ABOUT THE SPEAKER
Billy Collins - Poet
A two-term U.S. Poet Laureate, Billy Collins captures readers with his understated wit, profound insight -- and a sense of being "hospitable."

Why you should listen

Accessibility is not a word often associated with great poetry. Yet Billy Collins has managed to create a legacy from what he calls being poetically “hospitable.” Preferring lyrical simplicity to abstruse intellectualism, Collins combines humility and depth of perception, undercutting light and digestible topics with dark and at times biting humor.

While Collins approaches his work with a healthy sense of self-deprecation, calling his poems “domestic” and “middle class,” John Taylor has said of Collins: “Rarely has anyone written poems that appear so transparent on the surface yet become so ambiguous, thought-provoking, or simply wise once the reader has peered into the depths.”

In 2001 he was named U.S. Poet Laureate, a title he kept until 2003. Collins lives in Somers, New York, and is an English professor at City University of New York, where he has taught for more than 40 years.

Credits for the animations in this talk:

"Budapest," "Forgetfulness" and "Some Days" -- animation by Julian Grey/Head Gear

"The Country" -- animation by Brady Baltezor/Radium

"The Dead" -- animation by Juan Delcan/Spontaneous
 

More profile about the speaker
Billy Collins | Speaker | TED.com
TED2012

Billy Collins: Everyday moments, caught in time

Billy Collins: Codzienne chwile zatrzymane w kadrze

Filmed:
1,325,026 views

Łącząc ironiczne poczucie humoru z artystyczną głębią, Billy Collins opowiada o swoich wierszach, które dzięki współpracy z Sundance Channel, zostały opatrzone uroczymi animacjami. W zabawnym i wzruszającym wystąpieniu prezentuje pięć z nich -- nie przegapcie ostatniego!
- Poet
A two-term U.S. Poet Laureate, Billy Collins captures readers with his understated wit, profound insight -- and a sense of being "hospitable." Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
I'm here to give you
0
0
2000
Jestem tutaj, aby dać państwu
00:17
your recommendedzalecane dietarydiety allowancezasiłek
1
2000
2000
zalecaną dzienną dawkę
00:19
of poetrypoezja.
2
4000
2000
poezji.
00:21
And the way I'm going to do that
3
6000
2000
Zrobię to
00:23
is presentteraźniejszość to you
4
8000
2000
pokazując
00:25
fivepięć animationsanimacje
5
10000
2000
pięć animacji
00:27
of fivepięć of my poemswiersze.
6
12000
2000
moich wierszy.
00:29
And let me just tell you a little bitkawałek of how that cameoprawa ołowiana witrażu about.
7
14000
2000
Najpierw opowiem, jak do tego doszło.
00:31
Because the mixingmieszanie of those two mediagłoska bezdźwięczna
8
16000
2000
Mieszanie tych dwóch środków przekazu
00:33
is a sortsortować of unnaturalnienaturalny or unnecessaryniepotrzebne actdziałać.
9
18000
3000
jest nienaturalne lub niepotrzebne.
00:36
But when I was UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa PoetPoeta LaureateNagrody Nobla --
10
21000
4000
Jako Poeta Laureatus Stanów Zjednoczonych...
00:40
and I love sayingpowiedzenie that.
11
25000
2000
a uwielbiam o tym mówić.
00:42
(LaughterŚmiech)
12
27000
2000
(Śmiech)
00:44
It's a great way to startpoczątek sentenceszdań.
13
29000
3000
To świetny sposób rozpoczynania zdań.
00:47
When I was him back then,
14
32000
3000
Kiedy nim byłem,
00:50
I was approachedzbliżył się by J. WalterWalter ThompsonThompson, the adogłoszenie companyfirma,
15
35000
3000
skontaktowała się ze mną firma reklamowa J.Walter Thompson,
00:53
and they were hiredzatrudniony
16
38000
2000
wynajął ich Sundance Channel.
00:55
sortsortować of by the SundanceSundance ChannelKanał.
17
40000
2000
wynajął ich Sundance Channel.
00:57
And the ideapomysł was to have me recordrekord some of my poemswiersze
18
42000
2000
Pomysł był taki, że nagram swoje wiersze,
00:59
and then they would find animatorsanimatorzy
19
44000
2000
a oni potem znajdą twórców animacji,
01:01
to animateProgram Animate them.
20
46000
2000
którzy zrobią do nich filmy.
01:03
And I was initiallypoczątkowo resistantodporny,
21
48000
2000
Na początku byłem przeciwny,
01:05
because I always think
22
50000
2000
bo zawsze uważałem,
01:07
poetrypoezja can standstoisko alonesam by itselfsamo.
23
52000
2000
że poezja może sama się obronić.
01:09
AttemptsPróby to put my poemswiersze to musicmuzyka
24
54000
3000
Próby nagrania muzyki do moich wierszy
01:12
have had disastrouskatastrofalne resultswyniki,
25
57000
2000
przyniosły katastrofalne rezultaty
01:14
in all casesprzypadki.
26
59000
3000
w każdym przypadku.
01:17
And the poemwiersz, if it's writtenpisemny with the earucho,
27
62000
3000
Wiersz, jeśli jest napisany z wyczuciem,
01:20
alreadyjuż has been setzestaw to its ownwłasny verbalwerbalny musicmuzyka
28
65000
3000
ma już swoją własną muzykę słów
01:23
as it was composedopanowany.
29
68000
2000
do której został skomponowany.
01:25
And surelypewno, if you're readingczytanie a poemwiersz
30
70000
2000
Oczywiście, kiedy czyta się wiersz,
01:27
that mentionswspomina a cowkrowa,
31
72000
2000
który wspomina o krowie,
01:29
you don't need on the facingokładzina pagestrona
32
74000
2000
na drugiej stronie nie potrzeba
01:31
a drawingrysunek of a cowkrowa.
33
76000
2000
rysunku krowy.
01:33
I mean, let's let the readerczytelnik do a little work.
34
78000
3000
Niech czytelnik trochę popracuje.
01:36
But I relentedustąpił because it seemedwydawało się like an interestingciekawy possibilitymożliwość,
35
81000
3000
Ale uległem, bo wydawało się to ciekawą możliwością,
01:39
and alsorównież I'm like a totalcałkowity cartoonrysunek junkiećpuna
36
84000
3000
poza tym, od dzieciństwa
01:42
sinceod childhooddzieciństwo.
37
87000
3000
mam fioła na punkcie komiksów.
01:45
I think more influentialwpływowych
38
90000
2000
Większy wpływ
01:47
than EmilyEmily DickinsonDickinson or ColeridgeColeridge or WordsworthWordsworth
39
92000
3000
niż Emily Dickinson, Coleridge czy Wordsworth
01:50
on my imaginationwyobraźnia
40
95000
2000
miały na moją wyobraźnię
01:52
were WarnerWarner BrothersBracia, MerrieMerrie MelodiesMelodie
41
97000
2000
kreskówki Warner Brothers
01:54
and LoonyLoony TunesMelodie cartoonskreskówki.
42
99000
3000
i Zaczarowanych Melodii.
01:57
BugsBłędy BunnyBunny is my musemuza.
43
102000
3000
Królik Bugs jest moją muzą.
02:01
And this way poetrypoezja could find its way ontona televisiontelewizja of all placesmiejsca.
44
106000
4000
W ten sposób poezja może trafić do telewizji.
02:05
And I'm prettyładny much all for poetrypoezja in publicpubliczny placesmiejsca --
45
110000
3000
Jestem za poezją w miejscach publicznych:
02:08
poetrypoezja on busesautobusy, poetrypoezja on subwaysmetrze,
46
113000
3000
w autobusach, w metrze
02:11
on billboardsbillboardy, on cerealzboże boxespudła.
47
116000
4000
na billboardach, płatkach śniadaniowych.
02:15
When I was PoetPoeta LaureateNagrody Nobla, there I go again --
48
120000
4000
Jako Poeta Laureatus... znowu się powtarzam -
02:19
I can't help it, it's trueprawdziwe --
49
124000
3000
To prawda, nie mogę się powstrzymać -
02:22
(LaughterŚmiech)
50
127000
3000
(Śmiech)
02:25
I createdstworzony a poetrypoezja channelkanał on DeltaDelta AirlinesLinie lotnicze
51
130000
3000
Założyłem poetycki kanał w Delta Airlines
02:28
that lastedtrwała for a couplepara of yearslat.
52
133000
2000
który działał parę lat.
02:30
So you could tuneTune into poetrypoezja as you were flyinglatający.
53
135000
3000
Podczas lotu można było słuchać poezji.
02:33
And my sensesens is,
54
138000
2000
Uważam, że to dobry pomysł aby
02:35
it's a good thing to get poetrypoezja off the shelvespółki
55
140000
3000
zdjąć poezję z półek
02:38
and more into publicpubliczny life.
56
143000
2000
i wprowadzić do życia publicznego.
02:40
StartPoczątek a meetingspotkanie with a poemwiersz. That would be an ideapomysł you mightmoc take with you.
57
145000
3000
Zaczynać zebrania od wiersza. To może być dobry pomysł.
02:43
When you get a poemwiersz on a billboardbillboard or on the radioradio
58
148000
3000
Gdy ktoś zetknie się z wierszem na billboardzie czy w radiu
02:46
or on a cerealzboże boxpudełko or whatevercokolwiek,
59
151000
2000
albo na pudełku płatków śniadaniowych,
02:48
it happensdzieje się to you so suddenlynagle
60
153000
2000
dzieje się to tak nagle,
02:50
that you don't have time
61
155000
2000
że nie ma czasu
02:52
to deployWdrażanie your anti-poetryanty-poezja deflectorDeflektor shieldsTarcze
62
157000
4000
włączyć anty-poetyckiej tarczy rakietowej
02:56
that were installedzainstalowany in highwysoki schoolszkoła.
63
161000
3000
zainstalowanej w szkole średniej.
03:01
So let us startpoczątek with the first one.
64
166000
3000
Przejdźmy do pierwszego wiersza.
03:04
It's a little poemwiersz callednazywa "BudapestBudapeszt,"
65
169000
3000
To krótki wiersz zatytułowany "Budapeszt",
03:07
and in it I revealodsłonić,
66
172000
2000
i w nim wyjawiam,
03:09
or pretendstwarzać pozory to revealodsłonić,
67
174000
2000
albo udaję, że wyjawiam,
03:11
the secretstajniki of the creativetwórczy processproces.
68
176000
4000
sekrety procesu twórczego.
03:16
(VideoWideo) NarrationNarracja: "BudapestBudapeszt."
69
181000
2000
(Wideo) Narracja: "Budapeszt."
03:18
My pendługopis movesporusza się alongwzdłuż the pagestrona
70
183000
3000
Moje pióro porusza się po stronie
03:21
like the snoutpysk of a strangedziwne animalzwierzę
71
186000
3000
jak ryjek dziwnego zwierzęcia
03:24
shapedw kształcie like a humanczłowiek armramię
72
189000
2000
o kształcie ludzkiej ręki
03:26
and dressedubrany in the sleeverękaw
73
191000
2000
ubrane w rękaw
03:28
of a looseluźny greenZielony sweaterSweter.
74
193000
2000
luźnego zielonego swetra.
03:30
I watch it sniffingwąchania the paperpapier ceaselesslynieustannie,
75
195000
3000
Patrzę, jak bezustannie obwąchuje papier,
03:33
intentzamiar as any foragerzbieraczka
76
198000
3000
skupione jak badacz,
03:36
that has nothing on its mindumysł
77
201000
2000
który o niczym nie myśli,
03:38
but the grubslarwy and insectsowady
78
203000
3000
prócz larw i owadów
03:41
that will allowdopuszczać it to liverelacja na żywo anotherinne day.
79
206000
3000
które pozwolą mu przetrwać.
03:44
It wants only to be here tomorrowjutro,
80
209000
3000
Chce tylko być tutaj jutro,
03:47
dressedubrany perhapsmoże
81
212000
2000
może ubrane
03:49
in the sleeverękaw of a plaidPlaid shirtkoszula,
82
214000
2000
w rękaw koszuli w kratę
03:51
nosenos pressedwciśnięty againstprzeciwko the pagestrona,
83
216000
2000
nosem przyciśniętym do kartki,
03:53
writingpisanie a fewkilka more dutifuldbający lineskwestia
84
218000
4000
posłusznie pisząc jeszcze kilka linijek
03:57
while I gazewzrok out the windowokno
85
222000
2000
kiedy ja patrzę przez okno i
03:59
and imaginewyobrażać sobie BudapestBudapeszt
86
224000
2000
wyobrażam sobie Budapeszt
04:01
or some other cityMiasto
87
226000
2000
czy inne miasto,
04:03
where I have never been.
88
228000
3000
w którym nigdy nie byłem.
04:07
BCBC: So that makesczyni it seemwydać się a little easierłatwiejsze.
89
232000
3000
BC: Teraz wszystko wydaje się trochę łatwiejsze.
04:10
(ApplauseAplauz)
90
235000
2000
(Brawa)
04:12
WritingPiśmie is not actuallytak właściwie as easyłatwo as that for me.
91
237000
4000
Prawdę mówiąc, pisanie nie jest dla mnie aż tak łatwe.
04:16
But I like to pretendstwarzać pozory that it comespochodzi with easełatwość.
92
241000
5000
Ale lubię udawać, że przychodzi bez trudu.
04:21
One of my studentsstudenci cameoprawa ołowiana witrażu up after classklasa, an introductorywprowadzające classklasa,
93
246000
3000
Studentka podeszła do mnie po pierwszych zajęciach
04:24
and she said, "You know, poetrypoezja is hardertrudniejsze than writingpisanie,"
94
249000
5000
i powiedziała: "Poezja jest trudniejsza niż pisanie"
04:29
whichktóry I founduznany bothobie erroneousbłędny and profoundgłęboki.
95
254000
3000
co jest zarówno błędne, jak i głębokie.
04:32
(LaughterŚmiech)
96
257000
3000
(Śmiech)
04:35
So I like to at leastnajmniej pretendstwarzać pozory it just flowsprzepływy out.
97
260000
3000
Wolę udawać, że po prostu poezja ze mnie wypływa.
04:38
A friendprzyjaciel of minekopalnia has a sloganslogan; he's anotherinne poetpoeta.
98
263000
3000
Mój przyjaciel, który też jest poetą, wymyślił hasło:
04:41
He saysmówi that, "If at first you don't succeedosiągnąć sukces,
99
266000
3000
"Jeśli od razu ci się nie uda,
04:44
hideukryć all evidencedowód you ever triedwypróbowany."
100
269000
3000
usuń dowody prób".
04:47
(LaughterŚmiech)
101
272000
2000
(Śmiech)
04:49
The nextNastępny poemwiersz is alsorównież ratherraczej shortkrótki.
102
274000
3000
Następny wiersz również jest krótki.
04:52
PoetryPoezja just saysmówi a fewkilka things in differentróżne wayssposoby.
103
277000
3000
Poezja to powtarzanie kilku rzeczy na różne sposoby.
04:55
And I think you could boilgotować this poemwiersz down to sayingpowiedzenie,
104
280000
3000
Ten wiersz można sprowadzić do powiedzenia
04:58
"Some daysdni you eatjeść the bearNiedźwiedź, other daysdni the bearNiedźwiedź eatszjada you."
105
283000
3000
"Raz na wozie, raz pod wozem".
05:01
And it usesużywa the imageryobrazowość
106
286000
2000
Używa metaforyki
05:03
of dollhouseDomek dla lalek furnituremeble.
107
288000
2000
mebli z domku dla lalek.
05:05
(VideoWideo) NarrationNarracja: "Some DaysDni."
108
290000
3000
(Wideo) Narracja "Któregoś dnia".
05:09
Some daysdni
109
294000
2000
Któregoś dnia
05:11
I put the people in theirich placesmiejsca at the tablestół,
110
296000
3000
ustawię ludzi na ich miejsach przy stole
05:14
bendzakręt theirich legsnogi at the kneeskolana,
111
299000
2000
zegnę ich nogi w kolanach,
05:16
if they come with that featurececha,
112
301000
2000
jeśli mają taką funkcję,
05:18
and fixnaprawić them into the tinymalutki woodendrewniane chairskrzesła.
113
303000
4000
i przymocuję do drewnianych krzesełek.
05:22
All afternoonpopołudnie they facetwarz one anotherinne,
114
307000
3000
Całe popołudnie patrzą na siebie nawzajem,
05:25
the man in the brownbrązowy suitgarnitur,
115
310000
2000
mężczyzna w brązowym garniturze,
05:27
the womankobieta in the blueniebieski dresssukienka --
116
312000
2000
kobieta w niebieskiej sukience -
05:29
perfectlydoskonale motionlessbez ruchu, perfectlydoskonale behavedzachowywał się.
117
314000
4000
doskonale nieruchomi, doskonale wychowani.
05:33
But other daysdni I am the one
118
318000
2000
Ale innym razem to ja jestem
05:35
who is liftedwzniesiony up by the ribsżebra
119
320000
2000
tym podnoszonym za żebra
05:37
then loweredobniżony into the diningjadalnia roompokój of a dollhouseDomek dla lalek
120
322000
4000
potem opuszczanym do jadalni w domku dla lalek
05:41
to sitsiedzieć with the othersinni at the long tablestół.
121
326000
3000
aby siedzieć z innymi przy długim stole.
05:44
Very funnyzabawny.
122
329000
2000
Bardzo śmieszne.
05:46
But how would you like it
123
331000
2000
Ale jakby ci się to podobało
05:48
if you never knewwiedziałem from one day to the nextNastępny
124
333000
3000
jeśli nigdy nie wiedziałbyś
05:51
if you were going to spendwydać it
125
336000
2000
czy spędzisz dzień
05:53
stridingStriding around like a vividżywy god,
126
338000
3000
krocząc jak młody bóg,
05:56
your shouldersramiona in the cloudschmury,
127
341000
3000
z ramionami w chmurach,
05:59
or sittingposiedzenie down there
128
344000
2000
czy siedząc tam
06:01
amidstpośród the wallpapertapeta
129
346000
2000
pomiędzy tapetą
06:03
staringgapiowski straightproste aheadprzed siebie
130
348000
2000
gapiąc się prosto przed siebie
06:05
with your little plasticPlastikowy facetwarz?
131
350000
4000
plastikową twarzyczką?
06:11
(ApplauseAplauz)
132
356000
5000
(Brawa)
06:16
BCBC: There's a horrorprzerażenie moviefilm in there somewheregdzieś.
133
361000
3000
BC: W wierszu ukrywa się horror.
06:19
The nextNastępny poemwiersz is callednazywa forgetfulnesszapomnienia,
134
364000
2000
Następny wiersz nosi tytuł "Zapominalstwo",
06:21
and it's really just a kinduprzejmy of poeticpoetyckie essayesej
135
366000
2000
jest to rodzaj poetyckiego eseju
06:23
on the subjectPrzedmiot of mentalpsychiczny slippagepoślizg.
136
368000
4000
na temat mentalnego poślizgu.
06:27
And the poemwiersz beginszaczyna się
137
372000
2000
Wiersz zaczyna się
06:29
with a certainpewny speciesgatunki of forgetfulnesszapomnienia
138
374000
3000
od specjalnego gatunku zapominalstwa
06:32
that someonektoś callednazywa
139
377000
2000
który ktoś nazwał
06:34
literaryliteracki amnesiaamnezja,
140
379000
2000
amnezją literacką,
06:36
in other wordssłowa, forgettingzapominając the things that you have readczytać.
141
381000
4000
innymi słowy, zapominanie rzeczy, które się przeczytało.
06:43
(VideoWideo) NarrationNarracja: "ForgetfulnessZapomnienia."
142
388000
2000
(Wideo) Narracja: "Zapominalstwo"
06:45
The nameNazwa of the authorautor is the first to go,
143
390000
3000
Najpierw ucieka nazwisko autora,
06:48
followedśledzić obedientlyposłusznie
144
393000
2000
za nim posłusznie podąża
06:50
by the titletytuł, the plotwątek,
145
395000
2000
tytuł, fabuła,
06:52
the heartbreakingserce conclusionwniosek,
146
397000
2000
wzruszające zakończenie,
06:54
the entireCały novelpowieść,
147
399000
2000
cała powieść,
06:56
whichktóry suddenlynagle becomesstaje się one you have never readczytać,
148
401000
3000
nagle staje się jedną z tych, których nie przeczytałeś,
06:59
never even heardsłyszał of.
149
404000
2000
o której nigdy nie słyszałeś.
07:01
It is as if, one by one,
150
406000
2000
Jest tak, jakby jedne po drugim,
07:03
the memorieswspomnienia you used to harborport
151
408000
3000
wspomnienia, które gromadziłeś
07:06
decidedzdecydowany to retireprzejść na emeryturę to the southernpołudniowy hemispherePółkula of the brainmózg
152
411000
4000
zdecydowały wycofać się do południowej półkuli mózgu
07:10
to a little fishingwędkowanie villagewioska
153
415000
2000
do małej wioski rybackiej
07:12
where there are no phonestelefony.
154
417000
2000
gdzie nie ma telefonów.
07:14
Long agotemu,
155
419000
2000
Dawno temu,
07:16
you kissedpocałował the namesnazwy of the ninedziewięć musesmuzy good-byeGood-Bye
156
421000
3000
pocałowałeś na pożegnanie imiona dziewięciu muz
07:19
and you watchedoglądaliśmy the quadratickwadratowe equationrównanie
157
424000
2000
patrzyłeś, jak równanie kwadratowe
07:21
packpakiet its bagtorba.
158
426000
2000
pakuje walizki.
07:23
And even now,
159
428000
2000
Nawet teraz,
07:25
as you memorizezapamiętać the orderzamówienie of the planetsplanety,
160
430000
2000
kiedy uczysz się na pamięć kolejności planet,
07:27
something elsejeszcze is slippingpoślizgiem away,
161
432000
2000
coś innego ci ucieka,
07:29
a statestan flowerkwiat perhapsmoże,
162
434000
2000
może kwiat stanowy,
07:31
the addressadres of an unclewujek,
163
436000
2000
adres wujka,
07:33
the capitalkapitał of ParaguayParagwaj.
164
438000
2000
stolica Paragwaju.
07:35
WhateverCokolwiek it is
165
440000
2000
Cokolwiek to jest,
07:37
you are strugglingwalczy to rememberZapamiętaj,
166
442000
2000
starasz się pamiętać,
07:39
it is not poisedgotowy on the tipWskazówka of your tonguejęzyk,
167
444000
3000
nie jest to na koniuszku języka,
07:42
not even lurkingczai się
168
447000
2000
nawet nie czai się
07:44
in some obscurezasłaniać cornerkąt
169
449000
2000
w mrocznym zakamarku
07:46
of your spleenśledziony.
170
451000
2000
śledziony.
07:48
It has floatedpłynął away
171
453000
2000
Odpłynęło
07:50
down a darkciemny mythologicalmitologiczny riverrzeka
172
455000
3000
do ciemnej mitologicznej rzeki,
07:53
whosektórego nameNazwa beginszaczyna się with an L
173
458000
3000
której nazwa zaczyna się na L,
07:56
as fardaleko as you can recallodwołanie,
174
461000
2000
o ile możesz sobie przypomnieć,
07:58
well on your ownwłasny way to oblivionOblivion
175
463000
3000
w drodze do zapomnienia
08:01
where you will joinprzyłączyć się those
176
466000
2000
gdzie dołączysz do tych
08:03
who have forgottenzapomniany even how to swimpływać
177
468000
2000
którzy zapomnieli nawet jak się pływa
08:05
and how to ridejazda a bicyclerower.
178
470000
3000
i jak się jeździ na rowerze.
08:08
No wondercud you risewzrost in the middleśrodkowy of the night
179
473000
3000
Nic dziwnego, że wstajesz w środku nocy
08:11
to look up the datedata of a famoussławny battlebitwa
180
476000
3000
sprawdzić datę słynnej bitwy
08:14
in a bookksiążka on warwojna.
181
479000
2000
w książce o wojnie.
08:16
No wondercud the MoonKsiężyc in the windowokno
182
481000
2000
Nic dziwnego, że księżyc w oknie
08:18
seemswydaje się to have drifteddryfował out of a love poemwiersz
183
483000
3000
chyba umknął z wiersza miłosnego,
08:21
that you used to know by heartserce.
184
486000
4000
który kiedyś znałeś na pamięć.
08:27
(ApplauseAplauz)
185
492000
8000
(Brawa)
08:35
BCBC: The nextNastępny poemwiersz is callednazywa "The CountryKraj"
186
500000
2000
BC: Następny wiersz nosi tytuł "Wieś",
08:37
and it's basedna podstawie on,
187
502000
2000
traktuje o tym,
08:39
when I was in collegeSzkoła Wyższa
188
504000
2000
jak na uczelni
08:41
I metspotkał a classmatekolega z klasy who remainsszczątki to be a friendprzyjaciel of minekopalnia.
189
506000
3000
poznałem kolegę, z którym do dziś się przyjaźnimy.
08:44
He livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj, and still does, in ruralwiejski VermontVermont.
190
509000
2000
Mieszkał, i nadal mieszka, w wiejskim Vermont.
08:46
I livedPerscyativestwo recyrodycyjcystwo recyrodycyjcystwo recyrodycyj in NewNowy YorkYork CityMiasto.
191
511000
2000
Ja mieszkałem w Nowym Jorku.
08:48
And we would visitodwiedzić eachkażdy other.
192
513000
2000
Odwiedzaliśmy się nawzajem.
08:50
And when I would go up to the countrykraj,
193
515000
2000
I kiedy jechałem na wieś,
08:52
he would teachnauczać me things like deerJeleń huntingpolowanie,
194
517000
3000
uczył mnie np. polowania na jelenie,
08:55
whichktóry meantOznaczało gettinguzyskiwanie lostStracony with a gunpistolet basicallygruntownie --
195
520000
3000
co właściwie oznaczało zagubienie się gdzieś z bronią...
08:58
(LaughterŚmiech)
196
523000
2000
(Śmiech)
09:00
and troutPstrąg fishingwędkowanie and stuffrzeczy like that.
197
525000
2000
oraz łowienia pstrągów i tym podobnych rzeczy.
09:02
And then he'don by come down to NewNowy YorkYork CityMiasto
198
527000
2000
A potem on przyjeżdżał do Nowego Jorku
09:04
and I'd teachnauczać him what I knewwiedziałem,
199
529000
2000
i uczyłem go tego, co umiałem
09:06
whichktóry was largelyw dużej mierze smokingpalenie and drinkingpicie.
200
531000
2000
czyli palenia i picia.
09:08
(LaughterŚmiech)
201
533000
2000
(Śmiech)
09:10
And in that way we tradedw obrocie loreLore with eachkażdy other.
202
535000
3000
W ten sposób wymienialiśmy się wiedzą.
09:13
The poemwiersz that's comingprzyjście up
203
538000
2000
Następny wiersz
09:15
is basedna podstawie on him tryingpróbować to tell me a little something
204
540000
3000
opowiada o tym, jak chciał mi coś powiedzieć
09:18
about a domestickrajowy pointpunkt of etiquetteEtykieta
205
543000
2000
na temat domowej etykiety
09:20
in countrykraj livingżycie
206
545000
2000
życia na wsi,
09:22
that I had a very hardciężko time, at first, processingprzetwarzanie.
207
547000
2000
którego na początku nie mogłem pojąć.
09:24
It's callednazywa "The CountryKraj."
208
549000
2000
Wiersz nazywa się "Wieś".
09:26
(VideoWideo) NarrationNarracja: "The CountryKraj."
209
551000
3000
(Wideo) Narracja: "Wieś".
09:29
I wonderedzastanawiałem się about you
210
554000
2000
Dziwiłem ci się
09:31
when you told me never to leavepozostawiać
211
556000
2000
gdy mówiłeś, żebym nigdy nie zostawiał
09:33
a boxpudełko of woodendrewniane strike-anywherestrike gdziekolwiek matchesmecze
212
558000
3000
pudełka zapałek sztormowych
09:36
just lyingkłamstwo around the housedom,
213
561000
3000
w pobliżu domu
09:39
because the micemyszy mightmoc get into them
214
564000
2000
bo myszy mogą się do nich dostać
09:41
and startpoczątek a fireogień.
215
566000
2000
i wzniecić pożar.
09:43
But your facetwarz was absolutelyabsolutnie straightproste
216
568000
3000
Ale twoja twarz była całkiem szczera,
09:46
when you twistedskręcone the lidpokrywa down
217
571000
2000
kiedy odkręciłeś pokrywę
09:48
on the roundokrągły tinCyna
218
573000
2000
okrągłej puszki
09:50
where the matchesmecze, you said, are always stowedspakowane.
219
575000
3000
gdzie trzymane są, jak mówisz, zapałki.
09:53
Who could sleepsen that night?
220
578000
2000
Kto mógł dzisiaj usnąć?
09:55
Who could whisktrzepaczka away the thought
221
580000
2000
Kto mógł przegonić myśl
09:57
of the one unlikelymało prawdopodobne mousemysz
222
582000
3000
o jednej małej myszy
10:00
paddingdopełnienie alongwzdłuż a coldzimno waterwoda piperura
223
585000
3000
skradającej się po rurze kanalizacyjnej
10:03
behindza the floralkwiatowy wallpapertapeta,
224
588000
2000
za kwiatową tapetą
10:05
grippingtrzymający w napięciu a singlepojedynczy woodendrewniane matchmecz
225
590000
2000
chwytającej zapałkę
10:07
betweenpomiędzy the needlesigły of his teethzęby?
226
592000
3000
między igłami zębów?
10:10
Who could not see him roundingZaokrąglenie a cornerkąt,
227
595000
3000
Kto nie widział jej tuż za rogiem,
10:13
the blueniebieski tipWskazówka scratchingdrapanie againstprzeciwko rough-hewnRough-hewn beambelka,
228
598000
3000
niebieską główkę pocieraną o z grubsza ociosaną belkę,
10:16
the suddennagły flareflary
229
601000
2000
nagłą łunę
10:18
and the creaturekreatura, for one brightjasny, shiningświecący momentza chwilę,
230
603000
4000
i stworzenie, na jedną jasną, świetlistą chwilę,
10:22
suddenlynagle thrustnacisk aheadprzed siebie of his time --
231
607000
2000
nagle wyprzedzając swój czas -
10:24
now a fire-starterFire-starter,
232
609000
2000
wzniecacz ognia,
10:26
now a torch-bearerLatarka na okaziciela
233
611000
2000
niosący pochodnię
10:28
in a forgottenzapomniany ritualrytuał,
234
613000
2000
w zapomnianym rytuale
10:30
little brownbrązowy druidDruid
235
615000
2000
mały brązowy druid
10:32
illuminatingświetlny some ancientstarożytny night?
236
617000
2000
rozświetlający pradawną noc?
10:34
And who could failzawieść to noticeogłoszenie,
237
619000
3000
Kto mógłby nie zauważyć,
10:37
litoświetlony up in the blazingpłonące insulationizolacja,
238
622000
2000
zapalonych w płonącej izolacji
10:39
the tinymalutki lookswygląda of wondermentzdumienie
239
624000
2000
spojrzeń pełnych zdziwienia
10:41
on the facestwarze of his fellowfacet micemyszy --
240
626000
3000
na twarzach innych myszy -
10:44
one-timejednorazowe inhabitantsmieszkańcy
241
629000
2000
niegdyś mieszkańców
10:46
of what oncepewnego razu was your housedom in the countrykraj?
242
631000
4000
tego, co kiedyś było twoim domkiem na wsi?
10:50
(ApplauseAplauz)
243
635000
3000
(Brawa)
10:53
BCBC: Thank you.
244
638000
2000
BC: Dziękuję.
10:55
(ApplauseAplauz)
245
640000
2000
(Brawa)
10:57
Thank you. And the last poemwiersz is callednazywa "The DeadMartwe."
246
642000
3000
Dziękuję. Ostatni wiersz nosi tytuł "Zmarli".
11:00
I wrotenapisał this after a friend'sFriend's funeralpogrzeb,
247
645000
2000
Napisałem go po pogrzebie przyjaciela,
11:02
but not so much about the friendprzyjaciel as something the eulogisteulogist kepttrzymane sayingpowiedzenie,
248
647000
2000
nie tyle o przyjacielu, ile o czymś, co powtarzał panegirysta,
11:04
as all eulogistseulogists tendzmierzać to do,
249
649000
2000
jak zwykle robią panegiryści,
11:06
whichktóry is how happyszczęśliwy the deceasedzmarłego would be
250
651000
3000
czyli jak szczęśliwi będą zmarli
11:09
to look down and see all of us assembledzmontowany.
251
654000
2000
patrząc z góry na wszystkich nas zebranych.
11:11
And that to me was a badzły startpoczątek to the afterlifeżycie pozagrobowe,
252
656000
3000
Według mnie to zły początek życia pozagrobowego,
11:14
havingmający to witnessświadek your ownwłasny funeralpogrzeb and feel gratifiedzaczynać.
253
659000
3000
patrzeć na własny pogrzeb i czuć zadowolenie.
11:17
So the little poemwiersz is callednazywa "The DeadMartwe."
254
662000
4000
Dlatego ten krótki wiersz nazywa się "Zmarli".
11:21
(VideoWideo) NarrationNarracja: "The DeadMartwe."
255
666000
2000
(Wideo) Narracja: "Zmarli".
11:23
The deadnie żyje are always looking down on us,
256
668000
3000
Zmarli zawsze patrzą na nas z góry,
11:26
they say.
257
671000
2000
tak się mówi.
11:28
While we are puttingwprowadzenie on our shoesbuty or makingzrobienie a sandwichkanapka,
258
673000
3000
Kiedy zakładamy buty albo robimy kanapkę,
11:31
they are looking down
259
676000
2000
patrzą na nas z góry
11:33
throughprzez the glass-bottomszkło dno boatsłodzie of heavenniebo
260
678000
3000
przez łodzie ze szklanym dnem w niebie
11:36
as they rowrząd themselvessami slowlypowoli
261
681000
2000
wiosłując powoli
11:38
throughprzez eternitywieczności.
262
683000
2000
przez wieczność.
11:40
They watch the topsKoszulki i bluzy of our headsgłowy
263
685000
2000
Oglądają czubki naszych głów
11:42
movingw ruchu belowponiżej on EarthZiemia.
264
687000
2000
ruszające się w dole na ziemi.
11:44
And when we liekłamstwo down
265
689000
2000
A kiedy kładziemy się
11:46
in a fieldpole or on a couchsofa,
266
691000
2000
na polu albo na kanapie
11:48
druggedodurzony perhapsmoże
267
693000
2000
może odurzeni
11:50
by the humHum of a warmciepły afternoonpopołudnie,
268
695000
3000
szumem ciepłego popołudnia
11:53
they think we are looking back at them,
269
698000
3000
myślą, że na nich patrzymy,
11:56
whichktóry makesczyni them liftwinda theirich oarswiosła
270
701000
2000
podnoszą swoje wiosła
11:58
and fallspadek silentcichy
271
703000
2000
i milczą
12:00
and wait like parentsrodzice
272
705000
3000
czekają jak rodzice
12:03
for us to closeblisko our eyesoczy.
273
708000
3000
aż zamkniemy oczy.
12:08
(ApplauseAplauz)
274
713000
7000
(Brawa)
12:15
BCBC: I'm not sure if other poemswiersze will be animatedożywiony.
275
720000
2000
BC: Nie jestem pewien, czy inne wiersze będą animowane.
12:17
It tookwziął a long time --
276
722000
2000
Zajęło to dużo czasu.
12:19
I mean, it's ratherraczej uncommonNiezbyt często to have this marriagemałżeństwo --
277
724000
3000
To dość wyjątkowy związek
12:22
a long time to put those two togetherRazem.
278
727000
2000
i bardzo pracochłonny.
12:24
But then again, it tookwziął us a long time
279
729000
2000
Ale z drugiej strony, dużo czasu zajęło
12:26
to put the wheelkoło and the suitcasewalizka togetherRazem.
280
731000
2000
połączenie koła i walizki.
12:28
(LaughterŚmiech)
281
733000
3000
(Śmiech)
12:31
I mean, we had the wheelkoło for some time.
282
736000
3000
To znaczy, przez długi czas mieliśmy koło.
12:34
And schleppingschlepping is an ancientstarożytny and honorablehonorowe artsztuka.
283
739000
3000
A taszczenie walizek to starodawna i zaszczytna sztuka.
12:37
(LaughterŚmiech)
284
742000
3000
(Śmiech)
12:40
I just have time
285
745000
2000
Mam jeszcze czas,
12:42
to readczytać a more recentniedawny poemwiersz to you.
286
747000
3000
aby przeczytać jeden nowszy wiersz.
12:45
If it has a subjectPrzedmiot,
287
750000
3000
Jeśli ma jakiś temat,
12:48
the subjectPrzedmiot is adolescenceokres dojrzewania.
288
753000
2000
to jest nim wiek dojrzewania.
12:50
And it's addressedzaadresowany to a certainpewny personosoba.
289
755000
2000
Jest adresowany do pewnej osoby.
12:52
It's callednazywa "To My FavoriteUlubione 17-Year-Old-Rok-stary HighWysoka SchoolSzkoła GirlDziewczyna."
290
757000
6000
Nazywa się "Do mojej ulubionej siedemnastolatki".
12:58
"Do you realizerealizować that if you had startedRozpoczęty buildingbudynek the ParthenonPartenon
291
763000
3000
"Zdajesz sobie sprawę, że gdybyś zaczęła budować Partenon
13:01
on the day you were bornurodzony,
292
766000
2000
w dniu, kiedy się urodziłaś,
13:03
you would be all doneGotowe in only one more yearrok?
293
768000
3000
trwałoby to tylko rok dłużej?
13:06
Of coursekurs, you couldn'tnie mógł have doneGotowe that all alonesam.
294
771000
2000
Oczywiście, nie zrobiłabyś tego sama.
13:08
So never mindumysł;
295
773000
2000
Nie przejmuj się,
13:10
you're fine just beingistota yourselfsiebie.
296
775000
2000
jesteś wspaniała po prostu będąc sobą.
13:12
You're lovedkochany for just beingistota you.
297
777000
3000
Jesteś kochana dla ciebie samej.
13:15
But did you know that at your agewiek
298
780000
2000
Ale czy wiesz, że w twoim wieku
13:17
JudyJudy GarlandGarland was pullingciągnięcie down 150,000 dollarsdolarów a pictureobrazek,
299
782000
5000
Judy Garland zgarniała 150 000 dolarów za film,
13:22
JoanJoan of ArcŁuk was leadingprowadzący the FrenchFrancuski armyarmia to victoryzwycięstwo
300
787000
4000
Joanna d'Arc prowadziła armię do zwycięstwa,
13:26
and BlaiseBlaise PascalPascal had cleanedwyczyszczony up his roompokój --
301
791000
3000
a Błażej Pascal posprzątał swój pokój -
13:29
no wait, I mean he had inventedzmyślony the calculatorkalkulator?
302
794000
4000
zaraz, chciałem powiedzieć: wymyślił kalkulator?
13:33
Of coursekurs, there will be time for all that
303
798000
2000
Oczywiście, będzie czas na to wszystko
13:35
laterpóźniej in your life,
304
800000
2000
później w twoim życiu
13:37
after you come out of your roompokój
305
802000
2000
kiedy wyjdziesz z pokoju
13:39
and beginzaczynać to blossomkwiat,
306
804000
2000
i rozkwitniesz
13:41
or at leastnajmniej pickwybierać up all your socksskarpety.
307
806000
4000
albo przynajmniej pozbierasz skarpetki.
13:45
For some reasonpowód I keep rememberingpamiętając
308
810000
2000
Z jakiegoś powodu ciągle pamiętam,
13:47
that LadyPani JaneJane GreySzary was queenkrólowa of EnglandAnglia
309
812000
2000
że Jane Gray była królową Anglii,
13:49
when she was only 15.
310
814000
3000
gdy miała tylko 15 lat.
13:52
But then she was beheadedścięty, so never mindumysł her as a rolerola modelModel.
311
817000
3000
Ale potem ją ścięto, więc się na niej nie wzoruj.
13:55
(LaughterŚmiech)
312
820000
3000
(Śmiech)
13:58
A fewkilka centurieswieki laterpóźniej,
313
823000
2000
Kilkaset lat później
14:00
when he was your agewiek,
314
825000
2000
kiedy był w twoim wieku
14:02
FranzFranz SchubertSchubert was doing the dishesnaczynia for his familyrodzina,
315
827000
4000
Franciszek Schubert zmywał dla swojej rodziny,
14:06
but that did not keep him
316
831000
2000
ale to nie przeszkodziło mu
14:08
from composingkomponowanie two symphoniessymfonie, fourcztery operasOpera i balet
317
833000
3000
skomponować dwóch symfonii, czterech oper
14:11
and two completekompletny massesMas as a youngstermłodzik.
318
836000
3000
i dwóch mszy w młodym wieku.
14:14
(LaughterŚmiech)
319
839000
2000
(Śmiech)
14:16
But of coursekurs, that was in AustriaAustria
320
841000
2000
Ale oczywiście, to było w Austrii,
14:18
at the heightwysokość of RomanticRomantyczny lyricismliryka,
321
843000
3000
w najlepszym okresie liryki romantyzmu,
14:21
not here in the suburbsperyferie of ClevelandCleveland.
322
846000
2000
a nie tu, na przedmieściach Cleveland.
14:23
(LaughterŚmiech)
323
848000
2000
(Śmiech)
14:25
FranklySzczerze mówiąc, who caresdba
324
850000
2000
Szczerze, kogo obchodzi,
14:27
if AnnieAnnie OakleyOakley was a crackpęknięcie shotstrzał at 15
325
852000
3000
czy Annie Oakley była strzelcem wyborowym w wieku 15 lat,
14:30
or if MariaMaria CallasCallas debutedzadebiutował as ToscaTosca at 17?
326
855000
4000
albo czy Maria Callas zadebiutowała mając 17 lat?
14:34
We think you're specialspecjalny just beingistota you --
327
859000
3000
Myślę, że jesteś wyjątkowa będąc sobą -
14:37
playinggra with your foodjedzenie and staringgapiowski into spaceprzestrzeń.
328
862000
3000
bawiąc się jedzeniem i gapiąc się w przestrzeń.
14:40
(LaughterŚmiech)
329
865000
3000
(Śmiech)
14:43
By the way,
330
868000
2000
Swoją drogą,
14:45
I liedkłamał about SchubertSchubert doing the dishesnaczynia,
331
870000
3000
skłamałem, że Schubert mył naczynia,
14:48
but that doesn't mean he never helpedpomógł out around the housedom."
332
873000
3000
ale to nie znaczy, że nigdy nie pomagał w domu."
14:51
(LaughterŚmiech)
333
876000
2000
(Śmiech)
14:53
(ApplauseAplauz)
334
878000
2000
(Brawa)
14:55
Thank you. Thank you.
335
880000
3000
Dziękuję.
14:58
(ApplauseAplauz)
336
883000
5000
(Brawa)
15:03
ThanksDzięki.
337
888000
2000
Dziękuję.
15:05
(ApplauseAplauz)
338
890000
2000
(Brawa)
Translated by Katarzyna Wiktoria Klag
Reviewed by Monika Sulima

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Billy Collins - Poet
A two-term U.S. Poet Laureate, Billy Collins captures readers with his understated wit, profound insight -- and a sense of being "hospitable."

Why you should listen

Accessibility is not a word often associated with great poetry. Yet Billy Collins has managed to create a legacy from what he calls being poetically “hospitable.” Preferring lyrical simplicity to abstruse intellectualism, Collins combines humility and depth of perception, undercutting light and digestible topics with dark and at times biting humor.

While Collins approaches his work with a healthy sense of self-deprecation, calling his poems “domestic” and “middle class,” John Taylor has said of Collins: “Rarely has anyone written poems that appear so transparent on the surface yet become so ambiguous, thought-provoking, or simply wise once the reader has peered into the depths.”

In 2001 he was named U.S. Poet Laureate, a title he kept until 2003. Collins lives in Somers, New York, and is an English professor at City University of New York, where he has taught for more than 40 years.

Credits for the animations in this talk:

"Budapest," "Forgetfulness" and "Some Days" -- animation by Julian Grey/Head Gear

"The Country" -- animation by Brady Baltezor/Radium

"The Dead" -- animation by Juan Delcan/Spontaneous
 

More profile about the speaker
Billy Collins | Speaker | TED.com