một so sánh thích hợp,
vì một năm có một câu đố
04:02
where you had to construct
a working Enigma machine
a working Enigma machine
75
230106
2789
bạn phải xây dựng một máy Enigma
từ những miếng các tông.
từ những miếng các tông.
04:04
out of pieces of cardboard.
76
232919
1637
04:06
(Laughter)
77
234580
2182
(Tiếng cười)
Mỗi cuộc Săn lùng Kho báu
có một chủ đề.
có một chủ đề.
04:08
Each Mystery Hunt has a theme.
78
236786
1817
04:10
Past ones have included "The Matrix"
and "Alice in Wonderland."
and "Alice in Wonderland."
79
238627
3230
Những chủ đề từng có
như Ma trận và Alice ở xứ sở thần tiên.
như Ma trận và Alice ở xứ sở thần tiên.
04:13
It's often pop culture-
and literary-based themes.
and literary-based themes.
80
241881
3804
Thường là những chủ đề
về văn hóa và văn học đại chúng.
về văn hóa và văn học đại chúng.
04:18
And the goal is to find the coin
81
246057
2134
Và mục tiêu là tìm ra đồng xu
được giấu trong khuôn viên MIT.
được giấu trong khuôn viên MIT.
04:20
that's been hidden somewhere
on MIT's campus.
on MIT's campus.
82
248215
2794
04:23
And in order to get there,
you have to solve around 150 puzzles
you have to solve around 150 puzzles
83
251033
3444
Và để tìm ra nó,
bạn phải giải khoảng 150 câu đố
bạn phải giải khoảng 150 câu đố
04:26
and do various events and challenges.
84
254501
2403
đối mặt với
nhiều trò chơi và thử thách.
nhiều trò chơi và thử thách.
04:29
I had done this for about 10 years
without ever dreaming of winning,
without ever dreaming of winning,
85
257353
3714
Tôi đã tham gia khoảng mười năm,
chưa bao giờ mơ tới việc chiến thắng,
chưa bao giờ mơ tới việc chiến thắng,
04:33
until January of 2016,
86
261091
2325
cho tới tháng Một năm 2016,
04:35
where 53 hours into a hunt
whose theme is the movie "Inception,"
whose theme is the movie "Inception,"
87
263440
4312
trong một cuộc săn lùng kéo dài 53 tiếng
có chủ đề là bộ phim Đánh cắp giấc mơ,
có chủ đề là bộ phim Đánh cắp giấc mơ,
chúng tôi đã thức trắng trong nhiều ngày,
nên mọi thứ đều buồn cười..
nên mọi thứ đều buồn cười..
04:39
we haven't slept in days,
so everything is hilarious ...
so everything is hilarious ...
88
267776
3223
04:43
(Laughter)
89
271023
1184
(Tiếng cười)
04:44
The tables are covered in piles of papers,
of our notes and completed puzzles.
of our notes and completed puzzles.
90
272231
4918
Bàn đầy ắp giấy, ghi chú
và những câu đố đã giải xong.
và những câu đố đã giải xong.
04:49
The whiteboards are an unintelligible mess
of three days' worth of insights.
of three days' worth of insights.
91
277173
4033
Bảng đầy chữ viết và kí tự lộn xộn,
công trình của ba ngày vắt óc suy nghĩ.
công trình của ba ngày vắt óc suy nghĩ.
04:53
And we're stuck on two puzzles.
92
281729
1611
Và chúng tôi kẹt ở hai câu đố.
04:55
If we could crack them,
we would get into the endgame,
we would get into the endgame,
93
283364
3126
Nếu có thể giải chúng,
trò chơi sẽ đi đến hồi kết,
trò chơi sẽ đi đến hồi kết,
và sau nhiều giờ làm việc,
04:58
and after hours of work,
in a magical moment,
in a magical moment,
94
286514
2539
vào một khoảnh khắc diệu kì,
05:01
they both fall within
10 seconds of each other,
10 seconds of each other,
95
289077
2579
hai câu đó này
được giải cách nhau 10 giây,
được giải cách nhau 10 giây,
chẳng mấy chốc, chúng tôi
thấy mình ở vòng đua cuối,
thấy mình ở vòng đua cuối,
05:03
and soon, we're on the final runaround,
96
291680
2079
05:05
a series of clues
that will lead us to the coin,
that will lead us to the coin,
97
293783
2977
một loạt các đầu mối
sẽ dẫn chúng tôi tới đồng xu,
sẽ dẫn chúng tôi tới đồng xu,
05:08
and we're racing through the halls of MIT,
98
296784
2412
chúng tôi chạy nhanh qua sảnh của MIT,
05:11
trying not to knock over
or terrify tour groups,
or terrify tour groups,
99
299220
3322
cố gắng không va chạm
hay làm du khách hoảng sợ,
hay làm du khách hoảng sợ,
khi nhận ra
mình không phải là đội duy nhất,
mình không phải là đội duy nhất,
05:14
when we realize we're not alone,
100
302566
1579
05:16
there's another team
on the runaround as well,
on the runaround as well,
101
304169
2288
một đội khác
cũng đang ở vòng đua cuối,
cũng đang ở vòng đua cuối,
05:18
and we don't know who's ahead.
102
306481
2037
chúng tôi không biết
ai đang dẫn trước.
ai đang dẫn trước.
05:20
So, we're a mess of anxiety,
103
308542
2662
Chúng tôi là một đống hỗn độn
của sự lo lắng, trông đợi,
của sự lo lắng, trông đợi,
05:23
anticipation, exhilaration
and sleep deprivation,
and sleep deprivation,
104
311228
3079
hăng hái, và thiếu ngủ,
05:26
when we arrive at the Alchemist,
105
314331
2254
khi chúng tôi đến
tượng đài Nhà giả kim,
tượng đài Nhà giả kim,
05:28
a sculpture in which we find ...
106
316609
2294
tại đó, chúng tôi tìm được..
05:31
this coin.
107
319910
1268
đồng xu này.
05:33
(Cheers)
108
321202
1155
(Tiếng reo)
05:34
Yeah.
109
322381
1152
Vâng.
05:35
(Applause)
110
323557
2104
(Vỗ tay)
05:37
And in claiming it,
we win the MIT Mystery Hunt
we win the MIT Mystery Hunt
111
325685
2422
Viêc giành được nó
giúp chúng tôi chiến thắng
giúp chúng tôi chiến thắng
05:40
by a tiny margin of five minutes.
112
328131
2491
với thời gian sát sao: 5 phút.
Điều tôi lúc nãy quên
chưa nhắc đến
chưa nhắc đến
05:43
What I didn't mention before
113
331506
1444
đó là phần thưởng của cuộc thi
05:44
is that the prize for winning
114
332974
1397
05:46
is that you get to construct
the whole hunt for the following year.
the whole hunt for the following year.
115
334395
3214
là bạn phải thiết kế toàn bộ
cuộc săn lùng kho báu cho năm tới.
cuộc săn lùng kho báu cho năm tới.
05:49
(Laughter)
116
337633
1738
(Tiếng cười)
Hình phạt cho sự chiến thắng
05:51
The punishment for winning
117
339395
1255
05:52
is that you have to construct
the whole hunt for the following year.
the whole hunt for the following year.
118
340674
4453
là bạn phải thiết kế toàn bộ
cuộc săn lùng kho báu cho năm tới.
cuộc săn lùng kho báu cho năm tới.
05:58
At the beginning of 2016,
I had never constructed a puzzle before --
I had never constructed a puzzle before --
119
346080
3375
Đến đầu năm 2016,
tôi chưa bao giờ thiết kế câu đố.
tôi chưa bao giờ thiết kế câu đố.
06:01
I had solved plenty of puzzles,
120
349479
1549
Tôi đã giải rất nhiều câu đố,
06:03
but constructing and solving
are entirely different beasts.
are entirely different beasts.
121
351052
3319
nhưng thiết kế và giải chúng
là điều hoàn toàn khác nhau.
là điều hoàn toàn khác nhau.
Nhưng một lần nữa,
tôi may mắn khi ở chung đội
tôi may mắn khi ở chung đội
06:06
But once again,
122
354395
1182
06:07
I was lucky to be on a team full
of brilliant mentors and collaborators.
of brilliant mentors and collaborators.
123
355601
3500
với những người hướng dẫn
và cộng tác tài năng.
và cộng tác tài năng.
06:11
So, from a constructor's point of view,
124
359125
1928
Ở góc nhìn của một nhà thiết kế,
06:13
a puzzle is where I have an idea,
125
361077
2476
một câu đố là khi tôi có một ý tưởng,
06:15
and instead of telling you what it is,
126
363577
1850
và thay vì nói cho bạn biết đó là gì,
06:17
I'm going to leave a trail of breadcrumbs
so you can figure it out for yourself,
so you can figure it out for yourself,
127
365451
3822
tôi sẽ để lại các mẩu bánh mì
để bạn có thể tự lần ra
để bạn có thể tự lần ra
06:21
and have the joy and experience
of the aha moment.
of the aha moment.
128
369297
2732
và tận hưởng niềm vui
khi tìm ra đáp án.
khi tìm ra đáp án.
06:24
This is another way of looking
at the aha moment.
at the aha moment.
129
372053
2802
Đây là một cách khác
nhìn vào khoảnh khắc ấy.
nhìn vào khoảnh khắc ấy.
06:26
And what's incredible to me
is that this experience,
is that this experience,
130
374879
2713
Và điều khó tin với tôi
là trải nghiệm này,
là trải nghiệm này,
06:29
which is very emotional
and kind of almost physical,
and kind of almost physical,
131
377616
2903
thứ thuộc về cảm xúc
và gần như là thuộc về thể chất,
và gần như là thuộc về thể chất,
06:32
is something that can be
carefully designed.
carefully designed.
132
380543
2127
lại có thể được cẩn thận thiết kế.
06:35
So, to show you what I mean,
133
383028
1682
Để tôi giải thích rõ hơn cho bạn,
06:36
this is a puzzle I co-constructed
with my friend Matt Gruskin.
with my friend Matt Gruskin.
134
384734
3500
đây là một câu đố tôi đã tạo ra
cùng với bạn tôi, Matt Gruskin.
cùng với bạn tôi, Matt Gruskin.
06:40
It's a text adventure,
135
388258
1724
Nó là một trò chơi phiêu lưu,
06:42
which is the old-school
adventure game format,
adventure game format,
136
390006
2850
đây là một loại trò chơi
phiêu lưu cổ điển,
phiêu lưu cổ điển,
06:44
where you're exploring,
going north, east, south and west,
going north, east, south and west,
137
392880
3308
bạn đi khám phá
đông, tây, nam, bắc,
đông, tây, nam, bắc,
06:48
picking up items and using them.
138
396212
2413
nhặt đồ và sử dụng chúng.
06:50
And you could get
to the end of the game part,
to the end of the game part,
139
398649
2182
Và bạn có thể đến cuối trò chơi,
06:52
but you won't have solved the puzzle.
140
400855
1802
mà vẫn chưa giải được câu đố.
06:54
In order to do so, you have to recognize
a hidden layer of information,
a hidden layer of information,
141
402681
4095
Để giải được câu đố,
bạn phải tìm ra thông tin ẩn,
bạn phải tìm ra thông tin ẩn,
06:58
and the easiest way of seeing it
is by mapping the game out.
is by mapping the game out.
142
406800
2912
cách dễ nhất để tìm ra chúng
là tạo một bản đồ trò chơi.
là tạo một bản đồ trò chơi.
07:01
That looks something like this.
143
409736
1698
Nó trông như thế này.
07:03
Does anybody recognize what this is?
144
411736
2400
Có ai nhận ra đây là gì không?
07:07
Yeah, exactly.
145
415220
1539
Vâng, chính xác.
07:08
This text adventure takes place
within "Settlers of Catan."
within "Settlers of Catan."
146
416783
4028
Trò chơi phiêu lưu
diễn ra trong Settlers of Catan.
diễn ra trong Settlers of Catan.
07:13
Who here knows what "Settlers" is?
147
421220
1959
Có ai ở đây biết Settlers là gì không?
07:15
Nerds.
148
423887
1158
Mọt sách.
07:17
(Laughter)
149
425069
1857
(Tiếng cười)
Nếu bạn không biết,
Settlers là một board game,
Settlers là một board game,
07:18
If you don't know,
"Settlers" is a board game
"Settlers" is a board game
150
426950
2111
07:21
where you're competing
against other people
against other people
151
429085
2040
nơi bạn thi đấu
với những người khác
với những người khác
07:23
to collect resources
and use them to build structures.
and use them to build structures.
152
431149
3134
thu thập tài nguyên
và sử dụng chúng để xây dựng.
và sử dụng chúng để xây dựng.
07:26
And within the text adventure,
we hid information in various ways,
we hid information in various ways,
153
434307
4842
Và trong văn bản phiêu lưu,
thông tin được giấu bằng nhiều cách,
thông tin được giấu bằng nhiều cách,
07:31
with which you could
reconstruct an entire game.
reconstruct an entire game.
154
439173
2634
để bạn có thể dựng lại toàn bộ trò chơi.
07:33
You could figure out the roads,
the cities, the towns,
the cities, the towns,
155
441831
2945
Bạn có thể tìm ra
những con đường, thành phố, thị trấn,
những con đường, thành phố, thị trấn,
07:36
the resources, the numbers on the tiles,
even the dice rolls.
even the dice rolls.
156
444800
2930
tài nguyên, con số trên gạch,
ngay cả trên xúc xắc.
ngay cả trên xúc xắc.
07:39
You put all that information together
and you could extract an answer
and you could extract an answer
157
447754
3257
Kết hợp các thông tin đó với nhau,
bạn có thể tìm ra câu trả lời
bạn có thể tìm ra câu trả lời
07:43
in a way that's too complicated
to explain right now.
to explain right now.
158
451035
2695
và nó quá phức tạp để giải thích tại đây.
07:45
(Laughter)
159
453754
1532
(Tiếng cười)
Nếu bạn thật sự muốn biết,
hãy tìm tôi sau buổi nói chuyện.
hãy tìm tôi sau buổi nói chuyện.
07:47
But find me afterwards
if you really want to know.
if you really want to know.
160
455310
2367
07:49
(Laughter)
161
457701
1034
(Tiếng cười)
07:50
But what this puzzle emphasized for me
162
458759
1937
Câu đố này khiến tôi nhận ra
07:52
is the value of perspective shifts
in inspiring an aha.
in inspiring an aha.
163
460720
3413
giá trị của việc thay đổi góc nhìn
trong việc tạo ra khoảnh khắc tỏ ngộ.
trong việc tạo ra khoảnh khắc tỏ ngộ.
07:56
So, in this puzzle,
164
464157
1166
Vì thế trong câu đố này
bạn đi từ sự trải nghiệm
của nhân vật trong thế giới trò chơi,
của nhân vật trong thế giới trò chơi,
07:57
you go from experiencing the world
on the ground, as a character,
on the ground, as a character,
165
465347
3079
đến cảm giác nhìn từ trên cao xuống
như khi bạn đang chơi một board game,
như khi bạn đang chơi một board game,
08:00
to looking down on it from above
as if you're playing a board game,
as if you're playing a board game,
166
468450
3165
08:03
and in that shift,
167
471639
1287
và trong sự thay đổi đó,
08:04
you completely reframe
all the information you've been given.
all the information you've been given.
168
472950
3051
bạn dựng lại toàn bộ
những thông tin bạn có.
những thông tin bạn có.
08:09
The hardest part of construction for me
is coming up with a great idea for an aha.
is coming up with a great idea for an aha.
169
477260
4323
Với tôi, phần khó nhất trong thiết kế
là làm thế nào để tạo ra
niềm vui khi tìm ra đáp án.
niềm vui khi tìm ra đáp án.
08:13
Fortunately, the world
is a torrent of ideas and information.
is a torrent of ideas and information.
170
481607
3825
May mắn thay, thế giới
đầy những ý tưởng và thông tin.
đầy những ý tưởng và thông tin.
08:17
I've seen fantastic puzzles constructed
out of the waggle dances of bees,
out of the waggle dances of bees,
171
485456
4510
Tôi từng thấy những câu đố tuyệt vời
được tạo thành từ điệu lắc lư của ong,
được tạo thành từ điệu lắc lư của ong,
08:21
and the remarkable coincidence
that the 88 keys of a piano
that the 88 keys of a piano
172
489990
3778
và sự trùng hợp ngạc nhiên
khi 88 phím đàn piano
khớp với 88 chòm sao trên bầu trời.
khớp với 88 chòm sao trên bầu trời.
08:25
can be perfectly mapped
to the 88 constellations in the sky.
to the 88 constellations in the sky.
173
493792
3587
08:29
Once you find that out,
you can't not construct the puzzle,
you can't not construct the puzzle,
174
497403
3365
Một khi bạn nhận ra điều đó,
bạn không thể thiết kế câu đố,
bạn không thể thiết kế câu đố,
08:32
and it's going to be
about having the solvers
about having the solvers
175
500792
2190
nó là việc khiến
những người giải câu đố
những người giải câu đố
08:35
make that connection in their own minds.
176
503006
1960
tạo ra sự kết nối đó trong đầu họ.
08:36
Whether you give them stars on a keyboard
177
504990
1977
Cho dù bạn cho họ
ngôi sao trên phím đàn
ngôi sao trên phím đàn
08:38
or play the celestial music of the cosmos,
178
506991
2062
hay chơi bản nhạc
thiên thể của vụ trụ,
thiên thể của vụ trụ,
bạn dẫn họ tới đó,
bằng cách này hay cách khác.
bằng cách này hay cách khác.
08:41
you're getting them there,
one way or another.
one way or another.
179
509077
2167
08:43
Before long, you find yourself
staring at a turtle,
staring at a turtle,
180
511268
2396
Chẳng mấy chốc,
bạn nhìn một con rùa,
bạn nhìn một con rùa,
bạn tự hỏi:
"Liệu đây có phải là một câu đố?"
"Liệu đây có phải là một câu đố?"
08:45
and asking yourself, "Is this a puzzle?"
181
513688
2183
08:47
(Laughter)
182
515895
1642
(Tiếng cười)
08:49
And also, staring at a turtle and saying,
183
517561
1992
Bạn nhìn nó và nói:
08:51
"I never appreciated what multitudes
this contains in its shell alone."
this contains in its shell alone."
184
519577
3529
"Mình chưa bao giờ nhận ra
giá trị của chiếc mai nó."
giá trị của chiếc mai nó."
08:55
This might be
a familiar experience to you,
a familiar experience to you,
185
523640
2016
Trải nghiệm này
có thể quen thuộc với bạn,
có thể quen thuộc với bạn,
08:57
if you've ever been watching a TED Talk
and asked yourself, "Is this a puzzle?"
and asked yourself, "Is this a puzzle?"
186
525680
3754
nếu bạn từng xem TED Talk và tự hỏi:
"Đây có phải là một câu đố?"
"Đây có phải là một câu đố?"
09:01
(Laughter)
187
529458
1452
(Tiếng cười)
09:02
I'm not telling.
188
530934
1388
Tôi không nói đâu.
09:04
But what I will say
189
532346
1224
Nhưng tôi sẽ cho bạn biết
09:05
is that puzzles can be found
in the most unexpected of places.
in the most unexpected of places.
190
533594
3544
câu đố có thể được tìm thấy
ở những không ai ngờ đến.
ở những không ai ngờ đến.
09:09
That brings us back to one
of my favorite puzzles of all time,
of my favorite puzzles of all time,
191
537569
2921
Nó đưa ta trở lại với
câu đố yêu thích nhất của tôi,
câu đố yêu thích nhất của tôi,
09:12
which was constructed by Trip Payne.
192
540514
1735
Trip Payne được thiết kế.
09:14
And this time, I'm going to
play it for you with the sound on,
play it for you with the sound on,
193
542273
2937
Lần này, tôi sẽ bật
cho bạn nghe cả âm thanh,
cho bạn nghe cả âm thanh,
hãy chuẩn bị đoán tên bài hát nào.
09:17
so get ready to name that tune.
194
545234
1589
09:18
(Slowed-down mock clucking)
195
546847
2262
(Tiếng cục tác)
09:21
(Slowed-down mock clucking)
196
549974
2563
(Tiếng cục tác)
09:25
(Slowed-down mock clucking)
197
553117
6335
(Tiếng cục tác)
09:31
(Laughter)
198
559476
1150
(Tiếng cười)
09:32
Who knows what that is?
199
560650
1460
Có ai biết đó là gì không?
09:34
Yeah, "You Make Me Feel
Like a Natural Woman."
Like a Natural Woman."
200
562825
2174
Vâng, "You Make Me Feel
Like a Natural Woman."
Like a Natural Woman."
09:37
(Laughter)
201
565023
4828
(Tiếng cười)
09:41
So you can identify that
and seven other songs and clips,
and seven other songs and clips,
202
569875
3357
Bạn có thể nhận ra nó
và bảy bài hát khác và clip,
và bảy bài hát khác và clip,
09:45
and then look at the videos
themselves for clues,
themselves for clues,
203
573256
2547
rồi xem video để tìm ra manh mối,
09:47
where the way that they are filmed
and edited together
and edited together
204
575827
3282
cách mà chúng được quay
và ghép lại với nhau
và ghép lại với nhau
09:51
plus things like the cutaways
to the panel of five people
to the panel of five people
205
579133
3063
với những cảnh lướt qua
nhóm năm người
nhóm năm người
09:54
sitting at a table,
206
582220
1254
cùng ngồi một bàn,
09:55
which is reminiscent of a panel of judges,
207
583498
2452
gợi nhớ đến những giám khảo,
09:57
all of this can suggest
"reality competition show."
"reality competition show."
208
585974
3254
những điều này chỉ ra
"một cuộc thi tìm kiếm tài năng".
"một cuộc thi tìm kiếm tài năng".
10:01
And either through internet research,
209
589252
1897
Và bạn tìm ra nó qua mạng,
10:03
or from just recognizing this,
you can get to the aha,
you can get to the aha,
210
591173
3634
hay đơn giản là bạn biết,
bạn có thể tới được khoảnh khắc tỏ ngộ,
bạn có thể tới được khoảnh khắc tỏ ngộ,
10:06
which is that these clips
are shot-for-shot recreations
are shot-for-shot recreations
211
594831
3040
những clip này là bản sao
10:09
of lip-synch battles
from "RuPaul's Drag Race."
from "RuPaul's Drag Race."
212
597895
2484
của một cuộc thi hát nhép
từ "RuPaul's Drag Race."
từ "RuPaul's Drag Race."
10:12
(Laughter)
213
600403
2896
(Tiếng cười)
10:15
So, why do we do this?
214
603323
1619
Tại sao ta làm vậy?
10:16
(Laughter)
215
604966
2913
(Tiếng cười)
10:19
(Applause)
216
607903
3000
(Vỗ tay)
10:22
You tell me, I don't know.
217
610927
1595
Bạn nói xem, tôi không biết.
10:24
So, first of all, it's really fun.
218
612546
2650
Trước tiên, nó rất vui.
10:27
But I think it also improves
our lives in various ways.
our lives in various ways.
219
615220
3452
Nhưng tôi nghĩ nó còn cải thiện
cuộc sống của chúng ta theo nhiều cách.
cuộc sống của chúng ta theo nhiều cách.
10:30
Being able to solve puzzles,
when I'm confronted with a challenge,
when I'm confronted with a challenge,
220
618696
3461
Để có thể giải được câu đố,
khi đối đầu với thử thách,
khi đối đầu với thử thách,
10:34
has allowed me to explore it
from multiple perspectives
from multiple perspectives
221
622181
3151
đã cho tôi khám phá vấn đề
từ nhiều khía cạnh
từ nhiều khía cạnh
10:37
before I lock in an approach.
222
625356
2062
trước khi chọn một phương thức nhất định.
10:39
Also, the process of solving
is great training for working with a team,
is great training for working with a team,
223
627442
3992
Đồng thời, quá trình giải đố
là sự tập luyện để làm việc nhóm,
là sự tập luyện để làm việc nhóm,
10:43
knowing when to listen, when to share,
224
631458
2484
biết lúc nào nên lắng nghe,
lúc nào chia sẻ,
lúc nào chia sẻ,
10:45
and how to recognize and celebrate insight
225
633966
2405
và làm sao để biết và tán dương
một ý tưởng hay.
một ý tưởng hay.
10:48
and being able to construct ahas
is a very powerful tool.
is a very powerful tool.
226
636395
4254
và thiết kế được
những khoảnh khắc như vậy
những khoảnh khắc như vậy
là một dụng cụ quyền lực.
10:52
Think of how powerful and exciting
and convincing an idea is
and convincing an idea is
227
640673
4834
Hãy nghĩ đến ý tưởng
thật mạnh mẽ, thú vị và thuyết phục,
thật mạnh mẽ, thú vị và thuyết phục,
10:57
that comes from your own mind,
228
645531
2166
đến từ chính bộ não của bạn,
10:59
where you make
all the connections yourself.
all the connections yourself.
229
647721
2420
nơi bạn tự tạo ra mọi kết nối.
11:03
So in January of 2017,
230
651094
2301
Tháng Một năm 2017,
11:05
after tens of thousands of hours of work,
231
653419
4047
sau hàng chục nghìn giờ làm việc,
11:09
we finally run our Mystery Hunt.
232
657490
2103
cuối cùng, chúng tôi tổ chức
cuộc Săn lùng Kho báu.
cuộc Săn lùng Kho báu.
11:11
And it's a different sort of satisfaction
than the quick high of an aha moment.
than the quick high of an aha moment.
233
659990
4563
Cảm giác thỏa mãn khác hẳn
với sự phấn khích
trong giây phút tìm ra đáp án.
trong giây phút tìm ra đáp án.
11:16
Instead, it's the slow burn of saying
something through perplexing abstraction,
something through perplexing abstraction,
234
664577
4691
Thay vào đó, môt ngọn lửa
âm ỉ, phức tạp, khó tả,
âm ỉ, phức tạp, khó tả,
11:21
yet being understood.
235
669292
1400
cảm giác được người khác hiểu mình.
11:23
And when it was all over,
236
671085
1571
Và khi tất cả trôi qua,
11:24
in our exhaustion, we turned to each other
and the world, and we said,
and the world, and we said,
237
672680
3311
trong sự mệt mỏi,
chúng tôi nhìn nhau và thế giới
chúng tôi nhìn nhau và thế giới
và nói: "Ta sẽ không bao giờ
làm điều này nữa.
làm điều này nữa.
11:28
"We're never doing this again.
It's too much work.
It's too much work.
238
676015
2419
Quá nhiều việc phải làm.
11:30
It's really fun, but no more winning."
239
678821
2564
Nó rất vui, nhưng,
thôi, không thắng nữa đâu."
thôi, không thắng nữa đâu."
11:34
One year later, in January of 2018,
240
682109
3397
Một năm sau,
tháng Một năm 2018,
tháng Một năm 2018,
11:37
we won the MIT Mystery Hunt again.
241
685530
1985
chúng tôi lại thắng một lần nữa.
11:39
(Laughter)
242
687539
1682
(Tiếng cười)
Hiện giờ, tôi không biết chúng tôi
11:41
So, we're currently I don't know how many
tens of thousands of hours of work in,
tens of thousands of hours of work in,
243
689245
3762
phải làm việc khoảng bao nhiêu
chục ngàn giờ nữa,
chục ngàn giờ nữa,
11:45
and we're two months out
from the 2019 Hunt.
from the 2019 Hunt.
244
693031
2403
và chỉ còn hai tháng nữa
là đến cuộc thi năm 2019.
là đến cuộc thi năm 2019.
11:47
So, thank you for listening,
I have to go write a puzzle.
I have to go write a puzzle.
245
695458
2693
Cảm ơn bạn đã lắng nghe,
tôi phải đi thiết kế câu đố đây.
tôi phải đi thiết kế câu đố đây.
11:50
(Laughter)
246
698175
1245
(Tiếng cười)
11:51
(Applause)
247
699444
2643
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Alex Rosenthal - ProducerAlex Rosenthal takes everyday experiences and turns them into mind-bending puzzles.
Why you should listen
Alex Rosenthal is the editorial producer at TED-Ed, where he has produced hundreds of animated educational videos. Before working at TED, he made educational digital games at PBS's "NOVA," including a citizen-science game designed to unravel the secrets of RNA. He has also produced National Geographic documentaries on subjects ranging from an expedition into the heart of an active volcano to a high-tech search for the lost tomb of Genghis Khan. Rosenthal studied mathematics and playwriting at Brown University.
Alex Rosenthal | Speaker | TED.com