ABOUT THE SPEAKER
Pamela Ronald - Plant geneticist
Embracing both genetically improved seed and ecologically based farming methods, Pamela Ronald aims to enhance sustainable agriculture.

Why you should listen

As a proponent of sustainable agriculture using the most appropriate technologies, UC Davis researcher Pamela Ronald’s holistic vision startles some. But the success of her genetic tinkering is uncontroversial: it shows that genetic improvement is a critical component of feeding the world without further destroying the environment.

Her book Tomorrow’s Table (co-authored with organic farmer Raoul Adamchak) argues that to advance sustainable agriculture, we must not focus on how a seed variety was developed. Instead we must ask what technology most enhances local food security and can provide safe, abundant and nutritious food to consumers.

More profile about the speaker
Pamela Ronald | Speaker | TED.com
TED2015

Pamela Ronald: The case for engineering our food

Pamela Ronald: Argumenty za inżynierią genetyczną w produkcji żywności

Filmed:
1,821,200 views

Pamela Ronald zajmuje się genami, które sprawiają, że rośliny są bardziej odporne na choroby i niesprzyjające warunki. W pouczającej prelekcji opisuje trwające dekadę poszukiwania takiej odmiany ryżu, która przetrwałaby przedłużające się podtopienie. Pokazuje, jak w latach 50. modyfikacje genetyczne nasion ocaliły hawajskie zbiory papai i stawia tezę, że może być to najbardziej efektywny sposób na zwiększenie bezpieczeństwa żywnościowego dla wciąż rosnącej populacji naszej planety.
- Plant geneticist
Embracing both genetically improved seed and ecologically based farming methods, Pamela Ronald aims to enhance sustainable agriculture. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I am a plantroślina geneticistgenetyk.
0
970
2322
Zajmuję się genetyką roślin.
00:15
I studybadanie genesgeny that make plantsrośliny
resistantodporny to diseasechoroba
1
3292
3575
Badam geny odpowiedzialne
za odporność roślin na choroby
00:18
and toleranttolerancyjny of stressnaprężenie.
2
6867
2322
i lepszą tolerancję na stres.
00:21
In recentniedawny yearslat,
3
9189
2276
W ostatnich latach
00:23
millionsmiliony of people around the worldświat
have come to believe
4
11465
2902
miliony ludzi na całym świecie uwierzyło,
00:26
that there's something sinisterzłowrogie
about geneticgenetyczny modificationmodyfikacja.
5
14367
4133
że modyfikacje genetyczne są złe.
00:30
TodayDzisiaj, I am going to providezapewniać
a differentróżne perspectiveperspektywiczny.
6
18500
5503
Dzisiaj przedstawię odmienną perspektywę.
00:36
First, let me introduceprzedstawiać my husbandmąż, RaoulRaoul.
7
24003
2566
Ale najpierw poznajcie
mojego męża, Raoula.
00:38
He's an organicorganiczny farmerrolnik.
8
26569
2623
Zajmuje się rolnictwem organicznym.
00:41
On his farmgospodarstwo rolne, he plantsrośliny
a varietyróżnorodność of differentróżne cropsuprawy.
9
29192
3948
Uprawia wiele różnych roślin.
00:45
This is one of the manywiele
ecologicalekologiczny farmingrolnictwo practicespraktyki
10
33140
3041
To jedna z wielu ekologicznych praktyk,
00:48
he usesużywa to keep his farmgospodarstwo rolne healthyzdrowy.
11
36181
3483
dzięki którym uprawy są zdrowe.
00:51
ImagineWyobraź sobie some of the reactionsreakcje we get:
12
39664
3158
Wyobraźcie sobie niektóre
reakcje na nasz związek:
00:54
"Really? An organicorganiczny farmerrolnik
and a plantroślina geneticistgenetyk?
13
42822
3576
"Serio? Rolnictwo organiczne
i genetyka roślin?
00:58
Can you agreeZgodzić się on anything?"
14
46398
3041
Czy wy umiecie się dogadać?".
01:01
Well, we can, and it's not difficulttrudny,
because we have the samepodobnie goalcel.
15
49439
4976
Umiemy i to wcale nie jest trudne,
bo przyświeca nam ten sam cel.
01:06
We want to help nourishkarmić
the growingrozwój populationpopulacja
16
54415
3128
Oboje chcemy pomóc wyżywić
ciągle wzrastającą populację
01:09
withoutbez furtherdalej destroyingniszczenie
the environmentśrodowisko.
17
57543
2740
bez dalszego niszczenia środowiska.
01:12
I believe this is the greatestnajwiększy
challengewyzwanie of our time.
18
60283
4783
Wierzę, że jest to największe
wyzwanie naszych czasów.
01:17
Now, geneticgenetyczny modificationmodyfikacja is not newNowy;
19
65066
4133
Modyfikacje genetyczne to nic nowego.
01:21
virtuallywirtualnie everything we eatjeść
has been geneticallygenetycznie modifiedzmodyfikowano
20
69199
3970
Praktycznie wszystko, co jemy,
zostało w jakimś stopniu
01:25
in some mannersposób.
21
73169
2095
zmodyfikowane genetycznie.
01:27
Let me give you a fewkilka examplesprzykłady.
22
75264
3112
Pozwólcie, że podam kilka przykładów.
01:30
On the left is an imageobraz
23
78376
2281
Po lewej widać zdjęcie
01:32
of the ancientstarożytny ancestorprzodek of modernnowoczesny cornkukurydza.
24
80657
4551
starożytnego przodka kukurydzy.
01:37
You see a singlepojedynczy rollrolka of grainziarno
that's coveredpokryty in a hardciężko casewalizka.
25
85208
3901
Widać pojedynczy zwój ziaren
pokryty twardą łupiną.
01:41
UnlessChyba, że you have a hammermłot,
26
89109
2531
Trawa teosinte nie nadaje się na tortille,
01:43
teosinteteosinte isn't good for makingzrobienie tortillastortille.
27
91640
5015
chyba że masz młotek.
01:48
Now, take a look at
the ancientstarożytny ancestorprzodek of bananabanan.
28
96655
4655
Teraz spójrzcie na przodka banana.
01:53
You can see the largeduży seedsposiew.
29
101310
1754
Widać duże nasiona.
01:55
And unappetizingnieapetyczny brusselBrussel sproutsKiełki,
30
103064
3436
A tutaj mamy nieapetyczne brukselki
01:58
and eggplantbakłażan, so beautifulpiękny.
31
106500
3622
i pięknego bakłażana.
02:02
Now, to createStwórz these varietiesodmiany,
32
110122
2183
Aby stworzyć te odmiany,
02:04
breedershodowców have used manywiele differentróżne
geneticgenetyczny techniquestechniki over the yearslat.
33
112305
3184
hodowcy przez lata używali
różnych technik genetycznych.
02:07
Some of them are quitecałkiem creativetwórczy,
34
115489
1564
Niektórych całkiem twórczych,
02:09
like mixingmieszanie two differentróżne speciesgatunki togetherRazem
35
117053
2554
jak połączenie dwóch różnych gatunków
02:11
usingza pomocą a processproces callednazywa graftingszczepienia
36
119607
2113
przy użyciu szczepienia
02:13
to createStwórz this varietyróżnorodność
that's halfpół tomatopomidor and halfpół potatoziemniak.
37
121720
5802
w celu stworzenia odmiany
pół pomidor, pół ziemniak.
02:19
BreedersHodowców have alsorównież used
other typestypy of geneticgenetyczny techniquestechniki,
38
127525
4551
Hodowcy używali też innych
technik genetycznych,
02:24
suchtaki as randomlosowy mutagenesismutageneza,
39
132076
2043
takich jak losowa mutageneza,
02:26
whichktóry inducesindukuje uncharacterizeduncharacterized mutationsmutacje
40
134119
3390
która wywołuje mutacje
02:29
into the plantsrośliny.
41
137509
2299
w roślinach.
02:31
The riceRyż in the cerealzboże
that manywiele of us fedkarmiony our babiesdzieci
42
139808
4326
W taki sposób powstał ryż
02:36
was developedrozwinięty usingza pomocą this approachpodejście.
43
144134
3823
używany w kaszkach dla niemowląt.
02:39
Now, todaydzisiaj, breedershodowców have
even more optionsopcje to choosewybierać from.
44
147957
3669
Dzisiaj hodowcy mają jeszcze
więcej możliwości do wyboru.
02:43
Some of them are extraordinarilyniezwykle preciseprecyzyjny.
45
151626
3738
Niektóre są bardzo konkretne.
02:47
I want to give you a couplepara examplesprzykłady
from my ownwłasny work.
46
155364
3808
Chcę wam pokazać kilka
przykładów z mojej pracy.
02:51
I work on riceRyż, whichktóry is a staplezszywka foodjedzenie
for more than halfpół the world'srecyrodycyjstwo diecystwo recyrodycyjstwo diecystwo recy sektorcy people.
47
159172
5875
Zajmuję się ryżem, który jest podstawą
pożywienia dla ponad połowy ludzkości.
02:57
EachKażdy yearrok, 40 percentprocent
of the potentialpotencjał harvestżniwa
48
165047
3134
Każdego roku 40% potencjalnych zbiorów
03:00
is lostStracony to pestszkodników and diseasechoroba.
49
168181
2856
marnuje się z powodu szkodników i chorób.
03:03
For this reasonpowód,
farmersrolnicy plantroślina riceRyż varietiesodmiany
50
171037
3130
Dlatego rolnicy sadzą te odmiany ryżu,
03:06
that carrynieść genesgeny for resistanceodporność.
51
174167
2856
które posiadają geny odporności.
03:09
This approachpodejście has been used
for nearlyprawie 100 yearslat.
52
177023
3738
W ten sposób postępuje się
od prawie 100 lat.
03:12
YetJeszcze, when I startedRozpoczęty graduateukończyć schoolszkoła,
53
180761
3181
Mimo to, kiedy zaczynałam studia,
03:15
no one knewwiedziałem what these genesgeny were.
54
183942
2253
nikt nie wiedział, co to za geny.
03:18
It wasn'tnie było untilaż do the 1990s
that scientistsnaukowcy finallywreszcie uncoveredodkryte
55
186195
5085
Dopiero w latach 90. naukowcy odkryli
03:23
the geneticgenetyczny basispodstawa of resistanceodporność.
56
191280
3134
genetyczne podstawy odporności.
03:26
In my laboratorylaboratorium, we isolatedodosobniony a genegen
for immunityodporność to a very seriouspoważny
57
194414
4760
W laboratorium wyizolowaliśmy
gen odporności
na poważną chorobę bakteryjną
występującą w Azji i Afryce.
03:31
bacterialbakteryjny diseasechoroba in AsiaAsia and AfricaAfryka.
58
199174
2763
03:33
We founduznany we could engineerinżynier the genegen
into a conventionalstandardowy riceRyż varietyróżnorodność
59
201937
5340
Okazało się, że można dodać ten gen
do konwencjonalnej odmiany ryżu,
03:39
that's normallynormalnie susceptiblepodatny,
60
207277
1811
która jest podatna na choroby.
03:41
and you can see the two leavesodchodzi
on the bottomDolny here
61
209088
2438
Jak widzicie na zdjęciu,
03:43
are highlywysoko resistantodporny to infectioninfekcja.
62
211526
2973
dwa dolne liście
są bardziej odporne na infekcje.
03:46
Now, the samepodobnie monthmiesiąc
that my laboratorylaboratorium publishedopublikowany
63
214499
3389
W tym samym miesiącu,
kiedy opublikowaliśmy odkrycie
03:49
our discoveryodkrycie on the riceRyż immunityodporność genegen,
64
217888
2787
dotyczące genu odporności ryżu,
03:52
my friendprzyjaciel and colleaguekolega DaveDave MackillMackill
stoppedzatrzymany by my officegabinet.
65
220675
3599
mój przyjaciel i kolega z pracy
Dave Mackill wstąpił do mojego biura.
03:56
He said, "SeventySiedemdziesiąt millionmilion riceRyż farmersrolnicy
are havingmający troublekłopot growingrozwój riceRyż."
66
224274
7520
Powiedział: "70 milionów rolników
ma problem z hodowlą ryżu".
Wszystko przez to, że ich pola są zalane,
04:04
That's because theirich fieldspola are floodedzalane,
67
232864
2787
04:07
and these riceRyż farmersrolnicy are livingżycie
on lessmniej than two dollarsdolarów a day.
68
235651
4621
a ci rolnicy żyją za mniej
niż dwa dolary dziennie.
04:12
AlthoughChociaż riceRyż growsrośnie well
in standingna stojąco waterwoda,
69
240272
3552
Mimo że ryż może rosnąć w stojącej wodzie,
04:15
mostwiększość riceRyż varietiesodmiany will dieumierać
if they're submerged• w zanurzeniu
70
243824
2810
większość jego odmian umrze,
jeśli będzie zanurzona
04:18
for more than threetrzy daysdni.
71
246634
2298
przez więcej niż trzy dni.
04:20
FloodingPowodzi is expectedspodziewany
to be increasinglycoraz bardziej problematicproblematyczny
72
248932
3321
Powodzie są coraz większym problemem
04:24
as the climateklimat changeszmiany.
73
252253
2809
towarzyszącym zmianom klimatu.
04:27
He told me that his graduateukończyć studentstudent
KenongKenong XuXu and himselfsamego siebie
74
255062
4435
Dave powiedział mi, że on
i jego były student Kenong Xu
04:31
were studyingstudiować an ancientstarożytny varietyróżnorodność of riceRyż
that had an amazingniesamowity propertynieruchomość.
75
259497
4969
zajmują się starożytną odmianą ryżu,
która miała ciekawe właściwości.
04:36
It could withstandwytrzymać two weekstygodnie
of completekompletny submergencezanurzenie.
76
264466
5712
Mogła znieść dwa tygodnie
całkowitego zanurzenia w wodzie.
04:42
He askedspytał if I would be willingskłonny
to help them isolateizolować this genegen.
77
270178
5270
Spytał, czy pomogę im wyizolować gen,
który jest za to odpowiedzialny.
04:47
I said yes -- I was very excitedpodekscytowany,
because I knewwiedziałem if we were successfuludany,
78
275448
4551
Zgodziłam się. Byłam tym bardzo przejęta.
04:51
we could potentiallypotencjalnie help
millionsmiliony of farmersrolnicy growrosnąć riceRyż
79
279999
3994
Wiedziałam, że jeśli się uda,
pomożemy milionom rolników hodować ryż,
04:55
even when theirich fieldspola were floodedzalane.
80
283993
3460
nawet jeśli ich pola będą zalane.
04:59
KenongKenong spentwydany 10 yearslat
looking for this genegen.
81
287453
4063
Kenong spędził 10 lat,
poszukując tego genu.
05:03
Then one day, he said,
82
291516
1997
Aż pewnego dnia powiedział:
05:05
"Come look at this experimenteksperyment.
You've got to see it."
83
293513
3622
"Chodź i spójrz na ten eksperyment.
Musisz to zobaczyć".
05:09
I wentposzedł to the greenhouseszklarnia and I saw
84
297135
1857
Poszłam do szklarni i zobaczyłam,
05:10
that the conventionalstandardowy varietyróżnorodność
that was floodedzalane for 18 daysdni had diedzmarły,
85
298992
5300
że zwyczajna odmiana zatopiona
przez 18 dni w wodzie umarła,
05:16
but the riceRyż varietyróżnorodność that we
had geneticallygenetycznie engineeredzaprojektowane
86
304292
3663
ale odmiana zmodyfikowana genetycznie
05:19
with a newNowy genegen we had discoveredodkryty,
callednazywa SubSub1, was aliveżywy.
87
307955
4504
za pomocą odkrytego przez nas genu,
który nazwaliśmy Sub1, wciąż żyła.
05:24
KenongKenong and I were amazedzdziwiony and excitedpodekscytowany
88
312459
2485
Kenong i ja byliśmy zdumieni
i podekscytowani tym,
05:26
that a singlepojedynczy genegen could have
this dramaticdramatyczny effectefekt.
89
314944
3831
że pojedynczy gen może
mieć tak znaczący wpływ.
05:30
But this is just a greenhouseszklarnia experimenteksperyment.
90
318775
3642
Ale to był tylko szklarniowy eksperyment.
05:34
Would this work in the fieldpole?
91
322417
3366
Czy to zadziała w terenie?
05:37
Now, I'm going to showpokazać you
a four-monthcztery miesiące time lapseupływ videowideo
92
325783
2740
Pokażę film poklatkowy
nagrany w cztery miesiące
05:40
takenwzięty at the InternationalInternational
RiceRyż ResearchBadania InstituteInstytut.
93
328523
3042
w Międzynarodowym Instytucie
Badań nad Ryżem.
05:43
BreedersHodowców there developedrozwinięty
a riceRyż varietyróżnorodność carryingNiosąc the SubSub1 genegen
94
331565
5025
Tamtejsi hodowcy wyhodowali
odmianę ryżu posiadającą gen Sub1,
05:48
usingza pomocą anotherinne geneticgenetyczny techniquetechnika
callednazywa precisionprecyzja breedinghodowla.
95
336590
3636
używając innej techniki genetycznej,
nazywanej inteligentną uprawą.
05:52
On the left, you can see the SubSub1 varietyróżnorodność,
96
340226
2600
Po lewej widać odmianę zawierającą Sub1,
05:54
and on the right
is the conventionalstandardowy varietyróżnorodność.
97
342826
3645
a po prawej zwykłą.
05:58
BothZarówno varietiesodmiany do very well at first,
98
346471
2462
Początkowo obie odmiany
dobrze sobie radzą,
06:00
but then the fieldpole is floodedzalane for 17 daysdni.
99
348933
3413
ale potem pole zostaje zalane na 17 dni.
06:04
You can see the SubSub1 varietyróżnorodność does great.
100
352346
2925
Jak widzicie odmiana z Sub1
radzi sobie świetnie.
06:07
In factfakt, it producesprodukuje
threetrzy and a halfpół timesczasy more grainziarno
101
355271
4853
Ponadto dostarcza 3,5 razy więcej ziarna
06:12
than the conventionalstandardowy varietyróżnorodność.
102
360124
3344
niż zwykła odmiana.
06:15
I love this videowideo
103
363468
1997
Uwielbiam to wideo,
06:17
because it showsprzedstawia the powermoc
of plantroślina geneticsgenetyka to help farmersrolnicy.
104
365465
4295
bo pokazuje, jak genetyka roślin
może pomóc rolnikom.
06:21
Last yearrok, with the help
of the BillBill and MelindaMelinda GatesBramy FoundationFundacja,
105
369760
3390
W zeszłym roku z pomocą
Fundacji Billa i Melindy Gatesów
06:25
threetrzy and a halfpół millionmilion farmersrolnicy
grewrósł SubSub1 riceRyż.
106
373150
4110
3,5 miliona rolników uprawiało ryż Sub1.
06:29
(ApplauseAplauz)
107
377260
4179
(Brawa)
06:33
Thank you.
108
381439
2949
Dziękuję.
06:37
Now, manywiele people don't mindumysł
geneticgenetyczny modificationmodyfikacja
109
385168
4142
Wielu ludzi nie ma nic przeciwko
modyfikacjom genetycznym,
06:41
when it comespochodzi to movingw ruchu riceRyż genesgeny around,
110
389310
2740
jeśli dotyczą one przenoszenia
genów między roślinami
06:44
riceRyż genesgeny in riceRyż plantsrośliny,
111
392050
1347
tego samego gatunku,
06:45
or even when it comespochodzi
to mixingmieszanie speciesgatunki togetherRazem
112
393397
3390
czy nawet gdy dochodzi
do mieszania gatunków
06:48
throughprzez graftingszczepienia or randomlosowy mutagenesismutageneza.
113
396787
4249
przez szczepienie lub losową mutagenezę.
06:53
But when it comespochodzi to takingnabierający genesgeny
from viruseswirusy and bacteriabakteria
114
401036
5178
Ale kiedy do roślin wprowadza się
06:58
and puttingwprowadzenie them into plantsrośliny,
115
406214
1788
geny wirusów i bakterii,
07:00
a lot of people say, "YuckFuj."
116
408002
3297
wielu ludzi mówi: "Fuj".
07:03
Why would you do that?
117
411299
2159
Po co się to robi?
07:05
The reasonpowód is that sometimesczasami
it's the cheapestnajtańsze, safestnajbezpieczniejsze,
118
413458
2763
Czasami jest to najtańsza,
najbezpieczniejsza
07:08
and mostwiększość effectiveefektywny technologytechnologia
119
416221
3112
i najbardziej efektywna technologia
07:11
for enhancingzwiększenie foodjedzenie securitybezpieczeństwo
and advancingpostęp sustainablepodtrzymywalny agriculturerolnictwo.
120
419333
5294
poprawiająca bezpieczeństwo żywnościowe
i rozwijająca zrównoważone rolnictwo.
07:16
I'm going to give you threetrzy examplesprzykłady.
121
424627
3041
Podam wam trzy przykłady.
07:19
First, take a look at papayaPapaya.
It's deliciouspyszne, right?
122
427668
3112
Pierwszy, spójrzcie na papaję.
Smakowita, prawda?
07:22
But now, look at this papayaPapaya.
123
430780
2507
A teraz spójrzcie na tę papaję.
07:25
This papayaPapaya is infectedzarażony
with papayaPapaya ringspotpierścieniowej plamistości viruswirus.
124
433287
4203
Ten owoc jest dotknięty wirusem
pierścieniowej plamistości papai.
07:29
In the 1950s, this viruswirus
nearlyprawie wipedotarła out the entireCały productionprodukcja
125
437490
5758
W latach 50. wirus ten zniszczył
prawie całą uprawę papai
07:35
of papayaPapaya on the islandwyspa of OahuOahu in HawaiiHawaje.
126
443248
5921
na wyspie Oahu na Hawajach.
07:41
ManyWiele people thought
that the HawaiianHawajski papayaPapaya was doomedstracony,
127
449169
4296
Wielu myślało, że hawajska papaja
jest skazana na zagładę.
07:45
but then, a locallokalny HawaiianHawajski,
128
453465
3064
Ale pewien Hawajczyk,
07:48
a plantroślina pathologistpatolog
namedo imieniu DennisDennis GonsalvesGonsalves,
129
456529
2671
fitopatolog Dennis Gonslaves
07:51
decidedzdecydowany to try to fightwalka this diseasechoroba
usingza pomocą geneticgenetyczny engineeringInżynieria.
130
459200
4431
postanowił spróbować zwalczyć tę chorobę
za pomocą inżynierii genetycznej.
07:55
He tookwziął a snippetfragment kodu of viralwirusowe DNADNA
and he insertedwstawiony it
131
463631
3668
Wziął fragment DNA wirusa
i wprowadził go do genomu papai.
07:59
into the papayaPapaya genomegenom.
132
467299
2113
08:01
This is kinduprzejmy of like a humanczłowiek
gettinguzyskiwanie a vaccinationszczepienie ochronne.
133
469412
3274
Można to porównać do szczepionki.
08:04
Now, take a look at his fieldpole trialpróba.
134
472686
2531
Spójrzcie na jego pole testowe.
08:07
You can see the geneticallygenetycznie
engineeredzaprojektowane papayaPapaya in the centercentrum.
135
475217
3622
W środku możecie zobaczyć
genetycznie zmodyfikowaną papaję.
08:10
It's immuneodporny to infectioninfekcja.
136
478839
2183
Jest odporna na infekcje.
08:13
The conventionalstandardowy papayaPapaya around the outsidena zewnątrz
is severelysurowo infectedzarażony with the viruswirus.
137
481022
5628
Zwykła odmiana papai na obrzeżach
jest zainfekowana wirusem.
08:18
Dennis'Dennis pioneeringpionierskość work is crediteddopisane
with rescuingratowanie the papayaPapaya industryprzemysł.
138
486650
6719
Pionierska praca Dennisa
uratowała hodowlę papai.
08:25
TodayDzisiaj, 20 yearslat laterpóźniej, there's still no
other methodmetoda to controlkontrola this diseasechoroba.
139
493369
4765
Dzisiaj, 20 lat później, nadal nie ma
innej metody walki z tą chorobą.
08:30
There's no organicorganiczny methodmetoda.
There's no conventionalstandardowy methodmetoda.
140
498134
3204
Nie ma żadnej organicznej metody.
Nie ma żadnej zwykłej metody.
08:33
EightyOsiemdziesiąt percentprocent of HawaiianHawajski papayaPapaya
is geneticallygenetycznie engineeredzaprojektowane.
141
501338
4250
80% hawajskich papai
jest genetycznie zmodyfikowana.
08:37
Now, some of you maymoże still feel a little
queasyprzewrażliwiony about viralwirusowe genesgeny in your foodjedzenie,
142
505588
4875
Niektórzy z was nadal mogą mieć mdłości
na myśl o genach wirusów w jedzeniu.
08:42
but considerrozważać this:
143
510463
2137
Ale pomyślcie,
08:44
The geneticallygenetycznie engineeredzaprojektowane papayaPapaya
carriesniesie just a traceślad amountilość of the viruswirus.
144
512600
6780
że zmodyfikowana genetycznie papaja
zawiera tylko śladowe ilości wirusa.
08:51
If you bitegryźć into an organicorganiczny
or conventionalstandardowy papayaPapaya
145
519380
3390
Ugryzienie organicznej lub zwykłej papai
08:54
that is infectedzarażony with the viruswirus,
146
522770
2855
zarażonej wirusem,
08:57
you will be chewingdo żucia on tenfolddziesięciokrotnie
more viralwirusowe proteinbiałko.
147
525625
5016
to zjedzenie 10 razy więcej białka wirusa.
09:02
Now, take a look at this pestszkodników
feastingucztowania on an eggplantbakłażan.
148
530641
3952
A teraz spójrzcie na tego szkodnika
zjadającego bakłażana.
09:06
The brownbrązowy you see is frassfrass,
149
534593
2387
To brązowe to odchody
09:08
what comespochodzi out
the back endkoniec of the insectowad.
150
536980
3181
wydalane przez owada.
09:12
To controlkontrola this seriouspoważny pestszkodników,
151
540161
3204
Żeby kontrolować tego groźnego szkodnika,
09:15
whichktóry can devastateniszczyć the entireCały
eggplantbakłażan cropprzyciąć in BangladeshBangladesz,
152
543365
5526
który jest w stanie zniszczyć
cały plon bakłażanów w Bangladeszu,
09:20
BangladeshiBangladeszu farmersrolnicy sprayrozpylać insecticidesśrodki owadobójcze
153
548891
3436
banglijscy rolnicy rozpylają insektycydy
09:24
two to threetrzy timesczasy a weektydzień,
154
552327
3367
dwa lub trzy razy w tygodniu,
09:27
sometimesczasami twicedwa razy a day,
when pestszkodników pressurenacisk is highwysoki.
155
555694
4714
czasami nawet dwa razy dziennie,
jeśli szkodników jest dużo.
09:32
But we know that some insecticidesśrodki owadobójcze
are very harmfulszkodliwy to humanczłowiek healthzdrowie,
156
560408
4040
A przecież niektóre insektycydy
są bardzo szkodliwe dla zdrowia.
09:36
especiallyszczególnie when farmersrolnicy and theirich familiesrodziny
157
564448
3587
Zwłaszcza kiedy rolnicy i ich rodziny
09:40
cannotnie może affordpozwolić sobie properprawidłowe protectionochrona,
like these childrendzieci.
158
568035
4365
nie mogą sobie pozwolić na odpowiednią
ochronę, jak w przypadku tych dzieci.
09:44
In lessmniej developedrozwinięty countrieskraje,
it's estimatedszacowany that 300,000 people
159
572400
5503
Szacuje się, że przez nieprawidłowe
użycie lub sam kontakt z insektycydami
09:49
dieumierać everykażdy yearrok because of
insecticideśrodek owadobójczy misuseniewłaściwe użycie and exposureekspozycji.
160
577903
5410
w mniej rozwiniętych krajach
umiera rocznie 300 tys osób.
09:55
CornellCornell and BangladeshiBangladeszu scientistsnaukowcy
decidedzdecydowany to fightwalka this diseasechoroba
161
583313
3808
Uniwersytet Cornella i banglijscy naukowcy
postanowili walczyć z tą chorobą,
09:59
usingza pomocą a geneticgenetyczny techniquetechnika that buildsbuduje
on an organicorganiczny farmingrolnictwo approachpodejście.
162
587121
5252
używając techniki genetycznej,
która bazuje na rolnictwie organicznym.
10:04
OrganicOrganiczne farmersrolnicy like my husbandmąż RaoulRaoul
sprayrozpylać an insecticideśrodek owadobójczy callednazywa B.T.,
163
592373
4890
W rolnictwie organicznym
rozpyla się insektycydy nazywane Bt,
10:09
whichktóry is basedna podstawie on a bacteriabakteria.
164
597263
2976
które są oparte na bakteriach.
10:12
This pesticidepestycydów is very specifickonkretny
to caterpillarFirma Caterpillar pestsszkodniki,
165
600239
5828
Te pestycydy działają
na konkretne gąsienice
10:18
and in factfakt, it's nontoxicnietoksyczny
to humansludzie, fishryba and birdsptaki.
166
606067
3576
i są bezpieczne dla ludzi, ryb i ptaków.
10:21
It's lessmniej toxictoksyczny than tablestół saltSól.
167
609643
3111
Są nawet mniej toksyczne niż sól stołowa.
10:24
But this approachpodejście
does not work well in BangladeshBangladesz.
168
612754
2578
Ale ten sposób nie działa w Bangladeszu.
10:27
That's because these insecticideśrodek owadobójczy spraysspraye
169
615332
2414
Dlatego, że te insektycydy
10:29
are difficulttrudny to find, they're expensivedrogi,
170
617746
2253
są trudno dostępne, drogie
10:31
and they don't preventzapobiec the insectowad
from gettinguzyskiwanie insidewewnątrz the plantsrośliny.
171
619999
4342
i nie przeszkadzają insektom
wchodzić do środka roślin.
10:36
In the geneticgenetyczny approachpodejście, scientistsnaukowcy
cutciąć the genegen out of the bacteriabakteria
172
624341
3204
W podejściu genetycznym
naukowcy wycinają gen z bakterii
10:39
and insertwstawić it directlybezpośrednio into
the eggplantbakłażan genomegenom.
173
627545
3181
i umieszczają go bezpośrednio
w genomie bakłażana.
10:42
Will this work to reducezmniejszyć
insecticideśrodek owadobójczy spraysspraye in BangladeshBangladesz?
174
630726
3390
Czy to pomoże ograniczyć
insektycydy w Bangladeszu?
10:46
DefinitelyNa pewno.
175
634116
1439
Zdecydowanie.
10:47
Last seasonpora roku, farmersrolnicy reportedzgłaszane they were
ablezdolny to reducezmniejszyć theirich insecticideśrodek owadobójczy use
176
635555
4551
W poprzednim sezonie
rolnicy ograniczyli użycie insektycydów
10:52
by a hugeolbrzymi amountilość, almostprawie down to zerozero.
177
640106
4365
prawie do zera.
10:56
They're ablezdolny to harvestżniwa
and replantprzesadzają for the nextNastępny seasonpora roku.
178
644471
3089
Mogą zebrać plon i posadzić
rośliny na następny sezon.
11:00
Now, I've givendany you a couplepara examplesprzykłady
of how geneticgenetyczny engineeringInżynieria can be used
179
648700
3805
Podałam kilka przykładów
wykorzystania inżynierii genetycznej
11:04
to fightwalka pestsszkodniki and diseasechoroba
180
652505
1788
do walki ze szkodnikami i chorobami
11:06
and to reducezmniejszyć the amountilość of insecticidesśrodki owadobójcze.
181
654293
2740
i do zmniejszenia ilości
stosowanych insektycydów.
11:09
My finalfinał exampleprzykład is an exampleprzykład
182
657033
3367
Mój ostatni przykład pokaże,
11:12
where geneticgenetyczny engineeringInżynieria
can be used to reducezmniejszyć malnutritionniedożywienie.
183
660400
5114
jak inżynieria genetyczna może pomóc
w ograniczeniu niedożywienia.
11:18
In lessmniej developedrozwinięty countrieskraje,
184
666024
2549
W mniej rozwiniętych krajach
11:20
500,000 childrendzieci go blindślepy everykażdy yearrok
because of lackbrak of VitaminWitaminy A.
185
668573
4666
500 tys. dzieci rocznie traci wzrok
z powodu braku witaminy A.
11:25
More than halfpół will dieumierać.
186
673239
2765
Więcej niż połowa umrze.
11:28
For this reasonpowód, scientistsnaukowcy supportedutrzymany
by the RockefellerRockefeller FoundationFundacja
187
676004
3853
Z tego powodu naukowcy,
wspierani przez Fundację Rockefellera,
11:31
geneticallygenetycznie engineeredzaprojektowane a goldenzłoty riceRyż
188
679857
2856
dzięki inżynierii genetycznej
stworzyli złoty ryż
11:34
to produceprodukować beta-carotenebeta-karoten,
whichktóry is the precursorprekursor of VitaminWitaminy A.
189
682713
4551
syntetyzujący beta-karoten,
który jest prekursorem witaminy A.
11:39
This is the samepodobnie pigmentpigment
that we find in carrotsmarchew.
190
687264
3325
To ten sam barwnik,
który występuje w marchewkach.
11:42
ResearchersNaukowcy estimateoszacowanie that just one cupPuchar
of goldenzłoty riceRyż perza day
191
690589
4732
Naukowcy szacują, że wystarczy
jeden kubek złotego ryżu dziennie,
11:47
will savezapisać the liveszyje
of thousandstysiące of childrendzieci.
192
695321
4427
by ocalić życie tysięcy dzieci.
11:51
But goldenzłoty riceRyż is virulentlyodnosili opposedprzeciwny
193
699748
2210
Ale złoty ryż jest mocno krytykowany
11:53
by activistsaktywiści who are
againstprzeciwko geneticgenetyczny modificationmodyfikacja.
194
701958
2960
przez aktywistów walczących
z modyfikacjami genetycznymi.
11:56
Just last yearrok,
195
704918
1610
Tylko w zeszłym roku
11:58
activistsaktywiści invadednajechał and destroyedzniszczony
a fieldpole trialpróba in the PhilippinesFilipiny.
196
706528
4395
aktywiści doszczętnie zniszczyli
pole testowe na Filipinach.
12:02
When I heardsłyszał about the destructionzniszczenie,
197
710923
2416
Kiedy usłyszałam o tym,
12:05
I wonderedzastanawiałem się if they knewwiedziałem that they
were destroyingniszczenie much more
198
713339
3761
zastanowiło mnie, czy wiedzą,
że niszczą coś więcej
12:09
than a scientificnaukowy researchBadania projectprojekt,
199
717100
2183
niż tylko projekt naukowy.
Że niszczą lekarstwo
12:11
that they were destroyingniszczenie medicinesleki
that childrendzieci desperatelybeznadziejnie neededpotrzebne
200
719283
3221
potrzebne do uratowania
wzroku i życia dzieci.
12:14
to savezapisać theirich sightwidok and theirich liveszyje.
201
722504
3463
12:17
Some of my friendsprzyjaciele and familyrodzina still worrymartwić się:
202
725967
2743
Niektórzy moi przyjaciele
i krewni wciąż się martwią:
12:20
How do you know genesgeny
in the foodjedzenie are safebezpieczny to eatjeść?
203
728710
3251
Skąd możesz mieć pewność,
że geny w jedzeniu są bezpieczne?
12:23
I explainedwyjaśnione the geneticgenetyczny engineeringInżynieria,
204
731961
1718
Tłumaczę, że inżynieria genetyczna,
12:25
the processproces of movingw ruchu
genesgeny betweenpomiędzy speciesgatunki,
205
733679
2368
czyli proces przenoszenia
genów między gatunkami,
12:28
has been used for more than 40 yearslat
206
736047
2810
jest używana od ponad 40 lat
12:30
in wineswina, in medicinelekarstwo,
in plantsrośliny, in cheesessery.
207
738857
4315
w winach, medycynie, roślinach, serach.
12:35
In all that time, there hasn'tnie ma been
a singlepojedynczy casewalizka of harmszkoda
208
743172
3124
W ciągu tego czasu nie było
ani jednego szkodliwego przypadku
12:38
to humanczłowiek healthzdrowie or the environmentśrodowisko.
209
746296
3868
dla ludzkiego zdrowia i środowiska.
12:42
But I say, look, I'm not
askingpytając you to believe me.
210
750164
2671
Ale dodaję: nie proszę, żebyś mi uwierzył.
12:44
ScienceNauka is not a beliefwiara systemsystem.
211
752835
3227
Nauka nie jest systemem wierzeń.
12:48
My opinionopinia doesn't mattermateria.
212
756062
2809
Moja opinia nie ma znaczenia.
12:50
Let's look at the evidencedowód.
213
758871
2810
Wystarczy spojrzeć na dowody.
12:53
After 20 yearslat of carefulostrożny studybadanie
and rigorousrygorystyczny peerpar reviewrecenzja
214
761681
3506
Po 20 latach dokładnych badań
i rygorystycznych recenzji naukowych
12:57
by thousandstysiące of independentniezależny scientistsnaukowcy,
215
765187
3042
przeprowadzanych przez tysiące
niezależnych naukowców
13:00
everykażdy majorpoważny scientificnaukowy organizationorganizacja
in the worldświat has concludedzakończony
216
768229
4040
każda znacząca organizacja
naukowa przyznaje,
13:04
that the cropsuprawy currentlyobecnie
on the marketrynek are safebezpieczny to eatjeść
217
772269
3622
że żywność dostępna obecnie
na rynku jest bezpieczna
13:07
and that the processproces
of geneticgenetyczny engineeringInżynieria
218
775891
2252
i że inżynieria genetyczna
13:10
is no more riskyryzykowny than olderstarsze methodsmetody
of geneticgenetyczny modificationmodyfikacja.
219
778143
4853
nie jest bardziej ryzykowna niż starsze
metody modyfikacji genetycznych.
13:14
These are preciselydokładnie the samepodobnie
organizationsorganizacje that mostwiększość of us trustzaufanie
220
782996
3636
Tak mówią te same organizacje,
którym większość z nas ufa,
13:18
when it comespochodzi to other
importantważny scientificnaukowy issuesproblemy
221
786632
3024
jeśli chodzi o inne ważne
zagadnienia naukowe,
13:21
suchtaki as globalświatowy climateklimat changezmiana
or the safetybezpieczeństwo of vaccinesszczepionki.
222
789656
4025
takie jak zmiany klimatu
czy bezpieczeństwo szczepionek.
13:27
RaoulRaoul and I believe that, insteadzamiast of
worryingfrasobliwy about the genesgeny in our foodjedzenie,
223
795081
4419
Raoul i ja wierzymy, że zamiast
martwić się genami w naszym jedzeniu,
13:31
we mustmusi focusskupiać on how we can help
childrendzieci growrosnąć up healthyzdrowy.
224
799500
3692
musimy się skupić na tym,
jak pomóc dzieciom zdrowo rosnąć.
13:35
We mustmusi askzapytać if farmersrolnicy
in ruralwiejski communitiesspołeczności can thriveprosperować,
225
803192
3135
Musimy pytać, czy rolnicy
w wiejskich wspólnotach mogą się rozwijać
13:38
and if everyonekażdy can affordpozwolić sobie the foodjedzenie.
226
806327
2624
i czy każdego stać na jedzenie.
13:40
We mustmusi try to minimizezminimalizować
environmentalśrodowiskowy degradationdegradacja.
227
808951
3691
Musimy spróbować ograniczyć
niszczenie środowiska.
13:44
What scaresprzeraża me mostwiększość about
the loudgłośny argumentsargumenty and misinformationdezinformacji
228
812642
3599
Tym, co najbardziej mnie przeraża
w głośnych sporach i dezinformacji
13:48
about plantroślina geneticsgenetyka
229
816241
1556
dotyczącej genetyki roślin jest to,
13:49
is that the poorestnajbiedniejszy people
who mostwiększość need the technologytechnologia
230
817797
3042
że biedni, potrzebujący
tej technologii najbardziej,
13:52
maymoże be deniedodmówiono accessdostęp because of
the vagueniejasny fearslęki and prejudicesuprzedzeń
231
820839
3738
mogą zostać jej pozbawieni z powodu
niejasnych lęków i uprzedzeń tych,
13:56
of those who have enoughdość to eatjeść.
232
824577
3227
którzy mają jedzenia pod dostatkiem.
13:59
We have a hugeolbrzymi challengewyzwanie in frontz przodu of us.
233
827804
2926
Przed nami stoi wielkie wyzwanie.
14:02
Let's celebrateświętować scientificnaukowy
innovationinnowacja and use it.
234
830730
3785
Cieszmy się z naukowych innowacji
i wykorzystujmy je.
14:06
It's our responsibilityodpowiedzialność
235
834515
1950
Musimy zrobić, co w naszej mocy,
14:08
to do everything we can to help
alleviatezłagodzić humanczłowiek sufferingcierpienie
236
836465
3437
by pomóc złagodzić ludzkie cierpienie
14:11
and safeguardochronne the environmentśrodowisko.
237
839902
1834
i chronić środowisko.
14:13
Thank you.
238
841736
2252
Dziękuję.
14:15
(ApplauseAplauz)
239
843988
1927
(Brawa)
14:17
Thank you.
240
845915
2578
Dziękuję.
14:20
ChrisChris AndersonAnderson: PowerfullyMocno arguedargumentował.
241
848493
1904
Chris Anderson: Mocne argumenty.
14:22
The people who arguespierać się againstprzeciwko GMOsGMO,
242
850397
2159
Walka ludzi z GMO
14:24
as I understandzrozumieć it, the corerdzeń piecekawałek
comespochodzi from two things.
243
852556
3831
wynika z dwóch rzeczy.
14:28
One, complexityzłożoność and
unintendedniezamierzone consequencekonsekwencja.
244
856387
2890
Złożoności i nieoczekiwanych
konsekwencji.
14:31
NatureNatura is this incrediblyniewiarygodnie complexzłożony machinemaszyna.
245
859277
2041
Natura to niesamowicie złożona maszyna.
14:33
If we put out these brandMarka newNowy genesgeny
that we'vemamy createdstworzony,
246
861318
2584
Jeśli wyciągniemy te nowe,
stworzone przez nas geny,
14:35
that haven'tnie mam been challengedzakwestionowany
by yearslat of evolutionewolucja,
247
863902
2424
niedotknięte przez lata ewolucji,
14:38
and they startedRozpoczęty mixingmieszanie up
with the restodpoczynek of what's going on,
248
866326
2907
i one zaczną się mieszać z pozostałymi,
14:41
couldn'tnie mógł that triggercyngiel some kinduprzejmy
of cataclysmKataklizm or problemproblem,
249
869233
3437
czy to nie spowoduje jakiegoś kataklizmu?
14:44
especiallyszczególnie when you addDodaj in
the commercialReklama w telewizji incentivezachęta
250
872670
2571
Zwłaszcza jeśli zachęcamy producentów
14:47
that some companiesfirmy have
to put them out there?
251
875241
3553
do dokładania tych genów do produktów.
14:50
The fearstrach is that those incentiveszachęt
252
878794
1718
Obawiam się, że te zachęty dowodzą,
14:52
mean that the decisiondecyzja is not madezrobiony
on purelyczysto scientificnaukowy groundsfusy,
253
880512
3734
że decyzja nie jest podejmowana
na stricte naukowym gruncie.
14:56
and even if it was, that there would be
unintendedniezamierzone consequenceskonsekwencje.
254
884246
3046
A nawet jeśli jest, to mogą pojawić się
nieoczekiwane konsekwencje.
14:59
How do we know that there isn't
a bigduży riskryzyko of some unintendedniezamierzone consequencekonsekwencja?
255
887292
4133
Skąd wiemy, że nie ma ryzyka?
15:03
OftenCzęsto our tinkeringstinkerings with natureNatura
do leadprowadzić to bigduży, unintendedniezamierzone consequenceskonsekwencje
256
891425
3877
Majstrowanie z naturą często prowadzi
do trudnych do przewidzenia skutków
15:07
and chainłańcuch reactionsreakcje.
257
895302
1695
i reakcji łańcuchowych.
15:08
PamelaPamela RonaldRonald: Okay,
so on the commercialReklama w telewizji aspectsaspekty,
258
896997
2578
Pamela Ronald:
Jeśli chodzi o aspekt komercyjny,
15:11
one thing that's really importantważny
to understandzrozumieć is that,
259
899575
2670
to trzeba zrozumieć,
że w rozwiniętym świecie,
15:14
in the developedrozwinięty worldświat,
farmersrolnicy in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa,
260
902245
2666
prawie wszyscy rolnicy w USA
15:16
almostprawie all farmersrolnicy, whetherczy
they're organicorganiczny or conventionalstandardowy,
261
904911
2821
zajmujący się czy organicznym
czy konwencjonalnym rolnictwem
15:19
they buykupować seednasionko producedwytworzony by seednasionko companiesfirmy.
262
907732
2098
kupują nasiona od firm.
15:21
So there's definitelyZdecydowanie a commercialReklama w telewizji
interestzainteresowanie to sellSprzedać a lot of seednasionko,
263
909830
3102
Więc zdecydowanie chodzi o to,
żeby sprzedać dużo nasion,
15:24
but hopefullyufnie they're sellingsprzedawanie seednasionko
that the farmersrolnicy want to buykupować.
264
912932
3003
i miejmy nadzieję, że sprzedają te,
których rolnicy potrzebują.
15:27
It's differentróżne in the
lessmniej developedrozwinięty worldświat.
265
915935
2261
Inaczej to wygląda
w mniej rozwiniętym świecie.
15:30
FarmersRolnicy there cannotnie może affordpozwolić sobie the seednasionko.
266
918196
2113
Tam rolników nie stać na nasiona.
15:32
These seedsposiew are not beingistota soldsprzedany.
267
920309
1626
Nasiona nie są sprzedawane.
15:33
These seedsposiew are beingistota distributedRozpowszechniane freelyswobodnie
268
921935
2368
One są rozprowadzane darmowo
15:36
throughprzez traditionaltradycyjny kindsrodzaje
of certificationCertyfikacja groupsgrupy,
269
924303
5062
przez tradycyjne certyfikowane grupy.
15:41
so it is very importantważny
in lessmniej developedrozwinięty countrieskraje
270
929365
2483
Ważne jest, by w mniej
rozwiniętych krajach
15:43
that the seednasionko be freelyswobodnie availabledostępny.
271
931848
1625
nasiona były dostępne za darmo.
15:45
CACA: Wouldn'tNie some activistsaktywiści say that this
is actuallytak właściwie partczęść of the conspiracyspisek?
272
933473
3624
CA: Czy aktywista nie powiedziałby,
że to jest właśnie część spisku?
15:49
This is the heroinheroiny strategystrategia.
273
937097
1416
To jest heroinowa strategia.
15:50
You seednasionko the stuffrzeczy,
and people have no choicewybór
274
938513
2252
Sadzisz towar, a ludzie nie mają wyboru
15:52
but to be hookedhaczykowaty on these seedsposiew foreverna zawsze?
275
940765
1939
i muszą z niego korzystać już zawsze.
15:54
PRPR: There are a lot of conspiracyspisek theoriesteorie
for sure, but it doesn't work that way.
276
942704
5387
PR: Istnieje wiele teorii spiskowych,
ale to tak nie działa.
16:00
For exampleprzykład, the seednasionko that's beingistota
distributedRozpowszechniane, the flood-tolerantpowodzią tolerancyjny riceRyż,
277
948091
3976
Na przykład nasiona ryżu
odpornego na powodzie
16:04
this is distributedRozpowszechniane freelyswobodnie
278
952067
1845
są rozprowadzane darmowo
16:05
throughprzez IndianIndyjski and BangladeshiBangladeszu
seednasionko certificationCertyfikacja agenciesagencje,
279
953912
4117
przez indyjskie i banglijskie
agencje certyfikacji nasion,
16:10
so there's no commercialReklama w telewizji interestzainteresowanie at all.
280
958029
2415
więc nie ma tutaj komercyjnego aspektu.
16:12
The goldenzłoty riceRyż was developedrozwinięty throughprzez
supportwsparcie of the RockefellerRockefeller FoundationFundacja.
281
960444
3924
Złoty ryż powstał dzięki wsparciu
Fundacji Rockefellera.
16:16
Again, it's beingistota freelyswobodnie distributedRozpowszechniane.
282
964368
1997
I jest rozprowadzany darmowo.
16:18
There are no commercialReklama w telewizji profitszyski
283
966365
1787
Nikt nie czerpie korzyści finansowych
16:20
in this situationsytuacja.
284
968152
2346
z tej sytuacji.
16:22
And now to addressadres your other questionpytanie
about, well, mixingmieszanie genesgeny,
285
970498
3273
A teraz, odnosząc się do twojego
pytania o mieszanie genów
16:25
aren'tnie są there some unintendedniezamierzone consequenceskonsekwencje?
286
973771
2253
i wynikające z niego
nieoczekiwane konsekwencje.
16:28
AbsolutelyAbsolutnie -- everykażdy time
we do something differentróżne,
287
976024
2995
Oczywiście, że są - za każdym
razem robimy coś innego,
16:31
there's an unintendedniezamierzone consequencekonsekwencja,
288
979019
1781
to niesie nieoczekiwane konsekwencje.
16:32
but one of the pointszwrotnica I was tryingpróbować to make
289
980800
2027
Ale wcześniej chciałam zwrócić uwagę,
16:34
is that we'vemamy been doing
kinduprzejmy of crazyzwariowany things to our plantsrośliny,
290
982827
3332
że robiliśmy wiele szalonych
rzeczy z roślinami,
16:38
mutagenesismutageneza usingza pomocą radiationpromieniowanie
or chemicalchemiczny mutagenesismutageneza.
291
986159
4098
poddawaliśmy je mutagenezie
z użyciem promieniowania lub chemii.
16:42
This inducesindukuje thousandstysiące
of uncharacterizeduncharacterized mutationsmutacje,
292
990257
3947
To indukuje tysiące nieokreślonych mutacji
16:46
and this is even a higherwyższy riskryzyko
of unintendedniezamierzone consequencekonsekwencja
293
994204
3924
i niesie większe ryzyko powstania
niezamierzonych konsekwencji
16:50
than manywiele of the modernnowoczesny methodsmetody.
294
998128
1788
niż wiele współczesnych metod.
16:51
And so it's really importantważny
not to use the termsemestr GMOGMO
295
999916
3135
Ważne jest, żeby nie używać terminu GMO,
16:55
because it's scientificallynaukowo meaninglessbez znaczenia.
296
1003051
2716
bo w sensie naukowym on nic nie znaczy.
16:57
I feel it's very importantważny to talk
about a specifickonkretny cropprzyciąć
297
1005767
4342
Wydaje mi się, że trzeba mówić
o konkretnych plonach i produktach,
17:02
and a specifickonkretny productprodukt, and think about
the needswymagania of the consumerkonsument.
298
1010109
3322
a także myśleć o potrzebach konsumentów.
17:05
CACA: So partczęść of what's happeningwydarzenie here
is that there's a mentalpsychiczny modelModel
299
1013431
3177
CA: Czyli częścią tej sytuacji
jest sposób myślenia wielu ludzi,
17:08
in a lot of people that natureNatura is natureNatura,
and it's pureczysty and pristinedziewiczy,
300
1016608
3852
że natura jest naturą,
czystą i nieskazitelną,
17:12
and to tinkermajstrować with it is FrankensteinianFrankensteinian.
301
1020460
2237
a majstrowanie z nią jest niczym
zabawa w doktora Frankensteina.
17:14
It's makingzrobienie something that's pureczysty
dangerousniebezpieczny in some way,
302
1022697
3646
Zmienianie czegoś czystego
w niebezpieczne.
17:18
and I think you're sayingpowiedzenie
that that wholecały modelModel
303
1026343
2341
Myślę, że chcesz nam powiedzieć,
że cały ten model myślenia
mylnie odbiera naturę.
17:20
just misunderstandsnie rozumie how natureNatura is.
304
1028684
2113
17:22
NatureNatura is a much more chaoticchaotyczny
interplaywzajemne oddziaływanie of geneticgenetyczny changeszmiany
305
1030797
3901
Natura to raczej chaotyczne wzajemne
oddziaływanie zmian genetycznych,
17:26
that have been happeningwydarzenie
all the time anywaytak czy inaczej.
306
1034698
2229
odbywających się zresztą cały czas.
17:28
PRPR: That's absolutelyabsolutnie trueprawdziwe, and there's
no suchtaki thing as pureczysty foodjedzenie.
307
1036927
3413
PR: Dokładnie tak i nie ma
czegoś takiego jak czysta żywność.
17:32
I mean, you could not sprayrozpylać
eggplantbakłażan with insecticidesśrodki owadobójcze
308
1040340
3057
Możesz nie pryskać bakłażana insektycydami
17:35
or not geneticallygenetycznie engineerinżynier it,
but then you'dty byś be stuckutknął eatingjedzenie frassfrass.
309
1043397
3523
albo nie modyfikować go genetycznie,
ale wtedy skończysz jedząc odchody owadów.
17:39
So there's no purityczystość there.
310
1047500
1648
Więc nie ma tutaj czystości.
17:41
CACA: PamPam RonaldRonald, thank you.
That was powerfullymocno arguedargumentował.
311
1049148
2600
CA: Pam Ronald, dziękuję.
To były mocne argumenty.
17:43
PRPR: Thank you very much. I appreciatedoceniać it.
312
1051748
2090
PR: Dziękuję bardzo. Doceniam to.
17:45
(ApplauseAplauz)
313
1053838
2152
(Brawa)

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Pamela Ronald - Plant geneticist
Embracing both genetically improved seed and ecologically based farming methods, Pamela Ronald aims to enhance sustainable agriculture.

Why you should listen

As a proponent of sustainable agriculture using the most appropriate technologies, UC Davis researcher Pamela Ronald’s holistic vision startles some. But the success of her genetic tinkering is uncontroversial: it shows that genetic improvement is a critical component of feeding the world without further destroying the environment.

Her book Tomorrow’s Table (co-authored with organic farmer Raoul Adamchak) argues that to advance sustainable agriculture, we must not focus on how a seed variety was developed. Instead we must ask what technology most enhances local food security and can provide safe, abundant and nutritious food to consumers.

More profile about the speaker
Pamela Ronald | Speaker | TED.com