TED2018
Renzo Piano: The genius behind some of the world's most famous buildings
Renzo Piano: Geniusz stojący za kilkoma najsłynniejszymi budynkami świata
Filmed:
Readability: 3.2
1,056,271 views
Legendarny architekt Renzo Piano - umysł stojący za tak wiekopomnymi budynkami jak The Shard w Londynie, Centre Pompidou w Paryżu i New Whitney Museum of Art w Nowym Jorku - zabiera nas w oszałamiającą podróż przez swój dorobek artystyczny. Prezentując wspaniałe obrazy, Piano dowodzi, że architektura to odpowiedź na nasze marzenia, aspiracje i pragnienie piękna. „Uniwersalne piękno jest jedną z niewielu rzeczy, które mogą zmienić świat" - mówi. „To piękno uratuje świat, choćby po jednej osobie na raz".
Renzo Piano - Architect
Renzo Piano is a builder of shelters for human beings. And communities. Full bio
Renzo Piano is a builder of shelters for human beings. And communities. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Architecture is amazing, for sure.
0
817
2921
Architektura jest niezwykła.
00:17
It's amazing because it's art.
1
5357
2404
Jest niezwykła, bo jest sztuką.
00:20
But you know, it's a very
funny kind of art.
funny kind of art.
2
8659
2378
Ale to bardzo zabawna forma sztuki.
To sztuka na pograniczu sztuki i nauki.
00:23
It's an art at the frontier
between art and science.
between art and science.
3
11061
3876
00:27
It's fed by ...
4
15593
1916
Karmi się
00:31
by real life, every day.
5
19053
1962
samym życiem, codziennie.
00:33
It's driven by force of necessity.
6
21631
2745
Jest napędzana siłą potrzeby.
00:37
Quite amazing, quite amazing.
7
25313
2524
To jest naprawdę niezwykłe.
00:39
And the life of the architect
is also amazing.
is also amazing.
8
27861
3619
Życie architekta także jest niezwykłe.
00:45
You know, as an architect,
at 10 o’clock in the morning,
at 10 o’clock in the morning,
9
33048
3127
Jako architekt o 10:00 rano
00:48
you need to be a poet, for sure.
10
36199
3110
musisz być poetą, to pewne.
00:51
But at 11,
11
39333
2408
Ale o 11:00
musisz stać się humanistą,
00:53
you must become a humanist,
12
41765
2606
00:56
otherwise you'd lose your direction.
13
44395
2356
inaczej straciłbyś kierunek.
00:59
And at noon, you absolutely
need to be a builder.
need to be a builder.
14
47792
4418
A w południe musisz
absolutnie stać się budowlańcem.
absolutnie stać się budowlańcem.
01:04
You need to be able to make a building,
15
52936
3531
Musisz umieć stworzyć budynek.
Bo, koniec końców, architektura
jest sztuką tworzenia budynków.
jest sztuką tworzenia budynków.
01:08
because architecture, at the end,
is the art of making buildings.
is the art of making buildings.
16
56491
4891
01:13
Architecture is the art of making
shelter for human beings.
shelter for human beings.
17
61910
4577
Architektura jest sztuką tworzenia
schronienia dla ludzkich istnień.
schronienia dla ludzkich istnień.
01:19
Period.
18
67370
1150
Kropka.
01:20
And this is not easy at all.
19
68878
1867
I to wcale nie jest takie proste.
To jest niezwykłe.
01:23
It's amazing.
20
71060
1150
01:25
Look at this.
21
73038
1150
Spójrzcie na to.
01:27
Here we are in London,
22
75427
2055
Jesteśmy w Londynie,
01:29
at the top of the Shard of Glass.
23
77506
4609
na szczycie wieżowca Shard of Glass.
01:35
This is a building
we completed a few years ago.
we completed a few years ago.
24
83309
3655
Skończyliśmy ten budynek kilka lat temu.
Ci ludzie to wysoce wyszkoleni robotnicy,
01:38
Those people are well-trained workers,
25
86988
5721
01:45
and they are assembling
the top piece of the tower.
the top piece of the tower.
26
93845
4118
którzy składają górną część wieży.
01:51
Well, they look like rock climbers.
27
99186
4864
Wyglądają jak wspinacze skałkowi.
01:56
They are.
28
104074
1150
Są nimi.
01:57
I mean, they are defying
the force of gravity,
the force of gravity,
29
105575
2635
Przeciwstawiają się sile grawitacji,
02:00
like building does, by the way.
30
108234
2200
nawiasem mówiąc, jak ten budynek.
02:03
We got 30 of those people --
31
111607
2317
Mieliśmy 30 takich ludzi,
02:05
actually, on that site,
we got more than 1,400 people,
we got more than 1,400 people,
32
113948
4868
właściwie na tej budowie
pracuje ponad 1400 osób
pracuje ponad 1400 osób
60 różnych narodowości.
02:10
coming from 60 different nationalities.
33
118840
3662
02:15
You know, this is a miracle.
It's a miracle.
It's a miracle.
34
123078
3015
To jest cud.
Cudem jest zebrać razem 1400 osób,
02:18
To put together 1,400 people,
35
126117
3253
02:21
coming from such different
places, is a miracle.
places, is a miracle.
36
129394
3080
z tak różnych miejsc.
02:24
Sites are miracles.
37
132847
1749
Place budowy to też cuda.
02:27
This is another one.
38
135157
1266
Oto kolejny.
02:29
Let's talk about construction.
39
137339
1456
Porozmawiajmy o konstrukcji.
02:30
Adventure, it's adventure in real life,
40
138819
3917
To przygoda dziejąca się naprawdę,
nie przygoda w znaczeniu duchowym.
02:34
not adventure in spirit.
41
142760
1952
02:37
This guy there is a deepwater diver.
42
145211
3922
Ten człowiek jest nurkiem głębinowym.
02:41
From rock climbers to deepwater divers.
43
149157
4087
Od wspinaczy skałkowych
do nurków głębinowych.
do nurków głębinowych.
02:45
This is in Berlin.
44
153268
1761
To Berlin.
02:47
After the fall of the Wall in '89,
45
155053
2913
Po upadku muru w 1989 roku
powstał ten budynek,
łączący Berlin Wschodni z Zachodnim
łączący Berlin Wschodni z Zachodnim
02:49
we built this building, connecting
East Berlin to West Berlin,
East Berlin to West Berlin,
46
157990
4103
02:54
in Potsdamer Platz.
47
162117
1603
na Placu Poczdamskim.
W projekt zaangażowano prawie 5000 ludzi.
02:56
We got on that project
almost 5,000 people.
almost 5,000 people.
48
164157
5020
03:02
Almost 5,000 people.
49
170065
1731
03:04
And this is another site in Japan,
50
172606
3253
A to inne miejsce, w Japonii,
03:08
building the Kansai Airport.
51
176701
2325
budowa lotniska Kansai.
Wspinacze, tym razem japońscy.
03:11
Again, all the rock climbers,
Japanese ones.
Japanese ones.
52
179050
3151
03:14
You know, making buildings together
53
182962
2841
Budowa to najlepszy sposób
03:17
is the best way to create
a sense of cooperation.
a sense of cooperation.
54
185827
4203
na tworzenie atmosfery współpracy,
03:22
The sense of pride -- pride is essential.
55
190411
2820
kluczowego poczucia dumy.
03:26
But, you know, construction, of course,
56
194117
3388
Naturalnie konstrukcja to jeden z powodów,
03:30
is one of the reasons
why architecture is amazing.
why architecture is amazing.
57
198633
3743
dla których architektura jest niezwykła.
03:34
But there is another one,
that is maybe even more amazing.
that is maybe even more amazing.
58
202824
4199
Jest też inny powód,
może nawet bardziej zadziwiający.
może nawet bardziej zadziwiający.
03:39
Because architecture is the art
59
207697
2618
Architektura jest sztuką
tworzenia schronienia dla wspólnot,
03:42
of making shelter for communities,
60
210339
5548
nie tylko dla jednostek.
03:47
not just for individuals --
61
215911
1782
Dla społeczności i społeczeństwa.
03:50
communities and society at large.
62
218038
3382
03:53
And society is never the same.
63
221792
2000
A społeczeństwo nigdy nie jest takie samo.
03:56
The world keeps changing.
64
224792
1817
Świat się zmienia.
03:59
And changes are difficult
to swallow by people.
to swallow by people.
65
227950
3200
Ludziom trudno jest przełknąć zmiany.
04:03
And architecture is a mirror
of those changes.
of those changes.
66
231498
4152
A architektura jest lustrem tych zmian.
Architektura jest wybudowaną
ekspresją tych zmian.
ekspresją tych zmian.
04:08
Architecture is the built expression
of those changes.
of those changes.
67
236014
5598
04:14
So, this is why it is so difficult,
68
242347
4327
Dlatego jest to takie trudne,
04:19
because those changes create adventure.
69
247411
4425
ponieważ te zmiany tworzą przygodę.
04:24
They create adventure,
and architecture is adventure.
and architecture is adventure.
70
252514
2730
One tworzą przygodę
i architektura jest przygodą.
i architektura jest przygodą.
04:27
This is the Centre
Georges Pompidou in Paris,
Georges Pompidou in Paris,
71
255268
3666
To jest Centrum Georges Pompidou w Paryżu,
wiele lat temu.
04:30
a long time ago.
72
258958
1175
04:32
That was back in time, '77.
73
260459
3318
To zdjęcie z 1977.
04:36
This was a spaceship
landing in the middle of Paris.
landing in the middle of Paris.
74
264623
4547
To było lądowanie statku kosmicznego
w środku Paryża.
w środku Paryża.
04:42
Together with my friend
in adventure, Richard Rogers,
in adventure, Richard Rogers,
75
270456
4873
Z współuczestnikiem przygody,
Richardem Rogersem,
Richardem Rogersem,
byliśmy wtedy młodzi i gniewni.
04:47
we were, at the time, young bad boys.
76
275353
3748
04:51
Young, bad boys.
77
279125
1204
Młodzi i gniewni.
04:52
(Laughter)
78
280353
1035
(Śmiech)
To było dosłownie kilka lat
po wydarzeniach z maja '68.
po wydarzeniach z maja '68.
04:53
It was really only
a few years after May '68.
a few years after May '68.
79
281412
4766
04:58
So it was a rebellion, pure rebellion.
80
286863
3214
Więc to była prawdziwa rebelia.
Chcieliśmy stworzyć dowód na to,
05:02
The idea was to make
81
290101
3032
05:05
the proof that cultural buildings
should not be intimidating.
should not be intimidating.
82
293688
4722
że budynki instytucji kultury
nie powinny przytłaczać.
nie powinny przytłaczać.
05:10
They should create a sense of curiosity.
83
298434
3572
Powinny wzbudzać ciekawość.
05:14
This is the way to create
a cultural place.
a cultural place.
84
302879
2761
To jest sposób
na stworzenie miejsca kultury.
na stworzenie miejsca kultury.
05:17
Curiosity is the beginning
of a cultural attitude.
of a cultural attitude.
85
305664
3859
Ciekawość jest początkiem
kulturowego nastawienia.
kulturowego nastawienia.
05:22
And there's a piazza there,
you can see that piazza.
you can see that piazza.
86
310188
3534
Jest tam plac, można go zobaczyć.
05:26
And a piazza is the beginning
of urban life.
of urban life.
87
314379
5214
Plac jest początkiem życia miejskiego.
Jest miejscem spotkań ludzi.
05:31
A piazza is the place where people meet.
88
319617
2746
05:34
And they mix experience.
89
322387
2009
Tu mieszają się doświadczenia.
05:37
And they mix ages.
90
325823
1632
Tu mieszają się ludzie w różnym wieku.
05:40
And, you know, in some way,
91
328815
4150
I w pewnym sensie, właśnie tutaj,
05:44
you create the essence of the city.
92
332989
4720
tworzymy esencję miasta.
05:50
And since then, we made, in the office,
so many other places for people.
so many other places for people.
93
338470
5595
Od tamtego czasu, stworzyliśmy
wiele innych miejsc dla ludzi.
wiele innych miejsc dla ludzi.
05:56
Here, in Rome, is a concert hall.
94
344089
2995
W Rzymie jest sala koncertowa.
06:00
Another place for people.
95
348200
1805
Kolejne miejsce dla ludzi.
06:02
This building inside is actually
designed by the sound, you can see.
designed by the sound, you can see.
96
350029
4585
Ten budynek jest właściwie
zaprojektowany przez dźwięk.
zaprojektowany przez dźwięk.
06:07
It's flirting with sound.
97
355382
1766
Flirtuje z dźwiękiem.
06:09
And this is the Kansai Airport,
98
357854
1976
A to jest port lotniczy Kansai,
w Japonii.
06:12
in Japan.
99
360489
1150
06:14
To make a building, sometimes
you need to make an island,
you need to make an island,
100
362376
2839
Czasami, żeby stworzyć budynek,
trzeba stworzyć wyspę
trzeba stworzyć wyspę
06:17
and we made the island.
101
365239
1596
i stworzyliśmy wyspę.
06:19
The building is more than one mile long.
102
367720
2922
Budynek ma ponad 1,5 km długości.
06:23
It looks like an immense glider,
landing on the ground.
landing on the ground.
103
371442
3654
Wygląda jak olbrzymi szybowiec,
który wylądował na ziemi.
który wylądował na ziemi.
06:27
And this is in San Francisco.
104
375942
1984
A to jest w San Francisco.
Kolejne miejsce dla ludzi.
06:29
Another place for people.
105
377950
1667
06:31
This building is the California
Academy of Sciences.
Academy of Sciences.
106
379918
3289
Ten budynek to
Kalifornijska Akademia Nauk.
Kalifornijska Akademia Nauk.
06:35
And we planted on that roof --
107
383820
2765
Na dachu budynku
zasadziliśmy tysiące roślin,
zasadziliśmy tysiące roślin,
06:39
thousands and thousands of plants
that use the humidity of the air,
that use the humidity of the air,
108
387233
6327
które wykorzystują wilgotność powietrza,
zamiast pompowania wód gruntowych.
06:45
instead of pumping water
from the water table.
from the water table.
109
393584
3364
Ten dach jest żywym dachem.
06:49
The roof is a living roof, actually.
110
397266
2200
06:51
And this building was made Platinum LEED.
111
399490
3654
Ten budynek ma certyfikat LEED Platinum.
06:55
The LEED is the system
to measure, of course,
to measure, of course,
112
403879
2373
LEED to system mierzenia
ekologiczności budynku.
06:58
the sustainability of a building.
113
406276
2413
07:01
So this was also a place for people
114
409022
4634
Jest to również miejsce dla ludzi,
07:05
that will stay a long time.
115
413680
2405
które pozostanie na długo.
A to jest Nowy Jork.
07:08
And this is actually New York.
116
416109
1897
Muzeum New Whitney,
07:10
This is the new Whitney,
117
418030
2380
w dzielnicy Meatpacking w Nowym Jorku.
07:12
in the Meatpacking District in New York.
118
420434
3679
07:17
Well, another flying vessel.
119
425046
2965
Kolejny latający statek.
07:21
Another place for people.
120
429108
1667
Kolejne miejsce dla ludzi.
07:23
Here we are in Athens,
the Niarchos Foundation.
the Niarchos Foundation.
121
431807
2889
To są Ateny, Fundacja Niarchos.
07:26
It's a library,
122
434720
1897
Jest to biblioteka,
07:28
it's an open house, a concert hall
123
436641
3690
dom otwarty, sala koncertowa
i duży park.
07:32
and a big park.
124
440355
1891
07:34
This building is also
a Platinum LEED building.
a Platinum LEED building.
125
442270
5050
Ten budynek również posiada LEED Platinum.
07:40
This building actually captures
the sun's energy with that roof.
the sun's energy with that roof.
126
448286
5478
Jego dach łapie energię słoneczną.
07:47
But, you know, making a building
a place for people is good.
a place for people is good.
127
455014
5758
Tworzenie budynku,
który stanie się miejscem
dla ludzi, jest dobre.
dla ludzi, jest dobre.
07:53
Making libraries, making concert halls,
128
461188
3846
Budowa bibliotek, sal koncertowych
07:57
making universities,
making museums is good,
making museums is good,
129
465058
3141
uniwersytetów, muzeów jest dobre,
08:00
because you create a place
that's open, accessible.
that's open, accessible.
130
468223
4160
ponieważ powstają
miejsca otwarte, dostępne.
miejsca otwarte, dostępne.
08:05
You create a building
for a better world, for sure.
for a better world, for sure.
131
473442
3042
Powstają budynki dla lepszego świata.
08:09
But there is something else
132
477371
4471
Ale jeszcze coś zwiększa
niezwykłość architektury.
08:13
that makes architecture
amazing, even more.
amazing, even more.
133
481866
3153
08:17
And this is the fact that
134
485879
2508
08:20
architecture doesn't just answer
to need and necessity,
to need and necessity,
135
488411
5824
Architektura nie odpowiada tylko
na potrzeby, konieczność,
na potrzeby, konieczność,
08:26
but also to desires -- yes, desires --
dreams, aspirations.
dreams, aspirations.
136
494259
6449
ale także na pragnienia,
marzenia oraz aspiracje.
marzenia oraz aspiracje.
08:33
This is what architecture does.
137
501264
1887
Tak właśnie działa architektura.
08:35
Even the most modest hut on earth
138
503175
5534
Nawet najskromniejszy szałas na Ziemi
to nie tylko dach.
08:40
is not just a roof.
139
508733
1833
08:42
It's more than a roof.
140
510590
1221
To więcej niż dach.
08:43
It's telling a story;
141
511835
1401
To opowieść.
08:45
it's telling a story about the identity
of the people living in that hut.
of the people living in that hut.
142
513260
4506
To opowieść o tożsamości
osób mieszkających w tym szałasie.
osób mieszkających w tym szałasie.
Jednostek.
08:50
Individuals.
143
518427
1150
08:52
Architecture is the art
of telling stories.
of telling stories.
144
520109
3246
Architektura jest sztuką
opowiadania historii.
opowiadania historii.
08:56
Like this one.
145
524212
1333
Takich jak ta.
W Londynie: wieżowiec Shard of Glass.
.
.
08:58
In London: the Shard of Glass.
146
526530
2388
09:00
Well, this building is the tallest
building in Western Europe.
building in Western Europe.
147
528942
4693
To najwyższy budynek w Europie Zachodniej.
Wznosi się na ponad 300 m,
żeby oddychać świeżym powietrzem.
żeby oddychać świeżym powietrzem.
09:06
It goes up more than 300 meters
in the air, to breathe fresh air.
in the air, to breathe fresh air.
148
534013
5390
Przednie części budynku są pochylone
09:11
The facets of this building are inclined,
149
539427
3745
i odbijają londyńskie niebo,
które nigdy nie jest takie samo.
które nigdy nie jest takie samo.
09:15
and they reflect the sky of London,
that is never the same.
that is never the same.
150
543196
4206
Po deszczu wszystko jest niebieskawe.
09:19
After rain, everything becomes bluish.
151
547426
3177
09:23
In the sunny evening, everything is red.
152
551196
3237
W słoneczny wieczór
wszystko jest czerwone.
wszystko jest czerwone.
09:27
It's something
that is difficult to explain.
that is difficult to explain.
153
555577
3000
Trudno to wytłumaczyć.
09:31
It's what we call the soul of a building.
154
559363
2733
Nazywamy to duszą budynku.
09:35
On this picture on the left,
you have the Menil Collection,
you have the Menil Collection,
155
563649
3164
Na zdjęciu po lewej mamy kolekcję Menil,
używaną dawno temu.
09:38
used a long time ago.
156
566837
1498
09:40
It's a museum.
157
568359
1471
Jest to muzeum.
09:41
On the right is the Harvard Art Museum.
158
569854
2643
Na prawo jest Harvard Art Museum.
09:44
Both those two buildings flirt with light.
159
572521
3269
Oba te budynki flirtują ze światłem.
Światło jest prawdopodobnie
09:48
Light is probably one of the most
essential materials in architecture.
essential materials in architecture.
160
576331
5659
jednym z z najbardziej niezbędnych
elementów architektury.
elementów architektury.
A to jest w Amsterdamie.
09:54
And this is in Amsterdam.
161
582789
1666
09:57
This building is flirting with water.
162
585170
2466
Ten budynek flirtuje z wodą.
10:01
And this is my office, on the sea.
163
589162
3159
A to jest moje biuro na morzu.
10:05
Well, this is flirting with work.
164
593247
2868
To jest flirtowanie z pracą.
10:08
Actually, we enjoy working there.
165
596572
2421
Właściwie lubimy tam pracować.
10:11
And that cable car is the little cable car
that goes up to there.
that goes up to there.
166
599017
5496
Ta mała kolejka linowa
dowozi nas do biura.
dowozi nas do biura.
10:17
That's "The New York Times" in New York.
167
605633
2667
To "The New York Times" w Nowym Jorku.
10:20
Well, this is playing with transparency.
168
608840
3340
To gra z przejrzystością.
Ponownie, poczucie światła,
poczucie przejrzystości.
poczucie przejrzystości.
10:24
Again, the sense of light,
the sense of transparency.
the sense of transparency.
169
612204
3600
10:29
On the left here, you have
the Magic Lantern in Japan,
the Magic Lantern in Japan,
170
617363
2945
Po lewej stronie mamy
Magic Lantern w Japonii,
Magic Lantern w Japonii,
w dzielnicy Ginza wTokio.
10:32
in Ginza, in Tokyo.
171
620332
2023
10:35
And in the center
is a monastery in the forest.
is a monastery in the forest.
172
623153
3717
A w środku jest klasztor w lesie.
10:39
This monastery is playing
with the silence and the forest.
with the silence and the forest.
173
627419
4489
Ten klasztor gra z ciszą i lasem.
10:44
And a museum, a science museum.
174
632855
2325
Jest tam też muzeum nauki.
10:47
This is about levitation.
175
635831
1811
Tu chodzi o lewitację.
10:51
And this is in the center of Paris,
176
639339
3452
A to jest w centrum Paryża,
10:54
in the belly of the whale.
177
642815
2095
w brzuchu wieloryba.
10:56
This is the Pathé Foundation in Paris.
178
644934
2612
To jest Fundacja Pathé w Paryżu.
11:01
All those buildings
have something in common:
have something in common:
179
649178
2927
Wszystkie te budynki
mają ze sobą coś wspólnego:
mają ze sobą coś wspólnego:
poszukiwanie pragnień, marzeń.
11:04
it's that something is searching
for desire, for dreams.
for desire, for dreams.
180
652129
6790
11:11
And that's me.
181
659387
1150
A to ja.
11:12
(Laughter)
182
660561
1151
(Śmiech)
11:13
Well, it's me on my sailing boat.
183
661736
2484
To ja na moim jachcie,
11:17
Flirting with breeze.
184
665855
1531
flirtujący z wiatrem.
11:20
Well, there's not a very good reason
to show you this picture.
to show you this picture.
185
668902
4955
Nie ma dobrego powodu,
żeby pokazać wam to zdjęcie.
żeby pokazać wam to zdjęcie.
11:25
(Laughter)
186
673881
2934
(Śmiech)
11:28
I'm trying, I'm trying.
187
676839
1944
Staram się.
11:30
You know, one thing is clear:
I love sailing, for sure.
I love sailing, for sure.
188
678807
4651
Jedno jest pewne: kocham żeglarstwo.
11:35
I actually also love
designing sailing boats.
designing sailing boats.
189
683482
3067
Właściwie kocham też
projektowanie łodzi żaglowych.
projektowanie łodzi żaglowych.
11:39
But I love sailing, because sailing
is associated with slowness.
is associated with slowness.
190
687514
4457
Uwielbiam żeglować,
bo wiąże się to z powolnością.
bo wiąże się to z powolnością.
11:44
And ...
191
692696
1278
11:46
and silence.
192
694887
1249
I ciszą.
11:48
And the sense of suspension.
193
696934
1867
I poczuciem zawieszenia.
11:51
And there is another thing
that this picture says.
that this picture says.
194
699641
2769
I jest jeszcze jedna rzecz,
którą przedstawia to zdjęcie.
którą przedstawia to zdjęcie.
To, że jestem Włochem.
11:54
It says that I'm Italian.
195
702831
2056
11:56
(Laughter)
196
704911
2238
(Śmiech)
11:59
Well, there is very little
I can do about that.
I can do about that.
197
707173
3372
Niewiele mogę na to poradzić.
12:02
(Laughter)
198
710569
1357
(Śmiech)
12:04
I'm Italian, and I love beauty.
199
712300
2809
Jestem Włochem i kocham piękno.
Kocham piękno.
12:07
I love beauty.
200
715720
1150
12:09
Well, let's go sailing,
I want to take you sailing here,
I want to take you sailing here,
201
717649
4269
Pożeglujmy razem.
Chcę was zabrać
12:13
to this place,
202
721942
1295
do tego miejsca
na środku Oceanu Spokojnego.
12:15
in the middle of the Pacific Ocean.
203
723792
2654
To jest Centrum Jean-Marie Tjibaou
12:20
This is the Jean-Marie Tjibaou Center.
204
728156
3540
12:23
It's for the Kanaky ethnic group.
205
731720
2825
dla grupy etnicznej Kanaków
12:26
It's in Nouméa, New Caledonia.
206
734569
2355
w Numei, w Nowej Kaledonii.
12:29
This place is for art.
207
737899
2080
To miejsce sztuki.
12:32
Art and nature.
208
740003
1422
Sztuki i przyrody.
12:34
And those buildings
actually flirt with the wind,
actually flirt with the wind,
209
742549
4485
Te budynki flirtują z wiatrem,
12:39
with the trade winds.
210
747058
1579
z pasatami.
12:41
They have a sound,
they have a voice, those buildings.
they have a voice, those buildings.
211
749229
3341
Te budynki mają dźwięk, głos.
12:44
I'm showing this
because it's about beauty.
because it's about beauty.
212
752594
2944
Pokazuję to, bo chodzi tu o piękno.
12:47
It's about pure beauty.
213
755848
2056
Chodzi o czyste piękno.
12:50
And let's talk about beauty for a moment.
214
758442
3087
Porozmawiajmy przez chwilę o pięknie.
12:53
Beauty is like the bird of paradise:
215
761887
3436
Piękno jest jak rajski ptak:
12:58
the very moment you try
to catch it, it flies away.
to catch it, it flies away.
216
766296
3710
gdy tylko próbujesz go złapać - odlatuje.
Masz za krótkie ręce.
13:02
Your arm is too short.
217
770990
1709
13:06
But beauty is not a frivolous idea.
218
774236
4090
Ale piękno to nie frywolna idea.
13:11
It's the opposite.
219
779149
1200
Przeciwnie.
13:13
In my native language, that is Italian,
220
781284
2635
W moim ojczystym języku, we włoskim,
13:15
"beautiful" is "bello."
221
783943
1787
"piękny" to "bello".
13:19
In Spanish, "beauty" is "belleza."
222
787236
4334
Po hiszpańsku "piękno" to "belleza".
13:24
In Greek, "beautiful" is "kalos."
223
792809
3717
W języku greckim "piękny" to "kalos".
13:30
When you add "agathos,"
that means "beautiful and good."
that means "beautiful and good."
224
798214
4953
Po dodaniu "agathos"
otrzymasz "piękne i dobre".
otrzymasz "piękne i dobre".
13:35
In no one of those languages,
"beautiful" just means "beautiful."
"beautiful" just means "beautiful."
225
803191
4786
W żadnym z tych języków,
"piękno" nie oznacza tylko "piękna".
"piękno" nie oznacza tylko "piękna".
13:40
It also means "good."
226
808001
1659
Znaczy również "dobro".
13:43
Real beauty is when the invisible
227
811295
3909
Prawdziwe piękno jest wtedy,
gdy niewidzialne łączy się z widzialnym,
13:48
joins the visible, coming on surface.
228
816022
3961
wypływa na powierzchnię.
13:52
And this doesn't apply
only to art or nature.
only to art or nature.
229
820300
4696
To nie dotyczy tylko sztuki czy przyrody.
13:58
This applies to science,
human curiosity, solidarity --
human curiosity, solidarity --
230
826507
5374
Dotyczy to nauki,
ludzkiej ciekawości, solidarności.
ludzkiej ciekawości, solidarności.
To dlatego można powiedzieć:
14:03
that's the reason why you may say,
231
831905
3370
"To piękna osoba",
14:07
"This is a beautiful person,"
232
835299
3286
"to piękny umysł".
14:10
"That's a beautiful mind."
233
838609
1796
14:13
This, this is the beauty
that can change people
that can change people
234
841483
4207
To jest piękno,
które może zmienić ludzi na lepsze
14:17
into better people,
235
845714
1198
14:18
by switching a special light
in their eyes.
in their eyes.
236
846936
3320
przez dodanie blasku ich oczom.
14:22
And making buildings for this beauty
237
850672
2715
Budowanie dla piękna
czyni z miast lepsze miejsce do życia.
14:25
makes cities better places to live.
238
853411
2682
A lepsze miasta
14:28
And better cities
239
856863
1546
14:31
make better citizens.
240
859196
1906
tworzą lepszych obywateli.
14:34
Well, this beauty --
241
862244
2904
To piękno,
14:37
this universal beauty, I should say --
242
865172
2579
powinienem powiedzieć uniwersalne piękno,
14:41
is one of the few things
that can change the world.
that can change the world.
243
869014
3466
jest jedną z niewielu rzeczy,
które mogą zmienić świat.
które mogą zmienić świat.
14:46
Believe me, this beauty
will save the world.
will save the world.
244
874085
3642
Uwierzcie mi, to piękno uratuje świat.
14:50
One person at a time, but it will do it.
245
878363
3198
Jedną osobę na raz, ale to zrobi.
14:55
Thank you.
246
883402
1230
Dziękuję.
14:56
(Applause)
247
884656
5555
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Renzo Piano - ArchitectRenzo Piano is a builder of shelters for human beings. And communities.
Why you should listen
Renzo Piano is an architect and legend. Playing with transparency, light and curves while creating buildings with utility and permanence, he's the mind behind the Shard in London, the new Whitney Museum at Gansevoort in New York and the Kansai International Airport Terminal in Osaka, Japan, and he co-created the Centre Pompidou in Paris.
As he writes: "Since I was a child looking at the shiploads suspended over the harbor of my hometown, Genoa, I dreamt about fighting against gravity. And this is what I tried to accomplish in all these years of work: making buildings (one of the heaviest things you can make) that float above grounds. I also like to create buildings that could be shelter for human beings: good places for people to meet and share experiences. This is also the way cities become more beautiful cities, and this is why it is so important to me. In my job you need to be different things at a time: a builder in the morning, a poet at lunchtime and a humanist in the afternoon. It is one of the oldest and most adventurous things you can do. I can't think of a better way to spend my time every day."
Renzo Piano | Speaker | TED.com