TED2012
Billy Collins: Everyday moments, caught in time
Billy Collins: Codzienne chwile zatrzymane w kadrze
Filmed:
Readability: 3.6
1,325,026 views
Łącząc ironiczne poczucie humoru z artystyczną głębią, Billy Collins opowiada o swoich wierszach, które dzięki współpracy z Sundance Channel, zostały opatrzone uroczymi animacjami. W zabawnym i wzruszającym wystąpieniu prezentuje pięć z nich -- nie przegapcie ostatniego!
Billy Collins - Poet
A two-term U.S. Poet Laureate, Billy Collins captures readers with his understated wit, profound insight -- and a sense of being "hospitable." Full bio
A two-term U.S. Poet Laureate, Billy Collins captures readers with his understated wit, profound insight -- and a sense of being "hospitable." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I'm here to give you
0
0
2000
Jestem tutaj, aby dać państwu
00:17
your recommended dietary allowance
1
2000
2000
zalecaną dzienną dawkę
00:19
of poetry.
2
4000
2000
poezji.
00:21
And the way I'm going to do that
3
6000
2000
Zrobię to
00:23
is present to you
4
8000
2000
pokazując
00:25
five animations
5
10000
2000
pięć animacji
00:27
of five of my poems.
6
12000
2000
moich wierszy.
00:29
And let me just tell you a little bit of how that came about.
7
14000
2000
Najpierw opowiem, jak do tego doszło.
00:31
Because the mixing of those two media
8
16000
2000
Mieszanie tych dwóch środków przekazu
00:33
is a sort of unnatural or unnecessary act.
9
18000
3000
jest nienaturalne lub niepotrzebne.
00:36
But when I was United States Poet Laureate --
10
21000
4000
Jako Poeta Laureatus Stanów Zjednoczonych...
00:40
and I love saying that.
11
25000
2000
a uwielbiam o tym mówić.
00:42
(Laughter)
12
27000
2000
(Śmiech)
00:44
It's a great way to start sentences.
13
29000
3000
To świetny sposób rozpoczynania zdań.
00:47
When I was him back then,
14
32000
3000
Kiedy nim byłem,
00:50
I was approached by J. Walter Thompson, the ad company,
15
35000
3000
skontaktowała się ze mną firma reklamowa J.Walter Thompson,
00:53
and they were hired
16
38000
2000
wynajął ich Sundance Channel.
00:55
sort of by the Sundance Channel.
17
40000
2000
wynajął ich Sundance Channel.
00:57
And the idea was to have me record some of my poems
18
42000
2000
Pomysł był taki, że nagram swoje wiersze,
00:59
and then they would find animators
19
44000
2000
a oni potem znajdą twórców animacji,
01:01
to animate them.
20
46000
2000
którzy zrobią do nich filmy.
01:03
And I was initially resistant,
21
48000
2000
Na początku byłem przeciwny,
01:05
because I always think
22
50000
2000
bo zawsze uważałem,
01:07
poetry can stand alone by itself.
23
52000
2000
że poezja może sama się obronić.
01:09
Attempts to put my poems to music
24
54000
3000
Próby nagrania muzyki do moich wierszy
01:12
have had disastrous results,
25
57000
2000
przyniosły katastrofalne rezultaty
01:14
in all cases.
26
59000
3000
w każdym przypadku.
01:17
And the poem, if it's written with the ear,
27
62000
3000
Wiersz, jeśli jest napisany z wyczuciem,
01:20
already has been set to its own verbal music
28
65000
3000
ma już swoją własną muzykę słów
01:23
as it was composed.
29
68000
2000
do której został skomponowany.
01:25
And surely, if you're reading a poem
30
70000
2000
Oczywiście, kiedy czyta się wiersz,
01:27
that mentions a cow,
31
72000
2000
który wspomina o krowie,
01:29
you don't need on the facing page
32
74000
2000
na drugiej stronie nie potrzeba
01:31
a drawing of a cow.
33
76000
2000
rysunku krowy.
01:33
I mean, let's let the reader do a little work.
34
78000
3000
Niech czytelnik trochę popracuje.
01:36
But I relented because it seemed like an interesting possibility,
35
81000
3000
Ale uległem, bo wydawało się to ciekawą możliwością,
01:39
and also I'm like a total cartoon junkie
36
84000
3000
poza tym, od dzieciństwa
01:42
since childhood.
37
87000
3000
mam fioła na punkcie komiksów.
01:45
I think more influential
38
90000
2000
Większy wpływ
01:47
than Emily Dickinson or Coleridge or Wordsworth
39
92000
3000
niż Emily Dickinson, Coleridge czy Wordsworth
01:50
on my imagination
40
95000
2000
miały na moją wyobraźnię
01:52
were Warner Brothers, Merrie Melodies
41
97000
2000
kreskówki Warner Brothers
01:54
and Loony Tunes cartoons.
42
99000
3000
i Zaczarowanych Melodii.
01:57
Bugs Bunny is my muse.
43
102000
3000
Królik Bugs jest moją muzą.
02:01
And this way poetry could find its way onto television of all places.
44
106000
4000
W ten sposób poezja może trafić do telewizji.
02:05
And I'm pretty much all for poetry in public places --
45
110000
3000
Jestem za poezją w miejscach publicznych:
02:08
poetry on buses, poetry on subways,
46
113000
3000
w autobusach, w metrze
02:11
on billboards, on cereal boxes.
47
116000
4000
na billboardach, płatkach śniadaniowych.
02:15
When I was Poet Laureate, there I go again --
48
120000
4000
Jako Poeta Laureatus... znowu się powtarzam -
02:19
I can't help it, it's true --
49
124000
3000
To prawda, nie mogę się powstrzymać -
02:22
(Laughter)
50
127000
3000
(Śmiech)
02:25
I created a poetry channel on Delta Airlines
51
130000
3000
Założyłem poetycki kanał w Delta Airlines
02:28
that lasted for a couple of years.
52
133000
2000
który działał parę lat.
02:30
So you could tune into poetry as you were flying.
53
135000
3000
Podczas lotu można było słuchać poezji.
02:33
And my sense is,
54
138000
2000
Uważam, że to dobry pomysł aby
02:35
it's a good thing to get poetry off the shelves
55
140000
3000
zdjąć poezję z półek
02:38
and more into public life.
56
143000
2000
i wprowadzić do życia publicznego.
02:40
Start a meeting with a poem. That would be an idea you might take with you.
57
145000
3000
Zaczynać zebrania od wiersza. To może być dobry pomysł.
02:43
When you get a poem on a billboard or on the radio
58
148000
3000
Gdy ktoś zetknie się z wierszem na billboardzie czy w radiu
02:46
or on a cereal box or whatever,
59
151000
2000
albo na pudełku płatków śniadaniowych,
02:48
it happens to you so suddenly
60
153000
2000
dzieje się to tak nagle,
02:50
that you don't have time
61
155000
2000
że nie ma czasu
02:52
to deploy your anti-poetry deflector shields
62
157000
4000
włączyć anty-poetyckiej tarczy rakietowej
02:56
that were installed in high school.
63
161000
3000
zainstalowanej w szkole średniej.
03:01
So let us start with the first one.
64
166000
3000
Przejdźmy do pierwszego wiersza.
03:04
It's a little poem called "Budapest,"
65
169000
3000
To krótki wiersz zatytułowany "Budapeszt",
03:07
and in it I reveal,
66
172000
2000
i w nim wyjawiam,
03:09
or pretend to reveal,
67
174000
2000
albo udaję, że wyjawiam,
03:11
the secrets of the creative process.
68
176000
4000
sekrety procesu twórczego.
03:16
(Video) Narration: "Budapest."
69
181000
2000
(Wideo) Narracja: "Budapeszt."
03:18
My pen moves along the page
70
183000
3000
Moje pióro porusza się po stronie
03:21
like the snout of a strange animal
71
186000
3000
jak ryjek dziwnego zwierzęcia
03:24
shaped like a human arm
72
189000
2000
o kształcie ludzkiej ręki
03:26
and dressed in the sleeve
73
191000
2000
ubrane w rękaw
03:28
of a loose green sweater.
74
193000
2000
luźnego zielonego swetra.
03:30
I watch it sniffing the paper ceaselessly,
75
195000
3000
Patrzę, jak bezustannie obwąchuje papier,
03:33
intent as any forager
76
198000
3000
skupione jak badacz,
03:36
that has nothing on its mind
77
201000
2000
który o niczym nie myśli,
03:38
but the grubs and insects
78
203000
3000
prócz larw i owadów
03:41
that will allow it to live another day.
79
206000
3000
które pozwolą mu przetrwać.
03:44
It wants only to be here tomorrow,
80
209000
3000
Chce tylko być tutaj jutro,
03:47
dressed perhaps
81
212000
2000
może ubrane
03:49
in the sleeve of a plaid shirt,
82
214000
2000
w rękaw koszuli w kratę
03:51
nose pressed against the page,
83
216000
2000
nosem przyciśniętym do kartki,
03:53
writing a few more dutiful lines
84
218000
4000
posłusznie pisząc jeszcze kilka linijek
03:57
while I gaze out the window
85
222000
2000
kiedy ja patrzę przez okno i
03:59
and imagine Budapest
86
224000
2000
wyobrażam sobie Budapeszt
04:01
or some other city
87
226000
2000
czy inne miasto,
04:03
where I have never been.
88
228000
3000
w którym nigdy nie byłem.
04:07
BC: So that makes it seem a little easier.
89
232000
3000
BC: Teraz wszystko wydaje się trochę łatwiejsze.
04:10
(Applause)
90
235000
2000
(Brawa)
04:12
Writing is not actually as easy as that for me.
91
237000
4000
Prawdę mówiąc, pisanie nie jest dla mnie aż tak łatwe.
04:16
But I like to pretend that it comes with ease.
92
241000
5000
Ale lubię udawać, że przychodzi bez trudu.
04:21
One of my students came up after class, an introductory class,
93
246000
3000
Studentka podeszła do mnie po pierwszych zajęciach
04:24
and she said, "You know, poetry is harder than writing,"
94
249000
5000
i powiedziała: "Poezja jest trudniejsza niż pisanie"
04:29
which I found both erroneous and profound.
95
254000
3000
co jest zarówno błędne, jak i głębokie.
04:32
(Laughter)
96
257000
3000
(Śmiech)
04:35
So I like to at least pretend it just flows out.
97
260000
3000
Wolę udawać, że po prostu poezja ze mnie wypływa.
04:38
A friend of mine has a slogan; he's another poet.
98
263000
3000
Mój przyjaciel, który też jest poetą, wymyślił hasło:
04:41
He says that, "If at first you don't succeed,
99
266000
3000
"Jeśli od razu ci się nie uda,
04:44
hide all evidence you ever tried."
100
269000
3000
usuń dowody prób".
04:47
(Laughter)
101
272000
2000
(Śmiech)
04:49
The next poem is also rather short.
102
274000
3000
Następny wiersz również jest krótki.
04:52
Poetry just says a few things in different ways.
103
277000
3000
Poezja to powtarzanie kilku rzeczy na różne sposoby.
04:55
And I think you could boil this poem down to saying,
104
280000
3000
Ten wiersz można sprowadzić do powiedzenia
04:58
"Some days you eat the bear, other days the bear eats you."
105
283000
3000
"Raz na wozie, raz pod wozem".
05:01
And it uses the imagery
106
286000
2000
Używa metaforyki
05:03
of dollhouse furniture.
107
288000
2000
mebli z domku dla lalek.
05:05
(Video) Narration: "Some Days."
108
290000
3000
(Wideo) Narracja "Któregoś dnia".
05:09
Some days
109
294000
2000
Któregoś dnia
05:11
I put the people in their places at the table,
110
296000
3000
ustawię ludzi na ich miejsach przy stole
05:14
bend their legs at the knees,
111
299000
2000
zegnę ich nogi w kolanach,
05:16
if they come with that feature,
112
301000
2000
jeśli mają taką funkcję,
05:18
and fix them into the tiny wooden chairs.
113
303000
4000
i przymocuję do drewnianych krzesełek.
05:22
All afternoon they face one another,
114
307000
3000
Całe popołudnie patrzą na siebie nawzajem,
05:25
the man in the brown suit,
115
310000
2000
mężczyzna w brązowym garniturze,
05:27
the woman in the blue dress --
116
312000
2000
kobieta w niebieskiej sukience -
05:29
perfectly motionless, perfectly behaved.
117
314000
4000
doskonale nieruchomi, doskonale wychowani.
05:33
But other days I am the one
118
318000
2000
Ale innym razem to ja jestem
05:35
who is lifted up by the ribs
119
320000
2000
tym podnoszonym za żebra
05:37
then lowered into the dining room of a dollhouse
120
322000
4000
potem opuszczanym do jadalni w domku dla lalek
05:41
to sit with the others at the long table.
121
326000
3000
aby siedzieć z innymi przy długim stole.
05:44
Very funny.
122
329000
2000
Bardzo śmieszne.
05:46
But how would you like it
123
331000
2000
Ale jakby ci się to podobało
05:48
if you never knew from one day to the next
124
333000
3000
jeśli nigdy nie wiedziałbyś
05:51
if you were going to spend it
125
336000
2000
czy spędzisz dzień
05:53
striding around like a vivid god,
126
338000
3000
krocząc jak młody bóg,
05:56
your shoulders in the clouds,
127
341000
3000
z ramionami w chmurach,
05:59
or sitting down there
128
344000
2000
czy siedząc tam
06:01
amidst the wallpaper
129
346000
2000
pomiędzy tapetą
06:03
staring straight ahead
130
348000
2000
gapiąc się prosto przed siebie
06:05
with your little plastic face?
131
350000
4000
plastikową twarzyczką?
06:11
(Applause)
132
356000
5000
(Brawa)
06:16
BC: There's a horror movie in there somewhere.
133
361000
3000
BC: W wierszu ukrywa się horror.
06:19
The next poem is called forgetfulness,
134
364000
2000
Następny wiersz nosi tytuł "Zapominalstwo",
06:21
and it's really just a kind of poetic essay
135
366000
2000
jest to rodzaj poetyckiego eseju
06:23
on the subject of mental slippage.
136
368000
4000
na temat mentalnego poślizgu.
06:27
And the poem begins
137
372000
2000
Wiersz zaczyna się
06:29
with a certain species of forgetfulness
138
374000
3000
od specjalnego gatunku zapominalstwa
06:32
that someone called
139
377000
2000
który ktoś nazwał
06:34
literary amnesia,
140
379000
2000
amnezją literacką,
06:36
in other words, forgetting the things that you have read.
141
381000
4000
innymi słowy, zapominanie rzeczy, które się przeczytało.
06:43
(Video) Narration: "Forgetfulness."
142
388000
2000
(Wideo) Narracja: "Zapominalstwo"
06:45
The name of the author is the first to go,
143
390000
3000
Najpierw ucieka nazwisko autora,
06:48
followed obediently
144
393000
2000
za nim posłusznie podąża
06:50
by the title, the plot,
145
395000
2000
tytuł, fabuła,
06:52
the heartbreaking conclusion,
146
397000
2000
wzruszające zakończenie,
06:54
the entire novel,
147
399000
2000
cała powieść,
06:56
which suddenly becomes one you have never read,
148
401000
3000
nagle staje się jedną z tych, których nie przeczytałeś,
06:59
never even heard of.
149
404000
2000
o której nigdy nie słyszałeś.
07:01
It is as if, one by one,
150
406000
2000
Jest tak, jakby jedne po drugim,
07:03
the memories you used to harbor
151
408000
3000
wspomnienia, które gromadziłeś
07:06
decided to retire to the southern hemisphere of the brain
152
411000
4000
zdecydowały wycofać się do południowej półkuli mózgu
07:10
to a little fishing village
153
415000
2000
do małej wioski rybackiej
07:12
where there are no phones.
154
417000
2000
gdzie nie ma telefonów.
07:14
Long ago,
155
419000
2000
Dawno temu,
07:16
you kissed the names of the nine muses good-bye
156
421000
3000
pocałowałeś na pożegnanie imiona dziewięciu muz
07:19
and you watched the quadratic equation
157
424000
2000
patrzyłeś, jak równanie kwadratowe
07:21
pack its bag.
158
426000
2000
pakuje walizki.
07:23
And even now,
159
428000
2000
Nawet teraz,
07:25
as you memorize the order of the planets,
160
430000
2000
kiedy uczysz się na pamięć kolejności planet,
07:27
something else is slipping away,
161
432000
2000
coś innego ci ucieka,
07:29
a state flower perhaps,
162
434000
2000
może kwiat stanowy,
07:31
the address of an uncle,
163
436000
2000
adres wujka,
07:33
the capital of Paraguay.
164
438000
2000
stolica Paragwaju.
07:35
Whatever it is
165
440000
2000
Cokolwiek to jest,
07:37
you are struggling to remember,
166
442000
2000
starasz się pamiętać,
07:39
it is not poised on the tip of your tongue,
167
444000
3000
nie jest to na koniuszku języka,
07:42
not even lurking
168
447000
2000
nawet nie czai się
07:44
in some obscure corner
169
449000
2000
w mrocznym zakamarku
07:46
of your spleen.
170
451000
2000
śledziony.
07:48
It has floated away
171
453000
2000
Odpłynęło
07:50
down a dark mythological river
172
455000
3000
do ciemnej mitologicznej rzeki,
07:53
whose name begins with an L
173
458000
3000
której nazwa zaczyna się na L,
07:56
as far as you can recall,
174
461000
2000
o ile możesz sobie przypomnieć,
07:58
well on your own way to oblivion
175
463000
3000
w drodze do zapomnienia
08:01
where you will join those
176
466000
2000
gdzie dołączysz do tych
08:03
who have forgotten even how to swim
177
468000
2000
którzy zapomnieli nawet jak się pływa
08:05
and how to ride a bicycle.
178
470000
3000
i jak się jeździ na rowerze.
08:08
No wonder you rise in the middle of the night
179
473000
3000
Nic dziwnego, że wstajesz w środku nocy
08:11
to look up the date of a famous battle
180
476000
3000
sprawdzić datę słynnej bitwy
08:14
in a book on war.
181
479000
2000
w książce o wojnie.
08:16
No wonder the Moon in the window
182
481000
2000
Nic dziwnego, że księżyc w oknie
08:18
seems to have drifted out of a love poem
183
483000
3000
chyba umknął z wiersza miłosnego,
08:21
that you used to know by heart.
184
486000
4000
który kiedyś znałeś na pamięć.
08:27
(Applause)
185
492000
8000
(Brawa)
08:35
BC: The next poem is called "The Country"
186
500000
2000
BC: Następny wiersz nosi tytuł "Wieś",
08:37
and it's based on,
187
502000
2000
traktuje o tym,
08:39
when I was in college
188
504000
2000
jak na uczelni
08:41
I met a classmate who remains to be a friend of mine.
189
506000
3000
poznałem kolegę, z którym do dziś się przyjaźnimy.
08:44
He lived, and still does, in rural Vermont.
190
509000
2000
Mieszkał, i nadal mieszka, w wiejskim Vermont.
08:46
I lived in New York City.
191
511000
2000
Ja mieszkałem w Nowym Jorku.
08:48
And we would visit each other.
192
513000
2000
Odwiedzaliśmy się nawzajem.
08:50
And when I would go up to the country,
193
515000
2000
I kiedy jechałem na wieś,
08:52
he would teach me things like deer hunting,
194
517000
3000
uczył mnie np. polowania na jelenie,
08:55
which meant getting lost with a gun basically --
195
520000
3000
co właściwie oznaczało zagubienie się gdzieś z bronią...
08:58
(Laughter)
196
523000
2000
(Śmiech)
09:00
and trout fishing and stuff like that.
197
525000
2000
oraz łowienia pstrągów i tym podobnych rzeczy.
09:02
And then he'd come down to New York City
198
527000
2000
A potem on przyjeżdżał do Nowego Jorku
09:04
and I'd teach him what I knew,
199
529000
2000
i uczyłem go tego, co umiałem
09:06
which was largely smoking and drinking.
200
531000
2000
czyli palenia i picia.
09:08
(Laughter)
201
533000
2000
(Śmiech)
09:10
And in that way we traded lore with each other.
202
535000
3000
W ten sposób wymienialiśmy się wiedzą.
09:13
The poem that's coming up
203
538000
2000
Następny wiersz
09:15
is based on him trying to tell me a little something
204
540000
3000
opowiada o tym, jak chciał mi coś powiedzieć
09:18
about a domestic point of etiquette
205
543000
2000
na temat domowej etykiety
09:20
in country living
206
545000
2000
życia na wsi,
09:22
that I had a very hard time, at first, processing.
207
547000
2000
którego na początku nie mogłem pojąć.
09:24
It's called "The Country."
208
549000
2000
Wiersz nazywa się "Wieś".
09:26
(Video) Narration: "The Country."
209
551000
3000
(Wideo) Narracja: "Wieś".
09:29
I wondered about you
210
554000
2000
Dziwiłem ci się
09:31
when you told me never to leave
211
556000
2000
gdy mówiłeś, żebym nigdy nie zostawiał
09:33
a box of wooden strike-anywhere matches
212
558000
3000
pudełka zapałek sztormowych
09:36
just lying around the house,
213
561000
3000
w pobliżu domu
09:39
because the mice might get into them
214
564000
2000
bo myszy mogą się do nich dostać
09:41
and start a fire.
215
566000
2000
i wzniecić pożar.
09:43
But your face was absolutely straight
216
568000
3000
Ale twoja twarz była całkiem szczera,
09:46
when you twisted the lid down
217
571000
2000
kiedy odkręciłeś pokrywę
09:48
on the round tin
218
573000
2000
okrągłej puszki
09:50
where the matches, you said, are always stowed.
219
575000
3000
gdzie trzymane są, jak mówisz, zapałki.
09:53
Who could sleep that night?
220
578000
2000
Kto mógł dzisiaj usnąć?
09:55
Who could whisk away the thought
221
580000
2000
Kto mógł przegonić myśl
09:57
of the one unlikely mouse
222
582000
3000
o jednej małej myszy
10:00
padding along a cold water pipe
223
585000
3000
skradającej się po rurze kanalizacyjnej
10:03
behind the floral wallpaper,
224
588000
2000
za kwiatową tapetą
10:05
gripping a single wooden match
225
590000
2000
chwytającej zapałkę
10:07
between the needles of his teeth?
226
592000
3000
między igłami zębów?
10:10
Who could not see him rounding a corner,
227
595000
3000
Kto nie widział jej tuż za rogiem,
10:13
the blue tip scratching against rough-hewn beam,
228
598000
3000
niebieską główkę pocieraną o z grubsza ociosaną belkę,
10:16
the sudden flare
229
601000
2000
nagłą łunę
10:18
and the creature, for one bright, shining moment,
230
603000
4000
i stworzenie, na jedną jasną, świetlistą chwilę,
10:22
suddenly thrust ahead of his time --
231
607000
2000
nagle wyprzedzając swój czas -
10:24
now a fire-starter,
232
609000
2000
wzniecacz ognia,
10:26
now a torch-bearer
233
611000
2000
niosący pochodnię
10:28
in a forgotten ritual,
234
613000
2000
w zapomnianym rytuale
10:30
little brown druid
235
615000
2000
mały brązowy druid
10:32
illuminating some ancient night?
236
617000
2000
rozświetlający pradawną noc?
10:34
And who could fail to notice,
237
619000
3000
Kto mógłby nie zauważyć,
10:37
lit up in the blazing insulation,
238
622000
2000
zapalonych w płonącej izolacji
10:39
the tiny looks of wonderment
239
624000
2000
spojrzeń pełnych zdziwienia
10:41
on the faces of his fellow mice --
240
626000
3000
na twarzach innych myszy -
10:44
one-time inhabitants
241
629000
2000
niegdyś mieszkańców
10:46
of what once was your house in the country?
242
631000
4000
tego, co kiedyś było twoim domkiem na wsi?
10:50
(Applause)
243
635000
3000
(Brawa)
10:53
BC: Thank you.
244
638000
2000
BC: Dziękuję.
10:55
(Applause)
245
640000
2000
(Brawa)
10:57
Thank you. And the last poem is called "The Dead."
246
642000
3000
Dziękuję. Ostatni wiersz nosi tytuł "Zmarli".
11:00
I wrote this after a friend's funeral,
247
645000
2000
Napisałem go po pogrzebie przyjaciela,
11:02
but not so much about the friend as something the eulogist kept saying,
248
647000
2000
nie tyle o przyjacielu, ile o czymś, co powtarzał panegirysta,
11:04
as all eulogists tend to do,
249
649000
2000
jak zwykle robią panegiryści,
11:06
which is how happy the deceased would be
250
651000
3000
czyli jak szczęśliwi będą zmarli
11:09
to look down and see all of us assembled.
251
654000
2000
patrząc z góry na wszystkich nas zebranych.
11:11
And that to me was a bad start to the afterlife,
252
656000
3000
Według mnie to zły początek życia pozagrobowego,
11:14
having to witness your own funeral and feel gratified.
253
659000
3000
patrzeć na własny pogrzeb i czuć zadowolenie.
11:17
So the little poem is called "The Dead."
254
662000
4000
Dlatego ten krótki wiersz nazywa się "Zmarli".
11:21
(Video) Narration: "The Dead."
255
666000
2000
(Wideo) Narracja: "Zmarli".
11:23
The dead are always looking down on us,
256
668000
3000
Zmarli zawsze patrzą na nas z góry,
11:26
they say.
257
671000
2000
tak się mówi.
11:28
While we are putting on our shoes or making a sandwich,
258
673000
3000
Kiedy zakładamy buty albo robimy kanapkę,
11:31
they are looking down
259
676000
2000
patrzą na nas z góry
11:33
through the glass-bottom boats of heaven
260
678000
3000
przez łodzie ze szklanym dnem w niebie
11:36
as they row themselves slowly
261
681000
2000
wiosłując powoli
11:38
through eternity.
262
683000
2000
przez wieczność.
11:40
They watch the tops of our heads
263
685000
2000
Oglądają czubki naszych głów
11:42
moving below on Earth.
264
687000
2000
ruszające się w dole na ziemi.
11:44
And when we lie down
265
689000
2000
A kiedy kładziemy się
11:46
in a field or on a couch,
266
691000
2000
na polu albo na kanapie
11:48
drugged perhaps
267
693000
2000
może odurzeni
11:50
by the hum of a warm afternoon,
268
695000
3000
szumem ciepłego popołudnia
11:53
they think we are looking back at them,
269
698000
3000
myślą, że na nich patrzymy,
11:56
which makes them lift their oars
270
701000
2000
podnoszą swoje wiosła
11:58
and fall silent
271
703000
2000
i milczą
12:00
and wait like parents
272
705000
3000
czekają jak rodzice
12:03
for us to close our eyes.
273
708000
3000
aż zamkniemy oczy.
12:08
(Applause)
274
713000
7000
(Brawa)
12:15
BC: I'm not sure if other poems will be animated.
275
720000
2000
BC: Nie jestem pewien, czy inne wiersze będą animowane.
12:17
It took a long time --
276
722000
2000
Zajęło to dużo czasu.
12:19
I mean, it's rather uncommon to have this marriage --
277
724000
3000
To dość wyjątkowy związek
12:22
a long time to put those two together.
278
727000
2000
i bardzo pracochłonny.
12:24
But then again, it took us a long time
279
729000
2000
Ale z drugiej strony, dużo czasu zajęło
12:26
to put the wheel and the suitcase together.
280
731000
2000
połączenie koła i walizki.
12:28
(Laughter)
281
733000
3000
(Śmiech)
12:31
I mean, we had the wheel for some time.
282
736000
3000
To znaczy, przez długi czas mieliśmy koło.
12:34
And schlepping is an ancient and honorable art.
283
739000
3000
A taszczenie walizek to starodawna i zaszczytna sztuka.
12:37
(Laughter)
284
742000
3000
(Śmiech)
12:40
I just have time
285
745000
2000
Mam jeszcze czas,
12:42
to read a more recent poem to you.
286
747000
3000
aby przeczytać jeden nowszy wiersz.
12:45
If it has a subject,
287
750000
3000
Jeśli ma jakiś temat,
12:48
the subject is adolescence.
288
753000
2000
to jest nim wiek dojrzewania.
12:50
And it's addressed to a certain person.
289
755000
2000
Jest adresowany do pewnej osoby.
12:52
It's called "To My Favorite 17-Year-Old High School Girl."
290
757000
6000
Nazywa się "Do mojej ulubionej siedemnastolatki".
12:58
"Do you realize that if you had started building the Parthenon
291
763000
3000
"Zdajesz sobie sprawę, że gdybyś zaczęła budować Partenon
13:01
on the day you were born,
292
766000
2000
w dniu, kiedy się urodziłaś,
13:03
you would be all done in only one more year?
293
768000
3000
trwałoby to tylko rok dłużej?
13:06
Of course, you couldn't have done that all alone.
294
771000
2000
Oczywiście, nie zrobiłabyś tego sama.
13:08
So never mind;
295
773000
2000
Nie przejmuj się,
13:10
you're fine just being yourself.
296
775000
2000
jesteś wspaniała po prostu będąc sobą.
13:12
You're loved for just being you.
297
777000
3000
Jesteś kochana dla ciebie samej.
13:15
But did you know that at your age
298
780000
2000
Ale czy wiesz, że w twoim wieku
13:17
Judy Garland was pulling down 150,000 dollars a picture,
299
782000
5000
Judy Garland zgarniała 150 000 dolarów za film,
13:22
Joan of Arc was leading the French army to victory
300
787000
4000
Joanna d'Arc prowadziła armię do zwycięstwa,
13:26
and Blaise Pascal had cleaned up his room --
301
791000
3000
a Błażej Pascal posprzątał swój pokój -
13:29
no wait, I mean he had invented the calculator?
302
794000
4000
zaraz, chciałem powiedzieć: wymyślił kalkulator?
13:33
Of course, there will be time for all that
303
798000
2000
Oczywiście, będzie czas na to wszystko
13:35
later in your life,
304
800000
2000
później w twoim życiu
13:37
after you come out of your room
305
802000
2000
kiedy wyjdziesz z pokoju
13:39
and begin to blossom,
306
804000
2000
i rozkwitniesz
13:41
or at least pick up all your socks.
307
806000
4000
albo przynajmniej pozbierasz skarpetki.
13:45
For some reason I keep remembering
308
810000
2000
Z jakiegoś powodu ciągle pamiętam,
13:47
that Lady Jane Grey was queen of England
309
812000
2000
że Jane Gray była królową Anglii,
13:49
when she was only 15.
310
814000
3000
gdy miała tylko 15 lat.
13:52
But then she was beheaded, so never mind her as a role model.
311
817000
3000
Ale potem ją ścięto, więc się na niej nie wzoruj.
13:55
(Laughter)
312
820000
3000
(Śmiech)
13:58
A few centuries later,
313
823000
2000
Kilkaset lat później
14:00
when he was your age,
314
825000
2000
kiedy był w twoim wieku
14:02
Franz Schubert was doing the dishes for his family,
315
827000
4000
Franciszek Schubert zmywał dla swojej rodziny,
14:06
but that did not keep him
316
831000
2000
ale to nie przeszkodziło mu
14:08
from composing two symphonies, four operas
317
833000
3000
skomponować dwóch symfonii, czterech oper
14:11
and two complete masses as a youngster.
318
836000
3000
i dwóch mszy w młodym wieku.
14:14
(Laughter)
319
839000
2000
(Śmiech)
14:16
But of course, that was in Austria
320
841000
2000
Ale oczywiście, to było w Austrii,
14:18
at the height of Romantic lyricism,
321
843000
3000
w najlepszym okresie liryki romantyzmu,
14:21
not here in the suburbs of Cleveland.
322
846000
2000
a nie tu, na przedmieściach Cleveland.
14:23
(Laughter)
323
848000
2000
(Śmiech)
14:25
Frankly, who cares
324
850000
2000
Szczerze, kogo obchodzi,
14:27
if Annie Oakley was a crack shot at 15
325
852000
3000
czy Annie Oakley była strzelcem wyborowym w wieku 15 lat,
14:30
or if Maria Callas debuted as Tosca at 17?
326
855000
4000
albo czy Maria Callas zadebiutowała mając 17 lat?
14:34
We think you're special just being you --
327
859000
3000
Myślę, że jesteś wyjątkowa będąc sobą -
14:37
playing with your food and staring into space.
328
862000
3000
bawiąc się jedzeniem i gapiąc się w przestrzeń.
14:40
(Laughter)
329
865000
3000
(Śmiech)
14:43
By the way,
330
868000
2000
Swoją drogą,
14:45
I lied about Schubert doing the dishes,
331
870000
3000
skłamałem, że Schubert mył naczynia,
14:48
but that doesn't mean he never helped out around the house."
332
873000
3000
ale to nie znaczy, że nigdy nie pomagał w domu."
14:51
(Laughter)
333
876000
2000
(Śmiech)
14:53
(Applause)
334
878000
2000
(Brawa)
14:55
Thank you. Thank you.
335
880000
3000
Dziękuję.
14:58
(Applause)
336
883000
5000
(Brawa)
15:03
Thanks.
337
888000
2000
Dziękuję.
15:05
(Applause)
338
890000
2000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Billy Collins - PoetA two-term U.S. Poet Laureate, Billy Collins captures readers with his understated wit, profound insight -- and a sense of being "hospitable."
Why you should listen
Accessibility is not a word often associated with great poetry. Yet Billy Collins has managed to create a legacy from what he calls being poetically “hospitable.” Preferring lyrical simplicity to abstruse intellectualism, Collins combines humility and depth of perception, undercutting light and digestible topics with dark and at times biting humor.
While Collins approaches his work with a healthy sense of self-deprecation, calling his poems “domestic” and “middle class,” John Taylor has said of Collins: “Rarely has anyone written poems that appear so transparent on the surface yet become so ambiguous, thought-provoking, or simply wise once the reader has peered into the depths.”
In 2001 he was named U.S. Poet Laureate, a title he kept until 2003. Collins lives in Somers, New York, and is an English professor at City University of New York, where he has taught for more than 40 years.
Credits for the animations in this talk:
"Budapest," "Forgetfulness" and "Some Days" -- animation by Julian Grey/Head Gear
"The Country" -- animation by Brady Baltezor/Radium
"The Dead" -- animation by Juan Delcan/Spontaneous
Billy Collins | Speaker | TED.com