Mission Blue Voyage
Jim Toomey: Learning from Sherman the shark
Jim Tooney: Ucząc się od rekina Shermana
Filmed:
Readability: 3.4
508,295 views
Rysownik Jim Toomey stworzył komiks pt. 'Laguna Shermana' - skrzywione spojrzenie na podwodne życie, którego bohaterem jest mówiący rekin Sherman. Szkicując swoje ulubione morskie stworzenia na żywo, Toomey dzieli się swoją miłością do oceanu i historii, jakie może on nam opowiedzieć.
Jim Toomey - Cartoonist
For the past 13 years, Jim Toomey has been writing and drawing the daily comic strip Sherman’s Lagoon, about a daffy family of ocean dwellers. Full bio
For the past 13 years, Jim Toomey has been writing and drawing the daily comic strip Sherman’s Lagoon, about a daffy family of ocean dwellers. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Cartoons are basically short stories.
0
0
3000
Komiksy to krótkie historie.
00:18
I tried to find one that didn't have a whole lot of words.
1
3000
3000
Chciałem stworzyć jedną bez natłoku słów.
00:24
Not all of them have happy endings.
2
9000
2000
Nie wszystkie dobrze się kończą.
00:26
So how did I get started cartooning?
3
11000
2000
Jak zacząłem rysować komiksy?
00:28
I doodled a lot as a kid,
4
13000
3000
Jako dziecko sporo gryzmoliłem.
00:31
and if you spend enough time doodling,
5
16000
3000
Gdy długo gryzmolisz,
00:34
sooner or later, something happens:
6
19000
2000
wcześniej czy później,
00:36
all your career options run out.
7
21000
2000
inne opcje kariery znikają.
00:38
So you have to make a living cartooning.
8
23000
2000
Pozostaje ci żyć z komiksów.
00:40
Actually, I fell in love with the ocean when I was a little boy,
9
25000
3000
Jako dziecko zakochałem się w oceanie,
00:43
when I was about eight or nine.
10
28000
2000
miałem 8 czy 9 lat.
00:45
And I was particularly fascinated with sharks.
11
30000
3000
Fascynowały mnie rekiny.
00:48
This is some of my early work.
12
33000
2000
Oto moje wczesne prace.
00:50
Eventually, my mom took the red crayon away,
13
35000
2000
W końcu mama zabrała
00:52
so it was [unclear].
14
37000
2000
czerwoną kredkę.
00:54
But I'd like to relay to you a childhood experience of mine
15
39000
3000
Opowiem wam o doświadczeniu z dzieciństwa,
00:57
that really made me see the ocean differently,
16
42000
3000
które zmieniło moje spojrzenie na ocean
01:00
and it's become the foundation of my work
17
45000
2000
i stało się podstawą mojej pracy.
01:02
because, I feel like, if in a day,
18
47000
2000
Wydaje mi się, że jeśli jeden dzień
01:04
I can see the ocean differently,
19
49000
2000
mógł zmienić to jak widzę ocean,
01:06
then I can evoke that same kind of change in others,
20
51000
2000
mogę wywołać taką samą zmianę u innych,
01:08
especially kids.
21
53000
2000
szczególnie u dzieci.
01:10
Before that day, this is how I saw the ocean.
22
55000
2000
Przed tamtym dniem, oto jak widziałem ocean.
01:12
It's just a big blue surface.
23
57000
2000
Wielka niebieska powierzchnia.
01:14
And this is how we've seen the ocean since the beginning of time.
24
59000
3000
Tak widzimy ocean od zawsze.
01:17
It's a mystery.
25
62000
2000
Nieodgadniony.
01:19
There's been a lot of folklore
26
64000
2000
Wiele opowieści
01:21
developed around the ocean,
27
66000
2000
narosło wokół oceanu,
01:23
mostly negative.
28
68000
2000
głównie negatywnych.
01:25
And that prompted people to make maps like this,
29
70000
2000
Skłoniło to ludzi do stworzenia map,
01:27
with all kinds of wonderful detail on the land,
30
72000
3000
z różnymi detalami dotyczącymi lądu.
01:30
but when you get to the waters edge,
31
75000
2000
Ale gdy dojdziemy po krawędzi wody,
01:32
the ocean looks like one giant puddle of blue paint.
32
77000
3000
ocean wygląda jak ogromna kałuża niebieskiej farby.
01:35
And this is the way I saw the ocean at school --
33
80000
2000
W taki sposób widziałem ocean w szkole.
01:37
as if to say, "All geography and science lessons
34
82000
2000
"Wszystkie lekcje geografii
01:39
stop at water's edge.
35
84000
2000
kończą się na granicy z wodą.
01:41
This part's not going to be on the test."
36
86000
2000
Tego nie będzie na teście."
01:43
But that day I flew low over the islands --
37
88000
2000
Pewnego dnia leciałem nad wyspami -
01:45
it was a family trip to the Caribbean,
38
90000
2000
to była rodzinna wycieczka na Karaiby,
01:47
and I flew in a small plane low over the islands.
39
92000
2000
leciałem nisko, małym samolotem.
01:49
This is what I saw. I saw hills and valleys.
40
94000
3000
Oto co zobaczyłem. Wzgórza i doliny.
01:53
I saw forests and meadows.
41
98000
2000
Lasy i łąki.
01:55
I saw grottoes and secret gardens
42
100000
2000
Groty i tajemnicze ogrody.
01:57
and places I'd love to hide as a kid,
43
102000
2000
Miejsca, w których chowałbym się jako dziecko,
01:59
if I could only breathe underwater.
44
104000
2000
gdybym umiał oddychać pod wodą.
02:01
And best of all, I saw the animals.
45
106000
2000
A najlepsze co zobaczyłem to zwierzęta.
02:03
I saw a manta ray that looked as big as the plane I was flying in.
46
108000
3000
Był tam diabeł morski wielki jak mój samolot.
02:06
And I flew over a lagoon with a shark in it,
47
111000
3000
Leciałem nad laguną, w której był rekin.
02:09
and that was the day that my comic strip about a shark was born.
48
114000
3000
Tego dnia narodził się komiks o rekinie.
02:13
So from that day on, I was an ordinary kid
49
118000
2000
Od tego dnia byłem dzieciakiem
02:15
walking around on dry land,
50
120000
2000
chodzącym po suchym lądzie,
02:17
but my head was down there, underwater.
51
122000
2000
ale z głową pod wodą.
02:19
Up until that day,
52
124000
2000
Do tamtego dnia,
02:21
these were the animals that were most common in my life.
53
126000
3000
te zwierzęta istniały w moim życiu.
02:24
These were the ones I'd like to draw --
54
129000
3000
Te lubiłem rysować.
02:27
all variations of four legs and fur.
55
132000
3000
Wszystkie odmiany czterech nóg i futra.
02:34
But when you got to the ocean,
56
139000
2000
Ale kiedy odkryłem ocean,
02:36
my imagination was no competition for nature.
57
141000
2000
moja wyobraźnia przestała być konkurencją dla natury.
02:38
Every time I'd come up with a crazy cartoon character on the drawing board,
58
143000
3000
Na mojego zwariowanego bohatera kreskówki,
02:41
I'd find a critter in the ocean that was even crazier.
59
146000
3000
w oceanie znajdzie się jeszcze większy dziwoląg.
02:44
And the differences in scale between this tiny sea dragon
60
149000
3000
Różnica w wielkości pomiędzy malutkim smokiem morskim
02:47
and this enormous humpback whale
61
152000
2000
i olbrzymim humbakiem
02:49
was like something out of a science-fiction movie.
62
154000
3000
była jak z filmu science-fiction.
02:52
Whenever I talk to kids, I always like to tell them,
63
157000
2000
Gdy rozmawiam z dziećmi lubię im mówić,
02:54
the biggest animal that ever lived is still alive.
64
159000
3000
że największe zwierzę na świecie nadal żyje.
02:57
It's not a dinosaur; it's a whale,
65
162000
2000
To nie dinozaur, ale wieloryb.
02:59
animals as big as office buildings
66
164000
2000
Zwierzęta wielkości biurowców
03:01
still swimming around out there in our ocean.
67
166000
2000
wciąż pływają gdzieś w oceanie.
03:03
Speaking of dinosaurs, sharks are basically
68
168000
2000
Apropos dinozaurów, rekin jest w zasadzie
03:05
the same fish they were 300 million years ago.
69
170000
3000
tą samą rybą, którą był 300 mln lat temu.
03:08
So if you ever fantasize about going back in time
70
173000
2000
Jeśli marzyłeś o cofnięciu się w czasie
03:10
and seeing what a dinosaur looked like,
71
175000
2000
i zobaczeniu jak wyglądał dinozaur,
03:12
that's what a dinosaur looks like.
72
177000
2000
oto jak wyglądał.
03:14
So you have living dinosaurs
73
179000
2000
Mamy więc żyjące dinozaury
03:16
and space aliens,
74
181000
2000
i kosmitów, zwierzęta,
03:18
animals that evolved in zero gravity in harsh conditions.
75
183000
3000
które ewoluowały w zerowej grawitacji w trudnych warunkach.
03:21
It's just incredible; no Hollywood designer
76
186000
3000
To niewiarygodne. Żaden hollywoodzki projektant
03:24
could come up with something more interesting than that.
77
189000
3000
nie mógłby wymyślić czegoś bardziej interesującego.
03:27
Or this fangtooth. The particles in the water
78
192000
2000
Albo ryba-ogr. Drobinki w wodzie sprawiają,
03:29
make it look like it's floating in outer space.
79
194000
2000
że wygląda jakby unosiła się w kosmosie.
03:31
Could you image if we looked through the Hubble Telescope
80
196000
3000
Wyobrażacie sobie, że patrzycie przez teleskop Hubble'a
03:34
and we saw that?
81
199000
2000
i widzicie to?
03:37
It would start a whole new space race.
82
202000
2000
Rozpoczęło by to nowy wyścig.
03:39
But instead, we stick a camera in the deep ocean,
83
204000
3000
Zamiast tego, umieszczamy kamerę w głębi oceanu,
03:42
and we see a fish, and it doesn't capture our imagination
84
207000
3000
i widzimy rybę, która nie porusza naszej wyobraźni
03:45
as a society.
85
210000
2000
jako społeczeństwa.
03:47
We say to ourselves,
86
212000
2000
Mówimy sobie:
03:49
"Maybe we can make fish sticks with it or something."
87
214000
3000
"Może zrobimy z tego paluszki rybne."
03:52
So, what I'd like to do now
88
217000
3000
Teraz chciałbym
03:55
is try a little drawing.
89
220000
3000
coś narysować.
03:58
So, I'm going to try to draw this fangtooth here.
90
223000
3000
Spróbuję narysować tu rybę-ogra.
04:03
I love to draw the deep sea fish,
91
228000
2000
Uwielbiam rysować ryby głębinowe,
04:05
because they are so ugly,
92
230000
2000
bo są takie brzydkie,
04:07
but beautiful in their own way.
93
232000
3000
a jednocześnie piękne na swój sposób.
04:21
Maybe we can give him a little bioluminescence here --
94
246000
2000
Damy mu trochę bioluminescencji,
04:23
give him a headlight,
95
248000
2000
przedni reflektor,
04:25
maybe a brake light,
96
250000
3000
może światła stopu
04:28
turn signals.
97
253000
2000
i kierunkowskazy.
04:32
But it's easy to see why these animals
98
257000
2000
Łatwo domyślić się dlaczego te zwierzęta
04:34
make such great cartoon characters,
99
259000
2000
są tak wspaniałymi bohaterami komiksów,
04:36
their shapes and sizes.
100
261000
2000
te ich kształty i rozmiary.
04:41
So some of them actually seem to have powers
101
266000
2000
Niektóre z nich wydają się mieć moc
04:43
like superheroes in a comic book.
102
268000
2000
superbohatera.
04:45
For instance,
103
270000
2000
Dla przykładu
04:47
take these sea turtles.
104
272000
2000
weźmy te żółwie morskie.
04:49
They kind of have a sixth sense
105
274000
2000
Mają coś w rodzaju szóstego zmysłu
04:51
like Superman's x-ray vision.
106
276000
2000
jak zdolność Supermana do prześwietlania.
04:53
They can sense the magnetic fields of the earth.
107
278000
3000
Mogą wyczuwać pola magnetyczne Ziemi
04:56
And they can use that sense
108
281000
2000
i wykorzystać ten zmysł
04:58
to navigate hundreds of miles of open ocean.
109
283000
3000
do odnajdywania drogi na otwartym oceanie.
05:03
I kind of give my turtle hands
110
288000
2000
Dałem mojemu żółwiowi ręce,
05:05
just to make them an easier cartoon character to work with.
111
290000
3000
żeby łatwiej się z nim pracowało.
05:19
Or take this sea cucumber.
112
304000
2000
Spójrzmy na skrzykwę.
05:21
It's not an animal we draw cartoons of
113
306000
3000
Nie jest to zwierzę do kreskówek
05:24
or draw at all.
114
309000
2000
czy w ogóle do rysowania.
05:26
He's like an underwater Spiderman.
115
311000
2000
Jest jak podwodny Spiderman.
05:28
He shoots out these sticky webs
116
313000
3000
Wystrzeliwuje lepką sieć,
05:31
to entangle his enemy.
117
316000
3000
żeby usidlić ofiarę.
05:34
Of course, sea cucumbers shoot them out their rears,
118
319000
2000
Oczywiście skrzykwy wyrzucają je tyłem,
05:36
which, in my opinion, makes them much more interesting a superhero.
119
321000
3000
co czyni je ciekawszymi superbohaterami.
05:39
(Laughter)
120
324000
2000
(Śmiech)
05:41
He can't spin a web anytime; he's got to pull his pants down first.
121
326000
3000
Najpierw muszą zdjąć gatki.
05:44
(Laughter)
122
329000
2000
(Śmiech)
05:46
Or the blowfish.
123
331000
2000
Ryba nadymka
05:48
The blowfish is like the Incredible Hulk.
124
333000
2000
jest jak Niesamowity Hulk.
05:50
It can change its body
125
335000
2000
Może zmienić się
05:52
into a big, intimidating fish
126
337000
2000
w wielką, groźną rybę
05:54
in a matter of seconds.
127
339000
2000
w kilka sekund.
05:56
I'm going to draw this blowfish uninflated.
128
341000
3000
Narysuję nadymkę nienadętą,
06:04
And then I'm going to attempt
129
349000
3000
a potem spróbuję
06:07
onscreen animation here.
130
352000
2000
zrobić animację.
06:09
Let's see.
131
354000
2000
Popatrzmy.
06:11
Try and inflate it.
132
356000
3000
Spróbujcie ją nadąć.
06:21
(Laughter)
133
366000
2000
"Do mnie mówisz?"
06:23
"You talkin' to me?" See, he can inflate himself
134
368000
2000
Spójrzcie, może nadąć się sama,
06:25
when he wants to be intimidating.
135
370000
3000
kiedy chce być groźna.
06:28
Or take this swordfish.
136
373000
2000
Spójrzmy na rybę-miecz.
06:33
Could you imagine being born with a tool for a nose?
137
378000
3000
Urodzić się z narzędziem zamiast nosa?
06:36
Do you think he wakes up in the morning, looks in the mirror and says,
138
381000
2000
Wstaje rano, patrzy w lustro i mówi:
06:38
"Somebody's getting stabbed today."
139
383000
2000
"Ktoś tu dzisiaj będzie dźgnięty."
06:43
Or this lionfish for instance.
140
388000
3000
Albo na przykład ryba motyl.
06:46
Imagine trying to make friends
141
391000
2000
Wyobraźcie sobie zawieranie przyjaźni,
06:48
covered with razor-sharp poisonous barbs.
142
393000
3000
gdy jesteście pokryci ostrymi trującymi wąsami.
06:51
It's not something you want to put on your Facebook page, right?
143
396000
3000
Nie zamieścilibyście tego na Facebooku.
07:04
My characters are --
144
409000
2000
Głównym bohaterem
07:06
my lead character's a shark named Sherman.
145
411000
2000
jest rekin Sherman.
07:08
He's a great white shark.
146
413000
2000
To wielki biały rekin.
07:10
And I kind of broke the mold with Sherman.
147
415000
2000
Sherman zrywa ze schematami.
07:12
I didn't want to go with this ruthless
148
417000
3000
Nie chciałem bezwzględnego
07:15
predator image.
149
420000
2000
wizerunku drapieżnika.
07:17
He's kind of just out there making a living.
150
422000
2000
On po prostu sobie żyje.
07:19
He's sort of a Homer Simpson with fins.
151
424000
2000
Jak Homer Simpson z płetwami.
07:21
And then his sidekick
152
426000
2000
A jego pomocnik
07:23
is a sea turtle, as I mentioned before, named Filmore.
153
428000
3000
to żółw morski imieniem Filmore.
07:26
He uses his wonderful skills at navigation
154
431000
3000
Wykorzystuje zdolności nawigacyjne
07:29
to wander the oceans, looking for a mate.
155
434000
3000
przy poszukiwaniu partnerek.
07:34
And he does manage to find them,
156
439000
2000
Nawet je znajduje.
07:36
but great navigation skills, lousy pick-up lines.
157
441000
3000
Dobra nawigacja, ale marne teksty na podryw.
07:39
He never seems
158
444000
2000
Nie wygląda na to by kiedykolwiek
07:41
to settle on
159
446000
2000
ustatkował się
07:43
any particular girl.
160
448000
3000
przy jednej dziewczynie.
07:47
I have a hermit crab named Hawthorne,
161
452000
2000
Mam kraba imieniem Hawthorne,
07:49
who doesn't get a lot of respect as a hermit crab,
162
454000
3000
który nie ma poważania jako krab,
07:52
so he kind of wishes
163
457000
2000
marzy więc by być
07:54
he were a great white shark.
164
459000
2000
wielkim białym rekinem.
08:05
And then I'll introduce you to one more character,
165
470000
3000
Przedstawię wam jeszcze kogoś,
08:08
this guy, Ernest,
166
473000
2000
oto Ernest,
08:10
who is basically a juvenile delinquent
167
475000
2000
ogólnie mówiąc to młodociany przestępca
08:12
in a fish body.
168
477000
2000
w ciele ryby.
08:16
So with characters, you can make stories.
169
481000
3000
Mając bohaterów, można tworzyć historie.
08:19
Sometimes making a story is as easy
170
484000
2000
Czasem wystarczy
08:21
as putting two characters in a room
171
486000
3000
umieścić dwie postaci w pokoju
08:24
and seeing what happens.
172
489000
2000
i zobaczyć co się stanie.
08:26
So, imagine a great white shark and a giant squid in the same bathroom.
173
491000
3000
Na przykład wielki biały rekin i ogromna kałamarnica
08:29
(Laughter)
174
494000
2000
w jednej łazience.
08:31
Or, sometimes I take them to places
175
496000
2000
Czasem zabieram ich w miejsca,
08:33
that people have never heard of because they're underwater.
176
498000
2000
o których ludzie nie słyszeli, bo są pod wodą.
08:35
For instance, I took them skiing in the Mid-Atlantic Range,
177
500000
2000
Na narty na Grzbiet Środkowoatlantycki,
08:37
which is this range of mountains in the middle of the Atlantic.
178
502000
3000
który jest pasmem górskim na środku Atlantyku.
08:40
I've taken them to the Sea of Japan,
179
505000
2000
Zabrałem ich do Morza Japońskiego,
08:42
where they met giant jellyfish.
180
507000
2000
gdzie spotkali gigantyczną meduzę.
08:44
I've taken them camping in the kelp forests of California.
181
509000
3000
Wziąłem ich na camping do lasu wodorostów w Kalifornii.
08:47
This next one here,
182
512000
2000
Następna historia to
08:49
I did a story on the census of marine life.
183
514000
2000
opowieść o morskim 'spisie ludności'.
08:51
And that was a lot of fun because, as most of you know,
184
516000
2000
Było z tym wiele zabawy, bo jak wiecie,
08:53
it's a real project we've heard about.
185
518000
3000
podobny projekt powstał naprawdę.
08:57
But it was a chance for me to introduce readers
186
522000
2000
Miałem okazję przedstawić czytelnikom
08:59
to a lot of crazy undersea characters.
187
524000
3000
wielu zwariowanych podwodnych bohaterów.
09:02
So we start off the story with Ernest,
188
527000
2000
Zaczynamy historię od Ernesta,
09:04
who volunteers as a census taker.
189
529000
2000
który jako wolontariusz bierze udział w spisie.
09:06
He goes down and he meets this famous anglerfish.
190
531000
3000
Pod wodą spotyka sławną rybę - żabnicę.
09:10
Then he meets the yeti crab,
191
535000
2000
Potem kraba yeti,
09:12
the famous vampire squid -- elusive, hard to find --
192
537000
3000
kałamarnicę wampirzą - którą bardzo trudno znaleźć
09:15
and the Dumbo octopus, which looks so much like a cartoon in real life
193
540000
3000
i ośmiornicę Dumbo, na żywo wyglądającą zupełnie jak z kreskówki.
09:18
that really didn't have to change a thing when I drew it.
194
543000
3000
Nic nie muszę zmieniać kiedy ją rysuję.
09:21
I did another story on marine debris.
195
546000
3000
Następna historia mówi o morskich odpadach.
09:24
I was speaking to a lot of my friends
196
549000
2000
Rozmawiałem z wieloma przyjaciółmi
09:26
in the conservation business,
197
551000
2000
zajmującymi się ochroną przyrody
09:28
and they --
198
553000
2000
Spytałem ich
09:30
I asked them, "So what's one issue you would like everyone to know more about?"
199
555000
3000
na jaki temat wszyscy ludzie powinni wiedzieć więcej.
09:33
And they said -- this one friend of mine said,
200
558000
3000
Jeden z nich odpowiedział:
09:36
"I've got one word for you: plastic."
201
561000
3000
"Mam dla ciebie jedno słowo: plastik."
09:39
And I told him, "Well, I need something a little sexier than that.
202
564000
3000
Powiedziałem mu, że potrzebuję czegoś bardziej sexy.
09:42
Plastic just is not going to do it."
203
567000
2000
Plastik nie zda tu egzaminu.
09:44
We sort of worked things out.
204
569000
2000
Jakoś doszliśmy do porozumienia.
09:46
He wanted me to use words like polyvinyl chloride,
205
571000
2000
Chciał, żebym użył słów takich jak polichlorek winylu,
09:48
which doesn't really work in voice balloons very well.
206
573000
2000
które niezbyt pasują do moich bohaterów.
09:50
I couldn't fit them in.
207
575000
2000
Nie umiałem ich wpasować.
09:52
So what I did was I made an adventure strip.
208
577000
2000
Zrobiłem więc kreskówkę przygodową.
09:54
Basically, this bottle travels a long way.
209
579000
2000
Ta butelka zwykle przebywa długą drogę.
09:56
What I'm trying to tell readers
210
581000
2000
Chcę powiedzieć czytelnikom,
09:58
is that plastic doesn't really go away;
211
583000
2000
że plastik się nie rozkłada,
10:00
it just continues to wash downstream.
212
585000
2000
płynie dalej do oceanu.
10:02
And a lot of it ends up washing into the ocean,
213
587000
3000
To dobry zaczątek historii
10:05
which is a great story if you attach a couple characters to it,
214
590000
3000
jeśli dołączyć do tego kilka postaci,
10:08
especially if they can't stand each other, like these two.
215
593000
3000
zwłaszcza jeśli się nie znoszą.
10:12
So, I sent them to Boise, Idaho,
216
597000
3000
Wysłałem więc ich do Boise w Idaho,
10:15
where they dropped a plastic bottle
217
600000
3000
gdzie wyrzucili plastikową butelkę
10:18
into the Boise sewer system.
218
603000
2000
do systemu kanalizacyjnego.
10:20
And it ended up in the Boise River
219
605000
3000
Wylądowała w rzece Boise
10:23
and then on to the Columbia River
220
608000
2000
a stamtąd popłynęła do rzeki Kolumbia,
10:25
and then to the mouth of the Columbia
221
610000
2000
a potem do jej ujścia
10:27
and to the Pacific Ocean
222
612000
2000
i do Pacyfiku.
10:29
and then on to this place called the Great Pacific Garbage Patch --
223
614000
3000
Stamtąd trafiła do Great Pacific Garbage Patch,
10:32
which is this giant Pacific gyre in the North Pacific,
224
617000
2000
które jest gigantycznym wirem na północnym Pacyfiku,
10:34
where a lot of this plastic ends up floating around --
225
619000
3000
gdzie wiele plastikowych rzeczy pływa wkoło,
10:38
and then back onto the lagoon.
226
623000
3000
a następnie wraca do laguny.
10:41
So that was basically a buddy story
227
626000
2000
To była taka kumpelska historyjka
10:43
with a plastic bottle following along.
228
628000
3000
z plastikową butelką w tle.
10:46
So a lot of people remember the plastic bottle anyway,
229
631000
3000
Wiele osób zapamiętało butelkę,
10:49
but we really talked about marine debris and plastic
230
634000
3000
ale mówiliśmy o odpadach morskich i plastiku
10:52
in the course of that one.
231
637000
2000
na jej przykładzie.
10:54
The third storyline I did about a year and a half ago
232
639000
2000
Trzecia historia, którą stworzyłem około półtora roku temu
10:56
was probably my most difficult.
233
641000
2000
była dla mnie najtrudniejsza.
10:58
It was on shark finning, and I felt really strongly
234
643000
2000
Mówiła o odcinaniu płetw rekinom,
11:00
about this issue.
235
645000
2000
co mnie bardzo wciągnęło.
11:02
And I felt like, since my main character was a shark,
236
647000
3000
Mój główny bohater był rekinem więc czułem,
11:05
the comic strip was a perfect vehicle for telling the public about this.
237
650000
3000
że komiks jest idealnym miejscem by poruszyć ten problem.
11:08
Now, finning is the act
238
653000
2000
Obecnie odcinanie płetw wygląda tak:
11:10
of taking a shark, cutting the valuable fins off
239
655000
3000
bierze się rekina, odcina cenne płetwy
11:13
and throwing the live animal back in the water.
240
658000
3000
i wrzuca żywe zwierzę z powrotem do wody.
11:16
It's cruel, it's wasteful.
241
661000
2000
To okrucieństwo i marnotrawstwo.
11:18
There's nothing funny or entertaining about it,
242
663000
2000
Nie ma w tym nic zabawnego,
11:20
but I really wanted to take this issue on.
243
665000
2000
ale bardzo chciałem nagłośnić tę sprawę.
11:22
I had to kill my main character, who is a shark.
244
667000
3000
Musiałem uśmiercić głównego bohatera - rekina.
11:25
We start with Sherman in a Chinese restaurant,
245
670000
2000
Sherman jest w chińskiej restauracji,
11:27
who gets a fortune that he's about to get caught by a trawler,
246
672000
3000
która dostaje fortunę, gdy zostaje złapany przez trawler
11:30
which he does.
247
675000
2000
i tak się dzieje.
11:32
And then he dies.
248
677000
2000
Potem umiera.
11:34
He gets finned, and then he gets thrown overboard.
249
679000
2000
Odcinają mu płetwy i wyrzucają do wody.
11:36
Ostensibly, he's dead now.
250
681000
2000
Pozornie jest teraz martwy.
11:38
And so I killed a character that's been in the newspaper for 15 years.
251
683000
3000
Uśmierciłem bohatera, który był w gazecie od 15 lat.
11:41
So I got a lot of reader feedback on that one.
252
686000
2000
Dostałem więc spory odzew od czytelników.
11:43
Meanwhile, the other characters are talking about shark fin soup.
253
688000
3000
Inne postacie rozmawiają o zupie z płetwy rekina.
11:46
I do three or four strips after that
254
691000
2000
Robię po tym trzy czy cztery komiksy,
11:48
where we explore the finning issue
255
693000
2000
w których poruszam temat odcinania płetw
11:50
and the shark fin soup issue.
256
695000
2000
i zupy z płetwy rekina.
11:52
Sherman's up in shark heaven.
257
697000
2000
Sherman jest w rekinowym niebie.
11:54
This is what I love about comic strips, you know.
258
699000
2000
To jest właśnie to co kocham w komiksach.
11:56
You really don't have to worry about the audience suspending its sense of disbelief
259
701000
3000
Nie trzeba martwić się o to co realnie możliwe.
11:59
because, if you start with a talking shark,
260
704000
2000
ponieważ jeśli opowiadasz o mówiącym rekinie,
12:01
readers pretty much check their disbelief at the door.
261
706000
3000
czytelnicy od razu odrzucają niedowierzanie.
12:04
You can kind of do anything.
262
709000
2000
Możesz zrobić wszystko.
12:06
It becomes a near-death experience for Sherman.
263
711000
3000
Sherman doświadcza prawie-śmierci.
12:09
Meanwhile, Ernest finds his fins on the internet.
264
714000
2000
W międzyczasie Ernest znajduje płetwy w internecie.
12:11
There was a real website based in China
265
716000
2000
To była prawdziwa strona internetowa z Chin,
12:13
that actually sold shark fins,
266
718000
2000
na której sprzedawano płetwy rekina
12:15
so I kind of exposed that.
267
720000
3000
i chciałem to zaznaczyć.
12:18
And he clicks the "buy now" button.
268
723000
3000
Klika na "kup teraz".
12:21
And voila, next-day air, they show up,
269
726000
2000
I proszę, następnego dnia zjawiają się
12:23
and they surgically reattach them.
270
728000
2000
i chirurgicznie przyszywają płetwy.
12:25
I ended that series with a kind of a mail-in petition
271
730000
3000
Skończyłem tę serię czymś w rodzaju petycji
12:28
that encouraged our National Marine Fishery Service,
272
733000
2000
by Narodowa Służba Rybołówstwa Morskiego
12:30
to force other countries
273
735000
2000
nakłoniła inne kraje
12:32
to have a stronger stance with shark management.
274
737000
2000
do zajęcia zdecydowanego stanowiska
12:34
(Applause)
275
739000
2000
w sprawie rekinów. (Brawa)
12:36
Thanks.
276
741000
2000
Dziękuję.
12:38
I'd like to end with a little metaphor here.
277
743000
2000
Chciałbym zakończyć małą metaforą.
12:40
I've been trying to think of a metaphor to represent Mission Blue,
278
745000
3000
Próbowałem znaleźć metaforę ilustrującą Mission Blue
12:43
and this is what I came up with.
279
748000
2000
i oto co wymyśliłem.
12:45
Imagine you're in an enormous room,
280
750000
2000
Wyobraźcie sobie, że jesteście w ogromnym pokoju,
12:47
and it's as dark as a cave.
281
752000
2000
w którym jest ciemno jak w jaskini.
12:49
And you can have anything in that room, anything you want,
282
754000
2000
Możecie mieć wszystko co chcecie z tego pokoju
12:51
but you can't see anything.
283
756000
2000
ale nic nie widzicie.
12:53
You've been given one tool, a hammer.
284
758000
3000
Dostaliście jedno narzędzie - młotek.
12:56
So you wander around in the darkness, and you bump into something,
285
761000
3000
Błądzicie więc w ciemności i uderzacie w coś.
12:59
and it feels like it's made of stone.
286
764000
2000
Czujecie, że jest to zrobione z kamienia.
13:01
It's big, it's heavy. You can't carry it away,
287
766000
2000
Jest duże, ciężkie i nie możecie tego wynieść,
13:03
so you bang it with your hammer, and you break off a piece.
288
768000
3000
uderzacie więc w to młotkiem i odłamujecie kawałek.
13:06
And you take the piece out into the daylight.
289
771000
2000
Wynosicie ten kawałek na światło słoneczne.
13:08
And you see you have a beautiful piece of white alabaster.
290
773000
3000
Okazuje się, że trzymacie piękny kawałek alabastru.
13:11
So you say to yourself, "Well, that's worth something."
291
776000
2000
Mówicie więc do siebie: "To musi być coś warte."
13:13
So you go back into the room,
292
778000
2000
Wracacie do pokoju,
13:15
and you break this thing to pieces, and you haul it away.
293
780000
3000
rozbijacie tę rzecz na kawałki i wynosicie je.
13:18
And you find other things, and you break that up, and you haul those away.
294
783000
2000
Znajdujecie kolejne rzeczy, rozbijacie je i wynosicie.
13:20
And you're getting all kinds of cool stuff.
295
785000
2000
Macie wiele fajnych rzeczy.
13:22
And you hear other people doing the same thing.
296
787000
2000
Słyszycie jak inni robią to samo co wy.
13:24
So you get this sense of urgency,
297
789000
2000
Czujecie więc ten stan zaniepokojenia,
13:26
like you need to find as much stuff as possible as soon as possible.
298
791000
3000
że musicie znaleźć tak wiele rzeczy i jak najszybciej.
13:29
And then some yells, "Stop!"
299
794000
2000
Nagle ktoś krzyczy: "Stop!"
13:31
And they turn up the lights.
300
796000
2000
i włączają światła.
13:33
And you realize where you are; you're in the Louvre.
301
798000
3000
Uświadamiasz sobie gdzie jesteś. W Luwrze.
13:38
And you've taken all this complexity and beauty,
302
803000
4000
Zabrałeś całą tę złożoność i piękno
13:42
and you've turned it into a cheap commodity.
303
807000
3000
i zamieniłeś to w tani towar.
13:45
And that's what we're doing with the ocean.
304
810000
3000
I to właśnie robimy z oceanem.
13:48
And part of what Mission Blue is about
305
813000
2000
Częścią Mission Blue jest
13:50
is yelling, "Stop!"
306
815000
3000
krzyczenie: "Stop!",
13:53
so that each of us --
307
818000
2000
aby każdy z nas,
13:55
explorer, scientist, cartoonist, singer, chef --
308
820000
3000
badacz, naukowiec, rysownik, piosenkarz, kucharz,
13:58
can turn up the lights in their own way.
309
823000
2000
włączył światło swoim własnym sposobem.
14:00
And that's what I hope my comic strip does in a small way.
310
825000
2000
To w pewnym stopniu czyni mój komiks.
14:02
That's why I like what I do.
311
827000
2000
To dlatego to lubię.
14:04
Thanks for listening.
312
829000
2000
Dziękuję za uwagę.
14:06
(Applause)
313
831000
2000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Jim Toomey - CartoonistFor the past 13 years, Jim Toomey has been writing and drawing the daily comic strip Sherman’s Lagoon, about a daffy family of ocean dwellers.
Why you should listen
For the past 13 years Jim Toomey has been creating the daily comic strip Sherman's Lagoon, which appears in over 150 newspapers in North America. Toomey's latest book of comics (his fifteenth) is Discover Your Inner Hermit Crab, and the strip has recently become a musical.
Sherman's Lagoon is a combination of Toomey’s two lifelong passions: drawing and the sea. He’s been engaged in the former activity since he could hold a crayon, and his love affair with the sea dates back to his early childhood. The inspiration for the comic strip can be traced back to a family vacation in the Bahamas where he saw a real shark swimming in a remote lagoon. Toomey became a certified diver at the age of 12, and, as an adult, has logged dives all over the world, including Asia, Africa, the Mediterranean, Latin America, and extensively in the kelp forests of California
Jim Toomey | Speaker | TED.com