TED2012
Al Vernacchio: Sex needs a new metaphor. Here's one ...
Al Vernacchio: Tình dục cần phép ẩn dụ mới. Đây là một ...
Filmed:
Readability: 3.8
2,110,982 views
Vì một số lí do, nhà giáo dục Al Vernacchio nói, những ẩn dụ về tình dục ở Mỹ đều xuất phát từ bóng chày -- ghi điểm, đến gôn đầu, v.v... Vấn đề là, nó mô tả tình dục như cuộc đấu, với người thắng và kẻ bại. Thay vào đó, ông đề xuất phép ẩn dụ mới, chứa nhiều hơn những phấn khởi, trao đổi và thống nhất, thỏa mãn và thích thú. Hãy nói về... pizza.
Al Vernacchio - Sexuality educator
In his 12th-grade Sexuality and Society class, Al Vernacchio speaks honestly and positively about human sexuality. Full bio
In his 12th-grade Sexuality and Society class, Al Vernacchio speaks honestly and positively about human sexuality. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'd like to talk to you today
0
581
2270
Hôm nay tôi muốn nói chuyện với bạn
00:14
about a whole new way to think about sexual activity
1
2851
4186
về 1 cách nghĩ hoàn toàn mới về sinh hoạt tình dục
00:19
and sexuality education, by comparison.
2
7037
4073
và giáo dục giới tính, bằng phép so sánh.
00:23
If you talk to someone today in America
3
11110
2666
Nếu nói chuyện với 1 người Mỹ ngày nay
00:25
about sexual activity,
4
13776
1824
về sinh hoạt tình dục
00:27
you'll find pretty soon you're not just talking
5
15600
3648
bạn sẽ nhanh chóng nhận ra mình không chỉ đang nói
00:31
about sexual activity.
6
19248
1658
về sinh hoạt tình dục.
00:32
You're also talking about baseball.
7
20906
3046
Bạn cũng đang nói về bóng chày.
00:35
Because baseball is the dominant cultural metaphor
8
23952
4234
Vì bóng chày là biểu tượng văn hóa bao trùm
00:40
that Americans use to think about
9
28186
2518
mà người Mỹ từng nghĩ
00:42
and talk about sexual activity,
10
30704
2849
và nói về sinh hoạt tình dục.
00:45
and we know that because there's
11
33553
1524
và chúng ta biết thế vì
00:47
all this language in English
12
35077
2608
toàn bộ ngôn ngữ tiếng Anh này
00:49
that seems to be talking about baseball
13
37685
2945
có vẻ như dùng để nói về bóng chày
00:52
but that's really talking about sexual activity.
14
40630
3859
nhưng thực ra lại dùng để nói về sinh hoạt tình dục.
00:56
So, for example, you can be a pitcher or a catcher,
15
44489
3199
Vì thế, ví dụ, bạn là người giao bóng hoặc người bắt bóng,
00:59
and that corresponds to whether you
16
47688
1927
và điều này tương ứng với vai trò bạn là người
01:01
perform a sexual act or receive a sexual act.
17
49615
3768
chủ động hay tiếp nhận sinh hoạt tình dục.
01:05
Of course, there are the bases,
18
53383
1006
Tất nhiên, có cả các điểm tựa,
01:06
which refer to specific sexual activities
19
54389
3218
liên hệ đến những sinh hoạt tình dục cụ thể
01:09
that happen in a very specific order,
20
57607
3215
diễn ra theo thứ tự rất cụ thể,
01:12
ultimately resulting in scoring a run
21
60822
2778
dẫn đến việc ghi điểm
01:15
or hitting a home run,
22
63600
1004
hoặc thắng luôn lượt đấu,
01:16
which is usually having vaginal intercourse
23
64604
2308
và thường phải có sự cọ sát trong âm đạo
01:18
to the point of orgasm,
24
66912
1712
để đạt tới điểm cực khoái,
01:20
at least for the guy.
25
68624
2393
ít nhất đối với đàn ông.
01:23
(Laughter)
26
71017
1929
(Tiếng cười)
01:24
You can strike out, which means
27
72946
1458
Bạn có thể đập bóng mạnh, nghĩa là
01:26
you don't get to have any sexual activity.
28
74404
2528
bạn chẳng cần có hoạt động tình dục nào cả.
01:28
And if you're a benchwarmer,
29
76932
1212
Và nếu là cầu thủ dự bị,
01:30
you might be a virgin or somebody who for
30
78144
2561
có lẽ bạn còn trong trắng hoặc một ai đó
01:32
whatever reason isn't in the game,
31
80705
2249
vì lí do nào đó không tham gia vào trò chơi,
01:34
maybe because of your age or because of your ability
32
82954
3165
có lẽ vì tuổi tác hoặc khả năng
01:38
or because of your skillset.
33
86119
3046
hay bởi vì kĩ năng của bạn.
01:41
A bat's a penis,
34
89165
1618
Cái gậy là dương vật,
01:42
and a nappy dugout is a vulva, or a vagina.
35
90783
4069
và dãy ghế chờ ẩm ướt là âm hộ, hoặc âm đạo,
01:46
A glove or a catcher's mitt is a condom.
36
94852
3108
một găng tay hoặc nột người bắt bóng là bao cao su.
01:49
A switch-hitter is a bisexual person,
37
97960
2917
Cầu thủ thuận cả 2 tay là người lưỡng tính,
01:52
and we gay and lesbian folks play for the other team.
38
100877
3692
và chúng ta sẽ là gay hoặc les nếu là đội đối phương.
01:56
And then there's this one:
39
104569
2599
Và có chuyện thế này:
01:59
"if there's grass on the field, play ball."
40
107168
4024
"Nếu có cỏ trên sân, đánh bóng."
02:03
And that usually refers to
41
111192
2404
Điều đó thường có nghĩa
02:05
if a young person, specifically often a young woman,
42
113596
3357
nếu một thanh niên, nhất là trường hợp cô gái trẻ,
02:08
is old enough to have pubic hair,
43
116953
1732
đã đủ tuổi để gia nhập cộng đồng,
02:10
she's old enough to have sex with.
44
118685
2725
cô ấy đủ tuổi để quan hệ tình dục.
02:13
This baseball model is incredibly problematic.
45
121410
2983
Hình mẫu bóng chày này cực kỳ có vấn đề.
02:16
It's sexist. It's heterosexist.
46
124393
2351
Đó là phân biệt giới tính. Phân biệt dị tính.
02:18
It's competitive. It's goal-directed.
47
126744
2376
Đó là ganh đua. Đó là thực dụng.
02:21
And it can't result in healthy sexuality
48
129120
2783
Điều này không thể tạo ra tình dục lành mạnh
02:23
developing in young people or in adults.
49
131903
3048
đối với thiếu niên hay người lớn.
02:26
So we need a new model.
50
134951
1722
Nên ta cần 1 hình mẫu mới.
02:28
I'm here today to offer you that new model.
51
136673
2559
Hôm nay tôi đến đây để đưa ra hình mẫu mới.
02:31
And it's based on
52
139232
1775
Và nó dựa trên
02:33
pizza.
53
141007
1826
pizza.
02:34
Now pizza is something that is universally understood
54
142833
3447
Pizza giờ được biết đến rộng rãi
02:38
and that most people associate with a positive experience.
55
146280
2897
và hầu hết mọi người gắn nó với trải nghiệm tích cực.
02:41
So let's do this.
56
149177
980
Nên hãy làm thế.
02:42
Let's take baseball and pizza and compare it
57
150157
2969
Hãy lấy bóng chày và pizza để so sánh
02:45
when talking about three aspects of sexual activity:
58
153126
3444
khi nói về 3 khía cạnh của sinh hoạt tình dục:
02:48
the trigger for sexual activity,
59
156570
1653
khởi điểm cho sinh hoạt tình dục,
02:50
what happens during sexual activity,
60
158223
2218
những gì diễn ra khi sinh hoạt,
02:52
and the expected outcome of sexual activity.
61
160441
3152
và kết quả mong muốn của sinh hoạt tình dục,
02:55
So when do you play baseball?
62
163593
2808
Vậy khi nào bạn chơi bóng chày?
02:58
You play baseball when it's baseball season
63
166401
2440
Bạn chơi bóng chày khi mùa bóng đến
03:00
and when there's a game on the schedule.
64
168841
2282
và khi có trận đấu diễn ra theo lịch.
03:03
It's not exactly your choice.
65
171123
2310
Đó không hoàn toàn là lựa chọn của bạn.
03:05
So if it's prom night or a wedding night
66
173433
2896
Nếu là đêm hội diễn hay đêm tân hôn
03:08
or at a party or if our parents aren't home,
67
176329
3070
hoặc ở bữa tiệc hoặc khi cha mẹ không ở nhà,
03:11
hey, it's just batter up.
68
179399
2732
"Này, đập bóng thôi."
03:14
Can you imagine saying to your coach,
69
182131
1699
Hãy tưởng tượng bạn nói với huấn luyện viên,
03:15
"Uh, I'm not really feeling it today,
70
183830
2588
"Uh, hôm nay tôi không khỏe,
03:18
I think I'll sit this game out."
71
186418
2067
có lẽ tôi sẽ nghỉ trận này."
03:20
That's just not the way it happens.
72
188485
2092
Đó không phải cách nó xảy ra.
03:22
And when you get together to play baseball,
73
190577
1523
Khi bạn tụ tập để chơi bóng chày,
03:24
immediately you're with two opposing teams,
74
192100
3000
ngay lập tức bạn sẽ vào 2 đội đối lập,
03:27
one playing offense, one playing defense,
75
195100
2330
1 đội tấn công, 1 đội phòng thủ,
03:29
somebody's trying to move deeper into the field.
76
197430
2795
ai đó sẽ cố vào sâu trong sân.
03:32
That's usually a sign to the boy.
77
200225
1933
Đó thường là kí hiệu cho đàn ông.
03:34
Somebody's trying to defend people moving into the field.
78
202158
3036
Ai đó sẽ cố cản người khác vào sâu trong sân.
03:37
That's often given to the girl.
79
205194
2229
Đó là kí hiệu cho phụ nữ.
03:39
It's competitive.
80
207423
1035
Như thế là ganh đua.
03:40
We're not playing with each other.
81
208458
1789
Chúng ta không chơi cùng nhau.
03:42
We're playing against each other.
82
210247
1407
Chúng ta đối chọi nhau.
03:43
And when you show up to play baseball,
83
211654
1932
Và khi bạn tới chơi bóng chày,
03:45
nobody needs to talk about what we're going to do
84
213586
2544
chẳng ai cần nói chúng ta sẽ làm gì
03:48
or how this baseball game might be good for us.
85
216130
2541
hay trận bóng chày này lợi ích ra sao.
03:50
Everybody knows the rules.
86
218671
1186
Mọi người đều biết luật.
03:51
You just take your position and play the game.
87
219857
4456
Bạn chỉ cần nhận vị trí và chơi bóng.
03:56
But when do you have pizza?
88
224313
2360
Nhưng khi có pizza thì thế nào?
03:58
Well, you have pizza when you're hungry for pizza.
89
226673
4242
Bạn mua pizza khi bạn thèm ăn pizza.
04:02
It starts with an internal sense, an internal desire, or a need.
90
230915
4094
Nó bắt đầu bằng cảm giác, ham muốn, hay nhu cầu nội tại.
04:07
"Huh. I could go for some pizza."
91
235009
3672
"Huh. Tôi muốn ăn pizza."
04:10
(Laughter)
92
238681
2257
(Tiếng cười)
04:12
And because it's an internal desire,
93
240938
2977
Vì là ham muốn nội tại,
04:15
we actually have some sense of control over that.
94
243915
1944
chúng ta chủ động kiểm soát chuyện đó.
04:17
I could decide that I'm hungry
95
245859
1968
Tôi biết mình đang đói
04:19
but know that it's not a great time to eat.
96
247827
3531
nhưng cũng biết bây giờ không phải lúc để ăn.
04:23
And then when we get together with someone for pizza,
97
251358
2662
Và khi ta ăn pizza cùng ai đó,
04:26
we're not competing with them,
98
254020
2850
chúng ta không ganh đua với nhau,
04:28
we're looking for an experience
99
256870
1239
chúng ta mong chờ trải nghiệm
04:30
that both of us will share
100
258109
1286
mà cả 2 cùng chia sẻ
04:31
that's satisfying for both of us,
101
259395
2235
làm cả 2 vui thích, hài lòng
04:33
and when you get together for pizza with somebody,
102
261630
3005
và khi bạn ăn pizza cùng ai đó,
04:36
what's the first thing you do?
103
264635
1548
trước tiên bạn làm gì?
04:38
You talk about it.
104
266183
1922
Bạn nói về nó.
04:40
You talk about what you want.
105
268105
1531
Nói về điều bạn muốn.
04:41
You talk about what you like.
106
269636
1493
Nói về điều bạn thích.
04:43
You may even negotiate it.
107
271129
1556
Bạn có thể thỏa thuận nữa.
04:44
"How do you feel about pepperoni?" (Laughter)
108
272685
2769
"Bạn thấy pepperoni thế nào?" (tiếng cười)
04:47
"Not so much, I'm kind of a mushroom guy myself."
109
275454
2627
"Không nhiều lắm, tớ là người thích ăn nấm."
04:50
"Well, maybe we can go half and half."
110
278081
2066
"Vậy, chúng ta có thể ăn nửa này nửa kia."
04:52
And even if you've had pizza with somebody
111
280147
1951
Cả khi bạn đã từng ăn pizza với ai đó
04:54
for a very long time,
112
282098
3108
trong khoảng thời gian dài,
04:57
don't you still say things like,
113
285206
2062
không phải bạn vẫn nói
04:59
"Should we get the usual?"
114
287268
1993
"Gọi như thường lệ nhé?"
05:01
(Laughter)
115
289261
1163
(Tiếng cười)
05:02
"Or maybe something a little more adventurous?"
116
290424
3757
"Hay cái gì đó khác lạ hơn?"
05:06
Okay, so when you're playing baseball,
117
294181
1828
Okay, khi bạn chơi bóng chày,
05:08
so if we talk about during sexual activity,
118
296009
2124
nếu ta nói về lúc đang quan hệ tình dục,
05:10
when you're playing baseball,
119
298133
1374
khi chơi bóng chày,
05:11
you're just supposed to round the bases
120
299507
2559
bạn cần về các gôn
05:14
in the proper order one at a time.
121
302066
2480
theo đúng thứ tự từng cái một.
05:16
You can't hit the ball and run to right field.
122
304546
2085
Bạn không thể đánh bóng rồi chạy về sân phải.
05:18
That doesn't work.
123
306631
1352
Làm thế không được.
05:19
And you also can't get to second base and say,
124
307983
2318
Bạn cũng không thể về gôn 2 và nói,
05:22
"I like it here. I'm going to stay here."
125
310301
4400
"Tôi thích chỗ này. Tôi ở lại đây."
05:26
No.
126
314701
1421
Không.
05:28
And also, of course, with baseball, there's, like,
127
316122
2055
Và tất nhiên, với bóng chày, giống như
05:30
the specific equipment and a specific skill set.
128
318177
2500
có những trang bị và kĩ năng cần thiết.
05:32
Not everybody can play baseball. It's pretty exclusive.
129
320677
3977
Không phải ai cũng chơi được bóng chày. Nó khá khác biệt.
05:36
Okay, but what about pizza?
130
324654
1658
Okay, còn pizza thì sao?
05:38
When we're trying to figure out what's good for pizza,
131
326312
2104
Khi ta cố hình dung pizza có gì tốt,
05:40
isn't it all about what's our pleasure?
132
328416
3177
không phải đó là niềm sảng khoái sao?
05:43
There are a million different kinds of pizza.
133
331593
1732
Có hàng triệu loại pizza khác nhau.
05:45
There's a million different toppings.
134
333325
1686
Có hàng triệu kiểu trải khác nhau.
05:47
There's a million different ways to eat pizza.
135
335011
2402
Có hàng triệu cách ăn pizza khác nhau.
05:49
And none of them are wrong. They're different.
136
337413
2949
Chúng không có gì sai. Chúng chỉ khác nhau.
05:52
And in this case, difference is good,
137
340362
2448
Trong trường hợp này, khác biệt là tốt,
05:54
because that's going to increase the chance
138
342810
1820
vì như thế sẽ tăng cơ hội
05:56
that we're having a satisfying experience.
139
344630
2836
để chúng ta có trải nghiệm thỏa mãn.
05:59
And lastly, what's the expected outcome of baseball?
140
347466
2960
Cuối cùng, kết quả mong muốn của bóng chày là gì?
06:02
Well, in baseball, you play to win.
141
350426
3698
Trong bóng chày, bạn chơi để thắng.
06:06
You score as many runs as you can.
142
354124
2533
Bạn ghi nhiều điểm nhất có thể.
06:08
There's always a winner in baseball,
143
356657
1988
Luôn có người thắng cuộc trong bóng chày,
06:10
and that means there's always a loser in baseball.
144
358645
3421
nghĩa là luôn có người thua cuộc trong bóng chày.
06:14
But what about pizza?
145
362066
1656
Nhưng pizza thì sao?
06:15
Well, in pizza, we're not really --
146
363722
2211
Với pizza, thì không như thế...
06:17
there's no winning. How do you win pizza?
147
365933
3667
không có chiến thắng. Làm sao bạn thắng trò pizza?
06:21
You don't. But you do look for,
148
369600
3255
Bạn không thắng. Nhưng bạn tìm kiếm,
06:24
"Are we satisfied?"
149
372855
1721
"Chúng ta có thỏa mãn không?"
06:26
And sometimes that can be different amounts
150
374576
1893
Đôi khi có thể có mức độ khác nhau
06:28
over different times or with different people
151
376469
1911
với thời điểm khác nhau hay với người khác
06:30
or on different days.
152
378380
2352
hoặc trong ngày khác.
06:32
And we get to decide when we feel satisfied.
153
380732
3130
Và ta quyết định khi nào mình thấy thỏa mãn.
06:35
If we're still hungry, we might have some more.
154
383862
2838
Nếu vẫn đói, ta có thể ăn thêm.
06:38
If you eat too much, though,
155
386700
1538
Dù nếu ăn quá nhiều, dường như,
06:40
you just feel gross.
156
388238
1905
bạn sẽ chán ngấy.
06:42
(Laughter)
157
390143
2409
(Tiếng cười)
06:44
So what if we could take this pizza model
158
392552
2686
Vậy nếu ta đưa hình mẫu pizza này
06:47
and overlay it on top of sexuality education?
159
395238
3372
bao phủ nó lên giáo dục giới tính?
06:50
A lot of sexuality education that happens today
160
398610
2539
Rất nhiều kiến thức giới tính ngày nay
06:53
is so influenced by the baseball model,
161
401149
3426
bị ảnh hưởng lớn bởi hình mẫu bóng chày,
06:56
and it sets up education that can't help
162
404575
3793
và nó tạo ra giáo dục không những vô ích
07:00
but produce unhealthy sexuality in young people.
163
408368
3733
mà còn là tình dục không lành mạnh với thanh niên.
07:04
And those young people become older people.
164
412101
2263
Và những người trẻ ấy trở nên già đi.
07:06
But if we could create sexuality education
165
414364
3459
Nhưng nếu ta tạo ra giáo dục giới tính
07:09
that was more like pizza,
166
417823
2349
giống như pizza,
07:12
we could create education that invites people
167
420172
3448
ta có thể tạo nền giáo dục khuyến khích con người
07:15
to think about their own desires,
168
423620
2295
nghĩ về ham muốn của riêng họ,
07:17
to make deliberate decisions about what they want,
169
425915
3252
đưa ra quyết định chín chắn về điều họ muốn,
07:21
to talk about it with their partners,
170
429167
2632
để nói với người đối tác của họ,
07:23
and to ultimately look for
171
431799
1673
và không nhắm đến
07:25
not some external outcome
172
433472
3144
kết quả bên ngoài
07:28
but for what feels satisfying,
173
436616
3157
mà là cảm giác thỏa mãn,
07:31
and we get to decide that.
174
439773
2519
mà ta quyết định.
07:34
You may have noticed
175
442292
761
Có thể bạn chú ý
07:35
in the baseball and pizza comparison,
176
443053
2879
trong phép so sánh giữa bóng chày và pizza,
07:37
under the baseball, it's all commands.
177
445932
2840
với bóng chày, tất cả là yêu cầu.
07:40
They're all exclamation points.
178
448772
2097
Chúng đều là dấu chấm than.
07:42
But under the pizza model, they're questions.
179
450869
3069
Nhưng với hình mẫu pizza, chúng là chấm hỏi.
07:45
And who gets to answer those questions?
180
453938
1848
Và ai sẽ trả lời những câu hỏi đó?
07:47
You do. I do.
181
455786
3694
Bạn trả lời. Tôi trả lời.
07:51
So remember, when we're thinking about
182
459480
1900
Nên hãy nhớ, khi ta nghĩ về
07:53
sexuality education and sexual activity,
183
461380
2746
giáo dục giới tính và sinh hoạt tình dục,
07:56
baseball, you're out.
184
464126
2190
bóng chày, bạn thua cuộc.
07:58
Pizza is the way to think about healthy,
185
466316
3232
Pizza là cách nghĩ lành mạnh,
08:01
satisfying sexual activity,
186
469548
2440
sinh hoạt tình dục thỏa mãn,
08:03
and good, comprehensive sexuality education.
187
471988
2940
và giáo dục giới tính toàn diện, tốt đẹp.
08:06
Thank you very much for your time.
188
474928
2230
Rất cảm ơn đã lắng nghe.
08:09
(Applause)
189
477158
4662
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Al Vernacchio - Sexuality educatorIn his 12th-grade Sexuality and Society class, Al Vernacchio speaks honestly and positively about human sexuality.
Why you should listen
Al Vernacchio teaches at Friends’ Central, a private Quaker school just outside Philadelphia. His positive, enthusiastic and often humorous approach to comprehensive sexuality education (rather than abstinence-only education) has made “Mr. V.” a popular speaker -- and has recently brought him to the attention of the New York Times Magazine, which profiled his class in the November 20, 2011, cover story "Teaching Good Sex". When not talking about sexuality, Vernacchio teaches English and is the faculty moderator of the school's Gay-Straight Alliance. He's also a seasoned wedding officiant.
Al Vernacchio | Speaker | TED.com