TED2018
Catherine Mohr: How I became part sea urchin
Catherine Mohr: Kısmen denizkestanesine nasıl dönüştüm
Filmed:
Readability: 3.5
1,714,116 views
Genç bir bilim insanıyken Catherine Mohr scuba dalış hayalini gerçekleştiriyordu ve yanlışlıkla elini dikenli bir deniz kestanesi üzerine değdirdi. Diğer yandan da bir grup köğekbalığı üzerinde dolaşıyordu. Sonra ne mi oldu? Hayal bile edemeyeceğiniz bir şey. Bir parça bilim eşliğinde bu harika hikayeyi dinleyin.
Catherine Mohr - Roboticist
Catherine Mohr loves what she does -- she's just not ever sure what it will be next. Full bio
Catherine Mohr loves what she does -- she's just not ever sure what it will be next. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
My story starts in the northern
Galapagos Islands,
Galapagos Islands,
0
906
3079
Hikâyem kuzey Galapagos
Adaları'nde başlıyor,
Adaları'nde başlıyor,
00:16
under 50 feet of water
and a big school of sharks.
and a big school of sharks.
1
4010
3404
büyük bir köpek balığı sürüsü
ve 15 metre su altında.
ve 15 metre su altında.
00:20
I'd been scuba diving with a group
of friends for about a week,
of friends for about a week,
2
8148
2971
Bir haftalığına bir grup arkadaşımla
scuba dalışı yapıyorduk
scuba dalışı yapıyorduk
00:23
and it had been glorious:
3
11143
1329
ve her şey harikaydı:
00:24
manta rays, whale sharks,
4
12496
2628
yassı manta balıklar,
balina köpek balıkları,
balina köpek balıkları,
00:27
penguins and, of course,
hammerhead sharks.
hammerhead sharks.
5
15148
2750
penguenler ve tabii ki
çekiç başlı köpek balıkları.
çekiç başlı köpek balıkları.
00:30
Today's dive was particularly tricky.
6
18675
3402
O günkü dalış özellikle farklıydı.
00:34
The surge was terrible.
7
22101
1231
Akıntı çok kötüydü.
00:35
You had to have your camera rig tight in
8
23356
2190
Fotoğraf makineniz sıkıca bağlı
00:37
and your arm out,
9
25570
1152
ve kolunuz dışarıda olacaktı
00:38
because the surge kept
throwing you into the rocks
throwing you into the rocks
10
26746
2358
çünkü siz o harika resmi
yakalamaya çalışırken
yakalamaya çalışırken
00:41
while you're scanning up
for that beautiful photograph.
for that beautiful photograph.
11
29128
2620
akıntı sizi sürekli kayalara sürüklüyordu.
00:43
It was going OK, until ...
12
31772
2530
Her şey iyi gidiyordu, ta ki...
00:46
not OK.
13
34326
1565
iyi gitmeyene kadar.
00:47
Something was terribly, terribly wrong.
14
35915
3102
Yolunda olmayan korkunç bir şey vardı.
00:51
I pulled my hand back,
15
39552
1836
Elimi bir geri çektim ki
00:53
and I had long, black sea urchin spines
16
41412
2642
eldivenimin içinden geçmiş
uzun, siyah denizkestanesi
dikenleriyle dolu,
dikenleriyle dolu,
00:56
all the way through my gloves,
17
44078
1600
00:57
which meant all the way through my hand.
18
45702
2099
yani elimin içinden geçmişler.
01:00
Now, this is bad.
19
48344
2012
İşte bu gerçekten kötüydü.
01:02
I mean, obviously when you have something
all the way through your hand,
all the way through your hand,
20
50380
3485
Yani elbette elinizin içinden
ne geçerse geçsin
ne geçerse geçsin
01:05
it's kind of bad anyway,
21
53889
1214
her halükarda kötü
01:07
but in this case, sea urchins
have a venom on them that,
have a venom on them that,
22
55127
4180
ama benim durumumda
bu denizkestaneleri zehirliydi,
bu denizkestaneleri zehirliydi,
01:11
if you've ever tangled with them,
23
59331
1593
bunu tecrübe eden bilecektir,
01:12
you know that a sea urchin spine in you
gives you horrible, painful inflammation.
gives you horrible, painful inflammation.
24
60948
4647
denizkestanesi dikeni korkunç
ve acı veren bir inflamasyona yol açar.
ve acı veren bir inflamasyona yol açar.
01:17
But that wasn't even topmost
in my mind at this point.
in my mind at this point.
25
65619
2697
Ancak o anda aklımda bu yoktu.
01:20
This did not look real.
26
68340
2151
Gerçek değil gibiydi.
01:22
I could not believe that this was my hand.
27
70515
2464
Sanki o el benim elim değildi.
01:25
Now, in a crisis, I tend to disassociate
into, like, little scientists,
into, like, little scientists,
28
73003
4759
Panik anında kendi kendime
küçük bilim insanı rolüne bürünüp
küçük bilim insanı rolüne bürünüp
01:29
and I start talking very analytically.
29
77786
3117
çok analitik bir şekilde konuşan biriyim.
01:32
All analysis was gone,
adrenaline brain kicked in,
adrenaline brain kicked in,
30
80927
2979
Ama tüm analiz kaybolmuştu,
beynim adrenalin kontrolüne girdi
beynim adrenalin kontrolüne girdi
01:35
and I just yanked the spines out.
31
83930
2839
ve dikenleri çekip çıkardım.
01:38
I don't remember doing it.
32
86793
2139
Bunu yaptığımı hatırlamıyorum bile.
01:41
I just remember thinking, "I can't
get my glove off with these in here."
get my glove off with these in here."
33
89665
3857
Tek hatırladığım, ''Bu dikenler
buradayken eldiveni çıkaramam.''
buradayken eldiveni çıkaramam.''
01:45
I do remember taking the glove off
34
93546
2096
Eldiveni çıkarışımı hatırlıyorum,
01:47
and a big plume of black
coming up in front of my face.
coming up in front of my face.
35
95666
3654
çıkarır çıkarmaz büyük siyah
bir bulut belirdi gözümün önünde.
bir bulut belirdi gözümün önünde.
01:51
And biologist brain now shows up
and starts freaking out.
and starts freaking out.
36
99875
4428
Biyolog beynim devreye girdi
ve panik yapmaya başladı.
ve panik yapmaya başladı.
01:56
"How could all that toxin
have gotten into that wound already?"
have gotten into that wound already?"
37
104327
3169
''Bu kadar zehir
yaranın içine nasıl girdi?''
yaranın içine nasıl girdi?''
01:59
Well, physicist brain then shows up
and very calmly explains,
and very calmly explains,
38
107520
4121
Sonra da fizikçi beynim devreye girdi
ve sakince açıklama yaptı,
ve sakince açıklama yaptı,
02:03
"No, no, no, we're at 50 feet,
39
111665
1698
''Hayır, 15 metre su altındayız,
kırmızı ışık dalgası zayıflıyor.
02:05
red wavelengths are attenuated.
40
113387
1477
02:06
That's blood -- not black.
41
114888
1931
Bu gördüğün kan, siyah bir şey değil.
02:10
And sharks.
42
118566
1388
Ve köpek balıkları.
02:12
So what are you gonna do?"
43
120793
1599
Şimdi ne yapacaksın?''
02:14
Well, I cranked my cummerbund
down really hard over my hand,
down really hard over my hand,
44
122965
4566
Kuşağımı elime sımsıkı bastırarak
02:19
and I simply swam away.
45
127555
2753
yavaşça yüzerek oradan uzaklaştım.
02:23
"Let's let that big old cloud of blood
dissipate a bit before we have to surface
dissipate a bit before we have to surface
46
131078
5314
''O büyük kan bulutu
köpek balıkları alanından
köpek balıkları alanından
02:28
through all of these sharks."
47
136416
1808
kaybolana dek biraz bekleyeyim.''
02:30
So when I did surface,
48
138248
1467
Yüzeye çıktığımda
02:31
my warm-blooded-mammal brain
49
139739
1901
sıcak kanlı memeli beynim
02:33
was in an absolute gibbering panic:
50
141664
2052
tam bir anlaşılmaz panik yaşıyordu:
02:35
"They don't feed when they're schooling.
They don't feed when they're schooling.
They don't feed when they're schooling.
51
143740
4128
''Sürü hâlindeyken avlanmıyorlar.
Sürü hâlindeyken avlanmıyorlar.
Sürü hâlindeyken avlanmıyorlar.
02:39
All the way up."
52
147892
1327
Tam yukarı çık.''
02:41
And they didn't.
53
149243
1184
Ve avlanmadılar.
02:42
So apparently, they have read
the same books that I have.
the same books that I have.
54
150451
3216
Görünen o ki onlar da
benimle aynı kitapları okumuşlar.
benimle aynı kitapları okumuşlar.
02:45
(Laughter)
55
153691
1392
(Kahkahalar)
02:47
Now, it turns out,
56
155107
1428
Sonra öğrendik ki
02:48
when you've been stabbed
with sea urchin spines,
with sea urchin spines,
57
156559
2312
denizkestanesi dikenleri
bir yerinize saplandıysa
bir yerinize saplandıysa
02:50
and you're two days away
from any medical help,
from any medical help,
58
158895
2678
ve en yakın tıbbi destekten
iki gün uzaktaysanız
iki gün uzaktaysanız
02:53
the thing that you've got to do
is, unfortunately, cook your hand.
is, unfortunately, cook your hand.
59
161597
4223
yapmanız gereken şey
ne yazık ki elinizi haşlamak.
ne yazık ki elinizi haşlamak.
02:58
So you put it in water
as hot as you can stand,
as hot as you can stand,
60
166621
2644
Dayanabileceğiniz kadar sıcakta
elinizi suya sokup
elinizi suya sokup
03:01
and you keep adding boiling water
61
169289
1635
durmadan kaynar su ekliyorsunuz,
03:02
until you think you will go
absolutely insane.
absolutely insane.
62
170948
3314
tahammül sınırlarınızı aşana kadar.
03:06
Now, it worked --
63
174286
1411
İşe yaradı.
03:08
the hand itself did not work so well
for several weeks after that,
for several weeks after that,
64
176249
4137
Sonraki birkaç hafta
elimi tam kullanamıyordum
elimi tam kullanamıyordum
03:12
but eventually,
fine motor skills returned.
fine motor skills returned.
65
180410
3138
ama motor yetiler yerine gelmişti.
03:15
All except for one spot, that stayed
stiff and painful for weeks
stiff and painful for weeks
66
183572
4594
Tek bir nokta dışında, şu kısım
kaskatı ve acı içinde kaldı,
kaskatı ve acı içinde kaldı,
03:20
after the other things had gotten better.
67
188190
2202
diğer kısımlar iyileştikten sonra bile.
03:22
So it turned out, I'd broken off
a tip of the urchin spine
a tip of the urchin spine
68
190416
4244
Sonra anladık ki tam da
eklemin olduğu yerde dikeni kırmışım
eklemin olduğu yerde dikeni kırmışım
03:26
in the joint itself,
69
194684
2103
ve ucu içeride kalmış,
03:28
and that's why it wasn't getting better.
70
196811
1950
bu yüzden de iyileşmiyormuş.
03:30
So the orthopedist says,
"You know, we should get this out.
"You know, we should get this out.
71
198785
2959
Ortopedistin onu çıkarmamız gerektiğini
03:33
Nothing too urgent, not an emergency."
72
201768
2646
ama acil bir durum olmadığını söyledi.
03:36
So we scheduled a small surgery
for a few weeks out on a Monday.
for a few weeks out on a Monday.
73
204438
3403
Biz de bir pazartesi gününe
küçük bir cerrahi müdahale ayarladık.
küçük bir cerrahi müdahale ayarladık.
03:40
And on the Friday before,
74
208476
2452
Öncesindeki cuma günü ise
03:42
I broke my pelvis
in a horseback riding accident.
in a horseback riding accident.
75
210952
3068
bir attan düşme kazasında
kalça kemiğimi kırdım.
kalça kemiğimi kırdım.
03:46
(Laughter)
76
214044
1699
(Gülme sesleri)
03:47
Yeah.
77
215767
1209
Evet.
03:49
So we kind of postponed that surgery.
78
217000
2611
Ameliyatı erteledik tabii.
03:52
My broken pelvis and I were now
facing six weeks on the couch,
facing six weeks on the couch,
79
220461
4557
Kırık kalça kemiğimle beni
altı haftalık kanepe istirahati bekliyordu
altı haftalık kanepe istirahati bekliyordu
03:57
and I would have gone absolutely insane
if it hadn't been for my friends.
if it hadn't been for my friends.
80
225042
5104
ve arkadaşlarım olmasa
kesinlikle aklımı kaçırırdım.
kesinlikle aklımı kaçırırdım.
04:02
Spontaneous parties broke out
at my house every night for weeks.
at my house every night for weeks.
81
230170
3459
Haftalarca evimde spontane partiler oldu.
04:05
I was fed. I was entertained.
82
233653
2276
İstediğim önüme geliyor
ve keyifleniyordum.
ve keyifleniyordum.
04:07
It was great.
83
235953
1325
Harikaydı.
04:10
But that kind of enthusiasm is sort of
hard to sustain over the long term,
hard to sustain over the long term,
84
238015
3921
Ama böyle bir enerjiyi
uzun süre canlı tutamazsınız
uzun süre canlı tutamazsınız
04:13
and eventually it petered down
to just one friend,
to just one friend,
85
241960
3296
ve sonunda yavaş yavaş
tek bir arkadaşla kaldım,
tek bir arkadaşla kaldım,
04:17
who would send me jokes during the day
86
245280
1992
gün boyu bana komik mesajlar atıp
04:19
and come and keep me company
in the evenings --
in the evenings --
87
247296
2604
akşamları ziyaretime geliyordu.
04:21
someone I got to know a whole lot better
during this period of convalescence.
during this period of convalescence.
88
249924
4366
İyileşme döneminde öncesine göre
çok daha iyi tanıdığım biri.
çok daha iyi tanıdığım biri.
04:26
And when I was finally
pronounced well enough
pronounced well enough
89
254314
2116
Ağırlık binebilecek hareketler yapmak için
04:28
to do weight-bearing activities,
90
256454
1690
yeterince iyileştiğim zaman
04:30
we loaded a telescope in the car
and drove up into the mountains
and drove up into the mountains
91
258168
3039
arabaya bir teleskop koyduk
ve dağlara doğru yol aldık,
ve dağlara doğru yol aldık,
04:33
to look at the Hale–Bopp comet.
92
261231
2116
Hale-Bopp kuyruklu yıldızına bakmaya.
04:35
Yes, we are geeks.
93
263371
2094
Evet, biz ineğiz.
04:37
And got caught in a landslide.
94
265489
1700
Bu sefer de heyelana yakalandık.
04:39
(Laughter)
95
267213
1945
(Gülme sesleri)
04:41
I know -- like, really?
96
269182
2264
Bu kadarı da olmaz, değil mi?
04:44
No. Just kidding.
97
272051
1462
Şaka yapıyorum.
04:45
(Laughter)
98
273537
1182
(Gülme sesleri)
04:46
No more disasters. No.
Just the opposite, in fact.
Just the opposite, in fact.
99
274743
2932
Merak etmeyin, felaket yok artık.
Aslında tam tersi var.
Aslında tam tersi var.
04:49
That was 21 years ago,
100
277699
1540
Bunlar 21 yıl önceydi
04:51
and for 19 of those years,
101
279263
1887
ve geçtiğimiz son 19 yıldır
04:53
I have been married
to that marvelous introvert
to that marvelous introvert
102
281174
3600
başka koşullar altında
asla bana yaklaşmayacak olan
asla bana yaklaşmayacak olan
04:56
who never in a million years
would have approached me
would have approached me
103
284798
2512
o harikulade içine kapanık adamla evliyim.
04:59
under other circumstances.
104
287334
1691
05:01
We have a wonderful 14-year-old daughter,
105
289049
2060
14 yaşında harika bir kızımız var,
05:03
who did all my illustrations.
106
291133
1607
tüm görselleri o yaptı.
05:04
(Cheers and applause)
107
292764
1576
(Tezahürat ve alkışlar)
05:06
Yeah.
108
294364
1162
Evet.
05:07
So, pro tip:
109
295550
1338
Aklımızda olsun;
05:08
apparently, nothing makes you sexier
than needing a walker
than needing a walker
110
296912
2784
görünen o ki hiçbir şey
ilk randevunuzda bir walker'la
yürümekten daha seksi değil.
yürümekten daha seksi değil.
05:11
on your first date.
111
299720
1235
05:13
So this isn't a story about piercings
112
301393
2613
Hikâyem diken batmasıyla
05:16
or sharks or boilings or breakings.
113
304030
2785
veya köpek balıklarıyla,
kaynar sularla falan alakalı değil.
kaynar sularla falan alakalı değil.
Bu bir aşk hikâyesi.
05:18
It's a love story.
114
306839
1434
05:20
It's a love story with
a funny little epilogue.
a funny little epilogue.
115
308758
2888
Komik kısa bir kapanışı olan
bir aşk hikâyesi.
bir aşk hikâyesi.
05:24
Now I was weight-bearing again,
I could reschedule that surgery,
I could reschedule that surgery,
116
312845
4030
Kendi ağırlığımı taşıyabiliyordum
ve o parmak ameliyatı için
ve o parmak ameliyatı için
05:28
get the spine out.
117
316899
1296
yeniden doktora gittim.
05:30
But I didn't need it anymore.
118
318219
1537
Ama artık gerek yokmuş.
05:32
Turns out, when you break a bone,
119
320407
1700
Bir kemiğiniz kırıldığında
05:34
your body scavenges calcium
from all the bones in your body --
from all the bones in your body --
120
322131
3926
vücudunuz diğer tüm kemiklerdeki
kalsiyumu silip süpürüyormuş,
kalsiyumu silip süpürüyormuş,
05:38
and from the little sea urchin spine
that you happen to have lodged
that you happen to have lodged
121
326081
3889
buna parmak ucunuzun içinde kalmış
05:41
in the joint of your finger.
122
329994
2004
denizkestanesi dikeni ucu da dâhil.
05:44
So yes,
123
332022
1263
Yani anlayacağınız,
05:46
my pelvis is now part sea urchin.
124
334094
3388
kalça kemiğim artık kısmen denizkestanesi.
05:49
(Laughter)
125
337506
1825
(Gülme sesleri)
05:51
So to biology brain, physicist brain,
126
339355
3090
Biyolog beyin, fizikçi beyin,
05:54
adrenaline brain,
warm-blooded-mammal brain,
warm-blooded-mammal brain,
127
342469
2147
adrenalin beyin
ve sıcak kanlı memeli beyne
ve sıcak kanlı memeli beyne
05:56
I get to add "urchin brain,"
128
344640
2008
bir de ''denizkestanesi beyin'' eklendi,
05:58
with all of the superpowers
that that confers.
that that confers.
129
346672
3302
sahip olduğu tüm süper güçlerle birlikte.
06:02
You don't need to worry, though:
130
350393
1536
Endişe etmeyin,
06:03
that I am not fully human
is one of the things
is one of the things
131
351953
2159
tamamen insan olmamam
ailemin beni çok sevmesinin
nedenlerinden biri.
nedenlerinden biri.
06:06
that my family loves the most about me.
132
354136
1993
06:08
(Laughter)
133
356153
1087
(Gülme sesleri)
06:09
Thank you very much.
134
357264
1195
Çok teşekkürler.
06:10
(Applause)
135
358483
4173
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Catherine Mohr - RoboticistCatherine Mohr loves what she does -- she's just not ever sure what it will be next.
Why you should listen
An engineer turned surgeon turned strategist, Catherine Mohr is always on the lookout for new technologies to help improve patient outcomes while trying to stay in her sweet spot -- the steep part of the learning curve.
As VP of Strategy for Intuitive Surgical in Silicon Valley, faculty at Singularity University and advisor to med-tech startups in the UK, the US and her native New Zealand, Mohr follows her self-admittedly geeky passions wherever they lead her, as she designs, makes, writes, tinkers, plays and travels all over the world.
Catherine Mohr | Speaker | TED.com