TED Residency
Marlon Peterson: Am I not human? A call for criminal justice reform
Marlon Peterson: Czy nie jestem człowiekiem? Wezwanie do reformy sądownictwa karnego
Filmed:
Readability: 4.7
1,201,492 views
Za przestępstwo popełnione w wieku dwudziestu lat sąd skazał Marlona Petersona na 10 lat więzienia, oraz, jak on sam to określa, na życie pozbawione znaczenia. Za kratkami odnalazł on odkupienie w programie korespondencyjnego mentorstwa ze studentami z Brooklynu. W swojej odważnej prelekcji przypomina, dlaczego trzeba inwestować w człowieczeństwo ludzi, których społeczeństwo lekceważy i odrzuca.
Marlon Peterson - Human justice advocate
Marlon Peterson is a writer, youth development expert and human justice advocate. Full bio
Marlon Peterson is a writer, youth development expert and human justice advocate. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
She wrote:
0
1022
1160
Napisała:
00:14
"When I become famous,
I will tell everyone
I will tell everyone
1
2634
2547
"Kiedy będę sławna, powiem
wszystkim, że znam bohatera,
wszystkim, że znam bohatera,
00:17
that I know a hero named Marlon Peterson."
2
5205
2134
który nazywa się Marlon Peterson".
00:20
Heroes rarely look like me.
3
8238
1700
Bohaterowie rzadko wyglądają jak ja.
00:22
In fact,
4
10609
1425
Wyglądam raczej jak śmieć.
00:24
I'm what garbage looks like.
5
12058
1680
00:26
No, not the most appealing
way to open a talk
way to open a talk
6
14342
2804
Nie jest to najlepszy sposób
na rozpoczęcie prelekcji
na rozpoczęcie prelekcji
lub nawiązanie rozmowy.
00:29
or start a conversation,
7
17170
1697
Może macie teraz mnóstwo pytań.
00:30
and perhaps you have some questions
going through your head about that.
going through your head about that.
8
18891
3473
Dlaczego ten człowiek
mówi o sobie takie rzeczy?
mówi o sobie takie rzeczy?
00:34
Why would this man say
such a thing about himself?
such a thing about himself?
9
22388
2374
O co mu chodzi?
00:36
What does he mean?
10
24786
1473
Jak ktoś może widzieć w nim bohatera,
skoro on sam uważa się za śmiecia?
skoro on sam uważa się za śmiecia?
00:38
How can someone view him as a hero
when he sees himself as garbage?
when he sees himself as garbage?
11
26283
4186
00:43
I believe we learn more from questions
than we do from answers.
than we do from answers.
12
31253
3083
Myślę, że uczymy się więcej
z pytań niż z odpowiedzi.
z pytań niż z odpowiedzi.
00:46
Because when we're questioning something,
13
34360
2283
Bo gdy coś kwestionujemy,
00:48
we're invested in taking in
some sort of new information,
some sort of new information,
14
36667
3334
angażujemy się w przyswajanie
nowych informacji
nowych informacji
00:52
or grappling with some sort of ignorance
that makes us feel uncomfortable.
that makes us feel uncomfortable.
15
40025
4237
albo zmagamy się z ignorancją,
przez co czujemy się nieswojo.
przez co czujemy się nieswojo.
Właśnie po to tu jestem:
00:56
And that's why I'm here:
16
44286
1706
Żeby zmusić do zadawania pytań,
00:58
to push us to question,
17
46016
1535
00:59
even when it makes us uncomfortable.
18
47575
2075
nawet jeśli to budzi niepokój.
01:02
My parents are from Trinidad and Tobago,
19
50269
2943
Moi rodzice są z Trynidadu i Tobago,
wyspy na samym południu Karaibów.
01:05
the southernmost island in the Caribbean.
20
53236
2213
Trynidad jest również ojczyzną
jedynego akustycznego instrumentu
jedynego akustycznego instrumentu
01:07
Trinidad is also home
to the only acoustic instrument
to the only acoustic instrument
21
55473
2978
01:10
invented in the 20th century:
22
58475
1870
wynalezionego w XX wieku,
steel pan.
01:12
the steel pan.
23
60369
1283
01:14
Deriving from the African drums
24
62318
2393
Pochodzi od afrykańskich bębnów
01:16
and evolving from the genius
of one of the ghettos in Trinidad,
of one of the ghettos in Trinidad,
25
64735
3277
i wyewolułował z geniuszu
jednego z gett w Trynidadzie,
jednego z gett w Trynidadzie,
01:20
a city called Laventille,
26
68036
1686
miasta zwanego Laventille,
01:21
and the disregard
of the American military ...
of the American military ...
27
69746
2976
oraz z braku szacunku
amerykańskiego wojska...
amerykańskiego wojska...
Musicie wiedzieć,
01:25
Well, I should tell you,
28
73537
1296
że podczas II wojny światowej
Amerykanie mieli bazy w Trynidadzie,
Amerykanie mieli bazy w Trynidadzie,
01:26
America, during WWII, had
military bases set up in Trinidad,
military bases set up in Trinidad,
29
74857
3367
01:30
and when the war ended,
30
78248
1421
a kiedy wojna się skończyła
01:31
they left the island littered
with empty oil drums --
with empty oil drums --
31
79693
3536
zostawili wyspę zaśmieconą
pustymi beczkami na ropę,
pustymi beczkami na ropę,
01:35
their trash.
32
83253
1245
niechcianymi odpadami.
01:36
So people from Laventille
repurposed the old drums left behind
repurposed the old drums left behind
33
84947
4284
Ludzie z Laventille wykorzystali
pozostawione beczki,
pozostawione beczki,
zmienili je w pełną skalę chromatyczną,
01:41
into the full chromatic scale:
34
89255
2203
tak powstał steel pan.
01:43
the steel pan.
35
91482
1208
01:45
Playing music now from Beethoven
to Bob Marley to 50 Cent,
to Bob Marley to 50 Cent,
36
93087
4384
Teraz gra się na nim
Beethovena, Boba Marleya, 50 Centa.
Beethovena, Boba Marleya, 50 Centa.
Ci ludzie stworzyli muzykę ze śmieci.
01:49
those people literally made
music out of garbage.
music out of garbage.
37
97495
4238
01:54
Twelve days before my 20th birthday,
38
102754
2499
12 dni przed dwudziestymi urodzinami
zostałem aresztowany za udział
w brutalnej próbie kradzieży
w brutalnej próbie kradzieży
01:57
I was arrested for my role
in a violent robbery attempt
in a violent robbery attempt
39
105277
3871
na dolnym Manhattanie.
02:01
in lower Manhattan.
40
109172
1212
02:03
While people were sitting
in a coffee shop,
in a coffee shop,
41
111001
2196
Ludzie siedzieli w kawiarni,
02:06
four people were shot.
42
114352
1367
cztery osoby zostały postrzelone.
02:09
Two were killed.
43
117372
1327
Dwie zostały zabite.
02:11
Five of us were arrested.
44
119684
1441
Aresztowano nas pięciu.
02:14
We were all the products
of Trinidad and Tobago.
of Trinidad and Tobago.
45
122213
2638
Wszyscy byliśmy z Trynidadu i Tobago.
02:16
We were the "bad immigrants,"
46
124875
1909
Byliśmy tymi "złymi imigrantami"
lub dziećmi imigrantów, które Trump
i miliony Amerykanów tak łatwo oczerniają.
i miliony Amerykanów tak łatwo oczerniają.
02:18
or the "anchor babies" that Trump
and millions of Americans easily malign.
and millions of Americans easily malign.
47
126808
4036
02:23
I was discarded, like waste material --
48
131895
3066
Zostałem odrzucony jak odpad,
dla wielu bardzo słusznie.
02:26
and justifiably so to many.
49
134985
2204
02:29
I eventually served 10 years, two months
and seven days of a prison sentence.
and seven days of a prison sentence.
50
137213
4009
Odsiedziałem w więzieniu
10 lat, 2 miesiące i 7 dni.
10 lat, 2 miesiące i 7 dni.
02:34
I was sentenced to a decade of punishment
in a correctional institution.
in a correctional institution.
51
142205
4897
Zostałem skazany na dekadę
odsiadki w zakładzie karnym.
odsiadki w zakładzie karnym.
02:39
I was sentenced to irrelevance --
52
147966
2544
Zostałem skazany na brak znaczenia,
02:42
the opposite of humanity.
53
150534
1643
przeciwieństwo człowieczeństwa.
02:45
Interestingly,
54
153249
1561
Co ciekawe,
02:46
it was during those years in prison
that a series of letters redeemed me,
that a series of letters redeemed me,
55
154834
5023
właśnie podczas lat w więzieniu
uratowała mnie seria listów,
uratowała mnie seria listów,
pomogła mi wydostać się
z ciemności i poczucia winy
z ciemności i poczucia winy
02:51
helped me move beyond
the darkness and the guilt
the darkness and the guilt
56
159881
2839
02:54
associated with the worst
moment of my young life.
moment of my young life.
57
162744
2888
związanego z najgorszym
momentem mojej młodości.
momentem mojej młodości.
02:58
It gave me a sense that I was useful.
58
166205
1850
Dzięki nim poczułem się pożyteczny.
03:00
She was 13 years old.
59
168938
1984
Miała 13 lat.
03:03
She had wrote that she saw me as a hero.
60
171336
2548
Napisała, że widzi we mnie bohatera.
03:06
I remember reading that,
61
174498
1388
Pamiętam, jak to czytałem,
03:07
and I remember crying
when I read those words.
when I read those words.
62
175910
2727
pamiętam, jak płakałem, czytając te słowa.
03:11
She was one of over 50 students
63
179414
2444
Była jednym z ponad 50 uczniów,
03:13
and 150 letters that I wrote during
a mentoring correspondence program
a mentoring correspondence program
64
181882
4050
z którymi wymieniłem
150 listów w programie
150 listów w programie
korespondencyjnego mentorstwa
który stworzyłem z przyjacielem,
03:17
that I co-designed with a friend
65
185956
1610
nauczycielem z gimnazjum w Brooklynie,
03:19
who was a teacher
at a middle school in Brooklyn,
at a middle school in Brooklyn,
66
187590
2330
mojej rodzinnej dzielnicy.
03:21
my hometown.
67
189944
1156
03:23
We called it the Young Scholars Program.
68
191124
2056
Nazwaliśmy go Young Scholars Program.
03:25
Every time those young people
shared their stories with me,
shared their stories with me,
69
193873
3722
Zawsze, gdy ci młodzi ludzie
dzielili się ze mną swoimi historiami,
dzielili się ze mną swoimi historiami,
03:29
their struggles,
70
197619
1607
swoimi bataliami,
03:31
every time they drew a picture
of their favorite cartoon character
of their favorite cartoon character
71
199250
3773
zawsze, gdy wysyłali mi rysunki
z bohaterami ulubionych kreskówek,
03:35
and sent it to me,
72
203047
1435
03:36
every time they said they depended
on my letters or my words of advice,
on my letters or my words of advice,
73
204506
4370
zawsze, gdy mówili, że polegają
na moich listach i moich radach,
na moich listach i moich radach,
03:40
it boosted my sense of worthiness.
74
208900
1899
znów czułem się wartościowy.
03:43
It gave me a sense of what
I could contribute to this planet.
I could contribute to this planet.
75
211841
3075
To pokazało mi, jak mogę
przysłużyć się tej planecie.
przysłużyć się tej planecie.
03:47
It transformed my life.
76
215508
1445
Zmieniło moje życie.
03:49
Because of those letters
and what they shared with me,
and what they shared with me,
77
217548
2898
Ich listy i to, czym się ze mną dzielili,
historie życia nastolatków,
03:52
their stories of teen life,
78
220470
1865
03:54
they gave me the permission,
79
222359
2070
dały mi pozwolenie i odwagę,
03:56
they gave me the courage
to admit to myself
to admit to myself
80
224453
2416
żeby przyznać przed samym sobą,
że były powody, nie wymówki,
03:58
that there were reasons -- not excuses --
81
226893
2803
powody, dla których wydarzył się
ten dzień w październiku 1999 roku,
ten dzień w październiku 1999 roku,
04:01
but that there were reasons
for that fateful day in October of 1999;
for that fateful day in October of 1999;
82
229720
4413
04:06
that the trauma associated
with living in a community
with living in a community
83
234797
2642
że uraz związany
z życiem w społeczeństwie,
z życiem w społeczeństwie,
gdzie łatwiej zdobyć pistolet niż buty;
04:09
where guns are easier
to get than sneakers;
to get than sneakers;
84
237463
2174
04:12
that the trauma associated with being
raped at gunpoint at the age of 14;
raped at gunpoint at the age of 14;
85
240792
6019
uraz związany z byciem
ofiarą gwałtu w wieku 14 lat,
ofiarą gwałtu w wieku 14 lat,
04:19
that those are reasons for me
86
247607
2697
że to były moje powody,
dla których podjęcie tej decyzji,
04:22
why making that decision,
87
250328
1790
tej fatalnej decyzji,
04:24
that fatal decision,
88
252142
1165
04:25
was not an unlikely proposition.
89
253331
1964
nie było przypadkiem.
04:28
Because those letters
mattered so much to me,
mattered so much to me,
90
256192
2707
Te listy znaczyły dla mnie tak wiele,
pisanie i otrzymywanie ich,
04:30
because writing and receiving
91
258923
1408
bycie w kontakcie z tymi dzieciakami
04:32
and having that communication
with those folks
with those folks
92
260355
2257
tak bardzo wpłynęło na moje życie,
04:34
so hugely impacted my life,
93
262636
1499
04:36
I decided to share the opportunity
with some friends of mine
with some friends of mine
94
264159
2882
że postanowiłem podzielić się
tą możliwością z przyjaciółmi,
tą możliwością z przyjaciółmi,
04:39
who were also inside with me.
95
267065
1396
którzy siedzieli razem ze mną.
04:40
My friends Bill and Cory and Arocks,
96
268485
1957
Moi przyjaciele Bill, Cory i Arocks,
04:42
all in prison for violent crimes also,
97
270466
2224
również skazani za brutalne przestępstwa,
04:44
shared their words of wisdom
with the young people as well,
with the young people as well,
98
272714
2804
tak jak ja podzielili się swoją
mądrością z młodymi ludźmi,
mądrością z młodymi ludźmi,
04:47
and received the sense
of relevancy in return.
of relevancy in return.
99
275542
2261
a w zamian otrzymali
poczucie, że coś znaczą.
poczucie, że coś znaczą.
04:50
We are now published writers
and youth program innovators
and youth program innovators
100
278322
3186
Jesteśmy teraz pisarzami,
innowatorami programów młodzieżowych,
innowatorami programów młodzieżowych,
04:53
and trauma experts
101
281532
1749
specjalistami od traumy,
04:55
and gun violence prevention advocates,
102
283305
1869
przeciwnikami przemocy z bronią w ręku,
04:57
and TED talkers and --
103
285198
1378
prelegentami TED i... dobrymi ojcami.
04:58
(Laughter)
104
286600
1026
04:59
and good daddies.
105
287650
1454
05:01
That's what I call a positive
return of investment.
return of investment.
106
289128
2815
To jest właśnie dobry zwrot inwestycji.
05:04
Above all else,
107
292750
1150
Ten program nauczył mnie przede wszystkim,
05:05
what building that program
taught me was that when we sow,
taught me was that when we sow,
108
293924
3903
że kiedy zasiejemy ziarno,
05:09
when we invest in the humanity
of people no matter where they're at,
of people no matter where they're at,
109
297851
3762
zainwestujemy w człowieczeństwo ludzi
bez względu na to, gdzie się znajdują,
bez względu na to, gdzie się znajdują,
możemy zebrać wspaniałe plony.
05:13
we can reap amazing rewards.
110
301637
2465
05:16
In this latest era
of criminal justice reform,
of criminal justice reform,
111
304991
2335
W erze reform sądownictwa karnego
05:19
I often question and wonder why --
112
307350
2924
często zastanawiam się,
dlaczego tak wielu ludzi uważa,
05:22
why is it that so many believe
113
310992
1533
05:24
that only those who have been convicted
of nonviolent drug offenses
of nonviolent drug offenses
114
312549
3466
że tylko skazani za przestępstwa
narkotykowe bez użycia przemocy
narkotykowe bez użycia przemocy
05:28
merit empathy and recognized humanity?
115
316039
3810
zasługują na empatię
i poczucie człowieczeństwa.
i poczucie człowieczeństwa.
05:33
Criminal justice reform is human justice.
116
321088
2477
Reforma sądownictwa karnego
to ludzka sprawiedliwość.
to ludzka sprawiedliwość.
05:35
Am I not human?
117
323993
1475
Czy ja nie jestem człowiekiem?
05:38
When we invest in resources
that amplify the relevancy of people
that amplify the relevancy of people
118
326880
4478
Kiedy inwestujemy środki
zwiększające znaczenie ludzi
zwiększające znaczenie ludzi
w społecznościach takich jak Laventille,
05:43
in communities like Laventille
119
331382
1470
05:44
or parts of Brooklyn or a ghetto near you,
120
332876
2149
niektóre części Brooklynu,
getta w waszej okolicy,
getta w waszej okolicy,
05:47
we can literally create
the communities that we want.
the communities that we want.
121
335049
2672
można stworzyć pożądane społeczności.
05:50
We can do better.
122
338224
1379
Może być lepiej.
05:51
We can do better than investing solely
in law enforcement as a resource,
in law enforcement as a resource,
123
339627
3588
To może być lepsze niż inwestycja
w egzekwowanie prawa,
w egzekwowanie prawa,
bo ono nie daje nam
poczucia, że coś znaczymy,
poczucia, że coś znaczymy,
05:55
because they don't give us
a sense of relevancy
a sense of relevancy
124
343239
2897
05:58
that is at the core of why so many of us
do so many harmful things
do so many harmful things
125
346160
3550
przez co wielu z nas robi złe rzeczy
w poszukiwaniu znaczenia.
06:01
in the pursuit of mattering.
126
349734
2672
06:05
See, gun violence is just a visible
display of a lot of underlying traumas.
display of a lot of underlying traumas.
127
353356
4049
Przemoc z użyciem broni to
efekt wielu skrywanych urazów.
efekt wielu skrywanych urazów.
Kiedy inwestujemy w zbawienną
wartość poczucia, że się coś znaczy,
wartość poczucia, że się coś znaczy,
06:10
When we invest in the redemptive
value of relevancy,
value of relevancy,
128
358443
3032
06:13
we can render a return of both
personal responsibility and healing.
personal responsibility and healing.
129
361499
4392
przywracamy odpowiedzialność osobistą,
ale też leczymy.
06:18
That's the people work I care about,
130
366304
2244
Zależy mi na pracy ludzi,
bo ludzie pracują.
06:20
because people work.
131
368572
1432
06:23
Family, I'm asking you
to do the hard work,
to do the hard work,
132
371313
3928
Kochani, proszę was o ciężką pracę,
06:27
the difficult work,
133
375265
1448
o obdarzanie niezasłużoną życzliwością
06:28
the churning work of bestowing
undeserved kindness
undeserved kindness
134
376737
2935
tych, których traktuje się jak śmieci,
06:31
upon those who we can relegate as garbage,
135
379696
2447
których łatwo lekceważyć i odrzucać.
06:34
who we can disregard and discard easily.
136
382167
2168
06:37
I'm asking myself.
137
385023
1326
Proszę też siebie.
06:39
Over the past two months,
138
387510
1920
Przez ostatnie dwa miesiące
straciłem dwóch przyjaciół
w wyniku przemocy z użyciem broni.
w wyniku przemocy z użyciem broni.
06:41
I've lost two friends to gun violence,
139
389454
2094
Byli przypadkowymi świadkami.
06:44
both innocent bystanders.
140
392141
1698
06:46
One was caught in a drive-by
while walking home.
while walking home.
141
394928
3087
Jeden zginął w drodze do domu
podczas ulicznej strzelaniny.
podczas ulicznej strzelaniny.
06:51
The other was sitting in a café
while eating breakfast,
while eating breakfast,
142
399100
3113
Drugi jadł śniadanie w kawiarni
w czasie wakacji w Miami.
06:54
while on vacation in Miami.
143
402237
1701
06:57
I'm asking myself to see
the redemptive value of relevancy
the redemptive value of relevancy
144
405775
3318
Proszę siebie o dostrzeżenie
wartości poczucia, że się coś znaczy
wartości poczucia, że się coś znaczy
07:01
in the people that murdered them,
145
409117
1702
w ludziach, którzy ich zamordowali,
07:03
because of the hard work
of seeing the value in me.
of seeing the value in me.
146
411699
2495
bo ktoś wysilił się,
żeby dostrzec ją we mnie.
żeby dostrzec ją we mnie.
07:06
I'm pushing us to challenge
our own capacity
our own capacity
147
414851
4134
Nalegam na rzucenie wyzwania umiejętności
pełnego doświadczania człowieczeństwa
07:11
to fully experience our humanity,
148
419009
2365
poprzez zrozumienie biografii ludzi,
07:13
by understanding the full biography
149
421398
1989
których z łatwością ignorujemy,
07:15
of people who we can
easily choose not to see,
easily choose not to see,
150
423411
3045
07:19
because heroes are waiting
to be recognized,
to be recognized,
151
427908
3217
bo bohaterowie czekają, by ich rozpoznać,
a muzyka czeka, by ją tworzyć.
07:23
and music is waiting to be made.
152
431149
1836
07:25
Thank you.
153
433836
1268
Dziękuję.
07:27
(Applause)
154
435128
3938
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Marlon Peterson - Human justice advocateMarlon Peterson is a writer, youth development expert and human justice advocate.
Why you should listen
Marlon Peterson is the host of the podcast, Decarcerated, which highlights the journeys of resilience, redemption and success of formerly incarcerated people.
Since his release from prison in 2009, after serving 10 years, Peterson has spearheaded the creation of two youth development programs in New York City, How Our Lives Link Altogether (H.O.L.L.A!) and Youth Organizing to Save Our Streets (YO SOS). With a focus on gun violence prevention and youth advocacy, both programs have provided programming for hundreds of young people.
In 2015 Peterson left his full-time work in the nonprofit sector to create The Precedential Group, a social justice consultancy that works to address the trauma revolving around the intersections of race, gender, violence, police violence and community violence. His work through the Precedential Group has allowed him to provide support for organizations throughout the United States and Trinidad & Tobago, W.I.
As a writer, advocate, program developer and public speaker Peterson has been recognized as a Soros Justice Fellow, Aspen Ideas Festival Scholar, Ebony Magazine Power 100 Honoree and TED Resident. His writings have appeared and been cited in The Nation, Gawker, The Atlantic, Huff Post, Black Press USA, Ebony and the Trinidad & Tobago Guardian. He has contributed to Kiese Laymon's aaward-winning novel, How to Slowly Kill Yourself and Others in America and Love Lives Here, Too by former New York Times columnist, Sheila Rule.
Peterson is Brooklyn born and bred with a Trinidadian heart. He is a graduate of New York University and is currently working on his first Pulitzer, a memoir.
Marlon Peterson | Speaker | TED.com