TEDGlobal 2017
Miho Janvier: Lessons from a solar storm chaser
Miho Janvier: Czego może nauczyć łowca burz słonecznych
Filmed:
Readability: 4.4
1,175,884 views
Miho Janvier jest fizykiem plazmowym i bada burze słoneczne. Są to gigantyczne chmury cząsteczek wyrzucane z powierzchni Słońca, które mogą zakłócić życie na Ziemi (tworząc przy tym piękne zorze). Jak badać atmosferę Słońca, której temperatura sięga 10 milionów stopni Kelvina? Matematycznie! Dowiedz się, w jaki sposób Słońce wpływa na życie na Ziemi.
Miho Janvier - Space physicist
TED Fellow Miho Janvier studies the the Sun -- in particular the origin of phenomena called "solar storms" which can impact planets in the solar system. Full bio
TED Fellow Miho Janvier studies the the Sun -- in particular the origin of phenomena called "solar storms" which can impact planets in the solar system. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
It is almost the end of the winter,
0
1927
2930
Jest końcówka zimy.
00:16
and you've woken up to a cold house,
1
4881
2571
Budzisz się w wyziębionym domu,
00:19
which is weird, because
you left the heater on all night.
you left the heater on all night.
2
7476
3397
co jest dziwne, bo ogrzewanie
było włączone na noc.
było włączone na noc.
00:24
You turn on the light.
3
12124
1301
Chcesz zapalić światło.
00:25
It's not working.
4
13449
1250
Nie działa.
00:27
Actually, the coffee maker, the TV --
none of them are working.
none of them are working.
5
15252
5267
Ekspres do kawy, telewizor również.
00:33
Life outside also seems to have stopped.
6
21249
2483
Na zewnątrz też zdaje się,
że wszystko zamarło.
że wszystko zamarło.
00:36
There are no schools,
7
24796
1828
Nie ma szkoły i większości miejsc pracy,
00:38
most of the businesses are shut,
8
26648
2241
00:40
and there are no working trains.
9
28913
2026
stanęły pociągi.
00:43
This is not the opening scene
of a zombie apocalypse movie.
of a zombie apocalypse movie.
10
31852
3706
To nie jest scena z filmu
o apokalipsie zombie.
o apokalipsie zombie.
00:48
This is what happened in March 1989
in the Canadian province of Quebec,
in the Canadian province of Quebec,
11
36332
5912
To wydarzyło się w marcu 1989 roku
w kanadyjskiej prowincji Quebec,
w kanadyjskiej prowincji Quebec,
00:54
when the power grid lost power.
12
42268
2680
kiedy wysiadł prąd.
00:57
The culprit?
13
45523
1163
Winowajca?
00:59
A solar storm.
14
47106
1198
Burza słoneczna.
01:01
Solar storms are giant clouds of particles
15
49551
3063
Burza słoneczna to inaczej
wielka chmura cząsteczek
wielka chmura cząsteczek
01:04
escaping from the Sun from time to time,
16
52638
2278
wyrzucana z powierzchni Słońca,
01:06
and a constant reminder that we live
in the neighborhood of an active star.
in the neighborhood of an active star.
17
54940
5349
która przypomina nam, że żyjemy
w sąsiedztwie aktywnej gwiazdy.
w sąsiedztwie aktywnej gwiazdy.
01:13
And I, as a solar physicist,
18
61157
2608
Jako fizyk solarny
01:15
I have a tremendous chance
to study these solar storms.
to study these solar storms.
19
63789
3720
mam szansę badać
zjawisko burzy słonecznej.
zjawisko burzy słonecznej.
01:19
But you see, "solar storm chaser"
20
67533
2721
"Łowca burz słonecznych"
01:22
is not just a cool title.
21
70278
1672
to nie tylko fajny tytuł.
01:24
My research helps to understand
where they come from,
where they come from,
22
72799
3636
Moje badania pomagają
zrozumieć skąd biorą się burze,
zrozumieć skąd biorą się burze,
01:28
how they behave
23
76459
1444
jak się zachowują,
a w dalszej perspektywie,
01:29
and, in the long run,
24
77927
1175
01:31
aims to mitigate their effects
on human societies,
on human societies,
25
79126
2998
jak zminimalizować ich skutki dla ludzi,
01:34
which I'll get to in a second.
26
82148
1682
o czym opowiem później.
01:37
At the beginning of the space
exploration age 50 years ago only,
exploration age 50 years ago only,
27
85106
5544
Na początku eksploracji
kosmosu liczącej sobie jedynie 50 lat
kosmosu liczącej sobie jedynie 50 lat
01:42
the probes we sent in space
28
90674
2158
sondy wysłane w kosmos odkryły,
01:44
revealed that the planets
in our Solar System
in our Solar System
29
92856
2814
że planety w naszym układzie
01:47
constantly bathe in a stream of particles
that are coming from the Sun
that are coming from the Sun
30
95694
4450
nieustannie kąpią się w strumieniu
cząsteczek pochodzących ze Słońca,
cząsteczek pochodzących ze Słońca,
01:52
and that we call the solar wind.
31
100168
2601
co nazywamy wiatrem słonecznym.
01:55
And in the same way that global wind
patterns here on Earth
patterns here on Earth
32
103722
3617
Tak samo jak wiatry stałe na Ziemi
01:59
can be affected by hurricanes,
33
107363
2198
mogą być zakłócane przez huragany,
02:01
the solar wind is sometimes
affected by solar storms
affected by solar storms
34
109585
3761
tak burze słoneczne
mogą wpływać na wiatry słoneczne,
mogą wpływać na wiatry słoneczne,
02:05
that I like to call "space hurricanes."
35
113370
3176
co nazywam "kosmicznymi huraganami".
02:09
When they arrive at planets,
36
117687
1953
Gdy docierają do planet,
02:11
they can perturb the space environment,
37
119664
2225
mogą zaburzyć kosmiczne środowisko,
02:13
which in turn creates
the northern or southern lights,
the northern or southern lights,
38
121913
3285
co skutkuje zorzą polarną.
02:17
for example, here on Earth,
39
125222
2188
Zarówno tu na Ziemi,
02:19
but also Saturn
40
127434
1868
lecz również na Saturnie
02:21
and also Jupiter.
41
129953
1953
oraz Jowiszu.
02:25
Luckily, here on Earth,
42
133151
2688
Na szczęście na Ziemi
02:27
we are protected
by our planet's natural shield,
by our planet's natural shield,
43
135863
3091
chroni nas naturalna tarcza planety,
02:30
a magnetic bubble that we call
the magnetosphere
the magnetosphere
44
138978
3111
magnetyczna bańka zwana magnetosferą.
02:34
and that you can see here
on the right side.
on the right side.
45
142113
2378
Widać ją tutaj.
02:37
Nonetheless, solar storms
can still be responsible
can still be responsible
46
145281
3248
Niemniej jednak burze
słoneczne mogą zakłócać
słoneczne mogą zakłócać
02:40
for disrupting satellite
telecommunications and operations,
telecommunications and operations,
47
148553
4614
pracę satelitów telekomunikacyjnych
02:45
for disrupting navigation
systems, such as GPS,
systems, such as GPS,
48
153191
3605
systemów takich jak GPS,
02:48
as well as electric power transmission.
49
156820
2481
a także na przepływ energii elektrycznej.
02:51
All of these are technologies
on which us humans rely more and more.
on which us humans rely more and more.
50
159895
5854
Na wszystkie techniki, na których
my, ludzie, coraz bardziej polegamy.
my, ludzie, coraz bardziej polegamy.
02:58
I mean, imagine if you woke up tomorrow
without a working cell phone --
without a working cell phone --
51
166420
4463
Wyobraźcie sobie, że budzicie
się rano i nie działa telefon.
się rano i nie działa telefon.
03:03
no internet on it,
52
171692
1553
Nie ma internetu,
03:05
which means no social media.
53
173269
2506
co oznacza brak mediów społecznościowych.
03:07
I mean, to me that would be worse
than the zombie apocalypse.
than the zombie apocalypse.
54
175799
2924
Jeśli o mnie chodzi, byłoby
to gorsze od apokalipsy zombie.
to gorsze od apokalipsy zombie.
03:10
(Laughter)
55
178747
1208
(Śmiech)
03:12
By constantly monitoring the Sun, though,
56
180605
2095
Przez ciągłe obserwacje Słońca
03:14
we now know where
the solar storms come from.
the solar storms come from.
57
182724
2391
wiemy, skąd biorą się burze słoneczne.
03:17
They come from regions of the Sun
58
185753
1945
Powstają one w tych regionach Słońca,
03:19
where a tremendous amount
of energy is being stored.
of energy is being stored.
59
187722
3292
gdzie nagromadziła się duża ilość energii.
03:23
You have an example here,
60
191038
1512
Oto przykład.
03:24
as a complex structure
hanging above the solar surface,
hanging above the solar surface,
61
192574
3810
Struktura ponad powierzchnią Słońca
03:28
just on the verge of erupting.
62
196408
2421
jest na skraju erupcji.
03:31
Unfortunately, we cannot send probes
63
199877
2886
Niestety, nie możemy wysłać sond
03:34
in the scorching hot
atmosphere of the Sun,
atmosphere of the Sun,
64
202787
3419
w palącą atmosferę Słońca,
03:38
where temperatures can rise
up to around 10 million degrees Kelvin.
up to around 10 million degrees Kelvin.
65
206230
5208
gdzie temperatura wzrasta
do 10 milionów stopni Kelvina.
do 10 milionów stopni Kelvina.
03:44
So what I do is I use computer simulations
66
212227
4211
Używam więc symulacji komputerowych
03:48
in order to analyze but also to predict
the behavior of these storms
the behavior of these storms
67
216462
4833
do analizy i przewidywania
zachowań burz słonecznych,
zachowań burz słonecznych,
03:53
when they're just born at the Sun.
68
221319
2781
kiedy tylko pojawią się na Słońcu.
03:57
This is only one part
of the story, though.
of the story, though.
69
225421
2597
To dopiero połowa historii.
04:01
When these solar storms
are moving in space,
are moving in space,
70
229486
3858
Gdy burze słoneczne poruszają
się w przestrzeni kosmicznej,
się w przestrzeni kosmicznej,
04:05
some of them will inevitably
encounter space probes
encounter space probes
71
233368
3606
natrafiają na sondy kosmiczne
04:08
that we humans have sent
in order to explore other worlds.
in order to explore other worlds.
72
236998
4608
wysłane przez ludzi
do badania innych światów.
do badania innych światów.
04:14
What I mean by other worlds is,
for example, planets,
for example, planets,
73
242105
2833
Przez co rozumiem planety,
04:16
such as Venus or Mercury,
74
244962
2100
jak Wenus i Merkury
04:19
but also objects, such as comets.
75
247086
2720
ale również obiekty, jak komety.
04:22
And while these space probes
have been made
have been made
76
250584
2586
Choć sondy został stworzone
04:25
for different scientific endeavors,
77
253194
2711
do różnych celów naukowych,
04:27
they can also act like tiny
cosmic meteorological stations
cosmic meteorological stations
78
255929
5137
mogą też posłużyć jako
kosmiczne stacje meteorologiczne
kosmiczne stacje meteorologiczne
04:33
and monitor the evolution
of these space storms.
of these space storms.
79
261090
2993
badające przebieg burz słonecznych.
04:36
So I, with a group of researchers,
gather and analyze this data
gather and analyze this data
80
264979
5335
Wraz z grupą badaczy,
zbieramy i analizujemy badania
zbieramy i analizujemy badania
04:42
coming from different
locations of the Solar System.
locations of the Solar System.
81
270338
3049
pochodzące z różnych części
Układu Słonecznego
Układu Słonecznego
04:45
And by doing so, my research
shows that, actually,
shows that, actually,
82
273411
3316
Te badania dowodzą,
04:48
solar storms have a generic shape,
83
276751
2088
że burze słoneczne maja kształt,
04:50
and that this shape evolves
as solar storms move away from the Sun.
as solar storms move away from the Sun.
84
278863
4505
który zmienia się
w miarę oddalania od Słońca.
w miarę oddalania od Słońca.
04:55
And you know what?
85
283392
1155
Co ciekawe, jest to ważna informacja
04:56
This is key for building tools
to predict space weather.
to predict space weather.
86
284571
5333
przy tworzeniu narzędzi
do przewidywania kosmicznej pogody.
do przewidywania kosmicznej pogody.
05:03
I would like to leave you
with this beautiful image.
with this beautiful image.
87
291420
3085
Na koniec chciałabym zostawić
was z tym pięknym widokiem.
was z tym pięknym widokiem.
05:06
This is us here on Earth,
88
294529
2409
To my, tutaj na Ziemi,
05:09
this pale blue dot.
89
297692
1317
na bladoniebieskiej kropce.
05:11
And while I study the Sun
and its storms every day,
and its storms every day,
90
299736
3664
Co dzień, gdy badam
Słońce wraz z jego burzami,
Słońce wraz z jego burzami,
05:15
I will always have a deep love
for this beautiful planet --
for this beautiful planet --
91
303424
3926
odczuwam głęboką miłość
do tej pięknej planety,
do tej pięknej planety,
05:20
a pale blue dot indeed,
92
308076
1391
tej bladoniebieskiej kropki.
05:21
but a pale blue dot
with an invisible magnetic shield
with an invisible magnetic shield
93
309491
3884
Kropki z niewidzialną magnetyczną tarczą,
05:25
that helps to protect us.
94
313399
2206
która nas chroni.
05:27
Thank you.
95
315629
1306
Dziękuję.
05:28
(Applause)
96
316959
3341
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Miho Janvier - Space physicistTED Fellow Miho Janvier studies the the Sun -- in particular the origin of phenomena called "solar storms" which can impact planets in the solar system.
Why you should listen
Miho Janvier is a space physicist at the Institut d’Astrophysique Spatiale, France. Her work focuses on the understanding of when solar flares occur, how solar storms travel in space and how they impact planetary environments in the solar system and other star systems. In a nutshell, she works towards a better prediction of "space weather," with a goal of better understanding the influence of the Sun's activity on human societies. She uses data from space missions from NASA, ESA and JAXA as well as develop 3D computer models of solar eruptions.
Janvier is involved as the deputy project scientist on the instrument SPICE as well as a scientific co-Investigator on the instrument EUI on board Solar Orbiter, the next European Space Agency mission to explore the winds and storms coming out from the Sun. Her passion for astrophysics and science communication has led her to partner with the movie production company TreeHouse Digital Ltd to develop a 360 degrees experience of a solar storm using science data and VFX. This video runs in virtual reality headsets such as the Oculus Rift or Youtube 360, with a goal of educating the public about space science.
Miho Janvier | Speaker | TED.com