TEDGlobal 2013
Pico Iyer: Where is home?
Піка Аер: Дзе твой дом?
Filmed:
Readability: 3.5
3,367,035 views
Усё больш і больш людзей па ўсім свеце жывуць у краінах, якія не лічацца іх роднымі. Пісьменнік Піка Аер, які сам можа пахваліцца трыма або чатырма "паходжаннямі", разважае над сэнсам паняцця дом, радасцю падарожжаў і спакоем у адсутнасці руху.
Pico Iyer - Global author
Pico Iyer has spent more than 30 years tracking movement and stillness -- and the way criss-crossing cultures have changed the world, our imagination and all our relationships. Full bio
Pico Iyer has spent more than 30 years tracking movement and stillness -- and the way criss-crossing cultures have changed the world, our imagination and all our relationships. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Where do you come from?
0
739
1868
Адкуль вы?
00:14
It's such a simple question,
1
2607
2071
Гэта такое простае пытанне,
00:16
but these days, of course, simple questions
2
4678
2183
але ў нашыя дні, вядома, самыя простыя пытанні
00:18
bring ever more complicated answers.
3
6861
3046
вымагаюць найскладанейшых адказаў.
00:21
People are always asking me where I come from,
4
9907
2952
Людзі заўсёды пытаюцца, адкуль я,
00:24
and they're expecting me to say India,
5
12859
3180
і чакаюць, што я адкажу - з Індыі,
00:28
and they're absolutely right insofar as 100 percent
6
16039
3101
і яны маюць рацыю на ўсе 100 адсоткаў,
00:31
of my blood and ancestry does come from India.
7
19140
3566
паколькі па крыві і продках - я з Індыі.
00:34
Except, I've never lived one day of my life there.
8
22706
4065
Адно толькі, я ні дня свайго жыцця там не пражыў.
00:38
I can't speak even one word
9
26771
2408
І я не ведаю ніводнага слова
00:41
of its more than 22,000 dialects.
10
29179
3000
з яе больш за 22 000 дыялектаў.
00:44
So I don't think I've really earned the right
11
32179
2210
Такім чынам, я лічу, што я нават не заслужыў права
00:46
to call myself an Indian.
12
34389
2446
называць сябе індыйцам.
00:48
And if "Where do you come from?"
13
36835
1196
І калі "Адкуль вы?"
00:50
means "Where were you born and raised and educated?"
14
38031
3419
азначае "Дзе вы нарадзіліся, выхоўваліся і атрымалі адукацыю?"
00:53
then I'm entirely of that funny little country
15
41450
2426
тады я поўнасцю з той маленькай дзіўнай краіны,
00:55
known as England,
16
43876
1371
якая называецца Англіяй,
00:57
except I left England as soon as I completed
17
45247
2411
праўда, я пакінуў Англію, як толькі скончыў
00:59
my undergraduate education,
18
47658
1913
школьную адукацыю,
01:01
and all the time I was growing up,
19
49571
1717
і ўвесь час майго сталення
01:03
I was the only kid in all my classes
20
51288
2796
я быў адзіным дзіцём на кожным уроку,
01:06
who didn't begin to look like the classic English heroes
21
54084
3129
якое ніяк не пачало выглядаць як класічныя англійскія героі
01:09
represented in our textbooks.
22
57213
2678
са старонак нашых падручнікаў.
01:11
And if "Where do you come from?"
23
59891
1302
Калі ж "Адкуль вы?"
01:13
means "Where do you pay your taxes?
24
61193
1645
азначае "Дзе вы плоціце падаткі?
01:14
Where do you see your doctor and your dentist?"
25
62838
2594
Дзе вы наведваеце тэрапеўта і дантыста?"
01:17
then I'm very much of the United States,
26
65432
2363
тады я збольшага з ЗША,
01:19
and I have been for 48 years now,
27
67795
2568
і я ўжо 48 гадоў там пражыў,
01:22
since I was a really small child.
28
70363
2088
з самага малалецтва.
01:24
Except, for many of those years,
29
72451
1708
Праўда, большасць з гэтых гадоў
01:26
I've had to carry around this funny little pink card
30
74159
2269
мне давялося насіць з сабой гэтую смешную ружовую картачку
01:28
with green lines running through my face
31
76428
1923
з зялёнымі палоскамі ўпоперак майго твару,
01:30
identifying me as a permanent alien.
32
78351
2851
якая вызначала мяне чужынцам с пастаянным жыхарствам.
01:33
I do actually feel more alien the longer I live there.
33
81202
4262
Яно гэтак і ёсць, з цягам часу я ўсё больш адчуваю сябе тут чужынцам.
01:37
(Laughter)
34
85464
2187
(Смех)
01:39
And if "Where do you come from?"
35
87651
1587
Калі "Адкуль вы?"
01:41
means "Which place goes deepest inside you
36
89238
2766
азначае "Якое месца найглыбей западае вам у душу
01:44
and where do you try to spend most of your time?"
37
92004
3180
і дзе вы імкняцеся праводзіць большасць часу?"
01:47
then I'm Japanese,
38
95184
1173
тады я японец,
01:48
because I've been living as much as I can
39
96357
2253
таму што я правожу як мага больш часу
01:50
for the last 25 years in Japan.
40
98610
3385
ў Японіі апошнія 25 год .
01:53
Except, all of those years I've been there on a tourist visa,
41
101995
3053
Адно толькі, усе гэтыя гады я быў там па турыстычнай візе,
01:57
and I'm fairly sure not many Japanese
42
105048
2142
і я нават упэўнены, што не шмат японцаў
01:59
would want to consider me one of them.
43
107190
2891
захацелі б лічыць мяне сваім суайчыннікам.
02:02
And I say all this just to stress
44
110081
3251
Усё гэта я кажу, каб падкрэсліць
02:05
how very old-fashioned and straightforward
45
113332
2720
усю старамоднасць і прастату
02:08
my background is,
46
116052
999
майго паходжання,
02:09
because when I go to Hong Kong or Sydney or Vancouver,
47
117051
4048
таму што калі я еду ў Ганконг або Сіднэй ці Ванкувер,
02:13
most of the kids I meet
48
121099
1896
большасць дзяцей, якіх я сустракаю,
02:14
are much more international and multi-cultured than I am.
49
122995
3799
нашмат больш інтарнацыянальныя і мультыкультурныя за мяне.
02:18
And they have one home associated with their parents,
50
126794
2665
І ў іх ёсць адзін дом, які яны асацыююць з бацькамі,
02:21
but another associated with their partners,
51
129459
3156
другі - са сваімі каханымі,
02:24
a third connected maybe with the place where they happen to be,
52
132615
3389
трэці, мажліва, звязаны з тым месцам, дзе яны знаходзяцца зараз,
02:28
a fourth connected with the place they dream of being,
53
136004
2914
чацверты - звязаны з месцам, дзе яны мараць апынуцца,
02:30
and many more besides.
54
138918
2344
і яшчэ шмат іншых.
02:33
And their whole life will be spent taking pieces
55
141262
3286
І ўсё сваё жыццё яны будуць збіраць кавалачкі
02:36
of many different places and putting them together
56
144548
3487
шматлікіх розных месцаў і складаць іх разам
02:40
into a stained glass whole.
57
148035
2842
у адно цэлае.
02:42
Home for them is really a work in progress.
58
150877
2441
Дом для іх - гэта няскончаная праца.
02:45
It's like a project on which they're constantly adding
59
153318
2425
Гэта падобна на праект, да якога ўвесь час дадаюцца
02:47
upgrades and improvements and corrections.
60
155743
3305
абнаўленні, паляпшэнні і выпраўленні.
02:51
And for more and more of us,
61
159048
1895
І для ўсё большых з нас
02:52
home has really less to do with a piece of soil
62
160943
4455
дом усё меней звязаны з кавалкам зямлі,
02:57
than, you could say, with a piece of soul.
63
165398
2751
болей, можа быць, з кавалкам душы.
03:00
If somebody suddenly asks me, "Where's your home?"
64
168149
2394
Калі нехта знянацку спытае мяне: "Дзе ваш дом?"
03:02
I think about my sweetheart or my closest friends
65
170543
2926
я думаю пра сваю каханую ці блізкіх сяброў,
03:05
or the songs that travel with me wherever I happen to be.
66
173469
4267
або пра песні, якія падарожнічаюць са мной паўсюдна.
03:09
And I'd always felt this way,
67
177736
1857
Я заўсёды так пачуваўся,
03:11
but it really came home to me, as it were,
68
179593
2743
але я канчаткова ўсвядоміў гэта
03:14
some years ago when I was climbing up the stairs
69
182336
2718
некалькі гадоў таму, калі ўздымаўся па лесвіцы
03:17
in my parents' house in California,
70
185054
2702
ў бацькоўскім доме ў Каліфорніі,
03:19
and I looked through the living room windows
71
187756
2826
і, паглядзеўшы праз вокны гасцінай,
03:22
and I saw that we were encircled by 70-foot flames,
72
190582
5178
убачыў, што яны акружаны 20-мятровымі языкамі полымя -
03:27
one of those wildfires that regularly tear through
73
195760
2486
з тых пажараў, якія рэгулярна прарываюцца
03:30
the hills of California and many other such places.
74
198246
3831
скрозь пагоркі Каліфорніі і іншых падобных месцаў.
03:34
And three hours later, that fire had reduced
75
202077
3025
І праз тры гадзіны, калі агонь патушылі,
03:37
my home and every last thing in it
76
205102
2744
увесь мой дом і кожная яго часцінка
03:39
except for me to ash.
77
207846
3018
акрамя мяне пераўтварыліся ў попел.
03:42
And when I woke up the next morning,
78
210864
2710
І калі я прачнуўся ўраніцы на наступны дзень,
03:45
I was sleeping on a friend's floor,
79
213574
1561
я спаў на падлозе ў сяброў,
03:47
the only thing I had in the world was a toothbrush
80
215135
2558
адзінай маёй маёмасцю была зубная шчотка,
03:49
I had just bought from an all-night supermarket.
81
217693
2567
якую я толькі што набыў у кругласуткавым супермаркеце.
03:52
Of course, if anybody asked me then,
82
220260
1906
Вядома, калі б хто-небудзь запытаў мяне тады:
03:54
"Where is your home?"
83
222166
1359
"Дзе твой дом?"
03:55
I literally couldn't point to any physical construction.
84
223525
3992
я літаральна не змог бы паказаць на нейкую фізічную канструкцыю.
03:59
My home would have to be whatever I carried around inside me.
85
227517
4732
Маім домам сталася толькі тое, што я меў унутры.
04:04
And in so many ways, I think this is a terrific liberation.
86
232249
3992
І гледзячы з самых розных бакоў, я думаю, што гэта надзвычайнае вызваленне.
04:08
Because when my grandparents were born,
87
236241
2194
Таму што калі нарадзіліся мае бабуля з дзядулем,
04:10
they pretty much had their sense of home,
88
238435
2527
у іх было вельмі моцнае адчуванне дому,
04:12
their sense of community, even their sense of enmity,
89
240962
3492
пачуццё супольніцтва, этнічнасці,
04:16
assigned to them at birth,
90
244454
1925
вызначаныя ад самага нараджэння,
04:18
and didn't have much chance of stepping outside of that.
91
246379
2978
і ў іх было не так шмат шанцаў калі-небудзь выйсці за межы.
04:21
And nowadays, at least some of us can choose our sense of home,
92
249357
3707
Зараз жа, прынамсі некаторыя з нас могуць выбраць сваё адчуванне дому,
04:25
create our sense of community,
93
253064
2158
стварыць уласнае пачуццё супольніцтва,
04:27
fashion our sense of self, and in so doing
94
255222
3581
сваё самаадчуванне, і такім чынам
04:30
maybe step a little beyond
95
258803
2137
могуць зрабіць крок наперад,
04:32
some of the black and white divisions
96
260940
1768
па-за чорна-белы падзел
04:34
of our grandparents' age.
97
262708
1850
часоў нашых дзядоў.
04:36
No coincidence that the president
98
264558
1884
Невыпадкова прэзідэнт
04:38
of the strongest nation on Earth is half-Kenyan,
99
266442
2731
мацнейшай нацыі на свеце напалову кеніец,
04:41
partly raised in Indonesia,
100
269173
1607
часткова вырас у Інданэзіі
04:42
has a Chinese-Canadian brother-in-law.
101
270780
3599
і мае кітайска-канадскага швагера.
04:46
The number of people living in countries not their own
102
274379
3464
Колькасць людзей, якія жывуць не ў сваіх краінах
04:49
now comes to 220 million,
103
277843
4787
цяпер дасягае 220 мільёнаў,
04:54
and that's an almost unimaginable number,
104
282630
2614
і гэты лік вельмі цяжка сабе ўявіць.
04:57
but it means that if you took the whole population of Canada
105
285244
3750
Гэта азначае, што калі б вы ўзялі ўсё насельніцтва Канады
05:00
and the whole population of Australia
106
288994
1916
і ўсё насельніцтва Аўстраліі,
05:02
and then the whole population of Australia again
107
290910
2180
а затым усё насельніцтва Аўстраліі зноўку
05:05
and the whole population of Canada again
108
293090
2772
і ўсё насельніцтва Канады яшчэ раз,
05:07
and doubled that number,
109
295862
1683
і падвоілі гэты лік,
05:09
you would still have fewer people than belong
110
297545
2143
у вас усё роўна было б меней людзей,
05:11
to this great floating tribe.
111
299688
2231
чым ва ўсім гэтым племені перасяленцаў.
05:13
And the number of us who live outside
112
301919
1777
І колькасць нас такіх, хто жыве па-за межамі
05:15
the old nation-state categories is increasing so quickly,
113
303696
4093
старых нацыянальна-дзяржаўных катэгорый павялічваецца так хутка,
05:19
by 64 million just in the last 12 years,
114
307789
3630
на цэлыя 64 мільёны за апошнія 12 гадоў,
05:23
that soon there will be more of us than there are Americans.
115
311419
3480
што хутка нас стане больш за амерыканцаў.
05:26
Already, we represent the fifth-largest nation on Earth.
116
314899
4674
Ужо зараз, мы прадстаўляем 5-ую па колькасці нацыю Зямлі.
05:31
And in fact, in Canada's largest city, Toronto,
117
319573
2856
І насамрэч, у найбуйнейшым канадскім горадзе, Таронта,
05:34
the average resident today is what used to be called
118
322429
3690
сярэднестатыстычны жыхар цяпер - той, каго раней называлі замежнікам,
05:38
a foreigner, somebody born in a very different country.
119
326119
4092
той, хто нарадзіўся ў зусім іншай краіне.
05:42
And I've always felt that the beauty of being surrounded by the foreign
120
330211
3789
І мне заўжды падавалася прыемным быць у атачэнні замежнікаў,
05:46
is that it slaps you awake.
121
334000
1597
гэта падбадзёрвае.
05:47
You can't take anything for granted.
122
335597
2804
Нельга нічому давяраць з першага погляду.
05:50
Travel, for me, is a little bit like being in love,
123
338401
2734
Падарожнічаць для мяне ўсё роўна што закахацца:
05:53
because suddenly all your senses are at the setting marked "on."
124
341135
4057
таму што нечакана ўсе твае пачуцці ў рэжыме "Укл."
05:57
Suddenly you're alert to the secret patterns of the world.
125
345192
4001
Раптам чалавек адкрыты да загадкавых суадносінаў свету.
06:01
The real voyage of discovery, as Marcel Proust famously said,
126
349193
4316
Сэнс сапраўднага падарожжа, як слушна сказаў Марсэль Пруст,
06:05
consists not in seeing new sights,
127
353509
2998
не ў тым, каб пабачыць новыя мясціны,
06:08
but in looking with new eyes.
128
356507
2370
а ў тым, каб убачыць новымі вачыма.
06:10
And of course, once you have new eyes,
129
358877
1966
І вядома, як толькі вы пачынаеце глядзець новымі вачыма,
06:12
even the old sights, even your home
130
360843
2437
нават старыя мясціны, нават ваш дом,
06:15
become something different.
131
363280
2677
выглядаюць зусім па-інакшаму.
06:17
Many of the people living in countries not their own
132
365957
2818
Многія людзі, якія жывуць не ў сваіх родных краінах, --
06:20
are refugees who never wanted to leave home
133
368775
3083
бежанцы, якія зусім не хацелі пакідаць радзіму
06:23
and ache to go back home.
134
371858
2716
і нясцерпна хочуць вярнуцца дадому.
06:26
But for the fortunate among us,
135
374574
1647
Але тым з нас, каму больш пашэнціла,
06:28
I think the age of movement brings exhilarating new possibilities.
136
376221
4281
я мяркую, эпоха мабільнасці прыносіць новыя хвалюючыя мажлівасці.
06:32
Certainly when I'm traveling,
137
380502
1065
Гэта спраўджаецца, калі я падарожнічаю,
06:33
especially to the major cities of the world,
138
381567
2314
асабліва ў найвялікшыя гарады свету.
06:35
the typical person I meet today
139
383881
2125
Сённяшні тыповы чалавек, якога я сустракаю,
06:38
will be, let's say, a half-Korean, half-German young woman
140
386006
4545
будзе, напрыклад, маладая напаў-карэянка, напаў-немка,
06:42
living in Paris.
141
390551
1703
якая жыве ў Парыжы.
06:44
And as soon as she meets a half-Thai,
142
392254
3058
І толькі сустрэўшыся з маладым хлопцам,
06:47
half-Canadian young guy from Edinburgh,
143
395312
3214
напаў-тайцам, напаў-канадцам з Эдынбурга,
06:50
she recognizes him as kin.
144
398526
2477
яна ўспрымае яго як радню.
06:53
She realizes that she probably has much more in common with him
145
401003
4339
Яна разумее, што верагодней ў яе з ім нашмат больш агульнага,
06:57
than with anybody entirely of Korea or entirely of Germany.
146
405342
3593
чым з некім поўнасцю з Карэі або Нямеччыны.
07:00
So they become friends. They fall in love.
147
408935
2758
Гэтак яны сябруюць. Яны закохваюцца.
07:03
They move to New York City.
148
411693
2278
І пераязджаюць у Нью Ёрк.
07:05
(Laughter)
149
413971
2163
(Смех)
07:08
Or Edinburgh.
150
416134
1386
Або Эдынбург.
07:09
And the little girl who arises out of their union
151
417520
3274
І маленькая дзяўчынка, якая нараджаецца ў іх сям'і,
07:12
will of course be not Korean or German
152
420794
2131
вядома ж не будзе ні карэянкай, ні немкай,
07:14
or French or Thai or Scotch or Canadian
153
422925
2543
ні францужанкай, ні тайкай, ні шатландкай і ні канадкай,
07:17
or even American, but a wonderful
154
425468
2105
або нават амерыканкай, але чароўным
07:19
and constantly evolving mix of all those places.
155
427573
4134
і бесперапынна зменлівым спалучэннем усіх гэтых месцаў.
07:23
And potentially, everything about the way
156
431707
2765
І патэнцыйна, усё звязанае з тым,
07:26
that young woman dreams about the world,
157
434472
2749
як гэтая дзяўчына марыць пра свет,
07:29
writes about the world, thinks about the world,
158
437221
3046
піша пра свет, думае пра свет,
07:32
could be something different,
159
440267
1970
можа быць абсалютна розным,
07:34
because it comes out of this almost unprecedented
160
442237
3195
таму што яно нараджаецца ў амаль беспрэцэдэнтным
07:37
blend of cultures.
161
445432
1973
змяшэнні культур.
07:39
Where you come from now is much less important
162
447405
3084
Тое, адкуль вы, зараз зусім не так важна,
07:42
than where you're going.
163
450489
1648
як тое, куды вы накіроўваецеся.
07:44
More and more of us are rooted in the future
164
452137
2396
Усё большыя і большыя з нас маюць карані хутчэй ў будучыні
07:46
or the present tense as much as in the past.
165
454533
3296
або ў цяперашнім, нараўне з мінулым.
07:49
And home, we know, is not just the place
166
457829
2563
І дом, як вядома, гэта не проста месца,
07:52
where you happen to be born.
167
460392
2110
дзе вам давялося нарадзіцца.
07:54
It's the place where you become yourself.
168
462502
4473
Гэта месца, дзе вы становіцеся сабою.
07:58
And yet,
169
466975
2422
І тым не менш,
08:01
there is one great problem with movement,
170
469397
2665
існуе вялізная праблема з перамяшчэннем,
08:04
and that is that it's really hard to get your bearings
171
472062
3211
і яна заключаецца ў тым, што сапраўды цяжка ва ўсім разабрацца,
08:07
when you're in midair.
172
475273
1618
калі вы яшчэ не прыбылі.
08:08
Some years ago, I noticed that I had accumulated
173
476891
3286
Некалькі гадоў таму, я заўважыў, што назбіраў
08:12
one million miles on United Airlines alone.
174
480177
3522
больш за 1,5 мільёнаў кіламетраў толькі на пералётах з адной авіякампаніяй.
08:15
You all know that crazy system,
175
483699
2050
Вы ўсе ведаеце гэтую вар'яцкую сістэму --
08:17
six days in hell, you get the seventh day free.
176
485749
3728
шэсць дзён у пекле, і вы атрымаеце сёмы дзень бясплатна.
08:21
(Laughter)
177
489477
3506
(Смех)
08:24
And I began to think that really,
178
492983
2276
І я пачаў думаць, што насамрэч
08:27
movement was only as good as the sense of stillness
179
495259
3279
перамяшчэнне толькі нечага варта праз адчуванне спакою,
08:30
that you could bring to it to put it into perspective.
180
498538
3847
якое падарожнік можа ўкласці ў падарожжа, каб яго можна было асэнсаваць.
08:34
And eight months after my house burned down,
181
502385
2854
Восем месяцаў пасля таго, як згарэла мая хата,
08:37
I ran into a friend who taught at a local high school,
182
505239
2722
я выпадкова сустрэў сябра, які выкладаў у мясцовай школе,
08:39
and he said, "I've got the perfect place for you."
183
507961
3532
і ён сказаў: "У мяне ёсць ідэальнае месца для цябе."
08:43
"Really?" I said. I'm always a bit skeptical
184
511493
2008
"Сур'ёзна?" - сказаў я. Я заўжды трошкі скептычна
08:45
when people say things like that.
185
513501
1478
стаўлюся да падобных заяваў людзей.
08:46
"No, honestly," he went on,
186
514979
1370
"Не, праўда,"- працягваў ён:
08:48
"it's only three hours away by car,
187
516349
1846
гэта ўсяго ў 3-х гадзінах на машыне,
08:50
and it's not very expensive,
188
518195
1615
і не вельмі дорага,
08:51
and it's probably not like anywhere you've stayed before."
189
519810
3579
і верагодна, зусім не падобна на што заўгодна іншае, дзе ты жыў раней."
08:55
"Hmm." I was beginning to get slightly intrigued. "What is it?"
190
523389
4199
"Хмм". Я ўжо быў злёгку заінтрыгаваны. "Што за яно?"
08:59
"Well —" Here my friend hemmed and hawed —
191
527588
2779
"Ну..." - тут мой сябра хмыкнуў і зрабіў паўзу -
09:02
"Well, actually it's a Catholic hermitage."
192
530367
3582
"Ну, насамрэч, гэта каталіцкая келья."
09:05
This was the wrong answer.
193
533949
1966
Гэта быў няправільны адказ.
09:07
I had spent 15 years in Anglican schools,
194
535915
2547
Я 15 год правеў у англіканскіх школах,
09:10
so I had had enough hymnals and crosses to last me a lifetime.
195
538462
4598
таму мне на ўсё жыццё хапіла харалаў і крыжоў.
09:15
Several lifetimes, actually.
196
543060
2271
Нават на некалькі жыццяў.
09:17
But my friend assured me that he wasn't Catholic,
197
545331
2558
Але мой сябра запэўніў мяне, што ні сам ён не быў каталіком,
09:19
nor were most of his students,
198
547889
1414
ні большасць яго вучняў,
09:21
but he took his classes there every spring.
199
549303
2820
але ён вывозіў туды сваіх школьнікаў штовесну.
09:24
And as he had it, even the most restless, distractible,
200
552123
4763
І, як ён сказаў, нават самыя неспакойныя і неўважлівыя,
09:28
testosterone-addled 15-year-old Californian boy
201
556886
4034
15-гадовыя каліфарнійскія хлопцы з залішкам тэстастэрону
09:32
only had to spend three days in silence
202
560920
3236
ужо пасля трох дзён цішыні
09:36
and something in him cooled down and cleared out.
203
564156
4254
адчувалі, як нешта ў іх сцішылася і праяснілася.
09:40
He found himself.
204
568410
2309
Яны знаходзілі сябе.
09:42
And I thought, "Anything that works for a 15-year-old boy
205
570719
2695
І я падумаў: "Усё, што працуе для 15-гадовага падлетка,
09:45
ought to work for me."
206
573414
1383
павінна спрацаваць і для мяне".
09:46
So I got in my car, and I drove three hours north
207
574797
3610
Я сеў у машыну, праехаў тры гадзіны на поўнач
09:50
along the coast,
208
578407
1476
уздоўж узбярэжжа,
09:51
and the roads grew emptier and narrower,
209
579883
2560
дарогі станавіліся пусцейшымі і вузейшымі,
09:54
and then I turned onto an even narrower path,
210
582443
2764
пасля я павярнуў на яшчэ вузейшую сцяжынку,
09:57
barely paved, that snaked for two miles
211
585207
3640
ледзь раз'езджаную, якая пятляла 3 кіламетры,
10:00
up to the top of a mountain.
212
588847
2523
на самую вяршыню гары.
10:03
And when I got out of my car,
213
591370
2839
Тады я выйшаў з машыны,
10:06
the air was pulsing.
214
594209
2370
паветра пульсавала.
10:08
The whole place was absolutely silent,
215
596579
1860
Ва ўсім месцы стаяла абсалютная цішыня,
10:10
but the silence wasn't an absence of noise.
216
598439
3460
але гэтая цішыня не была проста адсутнасцю шуму.
10:13
It was really a presence of a kind of energy or quickening.
217
601899
4041
Вакол мяне была якасна іншая энергія.
10:17
And at my feet was the great, still blue plate
218
605940
3511
Ўнізе, ля маіх ног, было блакітнае акенца
10:21
of the Pacific Ocean.
219
609451
2254
Ціхага акіяну.
10:23
All around me were 800 acres of wild dry brush.
220
611705
4434
Вакол мяне было 300 гектараў дзікага сухога хмызняку.
10:28
And I went down to the room in which I was to be sleeping.
221
616139
2646
Я прайшоў у пакой, у якім мусіў спаць.
10:30
Small but eminently comfortable,
222
618785
1865
Ён быў маленькі, але вельмі ўтульны,
10:32
it had a bed and a rocking chair
223
620650
2209
у ім быў ложак і крэсла-гайдалка,
10:34
and a long desk and even longer picture windows
224
622859
3174
і доўгі стол і высокія панарамныя вокны,
10:38
looking out on a small, private, walled garden,
225
626033
4289
што выходзілі на маленькі, прыватны, абнесены сценамі сад,
10:42
and then 1,200 feet of golden pampas grass
226
630322
3200
а за ім 400 метраў залатой пампаснай травы,
10:45
running down to the sea.
227
633522
2992
аж да самага акіяну.
10:48
And I sat down, and I began to write,
228
636514
3169
Тады я сеў і пачаў пісаць,
10:51
and write, and write,
229
639683
1504
і пісаць, і пісаць,
10:53
even though I'd gone there really to get away from my desk.
230
641187
3613
нягледзячы на тое, што я прыехаў туды, каб зрэшты збегчы ад свайго стала.
10:56
And by the time I got up, four hours had passed.
231
644800
4494
І калі я ўстаў з-за стала, прайшло чатыры гадзіны.
11:01
Night had fallen,
232
649294
2129
Наступіла ноч,
11:03
and I went out under this great overturned saltshaker of stars,
233
651423
4756
я выйшаў пад гэтую вялізную апракінутую салонку зорак,
11:08
and I could see the tail lights of cars
234
656179
2252
я мог бачыць заднія агні машын,
11:10
disappearing around the headlands 12 miles to the south.
235
658431
4213
што знікалі за паваротам у 20 кіламетрах на поўдзень.
11:14
And it really seemed like my concerns of the previous day
236
662644
3708
І цяпер насамрэч здавалася, што мае ўчорашнія апасенні
11:18
vanishing.
237
666352
1950
зніклі.
11:20
And the next day, when I woke up
238
668302
1812
На наступны дзень, калі я прачнуўся,
11:22
in the absence of telephones and TVs and laptops,
239
670114
3468
без тэлефонаў, тэлевізараў і камп'ютараў,
11:25
the days seemed to stretch for a thousand hours.
240
673582
4153
здавалася, што дні цягнуцца тысячу гадзін.
11:29
It was really all the freedom I know when I'm traveling,
241
677735
3699
Гэта была насамрэч уся тая свабода, якую я адчуваю ў падарожжах,
11:33
but it also profoundly felt like coming home.
242
681434
4614
але адначасна глыбока адчувалася, быццам я дома.
11:38
And I'm not a religious person,
243
686048
1616
Я не рэлігійны чалавек,
11:39
so I didn't go to the services.
244
687664
1466
таму я не пайшоў на імшу.
11:41
I didn't consult the monks for guidance.
245
689130
2604
Я не прасіў парады ў мніхаў.
11:43
I just took walks along the monastery road
246
691734
2780
Я проста гуляў па кляштарнай дарозе
11:46
and sent postcards to loved ones.
247
694514
2349
і дасылаў паштоўкі сваім любімым.
11:48
I looked at the clouds,
248
696863
1834
Я глядзеў на аблокі,
11:50
and I did what is hardest of all for me to do usually,
249
698697
4325
і рабіў тое, што звычайна для мяне самае цяжкае, --
11:55
which is nothing at all.
250
703022
2494
я проста нічога не рабіў.
11:57
And I started to go back to this place,
251
705516
2308
Тады я пачаў вяртацца ў гэтае месца,
11:59
and I noticed that I was doing my most important work there
252
707824
3568
і заўважыў, што там я рабіў самую важную для сябе працу,
12:03
invisibly just by sitting still,
253
711392
3531
незаўважна, проста седзячы спакойна,
12:06
and certainly coming to my most critical decisions
254
714923
3125
і вядома ж, прыходзячы да самых крытычных вырашэнняў,
12:10
the way I never could when I was racing
255
718048
2282
так, як у мяне ніколі не атрымлівалася, калі я разрываўся
12:12
from the last email to the next appointment.
256
720330
2573
паміж апошнім імэйлам і наступнай сустрэчай.
12:14
And I began to think that something in me
257
722903
2629
І тады я пачаў думаць, што нешта ў ва мне
12:17
had really been crying out for stillness,
258
725532
1989
насамрэч ужо даўно маліла пра цішыню і спакой,
12:19
but of course I couldn't hear it
259
727521
1442
але, вядома, я не мог гэтага пачуць,
12:20
because I was running around so much.
260
728963
1313
бо столькі бегаў.
12:22
I was like some crazy guy who puts on a blindfold
261
730276
3232
Я быў быццам нейкі вар'ят, які апранае павязку на вочы,
12:25
and then complains that he can't see a thing.
262
733508
3231
а потым скардзіцца, што нічога не бачыць.
12:28
And I thought back to that wonderful phrase
263
736739
2541
Я ўспомніў цудоўную фразу Сенекі,
12:31
I had learned as a boy from Seneca,
264
739280
2372
якую вывучыў яшчэ хлопчыкам,
12:33
in which he says, "That man is poor
265
741652
3658
у якой ён кажа: "Не той бедны,
12:37
not who has little but who hankers after more."
266
745310
5373
хто валодае малым, а той, хто прагне большага."
12:42
And, of course, I'm not suggesting
267
750683
2092
Вядома, я не прапаноўваю
12:44
that anybody here go into a monastery.
268
752775
1671
нікому з прысутных далучыцца да кляштара.
12:46
That's not the point.
269
754446
1755
Я не пра тое.
12:48
But I do think it's only by stopping movement
270
756201
3718
Але я мяркую, што толькі спыніўшыся,
12:51
that you can see where to go.
271
759919
2296
вы зможаце ўбачыць, куды ісці.
12:54
And it's only by stepping out of your life and the world
272
762215
3605
І толькі адступіўшыся на момант ад свайго жыцця і свету,
12:57
that you can see what you most deeply care about
273
765820
3569
вы зможаце ўбачыць, што вам насамрэч дорага,
13:01
and find a home.
274
769389
2406
і знайсці свой дом.
13:03
And I've noticed so many people now
275
771795
2043
Я заўважыў, як шмат людзей
13:05
take conscious measures to sit quietly for 30 minutes
276
773838
3088
робяць сапраўдныя намаганні, каб спакойна праседзець 30 хвілін штораніцы,
13:08
every morning just collecting themselves
277
776926
2533
проста каб сабрацца з думкамі,
13:11
in one corner of the room without their devices,
278
779459
2560
у кутку свайго пакоя, без усялякай электронікі,
13:14
or go running every evening,
279
782019
2073
або бегаюць штовечар,
13:16
or leave their cell phones behind
280
784092
1956
або адкладаюць свае тэлефоны,
13:18
when they go to have a long conversation with a friend.
281
786048
3917
калі ідуць пагутарыць з сябрам.
13:21
Movement is a fantastic privilege,
282
789965
3169
Рух -- гэта неверагодны прывілей,
13:25
and it allows us to do so much that our grandparents
283
793134
3357
і ён дазваляе нам зрабіць нашмат больш, чым нашы дзяды
13:28
could never have dreamed of doing.
284
796491
2121
маглі б калі-небудзь нават уявіць.
13:30
But movement, ultimately,
285
798612
1905
Але з іншага боку, рух
13:32
only has a meaning if you have a home to go back to.
286
800517
4541
мае сэнс толькі калі ў вас ёсць, куды вяртацца дадому.
13:37
And home, in the end, is of course
287
805058
2791
І у рэшце рэшт, дом - гэта, вядома
13:39
not just the place where you sleep.
288
807849
2868
не толькі месца, дзе вы спіцё.
13:42
It's the place where you stand.
289
810717
2639
Гэта месца, дзе вы крэпка стаіцё.
13:45
Thank you.
290
813356
1457
Дзякуй.
13:46
(Applause)
291
814813
5693
(Плясканні)
ABOUT THE SPEAKER
Pico Iyer - Global authorPico Iyer has spent more than 30 years tracking movement and stillness -- and the way criss-crossing cultures have changed the world, our imagination and all our relationships.
Why you should listen
In twelve books, covering everything from Revolutionary Cuba to the XIVth Dalai Lama, Islamic mysticism to our lives in airports, Pico Iyer has worked to chronicle the accelerating changes in our outer world, which sometimes make steadiness and rootedness in our inner world more urgent than ever. In his TED Book, The Art of Stillness, he draws upon travels from North Korea to Iran to remind us how to remain focused and sane in an age of frenzied distraction. As he writes in the book, "Almost everybody I know has this sense of overdosing on information and getting dizzy living at post-human speeds ... All of us instinctively feel that something inside us is crying out for more spaciousness and stillness to offset the exhilarations of this movement and the fun and diversion of the modern world."
Pico Iyer | Speaker | TED.com