TEDGlobal 2017
Chika Ezeanya-Esiobu: How Africa can use its traditional knowledge to make progress
Chika Ezeanya-Esiobu: Afrika ilerlemek için geleneksel bilgiyi nasıl kullanır
Filmed:
Readability: 4.6
1,241,889 views
Chika Ezeanya-Esiobu geleneksel otantik bilginin önemini vurgulayarak Afrikalıların bastırılmış, yaratıcı ve yenilikçi enerjilerini ortaya çıkardığını görmek istiyor. Bu güçlü konuşmada, tarım ve politika geliştirmede kullanılmayan değerli Afrika bilgisinin örneklerini paylaşıyor ve Afrikalıları gerçekliklerini gururla kabul ederek ilerlemeye davet ediyor.
Chika Ezeanya-Esiobu - Indigenous knowledge expert
Working across disciplines, Chika Ezeanya-Esiobu explores homegrown and grassroots approaches to the sustainable advancement of Sub-Saharan Africa. Full bio
Working across disciplines, Chika Ezeanya-Esiobu explores homegrown and grassroots approaches to the sustainable advancement of Sub-Saharan Africa. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Some months back,
I was visiting this East African city,
I was visiting this East African city,
0
1054
5480
Birkaç ay önce,
bir Doğu Afrika şehrini ziyaret ediyordum
bir Doğu Afrika şehrini ziyaret ediyordum
00:18
and we were stuck in traffic.
1
6558
2989
ve trafikte sıkışıp kalmıştık.
00:21
And this vendor suddenly
approaches my window
approaches my window
2
9571
3042
Bir satıcı yarı açık pencereme
00:24
with a half-opened alphabet sheet.
3
12637
2543
bir alfabe sayfası ile aniden yanaştı.
00:28
I took a quick look at the alphabet sheet,
4
16505
2819
Alfabe sayfasına hızlı bir bakış attım
00:31
and I thought of my daughter,
5
19348
1435
ve kızımı düşündüm.
00:32
how it would be nice
to spread it on the floor
to spread it on the floor
6
20807
2562
Alfabeyi yere serip
sonra onunla oynayarak
sonra onunla oynayarak
00:35
and just play all over it with her
7
23393
1840
ona alfabeyi öğretmenin
00:37
while getting her to learn the alphabet.
8
25257
2189
ne kadar güzel olabileceğini düşündüm.
00:39
So the traffic moved a bit,
and I quickly grabbed a copy,
and I quickly grabbed a copy,
9
27470
3295
Sonra trafik biraz açıldı
ve bir kopyasını kaptım
ve bir kopyasını kaptım
00:42
and we moved on.
10
30789
1999
ve devam etttik.
00:46
When I had time to fully open
the alphabet sheet
the alphabet sheet
11
34165
3101
Alfabe sayfasını iyice açıp
daha detaylı bir şekilde
daha detaylı bir şekilde
00:49
and take a more detailed look at it,
12
37290
2329
inceleme fırsatım olunca anladım ki
00:51
I knew I was not going to use that
to teach my daughter.
to teach my daughter.
13
39643
3023
bunu kızıma öğretirken kullanmayacaktım.
00:55
I regretted my purchase.
14
43267
1517
Aldığım için pişman oldum.
00:58
Why so?
15
46331
1342
Neden mi?
01:00
Looking at the alphabet sheet
reminded me of the fact
reminded me of the fact
16
48338
2786
Alfabeye bakmak
bana Afrika'daki eğitim içeriğinin
bana Afrika'daki eğitim içeriğinin
01:03
that not much has changed
17
51148
2376
çok fazla değişmediği
01:05
in the education curricula in Africa.
18
53548
2423
gerçeğini hatırlattı.
01:08
Some decades back, I was taught
out of a similar alphabet sheet.
out of a similar alphabet sheet.
19
56729
3720
Seneler önce benzer bir alfabe sayfası
üzerinden bize eğitim verilmişti.
üzerinden bize eğitim verilmişti.
01:13
And because of that,
I struggled for years.
I struggled for years.
20
61312
2257
Bu yüzden yıllarca mücadele ettim.
01:16
I struggled to reconcile my reality
with the formal education I received
with the formal education I received
21
64464
4496
Gerçekliğim ve gittiğim okullarda
aldığım resmi eğitimi
aldığım resmi eğitimi
01:20
in school, in the schools I attended.
22
68984
2147
bağdaştırmak için mücadele ettim.
01:24
I had identity crises.
23
72592
2010
Kimlik krizlerim vardı.
01:26
I looked down on my reality.
24
74626
2909
Gerçekliğime baktım.
01:29
I looked at my ancestry,
I looked at my lineage with disrespect.
I looked at my lineage with disrespect.
25
77559
4246
Atalarıma baktım,
soy ağacıma saygısızca baktım.
soy ağacıma saygısızca baktım.
01:34
I had very little patience
for what my life had to offer around me.
for what my life had to offer around me.
26
82205
5053
Hayatımın bana sunacağı şeyler için
çok az sabrım vardı.
çok az sabrım vardı.
01:41
Why?
27
89045
1399
Niçin?
01:43
"A is for apple."
28
91496
1419
"Elmanın E'si"
01:46
"A is for apple."
29
94421
1424
"Elmanın E'si"
01:49
"A is for apple" is for that child
in that part of the world
in that part of the world
30
97528
4688
"Elmanın E'si"
dünyanın elma yetişen yerlerinde
dünyanın elma yetişen yerlerinde
01:54
where apples grow out;
31
102240
1732
yaşayan çocuklar içindi;
01:56
who has an apple in her lunch bag;
32
104751
1976
beslenme çantalarında elma olan çocuklar,
02:00
who goes to the grocery store
with her mom and sees red,
with her mom and sees red,
33
108235
3402
anneleri ile birlikte manava giden
02:03
green, yellow -- apples
of all shapes and colors and sizes.
of all shapes and colors and sizes.
34
111661
3653
ve renk renk
her boyutta elma gören çocuklar.
her boyutta elma gören çocuklar.
02:08
And so, introducing
education to this child
education to this child
35
116049
2889
Böyle bir alfabe sayfasıyla
02:10
with an alphabet sheet like this
36
118962
2122
çocuğu eğitimle tanıştırmak
02:14
fulfills one of the major
functions of education,
functions of education,
37
122090
3041
eğitimin ana fonksiyonlarından birini
yerine getirir;
yerine getirir;
02:17
which is to introduce the learner
38
125155
3162
öğreneni çevresine karşı
02:20
to an appreciation
of the learner's environment
of the learner's environment
39
128341
3373
duyarlı hale getirir
02:23
and a curiosity to explore more
in order to add value.
in order to add value.
40
131738
4642
ve değer katması için merakını cezbeder.
02:29
In my own case,
41
137581
1411
Benim durumumda,
02:32
when and where I grew up in Africa,
42
140014
2312
büyüdüğüm zaman ve yerlerde Afrika'da
02:35
apple was an exotic fruit.
43
143613
1830
elma egzotik bir meyveydi.
02:38
Two or three times a year,
44
146719
1385
Yılda bir veya iki kez,
02:40
I could get some yellowish apples
with brown dots, you know,
with brown dots, you know,
45
148128
5367
kahverengi noktalı
sarımsı elmaları yiyebilirdim;
sarımsı elmaları yiyebilirdim;
02:45
signifying thousands of miles traveled --
warehouses, sorting --
warehouses, sorting --
46
153519
3897
binlerce mil ötedeki depolardan
sınıflandırılarak
sınıflandırılarak
02:49
to get to me.
47
157440
1174
bana gelen elmalar.
02:51
I grew up in the city
48
159575
1911
Finansal durumu iyi olan ailemle
02:53
to very financially comfortable parents,
49
161510
3000
şehirde büyüdüm,
02:56
so it was my dignified reality,
50
164534
1942
yani beni gerçeğim buydu,
02:58
exactly the same way
51
166500
2311
tamamen aynı şekilde
03:00
cassava fufu or ugali
would not regularly feature
would not regularly feature
52
168835
4162
"cassava fufu" veya "ugali" Amerika,
Çin veya Hint mutfağında
Çin veya Hint mutfağında
03:05
in an American, Chinese or Indian diet,
53
173021
2901
yaygın değiller...
03:08
apples didn't count as part of my reality.
54
176851
2429
Elmalar gerçekliğimin
bir parçası sayılmazdı.
bir parçası sayılmazdı.
03:12
So what this did to me,
55
180208
3048
Bunun bana yaptığı etki şuydu,
03:15
introducing education to me
with "A is for apple,"
with "A is for apple,"
56
183280
3684
"Elmanın E'si" ile eğitime adım atmam,
03:18
made education an abstraction.
57
186988
2459
eğitimi soyutlaştırdı.
03:21
It made it something out of my reach --
58
189914
1869
Ulaşamayacağım bir şey haline geldi,
03:24
a foreign concept,
59
192665
1906
yabancı bir konsept,
03:26
a phenomenon for which I would have
to constantly and perpetually seek
to constantly and perpetually seek
60
194595
3806
o şeyi bilen insanlardan
sürekli doğrulama isteyeceğim
sürekli doğrulama isteyeceğim
03:30
the validation of those it belonged to
61
198425
1811
ancak bu şekilde
03:32
for me to make progress
within it and with it.
within it and with it.
62
200260
2940
ilerleme kaydedebileceğim bir fenomen
haline geldi.
haline geldi.
03:36
That was tough for a child;
it would be tough for anyone.
it would be tough for anyone.
63
204109
2906
Bu bir çocuk için zordur;
herkes için zor olur.
herkes için zor olur.
03:40
As I grew up and I advanced academically,
64
208042
2723
Ben büyürken ve akademik olarak ilerlerken
03:42
my reality was further separated
from my education.
from my education.
65
210789
5064
benim gerçekliğim eğitimimden ayrıldı.
03:48
In history, I was taught
66
216739
1746
Tarihte bana
03:50
that the Scottish explorer Mungo Park
discovered the Niger River.
discovered the Niger River.
67
218509
4251
İskoç kaşif Mungo Park'ın
Nijer Nehrini keşfettiği öğretildi.
Nijer Nehrini keşfettiği öğretildi.
03:55
And so it bothered me.
68
223631
1793
Bu beni rahatsız etti.
03:57
My great-great-grandparents grew up
69
225448
2015
Büyük büyük annem ve babam
03:59
quite close to the edge
of the Niger River.
of the Niger River.
70
227487
2003
Nijer Nehri kıyısına çok yakın büyümüş.
04:01
(Laughter)
71
229514
2419
(Kahkaha)
04:03
And it took someone to travel
thousands of miles from Europe
thousands of miles from Europe
72
231957
6477
Burunlarının dibindeki nehrin
keşfedilmesi için binlerce mil uzaktan
keşfedilmesi için binlerce mil uzaktan
04:10
to discover a river
right under their nose?
right under their nose?
73
238458
2447
Avrupa'dan birinin gelmesi mi gerekti?
04:12
(Laughter)
74
240929
2441
(Kahkaha)
04:15
No!
75
243394
1157
Hayır!
04:16
(Applause and cheers)
76
244575
5419
(Alkış ve tezahüratlar)
04:22
What did they do with their time?
77
250018
1929
Onlar zamanlarında ne yaptılar?
04:23
(Laughter)
78
251971
1897
(Kahkaha)
04:25
Playing board games, roasting fresh yams,
79
253892
2831
Oyunlar oynayıp
taze yer elması kavurup
taze yer elması kavurup
04:28
fighting tribal wars?
80
256747
1380
kabile savaşı mı yaptılar?
04:30
I mean, I just knew my education
was preparing me to go somewhere else
was preparing me to go somewhere else
81
258557
4860
Anladımki eğitimim beni başka bir yere
gitmem için için hazırlıyor
gitmem için için hazırlıyor
04:35
and practice and give to another
environment that it belonged to.
environment that it belonged to.
82
263441
3767
o eğitimin ait olduğu başka bir çevreye
bir şeyler vermem için.
bir şeyler vermem için.
04:39
It was not for my environment,
where and when I grew up.
where and when I grew up.
83
267232
3183
Bu benim çevrem,
büyüdüğüm yer ve zaman değildi.
büyüdüğüm yer ve zaman değildi.
04:43
And this continued.
84
271029
1159
Ve bu devam etti.
04:44
This philosophy undergirded my studies
85
272212
1893
Bu felsefe Afrika'da okuduğum
04:46
all through the time I studied in Africa.
86
274129
2465
tüm zaman boyunca
çalışmalarımın altını çizdi.
çalışmalarımın altını çizdi.
04:48
It took a lot of experiences
and some studies
and some studies
87
276618
3834
Bir fikir değişikliğine gitmem
04:52
for me to begin to have
a change of mindset.
a change of mindset.
88
280476
3152
çok deneyim ve bazı çalışmalar gerektirdi.
04:55
I will share a couple
of the remarkable ones with us.
of the remarkable ones with us.
89
283652
2964
Dikkat çekici birkaç tanesini
sizlerle paylaşacağım.
sizlerle paylaşacağım.
04:59
I was in the United States
in Washington, DC
in Washington, DC
90
287735
2355
Doktora eğitimim için
05:02
studying towards my doctorate,
91
290114
2042
Washington, DC'deydim,
05:04
and I got this consultancy position
with the World Bank Africa Region.
with the World Bank Africa Region.
92
292180
3877
Dünya Bankası Afrika Bölgesi bölümünde
bir danışmanlık pozisyonunda işe girdim.
bir danışmanlık pozisyonunda işe girdim.
05:08
And so I remember one day,
93
296735
2756
Günlerden bir gün,
05:11
my boss -- we were having
a conversation on some project,
a conversation on some project,
94
299515
4648
ben ve yöneticim bir proje üzerinde
konuşuyorduk
konuşuyorduk
05:16
and he mentioned a particular
World Bank project,
World Bank project,
95
304187
3041
ve belli bir Dünya Bankası
projesinden bahsetti.
projesinden bahsetti.
05:19
a large-scale irrigation project
that cost millions of dollars
that cost millions of dollars
96
307252
4972
Nijerya'da sürdürülebilirliği risk altında
ve milyonlarca dolara mal olacak
ve milyonlarca dolara mal olacak
05:24
in Niger Republic
97
312248
1331
geniş ölçekli
05:25
that was faltering sustainably.
98
313603
3274
bir sulama projesi.
05:28
He said this project
wasn't so sustainable,
wasn't so sustainable,
99
316901
2343
Bu projenin sürdürülemediğini söyledi,
05:31
and it bothered those
that instituted the whole package.
that instituted the whole package.
100
319268
4223
kurulan tüm paketlerin
bozulduğundan bahsetti.
bozulduğundan bahsetti.
05:36
But then he mentioned
a particular project,
a particular project,
101
324035
2789
Ardından başka bir özel projeden bahsetti,
05:39
a particular traditional irrigation method
that was hugely successful
that was hugely successful
102
327517
4917
Dünya Bankası projesinin başarısız olduğu
aynı Nijer Cumhuriyetinde
aynı Nijer Cumhuriyetinde
05:44
in the same Niger Republic
where the World Bank project was failing.
where the World Bank project was failing.
103
332458
3697
daha önce başarılı olan
geleneksel bir sulama yöntemi.
geleneksel bir sulama yöntemi.
05:48
And that got me thinking.
104
336930
1496
Bu benim ilgimi çekti.
05:51
So I did further research,
105
339281
1743
Detaylı bir araştırma yaparak
05:53
and I found out about Tassa.
106
341984
2385
Tassa'yı öğrendim.
05:57
Tassa is a traditional irrigation method
107
345775
3770
Tassa geleneksek bir sulama metodu
06:01
where 20- to 30-centimeter-wide
and 20- to 30-centimeter-deep holes
and 20- to 30-centimeter-deep holes
108
349569
6193
20-30 cm genişliğinde
ve 20-30cm derinliğinde delikler
ve 20-30cm derinliğinde delikler
06:07
are dug across a field to be cultivated.
109
355786
2874
tarım yapılacak tarlanın üzerine kazılır.
06:11
Then, a small dam is constructed
around the field,
around the field,
110
359220
4113
Küçük bir baraj tarlanın çevresine yapılır
06:16
and then crops are planted
across the surface area.
across the surface area.
111
364296
3626
ve tarlanın yüzey alanı boyunca
ürünler ekilir.
ürünler ekilir.
06:19
What happens is that when rain falls,
112
367946
3304
Yağmur yağdığında
06:23
the holes are able to store the water
113
371274
2984
delikler suyu depolayabilir
06:26
and appropriate it to the extent
that the plant needs the water.
that the plant needs the water.
114
374282
3818
ve bunlar bitkilerin su ihtiyacını
karşılayacak uygunlukta olur.
karşılayacak uygunlukta olur.
06:30
The plant can only assimilate
as much water as needed
as much water as needed
115
378124
3266
Bitki hasata kadar
ihtiyaç duyduğu miktarda
ihtiyaç duyduğu miktarda
06:33
until harvest time.
116
381414
1570
suya ulaşabilir.
06:36
Niger is 75 percent scorched desert,
117
384582
3693
Nijerya'nın %75'i kavruk çöldür,
06:40
so this is something
that is a life-or-death situation,
that is a life-or-death situation,
118
388299
2693
bu bir ölüm kalım meselesi
06:43
and it has been used for centuries.
119
391016
1808
ve yüzyıllardır kullanılmakta.
06:45
In an experiment that was conducted,
120
393384
2102
Yapılan bir çalışmada
06:48
two similar plots of land
were used in the experiment,
were used in the experiment,
121
396233
5413
bir deneyde
iki benzer arazi kullanıldı,
iki benzer arazi kullanıldı,
06:53
and one plot of land
122
401670
2631
birinci arazide
06:56
did not have the Tassa technique on it.
123
404325
1942
Tassa tekniği kullanılmadı.
06:58
Similar plots.
124
406291
1167
Benzer tarlalar.
06:59
The other one had Tassa technique
constructed on it.
constructed on it.
125
407482
3158
Diğeri üzerinde
Tassa tekniği uygulandı.
Tassa tekniği uygulandı.
07:03
Then similar grains of millet
also were planted on both plots.
also were planted on both plots.
126
411332
3755
Ardından her iki tarla üzerine
aynı tahıllar ekilmiştir.
aynı tahıllar ekilmiştir.
07:08
During harvest time,
127
416045
2207
Hasat zamanı boyunca,
07:10
the plot of land without Tassa technique
128
418276
3152
Tassa tekniği uygulanmayan tarlada
07:13
yielded 11 kilograms
of millet per hectare.
of millet per hectare.
129
421452
4171
hektar başına 11 kilogram
akdarı hasadı yapıldı.
akdarı hasadı yapıldı.
07:18
The plot of land with Tassa technique
130
426737
2295
Tassa tekniği uygulanan tarlada ise
07:21
yielded 553 kilograms
of millet per hectare.
of millet per hectare.
131
429056
5853
hektar başına 553 kilogram mahsül alındı.
07:27
(Applause)
132
435660
2585
(Alkışlar)
07:30
I looked at the research,
and I looked at myself.
and I looked at myself.
133
438269
3913
Araştırmaya ve kendime baktım.
07:34
I said, "I studied
agriculture for 12 years,
agriculture for 12 years,
134
442206
3252
''12 yıldır tarım üzerine okuyorum,
07:37
from primary to Senior Six,
as we say in East Africa,
as we say in East Africa,
135
445482
3410
ilk okuldan 12. sınıfa kadar,
Doğu Afrika'da söylediğimiz gibi,
Doğu Afrika'da söylediğimiz gibi,
07:40
SS3 in West Africa or 12th grade.
136
448916
2346
Batı Afrika'da SS3 veya 12. sınıf.
07:43
No one ever taught me
137
451286
1657
Hiç kimse bana
07:44
of any form of traditional
African knowledge of cultivation --
African knowledge of cultivation --
138
452967
3806
geleneksel Afrika'da
ürün yetiştirme ve hasat
ürün yetiştirme ve hasat
07:48
of harvesting, of anything --
139
456797
1794
konusunda hiçbir şey öğretmedi
07:50
that will work in modern times
and actually succeed,
and actually succeed,
140
458615
3828
ki bunlar artık
başarılı bir şekilde kullanılacak,
başarılı bir şekilde kullanılacak,
07:54
where something imported from the West
would struggle to succeed.
would struggle to succeed.
141
462467
4601
ayrıca Batı'dan ithal edeceğimiz
şeylerin başarılı olması çok zor.
şeylerin başarılı olması çok zor.
07:59
That was when I knew the challenge,
142
467775
3113
İşte bu zorluğu öğrendiğim zaman,
08:02
the challenge of Africa's curricula,
143
470912
2579
Afrika' nın müfredat sorununu
08:05
And I thus began my quest
to dedicate my life, concern my life work,
to dedicate my life, concern my life work,
144
473649
4798
hayat mücadelemi buna adamaya başladım,
08:10
to studying, conducting research
on Africa's own knowledge system
on Africa's own knowledge system
145
478471
4292
Afrika'nın bilgi sistemi üzerine
çalışmaya, araştırma yapmaya
çalışmaya, araştırma yapmaya
08:14
and being able to advocate
for its mainstreaming
for its mainstreaming
146
482787
3000
ve sektörler, sanayiler çapında
08:17
in education, in research, policy
147
485811
2847
eğitim, araştırma ve siyasette
08:20
across sectors and industries.
148
488682
2055
yaygınlaşmasını savunmaya.
08:23
Another conversation
and experience I had at the bank
and experience I had at the bank
149
491445
3844
Dünya Bankası'nda
başka bir sohbet ve deneyimimde
başka bir sohbet ve deneyimimde
08:27
I guess made me take that final decision
of where I was going to go,
of where I was going to go,
150
495313
4750
ne yöne gideceğim konusunda
nihai kararı vermemi sağlayan şeydi,
nihai kararı vermemi sağlayan şeydi,
08:32
even though it wasn't the most lucrative
research to go into,
research to go into,
151
500087
4024
yapılacak en kârlı araştırma olmasa da
08:36
but it was just about what I believed in.
152
504135
2317
tamamen inandığım şeyle ilgiliydi.
08:38
And so one day, my boss said
that he likes to go to Africa
that he likes to go to Africa
153
506937
4626
Bir gün yöneticim
Afrika'ya gitmek istediğini söyledi,
Afrika'ya gitmek istediğini söyledi,
08:43
to negotiate World Bank loans
and to work on World Bank projects.
and to work on World Bank projects.
154
511587
4536
Dünya Bankası kredi ve proje
müzakereleri yapmak istiyordu.
müzakereleri yapmak istiyordu.
08:48
And I was intrigued. I asked him why.
155
516614
1949
Etkilenmiştim, nedenini sordum.
08:50
He said, "Oh, when I go to Africa,
156
518587
2446
Dedi ki;
''Afrika'ya gittiğim zaman
''Afrika'ya gittiğim zaman
08:53
it's so easy.
157
521057
1709
o kadar kolay ki.
08:55
I just write up my loan documents
and my project proposal in Washington, DC,
and my project proposal in Washington, DC,
158
523255
4658
Washington DC'de kredi döküman
ve proje teklifimi yazıyorum,
ve proje teklifimi yazıyorum,
08:59
I go to Africa, and they all
just get signed.
just get signed.
159
527937
2953
Afrika'ya gidiyorum ve hepsi imzalanıyor.
09:02
I get the best deal, and I'm back to base.
160
530914
3388
En iyi anlaşmayı sağlıyorum ve dönüyorum.
09:06
My bosses are happy with me."
161
534326
2207
Patronlarım benden çok memnun.''
09:08
But then he said,
"I hate going to Asia or ..."
"I hate going to Asia or ..."
162
536933
3687
Sonra dedi ki:
''Asya'ya gitmekten nefret ediyorum...''
''Asya'ya gitmekten nefret ediyorum...''
09:12
and he mentioned a particular country,
Asia and some of these countries.
Asia and some of these countries.
163
540644
3443
Bir ülkeden bahsetti,
Asya ve bazı Asya ülkeleri.
Asya ve bazı Asya ülkeleri.
09:16
"They keep me for this, trying
to get the best deal for their countries.
to get the best deal for their countries.
164
544111
4023
''Beni ülkelerine en iyi anlaşmayı
sağlamak için tutuyorlar.
sağlamak için tutuyorlar.
09:20
They get the best deal.
165
548158
1176
En iyisini alıyorlar.
09:21
They tell me, 'Oh,
that clause will not work for us
that clause will not work for us
166
549358
2908
Bana şu maddenin
bizim çevremizde işe yaramayacağını
bizim çevremizde işe yaramayacağını
09:24
in our environment.
167
552290
1607
söylüyorlar.
09:25
It's not our reality.
It's just so Western.'
It's just so Western.'
168
553921
2973
Bu bizim değil, Batı'nın gerçekliği.
09:28
And they tell me, 'Oh,
we have enough experts
we have enough experts
169
556918
3111
Bana diyorlar ki
'Bunu halledecek
'Bunu halledecek
09:32
to take care of this.
170
560053
1203
yeterince uzmanımız var.
09:33
You don't have enough experts.
171
561280
1621
Sizin yeterince uzmanınız yok.
09:34
We know our aim.'
172
562925
1153
Amacımızı biliyoruz.'
09:36
And they just keep going
through all these things.
through all these things.
173
564102
2445
Bunlarla uğraşıp duruyorlar.
09:38
By the time they finish,
yes, they get the best deal,
yes, they get the best deal,
174
566571
2520
Bitirene kadar da en iyi anlaşmayı
sağlamış oluyorlar
sağlamış oluyorlar
09:41
but I'm so exhausted and I don't get
the best deal for the bank,
the best deal for the bank,
175
569115
3165
ama çok yoruldum ve banka için
en iyi anlaşmayı almak istemiyorum
en iyi anlaşmayı almak istemiyorum
09:44
and we're in business."
176
572304
1179
ayrıca bu iş.''
09:45
"Really?" I thought in my head, "OK."
177
573507
1795
''Gerçekten mi? Peki''
dedim içimden.
dedim içimden.
09:47
I was privileged to sit in on
a loan negotiating session
a loan negotiating session
178
575326
4280
Bir Afrika ülkesinde
müzakere masasında oturduğum için
müzakere masasında oturduğum için
09:51
in an African country.
179
579630
1665
ayrıcalıklıydım.
09:53
So I would do these consultancy
positions during summer,
positions during summer,
180
581319
2820
Yaz boyunca danışmanlık işini yapardım,
09:56
you know, since I was a doctoral student.
181
584163
2684
doktora öğrencisi olduğumdan beri.
09:58
And then I traveled with the team,
with the World Bank team,
with the World Bank team,
182
586871
4332
Sonra Dünya Bankası ekibiyle
seyahat ettim,
seyahat ettim,
10:03
as more like someone to help out
with organizational matters.
with organizational matters.
183
591227
4316
organizasyonel konularda
yardım etmek isteyen biri olarak.
yardım etmek isteyen biri olarak.
10:07
But I sat in during
the negotiating session.
the negotiating session.
184
595567
3267
O müzakere masasına oturdum.
10:11
I had mostly Euro-Americans, you know,
with me from Washington, DC.
with me from Washington, DC.
185
599730
4932
Yanımda genellikle
Avrupalı Amerikanlar vardı, DC'den.
Avrupalı Amerikanlar vardı, DC'den.
10:16
And I looked across the table
at my African brothers and sisters.
at my African brothers and sisters.
186
604686
4850
Masanın diğer yanındaki
Afrikalı kardeşlerime baktım.
Afrikalı kardeşlerime baktım.
10:21
I could see intimidation on their faces.
187
609993
2334
Gözlerindeki tedirginliği görebiliyordum.
10:24
They didn't believe
they had anything to offer
they had anything to offer
188
612771
2263
Mungo Park'ın büyük büyük torunlarına
10:27
the great-great-grandchildren
of Mungo Park --
of Mungo Park --
189
615058
2288
sunacak hiçbir şeyleri olmadığını
düşünüyorlardı,
düşünüyorlardı,
10:29
the owners of "apple" in "A is for apple."
190
617370
2617
''Elmanın E'si''ndeki elmanın sahiplerine.
10:32
They just sat and watched:
"Oh, just give us, let us sign.
"Oh, just give us, let us sign.
191
620011
2776
Orada usulca oturdular ve
''Hadi imzalayalım.'' dediler,
''Hadi imzalayalım.'' dediler,
10:34
You own the knowledge. You know it all.
192
622811
1913
''Bilgi sizde, hepsini biliyorsunuz.
10:36
Just, where do we sign?
Show us, let us sign."
Show us, let us sign."
193
624748
2209
Nereyi imzalıyoruz?
Gösterin imzalayalım.''
Gösterin imzalayalım.''
10:38
They had no voice.
They didn't believe in themselves.
They didn't believe in themselves.
194
626981
3036
Onların sesleri yoktu,
kendilerine inanmıyorlardı.
kendilerine inanmıyorlardı.
10:46
Excuse me.
195
634544
1183
Pardon.
10:48
And so,
196
636587
1172
Böylece
10:51
I have been doing this for a decade.
197
639212
2326
bunu 10 yıldır yapıyorum.
10:53
I have been conducting research
on Africa's knowledge system,
on Africa's knowledge system,
198
641562
3444
Afrika' nın geleneksel, otantik,
orijinal bilgi sistemi üzerinde
orijinal bilgi sistemi üzerinde
10:57
original, authentic,
traditional knowledge.
traditional knowledge.
199
645030
2244
araştırma yapıyorum.
10:59
In the few cases where this
has been implemented in Africa,
has been implemented in Africa,
200
647298
3197
Bunun uygulandığı az sayıda vakada,
11:02
there has been remarkable
successes recorded.
successes recorded.
201
650519
2484
inanılmaz başarı oranları elde edildi.
11:05
I think of Gacaca.
202
653027
1537
Gacaca'yı düşünüyorum.
11:07
Gacaca is Rwanda's traditional
judicial system
judicial system
203
655256
4732
Soykırım sonrasında kullanılan
11:12
that was used after the genocide.
204
660012
2094
Rwanda'nın geleneksel yargı sistemi.
11:14
In 1994, when the genocide ended,
205
662130
2431
1994'te soykırım sona erdiğinde,
11:18
Rwanda's national court system
was in shambles:
was in shambles:
206
666100
2562
Rwanda'nın milli yargı sistemi
çökmüş durumdaydı:
çökmüş durumdaydı:
11:20
no judges, no lawyers to try
hundreds of thousands of genocide cases.
hundreds of thousands of genocide cases.
207
668686
5526
Ne hakim ne de soykırıma ilişkin savunma
yapacak avukatlar vardı.
yapacak avukatlar vardı.
11:26
So the government of Rwanda
came up with this idea
came up with this idea
208
674236
3508
Rwanda hükümeti bir fikir geliştirdi,
11:29
to resuscitate a traditional
judicial system known as Gacaca.
judicial system known as Gacaca.
209
677768
3395
Gacaca olarak bilinen geleneksel
yargı sistemini yeniden tedavüle soktu.
yargı sistemini yeniden tedavüle soktu.
11:33
Gacaca is a community-based
judicial system,
judicial system,
210
681625
3447
Gacaca toplum temelli bir sistem,
11:37
where community members come together
211
685096
2937
toplumun üyeleri bir araya gelerek
11:40
to elect men and women of proven integrity
212
688057
3749
dürüstlüğü kanıtlanmış kadın ve erkekleri
11:43
to try cases of crimes committed
within these communities.
within these communities.
213
691830
4510
işlenen suçlarda
avukatlık yapmak üzere seçerler.
avukatlık yapmak üzere seçerler.
11:49
So by the time Gacaca concluded
its trial of genocide cases in 2012,
its trial of genocide cases in 2012,
214
697255
5477
2012'de Gacaca soykırım davalarını
sonlandırana dek
sonlandırana dek
11:55
12,000 community-based courts
had tried approximately 1.2 million cases.
had tried approximately 1.2 million cases.
215
703619
6975
12.000 toplum temelli mahkeme
1.2 milyon dava görmüştü.
1.2 milyon dava görmüştü.
12:03
That's a record.
216
711334
1352
Bu bir rekor.
12:05
(Applause)
217
713169
4981
(Alkış)
12:10
Most importantly is that Gacaca emphasized
Rwanda's traditional philosophy
Rwanda's traditional philosophy
218
718438
5600
Daha da önemlisi Gacaca Rwanda'nın
geleneksel ilkelerini öne çıkardı;
geleneksel ilkelerini öne çıkardı;
12:16
of reconciliation and reintegration,
219
724062
3093
uzlaşma ve yeniden bütünleşme,
12:19
as against the whole
punitive and banishment idea
punitive and banishment idea
220
727179
3878
Gacaca modern Batı sistemini destekleyen
12:23
that undergirds present-day Western style.
221
731081
3722
ağır ceza sistemlerine karşıydı.
12:27
And not to compare, but just to say
that it really emphasized
that it really emphasized
222
735481
3895
Karşılaştırmasam da
Rwanda'nın geleneksel felsefesini
Rwanda'nın geleneksel felsefesini
12:31
Rwanda's traditional method of philosophy.
223
739400
3354
öne çıkarttığını belirtmek istiyorum.
12:35
And so it was Mwalimu Julius Nyerere,
224
743269
2597
Tanzanya'nın eski devlet başkanı
12:37
former president of Tanzania --
225
745890
1741
Mwalimu Julius Nyerere -
12:39
(Applause)
226
747655
1476
(Alkış)
12:41
who said that you cannot develop people.
227
749155
3176
insanları geliştiremeyeceğimizi söylerdi.
12:44
People will have to develop themselves.
228
752916
3058
İnsanlar kendilerini geliştirirler.
12:48
I agree with Mwalimu.
229
756563
1385
Ona katılıyorum.
12:50
I am convinced
230
758487
1388
İnanıyorum ki
12:51
that Africa's further transformation,
Africa's advancement,
Africa's advancement,
231
759899
3623
Afrika'nın dönüşümü, ilerlemesi
12:55
rests simply in the acknowledgment,
validation and mainstreaming
validation and mainstreaming
232
763546
4779
gerek eğitim, gerek araştırma
gerek sektörel veya siyasal alanda olsun
gerek sektörel veya siyasal alanda olsun
13:00
of Africa's own traditional, authentic,
original, indigenous knowledge
original, indigenous knowledge
233
768349
4989
Afrika'nın geleneksel, otantik, orijinal,
kendine özgü bilgi birikimi
kendine özgü bilgi birikimi
13:05
in education, in research,
in policy making and across sectors.
in policy making and across sectors.
234
773362
4871
bunu anlamakta, doğrulamakta
ve yaygınlaştırmada yatıyor.
ve yaygınlaştırmada yatıyor.
13:10
This is not going to be easy for Africa.
235
778816
2517
Bu Afrika için kolay olmayacak.
13:13
It is not going to be easy for a people
used to being told how to think,
used to being told how to think,
236
781357
3464
Kendilerine ne yapması, ne düşünmesi
söylenmesine alışmış bir halk için
söylenmesine alışmış bir halk için
13:16
what to do, how to go about it,
237
784845
2365
hiç kolay olmayacak,
13:19
a people long subjected
to the intellectual guidance
to the intellectual guidance
238
787234
3154
uzun zaman başkalarının
entelektüel rehberliğe,
entelektüel rehberliğe,
13:22
and direction of others,
239
790412
1742
talimatlarına maruz kalmış,
13:24
be they the colonial masters,
240
792178
1667
bunlar ki koloni efendileri
13:25
aid industry or international news media.
241
793869
2972
yardım sanayisi
ve uluslararası medyacılık.
ve uluslararası medyacılık.
13:28
But it is a task that we have to do
to make progress.
to make progress.
242
796865
3234
Ancak bu ilerlememiz için
yapmamız gereken bir görev.
yapmamız gereken bir görev.
13:32
I am strengthened by the words
of Joseph Shabalala,
of Joseph Shabalala,
243
800123
2900
Joseph Shabalala'nın
sözleri bana güç verdi,
sözleri bana güç verdi,
13:35
founder of the South African choral group
Ladysmith Black Mambazo.
Ladysmith Black Mambazo.
244
803047
3474
kendisi Laydsmith Black Mambazo
Güney Afrikan korosunun kurucusu.
Güney Afrikan korosunun kurucusu.
13:38
He said that the task ahead of us
can never, ever be greater
can never, ever be greater
245
806545
5687
Önümüzdeki görevin hiçbir zaman
içimizdeki güçten
içimizdeki güçten
13:44
than the power within us.
246
812256
2153
daha büyük olmadığını söyledi.
13:46
We can do it.
247
814433
1158
Bunu yapabiliriz.
13:47
We can unlearn looking down on ourselves.
248
815615
2560
Kendi kendimizi küçümsemeyi
bırakabiliriz.
bırakabiliriz.
13:50
We can learn to place value
on our reality and our knowledge.
on our reality and our knowledge.
249
818199
4195
Gerçekliğimiz ve bilgimiz üzerine
değer koymayı öğrenebiliriz.
değer koymayı öğrenebiliriz.
13:54
Thank you.
250
822418
1155
Teşekkürler.
13:55
(Swahili) Thank you very much.
251
823597
1471
Çok teşekkürler (Svahilice)
13:57
(Applause)
252
825092
1523
(Alkışlar)
13:58
Thank you. Thank you.
253
826639
2202
Teşekkürler, teşekkürler.
14:00
(Applause)
254
828865
4699
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Chika Ezeanya-Esiobu - Indigenous knowledge expertWorking across disciplines, Chika Ezeanya-Esiobu explores homegrown and grassroots approaches to the sustainable advancement of Sub-Saharan Africa.
Why you should listen
Chika Ezeanya-Esiobu is convinced of the ability of Africans to transform the continent by acknowledging the significance of its indigenous knowledge in all fields of human endeavor. A researcher, fiction and non-fiction writer, public intellectual and teacher, Ezeanya-Esiobu has published several research papers on aspects of Africa's indigenous knowledge. She has also been commissioned to conduct indigenous knowledge-based research by the International Development Research Center Canada, United Nations University World Institute for Development Economics Research,(UNU-WIDER) United Nations Research Institute for Social Development (UNRISD) and The Swedish International Development Agency (Sida), among others.
Ezeanya-Esiobu is the author of the historical fiction book Before We Set Sail. In its manuscript form, Before We Set Sail was one of six shortlisted out of over 250 submissions, made to the Penguin Publishers Award for African Writing in 2010. Following her TEDGlobal 2017 talk, Ezeanya-Esiobu shared an alphabet book series she had written for her daughter: Dr. Chika's ABC for the African Child (2017).
Ezeanya-Esiobu has lived and worked in four countries across three continents, and through her travels she has learned to value integrity, dignity, respect for self and others ... to be open to knowledge, to be happy and to smile a lot with her heart. Her lifetime passion is to contribute to efforts that would see to the unleashing of the suppressed creative and innovative energies buried deep in the hearts and minds of all Africans. She blogs at chikaforafrica.com.
Chika Ezeanya-Esiobu | Speaker | TED.com