TEDxRainier
Rob Harmon: How to keep rivers and streams flowing
Rob Harmon: Jak przemysł może powstrzymać wysuszanie strumieni
Filmed:
Readability: 3.8
665,582 views
W czasach wysuszonych przez człowieka rzek i strumieni, Rob Harmon wprowadza w życie niezwykły mechanizm rynkowy, który ogranicza naruszanie gospodarki wodnej. Farmerzy i kompanie piwowarskie odnajdują się w intrygującej historii strumienia Prickly Pear Creek.
Rob Harmon - Natural resources expert
Rob Harmon is an expert on energy and natural resources policy -- looking at smart ways to manage carbon, water and the energy we use every day. Full bio
Rob Harmon is an expert on energy and natural resources policy -- looking at smart ways to manage carbon, water and the energy we use every day. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
This is a river.
0
3000
2000
To jest rzeka.
00:20
This is a stream.
1
5000
3000
A to strumień.
00:23
This is a river.
2
8000
2000
To jest rzeka.
00:25
This is happening all over the country.
3
10000
3000
To dzieje się w całym kraju.
00:28
There are tens of thousands of miles
4
13000
2000
W USA mamy dziesiątki tysięcy mil
00:30
of dewatered streams in the United States.
5
15000
3000
wyschniętych strumieni.
00:33
On this map,
6
18000
2000
Na tej mapie,
00:35
the colored areas represent water conflicts.
7
20000
3000
kolorowe miejsca oznaczają problemy z wodą.
00:39
Similar problems are emerging in the east as well.
8
24000
3000
To samo dzieje się też na wschodzie kraju.
00:42
The reasons vary state to state,
9
27000
2000
Przyczyny są różne w każdym stanie,
00:44
but mostly in the details.
10
29000
2000
ale przejdźmy do szczegółów.
00:46
There are 4,000 miles of dewatered streams
11
31000
3000
W samej Montanie mamy 6500 km
00:49
in Montana alone.
12
34000
3000
wysuszonych strumieni.
00:52
They would ordinarily support fish and other wildlife.
13
37000
3000
Mogłyby służyć rybom i dzikiej naturze.
00:56
They're the veins of the ecosystem,
14
41000
2000
Są żyłami ekosystemu,
00:58
and they're often empty veins.
15
43000
3000
niestety często pustymi.
01:02
I want to tell you the story
16
47000
2000
Opowiem wam historię
01:04
of just one of these streams
17
49000
2000
jednego z takich strumieni
01:06
because it's an archetype for the larger story.
18
51000
3000
który jest tylko archetypem dla większego zagadnienia.
01:09
This is Prickly Pear Creek.
19
54000
2000
Chodzi o Prickly Pear Creek.
01:11
It runs through a populated area
20
56000
2000
Płynie on przez obszar zamieszkały przez ludzi
01:13
from East Helena to Lake Helena.
21
58000
3000
z miasta East Helena do jeziora Helena.
01:16
It supports wild fish
22
61000
2000
Jest zamieszkały przez ryby
01:18
including cutthroat, brown
23
63000
2000
takie jak pstrągi tęczowe, potokowe
01:20
and rainbow trout.
24
65000
2000
i łososie Clarka.
01:22
Nearly every year
25
67000
2000
Prawie co roku
01:24
for more than a hundred years,
26
69000
3000
od ponad stu lat
01:27
it's looked like this in the summer.
27
72000
3000
w lecie wyglądał tak.
01:30
How did we get here?
28
75000
2000
Jak do tego doszło?
01:32
Well, it started back in the late 1800s
29
77000
3000
Zaczęło się to pod koniec XIX wieku
01:35
when people started settling in places like Montana.
30
80000
4000
kiedy ludzie zasiedlali miejsca takie jak Montana.
01:39
In short, there was a lot of water
31
84000
2000
W skrócie, było mnóstwo wody,
01:41
and there weren't very many people.
32
86000
3000
a mało ludzi.
01:44
But as more people showed up wanting water,
33
89000
2000
Ale gdy nowi zaczęli domagać się wody,
01:46
the folks who were there first got a little concerned,
34
91000
3000
mieszkańcy nie byli jednomyślni
01:49
and in 1865, Montana passed its first water law.
35
94000
4000
i w 1865 roku w Montanie ustanowiono pierwsze wodne prawo.
01:53
It basically said, everybody near the stream
36
98000
3000
Mówiło ono że każdy w pobliżu strumienia
01:56
can share in the stream.
37
101000
2000
może z niego korzystać.
01:58
Oddly, a lot of people showed up wanting to share the stream,
38
103000
3000
Nowi zaczęli więc korzystać z wody,
02:01
and the folks who were there first
39
106000
2000
a pierwsi mieszkańcy
02:03
got concerned enough to bring out their lawyers.
40
108000
2000
byli na tyle sfrustrowani że zatrudniali prawników.
02:05
There were precedent-setting suits
41
110000
2000
Powstały oddzielne prawa
02:07
in 1870 and 1872,
42
112000
2000
w 1870 i 1872 roku
02:09
both involving Prickly Pear Creek.
43
114000
2000
dotyczące Prickly Pear Creek.
02:11
And in 1921,
44
116000
2000
W 1921 roku
02:13
the Montana Supreme Court
45
118000
2000
Sąd Najwyższy stanu Montana
02:15
ruled in a case involving Prickly Pear
46
120000
3000
ustanowił że w przypadku Prickly Pear
02:18
that the folks who were there first
47
123000
2000
pierwsi osadnicy mieli pierwszeństwo
02:20
had the first, or "senior water rights."
48
125000
4000
w dostępie do wody.
02:24
These senior water rights are key.
49
129000
3000
Te stare prawa wodne są kluczowe.
02:27
The problem is that all over the west now
50
132000
2000
Problem jest w tym że na zachodzie kraju
02:29
it looks like this.
51
134000
2000
to wygląda w ten sposób.
02:31
Some of these creeks
52
136000
2000
Niektóre z potoków
02:33
have claims for 50 to 100 times more water
53
138000
2000
miały od 50 do 100 razy więcej wody
02:35
than is actually in the stream.
54
140000
3000
niż mają teraz.
02:38
And the senior water rights holders,
55
143000
2000
A starsi posiadacze praw wodnych
02:40
if they don't use their water right,
56
145000
3000
jeśli z niego nie korzystają,
02:43
they risk losing their water right,
57
148000
2000
ryzykują utratę tego prawa
02:45
along with the economic value that goes with it.
58
150000
3000
przez wartość ekonomiczną wody.
02:48
So they have no incentive to conserve.
59
153000
4000
Nie oszczędzają więc wody.
02:52
So it's not just about the number of people;
60
157000
3000
Tu nie chodzi tylko o liczbę ludności,
02:55
the system itself creates a disincentive to conserve
61
160000
3000
ale o system który promuje marnowanie wody
02:58
because you can lose your water right if you don't use it.
62
163000
3000
ponieważ możesz utracić do niej prawo, jeśli z niej nie korzystasz.
03:03
So after decades of lawsuits
63
168000
2000
Tak więc po dekadach sporów
03:05
and 140 years, now, of experience,
64
170000
2000
i 140 latach doświadczenia,
03:07
we still have this.
65
172000
2000
cały czas to obserwujemy.
03:10
It's a broken system.
66
175000
2000
To wadliwy system.
03:12
There's a disincentive to conserve,
67
177000
2000
Ludzie marnują wodę,
03:14
because, if you don't use your water right,
68
179000
2000
bo jeśli nie korzystasz z niej,
03:16
you can lose your water right.
69
181000
2000
możesz stracić do niej prawo.
03:18
And I'm sure you all know, this has created significant conflicts
70
183000
3000
Na pewno wiecie że wywołało to już wiele konfliktów
03:21
between the agricultural and environmental communities.
71
186000
4000
pomiędzy społecznościami rolniczymi i ekologicznymi.
03:25
Okay. Now I'm going to change gears here.
72
190000
3000
OK. Postaram się to zmienić.
03:28
Most of you will be happy to know
73
193000
2000
Większość z was ucieszy się z tego
03:30
that the rest of the presentation's free,
74
195000
3000
że reszta prezentacji będzie improwizowana.
03:33
and some of you'll be happy to know that it involves beer.
75
198000
3000
Inni z was ucieszą się z tego, że będzie ona dotyczyła piwa.
03:36
(Laughter)
76
201000
3000
(Śmiech)
03:39
There's another thing happening around the country,
77
204000
2000
Krajowe firmy zaczynają interesować się
03:41
which is that companies are starting to get concerned
78
206000
2000
Krajowe firmy zaczynają interesować się
03:43
about their water footprint.
79
208000
3000
swoim zużyciem wody.
03:46
They're concerned about securing an adequate supply of water,
80
211000
3000
Zastanawiają się nad odpowiednim źródłem wody,
03:49
they're trying to be really efficient with their water use,
81
214000
3000
starają się wykorzystać ją wydajnie,
03:52
and they're concerned about how their water use
82
217000
2000
głowią się nad tym jak zużycie wody
03:54
affects the image of their brand.
83
219000
3000
wpływa na ich wizerunek.
03:57
Well, it's a national problem,
84
222000
2000
To jest problem na skalę krajową,
03:59
but I'm going to tell you another story from Montana,
85
224000
2000
ale opowiem wam kolejną historię z Montany,
04:01
and it involves beer.
86
226000
2000
która dotyczy piwa.
04:03
I bet you didn't know, it takes about 5 pints of water
87
228000
3000
Pewnie nie wiedzieliście że potrzeba 5 litrów wody
04:06
to make a pint of beer.
88
231000
2000
żeby zrobić litr piwa.
04:08
If you include all the drain,
89
233000
2000
Biorąc pod uwagę odparowywanie,
04:10
it takes more than a hundred pints of water to make a pint of beer.
90
235000
3000
to potrzeba ponad sto litrów wody żeby uwarzyć litr piwa.
04:13
Now the brewers in Montana
91
238000
2000
Obecnie browary w Montanie
04:15
have already done a lot
92
240000
2000
zrobiły wiele w stronę
04:17
to reduce their water consumption,
93
242000
2000
ograniczenia zużycia wody,
04:19
but they still use millions of gallons of water.
94
244000
2000
ale cały czas zużywają miliony litrów.
04:21
I mean, there's water in beer.
95
246000
3000
Oczywiście, woda jest w piwie.
04:25
So what can they do
96
250000
3000
Co więc mogą oni zrobić
04:28
about this remaining water footprint
97
253000
3000
z pozostałym zużyciem
04:31
that can have serious effects
98
256000
2000
które ma znaczący wpływ
04:33
on the ecosystem?
99
258000
2000
na ekosystemy?
04:35
These ecosystems are really important
100
260000
2000
Ekosystemy są bardzo ważne
04:37
to the Montana brewers and their customers.
101
262000
2000
dla browarów w Montanie i ich klientów.
04:39
After all, there's a strong correlation
102
264000
2000
Poza tym, jest mocne powiązanie
04:41
between water and fishing,
103
266000
2000
między wodą a wędkarstwem.
04:43
and for some, there's a strong correlation
104
268000
2000
Dla innych jest mocne powiązanie
04:45
between fishing and beer.
105
270000
2000
między wędkarstwem a piwem.
04:47
(Laughter)
106
272000
2000
(Śmiech)
04:49
So the Montana brewers and their customers are concerned,
107
274000
3000
Browary w Montanie i ich klienci zastanawiają się jak temu zaradzić.
04:52
and they're looking for some way to address the problem.
108
277000
3000
Browary w Montanie i ich klienci zastanawiają się jak temu zaradzić.
04:55
So how can they address this remaining water footprint?
109
280000
3000
Jak mogą zrekompensować ubytki wodne?
04:58
Remember Prickly Pear.
110
283000
2000
Przypomnijcie sobie Prickly Pear.
05:00
Up until now,
111
285000
2000
Na razie
05:02
business water stewardship
112
287000
2000
prawa dotyczące wody
05:04
has been limited to measuring and reducing,
113
289000
4000
ograniczają się do mierzenia i redukowania zużycia,
05:08
and we're suggesting that the next step
114
293000
2000
a naszą sugestią jest kolejny krok,
05:10
is to restore.
115
295000
2000
czyli odzyskiwanie.
05:12
Remember Prickly Pear.
116
297000
2000
Przypomnijcie sobie Prickly Pear.
05:14
It's a broken system.
117
299000
2000
To wadliwy system.
05:16
You've got a disincentive to conserve,
118
301000
2000
Musisz marnować wodę,
05:18
because if you don't use your water right, you risk losing your water right.
119
303000
3000
bo jeśli jej nie będziesz używać to stracisz do niej prawo.
05:21
Well, we decided to connect these two worlds --
120
306000
2000
Postanowiliśmy połączyć te dwa światy...
05:23
the world of the companies
121
308000
2000
świat przemysłu
05:25
with their water footprints
122
310000
2000
z ich zużyciem wody
05:27
and the world of the farmers
123
312000
2000
oraz świat farmerów
05:29
with their senior water rights on these creeks.
124
314000
2000
z ich prawami do wody w tych potokach.
05:31
In some states,
125
316000
2000
W niektórych stanach,
05:33
senior water rights holders
126
318000
2000
posiadacze praw wodnych
05:35
can leave their water in-stream
127
320000
3000
mogą pozostawić wodę w obiegu
05:38
while legally protecting it from others
128
323000
3000
legalnie broniąc jej przed innymi
05:41
and maintaining their water right.
129
326000
3000
korzystając tym samym z prawa wodnego.
05:44
After all,
130
329000
2000
Przecież
05:46
it is their water right,
131
331000
2000
to jest ich prawo wodne
05:48
and if they want to use that water right
132
333000
2000
i jeżeli chcą z niego korzystać
05:50
to help the fish grow in the stream,
133
335000
2000
aby pomóc rybom w strumieniu,
05:52
it's their right to do so.
134
337000
3000
mogą to robić..
05:55
But they have no incentive to do so.
135
340000
4000
Ale nie mają żadnej zachęty aby tak robić.
05:59
So, working with local water trusts,
136
344000
3000
Pracując z lokalnymi organizacjami
06:02
we created an incentive to do so.
137
347000
3000
stworzyliśmy taką zachętę.
06:05
We pay them to leave their water in-stream.
138
350000
3000
Płacimy im za pozostawienie wody w obiegu.
06:08
That's what's happening here.
139
353000
2000
Oto co się tam dzieje.
06:10
This individual has made the choice
140
355000
3000
Ten człowiek podjął decyzję
06:13
and is closing this water diversion,
141
358000
2000
o zamknięciu swojej śluzy
06:15
leaving the water in the stream.
142
360000
2000
i pozostawieniu wody w strumieniu.
06:17
He doesn't lose the water right,
143
362000
2000
Nie traci przy tym prawa do wody,
06:19
he just chooses to apply that right,
144
364000
3000
po prostu stosuje to prawo,
06:22
or some portion of it,
145
367000
2000
albo niektóre zapisy,
06:24
to the stream, instead of to the land.
146
369000
3000
dla samego strumienia, zamiast dla ziemii.
06:27
Because he's the senior water rights holder,
147
372000
2000
Ponieważ jest posiadaczem prawa wodnego,
06:29
he can protect the water from other users in the stream.
148
374000
4000
może pilnować innych przed zużyciem jego wody.
06:33
Okay?
149
378000
2000
Ok?
06:35
He gets paid to leave the water in the stream.
150
380000
3000
On dostaje pieniądze za pozostawienie wody w sturmieniu.
06:38
This guy's measuring the water
151
383000
2000
Ten człowiek mierzy ile wody
06:40
that this leaves in the stream.
152
385000
3000
w ten sposób pozostało w strumieniu.
06:43
We then take the measured water,
153
388000
3000
Tak zmierzoną wodę
06:46
we divide it into thousand-gallon increments.
154
391000
3000
dzielimy na tysiąc-galonowe części.
06:49
Each increment gets a serial number and a certificate,
155
394000
3000
Każda część otrzymuje swój numer i certyfikat,
06:52
and then the brewers and others
156
397000
2000
a browary i inne przedsiębiorstwa
06:54
buy those certificates
157
399000
2000
kupują je
06:56
as a way to return water
158
401000
2000
jako rekompensata za wodę
06:58
to these degraded ecosystems.
159
403000
2000
którą pobrali z ekosystemu.
07:00
The brewers pay
160
405000
2000
Browary płacą
07:02
to restore water to the stream.
161
407000
3000
aby przywrócić wodę do strumienia.
07:05
It provides a simple, inexpensive
162
410000
2000
To zapewnia prostą, tanią
07:07
and measurable way
163
412000
2000
i sprawdzalną metodę
07:09
to return water to these degraded ecosystems,
164
414000
3000
zwracania wody do zniszczonych ekosystemów,
07:12
while giving farmers an economic choice
165
417000
3000
dając tym samym farmerom ekonomiczny wybór
07:15
and giving businesses concerned about their water footprints
166
420000
3000
i dając firmom zainteresowanym swoim zużyciem wody
07:18
an easy way to deal with them.
167
423000
2000
łatwy sposób, aby z nim walczyć.
07:20
After 140 years of conflict
168
425000
3000
Po 140 latach konfliktów
07:23
and 100 years of dry streams,
169
428000
4000
i 100 latach wysuszonych strumieni,
07:27
a circumstance that litigation and regulation
170
432000
2000
sytuacji, których pozwy sądowe i prawa
07:29
has not solved,
171
434000
3000
nie rozwiązały
07:32
we put together a market-based,
172
437000
2000
stworzyliśmy model potencjalnego
07:34
willing buyer, willing seller solution --
173
439000
2000
kupca i potencjalnego sprzedawcy...
07:36
a solution that does not require litigation.
174
441000
4000
model, który nie wymaga aktów prawnych.
07:41
It's about giving
175
446000
2000
To po prostu dawanie
07:43
folks concerned about their water footprints
176
448000
3000
ludziom zaniepokojonym zużyciem wody
07:46
a real opportunity
177
451000
2000
możliwości
07:48
to put water where it's critically needed,
178
453000
2000
pozostawienia jej, tam gdzie jest niezbędna,
07:50
into these degraded ecosystems,
179
455000
3000
czyli w zdegradowanych ekosystemach,
07:53
while at the same time
180
458000
2000
dając tym samym farmerom
07:55
providing farmers
181
460000
2000
dając tym samym farmerom
07:57
a meaningful economic choice
182
462000
2000
opłacalną decyzję dotyczącą ich wody.
07:59
about how their water is used.
183
464000
2000
opłacalną decyzję dotyczącą ich wody.
08:01
These transactions create allies, not enemies.
184
466000
3000
Takie transakcje zapewniają przyjaciół, nie wrogów.
08:04
They connect people rather than dividing them.
185
469000
2000
Łączą ludzi, a nie dzielą.
08:06
And they provide needed economic support for rural communities.
186
471000
3000
Zapewniają też niezbędne wsparcie ekonomiczne społeczności rolniczej.
08:09
And most importantly, it's working.
187
474000
3000
A co najważniejsze, to działa.
08:12
We've returned more than four billion gallons of water
188
477000
2000
Pozostawiliśmy ponad 15 miliardów litrów wody
08:14
to degraded ecosystems.
189
479000
2000
w zdegradowanych ekosystemach.
08:16
We've connected senior water rights holders
190
481000
2000
Połączyliśmy posiadaczy praw wodnych
08:18
with brewers in Montana,
191
483000
2000
z browarami w Montanie,
08:20
with hotels and tea companies in Oregon
192
485000
3000
z hotelami i producentami herbaty w Oregonie
08:23
and with high-tech companies that use a lot of water in the Southwest.
193
488000
3000
oraz z przemysłem technologicznym na południowym zachodzie.
08:26
And when we make these connections,
194
491000
3000
A gdy utworzymy takie połączenia,
08:29
we can and we do
195
494000
2000
możemy, a nawet już
08:31
turn this into this.
196
496000
3000
zmieniamy to w to.
08:35
Thank you very much.
197
500000
2000
Dziękuję bardzo.
08:37
(Applause)
198
502000
3000
(Aplauz)
ABOUT THE SPEAKER
Rob Harmon - Natural resources expertRob Harmon is an expert on energy and natural resources policy -- looking at smart ways to manage carbon, water and the energy we use every day.
Why you should listen
Taking the true measure of our environmental footprint is something that Rob Harmon has been doing for years. Starting as an energy auditor in Massachusetts, Harmon went on to manage an international marketing effort in the wind energy industry and, in 2000, develop and launch the first carbon calculator on the Internet.
Harmon joined Bonneville Environmental Foundation (BEF) in 1999, and is credited with developing their Green Tag program. In 2004, he was awarded the national Green Power Pioneer Award for his introduction of the retail Green Tag (Renewable Energy Certificates) and his ongoing efforts to build a thriving and credible Green Tag market in the United States. He also conceptualized and directed the development of BEF's national Solar 4R Schools program. His latest venture is the creation of BEF's Water Restoration Certificate business line, which utilizes voluntary markets to restore critically de-watered ecosystems. He recently contributed chapters to the book Voluntary Carbon Markets: A Business Guide to What They Are and How They Work. Rob left BEF in November 2010 to explore his next venture, ConvenientOpportunities.com.
Rob Harmon | Speaker | TED.com