TED2008
Susan Blackmore: Memes and "temes"
Susan Blackmore: Các Memes và "Temes"
Filmed:
Readability: 3.8
882,044 views
Susan Blackmore nghiên cứu về các Memes: những ý tưởng tự sao chép chúng từ bộ não này sang bộ não khác giống như virus. Bà đưa ra một cuộc tranh luận táo bạo: Nhân loại đã sản sinh ra một loại Meme mới, Teme, mà tự chúng phát tán thông qua công nghệ -- và phát minh ra các cách bảo tồn sự sống cho chính mình.
Susan Blackmore - Memeticist
Susan Blackmore studies memes -- those self-replicating "life forms" that spread themselves via human consciousness. We're now headed, she believes, toward a new form of meme, spread by the technology we've created. Full bio
Susan Blackmore studies memes -- those self-replicating "life forms" that spread themselves via human consciousness. We're now headed, she believes, toward a new form of meme, spread by the technology we've created. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
Cultural evolution is a dangerous child
0
0
3000
Tiến hóa văn hóa là một đứa trẻ nguy hiểm
00:21
for any species to let loose on its planet.
1
3000
3000
với bất kỳ giống loài nào
thả lỏng nó trên hành tinh của chúng
thả lỏng nó trên hành tinh của chúng
00:24
By the time you realize what's happening, the child is a toddler,
2
6000
4000
Trước khi bạn nhận ra có chuyện gì,
đứa trẻ mới là sơ sinh,
đứa trẻ mới là sơ sinh,
00:28
up and causing havoc, and it's too late to put it back.
3
10000
6000
lớn lên và tàn phá, và mọi thứ
đã quá muộn để đặt lại vị trí cũ.
đã quá muộn để đặt lại vị trí cũ.
Con người là giống loài từ
chiếc hộp Pandora trên Trái Đất.
chiếc hộp Pandora trên Trái Đất.
00:34
We humans are Earth's Pandoran species.
4
16000
3000
00:37
We're the ones who let the second replicator out of its box,
5
19000
5000
Chính chúng ta đã để
bộ sao chép thứ hai ra khỏi hộp
bộ sao chép thứ hai ra khỏi hộp
và không thể nhét chúng lại được.
00:42
and we can't push it back in.
6
24000
2000
00:44
We're seeing the consequences all around us.
7
26000
3000
Chúng ta đang chứng kiến những hậu quả
xung quanh mình.
xung quanh mình.
00:48
Now that, I suggest, is the view that
8
30000
4000
Bây giờ, tôi muốn đưa ra một quan điểm
từ việc đề cao
thuyết tiến hóa văn hóa
thuyết tiến hóa văn hóa
00:52
comes out of taking memetics seriously.
9
34000
2000
00:54
And it gives us a new way of thinking about
10
36000
2000
và nó mang đến một hướng suy nghĩ mới
00:56
not only what's going on on our planet,
11
38000
2000
không chỉ những gì diễn ra ở hành tinh này
00:58
but what might be going on elsewhere in the cosmos.
12
40000
3000
mà những điều có thể đang
diễn ra đâu đó trong vũ trụ.
diễn ra đâu đó trong vũ trụ.
01:01
So first of all, I'd like to say something about memetics
13
43000
3000
Vậy nên trước hết, tôi muốn nói về
thuyết tiến hóa văn hóa
thuyết tiến hóa văn hóa
01:04
and the theory of memes,
14
46000
2000
và học thuyết về Memes,
01:06
and secondly, how this might answer questions about who's out there,
15
48000
5000
Thứ hai, làm thế nào điều này
có thể lý giải câu hỏi: Ai ở ngoài kia?
có thể lý giải câu hỏi: Ai ở ngoài kia?
01:11
if indeed anyone is.
16
53000
3000
Nếu như thật sự có ai đó
01:14
So, memetics:
17
56000
2000
Vậy, thuyết tiến hóa văn hóa
01:16
memetics is founded on the principle of Universal Darwinism.
18
58000
4000
Thuyết tiến hóa văn hóa được thành lập
trên cơ sở phổ thuyết Darwin.
trên cơ sở phổ thuyết Darwin.
01:20
Darwin had this amazing idea.
19
62000
3000
Darwin đã có ý tưởng tuyệt vời này.
01:23
Indeed, some people say
20
65000
2000
Quả thực, một số người nói
01:25
it's the best idea anybody ever had.
21
67000
3000
Đó là ý tưởng tuyệt nhất một người
có thể có.
có thể có.
01:28
Isn't that a wonderful thought, that there could be such a thing
22
70000
4000
Suy nghĩ đó không phải rất tuyệt sao,
rằng có tồn tại
rằng có tồn tại
01:32
as a best idea anybody ever had?
23
74000
2000
một ý tưởng tuyệt nhất có thể có?
01:34
Do you think there could?
24
76000
1000
Các bạn có nghĩ là
có thể không?
có thể không?
01:35
Audience: No.
25
77000
1000
"Không!"
01:36
(Laughter)
26
78000
1000
(Tiếng cười)
01:37
Susan Blackmore: Someone says no, very loudly, from over there.
27
79000
2000
Ai đó đã nói không, rất to, từ phía đó.
01:39
Well, I say yes, and if there is, I give the prize to Darwin.
28
81000
4000
Tôi thì nói có, và nếu có, tôi xin dành
giải thưởng cho Darwin.
giải thưởng cho Darwin.
01:43
Why?
29
85000
2000
Tại sao?
01:45
Because the idea was so simple,
30
87000
3000
Bởi vì ý tưởng đó rất đơn giản,
01:48
and yet it explains all design in the universe.
31
90000
6000
nhưng lại lý giải toàn bộ kiểu mẫu
kiến tạo trên thế gian.
kiến tạo trên thế gian.
01:54
I would say not just biological design,
32
96000
2000
Tôi không chỉ nói đến kiến tạo sinh học,
01:56
but all of the design that we think of as human design.
33
98000
2000
còn tất cả thuộc về
con người ta nghĩ đến.
con người ta nghĩ đến.
01:58
It's all just the same thing happening.
34
100000
2000
Tất cả đều là cùng một việc diễn ra
02:00
What did Darwin say?
35
102000
2000
Darwin đã nói gì?
Tôi biết bạn biết ý tưởng đó,
chọn lọc tự nhiên,
chọn lọc tự nhiên,
02:02
I know you know the idea, natural selection,
36
104000
2000
02:04
but let me just paraphrase "The Origin of Species," 1859,
37
106000
5000
nhưng tôi xin diễn giải lại cuốn
"Nguồn gốc giống loài", 1859
"Nguồn gốc giống loài", 1859
02:09
in a few sentences.
38
111000
2000
trong một vài câu.
02:11
What Darwin said was something like this:
39
113000
3000
Điều Darwin nói là như thế này:
02:14
if you have creatures that vary, and that can't be doubted --
40
116000
4000
Nếu như bạn có các giống loài khác biệt,
và điều đó không còn nghi ngờ gì
và điều đó không còn nghi ngờ gì
02:18
I've been to the Galapagos, and I've measured the size of the beaks
41
120000
3000
Tôi đã đến Galapagos, và tôi đã
đo đạc kích thước mỏ chim
đo đạc kích thước mỏ chim
02:21
and the size of the turtle shells and so on, and so on.
42
123000
2000
và kích thước vỏ rùa, vân vân, và vân vân
02:23
And 100 pages later.
43
125000
2000
và tiếp 100 trang sau.
02:25
(Laughter)
44
127000
2000
(Tiếng cười)
02:27
And if there is a struggle for life,
45
129000
4000
Và nếu như có một cuộc tranh giành sự sống
02:31
such that nearly all of these creatures die --
46
133000
3000
đến mức gần như toàn bộ sinh vật đều chết
02:34
and this can't be doubted, I've read Malthus
47
136000
3000
Không còn nghi ngờ gì nữa,
tôi đã đọc Malthus
tôi đã đọc Malthus
02:37
and I've calculated how long it would take for elephants
48
139000
2000
và tính toán phải mất bao lâu để loài voi
02:39
to cover the whole world if they bred unrestricted, and so on and so on.
49
141000
3000
bao phủ toàn bộ thế giới nếu chúng
sinh đẻ không giới hạn, vv.
sinh đẻ không giới hạn, vv.
02:42
And another 100 pages later.
50
144000
4000
Và tiếp 100 trang sau.
02:46
And if the very few that survive pass onto their offspring
51
148000
5000
Và nếu số ít ỏi còn sống sót
truyền lại cho thế hệ sau
truyền lại cho thế hệ sau
02:51
whatever it was that helped them survive,
52
153000
3000
bất kể thứ gì đã giúp chúng sống sót,
02:54
then those offspring must be better adapted
53
156000
2000
thì thế hệ sau này phải thích ứng tốt hơn
02:56
to the circumstances in which all this happened
54
158000
2000
với hoàn cảnh mà tất cả
chuyện này đã xảy ra
chuyện này đã xảy ra
02:58
than their parents were.
55
160000
3000
so với cha mẹ của chúng.
03:01
You see the idea?
56
163000
2000
Các bạn đã thấy chưa?
03:03
If, if, if, then.
57
165000
2000
Nếu, nếu, nếu, thì.
03:05
He had no concept of the idea of an algorithm,
58
167000
2000
Ông không có khái niệm gì về thuật toán,
03:07
but that's what he described in that book,
59
169000
3000
nhưng đó là những điều ông đã
miêu tả trong cuốn sách,
miêu tả trong cuốn sách,
03:10
and this is what we now know as the evolutionary algorithm.
60
172000
3000
và là thuật toán tiến hóa
mà chúng ta biết ngày nay.
mà chúng ta biết ngày nay.
03:13
The principle is you just need those three things --
61
175000
4000
Nguyên lý là, bạn chỉ cần ba thứ này---
03:17
variation, selection and heredity.
62
179000
3000
Biến thể, chọn lọc và di truyền.
03:20
And as Dan Dennett puts it, if you have those,
63
182000
4000
và theo như Dan Dennett nói,
nếu bạn có những thứ này
nếu bạn có những thứ này
03:24
then you must get evolution.
64
186000
2000
thì bạn bắt buộc phải tiến hóa.
03:26
Or design out of chaos, without the aid of mind.
65
188000
5000
Hoặc kiến tạo để thoát khỏi hỗn mang,
trong sự vô thức
trong sự vô thức
03:31
There's one word I love on that slide.
66
193000
2000
Trên trang này có một từ tôi rất thích.
03:33
What do you think my favorite word is?
67
195000
2000
Các bạn nghĩ từ đó là gì?
03:35
Audience: Chaos.
68
197000
1000
Khán giả: Hỗn mang?
03:36
SB: Chaos? No. What? Mind? No.
69
198000
3000
Hỗn mang? Không. Ý thức? Không.
03:39
Audience: Without.
70
201000
1000
Khán giả: Không có.
03:40
SB: No, not without.
71
202000
1000
Không, không phải "không có"
03:41
(Laughter)
72
203000
1000
(Tiếng cười)
03:42
You try them all in order: Mmm...?
73
204000
2000
Các bạn thử theo thứ tự à, hmm?
03:44
Audience: Must.
74
206000
1000
Khán giả: Bắt buộc
03:45
SB: Must, at must. Must, must.
75
207000
4000
Bắt buộc, chính nó. Bắt buộc, bắt buộc
03:49
This is what makes it so amazing.
76
211000
2000
Đó là lý do điều này
thật đáng kinh ngạc
thật đáng kinh ngạc
03:51
You don't need a designer,
77
213000
3000
Không cần nhà kiến tạo,
03:54
or a plan, or foresight, or anything else.
78
216000
3000
hay kế hoạch, tầm nhìn, hay bất cứ cái gì.
03:57
If there's something that is copied with variation
79
219000
3000
Nếu có thứ gì đó bị sao chép với biến thể
04:00
and it's selected, then you must get design appearing out of nowhere.
80
222000
4000
và nó được chọn, thì bạn buộc phải có sự
kiến tạo từ hư không.
kiến tạo từ hư không.
04:04
You can't stop it.
81
226000
2000
Bạn không thể ngăn cản nó được.
04:06
Must is my favorite word there.
82
228000
4000
Bắt buộc là từ yêu thích đó của tôi.
04:11
Now, what's this to do with memes?
83
233000
2000
Vậy, điều này thì liên quan gì đến Memes?
04:13
Well, the principle here applies to anything
84
235000
5000
Nguyên lý này áp dụng với tất cả mọi thứ
mà bị sao chép với biến thể và chọn lọc
04:18
that is copied with variation and selection.
85
240000
1000
04:19
We're so used to thinking in terms of biology,
86
241000
3000
Chúng ta quá quen với lối suy nghĩ
theo ngôn ngữ sinh học
theo ngôn ngữ sinh học
04:22
we think about genes this way.
87
244000
2000
Ta nghĩ về gien theo cách này.
04:24
Darwin didn't, of course; he didn't know about genes.
88
246000
3000
Darwin thì không, tất nhiên,
ông không biết về gien
ông không biết về gien
04:27
He talked mostly about animals and plants,
89
249000
2000
Ông nói chủ yếu về động vật và cây cối,
04:29
but also about languages evolving and becoming extinct.
90
251000
3000
nhưng về cả những ngôn ngữ phát triển
và bị tuyệt chủng.
và bị tuyệt chủng.
04:32
But the principle of Universal Darwinism
91
254000
2000
Nhưng nguyên lý của phổ thuyết Darwin
04:34
is that any information that is varied and selected
92
256000
4000
là bất cứ thông tin nào bị
biến thể và chọn lọc
biến thể và chọn lọc
04:38
will produce design.
93
260000
2000
sẽ sản sinh ra sự kiến tạo.
Và đây là điều Richard Dawkins bàn tới
04:40
And this is what Richard Dawkins was on about
94
262000
2000
04:42
in his 1976 bestseller, "The Selfish Gene."
95
264000
3000
trong cuốn sách bán chạy nhất
năm 1976 của mình: "Gien ích kỷ"
năm 1976 của mình: "Gien ích kỷ"
04:45
The information that is copied, he called the replicator.
96
267000
4000
Thông tin bị sao chép, ông gọi là
cơ chế sao chép
cơ chế sao chép
04:49
It selfishly copies.
97
271000
2000
Nó chỉ sao chép ích kỷ.
04:51
Not meaning it kind of sits around inside cells going, "I want to get copied."
98
273000
4000
Không có nghĩa là nó nằm lỳ trong tế bào
theo kiểu: "Tôi muốn được sao chép"
theo kiểu: "Tôi muốn được sao chép"
04:55
But that it will get copied if it can,
99
277000
2000
Mà là, nó sẽ sao chép nếu có thể,
04:57
regardless of the consequences.
100
279000
2000
bất kể hậu quả ra sao.
Nó không quan tâm đến hậu quả
bởi vì nó không thể,
bởi vì nó không thể,
05:00
It doesn't care about the consequences because it can't,
101
282000
3000
bởi vì nó chỉ là thông tin bị sao chép.
05:03
because it's just information being copied.
102
285000
2000
Và ông muốn thoát khỏi
05:06
And he wanted to get away
103
288000
1000
05:07
from everybody thinking all the time about genes,
104
289000
3000
cách mọi người luôn luôn suy nghĩ về gien
05:10
and so he said, "Is there another replicator out there on the planet?"
105
292000
3000
nên ông nói: "Có cơ chế sao chép
nào khác trên hành tinh không?"
nào khác trên hành tinh không?"
05:13
Ah, yes, there is.
106
295000
2000
A, có, có đó.
05:15
Look around you -- here will do, in this room.
107
297000
3000
Hãy nhìn quanh bạn. Ở đây
cũng được, trong phòng này.
cũng được, trong phòng này.
05:18
All around us, still clumsily drifting about
108
300000
3000
Xung quanh ta, vẫn trôi dạt
một cách vụng về
một cách vụng về
05:21
in its primeval soup of culture, is another replicator.
109
303000
3000
trong cái nôi nguyên thủy của văn hóa,
là một cơ chế khác
là một cơ chế khác
05:24
Information that we copy from person to person, by imitation,
110
306000
5000
Thông tin mà chúng ta sao chép từ người
này sang người khác, bằng việc bắt chước
này sang người khác, bằng việc bắt chước
05:29
by language, by talking, by telling stories,
111
311000
2000
bằng ngôn ngữ, cách nói chuyện
và kể chuyện
và kể chuyện
05:31
by wearing clothes, by doing things.
112
313000
3000
bằng việc mặc quần áo, bằng cách làm việc.
05:34
This is information copied with variation and selection.
113
316000
5000
Đây là thông tin sao chép với
biến thể và chọn lọc
biến thể và chọn lọc
05:39
This is design process going on.
114
321000
3000
Đây là quá trình kiến tạo đang diễn ra.
05:42
He wanted a name for the new replicator.
115
324000
3000
Ông muốn đặt tên cho cơ chế
sao chép mới này
sao chép mới này
05:45
So, he took the Greek word "mimeme," which means that which is imitated.
116
327000
4000
Nên ông lấy từ Hy Lạp "Mimeme",
có nghĩa là thứ được bắt chước
có nghĩa là thứ được bắt chước
05:49
Remember that, that's the core definition:
117
331000
2000
Hãy nhớ lấy, đó là định nghĩa căn bản:
05:52
that which is imitated.
118
334000
1000
"thứ được bắt chước"
05:53
And abbreviated it to meme, just because it sounds good
119
335000
3000
Và được lược gọn thành Meme,
chỉ bởi vì nghe nó hay hơn
chỉ bởi vì nghe nó hay hơn
05:56
and made a good meme, an effective spreading meme.
120
338000
3000
và tạo ra một Meme hay,
một Meme có sức lan tỏa hiệu quả
một Meme có sức lan tỏa hiệu quả
05:59
So that's how the idea came about.
121
341000
3000
Vậy đó là cách ý tưởng này nảy sinh.
06:03
It's important to stick with that definition.
122
345000
3000
Điều quan trọng là phải
ghi nhớ định nghĩa này.
ghi nhớ định nghĩa này.
06:06
The whole science of memetics is much maligned,
123
348000
4000
Toàn bộ khoa học về thuyết tiến hóa
văn hóa nhiều phần đã bị sai lệch
văn hóa nhiều phần đã bị sai lệch
06:10
much misunderstood, much feared.
124
352000
3000
nhiều phần bị hiểu sai, nhiều phần bị e sợ
06:13
But a lot of these problems can be avoided
125
355000
3000
Nhưng rất nhiều vấn đề trong số đó
có thể được ngăn ngừa
có thể được ngăn ngừa
06:16
by remembering the definition.
126
358000
2000
bằng cách ghi nhớ định nghĩa này.
06:18
A meme is not equivalent to an idea.
127
360000
2000
Một Meme không tương đương với một ý tưởng
06:20
It's not an idea. It's not equivalent to anything else, really.
128
362000
2000
Nó không phải là một ý tưởng. Nó không tương đương với bất cứ thứ gì, quả thật vậy
06:22
Stick with the definition.
129
364000
2000
Ghi nhớ định nghĩa này.
06:24
It's that which is imitated,
130
366000
2000
Đó là thứ được bắt chước
06:26
or information which is copied from person to person.
131
368000
3000
hoặc thông tin được sao chép
từ người này sang người khác
từ người này sang người khác
06:30
So, let's see some memes.
132
372000
1000
Hãy xem một số Memes.
06:31
Well, you sir, you've got those glasses hung around your neck
133
373000
3000
Vâng, mời ngài, người có đeo kính quanh cổ
06:34
in that particularly fetching way.
134
376000
2000
theo cách quyến rũ khác lạ đó ạ
06:36
I wonder whether you invented that idea for yourself,
135
378000
2000
Tôi tự hỏi ngài tự phát minh ra ý tưởng đó
06:38
or copied it from someone else?
136
380000
2000
hay là sao chép nó từ người khác?
06:40
If you copied it from someone else, it's a meme.
137
382000
3000
Nếu ngài sao chép từ người khác,
thì đó là một Meme.
thì đó là một Meme.
06:43
And what about, oh, I can't see any interesting memes here.
138
385000
3000
Và còn, à, tôi không thấy có
Memes nào thú vị cả
Memes nào thú vị cả
06:46
All right everyone, who's got some interesting memes for me?
139
388000
3000
Được rồi các bạn, ai có những
Memes thú vị cho tôi nào?
Memes thú vị cho tôi nào?
06:49
Oh, well, your earrings,
140
391000
2000
À, được, đôi khuyên tai của bạn,
06:51
I don't suppose you invented the idea of earrings.
141
393000
2000
Tôi không cho là bạn đã phát minh
ý tưởng về khuyên tai
ý tưởng về khuyên tai
06:53
You probably went out and bought them.
142
395000
2000
Bạn có thể đã đi chơi và mua nó.
06:55
There are plenty more in the shops.
143
397000
2000
Ở cửa hàng còn có rất nhiều nữa.
06:57
That's something that's passed on from person to person.
144
399000
2000
Đó là một thứ được truyền từ
người này sang người khác
người này sang người khác
06:59
All the stories that we're telling -- well, of course,
145
401000
3000
Tất cả câu chuyện chúng ta
đang kể, phải, tất nhiên,
đang kể, phải, tất nhiên,
07:02
TED is a great meme-fest, masses of memes.
146
404000
4000
TED là một hội chợ Memes tuyệt vời,
các tập hợp của Memes
các tập hợp của Memes
07:06
The way to think about memes, though,
147
408000
2000
Tuy nhiên, hướng suy nghĩ về Memes,
07:08
is to think, why do they spread?
148
410000
2000
là nghĩ, tại sao chúng lại lan truyền?
07:10
They're selfish information, they will get copied, if they can.
149
412000
4000
Chúng là thông tin ích kỷ, chúng sẽ đi
sao chép, nếu có thể
sao chép, nếu có thể
07:14
But some of them will be copied because they're good,
150
416000
3000
Nhưng một số chúng sẽ được
sao chép, bởi vì chúng tốt,
sao chép, bởi vì chúng tốt,
07:17
or true, or useful, or beautiful.
151
419000
2000
hoặc đúng, hoặc hữu dụng, hoặc đẹp đẽ
07:19
Some of them will be copied even though they're not.
152
421000
2000
Một số vẫn được sao chép
dù chúng không như thế
dù chúng không như thế
07:21
Some, it's quite hard to tell why.
153
423000
2000
Một số, rất khó để nói tại sao.
07:24
There's one particular curious meme which I rather enjoy.
154
426000
3000
Có một Meme đặc biệt lạ lùng
mà tôi khá thích.
mà tôi khá thích.
07:27
And I'm glad to say, as I expected, I found it when I came here,
155
429000
3000
Và rất vui khi nói rằng, như
dự đoán, tôi đã thấy nó khi đến đây
dự đoán, tôi đã thấy nó khi đến đây
07:30
and I'm sure all of you found it, too.
156
432000
2000
và tôi chắc chắn các bạn cũng đều thấy nó.
07:32
You go to your nice, posh, international hotel somewhere,
157
434000
3000
Bạn đến khách sạn quốc tế, sang trọng,
đẹp đẽ ở đâu đó
đẹp đẽ ở đâu đó
và bạn đi vào, cởi bỏ quần áo xuống
07:36
and you come in and you put down your clothes
158
438000
2000
Bạn đi vào nhà tắm, và bạn thấy gì?
07:38
and you go to the bathroom, and what do you see?
159
440000
3000
07:41
Audience: Bathroom soap.
160
443000
1000
Khán giả:Xà phòng tắm
07:42
SB: Pardon?
161
444000
1000
Xin lỗi?
07:43
Audience: Soap.
162
445000
1000
Khán giả: Xà phòng
07:44
SB: Soap, yeah. What else do you see?
163
446000
2000
Xà phòng, đúng. Bạn còn thấy gì nữa?
07:46
Audience: (Inaudible)
164
448000
1000
Khán giả:
07:47
SB: Mmm mmm.
165
449000
1000
Mmm mmm.
07:48
Audience: Sink, toilet!
166
450000
1000
Bồn rửa mặt, toilet!
07:49
SB: Sink, toilet, yes, these are all memes, they're all memes,
167
451000
2000
Bồn rửa, toilet, đúng, chúng đều là Memes,
07:51
but they're sort of useful ones, and then there's this one.
168
453000
3000
nhưng chúng thuộc kiểu hữu dụng,
và rồi có một thứ nữa.
và rồi có một thứ nữa.
07:54
(Laughter)
169
456000
3000
(Tiếng cười)
07:58
What is this one doing?
170
460000
2000
Thứ này đang làm gì vậy?
08:00
(Laughter)
171
462000
1000
(Tiếng cười)
08:01
This has spread all over the world.
172
463000
2000
Thứ này đã lan truyền đi khắp thế giới
08:03
It's not surprising that you all found it
173
465000
2000
Không ngạc nhiên khi các bạn đều thấy nó
08:05
when you arrived in your bathrooms here.
174
467000
2000
khi bước vào phòng tắm ở đây.
08:07
But I took this photograph in a toilet at the back of a tent
175
469000
5000
Nhưng tôi đã chụp tấm ảnh này ở
một nhà vệ sinh ở sau căn lều tại
một nhà vệ sinh ở sau căn lều tại
08:12
in the eco-camp in the jungle in Assam.
176
474000
2000
trại sinh thái trong
rừng nhiệt đới ở Assam
rừng nhiệt đới ở Assam
08:14
(Laughter)
177
476000
1000
(Tiếng cười)
08:16
Who folded that thing up there, and why?
178
478000
3000
Ai đã cuộn thứ đó lên trên kia,
và tại sao?
và tại sao?
08:19
(Laughter)
179
481000
1000
(Tiếng cười)
08:20
Some people get carried away.
180
482000
2000
Một số người không để ý
08:22
(Laughter)
181
484000
3000
(Tiếng cười)
08:26
Other people are just lazy and make mistakes.
182
488000
3000
Những người khác thì lười biếng và mắc lỗi
08:29
Some hotels exploit the opportunity to put even more memes
183
491000
3000
Một số khách sạn lại nhân cơ hội này để
đính lên càng nhiều Memes
đính lên càng nhiều Memes
08:32
with a little sticker.
184
494000
2000
với một hình dán nhỏ
08:34
(Laughter)
185
496000
1000
(Tiếng cười)
08:35
What is this all about?
186
497000
2000
Vậy tất cả điều này là thế nào?
08:37
I suppose it's there to tell you that somebody's
187
499000
2000
Tôi cho rằng nó ở đó để nói với bạn, ai đó
08:39
cleaned the place, and it's all lovely.
188
501000
2000
Đã dọn chỗ này, và nó rất sạch sẽ
08:41
And you know, actually, all it tells you is that another person
189
503000
3000
Và bạn biết đấy, thực ra, tất cả điều
nó nói là một người khác
nó nói là một người khác
08:44
has potentially spread germs from place to place.
190
506000
3000
có khả năng đã lan truyền vi khuẩn
từ nơi này sang nơi khác
từ nơi này sang nơi khác
08:47
(Laughter)
191
509000
1000
(Tiếng cười)
08:48
So, think of it this way.
192
510000
2000
Vậy nên, hãy nghĩ theo hướng này
08:50
Imagine a world full of brains
193
512000
2000
Tưởng tượng một thế giới
tràn ngập các bộ não
tràn ngập các bộ não
08:52
and far more memes than can possibly find homes.
194
514000
3000
Và quá nhiều Memes so với chỗ
trú ẩn chúng có thể tìm thấy
trú ẩn chúng có thể tìm thấy
08:55
The memes are all trying to get copied --
195
517000
3000
Toàn bộ các Memes này đều
cố gắng để được sao chép --
cố gắng để được sao chép --
08:58
trying, in inverted commas -- i.e.,
196
520000
3000
Cố gắng, trong dấu ngoặc kép -- tức là,
09:01
that's the shorthand for, if they can get copied, they will.
197
523000
3000
Đó là cách viết tắt cho, nếu chúng
có thể sao chép, chúng sẽ làm
có thể sao chép, chúng sẽ làm
09:04
They're using you and me as their propagating, copying machinery,
198
526000
6000
Chúng đang sử dụng tôi và các bạn như các
cỗ máy sao chép và lan truyền cho chúng,
cỗ máy sao chép và lan truyền cho chúng,
09:10
and we are the meme machines.
199
532000
3000
Và chúng ta là cỗ máy Meme.
09:13
Now, why is this important?
200
535000
2000
Vậy, tại sao điều này lại quan trọng?
09:15
Why is this useful, or what does it tell us?
201
537000
2000
Sao nó lại hữu dụng?
Nó nói với ta điều gì?
Nó nói với ta điều gì?
09:17
It gives us a completely new view of human origins
202
539000
4000
Nó mang đến một cái nhìn hoàn toàn
mới về căn nguyên loài người
mới về căn nguyên loài người
và làm người nghĩa là gì?
09:21
and what it means to be human,
203
543000
1000
09:22
all conventional theories of cultural evolution,
204
544000
4000
Tất cả các học thuyết chính thống
của tiến hóa văn hóa
của tiến hóa văn hóa
09:26
of the origin of humans,
205
548000
2000
của căn nguyên loài người,
và điều gì khiến chúng ta
khác biệt với các loài khác
khác biệt với các loài khác
09:28
and what makes us so different from other species.
206
550000
4000
Các học thuyết khác giải thích bộ não,
ngôn ngữ,cách sử dụng công cụ
ngôn ngữ,cách sử dụng công cụ
09:32
All other theories explaining the big brain, and language, and tool use
207
554000
2000
09:34
and all these things that make us unique,
208
556000
2000
và tất cả những thứ làm chúng ta khác biệt
09:36
are based upon genes.
209
558000
3000
đều là dựa trên gien.
09:39
Language must have been useful for the genes.
210
561000
3000
Ngôn ngữ hẳn đã hữu ích với các gien.
09:42
Tool use must have enhanced our survival, mating and so on.
211
564000
3000
Sử dụng công cụ hẳn đã hỗ trợ sự sống sót,
kết đôi của chúng ta vv.
kết đôi của chúng ta vv.
09:45
It always comes back, as Richard Dawkins complained
212
567000
3000
Nó sẽ luôn quay lại, như
Richard Dawkins đã phê bình
Richard Dawkins đã phê bình
09:48
all that long time ago, it always comes back to genes.
213
570000
3000
từ rất lâu về trước, nó luôn luôn
quay về gien.
quay về gien.
09:51
The point of memetics is to say, "Oh no, it doesn't."
214
573000
4000
Vấn đề chủ chốt của thuyết tiến hóa
văn hóa là: "Không, nó không như vậy."
văn hóa là: "Không, nó không như vậy."
Hiện nay có hai cơ chế sao chép
trên hành tinh này.
trên hành tinh này.
09:55
There are two replicators now on this planet.
215
577000
3000
09:58
From the moment that our ancestors,
216
580000
3000
Từ thời khắc tổ tiên của chúng ta,
10:01
perhaps two and a half million years ago or so,
217
583000
2000
Có lẽ là hai triệu rưỡi năm về trước,
khoảng thế,
khoảng thế,
10:03
began imitating, there was a new copying process.
218
585000
4000
bắt đầu bắt chước, thì đã có một
quá trình sao chép mới.
quá trình sao chép mới.
10:07
Copying with variation and selection.
219
589000
2000
Sao chép với sự chọn lọc và biến thể.
10:09
A new replicator was let loose, and it could never be --
220
591000
5000
Một cơ chế sao chép mới đã được thả lỏng,
và nó sẽ không bao giờ---
và nó sẽ không bao giờ---
ngay từ lúc đầu, sẽ không bao giờ
10:14
right from the start -- it could never be
221
596000
1000
10:15
that human beings who let loose this new creature,
222
597000
5000
loài người đã thả lỏng sinh vật mới này,
10:20
could just copy the useful, beautiful, true things,
223
602000
3000
sẽ có thể chỉ sao chép những thứ đẹp đẽ,
hữu ích và chân thật,
hữu ích và chân thật,
10:23
and not copy the other things.
224
605000
2000
mà không sao chép những thứ khác
10:25
While their brains were having an advantage from being able to copy --
225
607000
3000
Trong khi bộ não của họ có một lợi thế
từ khả năng sao chép --
từ khả năng sao chép --
10:28
lighting fires, keeping fires going, new techniques of hunting,
226
610000
5000
nhóm lửa, giữ cho lửa cháy,
những kỹ năng săn bắn mới,
những kỹ năng săn bắn mới,
10:33
these kinds of things --
227
615000
2000
những thứ như vậy --
Rõ ràng họ cũng sao chép việc
cài lông chim lên mái tóc,
cài lông chim lên mái tóc,
10:35
inevitably they were also copying putting feathers in their hair,
228
617000
3000
mặc những quần áo kỳ lạ, hoặc sơn vẽ mặt,
10:38
or wearing strange clothes, or painting their faces,
229
620000
2000
10:40
or whatever.
230
622000
1000
đại loại thế.
10:41
So, you get an arms race between the genes
231
623000
4000
Thế nên, bạn có một cuộc đua tay đôi
giữa các gien
giữa các gien
10:45
which are trying to get the humans to have small economical brains
232
627000
4000
chúng cố gắng tạo cho con người
những bộ não nhỏ bé tiết kiệm
những bộ não nhỏ bé tiết kiệm
để không lãng phí thời gian sao chép
những thứ đó,
những thứ đó,
10:49
and not waste their time copying all this stuff,
233
631000
2000
10:51
and the memes themselves, like the sounds that people made and copied --
234
633000
4000
và bản thân các Memes, như là các âm thanh
con người tạo ra và sao chép --
con người tạo ra và sao chép --
Nói cách khác, thứ hóa ra lại là ngôn ngữ
10:56
in other words, what turned out to be language --
235
638000
2000
10:58
competing to get the brains to get bigger and bigger.
236
640000
3000
cạnh tranh để làm bộ não ngày càng to hơn.
11:01
So, the big brain, on this theory, is driven by the memes.
237
643000
4000
Nên, bộ não lớn, trong học thuyết này,
được tạo ra bởi Memes.
được tạo ra bởi Memes.
11:05
This is why, in "The Meme Machine," I called it memetic drive.
238
647000
4000
Đó là tại sao, trong "Cỗ máy Meme", tôi đã
gọi nó là lực đẩy Meme.
gọi nó là lực đẩy Meme.
11:09
As the memes evolve, as they inevitably must,
239
651000
3000
Khi các Memes tiến hóa, vì chúng
chắc chắn phải thế,
chắc chắn phải thế,
11:12
they drive a bigger brain that is better at copying the memes
240
654000
4000
chúng tạo ra một bộ não lớn hơn, có
khả năng sao chép tốt hơn
khả năng sao chép tốt hơn
11:16
that are doing the driving.
241
658000
2000
những Memes đang tạo ra lực đẩy ấy.
11:18
This is why we've ended up with such peculiar brains,
242
660000
4000
Đó là vì sao chúng ta rốt cuộc lại có
những bộ não dị thường như vậy,
những bộ não dị thường như vậy,
11:22
that we like religion, and music, and art.
243
664000
3000
Khiến chúng ta tôn sùng tôn giáo,
âm nhạc và nghệ thuật.
âm nhạc và nghệ thuật.
11:25
Language is a parasite that we've adapted to,
244
667000
3000
Ngôn ngữ là một loại kí sinh mà
chúng ta đã thích nghi với nó,
chúng ta đã thích nghi với nó,
11:28
not something that was there originally for our genes,
245
670000
2000
không phải một thứ đã tồn tại từ
nguyên thủy trong gien của chúng ta,
nguyên thủy trong gien của chúng ta,
11:30
on this view.
246
672000
2000
theo cách nhìn này.
11:32
And like most parasites, it can begin dangerous,
247
674000
3000
Và giống như hầu hết ký sinh trùng,
nó có thể trở nên nguy hiểm,
nó có thể trở nên nguy hiểm,
11:35
but then it coevolves and adapts,
248
677000
3000
nhưng sau đó nó cùng tiến hóa và thích ứng
và chúng ta rốt cuộc có mối
quan hệ cộng sinh
quan hệ cộng sinh
11:38
and we end up with a symbiotic relationship
249
680000
2000
11:40
with this new parasite.
250
682000
1000
với loại ký sinh mới này.
11:41
And so, from our perspective,
251
683000
2000
Và như vậy, từ góc nhìn của chúng ta,
11:43
we don't realize that that's how it began.
252
685000
3000
chúng ta không nhận ra đó là
cách nó đã bắt đầu.
cách nó đã bắt đầu.
11:46
So, this is a view of what humans are.
253
688000
3000
Vậy, đây là một quan điểm về
bản chất con người.
bản chất con người.
Tất cả giống loài khác trên hành tinh này
chỉ là những cỗ máy gien,
chỉ là những cỗ máy gien,
11:49
All other species on this planet are gene machines only,
254
691000
3000
11:52
they don't imitate at all well, hardly at all.
255
694000
3000
chúng không bắt chước được như thế,
hầu như là không thể.
hầu như là không thể.
11:55
We alone are gene machines and meme machines as well.
256
697000
5000
Duy có chúng ta là những cỗ máy gien
và cả cỗ máy Memes nữa.
và cả cỗ máy Memes nữa.
12:00
The memes took a gene machine and turned it into a meme machine.
257
702000
4000
Các Memes lấy một cỗ máy gien và
biến nó thành cỗ máy Meme.
biến nó thành cỗ máy Meme.
12:04
But that's not all.
258
706000
2000
Nhưng chưa hết.
12:06
We have a new kind of memes now.
259
708000
3000
Chúng ta giờ có một loại Meme mới.
Tôi đã tự hỏi trong một thời gian dài,
12:09
I've been wondering for a long time,
260
711000
1000
12:10
since I've been thinking about memes a lot,
261
712000
2000
bởi vì tôi đã nghĩ về Memes rất nhiều,
Có sự khác biệt nào giữa
Memes chúng ta sao chép
Memes chúng ta sao chép
12:12
is there a difference between the memes that we copy --
262
714000
2000
12:14
the words we speak to each other,
263
716000
2000
những từ chúng ta nói với nhau,
12:16
the gestures we copy, the human things --
264
718000
2000
các cử chỉ ta sao chép,
những thứ về con người
những thứ về con người
12:18
and all these technological things around us?
265
720000
2000
và tất cả các thứ công nghệ xung quanh ta?
12:20
I have always, until now, called them all memes,
266
722000
4000
Cho tới giờ, tôi vẫn luôn
gọi chung tất cả là Memes,
gọi chung tất cả là Memes,
12:24
but I do honestly think now
267
726000
3000
nhưng hiện giờ tôi thật sự nghĩ rằng
Chúng ta cần một từ mới cho
các Memes công nghệ.
các Memes công nghệ.
12:27
we need a new word for technological memes.
268
729000
3000
12:30
Let's call them techno-memes or temes.
269
732000
3000
Hãy gọi chúng là techno-memes, hay temes.
Bởi vì các quá trình đang trở nên khác biệt.
12:33
Because the processes are getting different.
270
735000
3000
12:37
We began, perhaps 5,000 years ago, with writing.
271
739000
3000
Chúng ta đã bắt đầu, có lẽ là
5000 năm trước, với việc viết.
5000 năm trước, với việc viết.
12:40
We put the storage of memes out there on a clay tablet,
272
742000
7000
Ta để kho lưu trữ Memes ra ngoài
trên một tấm bảng đất sét,
trên một tấm bảng đất sét,
nhưng để đạt được Temes và
cỗ máy Temes thật sự,
cỗ máy Temes thật sự,
12:48
but in order to get true temes and true teme machines,
273
750000
2000
12:50
you need to get the variation, the selection and the copying,
274
752000
3000
bạn cần có sự biến thể,
chọn lọc và sao chép,
chọn lọc và sao chép,
12:53
all done outside of humans.
275
755000
2000
tất cả được thực hiện
cách biệt với con người.
cách biệt với con người.
12:55
And we're getting there.
276
757000
2000
Và chúng ta đang tiến tới đó
Chúng ta ở điểm phi thường này,
nơi đã gần tới đó
nơi đã gần tới đó
12:57
We're at this extraordinary point where we're nearly there,
277
759000
2000
12:59
that there are machines like that.
278
761000
2000
rằng ở đó có các cỗ máy như vậy.
Quả như vậy, trong một
thời gian ngắn ở TED,
thời gian ngắn ở TED,
13:01
And indeed, in the short time I've already been at TED,
279
763000
2000
13:03
I see we're even closer than I thought we were before.
280
765000
2000
Tôi thấy chúng ta còn tới gần
hơn cả trước đó.
hơn cả trước đó.
13:05
So actually, now the temes are forcing our brains
281
767000
6000
Nên thật ra, bây giờ các Temes đang
bắt buộc các bộ não của chúng ta
bắt buộc các bộ não của chúng ta
13:11
to become more like teme machines.
282
773000
2000
trở nên ngày càng giống cỗ máy Temes hơn.
13:13
Our children are growing up very quickly learning to read,
283
775000
3000
Những đứa trẻ của chúng ta đang lớn lên
rất nhanh, học đọc,
rất nhanh, học đọc,
13:16
learning to use machinery.
284
778000
2000
học cách sử dụng máy móc.
Chúng ta sẽ có mọi kiểu cấy ghép,
13:18
We're going to have all kinds of implants,
285
780000
1000
13:19
drugs that force us to stay awake all the time.
286
781000
3000
các loại thuốc bắt buộc chúng ta
phải luôn tỉnh táo .
phải luôn tỉnh táo .
13:22
We'll think we're choosing these things,
287
784000
2000
Chúng ta sẽ nghĩ mình
đang lựa chọn những thứ đó
đang lựa chọn những thứ đó
13:24
but the temes are making us do it.
288
786000
3000
nhưng các Temes đang khiến
chúng ta làm như thế.
chúng ta làm như thế.
Vậy chúng ta đang ở trên đỉnh điểm
13:28
So, we're at this cusp now
289
790000
1000
13:29
of having a third replicator on our planet.
290
791000
4000
của việc có một cơ chế sao chép
thứ ba trên hành tinh này.
thứ ba trên hành tinh này.
13:34
Now, what about what else is going on out there in the universe?
291
796000
5000
Vậy còn những thứ đang diễn ra
ngoài kia trong vũ trụ thì sao?
ngoài kia trong vũ trụ thì sao?
13:39
Is there anyone else out there?
292
801000
2000
Ngoài kia còn có ai nữa hay không?
13:41
People have been asking this question for a long time.
293
803000
3000
Mọi người đã hỏi câu hỏi này
trong một thời gian dài.
trong một thời gian dài.
Chúng ta đã và đang hỏi câu đó tại TED rồi
13:44
We've been asking it here at TED already.
294
806000
2000
13:46
In 1961, Frank Drake made his famous equation,
295
808000
4000
Năm 1961, Frank Drake đã đưa ra
phương trình nổi tiếng của mình,
phương trình nổi tiếng của mình,
13:50
but I think he concentrated on the wrong things.
296
812000
2000
nhưng tôi cho rằng ông ấy đã
tập trung sai chỗ.
tập trung sai chỗ.
13:52
It's been very productive, that equation.
297
814000
2000
Phương trình đó đã rất hữu ích.
13:54
He wanted to estimate N,
298
816000
2000
Ông ấy muốn ước tính N,
13:56
the number of communicative civilizations out there in our galaxy,
299
818000
4000
số lượng các nền văn minh mà ta có thể
liên lạc ngoài kia trong dải ngân hà,
liên lạc ngoài kia trong dải ngân hà,
14:00
and he included in there the rate of star formation,
300
822000
4000
và ông ấy thêm vào tỷ lệ
hình thành các ngôi sao,
hình thành các ngôi sao,
14:04
the rate of planets, but crucially, intelligence.
301
826000
4000
xác suất của các hành tinh, nhưng
chủ chốt là trí thông minh.
chủ chốt là trí thông minh.
14:08
I think that's the wrong way to think about it.
302
830000
4000
Tôi nghĩ đó là hướng suy nghĩ sai lệch.
14:12
Intelligence appears all over the place, in all kinds of guises.
303
834000
3000
Trí tuệ xuất hiện ở mọi nơi,
trong mọi lớp vỏ bọc.
trong mọi lớp vỏ bọc.
14:15
Human intelligence is only one kind of a thing.
304
837000
2000
Trí tuệ loài người chỉ là một trong số đó.
14:17
But what's really important is the replicators you have
305
839000
3000
Song thứ thật sự quan trọng là
các cơ chế sao chép bạn có
các cơ chế sao chép bạn có
14:20
and the levels of replicators, one feeding on the one before.
306
842000
4000
và mức độ của các cơ chế đó,
cái sau lại thu nạp từ cái trước.
cái sau lại thu nạp từ cái trước.
14:24
So, I would suggest that we don't think intelligence,
307
846000
5000
Nên, tôi đề nghị rằng chúng ta
không nghĩ về trí tuệ,
không nghĩ về trí tuệ,
14:29
we think replicators.
308
851000
2000
hãy nghĩ đến cơ chế sao chép.
14:31
And on that basis, I've suggested a different kind of equation.
309
853000
3000
Và dựa vào đó, tôi đề đạt
một công thức khác.
một công thức khác.
14:34
A very simple equation.
310
856000
2000
Một công thức rất đơn giản.
14:36
N, the same thing,
311
858000
2000
N, giữ nguyên,
số lượng các nền văn minh
có thể liên lạc ở ngoài kia
có thể liên lạc ở ngoài kia
14:38
the number of communicative civilizations out there
312
860000
3000
14:41
[that] we might expect in our galaxy.
313
863000
2000
mà chúng ta có thể mong đợi trong ngân hà.
14:43
Just start with the number of planets there are in our galaxy.
314
865000
4000
Hãy bắt đầu với số lượng các
hành tinh trong ngân hà đó.
hành tinh trong ngân hà đó.
14:47
The fraction of those which get a first replicator.
315
869000
4000
Phần trong số đó mà nhận được
cơ chế sao chép đầu tiên.
cơ chế sao chép đầu tiên.
14:51
The fraction of those that get the second replicator.
316
873000
4000
Phần trong số đó nhận được
cơ chế sao chép thứ hai.
cơ chế sao chép thứ hai.
14:55
The fraction of those that get the third replicator.
317
877000
2000
Một phần nhận được cơ chế sao chép thứ ba.
14:58
Because it's only the third replicator that's going to reach out --
318
880000
3000
Bởi vì chỉ có cơ chế sao chép
thứ ba sẽ tiếp cận --
thứ ba sẽ tiếp cận --
15:01
sending information, sending probes, getting out there,
319
883000
3000
gửi thông tin, gửi thăm dò, ra ngoài đó,
15:04
and communicating with anywhere else.
320
886000
2000
và liên lạc với bất cứ nơi đâu khác.
15:06
OK, so if we take that equation,
321
888000
3000
Vậy, nếu chúng ta chấp nhận công thức đó,
15:09
why haven't we heard from anybody out there?
322
891000
5000
tại sao chúng ta chưa từng nghe thấy
gì từ bất kỳ ai ngoài đó?
gì từ bất kỳ ai ngoài đó?
15:14
Because every step is dangerous.
323
896000
4000
Bởi vì mỗi một bước đi đều nguy hiểm.
15:18
Getting a new replicator is dangerous.
324
900000
3000
Tạo ra một cơ chế sao chép
mới là nguy hiểm.
mới là nguy hiểm.
15:21
You can pull through, we have pulled through,
325
903000
2000
Bạn có thể vượt qua, chúng ta đã từng vượt qua,
15:23
but it's dangerous.
326
905000
2000
nhưng điều đó nguy hiểm.
15:25
Take the first step, as soon as life appeared on this earth.
327
907000
3000
Đi bước đầu tiên, ngay khi sự sống
xuất hiện trên trái đất này.
xuất hiện trên trái đất này.
15:28
We may take the Gaian view.
328
910000
2000
chúng ta có thể theo quan điểm Gaia.
Tôi rất thích Peter Ward nói chuyện
hôm qua: Không phải lúc nào cũng là Gaia
hôm qua: Không phải lúc nào cũng là Gaia
15:30
I loved Peter Ward's talk yesterday -- it's not Gaian all the time.
329
912000
3000
15:33
Actually, life forms produce things that kill themselves.
330
915000
3000
Thực ra, các thể sống tạo ra các thứ
mà tự giết chúng.
mà tự giết chúng.
15:36
Well, we did pull through on this planet.
331
918000
3000
Vâng, chúng ta đã vượt qua trên
hành tinh này.
hành tinh này.
Nhưng rồi, một thời gian dài sau đó,
hàng triệu năm sau,
hàng triệu năm sau,
15:39
But then, a long time later, billions of years later,
332
921000
2000
15:41
we got the second replicator, the memes.
333
923000
3000
chúng ta có được cơ chế sao chép thứ hai,
các Memes.
các Memes.
15:44
That was dangerous, all right.
334
926000
2000
Đó là điều nguy hiểm đấy.
15:46
Think of the big brain.
335
928000
2000
Hãy nghĩ tới bộ não lớn.
15:48
How many mothers do we have here?
336
930000
3000
Ở đây chúng ta có bao nhiêu bà mẹ vậy?
15:51
You know all about big brains.
337
933000
2000
Các bạn biết tất cả về bộ não lớn rồi.
15:53
They are dangerous to give birth to,
338
935000
2000
Sinh ra chúng là một điều nguy hiểm.
15:55
are agonizing to give birth to.
339
937000
2000
và cả đau đớn nữa.
15:57
(Laughter)
340
939000
1000
(Tiếng cười)
Con mèo của tôi sinh ra bốn chú mèo con
lúc nào cũng kêu gừ gừ.
lúc nào cũng kêu gừ gừ.
15:59
My cat gave birth to four kittens, purring all the time.
341
941000
2000
16:01
Ah, mm -- slightly different.
342
943000
2000
À, mm -- có hơi khác một chút
16:03
(Laughter)
343
945000
2000
(Tiếng cười)
16:05
But not only is it painful, it kills lots of babies,
344
947000
3000
Nhưng điều đó không chỉ đau đớn,
mà nó giết rất nhiều em bé,
mà nó giết rất nhiều em bé,
16:08
it kills lots of mothers,
345
950000
2000
giết rất nhiều các bà mẹ,
16:10
and it's very expensive to produce.
346
952000
2000
và nó rất tốn kém để sản xuất.
16:12
The genes are forced into producing all this myelin,
347
954000
2000
Các gien bị buộc phải sản xuất
ra lượng myelin này
ra lượng myelin này
16:14
all the fat to myelinate the brain.
348
956000
2000
tất cả chất béo để myelin hóa bộ não.
16:16
Do you know, sitting here,
349
958000
2000
Các bạn có biết, ngồi đây,
có thể bộ não đang sử dụng 20%
năng lượng của cơ thể
năng lượng của cơ thể
16:18
your brain is using about 20 percent of your body's energy output
350
960000
4000
16:22
for two percent of your body weight?
351
964000
2000
cho 2% trọng lượng cơ thể?
16:24
It's a really expensive organ to run.
352
966000
2000
Nó thật sự là một bộ phận
rất tốn kém để vận hành.
rất tốn kém để vận hành.
16:26
Why? Because it's producing the memes.
353
968000
2000
Tại sao? Vì nó đang sản xuất các Memes.
16:28
Now, it could have killed us off. It could have killed us off,
354
970000
4000
Vậy, nó đã có thể giết hết chúng ta.
Nó có thể giết hết,
Nó có thể giết hết,
16:32
and maybe it nearly did, but you see, we don't know.
355
974000
2000
và có thể nó đã suýt làm vậy,
song bạn thấy đấy, ta không biết
song bạn thấy đấy, ta không biết
16:34
But maybe it nearly did.
356
976000
2000
Nhưng có thể nó đã suýt làm vậy.
16:36
Has it been tried before?
357
978000
1000
Liệu nó đã thử trước đó chưa?
16:37
What about all those other species?
358
979000
2000
Những loài vật khác thì sao?
16:39
Louise Leakey talked yesterday
359
981000
2000
Louise Leakey đã nói vào hôm qua
16:41
about how we're the only one in this branch left.
360
983000
3000
làm thế nào chúng ta trở thành
loài duy nhất còn lại của chi này.
loài duy nhất còn lại của chi này.
16:44
What happened to the others?
361
986000
2000
Điều gì đã xảy ra với các loài khác?
16:46
Could it be that this experiment in imitation,
362
988000
2000
Phải chăng thí nghiệm bắt chước này,
16:48
this experiment in a second replicator,
363
990000
2000
thí nghiệm thuộc cơ chế thứ hai
16:50
is dangerous enough to kill people off?
364
992000
4000
nguy hiểm tới mức đủ
để giết hết mọi người?
để giết hết mọi người?
16:54
Well, we did pull through, and we adapted.
365
996000
2000
Vâng, chúng ta đã vượt qua,
và đã thích nghi.
và đã thích nghi.
16:56
But now, we're hitting, as I've just described,
366
998000
3000
Nhưng chúng ta đang tiến tới,
như tôi mới diễn tả
như tôi mới diễn tả
16:59
we're hitting the third replicator point.
367
1001000
2000
chúng ta đang tiến tới thời điểm của
cơ chế sao chép thứ ba.
cơ chế sao chép thứ ba.
17:01
And this is even more dangerous --
368
1003000
3000
Và điều này thậm chí còn nguy hiểm hơn --
17:04
well, it's dangerous again.
369
1006000
2000
vâng, lại là sự nguy hiểm.
17:06
Why? Because the temes are selfish replicators
370
1008000
4000
Tại sao? Bởi vì các Temes là các
cơ chế sao chép ích kỷ.
cơ chế sao chép ích kỷ.
17:10
and they don't care about us, or our planet, or anything else.
371
1012000
3000
và chúng chẳng quan tâm đến ta, đến
hành tinh của ta, hay bất cứ thứ gì
hành tinh của ta, hay bất cứ thứ gì
17:13
They're just information, why would they?
372
1015000
3000
Chúng chỉ là thông tin thôi,
sao chúng phải làm thế chứ?
sao chúng phải làm thế chứ?
Chúng đang lợi dụng chúng ta để
hút hết tài nguyên của hành tinh này
hút hết tài nguyên của hành tinh này
17:17
They are using us to suck up the planet's resources
373
1019000
2000
17:19
to produce more computers,
374
1021000
2000
để sản xuất nhiều máy tính hơn,
17:21
and more of all these amazing things we're hearing about here at TED.
375
1023000
3000
và thêm nhiều những thứ tuyệt vời
chúng ta đang nghe tại đây trong TED.
chúng ta đang nghe tại đây trong TED.
17:24
Don't think, "Oh, we created the Internet for our own benefit."
376
1026000
4000
Đừng nghĩ, "À, chúng ta tạo ra Internet
cho lợi ích của chính ta."
cho lợi ích của chính ta."
17:28
That's how it seems to us.
377
1030000
2000
Nó trông có vẻ như vậy với ta thôi.
17:30
Think, temes spreading because they must.
378
1032000
4000
Nghĩ xem, các Temes lan truyền bởi vì
chúng buộc phải thế.
chúng buộc phải thế.
17:34
We are the old machines.
379
1036000
2000
Chúng ta là những cỗ máy cũ kỹ.
17:36
Now, are we going to pull through?
380
1038000
2000
Vậy, chúng ta sẽ vượt qua được chứ?
17:38
What's going to happen?
381
1040000
2000
Chuyện gì sẽ xảy ra?
17:40
What does it mean to pull through?
382
1042000
2000
Vượt qua có nghĩa là gì?
17:42
Well, there are kind of two ways of pulling through.
383
1044000
2000
Vâng, đại loại là có hai cách để vượt qua.
17:45
One that is obviously happening all around us now,
384
1047000
2000
Một là những gì đang hiển nhiên
diễn ra xung quanh ta,
diễn ra xung quanh ta,
17:47
is that the temes turn us into teme machines,
385
1049000
4000
là các Temes biến chúng ta thành
những cỗ máy Temes,
những cỗ máy Temes,
17:51
with these implants, with the drugs,
386
1053000
2000
với các thứ cấy ghép này
với các loại thuốc
với các loại thuốc
17:53
with us merging with the technology.
387
1055000
3000
với việc ta hòa nhập với công nghệ.
17:56
And why would they do that?
388
1058000
2000
Và tại sao chúng lại làm vậy?
17:58
Because we are self-replicating.
389
1060000
2000
Bởi vì chúng ta tự tái tạo mình.
18:00
We have babies.
390
1062000
2000
Chúng ta sinh ra các em bé.
18:02
We make new ones, and so it's convenient to piggyback on us,
391
1064000
3000
Chúng ta tạo ra những người mới,
nên rất tiện để đeo trên lưng ta,
nên rất tiện để đeo trên lưng ta,
18:05
because we're not yet at the stage on this planet
392
1067000
4000
bởi chúng ta vẫn chưa tới giai đoạn
khác trên hành tinh này
khác trên hành tinh này
18:09
where the other option is viable.
393
1071000
2000
nơi mà lựa chọn kia trở thành khả thi.
18:11
Although it's closer, I heard this morning,
394
1073000
2000
Mặc dù nó đã tới gần hơn, tôi đã nghe được sáng nay,
18:13
it's closer than I thought it was.
395
1075000
2000
Nó gần hơn so với tôi đã nghĩ.
18:15
Where the teme machines themselves will replicate themselves.
396
1077000
3000
Nơi mà các cỗ máy Temes sẽ
tự tái tạo chúng.
tự tái tạo chúng.
18:18
That way, it wouldn't matter if the planet's climate
397
1080000
4000
Bằng cách đó, sẽ chẳng sao cả
nếu khí hậu hành tinh
nếu khí hậu hành tinh
18:22
was utterly destabilized,
398
1084000
2000
hoàn toàn mất ổn định,
18:24
and it was no longer possible for humans to live here.
399
1086000
2000
và loài người không thể sống
ở đây được nữa
ở đây được nữa
18:26
Because those teme machines, they wouldn't need --
400
1088000
2000
Bởi vì các cỗ máy Temes,
chúng sẽ không cần
chúng sẽ không cần
18:28
they're not squishy, wet, oxygen-breathing,
401
1090000
2000
chúng không yếu ớt, ướt sũng,
thở bằng oxy,
thở bằng oxy,
18:30
warmth-requiring creatures.
402
1092000
3000
hay là sinh vật cần sưởi ấm.
Chúng có thể sống tiếp
mà không cần chúng ta
mà không cần chúng ta
18:33
They could carry on without us.
403
1095000
2000
18:35
So, those are the two possibilities.
404
1097000
3000
Vậy, đó là hai khả năng.
18:38
The second, I don't think we're that close.
405
1100000
4000
Khả năng thứ hai, tôi không nghĩ
chúng ta tới gần như vậy.
chúng ta tới gần như vậy.
18:42
It's coming, but we're not there yet.
406
1104000
2000
Nó đang đến, nhưng ta vẫn chưa tới đó.
18:44
The first, it's coming too.
407
1106000
2000
Khả năng đầu, nó cũng đang tới.
18:46
But the damage that is already being done
408
1108000
3000
Nhưng những thiệt hại đã xảy ra
18:49
to the planet is showing us how dangerous the third point is,
409
1111000
5000
với hành tinh này đang cho ta thấy
thời điểm thứ ba nguy hiểm ra sao,
thời điểm thứ ba nguy hiểm ra sao,
18:54
that third danger point, getting a third replicator.
410
1116000
3000
thời điểm nguy hiểm thứ ba, khi tạo ra
cơ chế sao chép thứ ba đó.
cơ chế sao chép thứ ba đó.
Và liệu chúng ta sẽ vượt qua được
thời điểm nguy hiểm thứ ba này,
thời điểm nguy hiểm thứ ba này,
18:58
And will we get through this third danger point,
411
1120000
2000
19:00
like we got through the second and like we got through the first?
412
1122000
3000
giống như với thời điểm thứ hai
và đầu tiên không?
và đầu tiên không?
19:04
Maybe we will, maybe we won't.
413
1126000
2000
Có lẽ chúng ta sẽ làm được,
hoặc có lẽ không.
hoặc có lẽ không.
19:06
I have no idea.
414
1128000
3000
Tôi không biết nữa.
19:13
(Applause)
415
1135000
10000
(Tiếng vỗ tay)
Chris Anderson: Đó là một bài
nói chuyện tuyệt vời
nói chuyện tuyệt vời
19:24
Chris Anderson: That was an incredible talk.
416
1146000
2000
19:26
SB: Thank you. I scared myself.
417
1148000
2000
SB: Cám ơn. Tôi tự thấy sợ mình luôn.
19:28
CA: (Laughter)
418
1150000
1000
CA: (tiếng cười)
ABOUT THE SPEAKER
Susan Blackmore - MemeticistSusan Blackmore studies memes -- those self-replicating "life forms" that spread themselves via human consciousness. We're now headed, she believes, toward a new form of meme, spread by the technology we've created.
Why you should listen
Susan Blackmore is dedicated to understanding the scientific nature of consciousness. Her latest work centers on the existence of memes -- little bits of knowledge, lore, habit that seem to spread themselves using human brains as mere carriers. She's exploring the existence of a new class of meme, spread by human technology. It's temporarily named the "teme."
She has written about memes, consciousness, and near-death experiences; has appeared on the British Big Brother to discuss the psychology of the participants; and writes for the Guardian UK.
Susan Blackmore | Speaker | TED.com