TED2017
Elizabeth Wayne: We can hack our immune cells to fight cancer
Elizabeth Wayne: Cách con người thay đổi tế bào miễn dịch để chống ung thư
Filmed:
Readability: 4.9
1,452,700 views
Kĩ sư y khoa Elizabeth Wayne cho rằng: Sau hàng thập kỉ nghiên cứu và chi hàng tỉ đô la cho các thử nghiệm y học, con người vẫn đang đối mặt với vấn đề về tác dụng phụ của thuốc chống ung thư trong cơ thể. Hóa trị có thể giết chết ung thư nhưng cũng giết luôn các tế bào khỏe mạnh của cơ thể. Thay vì sử dụng nhưng biện pháp do con người nghĩ ra để chống ung thư, tại sao không sử dụng những giải pháp có sẵn. Trong bài nói ngắn gọn này, Wayne sẽ giải thích, trong liệu pháp điều trị này, làm thế nào hạt nano có thể bám lấy các tế bào miễn dịch - hệ thống cảnh báo đầu tiên của cơ thể, để nhắm chính xác vào các tế bào ung thư mà không ảnh hưởng tới các tế bào bình thường.
Elizabeth Wayne - Biomedical engineer
TED Fellow Dr. Elizabeth Wayne is a biomedical engineer and advocate for women in higher education. Full bio
TED Fellow Dr. Elizabeth Wayne is a biomedical engineer and advocate for women in higher education. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
After decades of research
0
873
2033
Sau hàng thập kỉ nghiên cứu
00:14
and billions of dollars
spent in clinical trials,
spent in clinical trials,
1
2930
3269
và hàng tỉ đô la
chi trả cho các thử nghiệm y tế,
chi trả cho các thử nghiệm y tế,
00:18
we still have a problem
with cancer drug delivery.
with cancer drug delivery.
2
6223
3178
ta vẫn phải đổi mặt với các tác dụng phụ
của thuốc chống ung thư.
của thuốc chống ung thư.
00:22
We still give patients chemotherapy,
3
10586
2144
Chúng ta vẫn để bệnh nhân hóa trị,
00:24
which is so non-specific
4
12754
1833
vốn gây rất nhiều tác dụng phụ
00:26
that even though
it kills the cancer cells,
it kills the cancer cells,
5
14611
2526
vì hóa trị sẽ giết chết các tế bào ung thư
00:29
it kind of kills
the rest of your body, too.
the rest of your body, too.
6
17161
2285
và cũng giết chết các tế bào của cơ thể.
00:32
And yes, we have developed
more selective drugs,
more selective drugs,
7
20494
3456
Chúng ta đã phát triển
nhiều loại thuốc hơn,
nhiều loại thuốc hơn,
00:35
but it's still a challenge
to get them into the tumor,
to get them into the tumor,
8
23974
2703
nhưng đó vẫn là một thử thách
để đưa thuốc tới khối u,
để đưa thuốc tới khối u,
00:38
and they end up accumulating
in the other organs as well
in the other organs as well
9
26701
2916
thuốc sẽ được đem tới
các cơ quan nội tạng khác
các cơ quan nội tạng khác
00:41
or passing through your urine,
10
29641
1631
hoặc theo nước tiểu ra ngoài,
00:43
which is a total waste.
11
31296
1781
khiến thuốc trở nên lãng phí.
Những công việc mới đã xuất hiện,
00:46
And fields like mine have emerged
12
34389
1970
cố gắng "đóng gói" thứ thuôc đó,
00:48
where we try to encapsulate these drugs
13
36383
1966
bảo vệ chúng nguyên vẹn
khi được vận chuyển khắp cơ thể.
khi được vận chuyển khắp cơ thể.
00:50
to protect them as they
travel through the body.
travel through the body.
14
38373
2553
00:52
But these modifications cause problems
15
40950
2853
Những những thay đổi này
đang gây ra vấn đề,
đang gây ra vấn đề,
00:55
that we make more modifications to fix.
16
43827
2425
là có thêm nhiều thay đổi cần khắc phục.
00:58
So what I'm really trying to say
is we need a better drug delivery system.
is we need a better drug delivery system.
17
46961
4528
Những gì tôi muốn nói là chúng ta
cần một cách đưa thuốc vào cơ thể tốt hơn.
cần một cách đưa thuốc vào cơ thể tốt hơn.
01:03
And I propose,
18
51513
1416
Như tôi đã nói,
01:04
rather than using solely human design,
19
52953
2631
thay vì sử dụng những thiết kế
do con người nghĩ ra,
do con người nghĩ ra,
01:07
why not use nature's?
20
55608
1635
tại sao không sử dụng
những thiết kế có sẵn của cơ thể?
những thiết kế có sẵn của cơ thể?
01:10
Immune cells are these versatile vehicles
that travel throughout our body,
that travel throughout our body,
21
58309
3854
Các tế bào miễn dịch là những phương tiện
linh hoạt di chuyển khắp cơ thể,
linh hoạt di chuyển khắp cơ thể,
01:14
patrolling for signs of disease
22
62187
2102
tìm kiếm dấu hiệu bệnh tật
và có mặt ở những vết thương
chỉ trong vài phút chúng xuất hiện.
chỉ trong vài phút chúng xuất hiện.
01:16
and arriving at a wound
mere minutes after injury.
mere minutes after injury.
23
64313
3144
Tôi sẽ hỏi các bạn một câu:
01:20
So I ask you guys:
24
68000
1419
Nếu tế bào miễn dịch có thể di chuyển
tới những vị trí bị thương hay bệnh tật
tới những vị trí bị thương hay bệnh tật
01:22
If immune cells are already traveling
to places of injury or disease
to places of injury or disease
25
70054
3381
trong cơ thể chúng ta,
01:25
in our bodies,
26
73459
1153
thì tại sao không gắn lên đó
những thành phần chúng ta muốn?
những thành phần chúng ta muốn?
01:26
why not add an extra passenger?
27
74636
1657
01:28
Why not use immune cells to deliver drugs
28
76966
2927
Tại sao không sử dụng tế bào miễn dịch
để vận chuyển thuốc
để vận chuyển thuốc
01:31
to cure some of our biggest problems
29
79917
1962
để giải quyết những vấn đề lớn nhất
01:33
in disease?
30
81903
1398
trong chữa bệnh?
01:36
I am a biomedical engineer,
31
84446
1909
Tôi là một kĩ sư y sinh,
và tôi muốn kể bạn nghe một câu chuyện
về cách tôi sử dụng các tế bào miễn dịch
về cách tôi sử dụng các tế bào miễn dịch
01:38
and I want to tell you guys a story
about how I use immune cells
about how I use immune cells
32
86379
3001
01:41
to target one of the largest
problems in cancer.
problems in cancer.
33
89404
3235
để nhắm tới những vị trí
ung thư nặng nhất.
ung thư nặng nhất.
01:44
Did you know that over 90 percent
of cancer deaths
of cancer deaths
34
92663
2507
Bạn có biết rằng hơn 90%
những người chết vì ung thư
những người chết vì ung thư
01:47
can be attributed to its spread?
35
95194
1751
là do chúng đã di căn khắp cơ thể?
01:48
So if we can stop these cancer cells
36
96969
2265
Nếu chúng ta dừng những tế bào ung thư đó
01:51
from going from the primary tumor
to a distant site,
to a distant site,
37
99258
3074
di căn từ khối u ban đầu,
01:54
we can stop cancer right in its tracks
38
102356
2476
thì chúng ta có thể
giúp ung thư không lan rộng
giúp ung thư không lan rộng
01:56
and give people more of their lives back.
39
104856
2183
và cho con người thêm cơ hội sống sót.
Để làm được nhiệm vụ đặc biệt này,
02:00
To do this special mission,
40
108182
1580
02:01
we decided to deliver
a nanoparticle made of lipids,
a nanoparticle made of lipids,
41
109786
3050
chúng tôi đã quyết định chuyển
một hạt nano nguồn gốc từ lipid,
một hạt nano nguồn gốc từ lipid,
02:04
which are the same materials
that compose your cell membrane.
that compose your cell membrane.
42
112860
3233
hạt này có cấu tạo giống với màng tế bào.
02:08
And we've added two special molecules.
43
116733
2344
Chúng tôi đã cho thêm
hai phân tử đặc biệt vào.
hai phân tử đặc biệt vào.
02:11
One is called e-selectin,
44
119952
2177
Một phân tử tên là e-selectin,
có công dụng giống keo dán
02:14
which acts as a glue
45
122153
1276
02:15
that binds the nanoparticle
to the immune cell.
to the immune cell.
46
123453
3331
giúp gắn hạt nano vào tế bào miễn dịch.
02:19
And the second one is called trail.
47
127223
2493
Và hạt thứ hai gọi là "trail".
"Trail" là một loại thuốc
làm tiêu các tế bào ung thư
làm tiêu các tế bào ung thư
02:21
Trail is a therapeutic drug
that kills cancer cells
that kills cancer cells
48
129740
2656
nhưng không ảnh hưởng
tới các tế bào bình thường.
tới các tế bào bình thường.
02:24
but not normal cells.
49
132420
1245
02:26
Now, when you put both of these together,
50
134392
2802
Khi đặt cả hai phân tử vào,
02:29
you have a mean killing machine on wheels.
51
137218
2865
bạn sẽ khởi động một cỗ máy chết chóc.
Để kiểm tra điều này, chúng tôi
đã thực hiện thí nghiệm trên chuột.
đã thực hiện thí nghiệm trên chuột.
02:35
To test this, we ran
an experiment in a mouse.
an experiment in a mouse.
52
143589
2573
02:39
So what we did was we injected
the nanoparticles,
the nanoparticles,
53
147276
3065
Những gì chúng tôi đã làm
là tiêm các hạt nano vào,
là tiêm các hạt nano vào,
02:42
and they bound almost immediately
to the immune cells in the bloodstream.
to the immune cells in the bloodstream.
54
150365
4017
chúng ngay lập tức bám lấy
các tế bào miễn dịch trong máu.
các tế bào miễn dịch trong máu.
Và chúng tôi cũng tiêm các tế bào ung thư
để mô phỏng quá trình
để mô phỏng quá trình
02:46
And then we injected the cancer cells
to mimic a process
to mimic a process
55
154406
2925
02:49
through which cancer cells
spread throughout our bodies.
spread throughout our bodies.
56
157355
3151
các tế bào ung thư di chuyển
khắp cơ thể chúng ta.
khắp cơ thể chúng ta.
02:52
And we found something very exciting.
57
160530
2132
Chúng tôi đã có những phát hiện thú vị.
02:55
We found that in our treated group,
58
163620
2670
Chúng tôi tìm thấy
ở nhóm tiến hành điều trị
ở nhóm tiến hành điều trị
02:58
over 75 percent of the cancer cells
we initially injected were dead or dying,
we initially injected were dead or dying,
59
166314
4780
hơn 75% các tế bào ung thư ban đầu
đều chết hoăc suy yếu
đều chết hoăc suy yếu
03:03
in comparison to only around 25 percent.
60
171118
2697
trong khi chỉ có khoảng 25% còn tồn tại.
03:05
So just imagine: these fewer
amount of cells were available
amount of cells were available
61
173839
3182
Hãy tưởng tượng: chỉ khoảng 25% các tế bào
03:09
to actually be able to spread
to a different part of the body.
to a different part of the body.
62
177045
3112
thực tế có thể lan sang
các bộ phận khác của cơ thể.
các bộ phận khác của cơ thể.
03:12
And this is only after
two hours of treatment.
two hours of treatment.
63
180181
2717
Đây là kết quả
sau khoảng hai giờ điều trị.
sau khoảng hai giờ điều trị.
03:14
Our results were amazing,
and we had some pretty interesting press.
and we had some pretty interesting press.
64
182922
4306
Kết quả này khá bất ngờ
nên chúng tôi có vài bài báo nho nhỏ.
nên chúng tôi có vài bài báo nho nhỏ.
03:19
My favorite title was actually,
65
187974
2250
Bài báo tôi thích là
03:22
"Sticky balls may stop
the spread of cancer."
the spread of cancer."
66
190248
2614
"Những quả bóng dính
có thể ngăn ung thư lây lan."
có thể ngăn ung thư lây lan."
03:24
(Laughter)
67
192886
1093
(Cười)
03:26
I can't tell you just how smug
my male colleagues were,
my male colleagues were,
68
194003
4008
Tôi không thể nói cho bạn
những đồng nghiệp nam đã tự hào thế nào.
những đồng nghiệp nam đã tự hào thế nào.
khi biết là những quả bóng dính của họ
có ngày chữa được ung thư.
có ngày chữa được ung thư.
03:30
knowing that their sticky balls
might one day cure cancer.
might one day cure cancer.
69
198035
2973
03:33
(Laughter)
70
201032
2298
(Cười)
03:35
But I can tell you they made
some pretty, pretty, exciting,
some pretty, pretty, exciting,
71
203354
3402
Nhưng họ đã làm
một thứ khá xinh xắn,
một thứ khá xinh xắn,
03:38
pretty ballsy t-shirts.
72
206780
1298
một chiếc áo có hình quả bóng đó.
03:40
This was also my first experience
talking to patients
talking to patients
73
208595
4216
Đây cũng là trải nghiệm đầu tiên của tôi
trong việc trò chuyện với bệnh nhân,
trong việc trò chuyện với bệnh nhân,
03:44
where they asked how soon
our therapy would be available.
our therapy would be available.
74
212835
2893
họ đã hỏi khi nào có thể áp dụng
các liệu pháp của chúng tôi.
các liệu pháp của chúng tôi.
03:48
And I keep these stories with me
to remind me of the importance
to remind me of the importance
75
216279
3145
Và tôi để những câu chuyện ấy
nhắc nhở mình tầm quan trọng
nhắc nhở mình tầm quan trọng
03:51
of the science,
the scientists and the patients.
the scientists and the patients.
76
219448
2947
của khoa học, các nhà khoa học
cũng như bệnh nhân.
cũng như bệnh nhân.
03:55
Now, our fast-acting results
were pretty interesting,
were pretty interesting,
77
223809
2541
Những kết quả chớp nhoáng này
có nét khá thú vị,
có nét khá thú vị,
03:58
but we still had one lingering question:
78
226374
2133
nhưng chúng tôi vẫn có thêm một câu hỏi:
04:00
Can our sticky balls,
79
228531
1696
Những quả bóng dinh,
04:02
our particles actually attached
to the immune cells,
to the immune cells,
80
230251
2683
thực tế đã dính vào các tế bào miễn dịch,
04:04
actually stop the spread of cancer?
81
232958
1941
có thể thực sự ngăn ung thư lây lan không?
04:07
So we went to our animal model,
and we found three important parts.
and we found three important parts.
82
235624
4276
Chúng tôi tiến hành thí nghiệm ở động vật
và phát hiện ra ba điều quan trọng.
và phát hiện ra ba điều quan trọng.
04:12
Our primary tumors were smaller
in our treated animals,
in our treated animals,
83
240615
3018
Những khối u ban đầu nhỏ hơn
ở những con được điều trị,
ở những con được điều trị,
04:15
there were fewer cells in circulation,
84
243657
2518
có ít tế bào lưu thông theo máu hơn,
04:18
and there was little to no
tumor burden in the distant organs.
tumor burden in the distant organs.
85
246199
3466
và gần như không có khối u
lan sang các bộ phận khác.
lan sang các bộ phận khác.
04:22
Now, this wasn't just a victory
for us and our sticky balls.
for us and our sticky balls.
86
250835
3878
Đây không chỉ là chiến thắng của chúng tôi
hay của những quả bóng dính.
hay của những quả bóng dính.
04:26
This was also a victory to me
87
254737
2107
Đó là chiến thắng của tôi
trong việc phân phối thuốc trong cơ thể,
04:28
in drug delivery,
88
256868
1255
04:30
and it represents a paradigm shift,
89
258147
1931
chiến thắng này thể hiện một sự đảo ngược,
04:32
a revolution --
90
260102
1246
một cuộc cách mạng -
04:34
to go from just using drugs,
just injecting them
just injecting them
91
262330
3380
từ việc chỉ tiêm thuốc vào máu,
04:37
and hoping they go to the right
places in the body,
places in the body,
92
265734
2453
hy vọng thuốc sẽ đến
đúng vị trí trong cơ thể,
đúng vị trí trong cơ thể,
04:40
to using immune cells
as special delivery drivers in your body.
as special delivery drivers in your body.
93
268211
4991
đến sử dụng các thế bào miễn dịch
làm cỗ máy phân phối thuốc đặc biệt.
làm cỗ máy phân phối thuốc đặc biệt.
04:45
For this example, we used two molecules,
e-selectin and trail,
e-selectin and trail,
94
273975
3716
Với nghiên cứu này, chúng tôi đã sử dụng
hai phân tử e-selectin và trail,
hai phân tử e-selectin và trail,
04:49
but really, the possibility
of drugs you can use are endless.
of drugs you can use are endless.
95
277715
3784
nhưng thực tế không giới hạn
loại phân tử nào.
loại phân tử nào.
04:53
And I talked about cancer,
96
281523
2394
Tôi đã nói về ung thư,
04:55
but where disease goes,
so do immune cells.
so do immune cells.
97
283941
2662
nhưng ở đâu có bệnh tật
thì ở đó có các tế bào miễn dịch.
thì ở đó có các tế bào miễn dịch.
04:59
So this could be used for any disease.
98
287600
2415
Nghiên cứu này có thể ứng dụng
cho mọi loại bệnh.
cho mọi loại bệnh.
05:02
Imagine using immune cells
to deliver crucial wound-healing agents
to deliver crucial wound-healing agents
99
290039
4679
Thử tưởng tượng các tế bào miễn dịch
đme theo các nhân tố chữa thương
đme theo các nhân tố chữa thương
05:06
after a spinal cord injury,
100
294742
1842
tới một chấn thương cột sống,
05:09
or using immune cells to deliver drugs
past the blood-brain barrier
past the blood-brain barrier
101
297474
4397
hoặc phân phối thuốc
vượt qua hàng rào máu não
vượt qua hàng rào máu não
05:13
to treat Parkinson's
or Alzheimer's disease.
or Alzheimer's disease.
102
301895
2361
để điều trị bệnh Parkinson hay Alzheimer.
05:17
These are the ideas that excite me
about science the most.
about science the most.
103
305044
3049
Với tôi đó là những ý tưởng
khoa học thú vị nhất.
khoa học thú vị nhất.
05:20
And from where I stand,
I see so much promise and opportunity.
I see so much promise and opportunity.
104
308710
3447
Tôi đứng ở đây, trông thấy nhiều cơ hội
và triển vọng phía trước.
và triển vọng phía trước.
05:24
Thank you.
105
312181
1190
Cảm ơn.
05:25
(Applause)
106
313395
3541
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Elizabeth Wayne - Biomedical engineerTED Fellow Dr. Elizabeth Wayne is a biomedical engineer and advocate for women in higher education.
Why you should listen
Dr. Elizabeth Wayne received her Bachelor's degree in Physics from the University of Pennsylvania, where she was a Ronald E. McNair Scholar and Moelis Access Science Scholar. She continued her education at Cornell University, where her research on the role of immune cells in cancer progression and their potential as drug delivery carriers was supported by funding from the National Cancer Institute Physical Sciences in Oncology Network and the Howard Hughes Medical Institute. In 2016, Wayne earned her PhD in biomedical engineering, where her work in immune cell-mediated drug delivery resulted in several publications and a technology patent. Her current research uses macrophages to delivery therapeutic genes to solid tumors.
Wayne is a strong advocate for women in science. She has been a chief organizer for the Conference for Undergraduate Women in Physics (CUWIP) at Cornell as well as a panelist and workshop leader at CUWiPs held at Yale and Harvard. She has received awards for her advocacy including the Constance and Alice Cook Award.
Wayne is currently a National Cancer Institute Cancer Nanotechnology Training Program Postdoctoral Fellow in the Eshelman School of Pharmacy at UNC-Chapel Hill. She was recognized as a 2017 TED Fellow for her cancer nanotechnology research and efforts to amplify voices of women in leadership and higher education through her podcast PhDivas. Wayne has been featured in various publications including Bust Magazine, Cornell Chronicle and the Los Angeles Times.
As a speaker, Wayne works with high schools, colleges and nonprofit organizations across the country to encourage the inclusion of women in science.
Elizabeth Wayne | Speaker | TED.com